เล่นที่ 2

หนงั สอื อ่านเพมิ่ เตมิ ชุด “เศรษฐศาสตรน์ ่ารู้ สชู่ ีวิตพอเพยี ง” กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 4 เรอ่ื ง : นางสายชล มนั่ คงดี เลม่ ท่ี 2 ภาพ : นางสาวณภทั ร์ ชีกรรแสง

หนังสอื อา่ นเพิ่มเตมิ ชดุ “เศรษฐศาสตร์น่ารู้ สู่ชีวิตพอเพียง” เป็นหนังสือที่จัดทาข้ึนเพื่อใช้ แก้ปัญหาที่พบในการจัดกิจกรรมการเรยี นการสอน กลุ่มสาระการเรียนรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และ วัฒนธรรม (สาระท่ี 3 เศรษฐศาสตร์) ซึ่งนักเรียนมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน อยู่ในระดับต่า เนื่องจากขาดส่ือการสอนท่ีเป็นรูปธรรมท่ีนักเรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง ตอบสนองต่อ ความสนใจและวัยของนักเรียน ทาให้นักเรียนเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซ่ึงผู้จัดทาได้นา เนื้อหาสาระ เศรษฐศาสตร์ ได้แก่ การเลือกซื้อสินค้าและบริการ เศรษฐกิจพอเพียง หน้าท่ี เบ้ืองต้นของเงิน ทาเป็นหนังสืออ่านเพิ่มเติมและวาดภาพประกอบซ่ึงจะทาให้นักเรียนมีความ สนใจในการเรียนมากย่ิงขึ้น หนังสืออ่านเพ่ิมเติมชุด “เศรษฐศาสตร์น่ารู้ สู่ชีวิตพอเพียง” มจี านวน 6 เล่ม ดงั น้ี เลม่ ท่ี 1 เรอื่ ง สินค้าของต้นข้าว เล่มท่ี 2 เรื่อง ข้าวปัน้ ไปตลาด เล่มท่ี 3 เรอื่ ง ของขวญั จากย่า เลม่ ท่ี 4 เรื่อง สวนตาเปีย๊ ก เลม่ ท่ี 5 เรอ่ื ง อนั ดาชา่ งสงสยั เลม่ ท่ี 6 เร่ือง เงนิ ตราของมะลิ หนังสืออ่านเพิ่มเตมิ เลม่ นี้ เป็นเล่มที่ 2 เร่ือง ข้าวป้ันไปตลาด โดยเน้ือหาของเนื้อเรื่องเน้น ให้ความรู้เกี่ยวกับสิทธิพื้นฐานของผู้บริโภค และปฏิบัติตนอย่างถูกต้องในการเลือกซ้ือสินค้าและ บรกิ าร หวังเป็นอยา่ งย่งิ ว่า หนงั สอื อา่ นเพม่ิ เตมิ ชดุ “เศรษฐศาสตร์น่ารู้ สชู่ ีวิตพอเพียง” น้ีจะเป็น ประโยชน์ต่อการเรียนการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 4 และผสู้ นใจไมม่ ากก็นอ้ ย สายชล มน่ั คงดี

มาตรฐาน / ตัวชว้ี ดั และจดุ ประสงค์การเรียนรู้ หนา้ คาชแี้ จงการใชห้ นงั สืออ่านเพ่มิ เติม แบบทดสอบก่อนเรียน ก เนอ้ื เรื่อง ข้าวป้ันไปตลาด ข ใบกิจกรรมท่ี 1 1 ใบกจิ กรรมที่ 2 3 แบบทดสอบหลงั เรยี น 22 เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน 23 เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น 24 บรรณานุกรม 26 ผู้จดั ทา 27 28

มาตรฐานการเรยี นรู้ / ตัวช้ีวดั มาตรฐานการเรยี นรู้ ส 3.1 เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากร ในการผลิตและการบริโภค การใช้ ทรัพยากร ที่มีอยู่จากัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมท้ังเข้าใจหลักการของเศรษฐกิจ พอเพยี ง เพอ่ื การดารงชีวติ อย่างมดี ุลยภาพ ตวั ช้วี ดั ส 3.1 ป.4/2 บอกสทิ ธพิ ื้นฐานและรกั ษาผลประโยชนข์ องตนเองในฐานะผูบ้ รโิ ภค จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1. บอกสทิ ธิพ้ืนฐานของผบู้ รโิ ภคได้ (K) 2. อธบิ ายสทิ ธพิ น้ื ฐานของผู้บรโิ ภคทไี่ ด้รับความค้มุ ครองตามกฎหมายได้ (K) 3. วเิ คราะห์ความสาคญั ของสทิ ธพิ นื้ ฐานของผบู้ รโิ ภคตามกฎหมายกาหนดได้ (P) 4. เห็นความสาคญั ของสทิ ธพิ ื้นฐานของผ้บู ริโภคตามกฎหมายกาหนด (A)

คาชแี้ จงการใช้หนงั สืออ่านเพม่ิ เติม หนังสืออ่านเพ่ิมเติมชุด “เศรษฐศาสตร์น่ารู้ สู่ชีวิตพอเพียง” เล่มท่ี 2 เร่ือง ข้าวปั้นไปตลาด เล่มน้ี นกั เรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง เพ่ือให้บรรลุตามจุดประสงค์การเรียนรู้ นักเรียนควร ปฏบิ ัติตนดังนี้ 1. ศกึ ษามาตรฐานการเรยี นรู้ / ตัวชวี้ ดั และจุดประสงค์การเรียนรู้ 2. ทาแบบทดสอบก่อนเรยี น จานวน 10 ข้อ 3. นกั เรยี นศกึ ษาเนื้อเร่ือง ขา้ วปนั้ ไปตลาด 4. ทาใบกจิ กรรมท่ี 1 5. ทาใบกจิ กรรมท่ี 2 6. ทาแบบทดสอบหลังเรยี นจานวน 10 ข้อ

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น คาชแี้ จง ใหน้ กั เรียนทาเครือ่ งหมาย (X) ลงในตัวเลือกทีถ่ กู ตอ้ งที่สุดลงในกระดาษคาตอบ 1. ขอ้ ใดกลา่ วถูกต้องเกย่ี วกับผู้บรโิ ภค ข. ผทู้ ่ซี ือ้ สินคา้ หรือบริการ ก. ผขู้ ายสนิ คา้ และบริการ ง. คนกลางระหว่างผซู้ ้ือและผชู้ าย ค. ผทู้ ี่ตอ้ งการเสยี ภาษี 2. บุคคลใดทีจ่ ัดเป็นผูบ้ รโิ ภค ก. เอมเป็นนักเรียน ข. เอกรบั สงั่ ทาเคก้ วนั เกดิ ค. เกา่ สอนภาษาไทยใหช้ าวต่างประเทศ ง. แกว้ ไปพักโรงแรมทพี่ ทั ยา 3. สง่ิ ที่ทาให้ผบู้ ริโภครูข้ อ้ มลู ของสินคา้ คอื ก โฆษณา ข. ฉลากสินค้า ค. การแนะนาของคนขาย ง. ถูกทกุ ข้อ 4. การเอาสนิ คา้ หมดอายุมาขาย ขัดตอ่ สทิ ธิผู้บริโภคในข้อใด ก. สทิ ธไิ ดร้ ับความเป็นธรรม ในการทาสญั ญา ข. สทิ ธไิ ดร้ บั ความปลอดภยั จากการใชส้ ินค้า ค สทิ ธิใช้สินค้า ง สทิ ธมิ อี ิสระในการเลือกซอ้ื สินคา้ 5.หากนกั เรียนถกู ผู้ขายสนิ คา้ เอาเปรยี บ จะต้องไปร้องเรยี นท่ีหน่วยงานใด ก. สานักนายกรัฐมนตรี ข. องค์การอาหารและยา ค. สานกั งานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บรโิ ภค ง. สานกั งานมาตรฐานผลติ ภณั ฑอ์ ุตสาหกรรม 1

6. สนิ ค้าใดเปน็ สินคา้ ท่ีมตี รา อย. กากบั ก. หมอ้ หงุ ขา้ ว ข. ยาสีฟัน ค. พดั ลม ง. เตารดี 7. ขอ้ ใดเปน็ ลกั ษณะของสินคา้ ท่มี เี ครอื่ งหมายรับรองคณุ ภาพ ก. มีราคาแพง ข. ไมไ่ ด้มาตรฐาน ค. ปลอดภัยต่อผบู้ รโิ ภค ง. ตอ้ งใช้จา่ ยอยา่ งระมดั ระวัง 8. เมอื่ ถกู ละเมิดสทิ ธิผูบ้ รโิ ภคควรรอ้ งเรียนหนว่ ยงานใด ก. อย. ข. อบต. ค. มอก. ง. สคบ. 9. สินคา้ ใดเปน็ สนิ ค้าท่ีมตี รา มอก. กากับ ก. กระทะไฟฟ้า ข. ผงซักฟอก ค. ยาสระผม ง. สบู่ 10. หากนกั เรยี นถูกผูข้ ายสนิ ค้าเอาเปรยี บ จะต้องไปรอ้ งเรยี นที่หนว่ ยงานใด ก. สานักนายกรฐั มนตรี ข. องค์การอาหารและยา ค. สานักงานคณะกรรมการคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภค ง. สานกั งานมาตรฐานผลิตภณั ฑ์อุตสาหกรรม 2

วันน้ีเป็นวันหยุด ข้าวป้ันกับขนมปังอยู่บ้านช่วยคุณพ่อคุณแม่ทางานบ้านและอ่านหนังสือ ตอนสายๆ คุณแม่บอกกบั คณุ พ่อวา่ คุณแม่ : วันน้คี ุณตากับคุณยายจะมาทานข้าวท่ีบา้ นของเรา แมค่ ิดวา่ จะไปซื้อกับขา้ ว เพิ่มเติมสกั เลก็ น้อย ข้าวป้ันได้ยินจงึ บอกกบั คุณแม่ว่า ข้าวป้นั : ใหข้ ้าวป้นั ไปตลาดด้วยนะคะ ขา้ วป้ันจะไดช้ ่วยคุณแมถ่ ือของคะ่ คุณแม่ : ได้จ้ะข้าวปั้นไปตลาดกับแม่ ส่วนขนมปังอยู่ช่วยคุณพ่อรดน้าต้นไม้นะจ๊ะ คุณแม่บอกข้าวป้นั และขนมปงั พรอ้ มกบั ยิ้มให้ ขนมปัง : คะ่ คณุ แม่ขนมปงั ตอบรับพรอ้ มกันอยา่ งว่าง่าย 3

ข้าวป้นั ดีใจ ท่ไี ดไ้ ปตลาดกับคณุ แม่ ขณะท่เี ดนิ ไปตลาดดว้ ยกนั ขา้ วป้นั ถามคุณแม่ขน้ึ วา่ ขา้ วป้ัน : เราจะทากบั ขา้ วอะไรให้คุณตาและคุณยายรับประทานดคี ะ คุณแม่ : คุณตาและคุณยายอายุมากแล้ว จึงต้องเลือกอาหารท่ีมีประโยชน์ต่อสุขภาพ รบั ประทานงา่ ย และที่สาคัญราคาต้องไม่แพงเกินไป ข้าวปัน้ : ทาไมต้องซื้อของทรี่ าคาไม่แพงดว้ ยล่ะคะคณุ แม่ ขา้ วป้นั ถามด้วยความสงสยั คุณแม่ : เพราะเราต้องใช้จ่ายเงินอย่างประหยัด และคุ้มค่ากับเงินท่ีเราจ่ายไปนะสิจ๊ะ การประหยดั จะทาใหเ้ รามเี งนิ เหลอื เกบ็ ไวใ้ ช้จา่ ยในเวลาจาเป็น 4

ข้าวปนั้ กบั แมเ่ ดนิ มาถึงรา้ นสะดวกซ้อื ขา้ วปนั้ บอกคุณแม่ว่า ขา้ วป้นั : คุณแมค่ ะหนอู ยากซ้ือขนมค่ะ เข้ารา้ นน้กี อ่ นไปตลาดนะคะ คณุ แม่ : ไดจ้ ้ะ แม่จะซ้ือของใช้ประจาวนั จาพวกสบู่ ยาสฟี ันและยาสระผมด้วย ข้าวป้นั : คณุ แม่คะ สบู่ ยาสฟี ัน มากมายหลายย่หี ้อจริงๆ คะ่ แล้วเราจะเลอื กซ้อื อย่างไรดีละ่ คะ ขา้ วป้ันพูดพลางเดินดูสินค้าทีว่ างอยู่บนชั้น ข้าวปั้น : คุณแม่คะดูยาสระผมยี่ห้อน้ีสิค่ะ เขาบอกว่าลดราคา ย่ีห้อนั้นเขาบอกว่าเพิ่ม ปริมาณแต่ขายราคาเดมิ เราจะเลอื กย่หี ้อไหนกนั ดคี ะ คุณแม่ : เด๋ียวลองพิจารณาก่อนแล้วค่อยตัดสินใจจ้ะ สินค้าและบริการบางชนิดไม่มี คุณภาพ หรือแพงเกนิ จริงทาให้ผูบ้ รโิ ภคได้รับความเดือดร้อน 5

สิทธิในการได้รับข้อมูลข่าวสารจากการ สิทธิท่ีจะได้รับการชดเชยความเสียหายเม่ือถูก โฆษณาหรือการแสดงคุณภาพของสินค้า ละเมิดหมายถึงสิทธิที่จะได้รับการคุ้มครองและ และบริการอยา่ งถกู ต้องและเพยี งพอ ชดใชค้ ่าเสยี หาย เมอ่ื มีการละเมิดสทิ ธขิ องบรโิ ภค สิทธิทีจ่ ะได้รับความปลอดภัย สิทธิของผูบ้ ริโภค จากการใชส้ นิ คา้ หรือบรกิ าร สิทธิท่ีจะได้รับความเป็น ธรรมในการทาสัญญา สิทธิในการเลือกซ้อื สินค้า หรือบริการอยา่ งอสิ ระ ขา้ วป้นั : เอ๊ ! ถา้ ผู้บรโิ ภคได้รบั ความเดอื ดรอ้ นโดนเอาเปรยี บตอ้ งทาอย่างไรคะคุณแม่ คณุ แม่ : กต็ ้องแจง้ ต่อหนว่ ยงานท่ีทาหนา้ ทีค่ มุ้ ครองผู้บริโภค คือ สานักงาน คณะกรรมการคุ้มครองผ้บู ริโภค (สคบ.) ไงละจะ๊ แล้วอธบิ ายตอ่ วา่ คุณแม่ : ในฐานะผู้บริโภคเพ่ือให้ปฏิบัติตนในการเลือกซ้ือสินค้าและบริการได้อย่าง ถูกต้องเราจงึ ต้องรูถ้ ึงสทิ ธิพน้ื ฐานของผูบ้ รโิ ภคดว้ ยนะ ขา้ วปั้น : แลว้ สิทธพิ ้นื ฐานของผ้บู รโิ ภคมอี ะไรบ้างคะคุณแม่ คุณแม่ : อ๋อ สิทธิพื้นฐานของบริโภค คือ พระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภคได้บัญญัติ สิทธิของผบู้ ริโภคท่ีไดร้ บั คมุ้ ครองตามกฎหมายมีด้วยกัน 5 ประการจ้ะ 6

ทีม่ าของภาพ : https://www.google.com/search ประการแรก คอื สิทธใิ นการไดร้ ับขอ้ มลู ขา่ วสารจากการโฆษณาหรือการแสดงคุณภาพ ของสินค้าและบริการอย่างถูกต้องและเพียงพอ คือ สิทธิที่จะได้รับการโฆษณาหรือ แสดงฉลากตามความเป็นจริง ได้รับทราบข้อมูลเก่ียว กับสินค้าหรือบริการอย่างถูกต้องและ เพียงพอ 7

ทีม่ าของภาพ : https://www.google.com/search ประการท่ีสอง คือ สิทธิในการเลือกซ้อื สนิ ค้าหรือบริการอย่างอสิ ระหมายถึง สิทธิท่ีจะ เลอื กซ้ือสินค้าและบริการดว้ ยความสมัครใจของผู้บริโภคโดยปราศจากการชักจูงอันไม่ เปน็ ธรรม 8

ทีม่ าของภาพ : https://www.google.com/search ประการท่สี าม คือ สิทธิทจี่ ะได้รับความปลอดภัย จากการใชส้ ินค้าหรือบรกิ าร หมายถึง สิทธิที่จะได้รับสินค้าและบริการท่ีปลอดภัย มีคุณภาพได้มาตรฐาน ไม่ก่อให้เกิด อันตรายต่อชีวิต ร่างกาย หรือทรัพย์สินในกรณีท่ีใช้ตามคาแนะนาหรือระมัดระวังตาม สถานะของสินคา้ หรอื บรกิ ารนัน้ แล้ว 9

ที่มาของภาพ : https://www.google.com/search ประการที่สี่ คือ สิทธิท่ีจะได้รับความเป็นธรรมในการทาสัญญา หมายถึง สิทธิที่จะ ได้รับข้อสัญญาโดยไม่ถูกเอารัดเอาเปรียบ จากผู้ประกอบธุรกิจการเลือกซื้อสินค้าและ บรกิ าร 10

ทม่ี าของภาพ: https://www.facebook.com/CJsupermarket/photos ทมี่ าของภาพ : https://www.google.com/search ประการท่ีห้า คือ สิทธิที่จะได้รับการชดเชยความเสียหายเมื่อถูกละเมิดหมายถึงสิทธิท่ี จะไดร้ ับการคุม้ ครองและชดใช้ค่าเสยี หาย เมอ่ื มีการละเมดิ สทิ ธขิ องบริโภค แม่อธิบายให้ขา้ วปัน้ ฟงั ขา้ วป้ัน : แลว้ เราจะใชส้ ิทธขิ องผบู้ รโิ ภคทงั้ 5 ประการได้อยา่ งไงคะ คุณแม่ : สทิ ธิของผ้บู รโิ ภคทัง้ 5 ประการ ตามที่กฎหมายไดบ้ ัญญตั ไิ วจ้ ะเห็นผลก็ ตอ่ เม่อื ผู้บริโภคได้ปฏบิ ตั ติ ามคาแนะนา ดงั ตอ่ ไปน้ี จ้ะ 11

1. ผู้บริโภคควรใช้ความระมัดระวัง 2. การเข้าทาสัญญาผูกพันกันตาม ตามสมควรในการซ้ือสินค้าและรับ ก ฎ ห ม า ย โ ด ย ก า ร ล ง ล า ย มื อ ชื่ อ น้ั น บริการเป็นต้นว่าตรวจสอบการแสดง ผู้บริโภคต้องตรวจสอบความชัดเจน ฉลาก ปริมาณ และราคา ว่ายุติธรรม ของภาษาที่ใช้ ว่ารัดกุมและให้สิทธิแก่ หรือไม่ อย่าเช่ือถือข้อความโฆษณา ผู้ บ ริ โ ภ ค ค ร บ ถ้ ว น ห รื อ ไ ม่ ต า ม ที่ ไ ด้ โดยไม่พิจารณาให้รอบคอบ และหา เจรจากันไว้ และสัญญามีเงื่อนไขข้อ ข้อมูลเพิ่มเติมเกย่ี วกับคุณภาพ ใดบ้างท่ีไม่เป็นธรรมต่อผ้บู ริโภค 3.ข้อตกลงต่าง ๆ ที่ต้องการให้มีผล บังคับ ควรทาเป็นหนังสือและลง ลายมอื ช่อื ผู้ประกอบธุรกิจดว้ ย 12

