นิทานเมืองสุพรรณ

นิทานเมืองสพุ รรณ (ขนุ ชา้ งขุนแผน) บทนา ขุนช้าง-ขุนแผน เป็นวรรณกรรมอมตะไทยมาชา้ นาน ตามประวัตกิ ลา่ ววา่ นักขับเสภาครงั้ กรุงศรีอยุธยาเปน็ ผู้แตง่ ( เสภาคือหนังสือกลอนโบราณ ทน่ี าเอานิทานมาแต่งเป็นกลอนสาหรบั ขบั ลานา ) แตเ่ หลอื มาถงึ กรุง รัตนโกสนิ ทร์บางตอน พระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลศิ ล้านภาลยั รชั กาลท่ี 2 จึงโปรดให้เหลา่ กวีใน พระราชสานกั แตง่ ข้นึ ใหม่ รวมทั้งพระองคท์ า่ นเองทรงพระราชนพิ นธ์ ตอน \"พลายแก้วเปน็ ชูก้ บั นางพมิ \" ตอน \"ขนุ แผนข้นึ เรอื นขุนช้าง\" และตอน \"เขา้ ห้องแก้วกริ ิยาและพาวันทองหน\"ี รชั กาลท่ี 3 ทรงพระราชนิพนธ์ตอน \"ขุนชา้ งตามวันทอง\" บรมครูสุนทรภ่แู ตง่ ตอน \"กาเนิดพลายงาม\" ตอ่ มา ครแู จ้งในรัชกาลท่ี 4 แต่งตอน \"กาเนิดกมุ ารทอง\" ตอน \"ขนุ แผน พลายงามแกพ้ ระทา้ ยนา้ \" และ ตอน \"ขนุ แผน พลายงามสะกดเจ้าเมืองเชยี งใหม\"่ ทมี่ าของเรอื่ ง กล่าวกนั ว่าเปน็ จรงิ ตามนิทานพน้ื บา้ น เกิดขนึ้ ในรชั กาลสมเดจ็ พระรามาธบิ ดีท่ี 2 ระหวา่ ง พ.ศ. 2034 -2072 สมเดจ็ พระรามาธิบดที ่ี 2 ถกู สมมุตพิ ระนามในเสภาว่า \"พระ พันวษา\" เนื้อเรื่องเอาเกร็ดประวัตศิ าสตรต์ อนไทยทาสงครามกบั เชยี งใหมแ่ ละลา้ นชา้ ง แลว้ เอา มาผูกเข้ากับวิถชี วี ติ ของชาวเมืองสุพรรณและกาญจนบรุ ี โดยเฉพาะการชิงรักหักสวาทของ 1 หญิง 2 ชาย คือ นางพมิ พิลาไลยหรือนางวันทอง ขนุ แผนหรอื พลายแกว้ และขนุ ช้าง อรรถรสทางด้าน ภาษาและเนือ้ หา เปน็ วถิ ชี ีวิตวฒั นธรรมของคนยุคสมัยนั้น จนเปน็ วรรณกรรมอมตะมาจนถึงทกุ วนั น้ี

เรื่องยอ่ เรอื่ งขนุ ชา้ งขนุ แผนเขยี นขนึ้ โดยมีเคา้ โครงเรอื่ งจริง ตามหนังสอื คาให้การชาวกรุงเกา่ กลา่ วว่า มี กษตั ริย์ใน สมยั กรุงศรอี ยธุ ยาพระองค์หน่ึง ทรงพระนามวา่ พระพนั วษา คร้ังหนง่ึ เกดิ สงครามกบั นครเชยี งใหม่ เน่ืองจากพระเจา้ โพธิสารราชกมุ าร เจ้าเมอื งเชียงใหม่ ไม่ชอบที่พระเจ้ากรงุ ศรีสตั