สารสนเทศเพื่อการเรียนรู้

สารสนเทศเพือ่ การเรยี นรู้ (Information for Learning) 3000 - 1607

หน่วยท่ี 1 สารสนเทศและการเรยี นรสู้ ารสนเทศ แนวคดิ (Main Idea) สารสนเทศและการรู้สารสนเทศนับเป็นปัจจัยสาคัญในการพัฒนามนุษย์และ สังคมท้ังในเรื่องความเจริญงอกงามทั้งด้านสติปัญญา การพัฒนาจิตใจ อารมณ์ สังคม ตลอดจนคุณภาพชีวิตของมนุษย์ เพราะปัจจุบันเป็นโลกของยุคข้อมูลข่าวสารที่มี เทคโนโลยีเข้ามาเกี่ยวข้องโดยทาให้รู้มาก รู้เร็ว แล้วสามารถนาไปใช้ให้เกิดประโยชน์ ได้อย่างมีคุณธรรม จริยธรรม ดังนั้นการเรียนรู้สารสนเทศจึงเป็นสิ่งจาเป็นท่ีจะทาให้ ผเู้ รียนมคี วามรมู้ ีคุณลกั ษณะทสี่ ังคมต้องการทง้ั ในด้านการศกึ ษาและการดารงชวี ติ

หนว่ ยที่ 1 สารสนเทศและการเรยี นรสู้ ารสนเทศ ความหมายของสารสนเทศ 1. สารสนเทศหรือสารนิเทศ (Information) หมายถึง ส่ือการศึกษา ทุกประเภทซึ่งเป็นความรแู้ ละข้อมูล 2. ข้อมูล (Data) หมายถึง ข้อเท็จจริงที่อยู่ในรูปแบบต่างๆ ที่ยังไม่ได้ผ่านการ ประมวล 3. ทรัพยากรสารสนเทศ (Information Resources) หมายถึง วัสดุสิ่งของ รูปแบบตา่ งๆ ทมี่ ีการบนั ทึกจัดพิมพไ์ ว้ในสื่อตา่ งๆ 4. เทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology) หมายถึง การนา เทคโนโลยคี อมพิวเตอรแ์ ละส่ืออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์อ่ืนๆ มาใช้ร่วมกนั 5. ความรู้ (Knowledge) หมายถึง สารสนเทศท่ีได้ประมวลผลด้วยกระบวนการ ตา่ งๆ จนเป็นทย่ี อมรบั

หนว่ ยที่ 1 สารสนเทศและการเรียนร้สู ารสนเทศ ความสาคัญของสารสนเทศ 1. ด้านเทคโนโลยีและวิทยาการต่างๆ จะมีส่วนในการกาหนดคุณภาพชีวิตของ มนุษย์ โดยการเขา้ ถงึ ได้สะดวก รวดเร็ว 2. การศกึ ษาค้นคว้าวิจัยสารสนเทศท่ีมีคุณค่า จะทาให้ผลงานการค้นคว้าน่าเช่ือถือ เปน็ ทย่ี อมรับและนามาใชป้ ระโยชน์ 3. ด้านการเรียนการสอน จดั รวบรวมไวใ้ นห้องสมุดและแหลง่ ความร้ตู า่ งๆ 4. ดา้ นความสงบและสนั ติ สรา้ งโลกทัศนใ์ หม้ นุษย์เข้าใจซึง่ กนั และกัน 5. สารสนเทศทดี่ ี จะเป็นสัญลกั ษณข์ องการพฒั นาประเทศ 6. สรา้ งค่านิยมและทศั นคตทิ ี่ดี จะสรา้ งความตอ่ เนือ่ งไปสู่ส่งิ ทด่ี ีในอนาคต 7. การตัดสนิ ใจจะเกดิ ประโยชนส์ ูงสดุ เม่อื ไดร้ ับสารสนเทศท่มี ีความถูกตอ้ ง มีคณุ คา่ เพยี งพอ 8. ด้านการประหยัดเวลาและค่าใช้จ่าย สารสนเทศที่มีคุณค่าจะช่วยลดปัญหาการ ลองผิดลองถูก

