พลเมืองดิจิทัล ณัฐชนน จิรัฐิติ 606 no3

พลเมืองดิจทิ ลั และ ความฉลาดทางดิจทิ ัล นาย ณฐั ชนน จริ ัฐิติ เลขท่ี 2 ม.6/6

-กอ่ นจะทราบถึงทกั ษะดา้ นดจิ ทิ ัล ขอใหค้ ำ นยิ ามความหมายของประโยคท่วี ่า \"ความเปน็ พลเมืองดจิ ิทัล\" ท่ที ุกประเทศทว่ั โลกคาดหวัง ใหเ้ กิดขึ้นในประชากรของตน คอื \"พลเมอื ง ผู้ใช้งานสือ่ ดจิ ิทัลและสอื่ สงั คมออนไลนอ์ ยา่ ง เขา้ ใจบรรทดั ฐาน ของการปฏิบตั ิตวั ให้ เหมาะสม และมีความรับผิดชอบในการใช้ เทคโนโลยี โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ การส่ือสารในยคุ ดิจทิ ลั เป็นการสอ่ื สารทไี่ รพ้ รมแดนจำเปน็ ตอ้ งมี ความฉลาดทางดิจทิ ลั (DQ: Digital Intelligence)

-ความฉลาดทาง คอื กลมุ่ ของความสามารถทางสังคม อารมณ์ และการรบั รู้ ท่จี ะทำให้คนคนหนึง่ สามารถเผชิญ กบั ความทา้ ทายบนเสน้ ทางของชวี ติ ในยคุ ดจิ ิทัล และ สามารถปรบั ตวั ใหเ้ ข้ากบั ชีวติ ดจิ ทิ ัลได้ ความฉลาดทาง ดจิ ิทัลครอบคลุมทัง้ ความรู้ ทักษะ ทัศนคตแิ ละค่านยิ มท่ี จำเปน็ ตอ่ การใช้ชวี ติ ในฐานะสมาชิกของโลกออนไลน์ กลา่ วอกี นัยหนึง่ คอื ทกั ษะการใช้สอื่ และการเข้าสงั คมใน โลกออนไลน์

1.ทกั ษะในการรกั ษาอตั ลกั ษณท์ ี่ดีของตนเอง (Digital Citizen Identity) ตอ้ งมีความสามารถในการสรา้ งสมดุล บริหารจดั การ รกั ษาอตั ลกั ษณท์ ่ีดีของตนเองไวใ้ หไ้ ด้ ทง้ั ในสว่ นของโลก ออนไลนแ์ ละโลกความจริง โดยตอนน้ีประเด็นเร่ืองการ สรา้ งอตั ลกั ษณอ์ อนไลน์ถือเป็นปรากฏการณใ์ หม่ ท่ที าให้ บุคคลสามารถแสดงออกถึงความเป็นตวั ตนตอ่ สงั คมภายนอก โดยอาศยั ชอ่ งทางการส่ือสารผา่ นเว็บไซตเ์ ครือขา่ ยสงั คมใน การอธิบายรูปแบบใหมข่ องการส่ือสารแบบมีปฏิสมั พนั ธท์ าง อินเทอรเ์ น็ต

2.ทกั ษะในการรกั ษาขอ้ มลู ส่วนตวั (Privacy Management) ดุลพินิจในการบริหารจดั การขอ้ มูลสว่ นตวั โดยเฉพาะการแชร์ ขอ้ มูลออนไลน์เพ่ือป้องกนั ความเป็นสว่ นตวั ทง้ั ของตนเองและผูอ้ ่ืน เป็นส่ิงสาคญั ท่ีตอ้ งประกอบอยูใ่ นพลเมืองดิจิทลั ทุกคน และพวก เขาจะตอ้ งมีความตระหนักในความเทา่ เทียมกนั ทางดิจิทลั เคารพใน สิทธิของคนทุกคน รวมถึงตอ้ งมีวิจารณญาณในการรกั ษาความ ปลอดภยั ของขอ้ มูลตนเองในสงั คมดิจิทลั รูว้ า่ ขอ้ มูลใดควรเผยแพร่ ขอ้ มูลใดไมค่ วรเผยแพร่

