ข้อเขียน/สัมภาษณ์ พระอภิธรรม ชั้น มหาอาภิธรรมมิกะเอก

มหาปฏฐาน 50 ของปจ จนิกธรรมในกลมุ ทเี่ กิดรว มกนั แลว มอี ปุ การะแกกนั ? 61 ตอบ (59) ก. ปจจยปุ บนั ท่ีเปนนามลวน ๆ อยางเดยี วมี ๒๒ ปจ จยั มี ๕ ชาติ ไดแ ก ตอบ (61) ก. ปจจัยท่มี นี ามอยางเดียวเปน ปจจยปุ บนั ธรรม มี ๕ ชาติ ไดแ ก สหชาตชาติ อารัมมณชาติ อนนั ตรชาติ วัตถปุ เุ รชาตชาติ ปกตูปนิสสยชาติ (59) แสดงองคธ รรมเฉพาะปจจัยในกลุม อนนั ตรชาติ คอื (61) แสดงองคธ รรมของปจ จยปุ บนั ธรรมในกลมุ ธรรมทชี่ ว ยอดุ หนนุ โดยไมมรี ะหวางคัน่ ไดแ ก อนันตระ สมนนั ตระ อนนั ตรูปนสิ สย นตั ถิ วคิ ตะ (59) องคธรรมของปจจยปุ บนั คือ / (61) มอี งคธ รรม คอื จติ ๘๙ เจตสกิ ๕๒ ที่เกดิ หลัง ๆ พรอมดว ยจุตจิ ิตของพระอรหนั ต อาเสวนะ(ปจ จยั ) (59) องคธ รรมของปจ จยปุ บนั ธรรม คือ / (61) มอี งคธ รรม คือ ชวนะ ๕๑ ทีเ่ กิดหลงั ๆ เจตสกิ ๕๒ ทปี่ ระกอบ (59) ข. ปจ จนิกท่เี ปน รปู ลวน มี ๑๑ ปจจยั มี ๔ ชาติ ไดแ ก (61) ข. ปจ จยั ทม่ี ีรปู อยา งเดยี วเปน ปจ จนกิ ธรรม มี ๔ ชาติ ไดแ ก สหชาตชาติ อารมั มณชาติ อนนั ตรชาติ ปกตูปนสิ สยชาติ (59) แสดงองคธ รรมเฉพาะปจ จัยในกลมุ สหชาตชาติ (61) แสดงองคธ รรมของปจจนิกธรรม ในกลมุ ธรรมทเ่ี กิดรว มกนั แลว มอี ปุ การะแกก ัน คอื (59) อัญญมญั ญะ องคธ รรมของปจจนิก คือ / (61) อญั ญมัญญปจจัย มอี งคธรรม คอื จติ ตชรูป ปฏิสนธิกัมมชรปู (เวน หทัยวตั ถุ) ที่เปน ไปโดยการเปรียบเทียบจากนามขนั ธก ด็ ี อปุ าทารปู ทั้งหมด คือจติ ตชอุปาทารปู เปน ตน จนถึง ปวตั ตกิ ัมมชอุปาทารปู ทเี่ ปนไปโดยการเปรียบเทียบจาก มหาภตู รปู ก็ดี (59) นามอาหาระ สหชาตินทรยิ ะ องคธ รรมของปจจนกิ คือ / (61) นามอาหารปจ จัย สหชาตนิ ทริยปจ จยั มีองค ธรรม คอื พาหริ รปู อาหารชรูป อตุ ุชรปู อสัญญสตั ตกัมมชรูป ปวตั ตกิ ัมมชรปู (59) สมั ปยตุ ตะ องคธ รรมของปจจนกิ คอื / (61) สัมปยุตตปจจัย มีองคธ รรม คือ จิตตชรูป ปฏสิ นธกิ มั มชรปู พาหริ รปู อาหารชรปู อตุ รุ ปู อสัญญสัตตกัมมชรปู ปวตั ตกิ มั มชรปู ๖. พระบาลนี ทิ เทสของปจจยั ๒๔ ตามหลกั สตู รมหาอาภธิ รรมกิ ะเอก เมื่อรวมแลว มกี ข่ี อ จงแสดงจาํ นวนขอ พระบาลนี เิ ทสของแตล ะปจ จยั มาใหค รบ พรอ มทัง้ แสดงพระบาลนี ทิ เทสของปจ จยั ทมี่ นี ทิ เทส ๓ ขอ ? 