หน่วยท่ี 1 สารสนเทศและการเรียนรู้สารสนเทศ ปจั จัยที่ทาให้สารสนเทศมคี ณุ ค่า 1. เน้ือหา ต้องมีเน้ือหาถูกต้องสมบูรณ์ ครบถ้วน ต่อเนื่อง จึงจะเป็นท่ีน่าเชื่อถือ และนาไปใช้ไดจ้ ริง 2. เวลา ต้องเหมาะสมกับช่วงเวลาในการใช้งาน มีความทันสมัยและมีวิวัฒนาการ เปน็ ท่ยี อมรบั 3. รูปแบบ ต้องมีรูปแบบสวยงาม ชัดเจน กะทัดรัด เข้าใจง่าย จัดเรียงลาดับเป็น ข้นั ตอนและถกู ตอ้ ง 4. กระบวนการเข้าถึง ต้องเข้าถึงสารสนเทศท่ีดีได้ด้วยความสะดวก รวดเร็ว และปลอดภยั

หนว่ ยที่ 1 สารสนเทศและการเรยี นรู้สารสนเทศ การรู้สารสนเทศ การรู้สารสนเทศ (Information Literacy) หรือทักษะการใช้ประโยชน์จาก สารสนเทศหรือความรู้ทางสารสนเทศ หมายถึง การเข้าถึงการใช้สารสนเทศจากแหล่ง ต่างๆ อย่างมีประสิทธิภาพ เพ่ือแสวงหาความรู้ใหม่ๆ และการหยั่งรู้เพื่อการแก้ปัญหา ของตนและส่วนรวม ทัง้ ยังรวมไปถงึ การใชอ้ ย่างมรี ะบบและมีคณุ ธรรมจริยธรรม

หนว่ ยที่ 1 สารสนเทศและการเรยี นร้สู ารสนเทศ ขั้นตอนการรู้สารสนเทศ 1. มีการกาหนดขอบเขตและความต้องการ ของสารสนเทศท่ตี ้องการอยา่ งชดั เจน 2. รูจ้ ักแหลง่ สารสนเทศและวธิ ีการสืบค้น หรอื การเขา้ ถึงสารสนเทศ 3. การประเมนิ สารสนเทศ ต้องเลอื ก สารสนเทศท่ตี รงกบั ความตอ้ งการ ถกู ตอ้ ง สมบูรณ์ ประเมินได้ว่าสะดวกรวดเร็วใน การเข้าถึงและมีความน่าเช่อื ถอื 4. มีคณุ ธรรม จรยิ ธรรม และถูกกฎหมาย เมื่อได้สารสนเทศท่ีต้องการด้วยการผ่าน การประเมินวเิ คราะห์ สังเคราะห์แล้ว จะไดน้ าไปใชใ้ หเ้ กิดประโยชน์ทงั้ ตนเองและผอู้ ื่นตอ่ ไป

หน่วยที่ 1 สารสนเทศและการเรียนร้สู ารสนเทศ หนา้ ท่ี ขอบเขต และวตั ถุประสงคข์ องแหลง่ เรยี นรู้ 1. ห้องสมดุ แหล่งรวบรวมสารสนเทศท่ีเป็นสรรพวชิ าการ ต่างๆ เพื่อใหบ้ รกิ ารแก่ผูใ้ ช้ มบี รรณารกั ษ์หรือเจ้าหนา้ ที่ เป็นผู้ดแู ลรบั ผดิ ชอบและบารงุ รกั ษาทั้งหมด 2. ศูนยข์ อ้ มลู แหล่งสะสมและเผยแพร่ข้อมลู ที่เปน็ ข้อมลู ดิบหรอื ขอ้ มลู ท่ีเป็นตวั เลขเฉพาะเรื่อง มักมี หนว่ ยงานเฉพาะจัดเก็บและประมวลขอ้ มูลไว้ใน คอมพิวเตอร์

หนว่ ยท่ี 1 สารสนเทศและการเรียนรสู้ ารสนเทศ หน้าที่ ขอบเขต และวตั ถุประสงคข์ องแหลง่ เรยี นรู้ 3. ศนู ยส์ ารสนเทศหรือศูนยเ์ อกสาร แหลง่ จัดหา จดั เกบ็ และให้บริการสารสนเทศเฉพาะ วชิ าหรอื เฉพาะเร่อื งทเี่ ป็นเอกสารท่ีไม่ไดต้ พี ิมพเ์ ผยแพร่ 4. ศนู ย์วิเคราะหส์ ารสนเทศ แหล่งที่นาสารสนเทศมาคัดเลือก จัดสรร และนาเสนอ ขอ้ มลู เฉพาะวิชาซึง่ ไมม่ กี ารตีพมิ พ์ 5. ศูนยแ์ จกจ่ายสารสนเทศ เปน็ หนว่ ยงานทท่ี าการรวบรวมและจัดเก็บหลกั ฐาน ให้บริการในรปู แบบบรรณานกุ รมหรอื ดรรชนี

