แนวข้อสอบ (ปริจเฉทที่ ๓)

ปริจเฉทท๓ี 1 แนวขอ้ สอบ อชว. และวดั ระฆงั เวทนา 1. คาถาทแี่ สดงมาตกิ าทง้ั 6 และคาํ ปฏิญญานั้น แสดงวา่ อยา่ งไร ให้แปลมาด้วย? ๑. สมปฺ ยตุ ตฺ า ยถาโยคํ เตปญญฺ าส สภาวโต จิตตฺ เจตสกิ า ธมฺมา เตสนทฺ านิ ยถารหํ ๒. เวทนาเหตุโต กิจจฺ - ทวฺ าราลมฺพนวตถฺ ุโต จติ ตฺ ปุ ฺปาทวเสเนว สงคฺ โห นาม นียเต ? 41/2ส, 42/2, 43/2, 44/1, 45/2, 46/1, 46/2ส, 48/1, 45/1, 47/1 (แสดงคาถา), 48/2ส จงแสดงคาถาทแี่ สดงมาตกิ าทั้ง 6 และคําปฏญิ ญาของพระอนุรทุ ธาจารย์ พร้อมทั้งบาลแี ละคําแปล? ตอบ ( แสดงคาถาทแี่ สดงมาตกิ าท้ัง 6 และคําปฏญิ ญาของพระอนุรทุ ธาจารย์ พร้อมทั้งบาลีและคําแปล ดังนี้ => ดู ๑. ๒. จากคาํ ถามของ ) แปลวา่ สภาวธรรม 53 คอื จติ และ เจตสกิ ช่อื ว่า นามเตปญญฺ าส วา่ โดยลกั ษณะของตนๆ ประกอบด้วย เอกปุ ฺปาทตา เปน็ ต้น ตามทป่ี ะกอบได้ ดงั แสดงแลว้ โดยพสิ ดาร (ในปรจิ เฉทที่ 2) บัดนี้ ข้าพเจ้าจะแสดงปกณิ ณกสังคหะของจติ และเจตสิก วา่ ดว้ ยอํานาจแห่งการเกดิ ขนึ้ ของจิต โดย ประเภทแหง่ เวทนา เหตุ กจิ ทวาร อารมณ์ และวตั ถุ ตามสมควร 2. ก. ปรจิ เฉทท่ี 3 ท่เี รยี กวา่ ปกณิ ณกสงั คหะนั้น เพราะเหตใุ ด? 41/2ส, 42/2, 43/2, 44/1, 44/2ส, 45/1ส, 46/1, 46/2, 48/1ส, 48/2, 53/1 ( ) ข. ใหแ้ สดงมาตกิ าท้ัง 6 พร้อมทัง้ ความหมาย? 41/1ส, 42/1ส, 42/2ส, 44/1ส, 44/2, 45/1ส, 45/2ส, 46/1, 46/2 (ชื่อ), 47/1ส, 47/2ส, 48/1ส, 48/2 ( ) (ในปรจิ เฉทที่ ๓ นน้ั ท่านแสดงธรรมไวก้ ่ีหมวด เรียกวา่ อะไร คอื อะไรบา้ ง จงแสดงพรอ้ มความหมาย? ) ตอบ ก. ปรจิ เฉทที่ 3 ที่เรยี กวา่ ปกิณณกสงั คหะ นน้ั เพราะ ( พระอนรุ ุทธาจารย์ท่านแสดง) เปน็ การ สงเคราะห์จิต เจตสกิ โดยเรย่ี รายท่วั ๆไป ไดแ้ ก่ การแสดงสงเคราะหโ์ ดยธรรม ๖ หมวด คอื แสดงการสงเคราะห์ โดยประเภทแหง่ เวทนาบา้ ง เหตุบา้ ง กิจบา้ ง ทวารบา้ ง อารมณบ์ ้าง เปน็ ตน้ ข. ( )แสดงมาติกา ทัง้ 6 พร้อมท้งั ความหมาย ดงั น้ี ( ) ใน ปรจิ เฉทที่ ๓ นั้น ทา่ นแสดงธรรมไว้ 6 หมวด เรยี กวา่ ปกิณณกสงั คหะ คอื ๑. เวทนาสงั คหะ การสงเคราะห์ จติ เจตสกิ โดยประเภทแหง่ เวทนา 3 หรือ เวทนา5 ๒. เหตุสงั คหะ การสงเคราะห์ จิต เจตสกิ โดยประเภทแห่ง เหตุ 6 หรือ 9 ๓. กิจสงั คหะ การสงเคราะห์ จติ เจตสกิ โดยประเภทแห่ง กิจ 14 และ ฐาน 10 ๔. ทวารสงั