3-หน่วยการเรียนรู้ที่ 2-พัฒนาการประวัติศาสตร์ไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น

พัฒนาการ ประวัติศาสตร์ไทยสมัย กรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น รายวิชา ส 23103 ประวัติศาสตร์ 3

พัฒนาการประวัติศาสตร์ไทยสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น หัวข้อที่จะทำการศึกษา/บรรยาย 1. การสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ 2. ปัจจัยที่ส่งผลต่อความเจริญรุ่งเรืองและความมั่นคง 3. พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ 4. บทบาทของพระมหากษัตริย์ในราชวงศ์จักรีต่อความมั่นคงและความเจริญรุ่งเรือง

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 พัฒนาการประวัติศาสตร์ไทยสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น การสถาปกรุงรัตนโกสินทร์ รายวิชา ประวัติศาสตร์ 3 ส 23103

กากราสรถสาถปานปานการุกงรรุังตรนัตโนกโสกินสิททรร์์ ในปลายสมัยธนบุรี สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกได้ ยกทัพไปปราบเมืองเขมร ขณะกำลังทำสงครามอยู่นั้ น ได้เกิด การจราจลในกรุงธนบุรี จึงได้ยกทัพกลับเพื่อมาระงับการจราจล ในวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2325 บรรดาขุนนางได้อัญเชิญ ให้พระองค์เสด็จขึ้นครองราชสมบัติ ปราบดาภิเษกขึ้นเป็นปฐม กษัตริย์แห่ง “พระบรมราชวงศ์จักรี” นามว่า พระบาทสมเด็จ พระพุทธยอดฟ้ าจุฬาโลก นามของพระบรมราชวงศ์จักรีนี้มีที่มา จากบรรดาศักดิ์เมื่อครั้งทรงดำรงตำแหน่งสมุหนายกในสมัย ธนบุรี คือ “เจ้าพระยาจักรีศรีองครักษ์” และเพื่อเป็นการรำลึก ถึงการสถาปนาทางราชการจึงกำหนดให้วันที่ 6 เมษายน เป็น วันที่ระลึกถึงราชวงศ์จักรี หรือเรียกกันทั่วไปว่า “วันจักรี” มา ตั้งแต่ พ.ศ. 2476

การย้ายราชธานี เหตุผลที่ย้ายราชธานี เพราะข้อบกพร่องของกรุงธนบุรี 1 กรุงธนบุรีเป็น \"เมืองอกแตก\" จุดยุทธศาสตร์ไม่เหมาะสม 2 ที่ตั้งกรุงธนบุรีตั้งอยู่บนท้องคุ้งแม่น้ำเจ้าพระยา ทำให้น้ำกัดเซาะตลิ่งอยู่เป็นประจำ 3 เขตพระราชวังไม่สามารถขยายเพิ่มเติมได้ เพราะ มีวัดขนาบอยู่ทั้ง 2 ข้าง ของเขตพระราชวัง







เหตุผลที่เลือกตำบลบางกอกน้อย(กรุงเทพ)เป็นที่ตั้งราชธานีใหม่ ฝั่ งตะวันออกเป็นที่ราบลุ่ม มีอาณาเขตกว้างขวาง ง่ายต่อการขยายบ้านเมือง สามารถใช้แม่น้ำเจ้าพระยาเป็นคูเมืองด้านตะวันตก และด้านใต้ ส่วนคูเมืองด้านตะวันออกและด้านเหนือก็มี คูคลองเดิมอยู่แล้ว หากบ้านเมืองขยายตัวขึ้นก็ขุด คลองใหม่ได้ พื้นที่เอื้อต่อการป้ องกันการรุกรานของข้าศึก

ปัจจัยที่ส่งผลต่อความมั่นคงและเจริญรุ่งเรือง เป็นศูนย์กลางของอาณาจักร มีลมมรสุมพัดผ่าน และมีแม่น้ำหลายสายออกสู่ทะเล ทำให้มีฝนตกชุก เป็นศูนย์กลางของการขยายตัว พระปรีชาสามารถ ทางด้านวัฒนธรรม ของพระมหากษัตริย์

