ใบความรู้ เรื่อง สุขภาวะทางเพศ

Don’t! and Do! เรอ่ื งเพศในสงั คมไทยอยา่ ทา.... - เพศสมั พนั ธก์ อ่ นวยั อนั ควร - เพศสมั พนั ธก์ อ่ นการแตง่ งาน - เพศสมั พนั ธห์ ลงั วยั อนั ควร - พดู จาเรอ่ื งเพศอยา่ งเปิ ดเผย - พดู จาเรอ่ื งความสขุ สมทางเพศ - และอนื่ ๆ (ชว่ ยกนั คดิ )จงทา..... - รกั นวลสงวนตวั - และอะไรตา่ งๆทตี่ รงกนั ขา้ มกบั ขา้ งตน้ 2

เพศสรรี ะ เพศภาวะ เพศวิถี เพศวิถี/ Sexualitiesเพศสรีระ/ Sex เพศภาวะ/ Genders 3

เพศสรรี ะจู๋ ชาย Male จ๋มิ หญิง Female จ๋+ู จ๋มิ intersex GENDERS - ความเป็ นเพศท่ี หลอมสรา้ งโดยเพศภาวะ เพศสภาพ วฒั นธรรมและ เพศสภาวะ สถาบนั ตา่ งๆ เพศสถานะ ทางสงั คม มติ หิ ญงิ ชาย บทบาทหญงิ ชายSex is biological and gender is a social construct4ion

ความหมายของเพศภาวะ* คือภาวะแห่งเพศ (ชาย หญิง กะเทย สาวประเภท สอง ทอม ดี้ ต๊ดุ เกย์ ฯลฯ) ทป่ี รับเปล่ียนตามระบบอานาจในชนชั้น ชาตพิ ันธ์ุและความแตกต่าง อนื่ ๆ ภายใต้เง่อื นไขทางการเมอื ง เศรษฐกจิ สังคม วฒั นธรรม และ/หรือประวตั ศิ าสตร์ใน ระยะเวลาหน่ึงท่มี ีผลต่อการจัดสรรและการเข้าถงึ อานาจและทรัพยากร ในสังคมในแต่ละห้วงเวลาสตรีศึกษ* าปภราับษจาาไทกพยรระิศหรวา่าแงซพ่ก.้วศย. .๒ส๕ถ๒า๒น-ะ๒ส๕ต๔ร๒ีศ.ึกเษชียา:งใชหาตม่นิ: ศิยูนมยใน์สสตตรีศรีศึกึกษษาาไคทณยะรสาังยคงมานศาคสวตามร์ ลม้มหเาหวลยิ วาใลนยั กเาชรียทงบใหทมว่.น๒เอ5๕ก๔ส๕า:ร๒๓-๒๔

เพศวิถี เพศธรรม เพศมติ ิ มติ ปิ ระเวณี (sexuality - sexualities)คือ ความเช่ือมโยงระหว่างวัฒนธรรม จติ ใจ และการให้คุณค่าต่อเอกลักษณ์ของการพัฒนาการทางเพศ (เช่น กฎ ระเบียบต่างๆ ในสังคม) ความปรารถนา ภาพพจน์ในร่างกายตัวเอง รสนิยมทางเพศ ความรักเชงิ พศิ วาส และรวมถงึ สุขภาวะทางเพศ 6

โครงสรา้ งสงั คม-วฒั นธรรมที่นาไปสกู่ ารควบคุมเรอื่ งเพศปิ ตาธิปไตย ทนุ นิยม การเลือกปฏิบตั ิPatriarchy Capitalism Discrimination ความสมั พนั ธ์เชิงอานาจ Power relationรกั ตา่ งเพศ รกั เพศเดยี วกนั ชนชนั้ เชอื้ ชาติ อายุ ความพกิ าร ฯลฯHeterosexual Homosexual Class Race Age Disable etc. 7