คหะ การสงเคราะห์ จิต เจตสกิ โดยประเภทแหง่ ทวาร 6 ๕. อารมั มณสงั คหะ การสงเคราะห์ จิต เจตสกิ โดยประเภทแห่ง อารมณ์ 6 ๖. วตั ถุสงั คหะ การสงเคราะห์ จิต เจตสกิ โดยประเภทแห่ง วตั ถุ 6 3. คําว่า นามเตปญญฺ าส คอื อะไรบา้ ง มเี ทา่ ไร และใหอ้ ธิบายมาด้วย? 41/1ส, 42/2ส, 44/1ส, 45/2, 47/2ส () ตอบ คําวา่ นามเตปญฺญาส หมายถึง สภาวธรรม 53 คอื จิต 1 เจตสิก 52 ท่นี ับเชน่ นี้ เปน็ การนบั ตามสภาว ลกั ษณะ คอื จติ 89 ดวง มกี ารรู้อารมณ์เป็นลกั ษณะเหมอื นกนั หมด จงึ นบั เปน็ 1 สว่ น เจตสกิ 52 น้ัน มีลกั ษณะเฉพาะของตนๆ เชน่ ผสั สะ มกี ารกระทบอารมณเ์ ปน็ ลกั ษณะ เปน็ ตน้ จึง นับเปน็ 52 เม่อื รวมจติ 1 และเจตสกิ 52 จงึ เป็นสภาวธรรม 53 ผดิ -ตกโปรดอภัย / ติดตอ่ กญั รศิ เส็งกงิ่ (หลิว) 081-860-2466 E-mail: [email protected], [email protected], fb/line ID: Kanrasi Sengking























ปริจเฉทท๓ี 13 กจิ 31. คําวา่ กิจ ใน กจิ จสงั คหะ หมายความวา่ อยา่ งไร เปน็ ช่ือของอะไร และกจิ มีจาํ นวนเทา่ ไร คืออะไรบา้ ง และใหบ้ อกความหมายของกจิ นนั้ ดว้ ย? 43/1ส, 45/2ส, 48/1ส ( ) คําว่า กิจ หมายความวา่ อย่างไร มเี ทา่ ไหร่ คอื อะไรบ้าง จงแสดงพรอ้ มความหมาย? ( ) ตอบ ( )คาํ วา่ กิจ ในกจิ จสงั คหะนี้ หมายความว่า การงานของจติ เจตสกิ ชอื่ วา่ กจิ เปน็ ช่ือของ จิต เจตสกิ กจิ มี 14 คือ ( ) คาํ วา่ กิจ หมายความวา่ หน้าทกี่ ารงานของจติ และเจตสกิ มี ๑๔ กจิ คือ 1. ปฏสิ นธกิ จิ หมายความวา่ ทาํ หนา้ ท่ี สบื ตอ่ ภพใหม่ 2. ภวงั คกจิ หมายความวา่ ทําหนา้ ท่ี รกั ษาภพ 3. อาวัชชนกิจ หมายความว่า ทําหนา้ ท่ี พิจารณาอารมณ์ใหม่ 4. ทสั สนกจิ หมายความว่า ทาํ หนา้ ท่ี เหน็ 5. สวนกิจ หมายความวา่ ทําหนา้ ที่ ไดย้ ิน 6. ฆายนกิจ หมายความวา่ ทําหน้าที่ รกู้ ลิ่น 7. สายนกิจ หมายความวา่ ทําหน้าที่ ร้รู ส 8. ผสุ นกจิ หมายความว่า ทําหนา้ ท่ี รถู้ กู ตอ้ ง ( กระทบสมั ผัส) 9. สมั ปฏิจฉนกิจ หมายความว่า ทาํ หนา้ ที่ รบั อารมณ์ (ปัญจารมณ)์ 10. สนั ตีรณกจิ หมายความวา่ ทาํ หน้าท่ี ไตส่ วนอารมณ์ (ปญั จารมณ)์ 11. โวฏฐัพพนกิจ หมายความว่า ทําหนา้ ที่ ตดั สนิ อารมณ์ (ปญั จารมณ)์ 12. ชวนกิจ หมายความว่า ทําหนา้ ที่ เสพอารมณ์ 13. ตทารมั มณกจิ หมายความวา่ ทาํ หน้าท่ี รับอารมณต์ ่อจากชวนะ 14. จตุ กิ ิจ หมายความว่า ทาํ หนา้ ท่ี ส้ินจากภพเก่า 32. กจิ มี 14 กิจ แต่ฐานของกจิ เหลา่ น้ันมีเพยี ง 10 ฐาน ท่ีเปน็ เช่นนเี้ พราะเหตใุ ด ใหแ้ สดงฐานโดยพิสดาร ว่ามจี ํานวนเท่าใด? ( ) คืออะไรบา้ ง พรอ้ มทงั้ ยกหลกั ฐานบาลีข้ึนแสดงดว้ ย? 45/1, 42/1, 45/1, 47/1, 48/1 ( ) ตอบ กิจมี 14 กิจ แตฐ่ านของกิจมเี พียง 10 ฐาน ทเี่ ปน็ เชน่ น้ี เพราะ ทัสสนกจิ สวนกิจ ฆายนกจิ สายนกจิ ผุ สนกิจ ท้งั 5 น้ี ต้องต้ังอย่ใู นระหวา่ ง ปญั จทวาราวชั ชนจติ กบั สมั ปฏฉิ นจติ เทา่ นน้ั ต้งั อยู่ทอ่ี นื่ ไมไ่ ด้ ฐานน้ี เรียกวา่ ปญั จวญิ ญาณฐาน ด้วยเหตนุ ้ี ฐานจงึ มเี พยี ง 10 ฐาน ( ) ฐานโดยพสิ ดาร มี 25 คอื ปฏิสนธฐิ าน มี 1, ภวังคฐาน มี 6, อาวัชชนฐาน มี 2, ปัญจวญิ ญาณฐาน มี 1, สมั ปฏจิ ฉนฐาน มี 1, สนั ตรี ณฐาน มี 1, โวฏฐัพพนฐาน มี 2, ชวนฐาน มี 6, ตทารัมมณฐาน มี 2, จตุ ฐิ าน มี 3 รวมเปน็ ฐาน 25 ดงั มหี ลกั ฐานบาลแี สดงวา่ สนฺธิ เอกํ ฉ ภวงฺคํ ทฺวาวชฺชนํ ปญฺจาทเฺ ยกํ เทวฺ โว โช ฉ ตทาเทวฺ ติ จตุ ตี ิ ปยฺจวสี ติ ( ) แสดงฐานโดยพิสดาร ๒๕ ดงั นี้ ๑. ปฏิสนธิฐาน สถานที่ ที่ทํางาน สบื ตอ่ ภพใหม่ มี ๑ ฐาน คือ ๑) ระหวา่ งจตุ จิ ติ กบั ภวงั คจติ ๒. ภวังคฐาน สถานท่ี ท่ที าํ งาน รกั ษาภพ มี ๖ ฐาน คอื ๑) ระหวา่ งปฏิสนธิจติ กับ อาวัชชนจิต ๒) ระหว่างตทาลมั พนจิต กบั อาวชั ชนจติ ผิด-ตกโปรดอภัย / ตดิ ตอ่ กัญรศิ เส็งกงิ่ (หลวิ ) 081-860-2466 E-mail: [email protected], [email protected], fb/line ID: Kanrasi Sengking























ปรจิ เฉทท๓ี 25 57. จงแปลคาถาท่แี สดง จติ รบั อารมณ์แน่นอน 4 ประเภท และไมแ่ นน่ อน 3 ประเภท ดงั ตอ่ ไปน้ี i. ปญฺจวีส ปรติ ฺตมฺหิ ฉ จติ ตฺ านิ มหคคฺ เต เอกวสี ติ โวหาเร อฏฺฐ นิพพฺ านโคจเร ii. วสี านุตฺตรมตุ ฺตมหฺ ิ อคฺคมคคฺ ผลุชฌฺ เิ ต ปญฺจ สพพฺ ตถฺ ฉจเฺ จติ สตฺตธา ตตถฺ สงคฺ โห? 41/1, 42/2, 42/2ส, 43/2, 44/2ส, 45/1, 45/2, 46/1, 46/2ส, 47/2 48/1 (ขอ้ 1), 48/2 ( ) ตอบ 1. จิต 25 ดวง คือ ทวปิ ญั จวิญญาณจติ 10 มโนธาตุ 3 สันตรี ณจิต 3 มหาวปิ ากจติ 8 หสิตุปปาทจิต 1 เกดิ ได้ในอารมณ์ 6 ที่เปน็ กามธรรม อยา่ งเดยี ว จติ 6 ดวง คือ วิญญาณญั จายตนฌานจติ 3 เนวสญั ญานาสญั ญายตนฌานจิต 3 เกิดไดใ้ นธรรมารมณ์ ทีเ่ ปน็ มหัคคตะ อยา่ งเดยี ว จิต 21 ดวง คือ รูปาวจรจติ 15 (เว้นอภิญญาจิต 2) อากาสานญั จายนตฌานจิต 3 อากิญจัญญายตนฌาน จิต 3 เกดิ ได้ในธรรมารมณ์ ทเี่ ปน็ บญั ญตั ิ อย่างเดยี ว จิต 8 ดวง คอื โลกุตตรจิต 8 เกดิ ได้ในธรรมารมณ์ท่เี ป็น นิพพาน อยา่ งเดียว 2. จิต 20 ดวง คือ อกุศลจิต 12 มหากุศลญาณวปิ ปยตุ ตจิต 4 มหากิรยิ าญาณวิปปยุตตจติ 4 เกิดไดใ้ นอารมณ์ทง้ั 6 ทีเ่ ป็น กามะ มหคั คตะ บญั ญัติ (เว้นโลกตุ ตรธรรม 9) จติ 5 ดวง คอื มหากุศลญาณสัมปยุตตจติ 4 กุศลอภญิ ญาจติ 1 เกดิ ได้ในอารมณ์ท้ัง 6 ท่เี ป็น กามะ มหัคคตะ โลกตุ ตระ บัญญตั ิ (เว้นอรหตั ตมรรค อรหตั ตผล) จิต 6 ดวง คือ มหากริ ยิ าญาณสมั ปยุตตจิต 4 กริยาอภญิ ญาจติ 1 มโนทวาราวัชชนจติ 1 เกดิ ไดใ้ นอารมณท์ ้ัง 6 ทเี่ ป็น กามะ มหคั คตะ โลกตุ ตระ บัญญตั ิ โดยไมม่ เี หลือ 58. อารมณ์พสิ ดารมเี ท่าไร และให้แสดงองค์ธรรมของอารมณต์ อ่ ไปนี้ ก. กามอารมณ์ ข. มหคั คตอารมณ์ ค. ปญั จารมณ์ ง. ธรรมารมณ?์ 41/1ส ( ) ตอบ อารมณพ์ สิ ดาร มี 21 และแสดงองค์ธรรมของอารมณ์ ดังนี้ ก. กามอารมณ์ องคธ์ รรมได้แก่ กามจิต 54 เจตสิก 52 รปู 28 ข. มหคั คตอารมณ์ องคธ์ รรมไดแ้ ก่ มหัคตจิต 27 เจตสกิ 35 ค. ปัญจารมณ์ องคธ์ รรมได้แก่ วสิ ยรูป 7 ง. ธรรมารมณ์ องคธ์ รรมไดแ้ ก่ จติ 89 เจตสกิ 52 ปสาทรปู 5 สุขุมรปู 16 นพิ พาน บัญญัติ 59. ใหแ้ สดงจิต และเจตสกิ ทรี่ บั อารมณ์โดยแนน่ อน ดงั ตอ่ ไปนี้ 1. นพิ พานอารมณ์ 2. นามอารมณ์ 3. รูปอารมณ์ 4. บัญญัติ 5. ปรมตั ถอารมณ์ 6. ธรรมารมณ?์ 42/1, 43/1, 44/2, 47/2 ( ) ตอบ 1. จิตทร่ี ับนพิ พานอารมณ์ โดยแนน่ อน มี 8 ดวง คือ โลกตุ ตรจิต 8 เจตสกิ ท่รี ับนพิ พานอารมณ์ โดยแนน่ อน ไมม่ ี 2. จติ ทร่ี ับนามอารมณ์ โดยแนน่ อน มี 14 ดวง คอื วญิ ญาณญั จายตนฌานจิต 3 เนวสญั ญานา สญั ญายตนฌานจติ 3 โลกตุ ตรจติ 8 เจตสิกทร่ี ับนามอารมณ์ โดยแนน่ อน ไมม่ ี 3. จติ ทีร่ ับรูปอารมณ์ โดยแนน่ อน มี 13 ดวง คือ ทวิปัญจวญิ ญาณจิต 10 มโนธาตุ 3 เจตสกิ ท่ีรับรปู อารมณ์ โดยแนน่ อน ไม่มี 4. จติ ทร่ี บั บัญญตั ิอารมณ์ โดยแนน่ อน มี 21 ดวง คือ รูปาวจรจติ 15 (เว้นอภญิ ญาจติ 2) อากาสานญั จายนตฌานจิต 3 อากญิ จญั ญายตนฌานจิต 3 ผดิ -ตกโปรดอภยั / ตดิ ตอ่ กญั รศิ เสง็ กงิ่ (หลวิ ) 081-860-2466 E-mail: [email protected], [email protected], fb/line ID: Kanrasi Sengking