59 ตอบ แสดงจาํ นวนขอ พระบาลีนทิ เทสของปจจัย ๒๔ มี ๑๕๒ ขอ ดงั น้ี ๑. เหตปุ จจยั มพี ระบาลนี ิทเทส ๑ ขอ ๑๓. กมั มปจจัย มพี ระบาลนี ิทเทส ๒ ขอ ๒. อารมั มณปจ จยั มพี ระบาลนี ทิ เทส ๘ ขอ ๑๔. วปิ ากปจ จยั มพี ระบาลนี ทิ เทส ๑ ขอ ๓. อธปิ ตปิ จ จยั มีพระบาลนี ิทเทส ๕ ขอ ๑๕. อาหารปจจยั มีพระบาลนี ทิ เทส ๒ ขอ ๔. อนนั ตรปจจยั มีพระบาลนี ทิ เทส ๑๘ ขอ ๑๖. อินทริยปจจัย มีพระบาลนี ิทเทส ๗ ขอ ๕. สมนนั ตรปจ จยั มพี ระบาลนี ทิ เทส ๑๘ ขอ ๑๗. ฌานปจจัย มีพระบาลนี ทิ เทส ๑ ขอ ๖. สหชาตปจ จัย มพี ระบาลีนิทเทส ๖ ขอ ๑๘. มคั คปจ จยั มีพระบาลีนทิ เทส ๑ ขอ ดาวนโ หลดขอมลู และไฟลต างๆไดจาก Post ทีห่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏ ฐาน 51 ๗. อญั ญมญั ญปจ จัย มพี ระบาลนี ทิ เทส ๓ ขอ ๑๙. สมั ปยุตตปจจัย มพี ระบาลนี ิทเทส ๑ ขอ ๘. นสิ สยปจ จยั มีพระบาลนี ิทเทส ๑๑ ขอ ๒๐. วิปปยตุ ตปจ จัย มีพระบาลนี ทิ เทส ๒ ขอ ๙. อปุ นิสสยปจจยั มพี ระบาลนี ทิ เทส ๑๒ ขอ ๒๑. อตั ถปิ จจัย มพี ระบาลนี ทิ เทส ๑๗ ขอ ๑๐. ปเุ รชาตปจ จยั มพี ระบาลนี ทิ เทส ๑๓ ขอ ๒๒. นตั ถิปจ จัย มีพระบาลนี ิทเทส ๑ ขอ ๑๑. ปจ ฉาชาตปจ จัย มีพระบาลนี ิทเทส ๑ ขอ ๒๓. วิคตปจ จัย มีพระบาลนี ิทเทส ๑ ขอ ๑๒. อาเสวนปจจัย มพี ระบาลนี ิทเทส ๓ ขอ ๒๔. อวิคตปจ จยั มพี ระบาลนี ิทเทส ๑๗ ขอ พระบาลนี ทิ เทสของปจจยั ทม่ี ี ๓ ขอ คือ อญั ญมญั ญปจจัย และ อาเสวนปจจัย พระบาลนี ทิ เทสของ อัญญมญั ญปจจยั ไดแก ๑. จตตฺ าโร ขนธฺ า อรูปโ น อฺ มฺ ปจฺจเยน ปจจฺ โย. ๒. จตฺตาโร มหาภตู า อฺ มฺ ปจฺจเยน ปจจฺ โย. ๓. โอกฺกนฺติกขฺ เณ นามรปู  อฺ มฺ ปจฺจเยน ปจฺจโย. พระบาลนี ทิ เทสของ อาเสวนปจ จัย ไดแ ก ๑. ปุรมิ า ปุรมิ า กุสลา ธมมฺ า ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ กสุ ลานํ ธมมฺ านํ อาเสวนปจฺจเยน ปจจฺ โย. ๒. ปุริมา ปุรมิ า อกุสลา ธมมฺ า ปจฺฉิมานํ ปจฺฉมิ านํ อกสุ ลานํ ธมฺมานํ อาเสวนปจจฺ เยน ปจฺจโย. ๓. ปุริมา ปุรมิ า กิรยิ าพยฺ กตา ธมมฺ า ปจฺฉิมานํ ปจฉฺ ิมานํ กิริยาพฺยกตานํ ธมฺมานํ อาเสวนปจฺจเยน ปจจฺ โย. ๗. จงตอบคําถามตอ ไปนเี้ กี่ยวกบั ปจ จยนทิ เทสทง้ั ๒๔ ปจ จัย ? 