ประวัติศาสตร์สมัยสร้างเมือง

พัฒนาการด้านการเมืองและการปกครอง ***คล้ายคลึงกับสมัยอยุธยา \"กฎหมายตราสามดวง\" ประกอบด้วย ตราราชสีห์ ตรา คชสีห์ และตราบัวแก้ว เกิดจากความไม่เป็นธรรมคดีหย่าร้าง ระหว่างนางอ่ำแดง กับนายบุญศรี โดยภรรยามีชู้ฟ้ องสามีไม่ผิด เป็นกฎหมายที่เป็นจารีตประเพณี เพราะไม่มีการจัดทำ เป็นมาตรา เป็นกฎหมายที่เกิดจากการพิจารณาคดี ใช้เป็นคู่มือในการตัดสินชี้ขาดคดี

พระมหากษัตริย์ สมุหพระกลาโหม สมุหนายก ราชการทหาร หัวเมืองใต้ หัวเมืองเหนือ ราชธานี จตุสดมภ์ การจัดการปกครองส่วนกลาง สมุหนายก หัวหน้าข้าราชการฝ่ายพลเรือน ดูแลปกครองหัวเมืองฝ่ายเหนือ กรมเวียง กรมวัง กรมคลัง กรมนา สมุพระกลาโหม หัวหน้าข้าราชการฝ่ายทหาร ดูแลปกครองหัวเมืองฝ่ายใต้ ***คล้ายคลึงกับสมัยอยุธยาตอนปลาย ข้าราชการระดับรอง ลงมา มีเสนาบดีในดูแลจตุสดมภ์ ได้แก่ เวียง วัง คลัง นา

การจัดการปกครองหัวเมือง การปกครองส่วนท้องถิ่น หัวเมืองชั้นใน หมู่บ้าน ผู้ใหญ่บ้าน ตำบล กำนัน เป็นเมืองที่อยู่ใกล้ราชธานีหรือเมืองหลวง แขวง หมื่นแขวง มีฐานะเป็นหัวเมืองจัตวา ผู้ปกครอง เรียกว่า \"ผู้รั้ง\" หัวเมืองชั้นนอก เป็นเมืองชั้นนอก อยู่ไกลจากราชธานี มีการแบ่งเขตการปกครองออกเป็น หัวเมืองชั้นเอก โท ตรี หัวเมืองประเทศราช เป็นเมืองของชนชาติต่าง ๆ ตามชายแดน ต้องส่งเรื่องราชบรรณาการทุก 3 ปี

พัฒนาการด้านเศรษฐกิจ ทรัพยากรธรรมชาติ ผลผลิตทางการเกษตร ไม้สัก ไม้ฝาง ข้าว อ้อย พริกไทย แร่ธาตุ ดีบุก เหล็ก ทองแดง ตะกั่ว ทองคำ

พัฒนาการด้านเศรษฐกิจ การค้าขาย ดำเนินไปตามแม่น้ำลำคลอง เน้นการแลกเปลี่ยนสินค้า การจัดเก็บภาษีอากร ในประเทศ ผูกขาดโดยพระคลังสินค้า สมัยรัชกาลที่ 1,2 เก็บภาษีไม่พอกับค่าใช้จ่าย ต่างประเทศ ดูแลโดย เสนาบดีกรมคลัง ทำให้สมัยรัชกาลที่ 3 มีการเพิ่มอากรภาษีขึ้น 38 ชนิด รัชกาลที่ 1 สุรา บ่อน ตลาด ค่าน้ำ สมพัตสร ค่านา สวน และส่วย รัชกาลที่ 2 จังกอบ อากร ส่วย ฤชา รัชกาลที่ 3 เพิ่มมา 38 ชนิด เช่น บ่อนจีน หวย ภาษีเบ็ดเสร็จลงสำเภา ภาษีพริกไทย ภาษีไม้ต่าง ๆ ภาษีน้ำมันต่าง ๆ ฯลฯ

พัฒนาการทางสังคมและวัฒนธรรม ด้านสังคม พระมหากษัติรย์ พระบรมวงศานุวงศ์ ขุนนาง เป็นญาติของพระมหากษัตริย์ มี มีฐานะเป็นผุู้ปกครอง ศักดินาแตกต่างกันไปตามฐานะ เปรียบเสมือนข้าราชการ เป็นประมุขแห่งรัฐ แผ่นดิน ไพร่ คือ ราษฎรที่ต้องถูกเกณฑ์แรงงานใช้ ยามปกติและยามสงคราม ทาส คือ คนที่ไม่มีิสทธิ์ในแรงงานและ ชีวิตของตนเอง