ความสมั พนั ธ์เชงิ อานาจที่คุกคาม สทิ ธิทางเพศของผูห้ ญงิ๑. ความสัมพันธ์เชงิ อานาจระหว่างหญงิ ชาย ภายใต้ระบบวธิ ีคดิ แบบชายเป็ นใหญ่๒. ความสัมพนั ธ์เชงิ อานาจระหว่างพ่อแม่กับลูก ท่ีลูกมักจะถูกควบคุมพฤตกิ รรมและตัดสนิ ใจแทน๓. ความสัมพันธ์เชงิ อานาจระหว่างผู้ให้บริการทางสุขภาพกับผู้หญงิ ท่รี ับบริการ ซ่งึขนึ้ ต่อผู้ให้บริการ และผู้หญิงด้อยโอกาสบางกลุ่มถูกเลือกปฏบิ ัติ เช่น ผู้หญิงจนผู้หญงิ โสด ผู้หญงิ ชนกลุ่มน้อย ผู้หญงิ รักเพศเดยี วกัน และหญงิ บริการ เป็ นต้น๔. ความสัมพันธ์เชงิ อานาจระหว่างรัฐกับประชาชน บนระบบส่ังการจากบนลงล่างท่ลี ะเลยเร่ืองสทิ ธิผู้หญิง๕. ความสัมพันธ์เชงิ อานาจระหว่างประเทศซีกโลกเหนือกับประเทศซีกโลกใต้ ท่ีประเทศซีกโลกเหนือเป็ นผู้ขีดเส้นและกาหนดกตกิ าให้ประเทศด้อยพฒั นาเดนิตามวถิ ีทุนนิยมและบริโภคนิยม หากพจิ ารณาเฉพาะผลติ ภณั ฑ์คุมกาเนิด พบว่าตลาดผู้ซือ้ รายใหญ่ท่ีสุดคือโลกท่ีสาม โดยโลกท่ีหน่ึงเป็ นผู้ผลติ และใช้ประชาชนในประเทศด้อยพฒั นาเป็ นหนูทดลองยาต่างๆ 8

วฒั นธรรมทางเพศแบบไทยๆวัฒนธรรมทางเพศคือ ระบบของการให้ความหมายความรู้ ความเช่ือเก่ียวกับเร่ืองเพศ และปฏิบัติการทางสังคมเก่ ียวกับระบบการให้ ความหมายและความเช่ ื อเร่ืองเพศ๑. มีมาตรฐานซอ้ นทางเพศ๒. สร้างระบบเพศภาวะแบบแข็งท่อื /ตายตัว๓. เพศวถิ ศี กึ ษาทงั้ ในและนอกระบบโรงเรียนเป็ นการเรียนรู้/หล่อหลอม/ขดั เกลาให้เพศชายทาร้ายเพศหญงิ อย่างไม่รู้ตวั 9

การควบคุมเรอื่ งเพศ : ปฏบิ ตั ิการกระแสจารีตของสงั คมไทย (ภาคผูห้ ญงิ )• หลังการเปล่ียนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ การ ควบคุมเร่ืองเพศ คอื การควบคุมผ่านกรอบเพศ ภาวะท่มี ุ่งเน้นผลติ มโนทศั น์ “ผู้หญงิ ไทยท่ดี ”ี เพ่อื เป็ นแม่บ้านแม่เรือนอย่างสมบูรณ์ ทาหน้าท่ี ดแู ลสมาชกิ ในครอบครัว ตงั้ แต่พ่อ แม่ สามี ลูก และพ่นี ้องให้ได้สุขกายสบายใจ ไม่รู้เดยี งสาเร่ือง เพศ และต้องผูกใจเพศตรงข้าม (หมายถงึ คนรัก และสามี) ด้วยนา้ รูป นา้ คา นา้ มือ นา้ ใจ 10