หน้าท่ขี องผบู้ รโิ ภคหลงั ซ้ือสินคา้ หรือบริการ 1. ผู้บริโภคมีหน้าท่ีในการเก็บรักษาพยานหลักฐานต่างๆ ท่ีแสดงถึงการ ละเมิดสิทธิของผู้บริโภคไว้เพื่อทาการเรียกร้องตามสิทธิของตน ควรจดจา สถานท่ี ทซ่ี อื้ สินคา้ หรือรบั บริการนน้ั ไว้เพอื่ ประกอบการรอ้ งเรียนดว้ ย 2. ในกรณีที่มีการทาสัญญาเป็นลายลักษณ์อักษรกับผู้ประกอบธุรกิจ ต้องเก็บ เอกสารสัญญาต่างๆ รวมท้ังเอกสารโฆษณาและใบเสร็จรับเงินไว้ด้วย 3. เมื่อมีการละเมิดสิทธิของผู้บริโภค ผู้บริโภคมีหน้าท่ีในการดาเนินการ ร้องเรยี นตามสทิ ธขิ องตนตามทก่ี ล่าวมาแลว้ ขา้ วปั้น : อ๋อ ! เข้าใจแล้วค่ะ ถา้ หนูซอ้ื สนิ คา้ และบรกิ ารจะต้องพจิ ารณาใหด้ กี ่อน ตัดสินใจซ้ือจะไดไ้ มถ่ ูกโดนเอาเปรยี บค่ะ คณุ แม่ : ใช่แล้ว 13

เมื่อออกจากร้านสะดวกซ้ือ คุณแม่พาข้าวป้ันไปเลือกซ้ือปลาสดและผักสดเพื่อนาไปนึ่งให้คุณตา และคุณยายรบั ประทาน ขา้ วปัน้ : คณุ ครูสอนว่า ปลาเป็นอาหารประเภทโปรตนี ท่มี ไี ขมนั นอ้ ยเมือ่ รบั ประทานแลว้ ไม่เปน็ โรคอ้วนคะ่ คณุ แม่ : ใชแ่ ล้วจะ้ ปลามปี ระโยชนม์ าก แม่พดู แลว้ ไปเลอื กซ้ือผลไม้ ขา้ วปน้ั : โอ้โฮ ! ร้านขายผลไม้มากจรงิ ๆ ค่ะ นา่ รบั ประทานทงั้ น้ันเลยเราจะซอ้ื รา้ นไหนดีล่ะค่ะ ดรู าคาถูกแพงไมเ่ ทา่ กนั ดว้ ยคะ่ คุณแม่ คุณแม่ : เม่ือมีผู้ขายมากกว่าสองราย ขายผลไม้ชนิดเดียวกันเราต้องเลือกผลไม้ท่ีมี คณุ ภาพดี ราคาถูกสจิ ๊ะ แมบ่ อกแลว้ ชวนขา้ วปั้นเดนิ เลือกซือ้ ผลไม้ 14

เมอื่ เลือกซื้อสนิ ค้าได้ครบถว้ นแลว้ แม่กับข้าวป้นั จึงเดินกลับบ้านระหวา่ งทาง ข้าวป้ัน ถามคุณแม่วา่ ขา้ วปัน้ : การแขง่ ขันของผูข้ าย เปน็ ผลดหี รอื ผลเสียต่อผู้บริโภคหรือผู้ซ้อื อย่างเรา คะ่ คุณแม่ คณุ แม่ : เปน็ ผลดีสิจ๊ะ การแข่งขนั กันทาใหผ้ ขู้ ายลดราคาสนิ ค้าให้ถูกลงหรือ บางคร้ังก็เพ่ิมคุณภาพ ทาให้เราได้สินค้าที่มีคุณภาพดีขึ้น ถ้าผู้ขายแข่งขันกันจะ ทาให้เรามีทางเลือกหลากหลายในการซอ้ื สินคา้ จะ้ ขา้ วปน้ั : ข้าวป้ันจะพจิ ารณาการเลือกซอ้ื สนิ คา้ ที่ดมี คี ุณภาพ และราคาไมแ่ พงค่ะ 15

ขา้ วปัน้ : ถา้ ข้าวป้ันประหยัด กจ็ ะมีเงินเหลอื เกบ็ ไว้หยอดออมสินทุกวนั ดว้ ยค่ะ คุณแม่ : หลักเศรษฐกิจพอเพียงซึ่งเป็นแนวพระราชดาริของพระบาทสมเด็จพระบรม ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระภัทรมหาราช ของเราดว้ ยจะ้ ข้าวปั้น : ข้าวปั้นจะพยายามปฏิบัติตามท่ีคุณแม่แนะนาในวันนี้ให้ได้ค่ะ เพ่ือที่ข้าวปั้น จะไดม้ ีชวี ิตท่ีมน่ั คง และมีความสขุ ในวนั ข้างหนา้ ด้วยนะคะ่ ข้าวปนั พูดด้วยท่าทางมาดมน่ั 16

