ศิลป ม.ต้น2

ศลิ ปศกึ ษา ครั้งที่ 2 ระดบั ม.ต้น























คณะละครและวงป่ี พาทย์ไทยสมยั รัตนโกสินทร์มีความก้าวหน้า ทางดนตรีมาก เร่ิมจากสมยั รัชกาลท่ี 1 ได้เพม่ิ กลองทัดขนึ้ ในวง ปี่ พาทย์เป็ น 2 ลูก และเพม่ิ ระนาดในวงมโหรีป่ี พาทย์อกี 1 ราง ต่อมาในสมยั รัชกาลที่ 2 เริ่มมปี ่ี พาทย์บรรเลงประกอบเสภา จึง ได้นาเปิ งมางมาตดิ ข้างสุกถ่วงเสียงให้ต่าลง เรียกว่าสองหน้า ใช้ ประกอบการบรรเลงประกอบเสภา และได้เพม่ิ ฆ้องวงในวง มโหรีด้วย ในสมัยรัชกาลท่ี 3 มีผู้สร้างระนาดทุ้มและฆ้องวงเลก็ ขนึ้ มา ทาให้เกดิ วงป่ี พาทย์เครื่องคู่ขนึ้ ในสมยั น้ัน ซ่ึง ประกอบด้วยเครื่องดนตรีระนาดทีเปลย่ี นชื่อเป็ นระนาดเอก

เพ่ือให้เข้าคู่กบั ระนาดแบบใหม่ ทเี่ พมิ่ ราง 1 ราง และสร้าง ขนาดใหญ่เรียกว่า ระนาดทุ้ม และฆ้องวงใหญ่ เพ่ือให้เข้าคู่ กบั ฆ้องวงเลก็ ทสี่ ร้าง ขนาดเลก็ ลงเรียกว่า ฆ้องวงเลก็ นอกจากนี่ยงั มกี ารนาป่ี นอกเข้ามาผสมเข้าคู่กบั ปี่ ใน และ เคร่ืองดนตรีเดมิ คือ ตะโพน กลองทัดและฉ่ิงเช่นเดมิ รวมท้งั มวี งมโหรีเครื่องคู่เกดิ ขนึ้ โดยมกี ารนาระนาดทุ้ม ฆ้องวงเลก็ และขล่ยุ หลบี ให้เข้าคู่กบั เคร่ืองดนตรีทมี่ อี ยู่ เดมิ

ในสมยั รัชกาลท่ี 4 วงป่ี พาทย์มีความเจริญมาก โดยเจ้านาย ขุนนาง ข้าราชการ ต่างกม็ ีวงปี่ พาทย์ประจาบ้านกนั และ พระบาทสมเดจ็ พระปิ่ นเกล้าเจ้าอยู่หัวยงั ทรงพระราชดาริให้นา ลวดเหลก็ เลก็ ๆ ที่ทอดพระเนตรจากนาฬิกาต้งั โต๊ะทีก่ ลไกข้าง ในมีลวดเส้น เลก็ ๆ ส้ันบ้างยาวบ้าง ปักเรียงกนั ถ่ี ๆ เป็ นวงกลม คล้ายหวตี รงกลางมีแกนหมุนและเหลก็ เขยี่ เส้นลวดเหลก็ เหล่าน้ันผ่านไปโดยรอบท่ีพระองค์ทรงเรียกว่า นาฬิกาเข่ียหวี ซ่ึงมีเสียงดงั กงั วานมาสร้าง เป็ นระนาดทุ้มเหลก็ และระนาด เหลก็ ทเ่ี ลก็ กว่าและมเี สียงสูงกว่า มาเพม่ิ เข้าในวงปี่ พาทย์ และ เรียกวงปี่ พาทย์นีว้ ่า วงป่ี พาทย์เครื่องใหญ่