การควบคุมเรอื่ งเพศ :ปฏบิ ตั ิการกระแสจารีตของสงั คมไทย (ภาคผูห้ ญงิ -ผูช้ าย)• เนือ้ ตวั และร่างกายของผู้หญิง เป็ นเหมือนพาหะท่กี ระตุ้นราคะและความต้องการทางเพศให้กับผู้ชาย แต่ร่างกายผู้ชายดเู หมือนจะไร้ความหมายทางเพศ มีกแ็ ต่เพยี งลึงค์เท่านัน้ ท่เี ป็ นอาวุธทางเพศท่สี าคัญ ขนาดของลึงค์เป็ นประเดน็ สาคัญ เพราะเป็ นเคร่ืองชีบ้ ่งว่าจะมีความสามารถทางเพศมากน้อยแค่ไหน• ความรู้เร่ืองเพศท่สี ่งผ่านให้กบั คนรุ่นพ่อแม่จนถงึ ทกุ วันนี้ยังคงเป็ นความรู้เร่ืองเพศในทางลบ ท่สี อนให้ผู้หญิงเหน็ เร่ืองเพศเป็ นเร่ืองอันตรายต่อสถานะภาพในสังคม โอกาสทางการศึกษา และหน้าท่กี ารงาน 11

การ (ไม่ค่อย) ควบคุมเรอ่ื งเพศ : ปฏบิ ตั กิ ารกระแสจารตี ของสงั คมไทย (ภาคผูช้ าย)• สังคมไทยคาดหวังว่าชายแท้ต้องประพฤตนิ อกกรอบจริยธรรม มิฉะนัน้ ก็ไม่ใช่ชาตชิ าย หลอมสร้างให้ผู้ชายไทยเกอื บทุกคนมี ทกั ษะและความรู้เร่ืองเพศจากเพศสัมพนั ธ์แบบฉาบฉวย หาก ชายไทยขาดประสบการณ์เร่ืองเพศ เป็ นเหมอื นกบั อัศวนิ ท่มี ี เพยี งอาวุธดาบด้วนท่ขี าดการลับคม• การส่ังสอนผู้ชายในเร่ืองเพศและเซก็ ส์ไม่ได้มีมากนัก พ่อแม่ ครูอาจารย์ไม่ค่อยส่ังสอนพดู คุยกับเดก็ ชายว่า เพศสัมพนั ธ์ท่ี เหมาะสมควรประพฤตติ นอย่างไร ท่สี อนกค็ อื ให้ประพฤตติ วั อยู่ในกรอบไม่ละเมดิ “ผู้หญิงด”ี (ท่พี ่อแม่รู้จกั ) มากกว่า พฤตกิ รรมการปฏบิ ตั ทิ ่เี หมาะสมในกระบวนการเพศสัมพ12นั ธ์

การควบคมุ เรอ่ื งเพศ : ปฏบิ ตั กิ ารกระแสจารตี ของสงั คมไทย (สรปุ )• ภายใต้กระแสจารีตท่มี ุ่งควบคุมเพศภาวะ เป็ นเพศวถิ ีมติ เิ ดียว คือ มติ ขิ องรักต่างเพศท่ตี ัง้ อยู่บน ความไม่เท่าเทยี มระหว่างผู้หญงิ กับผู้ชาย• มุ่งเฉพาะกามารมณ์ของฝ่ ายชาย เพราะเร่ืองเพศเป็ น กจิ กรรมเริงรมณ์ของผู้ชายท่มี ีร่างกายของผู้หญงิ เป็ น เคร่ืองรองรับ และหากผู้หญิงมีเพศสัมพนั ธ์ก่อนหรือ นอกการแต่งงาน มักจะถูกประนามว่าได้ละเมดิ กฎของ สังคมในเร่ืองเพศ 13

เรอ่ื งเพศท่ีชอบธรรม* เพ่อื การค้า มากกว่า ๒ คน/คนเดียว สังคมยอมรับกบั คู่ต่างวยั ผัวเดียวเมียเดยี ว เพศเดียวกนั มีค่/ู กกิ๊ การ การแต่งหลายคน มบี ตุ ร Heterosexual Vaginal Sex งาน ในท่รี โหฐาน (บ้าน) นอกสมรส ในสถานท่สี าธารณะ* ปรบั จาก Gale Rubin, 1993. Thinking Sex: Notes for a Radical Theory of the Politics1o4f Sexuality. Routledge : New York. (Figure ๑ page ๑๓)