นาคนหุตลานชา้ ง มาเปน็ มติ รกบั อยธุ ยา จงึ ยกทัพมาแย่งชงิ พระธดิ าแหง่ ลานช้างไป พระพนั วษา ทรงพระพิโรธ จึงมรี าชโองการสั่งให้เตรยี มทัพและตรัสกบั พระหมืน่ ศรีมหาดเล็ก ใหเ้ ลือกทหารทมี่ ี ฝีมือมารบ ซ่ึงในบดั นน้ั ผู้ท่ีจะเกง่ กล้าเกินกวา่ ขนุ แผนนั้นไม่มี แตพ่ ระหมืน่ ศรมี หาดเลก็ ทูลพระ พันวษาว่า ขนุ แผนยังอยใู่ นคุก พระพนั วษากท็ รงระลึกได้ถงึ ขนุ แผนท่ถี ูกจองจาอยู่ในคกุ จึงทรง พระกรณุ าโปรดให้ขนุ แผนพ้นโทษโดยเรว็ และแตง่ ตง้ั ขุนแผนเป็นแมท่ ัพออกรบ ก่อนทข่ี นุ แผนจะ ออกรบไดแ้ วะทเี่ มืองพจิ ิตร เพอื่ รับดาบและมา้ วเิ ศษประจาตวั ขนุ แผน (ดาบฟา้ ฟ้ืนและมา้ สหี มอก) ทฝี่ ากไวก้ บั พระพจิ ิตร และขุนแผนกส็ ามารถตกี องทัพเชยี งใหมจ่ นแตกพ่าย ในคาให้การชาวกรงุ เก่า มีเรอ่ื งขุนชา้ งขุนแผนปรากฏอยูเ่ ท่านี้ เหน็ ได้วา่ ไมต่ รงกับเร่ืองขุนช้างขนุ แผนทเ่ี ราขับเสภากัน อยู่ เพราะเรือ่ งนีน้ ามาเล่าเปน็ นทิ านนานมาแลว้ และยงั แต่งเปน็ กลอนเสภาอีก สนั นิษฐานได้วา่ คง มีการตกแต่งเรอ่ื งใหแ้ ปลกสนุกสนานและยาวย่ิงขึ้น

ขุนช้างขนุ แผน ณ เมอื งสุพรรณบรุ ี กล่าวถงึ ครอบครัวสามครอบครวั คอื ครอบครวั ของขุนไกรพลพา่ ยรบั ราชการทหาร มภี รรยาช่อื นางทองประศรี มีลูกชายดว้ ยกันชอื่ พลายแกว้ ครอบครวั ของขนุ ศรวี ชิ ัย เศรษฐใี หญ่ของเมอื ง สุพรรณบุรี รับราชการเป็นนายกองกรมช้างนอก ภรรยาชื่อ นางเทพทอง มลี ูกชายช่ือ ขนุ ช้าง ซงึ่ หวั ลา้ นมาแต่กาเนิด และครอบครวั ของพันศรโยธา เป็นพ่อคา้ ภรรยาชื่อ ศรปี ระจัน มีลูกสาว รูปร่างหน้าตางดงามช่อื นางพมิ พิลาไลย วนั หนึง่ สมเด็จพระพันวษา มคี วามประสงคจ์ ะล่าควายปา่ จงึ สง่ั ใหข้ ุนไกรปลูกพลับพลาและตอ้ น ควายเตรียมไว้ แตค่ วายป่าเหล่าน้นั แตกตน่ื ไมย่ อมเขา้ คอก ขุนไกรจงึ ใชห้ อกแทงควายตายไป มากมาย ที่รอดชีวิตกห็ นเี ข้าป่าไป สมเดจ็ พระพันวษาโกรธมากสั่งให้ประหารชีวิตขนุ ไกรเสยี นาง ทองประศรีรูข้ า่ วรบี พาพลายแก้วหนไี ปอยู่ทเ่ี มืองกาญจนบุรี ทางเมอื งสุพรรณบุรี มีพวกโจรจนั ศร ข้ึนปล้นบ้านของขนุ ศรวี ชิ ัยและฆา่ ขุนศรวี ิชัยตาย ส่วนพันศรโยธาเดินทางไปค้าขายต่างเมือง พอ กลับมาถึงบ้านก็เป็นไขป้ ่าตาย เมือ่ พลายแกว้ อายุได้ ๑๕ ปี ก็บวชเณรเรยี นวิชาอยู่ท่ีวัดส้มใหญ่ แลว้ ย้ายไปเรียนตอ่ ท่วี ดั ปา่ เล ไลยก์ ต่อมาท่วี ัดปา่ เลไลยกจ์ ดั ใหม้ เี ทศน์มหาชาติ เณรพลายแก้วเทศนก์ ัณฑ์มัทรี ซ่งึ นางพิมพิลา ไลยเปน็ เจ้าของกัณฑ์เทศน์ นางพิมเล่ือมใสมากจนเปล้อื งผ้าสไบบูชากณั ฑ์เทศ์ ขุนชา้ งเหน็ เช่นนน้ั กเ็ ปลื้องผา้ หม่ ของตนวางเคยี งกบั ผา้ สไบของนางพิม อธิฐานขอให้ได้นางเป็นภรรยา ทาให้นางพมิ โกรธ ตอ่ มาเณรพลายแกว้ กส็ ึกแลว้ ให้นางทองประศรมี าสู่ขอนางพิมและแตง่ งานกัน ทางกรุงศรี อยุธยาได้ขา่ วว่ากองทพั เชียงใหม่ตีได้เมอื งเชียงทอง ซึ่งเปน็ เมืองข้นึ ของกรงุ ศรีอยุธยา สมเด็จพระ พันวษาถามหาเช้อื สายของขุนไกร ขนุ ชา้ งซึง่ เขา้ ไปรับราชการอยูจ่ ึงเลา่ เร่ืองราวความเก่งกล้า สามารถของพลายแกว้ เพื่อหวงั จะพรากพลายแกว้ ไปใหห้ ่างไกล นางพิม สมเด็จพระพันวษาจงึ ให้

ไปตามตัวมาแลว้ แตง่ ต้งั ให้เปน็ แมท่ ัพไปรบกบั เมอื งเชียงใหมแ่ ละได้ชัยชนะ นายบ้านแสนคาแมน แหง่ หมู่บ้านจอมทอง เห็นวา่ พลายแกว้ กบั พวกทหารไม่ไดเ้ บยี ดเบียนใหช้ าวบ้านเดอื ดรอ้ นจึงยก นางลาวทองลูกสาวของตนให้เปน็ ภรรยาของพลายแก้ว สว่ นนางพมิ พลิ าไลย เมื่อสามจี ากไปทพั ไดไ้ ม่นานกป็ ่วยหนักรกั ษาเท่าไรก็ไม่หาย ขรวั ตาจวู ดั ป่าเล ไลยกแ์ นะนาใหเ้ ปล่ยี นชอ่ื เปน็ วันทอง อาการไขจ้ งึ หาย ขนุ ช้างทาอุบายนาหม้อใหม่ใส่กระดกู ไปให้ นางศรีประจันกับนางวันทองดวู า่ พลายแก้วตายแลว้ และขวู่ ่านางวนั ทองจะต้องถกู คุมตัวไว้เป็นม่าย หลวงตามกฎหมาย นางวันทองไมเ่ ชอื่ แตน่ างศรปี ระจันคดิ ว่าจรงิ ประกอบกับเห็นวา่ ขุนช้างเป็น เศรษฐีจงึ บังคบั ให้นางวันทองแตง่ งานกับขนุ ช้างนางวันทองจาต้องตามใจแมแ่ ต่นางไม่ยอมเข้า หอ ขณะนนั้ พลายแก้วกลับมาถงึ กรุงศรีอยุธยาและได้บรรดาศกั ดิ์เป็นขนุ แผนแสนสะท้าน จากนน้ั ก็พานางลาวทองกลับสพุ รรณบรุ นี างวนั ทองเหน็ ขนุ แผนพาภรรยาใหมม่ าด้วยกโ็ กรธด่าทอโต้ตอบ กับนางลาวทองและลืมตัวพูดกา้ วรา้ วขุนแผน ทาให้ขนุ แผนโมโหพานางลาวทองไปอยู่ที่กาญจนบุรี ส่วนนางวันทองก็ตกเป็นภรรยาของขนุ ช้างอยา่ งจาใจ

ต่อมาขนุ ช้างและขุนแผนเข้าไปรับราชการอบรมในวังและได้มหาดเล็กเวรทง้ั สองคน วันหนึง่ นาง ทองประศรีให้คนมาสง่ ข่าวว่า นางลาวทองป่วยหนัก ขนุ แผนจงึ ฝากเวรไว้กบั ขุนช้างแล้วไปดู อาการของนางลาวทอง ตอนเชา้ สมเดจ็ พระพนั วษาถามถึงขุนแผน ขุนช้างบอกวา่ ขุนแผนปีน กาแพงวังหนีไปหาภรรยา สมเดจ็ พระพนั วษาโกรธจึงส่งั ใหน้ าตวั นางลาวทองมากกั ไวใ้ นวัง ส่วน ขุนแผนให้ไปตระเวนด่านหา้ มเขา้ วงั อีกทาให้ขุนแผนแค้นขนุ ชา้ งมากคิดชว่ งชิงนางวันทองกลับคนื มา จงึ ออกหาของวิเศษ ๓ อย่าง คือ ดาบวิเศษ กุมารทอง และม้าฝีเทา้ ดี ขุนแผนเดนิ ทางไปถงึ ซอ่ ง โจรของหม่นื หาญกส็ มัครเขา้ เปน็ สมนุ วนั หน่ึงได้ชว่ ยชีวิตหมน่ื หาญให้รอดพน้ จากการถกู ววั แดง ขวิดตาย หม่นื หาญจึงยกนางบวั คลลี่ กู สาวของตนให้เปน็ ภรรยาของขุนแผน ตอ่ มาหมืน่ หาญเหน็ ขุนแผนมวี ชิ าอาคมเหนือกว่าตนกค็ ิดกาจดั โดยส่งั ให้นางบัวคลี่วางยาพิษฆา่ ขนุ แผน แต่โหงพรายมาบอกให้ขุนแผนร้ตู วั คืนน้ันพอนางบัวคลี่นอนหลับ ขุนแผนก็ผ่าทอ้ งนาง ควกั เอาเด็กไปทาพิธีปลกุ เสกเป็นกมุ ารทอง ต่อจากนั้นกท็ าพธิ ตี ดี าบฟ้าฟนื้ และไปซือ้ ม้าลักษณะดี ได้ตวั หนงึ่ ชื่อ มา้ สีหมอก แล้วขนุ แผนก็ไปท่ีบ้านของขนุ ชา้ งสะกดคนให้หลบั หมดแลว้ ข้ึนไปบน บ้านแต่เขา้ ห้องผดิ จงึ พบนางแก้วกิริยาและไดน้ างเป็นภรรยา จากน้นั กไ็ ปปลุกนางวนั ทองพาขึ้น มา้ หนเี ขา้ ป่าไป

ขุนช้างไปฟ้องสมเดจ็ พระพนั วษา พระองคใ์ ห้ทหารตามจบั ขนุ แผน แต่ถูกขุนแผนฆา่ ตายไปหลาย คน ขนุ แผนกบั นางวนั ทองหลบซอ่ นอยู่ในป่าจนนางตั้งท้องจงึ พากนั ออกมามอบตัวสู้คดีกับขุนชา้ ง จนชนะคดี ขุนแผนนางวนั ทอง และนางแกว้ กริ ยิ าจึงอยู่ร่วมกันด้วยความสขุ แตข่ ุนแผนนึกถึงนาง ลาวทองจึงขอรอ้ งจมนื่ ศรีเสาวรกั ษ์ให้ขอตัวนางจากสมเดจ็ พระพนั วษาทาให้พระองค์โกรธวา่ ขุนแผนกาเริบจึงส่งั จาคกุ ขนุ แผนไว้ นางแก้วกริ ยิ าตามไปปรนนิบัตขิ ุนแผนดว้ ย สว่ นนางวนั ทอง พกั อยทู่ ่ีบ้านของหมื่นศรี ขุนชา้ งจงึ พาพรรคพวกมาฉุดนางวันทองไปเป็นภรรยาอีก ต่อมานางก็ คลอดลูกชาย แลว้ ต้ังช่ือให้วา่ พลายงาม ขนุ ช้างรวู้ ่าไม่ใช่ลกู ของตนกเ็ กลยี ดชัง วันหนึ่งจึงหลอกพา เข้าไปในป่าทุบตจี นสลบแลว้ เอาทอ่ นไม้ทับไว้ โหงพรายของขุนแผนมาช่วยได้ทนั นางวันทองจงึ ให้ ลูกไปอยกู่ ับนางทองประศรีท่กี าญจนบุรีพลายงามไดร้ า่ เรียนวชิ าของพอ่ เช่ียวชาญ ขนุ แผนจึงพาไป ฝากไว้กบั หมื่นศรี เพื่อหาโอกาสใหเ้ ขา้ รบั ราชการ ทางฝ่ายพระเจ้าเชียงอินทร์ เจา้ เมอื งเชยี งใหม่ ใหท้ หารไปชิงตัวนางสร้อยทองธิดาพระเจ้าลา้ นช้างระหวา่ งที่เดินทางไปยงั กรุงศรีอยธุ ยา เพราะ พระเจา้ ลา้ นช้างต้องการเป็นไมตรดี ้วยจงึ ส่งธิดามาถวายตวั แล้วพระเจ้าเชยี งอินทร์ยงั สง่ หนังสอื ท้า ทายสมเด็จพระพนั วษาอีกด้วย พลายงามได้โอกาสจงึ อาสาออกไปรบ และขอให้ปล่อยขุนแผนออก จากคกุ ดว้ ย เพ่ือจะไดช้ ่วยกันทาศกึ ขุนแผนจึงพน้ โทษ ในขณะท่ีกาลังเตรยี มทัพนางแก้วกริ ยิ าก็ คลอดลกู เปน็ ชาย ขุนแผนต้ังชอ่ื ว่า พลายชุมพล แล้วขนุ แผนกบั พลายงามกค็ ุมทัพม่งุ สู่เชียงใหม่ ขุนแผนไดแ้ วะเยยี่ มพระพจิ ิตรกับนางบษุ บาซึ่งเคยใหค้ วามช่วยเหลอื เมอ่ื ครง้ั ขุนแผนกบั นางวัน ทองเขา้ มอบตวั พลายงามจงึ ไดพ้ บนางศรมี าลาและได้นางเป็นภรรยา จากนั้นก็คุมทพั ไปรบกับ เชยี งใหมไ่ ดช้ ัยชนะ คร้ันกลบั ถึงกรุงศรีอยุธยา ขนุ แผนไดเ้ ปน็ พระสุรนิ ฤาไชย เจา้ เมืองกาญจนบุรี พลายงามไดเ้ ป็นจม่นื ไวยวรนาถ และสมเดจ็ พระพันวษาก็ยกนางสร้อยฟ้าธิดาของพระเจา้ เชียง อนิ ทรใ์ ห้แตง่ งานกับพระไวยพรอ้ ม ๆ กบั นางศรมี าลา พระไวยอยากใหแ้ มม่ าอย่กู ับตนและคืนดีกบั พอ่ จึงไปลกั พานางวนั ทองมา ขนุ ชา้ งเคอื งมากไปฟ้องสมเดจ็ พระพนั วษา จึงมีการไตส่ วนคดีกนั อกี ครง้ั หนึง่ ในท่ีสดุ สมเด็จพระพันวษากถ็ ามความสมคั รใจของนางวา่ จะเลือกอยกู่ ับใคร นางตัดสนิ ใจ ไมไ่ ด้ สมเดจ็ พระพนั วษาหาวา่ นางเป็นหญงิ สองใจจงึ สัง่ ใหน้ าตัวไปประหารชีวติ พระไวย พยายาม ออ้ นวอนขออภยั โทษได้ แต่ไปหา้ มการประหารไม่ทัน

ในครอบครวั ของพระไวยกไ็ ม่ราบรื่นนัก เพราะนางสรอ้ ยฟ้าไม่พอใจท่ีพระไวยและนางทองประศรี รักนางศรมี าลามากกว่านาง จงึ มกั จะมกี ารทะเลาะวิวาทกนั อยู่เสมอ นางสร้อยฟ้าเจบ็ ใจจึงใหเ้ ถร ขวาดทาเสนห่ ์ ให้พระไวย หลงรักนาง แล้วนางสร้อยฟา้ ก็หาเร่อื งใสค่ วามให้พระไวยตีนางศรมี าลา พลายชมุ พลเข้าไปหา้ มก็ถูกตไี ปด้วย

พลายชมุ พลน้อยใจจึงหนอี อกจากบ้านไปหาพ่อแมท่ ี่กาญจนบุรีเล่าเรื่องใหฟ้ ัง แลว้ หนตี อ่ ไปหายาย ท่สี ุโขทยั ได้บวชเณรและเล่าเรียนอยทู่ ่นี ั้น ฝ่ายขุนแผนรีบไปทบี่ ้านของพระไวย แลว้ เสกกระจก มนตใ์ หด้ วู า่ ถูกทาเสน่ห์ แต่พระไวยไม่เชอ่ื หาว่าพอ่ เล่นกลให้ดู และพูดลาเลิกบญุ คุณที่ชว่ ยพ่อ ออกมาจากคุก ขนุ แผนแค้นมากประกาศตดั พ่อตดั ลูก แลว้ กลบั กาญจนบรุ ีทนั ที พลายชมุ พลเรียน วชิ าสาเร็จแล้วกน็ ดั หมายกับขนุ แผน เพอื่ ทีจ่ ะแก้แคน้ พระไวย โดยพลายชมุ พลสึกจากเณรปลอม เป็นมอญ ใช้ชอื่ สมงิ มัตรา ยกกองทัพหนุ่ หญ้าเสกมาถึงสพุ รรณบุรี สมเด็จพระพนั วษา ให้ขนุ แผน ยกทพั ไปต้านศึก ขนุ แผนแกล้งแพ้ให้ถกู จบั ไดพ้ ระไวยจึงต้องยกทพั ไปและต่อสกู้ ับพลายชมุ พล ระหว่างที่กาลงั ต่อสกู้ ัน ขุนแผนบอกใหพ้ ลายชุมพลจบั ตวั พระไวยไว้ พระไวยเห็นพอ่ กต็ กใจหนี กลับไปฟอ้ งสมเดจ็ พระพนั วษา พระองศ์จงึ ใหน้ างศรีมาลาไปรบั ตวั ขนุ แผนกับพลายชมุ พลเข้าวัง พลายชุมพลอาสาจับคนท่ีทาเสนห่ ์ โดยขอหม่นื ศรีไปเป็นพยานดว้ ย พลายชุมพลจับตวั เถรขวาดกับ เณรจิ๋วไว้ แล้วขดุ รปู ป้นั ลงอาคมท่ฝี งั่ ไสใ้ ตด้ นิ ขน้ึ มาได้ เสน่หจ์ งึ คลาย ตกดึกเถรขวาดกบั เณรจ๋ิว สะเดาะโซ่ตรวนหนไี ป ในการไตส่ วนคดี นางสรอ้ ยฟ้าไมย่ อมรบั วา่ เปน็ คนทาเสน่ห์ และใส่ร้ายว่า นางศรมี าลาเปน็ ชู้กับพลายชุมพล พอนางจับไดพ้ ลายชมุ พลกห็ นีไปยยุ งขนุ แผน

ในทสี่ ดุ กม็ ีการพสิ จู นค์ วามบรสิ ุทธิโ์ ดยการลยุ ไฟ นางสร้อยฟา้ แพถ้ กู ไฟลวกจนพพุ อง ส่วนนางศรี มาลาไม่เป็นอะไรเลย สมเดจ็ พระพันวษาสั่งประหารนางสรอ้ ยฟ้า แตน่ างศรมี าลาชว่ ยขออภัยโทษ ให้ จงึ เพียงถกู เนรเทศกลบั ไปอยู่ท่ีเชียงใหม่เช่นเดิม ระหว่างเดนิ ทางก็พบเถรขวาดกบั เณรจ๋ิว จึง เดนิ ทางไปดว้ ยกัน กลับถึงเชียงใหมไ่ ดไ้ มน่ านนางก็ใหก้ าเนิดลูกชาย ช่ือ พลายยง สว่ นนางศรีมาลา กค็ ลอดลูกชายเชน่ กนั ขุนแผนตั้งชือ่ ใหว้ ่า พลายเพชร พระเจ้าเชียงอินทร์ ตง้ั เถรขวาด เปน็ พระสังฆราชเพ่ือตอบแทนความดีความชอบทพ่ี านางสร้อยฟา้ ทกี่ ลบั บา้ นเมอื งได้อยา่ งปลอดภยั แตเ่ ถรขวาดยังแค้นพลายชมุ พล จงึ เดินทางมาทีก่ รุงศรีอยธุ ยา แปลงเป็นจระเข้อาละวาดฆา่ คนและสัตวเ์ ลี้ยงไปมากมาย พลายชมุ พลจึงอาสาออกปราบจระเข้จน สาเรจ็ ไดต้ ัวเถรขวาดมาประหารชีวติ พลายชมุ พลได้บรรดาศักด์เิ ปน็ หลวงนายฤทธ์ิ นบั จากนั้น เป็นตน้ มาทุกคนกอ็ ยกู่ ันอยา่ งมคี วามสขุ

กลอนขุนชา้ งขุนแผน จะกลา่ วถงึ เรือ่ งขนุ แผนขุนชา้ ง ทั้งนวลนางวันทองผ่องศรี ศักราชร้อยส่สี ิบเจด็ ปี พ่อแมเ่ ขาเหล่าน้คี นคร้งั นนั้ เปน็ ขา้ ขอบขณั ฑสมิ า สมเด็จพระพนั วษานราสรรค์ จะวา่ เน่ืองตามเร่ืองนยิ ายพลัน ทา่ นผฟู้ ังทง้ั น้นั จงเขา้ ใจ ขนุ ไกรพลพ่ายอยู่บ้านพลบั มีทรพั ย์เงนิ ทองของน้อยใหญ่ นางทองประศรีน้ันอยวู่ ดั ตะไกร ทั้งสองนี้ไดเ้ ป็นคกู่ นั แล้วร้อื เรอื นออกไปปลูกใหม่ อยู่ในแวน่ แควน้ สุพรรณน่นั เปน็ ทหารชาญชัยใจฉกรรจ์ คมุ ไพร่ท้ังนั้นไดเ้ จ็ดร้อย อาจองคงกระพันชาตรี เข้าไหนไมม่ ที จ่ี ะถอย รบศกึ ศตั รอู ยู่กับรอย ถึงมากนอ้ ยเท่าไรไมห่ นมี า กรมการเมืองสพุ รรณส่ันหัว เข็ดขามคร้ามกลัวใครไม่ฝา่ โปรดปรานเปน็ ทหารอยธุ ยา มสี ง่าอยู่ในเมอื งสพุ รรณ ฯ