คู่มือการส่งคืนที่ราชพัสดุ

การสงคืนทีร่ าชพสั ดุกองทนุ พัฒนาอสงั หาริมทรพั ยข องรฐั

คาํ นํา กรมธนารักษทําหนาที่บริหารจัดการที่ราชพัสดุใหเกิดประโยชนสูงสุดแกประเทศในทางเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดลอม จึงไดรับมอบหมายจากกระทรวงการคลังใหเปนผูจัดต้ัง “กองทุนพัฒนาอสังหาริมทรัพยของรัฐ”เพอื่ พฒั นาทีร่ าชพสั ดุใหมีศักยภาพเหมาะสมท่ีจะนาํ มาใชประโยชนและทนั ตอ สถานการณ กองทุนพัฒนาอสังหาริมทรัพยของรัฐ จึงไดจัดทําคูมือการสงคืนที่ราชพัสดุ ซ่ึงเปนสวนหนึ่งในการเตรียมที่ราชพัสดุใหมีความพรอมสําหรับการท่ีจะนํามาเพิ่มศักยภาพตามวัตถุประสงคของกองทุนฯ ประกอบดวย กฎระเบียบที่เกี่ยวของ ขั้นตอนการดําเนินการ สําหรับเจาหนาท่ีและหนวยงานท่ีเกี่ยวของใชเปนแนวทางในการดาํ เนนิ การตอไป สํานกั พัฒนาธุรกจิ และศกั ยภาพทรี่ าชพัสดุ กรมธนารกั ษ

สารบัญ หนา 1คํานํา 1ความเปนมา 2วตั ถุประสงคกองทุน 3การสง คืนที่ราชพัสดุ 4ขัน้ ตอนการสงคนื ที่ราชพัสดุ 5การสงคืนท่รี าชพัสดกุ รณีท่มี ีผูบุกรุกการผอ นผนั การสง คนื ทร่ี าชพัสดุภาคผนวก

ความเปน มา กรมธนารักษมีอํานาจหนาท่ีในการบริหารจัดการท่ีราชพัสดุใหเกิดประโยชนสูงสุดแกประเทศในทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดลอม ซ่ึงในการบริหารจัดการมีปญหาและอุปสรรคในการนําที่ราชพัสดุ ท่ีมีศักยภาพไมเหมาะสมมาใชประโยชน หากจะนําที่ดินราชพัสดุเหลานี้มาใชประโยชนดานตางๆ จะตองมีการพัฒนาสภาพใหเหมาะสมดวยการจัดซ้ือที่ดินเพ่ิมเติมเพ่ือผนวกกับที่ราชพัสดุใหมีจํานวนเนื้อที่เหมาะสม หรือซ้ือที่ดินเพ่ิมเติมเพื่อขยายทางเขาออกที่ราชพัสดุ หรือปรับสภาพพื้นท่ีใหเหมาะสม ซึ่งการดําเนินการดังกลาวไมมีความคลองตัวเทา ทคี่ วรเพราะตดิ ขัดปญหาเรอื่ ง การขอตั้งงบประมาณประจําปการขอรบั เงนิ จดั สรรประจํางวด และตองปฏิบัติการใหเปนไปตามที่กําหนดไวในงบประมาณ ดังน้ัน เพ่ือใหการพัฒนาที่ราชพัสดุสอดคลองและทันตอสถานการณกระทรวงการคลังจึงไดมอบหมายใหกรมธนารักษในฐานะหนวยงานท่ีดูแลทรัพยสินของรัฐเปนผูจัดตั้งกองทุนหรือเงินทุนหมุนเวียนเพ่ือดําเนินการพัฒนาที่ราชพัสดุ หรือจัดซื้อท่ีดินเพ่ือ ใชประโยชนหรือสํารองไวใชประโยชนตามความเหมาะสม โดยไมตองขอตั้งงบประมาณรายจายทุกป อันเปนการปฏิบัติหนาที่ของกรมธนารักษเพ่ือประโยชนสาธารณะและเพื่อประโยชนทางเศรษฐกิจ เม่ือที่ราชพัสดุแปลงใดจําเปนตองดําเนินการพัฒนาใหเกิดความเหมาะสมไมวาจะดวยการจัดซื้อที่ดินนําไปผนวกรวมกับที่ราชพัสดุ หรือการซ้ือที่ดินเพ่ือขยายทางเขาออกท่ีราชพัสดุ หรือการปรับสภาพท่ีราชพัสดุใหเหมาะสม หรือการจัดซื้อที่ดินแปลงใหมเพ่ือใชประโยชนหรือสํารองไวใชประโยชนร าชการ กรมธนารักษจ ะใชเงนิ กองทุนพฒั นาอสังหารมิ ทรัพยของรฐั เพ่ือดําเนนิ การดังกลา ว ตอมากระทรวงการคลังไดอนุมัติใหกรมธนารักษดําเนินการจัดต้ังกองทุนพัฒนาอสังหาริมทรัพยของรัฐในรูปแบบทุนหมุนเวียน เพ่ือดําเนินการพัฒนาท่ีราชพัสดุหรือจัดซ้ือท่ีดินเพื่อใชประโยชนหรือสํารองไวใชประโยชนตามความเหมาะสมภายใตพระราชบัญญัติงบประมาณรายจายประจําปงบประมาณ พ.ศ.2557 และกรมธนารักษไดประกาศใชร ะเบยี บกรมธนารักษวาดวยกองทุนพัฒนาอสังหาริมทรัพยของรัฐ พ.ศ.2558 โดยมีผลใชบังคับตั้งแตวนั ที่ 25 กุมภาพันธ 2558 วัตถุประสงค ตามระเบียบกรมธนารกั ษวา ดวยกองทนุ พัฒนาอสงั หารมิ ทรัพยของรัฐ พ.ศ.2558 ไดกําหนดวัตถุประสงคในการดําเนินการ ดงั นี้ 1. จัดซ้อื ที่ดินเพื่อพัฒนาศักยภาพที่ราชพัสดุใหมีความเหมาะสมแกการใชประโยชนราชการหรือการจัดหาประโยชนใ นที่ราชพัสดุ 2. ปลดภาระตดิ พนั ในที่ราชพัสดุเพือ่ ใหที่ราชพสั ดุสามารถนํามาใชประโยชนร าชการหรือนํามาพัฒนาจัดหาประโยชนไ ด 3. สนบั สนุนการปฏิบัติงานเกย่ี วกบั พัฒนาอสังหาริมทรพั ยข องรฐั 4. ดําเนนิ การเกย่ี วกับการพัฒนาอสังหารมิ ทรพั ยตามทก่ี ระทรวงการคลังมอบหมายกองทนุ พฒั นาอสงั หาริมทรัพย์ของรัฐ คูม่ ือการส่งคืนท่ีราชพสั ดุ หนา 1

กฎ ระเบยี บทีเ่ กย่ี วของ กฎกระทรวงวาดวยหลักเกณฑและวิธีการปกครอง ดูแล บํารุงรักษา ใช และจัดหาประโยชนเก่ียวกับ ที่ราชพัสดุพ.ศ. 2545 (ฉบบั ปรับปรุง) หมวด 4 การสง คนื ท่รี าชพัสดุ ขอ 34 ขอ 35 และขอ 36 การสง คืนทีร่ าชพัสดุ กรณที ี่ตอ งสงคืนท่ีราชพสั ดุ1 เลิกใชป ระโยชนใ นทรี่ าชพสั ดุ 2 มไิ ดใ ชป ระโยชนท รี่ าชพสั ดตุ ามท่ีไดรับอนุญาต 3 ใชป ระโยชนท ร่ี าชพสั ดุไมครบถวนตามทไี่ ดรับอนุญาต 4 ใชป ระโยชนที่ราชพัสดุแตกตา งไปจากทรี่ บั อนญุ าต 5 เขา ครอบครองใชประโยชนท่ีราชพัสดโุ ดยมิไดรับอนุญาตกอน 6 มไิ ดปฏิบตั ิตามเงือ่ นไขการอนญุ าตท่ีกรมธนารักษกําหนด กรณีที่กรมธนารักษไดเขาตรวจสอบสภาพที่ราชพัสดุแลว พบวาผูใชท่ีราชพัสดุมิได ดูแลและบํารุงรักษาท่ีราชพัสดุจนทําใหเห็นไดวาจะเปนเหตุใหเกิดความเสียหายตอ7 ทีร่ าชพสั ดุ และผูใ ชท ี่ราชพัสดุไมไดดําเนินการจัดการตามที่กรมธนารักษแจงโดยท่ีไมมีเหตุผล อันสมควรกองทนุ พฒั นาอสงั หาริมทรัพย์ของรัฐ คูม่ ือการส่งคืนท่ีราชพสั ดุ หนา 2

