หน่วยที่ 1 วิวัฒนาการและวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในงานเขียนแบบ

การเขียนแบบ หมายถงึ การถา่ ยทอดความคิดสรา้ งสรรค์ และจินตนาการของนกั ออกแบบ หรือวิศวกร ใหอ้ อกมาเป็นรูปรา่ งลงบนกระดาษ รูปรา่ งต่าง ๆ เกิดจากการลากเสน้ หลายลกั ษณะ เช่น เสน้ ตรง เสน้ เอียง เสน้ โคง้ เป็นตน้

การเขียนแบบ นนั้ มีประวัติศาสตรท์ ี่เก่าแก่ เกิดขึน้ มาพรอ้ มกับมนุษยท์ ่ีอย่บู นโลก ซ่ึงมี ภาษาพดู ทแ่ี ตกตา่ งกนั แตภ่ าษาทีม่ นษุ ยส์ ามารถสอ่ื สารกนั ไดท้ ่วั โลก คือ การขีดเขียนเป็นภาพ ในสมยั ยคุ หิน มนษุ ยถ์ า้ มกั จะเขียนภาพสตั วช์ นดิ ตา่ ง ๆ ไวบ้ นผนงั ถา้ เพ่ือใชเ้ ป็นภาษาสือ่ สารกนั ลกั ษณะสัญลกั ษณต์ า่ ง ๆ ทมี่ นุษยถ์ า้ ได้บนั ทกึ ความคดิ ตา่ ง ๆ ไวบ้ นผนังถา้

การเขียนแบบไดม้ ีการพฒั นาอย่ตู ลอดเวลา ทง้ั นีเ้ พราะมนษุ ยม์ ีการบนั ทึกความคิดและการ สอ่ื สารกนั ก็ยอ่ มจะตอ้ งการใชร้ ูปภาพกราฟิกและสญั ลกั ษณต์ า่ ง ๆ เขา้ มาเก่ียวขอ้ ง เช่น ภาพแปลนปอ้ ม ปราการบนแผ่นหิน ลักษณะภาพวาดป้อมปราการบนแผ่นหนิ

สมยั ยคุ โรมนั รุง่ เรอื งนบั ไดว้ ่าเป็นยคุ ท่ีมีการพฒั นาการเขียนแบบในช่วงระยะเวลาหน่งึ ซ่งึ จะ เหน็ ไดจ้ ากมกี ารประดิษฐเ์ ครอ่ื งมือท่ใี ชใ้ นการเขยี นแบบ เชน่ วงเวียน และปากกา เป็นตน้ ลกั ษณะของวงเวียนและปากกาเขยี นแบบ

ลีโอนาโด ดาวนิ ชี จิตรกรชาวอิตาลี ยงั ไดว้ าดภาพแสดงวิธีการเคลอื่ นยา้ ยวตั ถุขนาดใหญ่ท่ี มนี า้ หนกั มากในความคดิ ของเขาออกมาเป็นภาพโดยใชห้ ลกั การของคานงดั ลกั ษณะการเคล่ือนยา้ ยวัตถุทมี่ ีน้าหนักมาก

วิวฒั นาการของการเขียนแบบเป็นไปตามธรรมชาติเหมือนกบั วิวฒั นาการของสงิ่ ตา่ ง ๆ คือ ส่ิง ท่ีดีที่เป็นท่ีตอ้ งการก็ยงั คงอย่แู ละปรบั ปรุงใหด้ ีขนึ้ ส่วนขอ้ บกพร่องก็ไดร้ ับการแกไ้ ข วิวฒั นาการของการ เขยี นแบบไดร้ บั การพฒั นาไปใน 2 ทศิ ทางพรอ้ มกนั จนทาใหเ้ กิดความกา้ วหนา้ ไปอยา่ งรวดเร็ว แบ่งออก ไดด้ งั นี้ 1.2.1 การพฒั นาในรูปแบบของเคร่ืองหมายทใี่ ชใ้ นการสื่อความหมาย ภาพที่ใชเ้ ป็นสอ่ื ในลกั ษณะนแี้ บง่ ออกเป็นได้ 3 ประเภท คอื 1. ภาพท่ีใช้ในการบอกหรือแนะนา เป็นภาพที่เขียนขึน้ เพื่อสื่อความหมายเพื่อใชบ้ อกหรือ แนะนาเพ่ือใหม้ ีความเขา้ ใจตรงกนั เช่น ปา้ ยหนา้ หอ้ งนา้ เป็นตน้ ลักษณะเครื่องหมายแนะนา

2. ภาพทีใ่ ชใ้ นการหา้ มหรอื บงั คบั เป็นภาพทเ่ี ขียนขนึ้ เพ่ือสอื่ ความหมายเพื่อใชห้ า้ มหรอื บงั คบั หากไมป่ ฏิบตั ติ ามจะทาใหเ้ กิดอบุ ตั ิเหตุ หรอื อนั ตรายขนึ้ ได้ ลักษณะเคร่ืองหมายบงั คบั และเคร่ืองหมายหา้ ม

3. ภาพที่ใชเ้ ป็นขอ้ กาหนดในการผลิตโดยมีรูปแบบเป็นสากล จะใหร้ ายละเอียดมากขนึ้ ใน งานผลิตจะเรียกภาพเหล่านีว้ ่า “แบบ” เป็นภาพท่ีเขียนขึน้ เพ่ือสื่อความหมายในการปฏิบัติงานใหม้ ี ความเขา้ ใจตรงกนั ระหว่างผเู้ ขียนกบั ผปู้ ฏิบตั งิ าน ลกั ษณะแบบทใี่ ช้ในการส่ังงานในการผลิต

ปัจจุบันการเขียนแบบไดร้ บั การยอมรบั ใหเ้ ป็นสื่อกลางระหว่าง วิศวกร นกั ออกแบบ ช่าง เทคนิค และคนงานท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การผลิต ไม่ว่าพวกเขาเหล่านนั้ จะมีภาระหนา้ ที่ในตาแหน่งใดก็ตาม พวกเขาตอ้ งสามารถสเกตซห์ รอื เขียนแบบ หรือตอ้ งสามารถอา่ นแบบได้ โดยปกติความคิดจะเร่ิมต้นจาก การสเกตซอ์ ย่างหยาบ ๆ ก่อน จากน้ันจึงค่อยเพิ่มเติมจากภาพสเกตซด์ ังกล่าวจนกระท่ังเป็ นแบบที่ สมบรู ณ์ และถกู สง่ ตอ่ ไปใหช้ า่ งเทคนคิ ไดศ้ กึ ษาอา่ นแบบและตีความหมายของแบบ เพื่อแนะนาอธิบายให้ ช่างฝีมอื ไดเ้ ขา้ ใจ

ลกั ษณะการเขียนแบบท่เี ป็นท่ยี อมรบั จาแนกไดด้ งั นี้ 1.4.1 การเขยี นแบบทางสถาปัตยกรรม ลกั ษณะแบบทางสถาปัตยกรรม

1.4.2 การเขยี นแบบทางไฟฟ้าและอเิ ล็กทรอนิกส์ ลกั ษณะแบบทางไฟฟ้าและอิเลก็ ทรอนิกส์

1.4.3 การเขยี นแบบงานทอ่ ลักษณะแบบงานทอ่

1.4.4 การเขยี นแบบแผ่นคลโ่ี ลหะ ลกั ษณะแบบแผ่นคลี่โลหะ

1.4.5 การเขยี นแบบงานเชือ่ มโลหะ ลักษณะแบบงานเช่อื มโลหะ

1.4.6 การเขยี นแบบเคร่ืองกล สาหรบั เครอื่ งจกั รกลแบ่งออกเป็น 2 ลกั ษณะ คือ 1. แบบภาพประกอบ ลกั ษณะแบบภาพประกอบ

2. แบบภาพแยกชนิ้ ลักษณะของภาพแยกชนิ้

1.4.7 การเขียนแบบสทิ ธิบตั ร ลกั ษณะการเขียนแบบสิทธิบตั ร

1.4.8 การเขยี นแบบโครงสร้าง ลักษณะการเขยี นแบบโครงสร้าง

1.4.9 การเขยี นแบบทางกาลังของไหล ลกั ษณะการเขียนแบบทางกาลงั ของไหล

1.4.10 การเขยี นแบบแผนท่ี ลักษณะการเขยี นแบบแผนท่ี

1.5.1 ดนิ สอเขียนแบบ (Drawing Pencil) ในปัจจบุ นั ทน่ี ิยมใชม้ อี ยู่ 3 ชนิด ดงั นี้ 1. ดินสอเปลือกไม้ (Wood Pencil) ลกั ษณะของดนิ สอเปลือกไม้