ระบบคุณค่าเรอื่ งเพศ*• ด,ี ปกต,ิ ธรรมชาติ • เลว, ผดิ ปกต,ิ ไมธ่ รรมชาติ– ความสมั พนั ธต์ า่ งเพศ – ความสมั พนั ธใ์ นเพศเดยี วกนั– เพศสมั พนั ธใ์ นการแตง่ งาน – เพศสมั พนั ธน์ อกการแตง่ งาน – เพศสมั พนั ธก์ บั คนมากกวา่ หนงึ่ คน– ผวั เดยี วเมยี เดยี ว ‘สา่ สอ่ น’ (Promiscuous)– เพศสมั พนั ธเ์ พอ่ื การสบื สายพนั ธุ์ – เพศสมั พนั ธท์ ไี่ มม่ กี ารสบื สายพนั ธุ์– ไมเ่ ป็ นไปเพอื่ การคา้ -การ – เพศสมั พนั ธเ์ พอื่ การคา้แลกเปลยี่ นใดๆ – เพศสมั พนั ธก์ บั ตนเองหรอื กบั คนหลาย– เป็ นคู่ คนเป็ นกลมุ่– เพศสมั พนั ธท์ ม่ี กี ารสรา้ งความสมั พนั ธม์ ากอ่ น – เพศสมั พนั ธแ์ บบฉาบฉวย– ความสมั พนั ธใ์ นกลมุ่ วยั เดยี วกนั – เพศสมั พนั ธต์ า่ งวยั กนั มากๆ– เพศสมั พนั ธใ์ นทรี่ โหฐาน – เพศสมั พนั ธใ์ นทส่ี าธารณะ– ไมใ่ ชเ่ ครอ่ื งกระตนุ้ เรา้ ทางเพศ – ใชเ้ ครอื่ งกระตนุ้ เรา้ ทางเพศ – เพศสมั พนั ธท์ ใ่ี ชเ้ ครอื่ งมอื เขา้ มาชว่ ย(No pornography) (With manufactured objects)– เพศสมั พนั ธท์ ไ่ี มใ่ ชเ้ ครอ่ื งมอื เขา้ มาชว่ ย ใชแ้ ตร่ า่ งกายเทา่ นนั้ – เพศสมั พนั ธท์ ไี่ มใ่ ชก่ ารสอดใส่ เชน่– เพศสมั พนั ธแ์ บบสอดใส่ SM (Sadomasochistic)(Vanilla - missionary) * Sexual value system (Rubin, ๑๙๙๓ ) 15

เซก็ สส์ มยั ใหม่และเพศวิถ:ี การตอบโตต้ ่อกระแสจารตี เรอ่ื งเพศ• (หลังเหตกุ ารณ์ ๑๔ ต.ค. ๒๕๑๖ ?) เกิดสภาวการณ์ “ปลดปล่อยความ เช่ือเร่ืองเพศของกระแสจารีต” เพราะความรู้และแหล่งข้อมูลเร่ืองเพศท่ี ส่งผ่านและเสพกันในสังคม เป็ นความรู้เร่ืองเพศชุดใหม่ท่ตี ่างไปจากเดมิ• เกิดการเพาะบ่มรสนิยมทางเพศของผู้หญิงให้สามารถช่ืนชมเนือ้ ตวั และ ร่างกายของผู้ชายได้อย่างเปิ ดเผย• สร้างชุดพฤตกิ รรมใหม่ให้กับผู้หญิงจานวนหน่ึงท่รี ับเอาเร่ืองการปรุง แต่งรูปลักษณ์ให้เซก็ ส์ซ่แี ละความสามารถและทกั ษะทางเพศเป็ นสาระ หลักในชีวติ ประจาวนั เช่น เพศสัมพนั ธ์ในวัยเรียนท่กี ลายเป็ นเร่ือง “ปกต”ิ มากขนึ้ เร่ือยๆ ในกลุ่มนักเรียนนักศกึ ษา กระแสท่วี ัยรุ่นหญงิ สะสมประสบการณ์ “ฟันผู้ชาย”• ทศั นะต่อเร่ืองเพศเปล่ียนไปว่า เป็ นเร่ืองท่ดี ี สวยงาม และร่ืนรมย์ควรต้องใส่ใจและหาความสุข 16