คาํ แนะนํา 1. กรณีตองสง คืนทร่ี าชพัสดุใหกรมธนารักษภายใน 30 วันนับแตวันครบกําหนด 2 ปที่ไดรับอนุญาตใหใชหรือครอบครอง หรือภายใน 30 วันนับแตวันที่ไดรับแจงจากกรมธนารักษใหสงคืนที่ราชพัสดุนั้น แตถาผูใชที่ราชพัสดุยังมีความจําเปนจะตองใชท่ีราชพัสดุเพ่ือประโยชนในราชการตอไป จะตองทําความตกลงกับกรมธนารักษพรอมทั้งชี้แจงเหตุผลและความจําเปนภายใน 30 วันนับแตวันที่ครบกําหนดอนุญาตดังกลาว/วันที่ไดรับแจงจากกรมธนารักษ 2. เมอ่ื กรมธนารกั ษแ จงขอใหผ ูใชท ร่ี าชพัสดุสง คนื ท่รี าชพัสดุ และผใู ชทีร่ าชพัสดมุ ิไดโตแยง หรือชี้แจงเหตุผลภายใน 60 วันนับต้ังแตวันท่ีไดรับแจง กรมธนารักษอาจพิจารณาใหผูขอใชท่ีราชพัสดุรายอ่ืนเขาใชท่ีราชพัสดุแทน หรือนํามาดําเนินการตามนโยบายรัฐบาลและภารกิจอื่นที่เหมาะสมและมีความคุมคากวาโดยไมจ าํ เปน ตอ งรอใหผ ใู ชท ร่ี าชพัสดสุ ง คืนท่ีราชพัสดนุ ้นั กอ นก็ได ข้นั ตอนการสงคนื ที่ราชพัสดุ • การแจงขอสงคืนที่ราชพัสดุ ใหใชแบบสงคืนท่ีราชพัสดุ (แบบ ทบ.6) โดยกรอก รายละเอียดพรอมทั้งแผนที่แสดงบริเวณท่ีราชพัสดุที่ขอสงคืนใหครบถวนสมบูรณ โดยกรณีที่ราชพัสดุตั้งอยูในกรุงเทพมหานครใหแจงสงคืนตอกรมธนารักษ สวนกรณี1 ทรี่ าชพัสดุทตี่ ง้ั อยูในจังหวดั อื่น ใหแจง สงคืนตอสาํ นักงานธนารักษพ น้ื ท่ี • กรมธนารักษ/สํานักงานธนารักษพื้นท่ีจะพิจารณาความเหมาะสมและแจงใหผูใช ที่ราชพัสดุแตงตั้งผูแทนเพ่ือดําเนินการสงมอบท่ีราชพัสดุและประสานนัดหมายวันเวลา ในการสงมอบ - รับมอบ โดยการสงคืนท่ีราชพัสดุจะถือเปนอันเสร็จส้ินสมบูรณแลว2 ตอ เมอ่ื กรมธนารกั ษหรอื ผแู ทนไดรับมอบทีร่ าชพัสดนุ นั้ ไวแ ลวตามแบบสงมอบ - รับมอบ ทรี่ าชพัสดุ (แบบ ทบ.10) • กรณีที่ราชพัสดุท่ีจะสงคืนมีการบุกรุกหรือผูละเมิดท่ีราชพัสดุดังกลาว ใหผูใชที่ราชพัสดุ มีหนาที่ดําเนินการกับผูบุกรุกหรือผูละเมิดกอนสงคืน เวนแตกรมธนารักษจะพิจารณา เห็นสมควรแกไขปญหาเอง หรือแกไขปญหารวมกับผูใขท่ีราชพัสดุผูสงคืน สวนราชการอ่ืน หรอื ผูเก่ยี วของ ซึ่งกรณีดังกลาวผูใชท่ีราชพัสดุจะตองรวบรวมเอกสารหลักฐานเก่ียวกับ3 การไดมา หลักฐานการเขาครอบครองการใชประโยชนของผูบุกรุกหรือผูละเมิด หรือ หลกั ฐานอนื่ ๆ ใหแ กก รมธนารักษดว ยกองทนุ พฒั นาอสงั หาริมทรัพย์ของรัฐ คูม่ ือการส่งคืนที่ราชพสั ดุ หนา 3

