เอกสารประกอบการเรียนการสอน

เอกสารประกอบการเรยี นการสอน

การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างปลอดภยั ปัจจุบนั เทคโนโลยีสารสนเทศมีบทบาทสาคญั และสง่ ผลต่อการเปล่ียนแปลงในทกุ ๆ ดา้ น ไมว่ า่ จะ เป็ นดา้ นการดาเนินชวี ิตประจาวนั การศึกษา เศรษฐกจิ สงั คม การเมือง และการดาเนินงานในทุกสาขา อาชีพ ทาใหท้ กึ คนในสงั คมตอ้ งมกี ารปรบั ตวั และพฒั นาตนเองใหท้ นั ตอ่ การเปล่ียนแปลงของเทคโนโลยี สารสนเทศ การใชง้ านเทคโนโลยสี ารสนเทศมีทง้ั คุณและโทษนักเรียนตอ้ งศึกษาเพือ่ ใชง้ านไดอ้ ยา่ งรเู้ ท่าทนั และสามารถใชช้ วี ติ อยไู่ ดอ้ ยา่ งปลอดภยั ในสงั คมปัจจบุ นั นอกจากนน้ ียงั ตอ้ งสามารถเลือกและใชเ้ ทคโนโลยี สารสนเทศดา้ นต่างๆ อย่างสรา้ งสรรคแ์ ละมีจริยธรรม การใชง้ านไอทีโดยการเชื่อมตอ่ กบั อินเตอรเ์ น็ต ชว่ ยใหผ้ ใู้ ชส้ ามารถตดิ ต่อสื่อสาร และเขา้ ถึงขอ้ มูลจาก แหล่งขอ้ มลู ท่อี ยู่ทวั่ โลกไดส้ ะดวก และรวดเร็ว แตใ่ นทางกลบั กนั ถา้ ใชง้ านไมร่ ะมดั ระวงั ขาดความรอบคอบ อาจก่อใหเ้ กิดปัญหาจากการคุกคามการหลอกลวงผ่านเครือข่ายไดน้ อกจากน้ ีการเขา้ ถงึ เน้ ือหาท่ีไม่ เหมาะสมกส็ รา้ งปัญหาดา้ นสงั คมใหก้ บั เยาวชนจานวนมากดงั น้ันการเรียนรกู้ ารใชง้ านไอทไี ดอ้ ยา่ ง เหมาะสมและปลอดภยั จึงมคี วามจาเป็ นอยา่ งยง่ิ ภยั คุกคามท่ีมาจากมนุษยน์ ้ันมีหลากหลายวิธี โดยมกี ารต้งั แต่การใชค้ วามรขู้ ้นั สงู ดา้ นไอทีไปจนถึงวธิ กี ารที่ ไมจ่ าเป็ นตอ้ งใชค้ วามรู้ และความสามารถทางเทคนิคเช่น 1. การคุกคามโดยใชห้ ลกั จติ วทิ ยา เป็ นการคุกคามทีใ่ ชก้ ารหลอกลวงเพื่อใหไ้ ดข้ อ้ มูลท่ตี อ้ งการโดยไม่ ตอ้ งใชค้ วามรคู้ วามชานาญดา้ นไอที เช่น การใชก้ ลวธิ ใี นการหลอกเพ่อื ใหไ้ ดร้ หสั ผ่านหรือสง่ ขอ้ มูลท่ี สาคญั ให้ โดยหลอกว่าจะไดร้ บั รางวลั แต่ตอ้ งทาตามเง่อื นไขทกี่ าหนด แตต่ อ้ งป้องกนั ไดโ้ ดยให้ นักเรียนระมดั ระวงั ในการใหข้ อ้ มูลส่วนตวั กบั บคุ คลใกลช้ ดิ หรือบุคคลอ่ืน 2. การคุกคามดว้ ยเน้ ือหาที่ไมเ่ หมาะสม ขอ้ มูลและเน้ ือหาที่มอี ยูใ่ นแหล่งต่างๆบนอินเตอรเ์ น็ตมี จานวนมากเพราะสามารถสรา้ ง และเผยแพรไ่ ดง้ า่ ย ทาใหข้ อ้ มูลอาจไมไ่ ดร้ บั การตรวจสอบความ ถกู ตอ้ งและความเหมาะสม ดงั น้ันขอ้ มูลบางส่วนอาจกอ่ ใหเ้ กิดปัญหากบั นักเรียนได้

