องค์ประกอบของระบบสื่อสารข้อมูล งานที่ 2

องคป์ ระกอบของระบบสื่อสารข้อมูล องคป์ ระกอบหลกั ของระบบส่ือสารขอ้ มูลมีอยู่ 5 อย่างได้แก่ผ้สู ง่ (sender) ผู้รับ (receiver) ขา่ วสาร (message) สอื่ กลาง (media) และโพรโทคอล (protocol) 1. ขอ้ มูล/ข่าวสาร (data/message) คือข้อมูลหรอื สารสนเทศตา่ งๆ ท่ีตอ้ งการส่งไปยังผู้รบั โดย ขอ้ มูล/ข่าวสารอาจประกอบดว้ ยขอ้ ความ ตวั เลข รูปภาพ เสียง วีดีทศั น์ หรอื สื่อประสม 2. ผูส้ ง่ (sender) คอื คนหรอื อุปกรณ์ทใ่ี ช้สาหรับสง่ ข้อมูล/ข่าวสาร ซงึ่ อาจเป็นเคร่อื ง คอมพวิ เตอร์ โทรศัพท์ กล้องวีดที ัศน์ เปน็ ตน้ 3. ผู้รับ (receiver) คอื คนหรอื อปุ กรณ์ท่ีใช้สาหรับรับข้อมูล/ขา่ วสารทท่ี างผู้ส่งข้อมูลสง่ ให้ซ่งึ อาจเปน็ เครอื่ งคอมพวิ เตอร์ โทรศัพท์ เปน็ ต้น 4. ส่ือกลางในการส่ง ข้อมลู (transmission media) คอื ส่ิงทท่ี าหนา้ ที่ในการรับส่งขอ้ มลู ขา่ วสารไปยังจดุ หมายปลายทาง โดยการสอ่ื กลางในการสง่ ข้อมูลจะมีท้งั แบบมสี าย เชน่ สาย เคเบิล สายยทู พี ี สายไฟเบอรอ์ อพติก และสอ่ื กลางในการส่งข้อมูลแบบไร้สาย เช่น คล่ืนวิทยุ

ไมโครเวฟ และดาวเทียม 5. โพรโทคอล (protocol) คอื กฏเกณฑ์ ระเบียบ หรอื ข้อปฏิบัตติ ่างๆ ท่ีกาหนดขน้ึ มาเพื่อเป็น ข้อตกลงในการสอื่ สารขอ้ มลู ระหวา่ งผรู้ ับและผูส้ ง่ . ผู้สง่ (Sender) เป็นอุปกรณท์ ี่ใชใ้ นการส่งขา่ วสาร (Message) เป็นตน้ ทางของการสื่อสารข้อมลู มี หน้าท่ีเตรียมสร้างข้อมลู เชน่ ผ้พู ูด โทรทัศน์ กล้องวิดโี อ เป็นตน้ 2. ผรู้ บั (Receiver) เปน็ ปลายทางการสอ่ื สาร มีหน้าทีร่ ับข้อมูลทส่ี ง่ มาให้ เช่น ผฟู้ งั เครื่องรับ โทรทศั น์ เครอ่ื งพิมพ์ เปน็ ต้น 3. สอ่ื กลาง (Medium) หรือตัวกลาง เป็นเสน้ ทางการสือ่ สารเพือ่ นาข้อมลู จากต้นทางไปยัง ปลายทาง ส่อื ส่งขอ้ มลู อาจเปน็ สายคบู่ ดิ เกลยี ว สายโคแอกเชียล สายใยแก้วนาแสง หรอื คล่นื ที่ สง่ ผ่านทางอากาศ เชน่ เลเซอร์ คลนื่ ไมโครเวฟ คล่นื วทิ ยุภาคพน้ื ดิน หรือคลื่นวทิ ยผุ ่านดาวเทยี ม 4. ขอ้ มูลข่าวสาร (Message) คอื สญั ญาณอิเล็กทรอนกิ สท์ ส่ี ่งผ่านไปในระบบสอ่ื สาร ซึง่ อาจ ถกู เรยี กวา่ สารสนเทศ (Information) โดยแบง่ เป็น 5รปู แบบ ดงั น้ี 4.1 ข้อความ (Text) ใชแ้ ทนตวั อกั ขระต่าง ๆ ซ่งึ จะแทนด้วยรหสั ต่าง ๆ เชน่ รหัสแอสกี เปน็ ต้น 4.2 ตวั เลข (Number) ใช้แทนตวั เลขต่าง ๆ ซึ่งตัวเลขไมไ่ ด้ถูกแทนดว้ ยรหสั แอสกีแตจ่ ะถูก แปลงเป็นเลขฐานสองโดยตรง