ลกั ษณะระดับความแข็งของไสด้ นิ สอเปลือกไม้ จากรูป จะเหน็ วา่ – สญั ลกั ษณ์ 4H ถึง 9H เป็นไสด้ ินสอทอ่ี ยใู่ นระดบั แข็ง เหมาะสาหรบั การเขียนแบบโครงสรา้ ง หรอื เขยี นแบบก่อสรา้ งอาคาร หรอื บา้ นทีม่ คี วามละเอยี ดสงู จาเป็นตอ้ งใชเ้ สน้ ทบี่ างและเล็กจานวนมาก – สญั ลกั ษณ์ B ถึง 3H เป็นไสด้ ินสอที่อยใู่ นระดบั แข็งปานกลาง เหมาะสาหรบั การเขียนแบบ ท่วั ไป เช่น เขียนแบบเครอ่ื งกล เขียนแบบแผน่ คล่ี และการเขียนแผนที่ เป็นตน้ – สญั ลกั ษณ์ 2B ถึง 7B เป็นไสด้ ินสอท่ีอยใู่ นระดบั ออ่ น เหมาะสาหรบั งานศิลป์ เช่น งานวาด รูปเหมือนดว้ ยดนิ สอ และการแรเงา เป็นตน้

การเหลาดินสอเปลือกไม้ ดินสอเปลือกไมเ้ ม่ือซือ้ มาใหม่ ๆ เปลือกไมจ้ ะหมุ้ ไส้ดินสอโดย ตลอด ซงึ่ กอ่ นที่จะนาไปใชง้ านนน้ั ตอ้ งทาการเหลาใหป้ ลายแหลมกอ่ น ลกั ษณะวธิ ีการเหลาดนิ สอดว้ ยมีด

หมนุ ดินสอขณะเคลื่อนที่ เคล่อื นที่ไปตลอดความยาว ลักษณะวธิ ีการลับไสด้ นิ สอใหแ้ หลม ลักษณะของกบเหลาดนิ สอเปลอื กไม้

2. ดนิ สอกล (Mechanical Pencil) ลักษณะของไส้และดินสอกล

3. ดินสอเสน้ เล็ก (Fine Line) ลกั ษณะของดินสอเส้นเล็ก ลักษณะระยะของไสด้ นิ สอทโ่ี ผล่พน้ ออกมา และลกั ษณะเรียวแหลมของไส้ดินสอ

1.5.2 รูปแบบการลับไส้ดนิ สอและลักษณะของการใชง้ าน 1. การลบั แบบกรวย ซง่ึ เหมาะสาหรบั การเขียนตวั อกั ษร การลากเสน้ ตรง และงานท่วั ๆ ไป แตก่ ารลบั ไสด้ นิ สอแบบนไี้ สด้ นิ สอจะสกึ หรอเรว็ และจะทาใหไ้ ดเ้ สน้ ดนิ สอท่ีโตกวา่ เดิม 2. การลบั แบบล่ิม การลบั ดินสอแบบนีม้ ีความแข็งแรงกว่าการลบั แบบกรวย สกึ หรอช้ากว่า เหมาะสาหรบั การลากเสน้ ตรงไดด้ ี ไดข้ นาดเสน้ ท่เี ล็กและมขี นาดเทา่ กนั (ก) แบบกรวยแหลม (ข) แบบลิ่ม ลักษณะของไสด้ นิ สอแบบกรวยแหลมและแบบล่ิม

1.5.3 ปากกาเขยี นแบบ (Pen Drawing) ลักษณะของปากกาเขยี นแบบ

วงเวียน (Compass) เป็นอปุ กรณก์ ารเขียนแบบที่ใชส้ าหรบั เขียนวงกลม (Circle) หรือส่วน โคง้ (Arc) ขาดา้ นหนง่ึ ประกอบดว้ ยเหลก็ แหลมกลม ไวส้ าหรบั ปักลงบนกระดาษที่ใชเ้ ป็นจุดหมนุ ส่วนขา อีกดา้ นหนง่ึ จะประกอบดว้ ยไสด้ นิ สอ ใชเ้ ขยี นวงกลมหรอื เขยี นสว่ นโคง้ มีอยู่ 4 แบบ ดงั นี้ 1.6.1 วงเวยี นแบบขาตาย ลักษณะของวงเวยี นขาตาย