ขอ้ มลู และเน้ ือหาเหล่าน้ ีสามารถเขา้ ถงึ ไดง้ า่ ยและยากตอ่ การป้องกนั กรอกขอ้ มูลทีไ่ ม่เหมาะสม เพราะขอ้ มลู ทไ่ี ม่เหมาะสมส่วนใหญ่มกั มีเรื่องของผลประโยชน์เขา้ มาเก่ยี วขอ้ ง ดงั จะเหน็ ไดจ้ ากการใชง้ าน แอพพลิเคชนั่ เว็บไซต์ และสื่อบางประเภท นอกจากน้ ีอาจมขี อ้ มลู ทีไ่ มเ่ หมาะสมน้ันปรากฏข้ นึ มาเองโดย อตั โนมตั ถิ ึงแมว้ า่ แอพพลิเคชนั่ หรือเวบ็ ไซตน์ ้ันเป็ นของหน่วยงานท่นี ่าเชื่อถือกต็ าม เช่นเว็บไซตห์ น่วยงาน ราชการ บริษัทชน้ั นา ดงั น้ันนักเรยี นควรจะใชว้ จิ ารณญาณในการเลือกรบั หรือปฏิเสธขอ้ มลู เหล่าน้ัน 3. การคุกคามโดยใชโ้ ปรแกรม เป็ นการคุกคามโดยใชโ้ ปรแกรมเป็ นเคร่ืองมอื สาหรบั ก่อปัญหาดา้ นไอที โปรแกรมดงั กล่าวเรียกวา่ มลั แวร์ (malicious software : malware) ซึ่งมีหลายประเภทเชน่ ไวรสั คอมพวิ เตอร์ (computer virus) คาทีเ่ ขียนดว้ ยเจตนารา้ ย อาจทาใหผ้ ใู้ ชง้ านเกิดความ ราคาญหรือกอ่ ใหเ้ กดิ ความเสียหายต่อขอ้ มูลหรือระบบ โดยไวรสั คอมพิวเตอรจ์ ะติดมากบั ไฟล์ และสามารถ แพร่กระจายเม่ือมกี ารเปิ ดใชง้ านไฟล์ เชน่ ไอเลิฟยู ( ILOVEYOU), เมลิสซา (Melissa) เวิรม์ (worm) หรือทเ่ี รียกกนั วา่ หนอนคอมพิวเตอร์ เป็ นโปรแกรมอนั ตรายทีส่ ามารถ แพร่กระจายไปส่เู ครื่องคอมพวิ เตอรเ์ ครื่องอืน่ ในเครือข่ายไดด้ ว้ ยตนเอง โดยใชว้ ธิ ีหาจุดออ่ นของระบบรกั ษา ความปลอดภยั แลว้ แพร่กระจายไปบนเครือขา่ ยไดอ้ ย่างรวดเร็ว และกอ่ ใหเ้ กดิ ความเสยี หายที่รุนแรง เชน่ โคด้ เรด (Code Red) ท่มี ีการแพร่ในเครือขา่ ยเว็บของไมโครซอฟทใ์ นปี พ. ศ. 2544 สง่ ผลใหเ้ คร่ืองแม่ข่าย ทวั่ โลกกวา่ 2 ลา้ นเคร่ืองตอ้ งหยุดใหบ้ ริการ ประตกู ล (Backdoor/t rapdoor) เป็ นโปรแกรมทมี่ ีการเปิ ดชอ่ งโหว่ไวเ้ พื่อใหผ้ ไู้ ม่ประสงคด์ ี สามารถเขา้ ไปคุกคามระบบสารสนเทศ หรือเครื่องคอมพวิ เตอรผ์ ่านทางระบบเครือข่ายโดยทไี่ ม่มใี ครรบั รู้ บริษทั รบั จา้ งพฒั นาระบบสารสนเทศบางแหง่ อาจจะติดตง้ั ประตบู นไว้ เพ่ือดึงขอ้ มลู หรือความลบั ของบริษทั โดยท่ผี วู้ ่าจา้ งไม่ทราบ มา้ โทรจนั (trojan horse virus) เป็ นโปรแกรมทม่ี ลี กั ษณะคลา้ ยโปรแกรมทวั่ ไปเพื่อ หลอกลวงใหผ้ ใู้ ชต้ ิดตง้ั และเรียกใชง้ าน แต่เม่ือเรียกใชง้ านแลว้ กจ็ ะเร่มิ ทางานเพ่ือสรา้ งปัญหาต่างๆตาม ผเู้ ขียนกาหนด เช่นทารายขอ้ มูล หรือลว้ งขอ้ มลู ทเี่ ป็ นความลบั ระเบิดเวลา (Logic Bomb) เป็ นโปรแกรมอนั ตรายทจ่ี ะเร่ิมทางาน โดยมีตวั กระตนุ้ บาง อยา่ ง หรือกาหนดเงื่อนไขการทางานบางอยา่ งข้ นึ มา เช่น App สง่ ขอ้ มลู ออกไปยงั เครื่องอ่ืนๆ หรือลบ ไฟลข์ อ้ มลู ท้ งิ

โปรแกรมดกั จบั ขอ้ มูลหรอื สปายแ์ วร์ (Spyware) เป็ นโปรแกรมท่ีแอบขโมยขอ้ มลู ของ ผใู้ ชร้ ะหวา่ งใชง้ านคอมพวิ เตอร์ เพ่อื นาไปใชแ้ สวงหาผลประโยชน์ต่างๆ เช่น เกบ็ ขอ้ มูลพฤตกิ รรมการใชง้ าน อนิ เตอรเ์ น็ตเพ่อื นาไปใชใ้ นการโฆษณา เกบ็ ขอ้ มูลรหสั ผ่านเพอ่ื นาไปใชใ้ นการโอนเงนิ ออกจากบญั ชีผใู้ ช้ โปรแกรมโฆษณาหรอื แอดแวร์ ( advertising Supported Software : adware) เป็ น โปรแกรมทแ่ี สดงโฆษณา หรือดาวน์โหลดโฆษณาอตั โนมตั ิหลงั จากทเี่ ครื่องคอมพิวเตอรน์ ้ันติดต้งั โปรแกรม ที่มี แอดแวร์ อยู่ นอกจากน้ ีแอดแวรบ์ างตวั อาจจะมี Spyware ทค่ี อยดกั จบั ขอ้ มลู ของผใู้ ชง้ านเอาไวเ้ พอื่ สง่ โฆษณาทีต่ รงกบั พฤตกิ รรมการใชง้ าน ทง้ั น้ ีอาจจะสรา้ งความราคาญใหก้ บั ผใู้ ชง้ าน เนื่องจากโฆษณาจะส่ง มาอยา่ งตอ่ เน่ือง ในขณะทผ่ี ใู้ ชไ้ ม่ตอ้ งการ โปรแกรมเรยี กค่าไถ่ (ransomware) เป็ นโปรแกรมขดั ขวางการเขา้ ถงึ ไฟลข์ อ้ มลู ในเคร่ือง คอมพวิ เตอร์ หรือโทรศพั ทม์ อื ถอื ดว้ ยการเขา้ รหสั จนกว่าผใู้ ชจ้ ะจา่ ยเงินใหผ้ เู้ รียกค่าไถ่ จึงจะไดร้ บั รหสั ผ่าน เพือ่ ท่จี ะสามารถใชง้ านไฟลน์ ้ันได้ เช่น คริปโตล็อกเกอร์ (CryptoLocke) ในปี พ.ศ. 2556 ท่มี ีการเผยแพร่ กระจายไปทุกประเทศทวั่ โลกผ่านไฟลแ์ นบในอีเมล์ และ วนั นาคราย (wannacry) ในปี พ.ศ. 2560 ที่ แพร่กระจายไดด้ ว้ ยวธิ ีเดยี วกบั เวริ ม์ แนวคิดหน่ึงท่ใี ชส้ าหรบั การป้องกนั ภยั คุกคามดา้ นไอที คอื การตรวจสอบ และยนื ยนั ตวั ตนของผใู้ ชง้ านกอ่ น การเร่ิมตน้ ใชง้ าน การตรวจสอบเพือ่ ยืนยนั ตวั ตนของผใู้ ชง้ านสามารถดาเนินการได้ 3 รปู แบบดงั น้ ี ตรวจสอบจากส่ิงทผ่ี ู้ใช้รู้ เป็นการตรวจสอบตวั ตนจากสิ่งที่ผใู้ ชง้ านรู้แต่เพยี งผเู้ ดียว เช่น บญั ชีรายชื่อผใู้ ชก้ บั รหสั ผา่ นการตรวจสอบวธิ ีน้ี เป็นวธิ ีทไ่ี ดร้ บั ความนิยมสูงสุด เน่ืองจากเป็ นวธิ ีทง่ี ่าย และระดบั ความปลอดภยั เป็นทยี่ อมรับไดห้ ากนกั เรียนลืม รหสั ผา่ น สามารถตดิ ต่อผดู้ ูแลเพอื่ ขอรหสั ผา่ นใหม่ ตรวจสอบจากสงิ่ ทผี่ ูใ้ ชม้ ี เป็ นการตรวจสอบตวั ตนจากอปุ กรณท์ ่ีผใู้ ชง้ านตอ้ งมี เชน่ บตั รสมารต์ การด์ โทเกน้ อย่างไรก็ตาม การ ตรวจสอบวิธนี ้ ีมคี ่าใชจ้ า่ ยในส่วนของอปุ กรณเ์ พมิ่ เติม และมกั มีปัญหาคือ ผใู้ ชง้ านมกั ลืมหรือทาอปุ กรณท์ ใ่ี ช้ ตรวจสอบหาย

ตรวจสอบจากสิ่งทเ่ี ป็ นสว่ นหน่ึงของผใู้ ช้ เป็ นการตรวจสอบขอ้ มลู ชีวมาตร(biometrics) เช่น ลายน้ ิวมอื มา่ นตา ใบหน้า เสยี ง การตรวจสอบน้ ีทมี่ ี ประสทิ ธิภาพสงู สดุ แต่มคี า่ ใชจ้ า่ ยท่สี งู เมอื่ เปรียบเทียบ กบั วิธีอ่นื และตอ้ งมกี ารจดั เก็บลกั ษณะเฉพาะของ บคุ คล ซ่ึงมผี ใู้ ชบ้ างส่วนอาจจะเห็นวา่ เป็ นการละเมดิ สิทธ์ิความเป็ นสว่ นตวั การกาหนดรหสั ผ่านเป็ นทีก่ ารตรวจสอบตวั ตนทน่ี ิยมมากท่ีสดุ เน่ืองจากว่าเป็ นวธิ ที ่ีงา่ ยและค่าใชจ้ ่ายตา่ เม่ือ เทียบกบั วิธอี ื่น สิ่งท่ีควรคานึงถงึ ในการกาหนดรหสั ผ่านใหม้ ีความปลอดภยั มีดงั น้ ี  รหสั ผ่านควรต้งั ใหเ้ ป็ นไปตามเงื่อนไขของระบบท่ีใชง้ าน รหสั ผ่านทค่ี วรประกอบดว้ ยตวั อกั ษรตวั ใหญ่ ตวั เล็ก ตวั เลข และสญั ลกั ษณ์ เชน่ Y1nG@# !z หรือ @uG25sx*  หลีกเลี่ยงการตง้ั รหสั ผ่านโดยใชว้ นั เดอื น ปี เกิด ช่ือผใู้ ช้ ชือ่ จงั หวดั ช่ือตวั ละคร ชอ่ื ส่งิ ของต่างๆ ท่ี เกีย่ วขอ้ ง หรือคาทมี่ อี ย่ใู นพจนานุกรม  ต้งั ใหจ้ ดจาไดง้ า่ ย แต่ยากต่อการคาดเดาดว้ ยบุคคลหรือโปรแกรม เช่น สรา้ งความสมั พนั ธข์ อง รหสั ผ่านกบั ขอ้ ความหรือขอ้ มลู สว่ นตวั ที่คุน้ เคย เช่น ตง้ั ชื่อสนุ ัขตวั แรก แต่เขียนตวั อกั ษรจากหลงั มา หน้า  บญั ชรี ายชือ่ ผใู้ ชแ้ ตล่ ะระบบ ควรใชร้ หสั ผ่านทแ่ี ตกตา่ งกนั โดยเฉพาะบญั ชีท่ีใชเ้ ขา้ ถงึ ขอ้ มลู ที่มี ความสาคญั เชน่ รหสั ผ่านของบตั รเอทีเอม็ หลายใบใหใ้ ชร้ หสั ผ่านตา่ งกนั  ไมบ่ นั ทกึ รหสั แบบอตั โนมตั ิบนโปรแกรมบราวเซอร์ โดยเฉพาะอย่างยง่ิ หากใชเ้ คร่ืองคอมพวิ เตอร์ ร่วมกบั ผอู้ ื่นหรือเครื่องสาธารณะ  ไม่บอกรหสั ผ่านของตนเองใหก้ บั ผอู้ ื่นไมว่ า่ กรณีใดๆ  มนั เปล่ียนรหสั ผ่านเป็ นประจาอาจจะทาทุกๆ 3 เดือน  