ทศั นะต่อคนรกั เพศเดยี วกนักระแส - มองว่าผิดปกติ เบ่ยี งเบนทางเพศ เป็ นกรรมแต่ชาตปิ างก่อนจารตี ใช้วิธีมองข้าม ไม่พูดถงึ ไม่สนใจ แต่ก็คงการเลือกปฏบิ ตั ิ หลายรูปแบบ - เพศท่สี ามบริหารความแตกต่างของตนตามแต่อตั ภาพ วิธีหน่ึงท่พี บเหน็ คือพยายามแทรกความแตกต่างของตนเข้า ในเพศภาวะความเป็ นกุลสตรีไทย หรือเพศภาวะแบบชายไทย แท้ๆ - มีการปรากฏตวั มากขนึ้ ไม่ว่าจะเป็ น ทอม ดี้ เกย์ กะเทย และกระแส สาวประเภทสอง - มีการรวมตวั เป็ นกลุ่มก้อนมากขึน้ ได้รับการยอมรับจากปัจจบุ นั ภาครัฐในกจิ กรรมบางเร่ือง เช่น การทางานด้านเอดส์ - กระทรวงสาธารณสุขยอมรับว่าไม่ได้เป็ นความผดิ ปกติ แต่ ความเข้าใจในวงกว้างยังคงมองว่า ผดิ ปกติ เบ่ยี งเบนท17างเพศ



ขอ้ ความบนเส้อื ยดื ผูห้ ญงิ คนหนงึ่เห็นที่เซน็ ทรลั ปิ่ นเกลา้ วนั ที่ ๓๑ ธนั วาคม ๒๕๕๐ แฟนอยู่ในตู้ชู้อยู่บนเตยี ง 19

เต้านมยาง

การ์ด 3 มิติ 21

กล่องใส่ของรูปถุงยาง 22

กล่องใส่ของรูปแคบ็ ซลู ยาคุมกาเนิด 23

กางเกงในผู้ชาย 24

ต๊กุ ตาอสุจิ 25

ตุ๊กตาวูดกู ากับคาถาหวั -ให้รับไว้ในใจใจ-รักแท้มือ-ให้ตกอย่ใู นกามือตรงนัน้ -ให้ไฟรักคุโชน 26

เพศภาวะและเพศวิถที ่ีเปลยี่ นไป๋ :กระแสจารตี เรอ่ื งเพศอ่อนลา้ ลงจรงิ หรอื ?๑. เกดิ การเปล่ียนผ่านการควบคุมเพศภาวะเข้าสู่กระแสเพศวถิ ีแต่กรอบคดิ เก่ยี วกบั เพศภาวะหญิงชายยังคงเดมิ ความไม่เท่าเทยี มระหว่างหญิงชายยังอาจคงอยู่และทวคี วามเข้มข้นขนึ้ กระแสเพศวถิ ที ่ผี ลติ ข้อมูลเร่ืองเพศและกามรสในปัจจุบนั ดเู หมือนปลดปล่อยได้แต่เพยี งร่างกายของผู้หญิงออกจากกรอบประเพณี แต่จติ ใจของผู้หญิงยงั คงตดิ ในตรวนค่านิยมเร่ืองผู้หญิงดผี ู้หญิงไม่ดไี ว้ได้อย่างแขง็ แรง และตกอย่ภู ายใต้อทิ ธิพลของระบบการจัดสรรทรัพยากรในสังคมท่ใี ช้กรอบเร่ืองเพศภาวะ “ผู้หญิงดผี ู้ชายด”ี เป็ นตวั ชีน้ าในการจดั ระเบียบของสังคม 27