3.ทักษะในการคดิ วเิ คราะห์มีวจิ ารณญาณทีด่ ี (Critical Thinking) ความสามารถในการวเิ คราะห์แยกแยะระหวา่ งขอ้ มูลที่ถูกตอ้ ง และขอ้ มูลที่ผดิ ขอ้ มูลที่มีเน้ือหาดีและขอ้ มูลที่เขา้ ข่ายอนั ตราย รู้ วา่ ขอ้ มูลลกั ษณะใดท่ีถูกส่งผา่ นมาทางออนไลนแ์ ลว้ ควรต้งั ขอ้ สงสยั หาคาตอบใหช้ ดั เจนก่อนเช่ือและนาไปแชร์ ดว้ ยเหตุน้ี พลเมืองดิจิทลั จึงตอ้ งมีความรู้ความสามารถในการเขา้ ถึง ใช้ สร้างสรรค์ ประเมิน สงั เคราะห์ และสื่อสารขอ้ มูลข่าวสารผา่ น เครื่องมือดิจิทลั ซ่ึงจาเป็นตอ้ งมีความรู้ดา้ นเทคนิคเพือ่ ใช้ เคร่ืองมือดิจิทลั เช่น คอมพวิ เตอร์ สมาร์ตโฟน แทบ็ เลต็ ไดอ้ ยา่ ง เชี่ยวชาญ รวมถึงมีทกั ษะในการรู้คิดข้นั สูง เช่น ทกั ษะการคิด อยา่ งมีวจิ ารณญาณ ที่จาเป็นต่อการเลือก จดั ประเภท วเิ คราะห์ ตีความ และเขา้ ใจขอ้ มูลข่าวสาร มีความรู้และทกั ษะใน สภาพแวดลอ้ มดิจิทลั

4.ทกั ษะในการจดั สรรเวลาหนา้ จอ (Screen Time Management) ทกั ษะในการบริหารเวลากบั การใชอ้ ุปกรณย์ ุคดิจิทลั รวมไปถึงการ ควบคุมเพ่ือใหเ้ กิดสมดุลระหวา่ งโลกออนไลน์และโลกภายนอก นับเป็นอกี หน่ึงความสามารถท่ีบง่ บอกถึง ความเป็นพลเมืองดิจิทลั ไดเ้ ป็นอยา่ งดี เพราะเป็นท่ีรูก้ นั อยูแ่ ลว้ วา่ การใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศ ท่ีขาดความเหมาะสมยอ่ มสง่ ผลเสียตอ่ สุขภาพโดยรวม ทงั้ ความเครียดตอ่ สุขภาพจิตและเป็นสาเหตุกอ่ ใหเ้ กิดความเจ็บป่วยทาง กาย ซ่ึงนาไปสูก่ ารสูญเสียทรัพยส์ ินเพ่ือใชร้ กั ษา และเสียสุขภาพใน ระยะยาวโดยรูเ้ ทา่ ไมถ่ ึงการณ์

5.ทกั ษะในการรบั มือกบั การคกุ คามทางโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) จากขอ้ มูลทางสถิติลา่ สุด สถานการณใ์ นเร่ือง Cyber bullying ในไทย มีคา่ เฉล่ียการกลน่ั แกลง้ บนโลกออนไลน์ใน รูปแบบตา่ ง ๆ ท่ีสูงกวา่ คา่ เฉล่ียโลกอยูท่ ่ี 47% และเกิดในรูปแบบท่ี หลากหลาย อาทิ การดา่ ทอกนั ดว้ ยขอ้ ความหยาบคาย การตดั ตอ่ ภาพ สรา้ งขอ้ มูลเท็จ รวมไปถึงการตง้ั กลุม่ ออนไลนก์ ดี กนั เพ่ือนออกจาก กลุม่ ฯลฯ

6.ทกั ษะในการบริหารจดั การขอ้ มูลท่ีผูใ้ ชง้ านท้ิงไวบ้ นโลก ออนไลน์ (Digital Footprints) มีรายงานการศึกษาวิจยั ยืนยนั วา่ คนรุ่น Baby Boomer คือ กลุม่ Aging ท่ีเกิดตง้ั แตป่ ี พ.ศ. 2487 – 2505 มกั จะใชง้ านอปุ กรณค์ อมพิวเตอร์หรือโทรศพั ทเ์ คล่ือนท่ี ของผูอ้ ่ืน และเปิดใชง้ าน WiFi สาธารณะ เสร็จแลว้ มกั จะ ละเลย ไมล่ บรหสั ผา่ นหรือประวตั ิการใชง้ านถึง 47% ซ่ึงเส่ียงมากท่ี จะถูกผูอ้ ่ืนสวมสิทธิ ขโมยตวั ตนบนโลกออนไลน์ และเขา้ ถึงขอ้ มูล สว่ นบุคคลไดอ้ ยา่ งงา่ ยดาย ดงั นั้น ความเป็นพลเมืองดิจิทลั จึงตอ้ งมี ทกั ษะความสามารถท่ีจะเขา้ ใจธรรมชาติของการใชช้ ีวิตในโลก ดิจิทลั

7.ทกั ษะในการรกั ษาความปลอดภยั ของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) ความสามารถในการป้องกนั ขอ้ มูลดว้ ยการสรา้ งระบบความปลอดภยั ท่ี เขม้ แข็งและป้องกนั การโจรกรรมขอ้ มูลไมใ่ หเ้ กิดข้ึนได้ ถา้ ตอ้ งทา ธุรกรรมกบั ธนาคารหรือซ้ือสินคา้ ออนไลน์ เชน่ ซ้ือเส้ือผา้ ชุดเดรส เป็นตน้ ควรเปล่ียนรหสั บอ่ ย ๆ และควรหลีกเล่ียงการใชค้ อมพิวเตอร์ สาธารณะ และหากสงสยั วา่ ขอ้ มูลถูกนาไปใชห้ รือสูญหาย ควรรีบแจง้ ความและแจง้ หน่วยงานท่ีเก่ียวขอ้ งทนั ที

8.ทกั ษะในการใชเ้ ทคโนโลยีอย่างมีจริยธรรม (Digital Empathy) ความสามารถในการเห็นอกเห็นใจและสรา้ งความสมั พนั ธท์ ่ีดีกบั ผูอ้ ่ืนบน โลกออนไลน์ พลเมืองดิจิทลั ท่ีดีจะตอ้ งรูถ้ ึงคุณคา่ และจริยธรรมจากการใช้ เทคโนโลยี ตอ้ งตระหนักถึงผลพวงทางสงั คม การเมือง เศรษฐกิจ และ วฒั นธรรม ท่ีเกิดจากการใชอ้ ินเทอรเ์ น็ต การกดไลก์ กดแชร์ ขอ้ มูล ขา่ วสาร ออนไลน์ รวมถึงรูจ้ กั สิทธิและความรับผิดชอบออนไลน์ อาทิ เสรีภาพในการพูด การเคารพทรพั ยส์ ินทางปญั ญาของผูอ้ ่ืน และการ ปกป้องตนเองและชุมชนจากความเส่ียงออนไลน์ เชน่ การกลน่ั แกลง้ ออนไลน์ ภาพลามกอนาจารเด็ก สแปม เป็นตน้

ที่มา : บทความเร่ือง “พลเมืองดิจิทลั (Digital Citizenship)” โดย Phichitra Phetparee| เผยแพร่บนเว็บไซต์ สสส. (วนั ท่ี 27 มีนาคม 2562) เอกสารวิชาการออนไลน์เร่ือง “คูม่ ือพลเมืองดิจิทลั ” โดย วรพจน์ วงศก์ ิจรุ่งเรือง เผยแพร่ครั้งแรก: มิถุนายน 2561 อา้ งอิง : https://www.ops.go.th/main/index.php/knowled ge-base/article-pr/1355-goto-citizens21st