พัฒนาการทางสังคมและวัฒนธรรม ด้านศิลปวัฒนธรรม รัชกาลที่ 2 โปรดการฟ้ อนรำ มี รัชกาลที่ 3 วรรคดีทางศาสนาและ พระราชนิพนธ์บทละครวรรณกรรม ประวัติศาสตร์ เช่น มิลินทปัญหา รัชกาลที่ 1 เช่น รามเกียรติ์ นอกจากนี้ยังมีหนังสือแปลไทย ต่าง ๆ เช่น อิเหนา เช่น สามก๊ก ราชาธิราช

พัฒนาการด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ความสัมพันธ์กับรัฐที่อยู่ใกล้เคียง ล้านนา เป็นพันธมิตรที่ดีต่อ พม่า เป็นคู่สงครามกัน มอญ เป็นพันธมิตร เขมร เป็นรัฐกันชน และผูกไมตรีกัน ระหว่างไทยกับญวน ล้านช้าง เป็นเมืองพี่เมืองน้องกัน ญวน เป็นคู่สงครามกันในการแผ่ มลายู เป็นหัวเมืองที่ไทยแผ่ จนเกิดกบฏเจ้าอนุวงศ์ขึ้น อิทธิพลเข้าไปในเขมร อำนาจเข้าไปปกครอง

พัฒนาการด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ความสัมพันธ์กับชาติตะวันตก โปรตุเกส อังกฤษ สหรัฐอเมริกา เป็นชาติตะวันตกชาติแรกที่เข้ามา - รัชกาลที่ 2 จอห์น ครอว์เฟิร์ด ได้เข้า เข้าเจริญสัมพันธทางการค้าตั้งแต่สมัย เจริญสัมพันธไมตรีในแผ่นดินไทย มาเจริญสัมพันธไมตรีแต่ไม่สำเร็จ รัชกาลที่ 2 ผ่านคณะมิชชันนารี ไทยได้ - รัชกาลที่ 3 ได้เข้ามาทำสนธิสัญญา รับอิทธิพลด้านการแพทย์สมัยใหม่ โดย พาณิชย์ด้วย คือ \"สนธิสัญญาเบอร์นีย์\" เฉพาะ \"การฉีดวัคซีน\" และ \"การปลูกฝี ดาษ\"

บทบาทของพระมหากษัตริย์ไทยในช่วงสร้างเมือง

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก การเมืองการปกครอง ความมั่นคง ทรงสถาปนากรุงเทพฯ เป็นราชธานี ทรงป้องกันราชอาณาจักรให้ปลอดภัย ทรงสถาปนาราชวงศ์จักรี โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสงครามเก้าทัพ โปรดเกล้าฯ ให้มีการชำระกฎหมาย เรียกว่า กฎหมายตราสามดวง ศิลปวัฒนธรรม ให้สังคายนาพระไตรปิฎกวรรณคดีที่สำคัญหลายเรื่อง เช่น รามเกียรติ์ รวมถึงการแปลวรรณกรรมของต่างชาติ เช่น สามก๊ก และราชาธิราช

พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ความมั่นคง ประตูไม้วัดสุทัศน์ โปรดเกล้าฯ ให้ครัวมอญไปตั้ง ภูมิลำเนา ที่แขวงเมืองปทุมธานี เมืองนนทบุรีและเมืองนครเขื่อนขันธ์ โปรดเกล้าฯ ให้ไพร่มารับราชการ 1 เดือน และอยู่กับครอบครัว 3 เดือน ทรงให้มีการตรากฎหมายห้ามสูบและ ซื้อขายฝิ่น ศิลปวัฒนธรรม มีพระปรีชาสามารถด้านศิลปะ ดนตรีนาฏศิลป์ และวรรณกรรม โปรดเกล้าฯ สร้างพระปรางค์วัดอรุณ แกะสลักบานประตูไม้วัดสุทัศน์

พระบาทสมเด็จนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ความมั่นคง การค้าระหว่างประเทศ ทรงป้องกันอาณาจักรด้วยการสกัดกองทัพ ทรงสนับสนุนการค้าทั้งกับเอเชียและยุโรปมี ของเจ้าอนุวงศ์ทรงประสบความสำเร็จใน การลงนามในสนธิสัญญาเบอร์นีย์ การยุติการสู้รบระหว่างไทยกับญวน ศิลปวัฒนธรรม ทรงมีรับสั่งโปรดเกล้าฯ ให้สร้างเรือสำเภาที่วัดยานนาวา โปรดเกล้าฯ ให้จารึกวรรณคดีสำคัญ และวิชาการแพทย์ลงแผ่นศิลา แล้วติดไว้ตามศาลารายรอบบริเวณวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม