คู่มือศึกษา อารัมมณสังคหะ-จูฬเอก-มหาเอก

1 จติ / อารมณ จิต (ผูร ูอารมณ) อารมณ (ผถู ูกรู โดยจติ ) คาถาอารมั มณฯ คอื กาล อา.๖ ๔ ประเภท อธ. ๔ ประเภท อา.ภาย.. ปจฺ วสี ปรติ ตฺ มฺหิ 25 ทวิ.10, มโนธาตุ 3 ปจจบุ นั 1, ปญ. กามธรรม 54 52 28 ใน+นอก ณ.3, ม.วิ.8, หสิ.1 3 กาล 6 ฉ จิตตฺ านิ มหคคฺ เต 6 วญิ .3 เนว.3 อดตี ธ. มหคั คตธรรมารมณ 27 35 (4 30) ใน 21 รปู า.15(-๒) กา.3 กิญ.3 กาลวิมตุ ธ. บญั ญตั ิ (๒๖+กสินุ+นตั ถ.ิ ) อตั ถบญั ญตั ิ สทั ทบัญญตั ิ นอก (-กิญ) เอกวีสติ โวหาเร อฏ นิพฺพานโคจเร 8 โลกุตตรจิต 8 กาลวมิ ตุ ธ. นพิ พาน นพิ พาน นอก วีสานตุ ฺตรมตุ ตฺ มหฺ ิ 20 อก.ุ 12 กุ.วปิ .4 กิ.วิป.4 3+กาลวมิ ตุ 6 กาม มหัค บญั (-โลกตุ ธ๙) 81 52 28 บญั ญัติ ใน+นอก อคฺคมคฺคผลชุ ฺฌิเต ปฺจ 5 กุ.สํ.4 กุ.ภญิ .1 3+กาลวมิ ตุ 6 กาม มหัค. โลกุต. บญั . 87(-1, 1) 52 28 นิพ. บัญ. ใน+นอก (-อรม.1 อรผ.1) สพพฺ ตถฺ ฉจฺเจติ 6 มโน.1 กิ.สํ.4 กิ.ภญิ .1 3+กาลวิมตุ 6 กาม มหัค. โลกตุ . บญั . 89 52 28 นิพ. บัญญตั ิ ใน+นอก สตฺตปธาตฺจตวถฺ ีสสงคฺปโหริตฯฺตมหฺ ิ ฉ จิตตฺ านิ มหคคฺ เต สําหรบั มหาเอก เอกวสี ติ โวหาเร อฏ นพิ พฺ านโคจเร วสี านตุ ตฺ รมุตตฺ มหฺ ิ อคฺคมคฺคผลุชฌฺ เิ ต ปจฺ สพฺพตฺถ ฉจเฺ จติ สตตฺ ธา ตตฺถ สงคฺ โห. จิต ๒๕ ดวง คอื ทวิปญ จวิญญาณจิต ๑๐ มโนธาตุ ๓ / สนั ตีรณจติ ๓ มหาวปิ ากจิต ๘ หสติ ปุ ปาท จติ ๑ เกิดไดในอารมณ ๖ ทเ่ี ปนกามธรรมอยา งเดยี ว (กามธรรม อธ. กามจติ ๕๔+๕๒ รูป๒๘) จติ ๖ ดวง คอื วิญญานญั จายตนฌานจติ ๓ เนวสญั ญานาสญั ญายตนฌานจติ ๓ เกิดไดใ นธรรมารมณ ทเ่ี ปน มหัคคตะอยา งเดียว (มหัคคตธรรม อธ. มหคั คตจิต ๒๗+๓๕, ๔+๓๐ ) จิต ๒๑ ดวง คือ รปู าวจรจิต ๑๕ (เวน อภิญญาจติ ๒) อากาสานัญจายตนฌานจิต ๓ อากิญจญั ญายตนฌานจิต ๓ เกดิ ไดในธรรมารมณ ท่เี ปนบัญญตั ิอยา งเดียว (บัญ.ธ.=สทั ท+อตั ถบญั ญตั ิ/ บญั .๒๖+กสนิ ุฆาฏมิ ากาสฯ+นัตถิภาวฯ) จติ ๘ ดวง คอื โลกุตตรจิต ๘ เกิดไดใ นธรรมารมณ ท่ีเปนนิพพานอยางเดียว (๑/โลกตุ ตรธรรม๙ มคั .๔+ผล.๔+นพิ .๑) ............................. ....................... ........................ ......................................... จติ ๒๐ ดวง คือ อกุศลจติ ๑๒ มหากศุ ลญาณวิปปยุตตจติ ๔ มหากริยาญาณวปิ ปยตุ ตจิต ๔ เกดิ ไดในอารมณ ๖ ทเ่ี ปนกามะ มหัคคตะ บัญญตั ิ (เวนโลกุตตรธรรม ๙) (=โลกียจติ ๘๑+๕๒ รปู ๒๘ บัญ.) จิต ๕ ดวง คอื มหากุศลญาณสมั ปยุตตจิต ๔ กุศลอภิญญาจิต ๑ เกิดไดในอารมณ ๖ ท่เี ปน กามะ มหัคคตะ โลกตุ ตระ บญั ญัติ (เวนอรหัตตมรรค อรหตั ตผล) (=จติ ๘๗(-อรม. อรผ.)+๕๒ รูป๒๘ นพิ . บญั ) จติ ๖ ดวง คือ มหากรยิ าญาณสัมปยุตตจติ ๔ กิรยิ าอภญิ ญาจติ ๑ มโนทวาราวชั ชนจิต ๑ เกิดไดในอารมณ ๖ ทเ่ี ปนกามะ มหคั คตะ โลกตุ ตระ บัญญตั ิ โดยไมมเี หลอื (=จิต ๘๙ เจตสิก ๕๒ รูป ๒๘ นิพพาน บัญญตั ิ) ในอารมั มณสังคหะนี้ มกี ารสงเคราะหจ ติ ๗ นยั โดยประเภทแหงเอกนั ตะ ๔ อเนกนั ตะ ๓ ดงั ทีก่ ลา วมาแลว ดวยประการฉะน.ี้ อารมณ ๖ เมอ่ื จําแนกโดยประเภทใหญแ ลว มี ๔ ประเภท คอื ๑. กามอารมณ องคธ รรมไดแก กามจติ ๕๔ เจตสิก ๕๒ รูป ๒๘ ๒. มหัคคตอารมณ องคธ รรมไดแก มหคั คตจิต ๒๗ เจตสกิ ๓๕ ๓. โลกุตตรอารมณ องคธ รรมไดแก โลกตุ ตรจติ ๘ เจตสกิ ๓๖ นพิ พาน ๔. บญั ญัตอิ ารมณ องคธ รรมไดแก สทั ทบัญญัติ อัตถบัญญัติ ๑. เตกาลิกอารมณ เปน อารมณทีเ่ กี่ยวดวยกาลทงั้ ๓ คือ ปจ จุบนั อดตี อนาคต ไดแ ก จิต เจตสิก รปู ๒. กาลวิมุตตอารมณ เปน อารมณท ี่ไมเก่ียวดว ยกาลทงั้ ๓ ไดแ ก นพิ พาน บัญญัติ นพิ พาน บัญญตั ิ ทเี่ ปน กาลวมิ ุตตอารมณนัน้ เพราะธรรม ๒ พวกนเี้ ปนอสงั ขตธรรม ไมไดถ ูกปรุงแตงดวยปจ จัย ๔ ฉะนั้น การเกิดข้ึนของธรรมทง้ั ๒ พวกนจี้ ึงไมมี เม่ือไมมกี ารเกิดแลว กก็ ลา วไมไดว า นิพพานหรอื บญั ญตั ิเหลา น้ี เปน ปจ จุบัน อดีต อนาคต เรียกวา กาลวมิ ตุ ตอารมณ E-mail: [email protected], [email protected] ดาวนโหลดขอมลู ตา งๆ ท่ี fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ท่แี ปะไว)