4.3 รปู ภาพ (Images) ข้อมูลของรปู ภาพจะแทนด้วยจุดสเี รยี งกนั ไปตามขนาดของรูปภาพ 4.4 เสียง (Audio) ขอ้ มูลเสยี งจะแตกต่างจากข้อความ ตัวเลข และรูปภาพเพราะขอ้ มูล เสยี งจะเป็นสญั ญาณตอ่ เนอื่ งกันไป 4.5 วิดีโอ (Video) ใชแ้ สดงภาพเคลอื่ นไหว ซึง่ เกิดจากการรวมกันของรปู ภาพหลาย ๆ รูป 5. โปรโตคอล (Protocol) คอื วธิ กี ารหรือกฎระเบยี บที่ใช้ในการสื่อสารข้อมูลเพอ่ื ให้ผู้รับและ ผสู้ ง่ สามารถเข้าใจกันหรอื คยุ กนั รเู้ รอ่ื ง โดยท้ังสองฝ่ังท้ังผู้รบั และผู้สง่ ไดต้ กลงกันไวก้ ่อนลว่ งหนา้ แลว้ ในคอมพวิ เตอรโ์ ปรโตคอลอยู่ในส่วนของซอฟต์แวร์ทีม่ ีหน้าทท่ี าใหก้ ารดาเนินงาน ในการ สอื่ สารขอ้ มลู เปน็ ไปตามโปรแกรมทีก่ าหนดไว้ ตัวอย่างเช่น X.25, SDLC, HDLC, และ TCP/IP เป็นตน้ ชอ่ งสญั ญาณ (Channel) ในท่นี ้อี าจ จะหมายถึงสอื่ กลางหรอื ตัวกลางท่ีขา่ วสารเดนิ ทางผา่ น อาจจะเปน็ อากาศ สายนาสญั ญาณตา่ ง ๆ หรอื แมก้ ระท่งั ของเหลว เชน่ น้า นา้ มนั เป็น ต้น เปรียบเสมอื นเปน็ สะพานทีจ่ ะให้ข่าวสารข้ามจากฝ่ังหน่ึงไปยงั อกี ฝัง่ หนึ่ง การเข้ารหัส (Encoding) เปน็ การชว่ ยใหผ้ ู้ส่งข่าวสารและผูร้ ับข่าวสารมคี วามเขา้ ใจ ตรงกันในการสอื่ ความหมาย จึงมคี วามจาเป็นตอ้ งแปลงความหมายน้ี การเขา้ รหสั จึงหมายถึงการ แปลงข่าวสารใหอ้ ยใู่ นรปู พลังงานทพ่ี ร้อมจะส่งไปใน สอ่ื กลาง ทางผ้สู ง่ มคี วามเขา้ ใจต้องตรงกัน ระหว่างผู้สง่ และผรู้ ับ หรือมรี หสั เดยี วกัน การส่ือสารจึงเกิดขน้ึ ได้ การถอดรหสั (Decoding) หมายถงึ การท่ีผ้รู ับข่าวสารแปลงพลังงานจากสอื่ กลางให้ กลับไปอย่ใู นรูปขา่ ว สารท่สี ง่ มาจากผูส้ ง่ ขา่ วสาร โดยมคี วามเขา้ ในหรือรหัสตรงกัน สัญญาณรบกวน (Noise) เป็นสงิ่ ท่ีมอี ยู่ในธรรมชาติ มกั จะลดทอนหรือรบกวนระบบ อาจจะเกดิ ข้ึนไดท้ ัง้ ทางดา้ นผู้ส่งข่าวสาร ผูร้ บั ขา่ วสาร และชอ่ งสญั ญาณ แต่ในการศึกษาข้ัน พืน้ ฐานมกั จะสมมติใหท้ างด้านผสู้ ่งข่าวสารและผู้รับข่าว สารไมม่ ีความผิดพลาด ตาแหนง่ ทใ่ี ช้ วเิ คราะห์มักจะเปน็ ทีต่ วั กลางหรือชอ่ งสัญญาณ เมือ่ ไรท่รี วมสญั ญาณรบกวนดา้ นผ้สู ่งข่าวสารและ ดา้ นผู้รบั ขา่ วสาร ในทางปฎิบตั ิมกั จะใชว้ งจรกรอง (Filter) กรองสญั ญาณแตต่ ้นทาง เพ่ือให้การ ส่ือสารมีคุณภาพดยี ่ิงขน้ึ แล้วค่อยดาเนินการ เชน่ การเขา้ รหัสแหลง่ ข้อมลู เปน็ ต้น เครอื ขา่ ยการส่ือสารข้อมลู หมายถงึ การรับสง่ ขอ้ มลู หรอื สารสนเทศจากทีห่ น่งึ ไปยังอีกทหี่ นึ่ง โดยอาศยั ระบบการส่ง ขอ้ มูล ทางคลนื่ ไฟฟา้ หรอื แสง อุปกรณท์ ี่ประกอบเป็นระบบการสอ่ื สารข้อมูลโดยทวั่ ไปเรียกวา่ เครอื ข่ายการส่อื สารขอ้ มลู (Data Communication Networks)

องคป์ ระกอบพ้นื ฐาน - หน่วยสง่ ข้อมลู (Sending Unit) - ช่องทางการสง่ ขอ้ มูล (Transmisstion Channel) - หน่วยรบั ขอ้ มูล (Receiving Unit)