ลกั ษณะการใชง้ านวงเวียนขาตาย

การใชว้ งเวยี นขาตายเขียนวงกลมขนาดใหญ่ ลกั ษณะการใช้วงเวยี นขาตายเขียนวงกลมขนาดใหญ่

1.6.2 วงเวยี นแบบขาสปริง (ก) วงเวียนขาสปรงิ แบบขาหมกึ (Ink Compass) (ข) วงเวียนขาสปรงิ แบบขาดนิ สอ (Lead Compass) ลักษณะของวงเวยี นขาสปริงแบบขาหมึกและแบบขาดินสอ

(ก) ใชน้ วิ้ หวั แมม่ ือและนวิ้ กลางหมนุ ลอ้ เพื่อ (ข) ใชน้ วิ้ หวั แมม่ ือและนวิ้ ชีจ้ บั ป่มุ ดา้ นบนของวงเวียน กาหนดรศั มี และหมนุ ตามเข็มนาฬิกา ลักษณะวธิ ีการใช้วงเวยี นขาสปริงเลก็

ลกั ษณะวิธีการตอ่ ขาวงเวยี นขาสปริงเลก็ เม่ือต้องการเขียนวงกลมขนาดใหญ่

1.6.3 วงเวยี นถ่ายขนาด ลักษณะและวธิ ีการใชง้ านวงเวยี นถ่ายขนาด

วธิ ีการยึดดนิ สอตดิ กบั ขาของวงเวียน ลักษณะวธิ ีการยดึ ไสด้ ินสอทเ่ี หมาะสม

1.6.4 วงเวียนคาน ลักษณะของวงเวยี นคาน วิธีการใช้วงเวยี นคาน ลกั ษณะวธิ ีการเขียนวงกลมหรือส่วนโค้งขนาดใหญ่ดว้ ยวงเวยี นคาน

กระดาษเขียนแบบมีหลายขนาด ผูเ้ ขียนสามารถเลือกใชข้ นาดของกระดาษเขียนแบบให้ เหมาะสมกบั ขนาดของแบบท่ีตอ้ งการ ขนาดของกระดาษเขียนแบบในระบบ SI unit หรือระบบเมตริก ขนาดของกระดาษ A0 จะมีรูปรา่ งเป็นสี่เหล่ียมผืนผา้ โดยมีพืน้ ที่ 1 ตารางเมตร มีความกวา้ ง : ความยาว คอื 1 : 2 (1 : 1.414) ดงั แสดงในรูป วธิ ีการคานวณหาขนาดของกระดาษ A0

สดั สว่ นของกระดาษเขยี นแบบตามมาตรฐาน

ตาราง การเปรยี บเทยี บขนาดของกระดาษเขยี นแบบระบบเมตรกิ และระบบองั กฤษ เมตริก (มลิ ลเิ มตร) องั กฤษ (นิว้ ) ขนาด กว้าง  ยาว ขนาด กวา้ ง  ยาว A0 841  1,189 E 34  44 A1 594  841 D 22  34 A2 420  594 C 17  22 A3 297  420 B 11  17 A4 210  297 A 8.50  11 A5 148  210 – 5.83  8.27 A6 105  148 – 4.13  5.83 หมายเหตุ กระดาษขนาด A6 จะเทา่ กบั ขนาดของไปรษณียบตั ร

1.7.1 ตารางรายการ ลักษณะตาแหน่งตารางรายการกระดาษเขยี นแบบขนาด A3

ลกั ษณะและขนาดของตารางรายการกระดาษเขียนแบบขนาด A3

ลกั ษณะตาแหน่งตารางรายการกระดาษเขียนแบบขนาด A4

ลกั ษณะและขนาดของตารางรายการของกระดาษเขียนแบบขนาด A4

1.7.2 การตดิ กระดาษบนโต๊ะหรือบนกระดานเขยี นแบบ ลักษณะการตดิ กระดาษเขียนแบบ

1.7.3 ประเภทของกระดาษเขียนแบบ (ก) กระดาษเขยี นแบบแบบมว้ น (ข) กระดาษเขียนแบบแบบตดั เป็นแผน่ ลกั ษณะของกระดาษเขยี นแบบเป็ นม้วนและเป็ นแผ่น

1.8.1 โตะ๊ เขียนแบบ (ก) โต๊ะเขยี นแบบขนาด 60  100 ซม. (ข) โต๊ะเขยี นแบบขนาด 80  120 ซม. ขาปรบั ความสงู ไมไ่ ด้ ขาปรบั ความสงู ได้