ท้ังนี้ หากปรากฏวามีความเสียหาย หรือนาจะเกิดความเสียหายใดๆ แกที่ราชพัสดุ ซึ่งเปนการกระทําโดยจงใจ หรือประมาทเลินเลออยางรายแรง หรือมีเจตนาทุจริตหรือกระทําการโดยปราศจากอํานาจหรือนอกเหนืออํานาจหนา ที่ กรมธนารกั ษจะแจงขอ มูลการกระทําดงั กลาวใหกับหัวหนาสวนราชการหรือหัวหนาหนวยงานของผูใชท่รี าชพสั ดุ เพื่อดําเนินการทางวินัยและเกย่ี วกบั ความรบั ผิดทางแพงตอไป และกรณีที่ราชพัสดุนั้นตั้งอยูในจังหวัดอ่ืนนอกจากกรงุ เทพมหานครกรมธนารกั ษจ ะแจง ใหผ วู า ราชการจังหวดั เพ่ือทราบดวยการสง คนื ท่รี าชพัสดุกรณีทมี่ ผี ูบกุ รกุ หรอื มีผูล ะเมิด ผูใชที่ราชพัสดุมีหนาท่ีดําเนินการกับผูบุกรุกหรือผูละเมินกอนสงคืน ท้ังน้ี เวนแตกรมธนารักษจะพิจารณาเห็นสมควรแกไขปญหาเอง หรือแกไขปญหารวมกับผูใชที่ราชพัสดุผูสงคืนสวนราชการอื่น หรือผูเกีย่ วขอ ง ถา ปรากฏวามีความเสียหาย หรือนาจะเกิดความเสียหายใดๆ แกท่ีราชพัสดุ ซึ่งเปนการกระทําโดยจงใจหรือประมาทเลินเลออยางแรง หรือมีเจตนาทุจริตหรือกระทําการโดยปราศจากอํานาจหรือนอกเหนืออํานาจหนาที่ใหก รมธนารักษหรือผูวาราชการจังหวัดแจงขอมูลการกระทําดังกลาว ใหหัวหนาสวนราชการหรือหัวหนาหนวยงานของผูใ ชท ี่ราชพัสดดุ าํ เนินการเรียกรอ งใหมีการรบั ผิดทางแพงตอไปคําแนะนํา 1. กอนแจงการสงคืนควรตรวจสอบทะเบียนท่ีราชพัสดุจากกรมธนารักษ หรือสํานักงานธนารักษพ้ืนท่ีกอ นวา ไดนําอาคารสง่ิ ปลกู สรา งขึน้ ทะเบยี นไวถูกตอ งครบถว นหรือไม หากไมถ กู ตอ งใหดําเนินการนําสงทะเบียนและขอจําหนายในคราวเดยี วกนั 2. แบบ ทบ.6 สามารถดาวนโ หลดไดท ี่เว็บไซดกรมธนารักษ หรือขอไดท ี่สาํ นักงานธนารักษพ ืน้ ท่ี 3. หนังสือมอบอํานาจ หรือหนังสืออนุญาตจากกระทรวง ทบวง กรม ตนสังกัด เพ่ือใหมีอํานาจดําเนินการในการขอดําเนนิ การสง คนื ท่ีราชพสั ดุ 4. หนังสือถึงกรมธนารักษ (ท่ีราชพัสดุในกรุงเทพมหานคร) หรือธนารักษพื้นที่ (ท่ีราชพัสดุตางจังหวัด)ขอสงคืนที่ราชพัสดุ พรอมแตงต้ังเจาหนาที่เพ่ือรวมตรวจสอบพ้ืนที่รวมกับเจาหนาที่กรมธนารักษหรือสํานักงานธนารกั ษพ ืน้ ที่พรอมเอกสารแนบ 4.1 สําเนาหนังสือมอบอํานาจ หรอื ขออนญุ าต 1 ฉบบั 4.2 กรอกรายการในแบบสงมอบ–รับมอบ ท่ีราชพัสดุ (แบบ ทบ. 6) โดยกรอกรายละเอียดตางๆใหค รบถว นสมบูรณกองทนุ พฒั นาอสงั หาริมทรัพย์ของรัฐ คูม่ ือการส่งคืนท่ีราชพสั ดุ หนา 4