2 อารัมมณสงั คหะ (จาํ แนกปรมัตถธ รรม ๔ + บัญญตั ิ) เปน ๕ แบบ ๑. อารมณ ๖ (อธ.) = รูปา+สทั ทา+คนั ธา+รสา+โผฏฐัพพา (= ปญ จารมณ = วสิ ยรูป ๗) +ธมั มา (89 52 ป.5 สุ.16 นิพ. บญั .) ๒. อารมณ ๒ อยาง = สามัญ+อธบิ ดี (แรงจน จติ +เจตสกิ ยึด =>อิฏฐารมณ ดี/แต ปริกัปปะ นกแรงเห็นซากสัตว ๓. อารมณ ๒ พวก = เตกาลกิ ะ (89 52 28 = อดีต ปจจบุ นั อนาคต) +กาลวมิ ุตติ (นพิ พาน บัญญัติ->พนจากกาลท้งั ๓) ๔. อารมณ ๔ ประเภทใหญ = -กามอารมณ (54 52 28) -มหัคคตอารมณ (27 35) -โลกุตตรอารมณ (8 36 นพิ .) -บญั ญัติอารมณ ๕. อารมณ ๒๑ โดยพิสดาร ...... ...อารมณ องคธรรม ไดแก ไดอ า. แนนอน ไมแ นน อน รวม ๑ กาม. 54 52 28 ๖ ๒๕ ๒๕ (10, 3, 3, 8, 1) ๓๑ ๕๖ (ก.54+ภญิ .2) ๒ มหัคคต. 27 35 (4 30) ๑ ธัมมา. ๖ วญิ .๓ เน.๓ ๓๑ ๓๗ ๓ นิพพาน. นิพพาน ๑ ธัมมา. ๘ โลกตุ ตรจิต ๘ ๑๑ (5+6) ๑๙ ๔ นาม. 89/121 52 นพิ . ๑ ธมั มา. ๑๔ วิญ.๓ เนว.๓ +๘ ๔๓ (12๒๕+31) ๕๗ ๕ รปู . รปู 28 ๖ ๑๓ ทวิ.๑๐ มโนธาตุ ๓ ๔๓ (12๒๕+31) ๕๖ (ก.54+ภญิ .2) ๖ ปจจุบัน. 89/121 52 28 ทก่ี าํ ลงั เกิดข้นึ ๖ ๑๓๒๕ ทวิ.๑๐ มโนธาตุ ๓ ๔๓ (12๒๕+31) ๕๖ (ก.54+ภิญ.2) ๗ อดตี . 89/121 52 28 ทด่ี บั ไปแลว ๖ ๖ วญิ .๓ เน.๓ ๔๓ (12๒๕+31) ๔๙ ๘ อนาคต. 89/121 52 28 ทจ่ี ะเกิด ๖- - ๔๓ (12๒๕+31) ๔๓ ๙ กาลวิมุตต. นิพ. บญั ญัติ ๑ ธัมมา. ๒๙ ๒๙ (21+8) ๓๑ ๖๐ ๑๐ บญั ญัติ. บัญญตั ิ ๑ ธมั มา. ๒๑ ร.ุ ๑๕ กา.๓ กิญ.๓ ๓๑ ๕๒ ๑๑ ปรมตั ถ. 89/121 52 28 นิพ ๖ ๓๙ ๓๙ (25+6+8) ๓๑ ๗๐ ๑๒ อัชฌัตต. 89/121 52 28 ทเี่ กิดขนึ้ ภายในตวั เอง ๖ ๖ วญิ .๓ เนว.๓ ๕๖ (ก.54+ภิญ.2) ๖๒ ๑๓ พหิทธ. 89/121 52 28 ทเี่ กิดขึน้ แกผ ูอ่ืน ๖ ๒๖ รปู า.๑๕+กา.๓+๘ ๕๖ (ก.54+ภิญ.2) ๘๒ และรูปท่ไี มม ีชวี ติ นพิ พาน บัญญัติ ๑๔ อัชฌตั ตพหทิ ธ. 89/121 52 28 ๖ - - ๕๖ (ก.54+ภิญ.2) ๕๖ (ก.54+ภิญ.2) ท่เี กิดขึน้ ภายในและภายนอกตัวเอง ๑๕ ปญ จารมณ วสิ ยรปู ๗ ๕(-ธัมมา.) ๓๒๕ มโนธาตุ ๓ ๔๓ (12๒๕+31) ๔๖ ๑๖ รปู ารมณ สตี างๆ ๑ รูปา. ๒๒๕ จักขุวิญญาณจิต ๒ ๔๖ (3+12๒๕+31) ๔๘ ๑๗ สทั ทารมณ เสียงตา งๆ ๑ สัททา. ๒๒๕ โสตวิญญาณจิต ๒ ๔๖ (3+12๒๕+31) ๔๘ ๑๘ คันธารมณ กล่ินตางๆ ๑ คันธา. ๒๒๕ ฆานวญิ ญาณจิต ๒ ๔๖ (3+12๒๕+31) ๔๘ ๑๙ รสารมณ รสตา งๆ ๑ รสา. ๒๒๕ ชวิ หาวิญญาณจติ ๒ ๔๖ (3+12๒๕+31) ๔๘ ๒๐ โผฏฐพั พา. เยน็ -รอน ออน-แขง็ หยอ น-ตึง ๑ โผฏ. ๒๒๕ กายวญิ ญาณจิต ๒ ๔๖ (3+12๒๕+31) ๔๘ ๒๑ ธัมมารมณ 89/121 52 ป.5 สุ.16 นพิ . บญั . ๑ ธัมมา. ๓๕ ๓๕ (21+6+8) ๔๓ (12๒๕+31) ๗๘ ๏ จิตท่ีรับนิพพานอารมณอยางเดยี ว โดยแนนอน มี ๘ หรอื ๔๐ ดวง คือ โลกตุ ตรจติ ๘ หรอื ๔๐ ๏ จิตทีร่ บั นามอารมณ โดยแนนอน มี ๑๔ ดวง คอื วิญญาณญั จายตนฌานจติ ๓ เนวสัญญานาสญั ญายตนฌานจิต ๓ โลกุตตรจิต ๘ ๏ จิตทรี่ ับรปู อารมณ โดยแนน อน มี ๑๓ ดวง คือ ทวิปญ จวิญญาณจติ ๑๐ มโนธาตุ ๓ ๏ จติ ที่รับอนาคตอารมณอยางเดยี ว โดยแนน อน ไมม ี ๏ จิตท่ีรับบญั ญตั ิอารมณอ ยางเดียว โดยแนน อน มี ๒๑ ดวง คือ รปู าวจรจติ ๑๕ (เวน อภิญญาจิต ๒) อากาสานัญจายตนฌานจติ ๓ อากญิ จัญญายตนฌานจติ ๓ ๏ จิตที่รบั ปรมัตถอารมณ โดยแนนอน มี ๓๙ ดวง คอื ทวิปญจวิญญาณจติ ๑๐ มโนธาตุ ๓ สนั ตรี ณจติ ๓ มหาวิปากจิต ๘ หสติ ปุ ปาทจิต ๑ วิญญานญั จายตนฌานจิต ๓ เนวสัญญานาสญั ญายตนฌานจิต ๓ โลกตุ ตรจิต ๘ ๏ จิตทรี่ ับธรรมารมณอยางเดยี ว โดยแนน อน มี ๓๕ ดวง คอื มหัคคตจิ ต ๒๗ (เวนอภิญญาจติ ๒) โลกุตตรจิต ๘ E-mail: [email protected], [email protected] ดาวนโ หลดขอ มลู ตา งๆ ที่ fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว)