วงจรไฟฟ้ากระแสตรง

วิชาวงจรไฟฟา้ กระแสตรง รหัส 20105-2002 ทัศพร สมเชื้อ ครู แผนกวิชาอิเล็กทรอนิกส์ วิทยาลยั เทคนิคสุราษฎรธ์ านี

แผนการสอนมุ่งเน้นสมรรถนะอาชพี บูรณาการปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง/คุณลกั ษณะ 3D หลักสตู รประกาศนยี บัตรวิชาชพี (ปวช.) พุทธศกั ราช 2562 ประเภทวชิ า ชา่ งอตุ สาหกรรม รหัส 20105-2002 วชิ า วงจรไฟฟ้ากระแสตรง ภาคเรียนท่ี 1 ปีการศึกษา 2562 จดั ทาโดย นายทศั พร สมเชอ้ื วทิ ยาลยั เทคนคิ สรุ าษฏรธ์ านี สถาบนั การอาชีวศกึ ษาภาคใต้ 1 สานกั งานคณะกรรมการการอาชวี ศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ

รายการตรวจสอบและอนุญาตให้ใช้ ลงชอ่ื .................................... (นายทศั พร สมเชอ้ื ) ครผู ู้สอน //  ควรอนญุ าตใหใ้ ช้ในการสอนได้  ควรปรับปรงุ เก่ยี วกับ...................................................................................................................................... ลงชื่อ................................... (ว่าทีร่ .อ.อมั รนิ ทร ทองรัตน์) หัวหนา้ แผนกวชิ าชา่ งอิเล็กทรอนกิ ส์ //  ควรอนุญาตให้ใช้ในการสอนได้  ควรปรับปรุงเกย่ี วกับ...................................................................................................................................... ลงชือ่ ........................................................... ( นายสทิ ธิพงษ์ จีนหม้นั ) หัวหนา้ งานพัฒนาหลกั สูตรการเรียนการสอน .........../........./...........  ควรอนญุ าตใหใ้ ชใ้ นการสอนได้  ควรปรับปรุงตามเสนอ  อื่น ๆ ........................................................................................................................................................... ลงช่อื ........................................................... ( นายเซฟดี ศรเี มอื ง) รองผอู้ านวยการฝา่ ยวชิ าการ .........../........./...........  อนญุ าตใหใ้ ชใ้ นการสอนได้  อื่น ๆ ........................................................................................................................................................... ลงช่อื .......................................................... ( นายสริ วิชญ์ ธนเศรษฐว์ งศ์ ) ผูอ้ านวยการวทิ ยาลยั เทคนคิ สรุ าษฏรธ์ านี .........../........./...........

คานา แผนการสอนวชิ า วงจรไฟฟา้ กระแสตรง รหัส 20105-2002 เล่มน้ี ได้เรียบเรยี งขึน้ เพ่ือใชใ้ น การประกอบการเรียนการสอน ตามหลักสูตรประกาศนียบตั รวิชาชีพ (ปวช) ช่างอุตสาหกรรม พุทธศักราช 2562 ของสานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา แผนการสอนวงจรไฟฟ้ากระแสตรง ศกึ ษาและปฏบิ ัตงิ านเกย่ี วกับแหล่งกาเนดิ ไฟฟ้า กระแสตรง เช่น เซลลไ์ ฟฟา้ แบตเตอรี่ หรอื เครื่องกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรง ประกอบวงจรไฟฟา้ อนุกรม แบบ ขนาน และแบบผสม โดยใช้อปุ กรณ์ประกอบวงจรเปน็ เซลล์ไฟฟ้า แบตเตอร่ี ตัวต้านทาน หลอดไฟ มอเตอร์ กระแสตรง รเี ลย์ ใชเ้ คร่ืองมือวัดท่ีเกี่ยวข้องวดั ค่าความสมั พนั ธข์ องกระแส แรงดนั ความต้านทาน ตามกฎของ โอห์ม ทฤษฎขี องเทเวนินและนอรต์ ัน ประกอบและทดสอบวงจรบรดิ จ์ วงจรแบ่งแรงดนั ไฟฟ้า วงจรแบ่ง กระแสไฟฟา้ กิจกรรมการเรยี นการสอนเป็นการจัดกิจกรรมการสอนแบบฐานสมรรถนะอาชีพบรู ณาการหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งและคา่ นยิ มหลักของคนไทย 12 ประการ ลงช่อื นายทศั พร สมเช้ือ

สารบญั หนา้ ลกั ษณะรายวิชา 1 ตารางวิเคราะห์หวั ข้อเร่ือง/งาน 3 กาหนดการสอน 4 เกณฑ์การวัดผลและประเมินผลรายวชิ า 5 แผนการจัดการเรยี นรู้หน่วยท่ี 1 7 แผนการจดั การเรียนรู้หน่วยท่ี 2 14 แผนการจดั การเรียนรู้หน่วยที่ 3 แผนการจดั การเรียนรู้หนว่ ยท่ี 4 22 แผนการจัดการเรยี นรู้หน่วยที่ 5 แผนการจัดการเรียนรู้หนว่ ยที่ 6 37 แผนการจัดการเรียนรู้หน่วยท่ี 7 45 แผนการจดั การเรียนรู้หน่วยที่ 8 62 แผนการจดั การเรยี นรู้หน่วยที่ 9 80 แผนการจดั การเรยี นรู้หนว่ ยที่ 10 89 97 105

1 ลกั ษณะรายวชิ า ชือ่ วชิ า วงจรไฟฟ้ากระแสตรง รหสั วชิ า 20105 – 2002 ท1ป 3น2 ระดับชน้ั ปวช 1 สาขาวชิ า ชา่ งอเิ ล็กทรอนิกส์ จุดประสงค์รายวชิ า 1. เข้าใจกฎและทฤษฎีวงจรไฟฟ้ากระแสตรง 2. มีทักษะในการวิเคราะหว์ งจรไฟฟา้ กระแสตรง 3. มีทกั ษะในการประกอบวงจร และใชเ้ ครอ่ื งมือวัดและทดสอบวงจรไฟฟ้ากระแสตรง 4. มกี ิจนสิ ยั ในการปฏิบัติงานความละเอียดรอบคอบ ถกู ต้องและปลอดภัย มาตรฐานรายวิชา 1. แสดงความรู้เกีย่ วกับความสมั พันธข์ องค่าพารามเิ ตอรต์ า่ งๆในวงจรไฟฟ้ากระแสตรง 2. ประกอบและทดสอบ วงจรไฟฟา้ กระแสตรง คาอธบิ ายรายวิชา ศึกษาและปฏิบัติงานเกี่ยวกับแหล่งกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรง แรงดันไฟฟ้ากระแสไฟฟ้า กาลังและพลังงาน ไฟฟ้า การอ่านค่าตัวต้านทาน การต่อวงจรตัวต้านทาน และเซลล์ไฟฟ้าแบบอนุกรม แบบขนาน และ แบบผสม การคานวณหาค่าความต้านทาน กระแสไฟฟ้า แรงดันไฟฟ้าและกาลังไฟฟ้าโดยใช้กฎของโอห์ม วงจรแบ่งแรงดัน และกระแสไฟฟ้า วงจรบริดจ์กฎของเคอร์ชอฟฟ์ ทฤษฎีของเทวินินและนอร์ตัน โนด โวลเตจ เมชเคอร์เรน ทฤษฎี การวางซ้อน การส่งถ่ายกาลังไฟฟ้าสูงสุดในวงจรไฟฟ้ากระแสตรง การประกอบ วงจรและวัดหาความสัมพันธ์ของ แรงดันไฟฟา้ กระแสไฟฟา้ และความต้านทานตามทฤษฎวี งจรไฟฟา้ กระแสตรง

2 แผนการจดั การเรยี นรู้ ชอ่ื วชิ า วงจรไฟฟ้ากระแสตรง รหัสวิชา 20105 – 2002 ท1ป 3น2 ระดบั ช้ัน ปวช 1 สาขาวิชา ชา่ งอเิ ลก็ ทรอนิกส์ หน่วยที่ ช่อื หนว่ ยการเรียนรู้ สมรรถนะประจาหนว่ ยการเรียนรู้ ช่วั โมง 1 แหล่งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรง 1. 1. แสดงความรเู้ กยี่ วกับแหลง่ กาเนิดไฟฟา้ กระแสตรง 4 2. เขา้ ใจชนดิ ของไฟฟ้า 2 เซลล์ไฟฟ้า 1. 1. แสดงความรู้เกี่ยวกับเซลลไ์ ฟฟ้า 4 2. เขา้ ใจการนาเซลล์ไฟฟ้าไปใชใ้ นวงจรไฟฟา้ 3 การอ่านค่าตวั ต้านทานและการต่อ 1. 1. แสดงความรเู้ กยี่ วกบั การอ่านค่าตัวตา้ นทานและ วงจร 2. ความต้านทาน 8 วงจรความต้านทาน 2. 2. เข้าใจวธิ กี ารและหลักการคานวณวงจรความ ตา้ นทาน 4 การแปลงหน่วย กฎของโอห์ม 1. 1. แสดงความร้เู ก่ียวกับการแปลงหน่วย กฎของ โอห์ม 2. กาลงั ไฟฟ้า และพลังงานไฟฟ้า กาลงั ไฟฟ้า และพลังงานไฟฟ้า 3. 2.เข้าใจวิธีการ หลักการคานวณเก่ียวกบั การแปลง หนว่ ย กฎของโอหม์ 4 กาลังไฟฟ้า และพลังงาน ไฟฟ้า 5 วงจรแบง่ กระแสไฟฟา้ และวงจร แบ่ง 1. 1. แสดงความรเู้ ก่ยี วกับวงจรแบง่ กระแสไฟฟา้ และ วงจร 2. แบง่ แรงดนั ไฟฟ้า แรงดันไฟฟ้า 8 3. 2. เข้าใจวิธีการ หลักการคานวณวงจรแบง่ กระแส ไฟฟ้า 4. และวงจรแบ่งแรงดนั ไฟฟ้า 6 เมทริกและดีเทอร์มิแนนต์ 1. 1. แสดงความรู้เก่ยี วกบั เมทริกซ์และดีเทอรม์ แิ นนต์ 2. 2. เข้าใจวิธีการนาทฤษฎี หลกั การของเมทรกิ ซ์ และดี 8 เทอร์มิแนนตไ์ ปประยกุ ตใ์ ช้งานกับการวิเคราะห์สมการ เชงิ เส้นได้ 7 วงจรบรดิ จ์ 1. 1. แสดงความรเู้ กยี่ วกบั วงจรบรดิ จ์ 8 2. 2. เข้าใจหลกั การ วิธีการทางาน และลกั ษณะของ วงจรบริดจ์ 8 กฎของเคอรช์ อฟฟ์ 1. 1. แสดงความรู้เก่ียวกบั กฎของเคอร์ชอฟฟ์ 8 2. 2. เข้าใจวธิ ีการวิเคราะห์วงจรไฟฟ้าด้วยกฎของเคอร์ชอฟฟ์ 9 เมชเคอร์เรนต์ 1.1. แสดงความรู้เกีย่ วกับวิธีเมชเคอร์เรนต์ 8 2. 2. เข้าใจวธิ ีการวิเคราะห์วงจรไฟฟ้าด้วยวิธี เมชเคอร์เรนต์ 8 10 ทฤษฎเี ทวินินและทฤษฎีนอรต์ ัน 1. 1. แสดงความรเู้ ก่ียวกบั ทฤษฎีเทวินิน 72 2.2. แสดงความรเู้ ก่ยี วกับทฤษฎีนอรต์ ัน 3.3. เขา้ ใจวิธีการวิเคราะหว์ งจรไฟฟ้าดว้ ยทฤษฎี เทวนิ ิน และทฤษฎีนอรต์ นั 11 สอบปลายภาค รวม

3 แผนการจดั การเรยี นรู้ ชื่อวิชา วงจรไฟฟ้ากระแสตรง รหสั วชิ า 20105 – 2002 ท1ป 3น2 ระดับชั้น ปวช 1 สาขาวชิ า ชา่ งอิเลก็ ทรอนิกส์ ตารางวิเคราะหห์ ัวขอ้ เร่อื ง/งาน สปั ดาหท์ ่ี หัวข้อเรอ่ื ง/งาน แหล่งข้อมูล หมายเหตุ กขคงจ 1 2 แหลง่ กาเนิดไฟฟ้ากระแสตรง   3-4 5 เซลล์ไฟฟ้า   6-7 การอ่านค่าตัวต้านทาน การต่อ วงจรความตา้ นทาน     8-9 10 -11 การแปลงหน่วย กฎของโอห์ม กาลังไฟฟ้า และ     12-13 14-15 พลังงานไฟฟา้ 16-17 วงจรแบ่งกระแสไฟฟา้ วงจร แบ่งแรงดันไฟฟา้     เมทรกิ ดีเทอร์มิแนนต์   วงจรบริดจ์   กฎของเคอร์ชอฟฟ์   เมชเคอรเ์ รนต์   ทฤษฎีเทวนิ ินและทฤษฎนี อร์ตนั   แหลง่ ข้อมูล ก : สิ่งทีก่ าหนดให้ในรายวชิ า ข : หนงั สอื /ตารา/คู่มอื ค : ผู้เช่ยี วชาญ ง : มาตรฐานอาชพี จ : ประสบการณ์ผู้สอน

4 แผนการจดั การเรียนรู้ ช่อื วิชา วงจรไฟฟ้ากระแสตรง รหัสวชิ า 20105 – 2002 ท1ป 3น2 ระดบั ชั้น ปวช 1 สาขาวชิ า ช่างอเิ ล็กทรอนกิ ส์ กาหนดการสอน สัปดาห์ หัวข้อหลัก/หวั ข้อยอ่ ย เวลาเรยี น (ช่ัวโมง) ที่ ทฤษฎี ปฏิบตั ิ รวม 1 แหล่งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรง 134 134 2 เซลลไ์ ฟฟา้ 134 134 3 การอ่านค่าตวั ตา้ นทาน 134 134 4 การต่อ วงจรความต้านทาน 134 134 5 การแปลงหนว่ ย กฎของโอห์ม กาลงั ไฟฟา้ และพลงั งานไฟฟ้า 134 268 6 วงจรแบ่งกระแสไฟฟา้ 268 268 7 วงจร แบ่งแรงดันไฟฟ้า 268 404 8 เมทรกิ 21 51 72 9 ดีเทอรม์ ิแนนต์ 10-11 วงจรบริดจ์ 12-13 กฎของเคอร์ชอฟฟ์ 14-15 เมชเคอรเ์ รนต์ 16-17 ทฤษฎีเทวนิ นิ และทฤษฎนี อร์ตัน 18 สอบปลายภาค รวม

5 เกณฑ์การวัดผลและประเมินผลรายวิชา (วัดผลประเมนิ ผลตามสภาพจรงิ ) อัตราสว่ นคะแนน 30 คะแนน 30 คะแนน - พทุ ธพิสัย (ทฤษฎี) 20 คะแนน - ทกั ษะพิสัย (ปฏิบตั )ิ 20 คะแนน - ทดสอบปลายภาค - คณุ ธรรม หมายเหตุ (จติ พิสยั ข้นึ อยกู่ ับคณุ ลักษณะอันพึงประสงค์ตามที่ไดก้ าหนดไว้ในหลักสตู ร และจิตพสิ ัยทสี่ ถานศึกษากาหนด (การออม,การอา่ น) คา่ นินมหลกั ของคนไทย 12 ประการ 1.มคี วามรกั ชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ ์ 2.ซือ่ สตั ย์ เสียสละ อดทน 3.กตัญญตู อ่ พ่อแม่ ผู้ปกครอง ครูบาอาจารย์ 4.ให้ความรู้ หม่นั ศึกษาเล่าเรยี น ทงั้ ทางตรงและทางอ้อม 5.รกั ษาวัฒนธรรม ประเพณีไทย อันงดงาม 6.มีศลี ธรรม รักความส่ือสตั ย์ หวังดีต่อผูอ้ น่ื เผอื่ แผ่และแบ่งปนั 7.เข้าใจเรยี นร้กู ารเปน็ ประชาธปิ ไตย อนั มพี ระมหากษัตรยิ ท์ รงเปน็ ประมุขท่ีถูกต้อง 8.มีระเบียบวนิ ยั เคารพกฎหมาย ผู้นอ้ ยรู้จักเคารพผ้ใู หญ่ 9.มีสติ รูต้ ัว รูค้ ดิ รู้ทา รปู้ ฏบิ ตั ิ ตามพระราชดารัสของพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั ฯ 10.รู้จักดารงตนโดยให้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงตามพระราชดารัสของพระบาทสมเด็จพระ เจ้าอยหู่ ัวฯ รู้จักอดออมไว้ใช้ในยามจาเป็น มีไว้พอกินพอใช้ถ้าเหลือก็แจกจ่ายจาหน่ายและพร้อมท่ีจะ ขยายกิจการเมื่อมีความพร้อมเมื่อมภี มู ิคมุ้ กนั ท่ดี ี 11.มีความเข้มแข็งทั้งร่างกายและจิตใจไม่ยอมแพ้ต่ออานาจฝ่ายต่าหรือกิเลสมีความละอายเกรงกลัวต่อ ตามหลกั ของศาสนา 12. คานงึ ถึงประโยชนข์ องสว่ นรวมและของชาติมากกว่าผละประโยชนข์ องตนเอง

6 แผนบทเรียน ชอ่ื วิชา วงจรไฟฟ้ากระแสตรง รหัสวิชา 20105 – 2002 ท1ป 3น2 ระดบั ช้นั ปวช 1 สาขาวิชา ชา่ งอิเลก็ ทรอนกิ ส์ หวั ข้อเร่อื ง/งาน แหลง่ กาเนิดไฟฟ้ากระแสตรง สอนคร้ังท่ี 1 1. วตั ถุประสงค์การสอน ก. ความสามารถ ข. ระบุไวใ้ น 1. บอกแหล่งกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรงได้ ws, 2. บอกชนิดของไฟฟา้ ได้ 3. บอกคา่ แรงดันไฟฟา้ ได้ 4. อ่านกระแสไฟฟ้าและความตา้ นทานได้ 2. การนาเขา้ สูบ่ ทเรียน ก. อปุ กรณ์ชว่ ยสอน ข.คาถามประกอบ 1. แบตเตอรี่ขนาด AA , AAA, 9 V 1. แบตเตอรีข่ นาด AA มแี รงดนั กโี่ วลท์ 2.แบตเตอร่ขี นาด AA มขี ว้ั บวก ขั้วลบหรอื ไม่ 3. แผนปฏบิ ตั ิการ เวลา (นาท)ี 60 120 180 240 หมายเลขวตั ถุประสงค์ 1,2 3 1,2 ขน้ั สนใจปัญหา ข้ันศึกษา บรรยาย ข้อมูล ถามตอบ สาธิต ขั้นพยายาม ข้นั สาเรจ็ ผล กระดานดา อุปกร ์ณช่วยสอน PowerPoint ใบงาน ใบส่ังงาน ใบประเมนิ ผล ของจริง 4. ส่งิ ท่ีแนบมาดว้ ย ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................

7 แผนการจัดการเรียนรู้ หนว่ ยท่ี .......1........ วชิ า วงจรไฟฟา้ กระแสตรง สอนครั้งที่ .....1........ จานวน…4. ชั่วโมง/สปั ดาห์ ช่ือหน่วย แหล่งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรง จานวน...4...ชว่ั โมง เร่อื ง / งาน แหล่งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรง แผนผงั ความคดิ แบบบูรณาการหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง พอประมาณ 1. ใช้วัสดุอยา่ งประหยัดและคุ้มคา่ 2. ปฏิบัตงิ านด้วยความละเอียดรอบคอบ มีเหตุผล มีภูมิค้มุ กนั 1.แสดงความรเู้ ก่ยี วกับแหลง่ กาเนิดไฟฟา้ 1.มีการเตรยี มความพร้อมในการเรียน กระแสตรง และการปฏบิ ัติงาน 2. แกป้ ัญหาเฉพาะหน้าไดด้ ว้ ยตนเอง 2. อา่ นค่าและวดั แรงดนั ไฟฟา้ กระแสตรง อยา่ งเป็นเหตเุ ปน็ ผล . . แหล่งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรง ความรู้ + ทักษะ วัฒนธรรม คุณธรรม 1, 2, 3 1. แสดงความรเู้ ก่ียวกับแหล่งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรง - มวี ินัย 2. อา่ นค่าและวดั แรงดนั ไฟฟา้ กระแสตรง - ความเรียบรอ้ ย - ตรงต่อเวลา สังคม เศรษฐกิจ - รับผดิ ชอบ 1, 2, 3 1, 2, 3 - ขยนั อดทนอดกล้ัน ส่งิ แวดลอ้ ม 1, 2,

8 แผนการจัดการเรยี นรู้ หนว่ ยท่ี .......1........ วิชา วงจรไฟฟ้ากระแสตรง สอนครงั้ ที่ .....1........ ชอื่ หน่วย แหล่งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรง จานวน…4. ชั่วโมง/สัปดาห์ เรอื่ ง / งาน แหล่งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรง จานวน...4...ชว่ั โมง 1. สาระสาคญั แหลง่ กาเนดิ ไฟฟา้ เรียกวา่ พาวเวอร์ ซอรส์ (Power Source) เปน็ หวั ใจหลักสาคัญในการทางาน ของเครอื่ งใช้ไฟฟ้าต่าง ๆ ซึ่งจะต้องจ่ายกระแสไฟฟ้า ไปยังอปุ กรณไ์ ฟฟ้าตา่ ง ๆ เชน่ หลอดไฟฟา้ วทิ ยุ โทรทัศน์ พัดลม มอเตอร์ และเครื่องใช้ไฟฟ้าอนื่ ๆ แหล่งกาเนดิ ไฟฟ้ามีทัง้ ไฟฟา้ สถิตและไฟฟ้ากระแส ไฟฟา้ กระแสยัง แบ่งเป็นไฟฟ้ากระแสตรง กระแสสลับ 2. สมรรถนะประจาหนว่ ยการเรียนรู้ 1. แสดงความรู้เก่ยี วกบั แหล่งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรง 2. เข้าใจชนดิ ของไฟฟ้า 3. วตั ถปุ ระสงคเ์ ชิงพฤติกรรม วตั ถปุ ระสงค์การสอน ระดบั ความรู้ ระดบั ทกั ษะ RAT I CA 1. บอกแหลง่ กาเนดิ ไฟฟา้ ได้ถูกต้อง  2. อธบิ ายลกั ษณะไฟฟ้าสถิตและไฟฟ้ากระแสไดถ้ ูกต้อง  3. อธบิ าย ลักษณะไฟฟ้ากระแสตรงและแหลง่ กาเนิดไฟฟ้า  กระแสตรง 4. ต่อวงจรและทดสอบแหลง่ กาเนิดไฟฟ้าได้ถกู ต้อง  ระดับความรู้ ระดบั ทักษะ R: ขนั้ ฟ้นื คนื ความรู้ I: ขั้นเลียนแบบ A: ขัน้ ประยุกตค์ วามรู้ C: ข้ันทาด้วยความถกู ต้อง T: ขั้นส่งถา่ ยความรู้ A: ขน้ั ชานาญ 4. สาระการเรยี นรู้ 1.1 แหล่งกาเนิดไฟฟ้า พลังงานไฟฟ้า ได้ โดยอาศยั พลงั งานรูปอ่ืน 6 รูป อนั ได้แก่ แรงเสยี ดทาน ความกดดนั ความร้อน แสง แม่เหลก็ และปฏิกริ ิยาเคมีซ่งึ จะได้กล่าวถึงรายละเอียดต่อไป ดังน้ี

9 1.เกิดจากการเสียดทานขดั สี การเกิดไฟฟ้าชนิดนเ้ี กดิ จากการนาสาร2ชนิดขดั สกี ันสารทีเ่ สียอิเล็กตรอนไปมี ประจุบวก สว่ นสารที่ได้รับอิเล็กตรอนจะเกดิ ประจุลบและบนสารทง้ั สองจะมปี ระจไุ ฟฟ้าสถติ เกดิ ขึน้ วัตถุทกุ ชนดิ เมื่อมปี ระจุไฟฟา้ สถิตจะมแี รงดึงดูดซึ่งกนั และกันเสมอ ถ้าเราวางประจุต่างกนั ให้ตดิ กัน อิเลก็ ตรอนบนประจลุ บจะวิง่ (Discharge) เข้าหาประจุบวกทันที ถ้าวตั ถุนัน้ มีประจเุ ปน็ จานวนมาก อเิ ล็กตรอนจะ กระโดดจากแท่งลบสแู่ ทง่ บวกก่อนวตั ถุจะสมั ผัสกนั ลักษณะเช่นนี้จะทาใหเ้ กิดการอาร์ค (Arc) ของไฟฟา้ ขน้ึ เชน่ เดยี วกบั ไฟฟ้าสถติ ท่เี กดิ ข้ึนตามธรรมชาติ เช่น ฟ้าแลบ และฟา้ ผ่า 2. เกดิ จากแรงกดอัด เมื่อออกแรงกดบนสารบางชนดิ แรงท่ีกด ผา่ นเน้ือสารเขา้ ถึงอะตอมและไล่อเิ ล็กตรอน หลดุ จากวงโคจรไปตามทศิ ทางของแรง อิเลก็ ตรอนจะวงิ่ จากผดิ ดา้ นหนึง่ ของสสารไปสผู่ ิวลกึ อีกด้านหน่งึ ดงั นั้น ประจบุ วกและลบก็จะเกดิ ข้นึ ผดิ ทั้งสองดา้ น เมอ่ื คลายแรงกดลงอิเล็กตรอนจะวิ่งกลับส่วู งจรเดมิ ของมนั การตดั ช้นิ สารพวกนี้ด้วยวธิ ีการบางอยา่ งสามารถทจี่ ะควบคุมพ้ืนผิว ทจ่ี ะเกดิ ประจุได้สารบางอย่างจะมปี ฏิกริ ยิ าเมื่อไดร้ บั แรงกดงอโค้ง สารบางอยา่ งก็มปี ฏิกริ ยิ ากับแรงบิด บิโซอเิ ลก็ ทรดิ ซิต์ เป็นช่อื ใชเ้ รยี กการเกดิ ประจุไฟฟ้าโดย ใช้แรงกดอดั บโิ ซเป็นคาท่มี าจากภาษากรีก แปลวา่ ความดนั สารท่ีจะเกิดประจุไฟฟ้าเมื่อถกู แรงกดนัน้ ไดแ้ ก่ ผลกึ ของสารบางชนิด เชน่ หินควอตซ์ แบเรียมตติ าเนท หนิ ควอตซ์ หนิ เขย้ี วหนมุ าน ทูมาลนิ และเกลอื โรเซล เปน็ ต้น สารเหล่านจ้ี ะมคี ุณสมบตั พิ ิเศษ คอื เม่ือได้รบั แรงกดอดั จะทาใหเ้ กดิ ไฟฟา้ ถ้าเรานาผลกึ ดังกลา่ วมาวางระหว่างแผ่น โลหะ 2 แผน่ แลว้ ออกแรงกดจะเหน็ ไดช้ ัดจากเคร่ืองวดั กระแสไฟฟา้ ว่ามีไฟฟ้าเกิดขน้ึ ไฟฟ้าทเ่ี กิดข้ึนจะมากหรือ น้อยขึน้ อยู่กับแรงที่กดผลกึ นั้น พลังงาน ไฟฟา้ ทีไ่ ด้จากความกดอดั น้ีจะมกี าลงั ต่ามากจึงใชไ้ ดก้ ับงานกาลงั ต่า เช่น ไมโครโฟนผลึก (Crystal Microphone) หัวเข็มแผน่ เสยี ง (Phono Cardridges) และอปุ กรณโ์ ซนาร์ 3. เกิดจากความรอ้ น วธิ ีนี้ใชก้ ารเผาขัว้ โลหะใหร้ อ้ นโดยใชอ้ ุปกรณ์ที่เรียกว่า เทอร์โมคัปเปิล ซ่งึ ประกอบดว้ ย ลวดทองแดง และลวดเหลก็ ซึง่ ปลายขา้ งหนึง่ ย้าปลายให้ติดกนั จะทาให้เกิดกระแสไฟฟ้าจานวนกระแสไฟฟ้าจะ มากหรอื น้อยขึ้นอยู่กบั ความแตกตา่ งของอณุ หภูมิระหว่างโลหะทั้งสอง

10 เทอรโ์ มคัปเปิล ใชง้ านหลายอย่างโดยเฉพาะกับวงจรไฟฟา้ กาลังงานต่า ๆ เชน่ ใช้เป็นตัววัดความแตกตา่ ง ของอณุ หภมู โิ ดยท่ีแรงดนั ไฟฟ้าท่ีเกดิ จากประจบุ นโลหะทง้ั สองจะมากหรือนอ้ ยขน้ึ อยู่กับอุณหภมู ิของปลายช้ิน โลหะ2ชนิดซ่ึงความแตกต่างของอุณหภูมิมคี ่ามากแรงดันไฟฟ้าทเี่ กดิ ข้ึนก็ย่ิงมีค่าสูงจึงนาเทอรโ์ มคัปเปลิ ไปทาเปน็ ตวั ตรวจจบั อณุ หภูมใิ นงานอตุ สาหกรรม 1. เกิดจากแสง แสงสว่างเปน็ พลังงานรปู หนง่ึ ไฟฟ้าจากแสงได้ถกู คน้ พบโดยนักฟสิ ิกซช์ าวเยอรมัน ชื่อ ไฮนรชิ รคู อล์ฟ เฮริ ์ท แสงประกอบขึน้ จากอนุภาคพลังงานเลก็ ๆ ที่เรยี กว่า โฟตอน เม่ือโฟตอนใน ลาแสงกระทบวตั ถุ มันจะคลายพลงั งานออกมา สาหรบั สารบางชนิด พลงั งานจากโฟตอนสามารถทา ใหอ้ ะตอมปลอ่ นอเิ ลก็ ตรอนออกมาได้ สารพวกนีไ้ ด้แก่ โปแทสเซียม โซเดียมลเิ ทียม ซลิ ิเนียม เจอร์มิ เนยี ม แคดเมยี ร์ และตะก่ัวซลั ไฟต์ โซลารเ์ ซลล์ เมื่อได้รับแสงสว่างมาก ๆ จะกาเนิดแรงดันไฟฟ้าได้ จานวนมาก และเมื่อแสงสวา่ งมคี วามเข้มขน้ ลดลง แรงดันไฟฟ้าทเ่ี กิดขน้ึ จะลดลงดว้ ย ไฟฟ้ากระแส ไฟฟ้ากระแสคือ การไหลของอเิ ลก็ ตรอนภายใน ตัวนาไฟฟา้ จากทห่ี น่งึ ไปอีกท่หี น่ึงเช่น ไหลจาก แหล่งกาเนิด ไฟฟ้าไปสู่แหลง่ ที่ต้องการใช้กระ แสไฟฟ้า ซึ่งก่อให้เกิด แสงสวา่ ง เมือ่ กระแส ไฟฟา้ ไหลผ่านลวด ความตา้ นทาน สูงจะก่อให้ เกดิ ความร้อน เราใชห้ ลกั การเกิดความร้อน เชน่ นี้มาประดิษฐ์อปุ กรณไ์ ฟฟ้า เช่น เตาหุงต้ม เตารดี ไฟฟา้ เป็นต้น ไฟฟ้ากระแสตรง เป็นไฟฟ้าที่มีทศิ ทางการไหลไปทางเดยี วตลอดระยะเวลาท่วี งจรไฟฟา้ ปดิ กลา่ วคอื กระแสไฟฟ้าจะ ไหลจากข้วั บวก ภายในแหล่งกาเนดิ ผ่านจากขัว้ บวกจะไหลผา่ นตัวตา้ นหรอื โหลดผ่านตัวนาไฟฟ้าแลว้ ยอ้ นกลบั เข้าแหล่งกาเนิดท่ขี ้ัวลบ วนเวียนเป็นทางเดยี วเชน่ นตี้ ลอดเวลา การไหลของไฟฟา้ กระแสตรงเชน่ น้ี แหล่งกาเนดิ ท่ี เรารูจ้ ักกันดคี ือ ถ่าน-ไฟฉาย ไดนาโม ดซี ี เยนเนอเรเตอร์ เป็นตน้