เพศภาวะและเพศวิถที ่ีเปลยี่ นไป๋ :กระแสจารตี เรอ่ื งเพศออ่ นลา้ ลงจรงิ หรอื ? (ต่อ)๒. คนไทยรุ่นอายุน้อยตดิ กับอย่ใู นโลกสองโลกระหว่างโลกในครอบครัวและโรงเรียนท่กี ารให้ความรู้เร่ืองเพศมีอยู่อย่างจากัดจาเข่ียหรือไม่มีเลย กับโลกของการโฆษณาและการบันเทงิเริงรมย์ท่เี ร่งกระตุ้นให้ปัจเจกแสดงและเสพเร่ืองเพศอย่างเตม็ ท่ี โดยเร่ิมจากการปรุงแต่งเนือ้ ตวัจริตกิริยา และทกั ษะในเร่ืองเพศและกามารมณ์อย่างเตม็ ท่ี 28

เพศภาวะและเพศวิถที ี่เปลย่ี นไป๋ : กระแสจารตี เรอื่ งเพศออ่ นลา้ ลงจรงิ หรอื ? (ต่อ)๓. ข้อมูลความรู้เร่ืองเพศและเพศสัมพนั ธ์ท่แี พร่หลาย ยังเป็ นข้อมูลท่ี “ไม่ไทย” อย่างเตม็ ท่ี เป็ นข้อมูลแปลท่ี เตม็ ไปด้วยกล่นิ นมเนย และส่วนใหญ่เป็ นข้อมูลท่ี เขียนจากมุมมองของผู้ชาย ท่บี างครัง้ ไม่ได้นาเสนอ ประเดน็ ปัญหาและความขัดข้องใจท่ผี ู้หญิงเผชิญเม่ือ เข้าร่วมในกจิ กรรมทางเพศ นอกจากนีย้ งั เป็ นข้อมูล ท่สี รรแต่งสาหรับสาวสมัยใหม่ ชนชัน้ กลางและชัน้ สูง เสพ มากกว่าจะเป็ นข้อมูลสาหรับคนเดนิ ดนิ ธรรมดา 29

เพศภาวะและเพศวิถที ี่เปลยี่ นไป๋ : กระแสจารตี เรอื่ งเพศออ่ นลา้ ลงจรงิ หรอื ? (ต่อ)๔. ขาดการเสนอเร่ืองราวของผู้หญิงคนจริง เสียงจริงท่พี ดู ถงึ ประสบการณ์ทางเพศของ ตวั เอง และการรับรู้เก่ยี วกับเนือ้ ตวั และ ร่างกายของตนในกรอบใหม่ ท่นี าเสนอให้ เหน็ ว่า การเป็ นผู้หญงิ ดแี ละการแสวงหา ความสุขทางเพศเป็ นส่ิงท่คี ู่กันได้ 30

ส่ิงท่ขี าดหายไปในสังคมไทยคือ การสร้างเ ส ริ ม จ ริ ย ธ ร ร ม ใ ห ม่ เ ร่ื อ ง เ พ ศ ท่ี ใ ห้ความสาคัญกับประเด็นเร่ืองสุขภาวะทางเพศ ความรับผิดชอบในการมีเพศสัมพันธ์เสรีภาพในการมีเพศสัมพันธ์ และวุฒภิ าวะท่ีเหมาะสมในการมีเพศสัมพันธ์ ซ่ึงล้วนยังคงเป็ นประเด็นท่ีไม่ได้รับการใส่ใจมากนักทงั้ ในกระแสจารีต และกระแสตอบโต้ 31

ถงึ เวลาแลกเปล่ียน 32