 การผอ นผันการสง คนื ทรี่ าชพัสดุ1 อยูระหวางรอการพิจารณาอนมุ ัติเงินงบประมาณ 2 อยใู นโครงการตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสงั คมแหงชาติ 3 เปนโครงการตอเน่อื งหรือโครงการท่ไี ดร ับอนุมตั ิแลว แตยังมไิ ดดาํ เนินการ 4 อยรู ะหวา งการออกแบบกอสรา ง 5 อยรู ะหวา งการประกาศแจง ความเปด ประมลู ประกวดราคากอ สรางอาคาร หรอื สง่ิ ปลกู สราง6 ไดร บั อนมุ ัตเิ งนิ งบประมาณหรือโครงการแลวแตย งั เขา ใชป ระโยชนไ มได เนื่องจากผูบกุ รกุ ในที่ ราชพัสดุไมยนิ ยอมออกจากที่ราชพสั ดุ ท้ังน้ี จะตองช้ีแจงเหตุผลและความจําเปนตอกรมธนารักษ/สํานักงานธนารักษพ้ืนที่ภายใน 30 วันนับแตวันท่ีครบกําหนดอนุญาตหรือนับแตวันท่ีไดรับแจงจากกรมธนารักษใหสงคืนที่ราชพัสดุนั้นพรอมทั้งกรอกรายละเอียดลงในแบบ ทบ. 7 (แบบขอผอนผันการสงคืนที่ราชพัสดุ) และจัดสงเอกสารหลักฐานใหกรมธนารักษพิจารณา โดยกรณีตามขอ 1 ขอ 2 และ ขอ 3 จะไดรับการผอนผันเปนเวลา 2 ปโดยมีเงื่อนไขวา หากมีสวนราชการอ่ืนไดรับงบประมาณเปนคากอสรางแลวและแจงความประสงคตอกรมธนารักษวามีความจําเปนตองขอใชที่ราชพัสดุที่ขอผอนผันการสงคืน และถาปรากฏวาสวนราชการขอผอนผันการสงคืนยังมิไดรับอนุมัติเงินงบประมาณ จะตองสงคืนที่ราชพัสดุนั้นใหแกกรมธนารักษในทันที เพื่อที่จะไดจัดใหสวนราชการอ่ืนท่ีไดรับเงนิ งบประมาณเปนคา กอสรางแลว ไดใชป ระโยชนตอไปคาํ แนะนาํ ผู ใ ช ที่ ร า ช พั ส ดุ ส า ม า ร ถ แ จ ง เ ห ตุ ผ ล ข อ ผ อ น ผั น ก า ร ส ง คื น ที่ ร า ช พั ส ดุ เ ป น อ ย า ง อ่ื น น อ ก เ ห นื อไปจากทงั้ 6 กรณีดังกลาวขางตน ซึง่ กรมธนารักษจะพจิ ารณาเหตผุ ลความจาํ เปนเปนรายๆ ไปกองทนุ พฒั นาอสงั หาริมทรัพย์ของรัฐ คู่มือการส่งคืนท่ีราชพสั ดุ หนา 5

ภาคผนวก

สารบัญภาคผนวก1. กฎกระทรวงวาดวยหลักเกณฑและวิธีการปกครอง ดูแล บํารุงรักษาใชและจัดหาประโยชนเก่ียวกับท่ีราชพัสดุ พ.ศ. 25452. แบบสงคืนที่ราชพัสดุ แบบ ทบ. 63. แบบสงมอบ – รบั มอบท่รี าชพัสดุ แบบ ทบ. 10