11 5. กิจกรรมการเรยี นรู้ สปั ดาห์ท่ี .....1...... กิจกรรมครู กจิ กรรมนักเรยี น ข้นั นาเขา้ สู่บทเรยี น นักเรยี นฟงั และคิดจากคาถามของครดู ว้ ยความตง้ั ใจ 1. ครูนาหลอดไฟและวงจรไฟฟา้ ให้นกั เรียนดแู ลว้ ถาม และพร้อมท่จี ะตอบคาถาม นกั เรียนวา่ รู้ไหมวา่ หลอดไฟติดได้ยังไง 2.ครพู ดู คุยเกยี่ วกับหลอดไฟฟ้าและวงจรไฟฟ้าแบบ ครา่ ว ๆ 1. ตอบคาถามเก่ียวกับเนื้อหา 2. มีสว่ นร่วมในการตอบคาถาม ขั้นใหเ้ นอ้ื หา 3. ทดลองปฏิบตั ิการวัดแรงดันแหล่งจ่ายไฟตรง 1. ครดู าเนินการสอนโดยอธบิ าย ถามตอบ 2. ครสู าธิตการวัดขวั้ แหล่งจ่ายไฟตรง 3. สมุ่ ซกั ถามนักเรยี น เก่ยี วกบั เนือ้ หา 4.สรปุ เน้อื หา 1.ถาม-ตอบ 2.ปฏิบัติต่อวงจรหลอดไฟตามใบงาน ข้นั พยายาม 1. ถามคาถามกบั นักเรยี น 2. ใหน้ กั เรียนปฏบิ ัติตามใบงาน 1. ตวั แทนกลุม่ สรปุ เนื้อหา 2. สง่ วงจรให้ครตู รวจ ขนั้ ประเมินผลสาเรจ็ 3. แก้ไขและปรบั ปรุงชิ้วงจร 1. ครูใหน้ ักเรยี นสรุปเนื้อหาวิชาเรยี น 2. ครูทบทวนอีกครง้ั หน่ึงพร้อมกับชีแ้ นะ เน้อื หาวิชาเรยี นท่ยี งั ไมเ่ ข้าใจ 3. ตรวจชน้ิ งาน หากผิดใหน้ กั เรยี นไปแก้ไขและ ปรับปรุง 6. สือ่ และแหล่งการเรยี นรู้ 1. หนังสอื วงจรไฟฟา้ กระแสตรง โดย บญุ ลา้ ศักดิภัทรนนท์ 2. หนงั สอื วงจรไฟฟ้ากระแสตรง โดย ธารงศกั ด์ิ หมินกล้าหีม 3. ของจริง ใบความรู้ ใบงาน แบบทดสอบ แบบฝกึ หดั ทา้ ยบทเรยี น 4 Power point, เคร่ืองมอื อุปกรณข์ องจรงิ

12 7. หลักฐานการเรยี นรู้ 1. หลกั ฐานความรู้ 1.1 แบบทดสอบ, แบบฝกึ หัดท้ายบทเรียน 1.2 บันทกึ ผลการเรียนรจู้ ากการปฏบิ ตั ิงาน 2. หลกั ฐานการปฏิบัตงิ าน 2.1 ผลงานการฝึกทกั ษะ 2.2 คะแนนเก็บ 8. การวดั และประเมนิ ผลตามสภาพจริง 8.1 เครอ่ื งมือประเมิน 1. แบบประเมินพฤตกิ รรมผู้เรยี น 2. แบบทดสอบ แบบฝกึ หดั 3. แบบประเมินการเรยี นรู้ 8.2 เกณฑ์การประเมนิ 1. การประเมนิ ผลคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์ จะต้องได้คะแนนไมต่ ่า กวา่ รอ้ ยละ 50 2. การทดสอบย่อยต้องไม่ต่ากวา่ ร้อยละ 50 3. เกณฑ์การให้คะแนน 3.1 คะแนนเกบ็ หนว่ ยท่ี 1 5 คะแนน

9. บนั ทกึ หลังการสอน 13 9.1 ข้อสรปุ หลังการสอน ......................................................................................................................... ........................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .............................................................................................................................................. ...................................... ............................................................................................. ....................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... 9.2 ปญั หาที่พบ ............................................................................................................................. ....................................................... .......................................................................................................................................... .......................................... ......................................................................................... ........................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... 9.3 แนวทางแก้ปัญหา .................................................................................................................................. .................................................. .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .................................................................................................................................................................................. .. ............................................................................................................................. ....................................................... ลงช่อื ............................................... ผรู้ บั รอง ลงช่อื .......................................... ผู้ตรวจ (ว่าทรี่ .อ.อัมรินทร ทองรัตน์) (นายเซฟดี ศรีเมอื ง) หัวหน้าแผนกวชิ า รองผู้อานวยการฝ่ายวชิ าการ ………./……………../…………….. ………./……………../……………..