60 ก. จัดกลมุ ตามจาํ นวนขอ ของพระบาลนี ทิ เทสจากนอ ยไปหามากมจี าํ นวนกกี่ ลมุ อะไรบา ง พรอ มทง้ั บอกวาแตล ะ กลุมมปี จ จยั อะไรบา ง ข. ปจ จยนิทเทสของปจ จัยตา ง ๆ มีอารมั ภบทเทา ไร แตล ะอารมั ภบทจะมคี าํ ขนึ้ ตน และคาํ ลงทา ยวา อยา งไร มี การกลา วถงึ อทุ เทสอยใู นบทใดของการจาํ แนกบท พรอ มทง้ั แสดงตวั อยา งของอทุ เทสทม่ี ีปรากฏในเหตปุ จ จย นทิ เทส ตอบ ก. จดั กลุมตามจํานวนขอของพระบาลจี านอ ยไปหามากมจี าํ นวน ๑๒ กลุมคอื กลมุ ที่ ๑ มพี ระบาลนี ิทเทส ๑ ขอ มี ๘ ปจ จยั คอื เหตุ ปจฉาชาตะ วปิ ากะ ฌานะ มคั คะ สัมปยตุ ตะ นตั ถิ อวคิ ตะ กลมุ ที่ ๒ มพี ระบาลนี ิทเทส ๒ ขอ มี ๓ ปจจัย คือ กัมมะ อาหาระ วปิ ยุตตะ กลุมที่ ๓ มีพระบาลนี ิทเทส ๓ ขอ มี ๒ ปจ จัย คอื อญั ญมญั ญะ อาเสวนะ กลุมที่ ๔ มพี ระบาลนี ิทเทส ๕ ขอ มี ๑ ปจ จัย คือ อธปิ ติ กลมุ ท่ี ๕ มพี ระบาลนี ิทเทส ๖ ขอ มี ๑ ปจ จยั คอื สหชาตะ กลมุ ท่ี ๖ มีพระบาลนี ทิ เทส ๗ ขอ มี ๑ ปจจยั คอื สหชาตนิ ทริยะ อนิ ทริยะ กลมุ ท่ี ๗ มีพระบาลนี ทิ เทส ๘ ขอ มี ๑ ปจจยั คือ อารัมมณะ กลุมท่ี ๘ มพี ระบาลนี ทิ เทส ๑๑ ขอมี ๑ ปจจยั คือ นสิ สยะ กลมุ ที่ ๙ มพี ระบาลนี ิทเทส ๑๒ ขอมี ๑ ปจจยั คอื อุปนสิ สยะ กลมุ ที่ ๑๐ มพี ระบาลีนิทเทส ๑๓ ขอมี ๑ ปจจัย คอื ปุเรชาชาตะ กลมุ ที่ ๑๑ มีพระบาลนี ทิ เทส ๑๗ ขอ มี ๒ ปจ จยั คือ อตั ถิ อวิคตะ กลุมที่ ๑๒ มีพระบาลีนทิ เทส ๑๘ ขอ มี ๒ ปจจยั คอื อนันตระ สมนนั ตระ ดาวนโ หลดขอ มูลและไฟลตา งๆไดจาก Post ทหี่ นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแี่ ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓

มหาปฏฐาน 52 ข. ปจจยนทิ เทสของปจ จยั ตา ง ๆ มอี ารัมภบท ๒๔ ตามจาํ นวนปจจัยแตล ะอารมั ภบทจะมีคาํ ขน้ึ ตนวา “ปจจฺ ยทุ เฺ ทเส” และคําลงทายสวา นทิ ฺทฏิ โ มกี ารกลา วถงึ อุทเทสอยูในกรณบท ของการจาํ แนกบทเชน เหตปุ จจัย สหชาตาธิปติ สหชาตะ อญั ญมญั ญะ สหชาตนิสสยะ วปิ ากะ สหชาตนิ ทริยะ มคั คะ สมั ปยตุ ตะ สหชาตสวิปปปยตุ ตะ สหชาตัตถิ สหชาตอวคิ ตะ ๗. ก. คาํ วา “อฺมฺ ” ทปี่ รากฏในพระบาลแี ละคาํ แปลของปจ จยนทิ เทสขอ ใดและอยใู นปจ จยั ใดบา ง ? 43 ตอบ ก. คําวา “อฺมฺ” ปรากฏในพระบาลแี ละคาํ แปลของปจจยนทิ เทสดงั นี้ ๑. ปจจยนิทเทส ขอ ๑ ถงึ ขอ ๓ ในสหชาตปจจยั [P66] ๒. ปจจยนิทเทส ขอ ๑ ถงึ ขอ ๓ ในอญั ญมัญญปจจัย [P71] ๓. ปจ จยนิทเทส ขอ ๑ ถงึ ขอ ๓ ในนิสสยปจ จยั [P73] ๔. ปจ จยนทิ เทส ขอ ๑ ในวปิ ากปจจัย [P107] ๕. ปจ จยนิทเทส ขอ ๑ ในสมั ปยุตตปจ จยั [P128] ๖. ปจ จยนิทเทส ขอ ๑ ถึงขอ ๓ ในอตั ถปิ จจัย [P132] ๗. ปจจยนทิ เทส ขอ ๑ ถงึ ขอ ๓ ในอวคิ ตปจ จัย [P132] ******************************** สงิ่ ทส่ี าํ คญั คือการเขา ศกึ ษากับอาจารยผ สู อน เพอ่ื ความรคู วามเขา ใจทถี่ กู ตอ ง แจม แจง หาก สงสยั จะไดส อบถามทันที การรวบรวมขอ สอบทเี่ คยออกมาแลว น้ี เปน เพียงแนวทางสาํ หรบั ผูศกึ ษา นํามาเนน +ทรงจําไว (หากสามารถทรงจาํ ไดม ากหรือทงั้ หมดจักดีอยา งยงิ่ เพราะชื่อวา สุตะดว ยดี เพ่อื การจินตาและภาวนาตอ ไป) การสอบไมใชท ส่ี ดุ ของชีวติ แตข อใหต งั้ จติ ศึกษาและทรงจาํ เพ่ือธํารงและรักษาไวซ ึง่ พระ ศาสนา รูอรรถะและพยญั ชนะ ทั้งเขาใจและเขาใหถงึ ธรรมะ แมย งั มบิ รรลคุ ุณธรรมอนั สูงถึงข้นั อรยิ ะ ก็ขอจงเปน ผูรูธรรมะ (ตามสมควร) และจงเปนผมู ีธรรมะ วายเมเถว ปรุ โิ ส ยาว อตฺถสฺส นิปปฺ ทา เกิดเปนคนควรจะพยายาม จนกวาจะประสบความสําเรจ็ สําเนาประกอบการเรยี นหรอื แจกไดโดยไมต องขออนญุ าต (สงวนสทิ ธใิ์ นการจาํ หนาย) ผดิ -ตกขออภยั และกรณุ าแจง ที่ 081-860-2466 (ID Line), E-mail: [email protected], [email protected] (จักขอบพระคุณอยา งสงู ) ดาวนโ หลดขอมลู และไฟลต า งๆไดจ าก Post ทห่ี นา fb: Kanrasi Sengking (ตาม link ที่แปะไว) ดาวนโหลดขอ มลู และไฟลต า งๆไดจาก Post ทห่ี นา fb/Line ID: Kanrasi Sengking (ตาม link ทแ่ี ปะไว) ๙ ธ.ค. ๖๓