นอกจากนีย้ งั มกี ารเพมิ่ เครื่องดนตรี ระนาดทุ้มเหลก็ และระนาดเอก เหลก็ ทท่ี าด้วยทองเหลืองเรียกว่า ระนาดทอง และนาซอด้วงและซออู้ มาผสมในวงมโหรีด้วยเรียกว่า มโหรีเครื่องใหญ่ ในสมยั รัชกาลที่ 5 ได้ เกดิ วงป่ี พาทย์ดกึ ดาบรรพ์ ทส่ี มเดจ็ พระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้ากรม พระยานริศรานุวดั ตวิ งศ์ เป็ นผู้ทรงปรับปรุงขนึ้ เพื่อบรรเลงประกอบ ละครวงปี่ พาทย์นีม้ ชี ื่อเสียงไพเราะนุ่มนวลกว่า เพราะได้ดดั เคร่ือง ดนตรีทมี่ เี สียงดงั มาก เสียงสูงและเสียงเลก็ แหลมออกจนหมด และ ระนาดเอกกต็ ดี ้วยไม้นวม รวมท้งั ยงั นาฆ้องชัยหรือฆ้องหุ่ยมา 7 ลูก เทยี บเสียงเรียงลาดบั ตีห่างๆ คล้ายกบั เบสของฝร่ัง เพม่ิ เข้ามา ในสมัย รัชกาลท่ี 6 การดนตรีมคี วามเจริญขนึ้ มาก

โดยพระบาทสมเดจ็ พระมงกฏุ เกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงต้งั กรม มหรสพ กรมบัญชาการ กรมโขนหลวง กรมพณิ พาทย์หลวง กลองเครื่องสายฝรั่งหลวง และกรมช่างมหาดเลก็ สาหรับสร้าง และซ่อมส่ิงท่ีเป็ นศิลปะต่าง ๆ และพระองค์ยงั โปรดเกล้าฯ ให้ สร้างเครื่องป่ี พาทย์ประดบั มุกและประดบั งาขนึ้ 2 ชุด ประดบั เป็ นลวดลายวจิ ิตร มอี กั ษรพระปรมาภไิ ธย ม.ว. ซ่ึงงดงามมีค่า ยง่ิ ในสมัยรัชกาลท่ี 7 พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรง ต้งั วงเคร่ืองสาย ส่วนพระองค์ขนึ้ โดยพระองค์ทรงซอด้วง และ พระบรมราชินีทรงซออู้

พร้อมท้ังเจ้านายอกี หลายพระองค์ อยู่ในวงน้ัน นอกจากนี้ พระองค์ ยงั ทรงพระราชนิพนธ์ เพลงราตรีประดบั ดาว เถา เพลงเขมรละออ องค์ เถา และเพลงคลื่นกระทบฝั่ง 3 ช้ัน ต่อมาเมื่อหลงั การ เปลย่ี นแปลงการปกครอง ในปี พ.ศ. 2475 การดนตรีไทยได้ค่อย ๆ เส่ือมลง จนมาถึงหลงั สงครามโลกคร้ังที่ 2 ไปแล้ว จงึ ได้มกี ารฟื้ นฟู ดนตรีไทยขึน้ ใหม่ จนมาถงึ ปัจจุบนั นีใ้ นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระ เจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี 9 กท็ รงพระปรีชาสามารถทางดนตรีสากล และ พระราชนิพนธ์เพลงขึน้ หลายเพลงด้วย แต่พระองค์ยังทรงสน พระทัยการดนตรีไทย โดยพระราชทานทุน ให้พมิ พ์เพลงไทยเป็ น โน้ตสากลออกจาหน่ายจนเป็ นทนี่ ิยมของวงการดนตรีท่วั ไป

แบบฝึ กหัด 1. เคร่ืองดนตรีไทยแยกเป็ นกปี่ ระเภท อะไรบ้าง 2. เสียงพาทย์ เสียงพณิ คากล่างนีเ้ กดิ ขนึ้ ในสมยั ใด 3. วงปี่ พาทย์ในสมยั อยุธยาประกอบด้วยเครื่องดนตรี ใดบ้าง 4. วงมโหรีในสมยั อยุธยาประกอบด้วยเคร่ืองดนตรี ใดบ้าง 5. วงป่ี พาทย์ดกึ ดาบรรพ์ เกดิ ขนึ้ ในรัชกาลใด

แบบฝึ กหัด (ต่อ) 6. กรมมหรสพ เกดิ ขนึ้ ในรัชกาลใด 7. สมัยรัชกาลที่ 7 พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรง ต้งั วงเคร่ืองสาย ส่วนพระองค์ขนึ้ โดยพระองค์ทรงเคร่ือง ดนตรีชนิดใดบ้าง 8. การดนตรีไทยได้ค่อย ๆ เส่ือมลงในปี พ.ศ.ใด 9. ดนตรีไทยได้ถูกฟื้ นฟูขนึ้ เมื่อใด 10. ยกตวั อย่างเพลงท่ีรัชกาลท่ี 9 ประพนั ธ์มาอย่างน้อย 5 เพลง