เมอื่ กลับมาถงึ บ้าน ขา้ วป้นั รบี ไปคุยกบั ขนมปัง วา่ ขา้ วปัน้ : ต่อไปนีข้ นมปงั จะตอ้ งเลือกซ้ือสินค้าทีม่ ีคณุ ภาพ ราคาไมแ่ พงและซ้อื เฉพาะอาหารทีม่ ีประโยชน์ตอ่ รา่ งกายเวลาซอ้ื จะต้องพจิ ารณาให้ดีนะจะ๊ ขนมปงั : ทาไมล่ะข้าวป้นั ขนมปงั ถามพร้อมกับมองหน้าข้าวปั้นอยา่ งสงสัย ข้าวปั้น : เพราะเป็นการใช้เงินอยา่ งประหยัด ทาใหเ้ รามีเงินเหลอื เก็บและไม่โดน เอาเปรยี บจาการซือ้ สินค้าดว้ ยนะสจิ ๊ะ ขา้ วปั้นพดู พรอ้ มกับทาท่ายืดอกอย่างภาคภมู ใิ จวา่ เปน็ ผู้รู้ ขนมปัง : ทุกวันนี้ขนมปัง ก็ปฏิบัติอยู่แล้วล่ะจ้ะเหลือแต่ข้าวป้ันจะต้องเร่ิมต้นปฏิบัติ ตวั ใหม่ไดแ้ ล้วนะจะ๊ ขนมปัง พดู พร้อมกบั ย้มิ ไปดว้ ย ข้าวป้นั : จรงิ หรือจ๊ะขนมปงั ขา้ วปั้นพูดด้วยท่าทางเขินอาย 17

ขณะที่ข้าวป้ันกาลังคุยกับขนมปัง อยู่นั้นคุณตากับคุณยายเดินทางมาถึงพอดี ท้ังสองคนรีบไป ตอ้ นรับคณุ ปู่กับคณุ ย่าอย่างดใี จ ข้าวปน้ั กับขนมปัง : สวัสดีค่ะคุณตา สวัสดีค่ะคณุ ยาย ขนมปัง : ข้าวปัน้ กับ ขนมปงั คดิ ถงึ คุณตากับคณุ ยายมากคะ่ ยาย : ตากับยายกค็ ดิ ถงึ ขา้ วป้ันกบั ขนมปัง เหมือนกันจะ้ คุณยายพูดกบั หลานๆ ทง้ั สองด้วยความรกั คุณพ่อ : สวัสดคี รบั คุณพอ่ คุณแม่ แลว้ กล่าวเชิญคณุ ตากบั คุณยายไปน่งั พกั ผอ่ นในบา้ น 18

ข้าวปั้นกบั ขนมปัง ยกแก้วนา้ มาใหค้ ณุ ตากบั คุณยาย ส่วนคุณแมย่ กผลไมม้ าใหค้ ุณตากับคุณยาย รับประทาน แลว้ จงึ ขอตวั ไปทาอาหารในครัว ขา้ วปน้ั : ทาไมคุณตากับคุณยายไม่ยา้ ยมาอยู่กบั ขา้ วปั้นคะ่ \" ข้าวปัน้ ถาม คณุ ยาย : คณุ ตาชอบทาสวน ปลกู ผกั ผลไม้จะ้ เพราะคณุ ตาบอกว่าเป็นการออก กาลังกาย ขอ้ สาคญั ท่ชี านเมืองเงยี บสงบและอากาศดี ขนมปัง : เป็นการประหยดั รายจา่ ย และเพิม่ รายได้ดว้ ยใช่ไหมคะ คณุ ยาย : ใช่แล้วจ้ะทาไมขนมปงั ทราบล่ะลกู ขนมปัง : คณุ ครเู คยสอนถงึ การดาเนนิ ชวี ิตตามหลกั เศรษฐกจิ พอเพยี งคะ่ คณุ ยาย คณุ ยายไดย้ นิ ขนมปงั ตอบดงั นั้นจึงกล่าวชมว่า คุณยาย : เก่งมากจ้ะที่จาได้ ถา้ จะให้ดหี นตู อ้ งปฏิบตั ติ ามดว้ ยนะจ๊ะหากปฏิบัตไิ ดจ้ ะ ทาให้หนมู คี วามสขุ ในความพอเพยี งของตนเองจะ้ ขนมปงั : ค่ะคณุ ยาย 19

ขา้ วปั้น : คุณยายพูดแบบน้ีทาให้ขา้ วปัน้ อยากไปชมสวนแล้วสิค่ะ ขนมปัง : จริงด้วยครับคุณยาย ขนมปังคิดว่าถ้ามีวันหยุดติดต่อกันหลายๆวัน ขนม ปังกบั ข้าวปนั้ ไปเที่ยวบา้ นคณุ ตา คณุ ยายดีกวา่ คะ คุณยาย : ไดส้ ิจ๊ะ ตากบั ยายจะได้มเี พอื่ น คุณแม่ : กาลังคุยอะไรกนั อย่คู ะ เชิญรับประทานอาหารกนั ก่อนคะ่ อาหารเสรจ็ เรยี บรอ้ ยแลว้ นะคะ ข้าวปั้น : แหม กาลังคยุ สนกุ เลยค่ะคณุ แม่ แตข่ า้ วปนั้ รู้สึกหิวแล้วเหมอื นกนั รับประทานอาหารก่อนกด็ ีคะ่ ขา้ วปั้นพูดพร้อมกับรบี ลกุ ข้ึนไปล้างมือกอ่ นรบั ประทานอาหาร ทกุ คนมองตามแล้วยิ้มอย่างเอ็นดู 20