หน่วยที่ 1 สารสนเทศและการเรียนรสู้ ารสนเทศ หนา้ ท่ี ขอบเขต และวัตถปุ ระสงคข์ องแหลง่ เรยี นรู้ 6. หนว่ ยงานสถติ ิ หนว่ ยงานที่ให้ขอ้ มลู เปน็ ตัวเลขในรูปแบบ ตา่ งๆ ของแตล่ ะงานเพ่ือใชใ้ นการวางแผนและวางโครงการ 7. ศนู ยแ์ นะแหลง่ สารสนเทศ เป็นศนู ยบ์ รกิ ารทใี่ หค้ าแนะนาผู้ใชไ้ ปยังแหล่งสารสนเทศ รปู แบบต่างๆ โดยมนี ามานกุ รมและรายช่อื สารสนเทศทไี่ ด้รบั การปรบั ปรงุ ใหท้ นั สมยั 8. หอจดหมายเหตุ แหล่งงานทีเ่ กบ็ รักษาจดหมายเหตุ ซึง่ เปน็ เอกสารทางวชิ าการและเอกสารทางประวัตศิ าสตร์

หนว่ ยท่ี 1 สารสนเทศและการเรยี นรสู้ ารสนเทศ ผรู้ สู้ ารสนเทศ ผู้รู้สารสนเทศ (Information Literate Person) คือ ผู้ที่รู้วิธีการเรียนรู้ สารสนเทศว่า ความรู้ที่มีนั้นอยู่ท่ีไหน มีการจัดระบบอย่างไร ค้นหาได้ด้วยวิธีใด และทา ประโยชน์ได้อย่างไร การเป็นผู้รู้สารสนเทศต้องมีจุดหมายชัดเจน มนุษย์ในปัจจุบันรับรู้ ว่าสารสนเทศเป็นองค์ประกอบท่จี าเปน็ และสาคญั ย่งิ ในการตัดสนิ ใจ เพื่อคุณภาพชวี ิตทีด่ ี

หน่วยที่ 1 สารสนเทศและการเรยี นรสู้ ารสนเทศ คุณสมบัติของผู้ร้สู ารสนเทศทป่ี ระสบความสาเร็จ 1. ต้องละท้งิ ความสันโดษไปสู่ความร่วมมือทางสังคมมากขน้ึ 2. ต้องยอมรับว่าสารสนเทศทาให้โลกเล็กลง จาเป็นตอ้ งกลั่นกรองให้ดี 3. ต้องตระหนักว่าสารสนเทศมีความจาเป็น ท่ีจะช่วยให้การทางานและ การตดั สนิ ใจประสบความสาเร็จ 4. ต้องศกึ ษาและเรยี นร้แู หล่งสารสนเทศ พร้อมสืบคน้ สารสนเทศได้ 5. สามารถกาหนดขอบเขตของปัญหาและ สารสนเทศทต่ี ้องการได้

หน่วยท่ี 1 สารสนเทศและการเรียนรสู้ ารสนเทศ คุณสมบตั ิของผู้ร้สู ารสนเทศทป่ี ระสบความสาเร็จ 6. สามารถประมาณสารสนเทศและแหล่งสารสนเทศได้ตามตอ้ งการ 7. สามารถประมวลความคดิ และวิเคราะหส์ ารสนเทศได้ 8. สามารถสืบค้นและใชส้ ่อื ตา่ งๆ ไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ 9. สามารถนาบริการสารสนเทศมาพัฒนาหรอื บูรณาการได้ 10. ตอ้ งใช้สารสนเทศอย่างมีจริยธรรมและ ถูกกฎหมาย 11. มีการอา้ งองิ เอกสารการคน้ ควา้ เพื่อประกาศ เกียรติเจ้าของผลงาน

หนว่ ยที่ 1 สารสนเทศและการเรยี นรู้สารสนเทศ ความสาคญั ของผ้รู ูส้ ารสนเทศ การรู้สารสนเทศเป็นทั้งความสามารถ ความรู้ทักษะ และกระบวนการท่ีเป็น ประโยชน์ในการพฒั นาทักษะชีวิตและการเรียนรู้ ซงึ่ ความสามารถในการเข้าถึงและการใช้ สารสนเทศจะนาไปสู่การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ในด้านสติปัญญา ด้านจิตใจ อารมณ์ ดา้ นการศกึ ษา ดา้ นอาชีพ การทางาน และด้านคุณภาพชวี ติ