21

เรอ่ื ง สิทธิพ้นื ฐานของผ้บู รโิ ภค คาช้ีแจง นักเรียนอ่านสถานการณ์ท่ีกาหนดให้ แล้วตอบคาถามในแต่ละสถานการณ์ว่าถูก ละเมดิ สิทธิพน้ื ฐานของผู้บริโภคในด้านใด สถานการณท์ ่ี 1 อนั ดาซ้ือพดั ลมจากร้านขายเครื่องใช้ไฟฟ้าแห่งหน่ึง ขณะที่อันดาเสียบปลั๊กใช้งานตามปกติ มือ ของอนั ดาได้โดนสายไฟ จงึ โดนไฟดูด เน่อื งจากมีกระแสไฟฟ้ารัว่ คาถาม อันดาถกู ละเมิดสิทธพิ ืน้ ฐานของผ้บู รโิ ภคในด้านใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………… สถานการณท์ ี่ 2 ต้นข้าวทาสัญญาซ้ือรถจักรยานยนต์ พร้อมท้ังจ่ายเงินดาวน์ไปเมื่อถึงเวลารับรถจักยายนต์ พนักงานขายได้ส่งมอบรถจักรยานยนต์ให้กับต้นข้าว แต่เป็นรถรุ่น อ่ืนที่ไม่ได้อยู่ในสัญญา ต้น ข้าวจงึ ไม่ขอรบั รถ พรอ้ มท้ังขอเงนิ คนื คาถาม ต้นข้าวถกู ละเมดิ สทิ ธิพ้ืนฐานของผูบ้ รโิ ภคในดา้ นใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………… สถานการณ์ท่ี 3 ข้าวป้ันซื้อขนมจากร้านค้าสะดวกซ้ือ ซ่ึงฉลากระบุว่ามีของแถมเป็นบัตรการ์ดการ์ตูน แต่พอ ขา้ วปนั้ เปิดซองขนมมาพบวา่ ไม่มบี ตั รการ์ดการ์ตนู อยูใ่ นซองขนมน้ัน คาถาม ขา้ วปัน้ ถกู ละเมดิ สทิ ธิฟืน้ ฐานของผบู้ ริโภคในด้านใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………..... 22

คาชี้แจง ใหน้ ักเรยี นสรปุ ประโยชน์ของการเรียนรู้เก่ยี วกับสทิ ธิของผูบ้ รโิ ภคในแผนที่ ความคดิ ประโยชนข์ องการเรยี นรู้เกี่ยวกบั สิทธิของผูบ้ รโิ ภค คาช้แี จง ใหน้ กั เรยี นวเิ คราะหภ์ าพสนิ คา้ และบริการที่กาหนดให้แลว้ จาแนกประเภทโดยการนา หมายเลข ของแต่ละภาพไปเขียนลงในประเภทของสินค้าใหถ้ กู ต้อง 23

คาชแ้ี จง ใหน้ กั เรียนทาเครอื่ งหมาย (X) ลงในตัวเลือกท่ีถูกต้องท่สี ดุ ลงในกระดาษคาตอบ 1. สงิ่ ท่ีทาให้ผบู้ รโิ ภครู้ข้อมลู ของสินค้า คอื ก โฆษณา ข. ฉลากสินค้า ค. การแนะนาของคนขาย ง. ถูกทกุ ข้อ 2. แก้วซ้ืออาหารกระป๋องมาจากตู้ พอเปิดทานพบว่ามีแมลงสาบอยู่ในกระป๋อง แก้วมีสิทธิ ของผ้บู ริโภคขอ้ ใด ก สทิ ธิมีอิสระในการเลือกซ้อื สินคา้ ข. สิทธไิ ด้รบั ข่าวสาร ค. สิทธไิ ด้รับชดเชยความเสียหาย ง. สทิ ธไิ ด้รับความเป็นธรรมในการทาสัญญา 3. ข้อใดเป็นลักษณะของสินคา้ ทมี่ เี ครือ่ งหมายรบั รองคณุ ภาพ ก.มรี าคาแพง ข. ไมไ่ ดม้ าตรฐาน ค.ปลอดภัยต่อผบู้ รโิ ภค ง. ตอ้ งใช้จ่ายอย่างระมัดระวงั 4. สินค้าใดเป็นสนิ คา้ ทม่ี ีตรา มอก. กากับ ข. ผงซกั ฟอก ก. กระทะไฟฟา้ ง. สบู่ ค. ยาสระผม 5. หากนักเรียนถูกผขู้ ายสินคา้ เอาเปรยี บ จะต้องไปรอ้ งเรยี นท่ีหนว่ ยงานใด ก. สานกั นายกรฐั มนตรี ข. องคก์ ารอาหารและยา ค. สานักงานคณะกรรมการคุ้มครองผบู้ รโิ ภค ง. สานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอ์ ตุ สาหกรรม 24

6. เม่อื ถกู ละเมิดสทิ ธผิ บู้ ริโภคควรร้องเรียนหนว่ ยงานใด ก. อย. ข. อบต. ค. มอก. ง. สคบ. 7. การเอาสินคา้ หมดอายมุ าขาย ขดั ต่อสทิ ธผิ ู้บรโิ ภคในขอ้ ใด ก. สิทธิไดร้ บั ความเปน็ ธรรมในการทาสญั ญา ข. สิทธไิ ด้รบั ความปลอดภัยจากการใช้สนิ ค้า ค สทิ ธิใช้สินค้า ง สิทธมิ ีอสิ ระในการเลือกซอ้ื สินคา้ 8. ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับผูบ้ รโิ ภค ก ผู้ขายสนิ คา้ และบริการ ข ผูท้ ี่ซ้อื สนิ คา้ หรอื บริการ ค ผูท้ ่ตี อ้ งการเสยี ภาษี ง. คนกลางระหว่างผู้ซ้ือและผูช้ าย 9. บุคคลใดทจี่ ัดเป็นผบู้ รโิ ภค ก. เอม เปน็ นักเรียน ข. เอก รบั สั่งทาเคก้ วนั เกิด ค. เกา่ สอนภาษาไทยใหช้ าวตา่ งประเทศ ง. แกว้ ไปพักโรงแรมท่ีพทั ยา 10. สนิ ค้าใดเป็นสินคา้ ทมี่ ตี รา อย. กากับ ก. หมอ้ หุงข้าว ข. ยาสีฟนั ค. พัดลม ง. เตารีด 25

เรอ่ื ง ข้าวปนั้ ไปตลาด ( สิทธพิ น้ื ฐานของผบู้ รโิ ภค ) 1. ข 6. ข 2. ง 7. ค 3. ข 8. ง 4. ข 9. ก 5. ค 10. ค 26

เรอ่ื ง ขา้ วปัน้ ไปตลาด ( สิทธพิ ื้นฐานของผู้บรโิ ภค ) 1. ข 6. ง 2. ค 7. ข 3. ค 8. ข 4. ก 9. ง 5. ค 10. ข 27

กระทรวงศกึ ษาธิการ. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พนื้ ฐาน พทุ ธศักราช 2551. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ์ชุมนมุ สหกรณก์ ารเกษตร แหง่ ประเทศไทย จากัด. สถาบนั พฒั นาคณุ ภาพวิทยาการ (พว.) (2560) คมู่ ือครหู นงั สอื เรยี นรายวิชาพนื้ ฐาน สงั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 4. กรุงเทพฯ : บริษัทพฒั นาคณุ ภาพวิชาการ (พว.) จากดั สานักวิชาการมาตรฐานการศึกษา. (2551). ตวั ชว้ี ัดและสาระการเรยี นรู้แกนกลาง กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน พทุ ธศักราช 2551. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์ชมุ นุมสหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย จากดั เอกรินทร์ สมี่ หาศาล. (ม.ป.ป.). สอ่ื การเรยี นรู้รายวิชาพนื้ ฐาน ชดุ แม่บทมาตรฐาน สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ช้ันประถมศึกษาปีที่ 4. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรงุ เทพฯ : อักษรเจรญิ ทัศน์ จินตนา ใบกาซยู ี. (2542ก). การเขียนสอื่ การเรยี นการสอน. กรุงเทพฯ : สุวิริยาสาสน์ . (2542ข). เทคนคิ การเขยี นหนงั สือสาหรับเดก็ . กรุงเทพฯ : โรงพิมครุ สุ ภาลาดพรา้ ว. . (2547). หลักเกณฑใ์ นการจัดทาหนังสืออา่ นเพ่ิมเตมิ ในเอกสารประกอบการ ประชมุ การจัดทาหนงั สอื อ่านเพม่ิ เติม. กรงุ เทพฯ : เลฟิ แอนด์ ลฟิ เพรส. ประภาพร แสงทอง. (2550). เศรษฐศาสตร์ทัว่ ไป. สงขลา : คณะวิทยาการจดั การ มหาวิทยาลยั ราชภัฏสงขลา. รัตนา สายคณติ และชลลดา จามรกุล. (2549). เศรษฐศาสตร์เบ้อื งต้น. กรุงเทพฯ : คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั . ลักษมี เสือวงษ์. (2555). ขยันก่อนสอบสงั คมศกึ ษา ป.4. กรงุ เทพฯ : บริษัท ทีเอส อินเตอรพ์ รินท์ จากัด. 28

เขียนเร่อื ง : นางสายชล มัน่ คงดี การศึกษา : พ.ศ. 2543 การศกึ ษาระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลยั ราชภัฏกาญจนบุรี พ.ศ. 2558 การศึกษาระดับปริญญาโท มหาวทิ ยาลยั กรงุ เทพธนบุรี ตาแหน่ง : ครู วทิ ยฐานะครชู านาญการ สถานทีท่ างาน : โรงเรยี นบา้ นลาตน้ กล้วย สานกั งานเขตหนองจอก กรงุ เทพมหานคร วาดภาพ : นางสาวณภทั ร ชกี รรแสง การศกึ ษา : ชัน้ มัธยมศึกษาปีที่ 5 แผนการเรียน วทิ ย์ - คณติ โรงเรียนมัธยมวดั หนองจอก กราฟฟิก : นายอิทธพิ งษ์ บษุ ดี การศึกษา : คณะวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี สาขาคณิตศาสตรป์ ระยกุ ต์ มหาวิทยาลยั ราชภฏั สวนสนุ ันทา

หนงั สอื อ่านเพิ่มเติม ชุด “เศรษฐศาสตรน์ า่ รู้ ส่ชู ีวิตพอเพยี ง” กลุ่มสาระการเรียนรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 4