เดือนอกี เดอื นหลีกเล่ียงการบนั ทกึ รหสั ผ่านใน เดอื นหลีกเลี่ยงการบนั ทกึ รหสั ผ่านในกระดาษ สมุดโนต้ ร้วั เดอื นหลีกเล่ียงการบนั ทึกรหสั ผ่านในกระดาษสมุดโน้ตรวมท้งั อปุ กรณอ์ ิเล็กทรอนิกส์ เดือนหลีกเล่ียงการบนั ทึกรหสั ผ่านในกระดาษสมุดโนต้ รวมทง้ั อปุ กรณอ์ เิ ล็กทรอนิกสด์ ว้ ย เดอื น หลีกเล่ียงการบนั ทกึ รหสั ผ่านในกระดาษสมุดโนต้ รวมทง้ั อุปกรณอ์ ิเล็กทรอนิกสด์ ว้ ยหากจาเป็ นตอ้ ง บนั ทึกกค็ วรจดั เกบ็ ไวใ้ นท่ีปลอดภยั  ออกจากระบบทกุ คร้งั เมอ่ื เลือกใชบ้ ริการตา่ งๆ บนอินเตอรเ์ น็ต

การใชง้ านไอทเี ป็ นเรื่องใกลต้ วั ของทกุ คน อย่างไรก็ตามการใชง้ านไอทีอาจสง่ ผลกระทบตอ่ ผใู้ ชง้ าน ดงั น้ัน การเรียนรู้ การทาความเขใ้ จเงื่อนไขการใชง้ านจงึ เป็ นส่งิ สาคญั การใชง้ านไอทใี นปัจจุบนั มีทง้ั แบบมคี า่ ใชจ้ า่ ยและไม่มีคา่ ใชจ้ ่าย แต่ทุกระบบทใ่ี หบ้ ริการมกี ารกาหนด เง่ือนไขในการใชง้ านทง้ั ส้ นิ เว็บไซตแ์ ละแอพพลิเคชนั่ ตา่ งๆท่ใี หบ้ ริการจะมกี ารแจง้ เงือ่ นไขการตดิ ตง้ั และใช้ งานใหผ้ ใู้ ชท้ ราบก่อนเสมอ อาจรวมถึงคา่ ใชจ้ า่ ยในการใชง้ านซึ่งชาระดว้ ยเงนิ หรือตอ้ งกรอกขอ้ มูลหรือตอบ คาถามเป็ นการแลกเปลี่ยน ขอ้ กาหนดทีต่ อ้ งรบั โฆษณาในช่วงของการใชง้ าน การอนุญาตผใู้ หบ้ ริการเขา้ ถงึ ภาพถ่ายหรือขอ้ มลู รายช่ือที่อยู่ใน smartphone ของผใู้ ช้ ดงั น้ันนักเรียนควรอ่านและทาความเขา้ ใจเงื่อนไข ก่อนการตดิ ต้งั และใชง้ าน ความเป็ นสว่ นตวั (privacy) เป็ นลิขสทิ ธ์ิพ้ นื ฐานทีส่ าคญั ของมนุษยท์ กุ คนความเป็ นสว่ นตวั ของขอ้ มูลและ สารสนเทศเจา้ ของสามารถปกป้องและควบคุมการเปิ ดเผยขอ้ มลู ของตนเองใหก้ บั ผอู้ นื่ และสาธารณะได้ โดย เจา้ ของสทิ ธิ นอกจากจะเป็ นบุคคลแลว้ อาจเป็ นกลุ่มบคุ คลหรือองคก์ รก็ได้ การเขา้ ถึงขอ้ มลู ในเอกสารหรือสอื่ อิเล็กทรอนิกสข์ องผอู้ ่ืนโดยไม่ไดร้ บั อนุญาต เป็ นการละเมิดความ เป็ นส่วนตวั เช่น เว็บไซตห์ รือ แอปพลิเคชนั บางตวั ทีต่ ดิ ตามความเคล่ือนไหว หรือพฤตกิ รรมของผใู้ ชง้ าน เพื่อเรียนรพู้ ฤตกิ รรมสาหรบั ปรบั ปรุงคุณภาพการใหบ้ ริการ หรือการวางแผนการตลาด

การใชง้ านไอทเี ป็ นสว่ นหนึ่งในการดาเนินกิจกรรมตา่ งๆ และสง่ ผลกระทบต่อผใู้ ชง้ าน โดยเฉพาะอย่างยงิ่ การใชง้ านไอทผี ่านสมารท์ โฟนท่ีมกั มแี อพพลิเคชนั่ จานวนมากใหเ้ ลือกตดิ ต้งั ไดฟ้ รีภายใตเ้ งื่อนไขบาง ประการ ซ่ึงหลายคนมกั ละเลยในการอ่านเงอ่ื นไขเหล่าน้ ี การใชไ้ อทีอย่างปลอดภยั น้ันผใู้ ชง้ านจาเป็ นตอ้ ง เขา้ ใจในประเดน็ ตา่ งๆ ดงั น้ ี  ศกึ ษาเงอ่ื นไขและขอ้ ตกลง ก่อนการตดิ ตง้ั หรือใชง้ านไอที  มีความรคู้ วามเขา้ ใจและความสามารถในการใชไ้ อทีเพ่อื ใหใ้ ชง้ านไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ งและมี ประสทิ ธิภาพ  ไมใ่ ช่บญั ชผี ใู้ ชร้ ่วมกบั ผอู้ น่ื เน่ืองจากไม่สามารถควบคุมความปลอดภยั ได้ และเสย่ี งตอ่ การรวั่ ไหล ของรหสั ผ่านและขอ้ มลู สว่ นตวั  สารองขอ้ มลู อย่างสมา่ เสมอ และเก็บไวห้ ลายแหล่งโดยเมอ่ื มีเหตุการณท์ ท่ี าใหไ้ ฟลข์ อ้ มลู เสยี หาย เช่น ขอ้ มลู โดนไวรสั ทาลาย เคร่ืองคอมพิวเตอรเ์ สียหาย สามารถนาขอ้ มลู ท่สี ารองไวม้ าใชง้ านได้  ตดิ ต้งั ซอฟตแ์ วรเ์ ทา่ ที่จาเป็ น และไม่ตดิ ต้งั โปรแกรม ทด่ี าวน์โหลดจากแหล่งท่ไี ม่น่าเชอื่ ถอื เพือ่ ป้องกนั มลั แวรท์ ีแ่ ฝงมากบั โปรแกรม  เขา้ ใจกฎ กตกิ า และมารยาททางสงั คมในการใชง้ านไอที ซ่ึงเป็ นส่งิ จาเป็ นในการใชง้ านไอที เพราะ จะช่วยป้องกนั ปัญหาต่างๆ ท่อี าจเกิดข้ นึ ไดโ้ ดยไมต่ ้งั ใจ เชน่ การเรียนรกู้ ารใชอ้ กั ษรย่อ การใช้ สญั ลกั ษณต์ า่ งๆ  หลีกเล่ียงการใชง้ านเว็บไซตท์ ่ีไม่เหมาะสมหรือไมแ่ น่ใจวา่ เป็ นของหน่วยงานใด  ปรบั ปรุงระบบปฏิบตั ิการและโปรแกรมต่างๆใหท้ นั สมยั อยูเ่ สมอ เช่น โปรแกรมแกไ้ ขจดุ บกพร่อง ของระบบปฏิบตั กิ ารทเ่ี รียกวา่ อพั เดท หรือ แพทช์ โปรแกรมป้องกนั ไวรสั ซึ่งโปรแกรมจะมีการ เพมิ่ เตมิ ความสามารถในการป้องกนั ไวรสั ใหมๆ่ ทาใหอ้ ุปกรณแ์ ละขอ้ มลู ใชง้ านไดอ้ ยา่ งปลอดภยั  สงั เกตส่งิ ผิดปกติที่เกดิ จากการใชง้ าน เชน่ มีโปรแกรมแปลกปลอมปรากฏข้ นึ ไดร้ บั อเี มลจากคนที่ ไมร่ จู้ กั หรือเขา้ เวบ็ ไซตท์ ่คี ุณเคยแต่มีบางส่วนของ URL หรือหนา้ เวบ็ ทเ่ี ปลี่ยนไป ใหต้ รวจสอบและ หาขอ้ มลู เพิ่มเตมิ จนกวา่ จะมนั่ ใจกอ่ นการใชง้ าน  ระวงั การใชง้ านไอทีเมอื่ อยใู่ นทสี่ าธารณะเชน่ ไมเ่ ชือ่ มตอ่ ไวไฟโดยอตั โนมตั ิไม่จดจอใชง้ าน โทรศพั ทเ์ คล่ือนท่ีโดยไม่สนใจสิ่งท่เี กิดข้ นึ รอบตวั ซึ่งอาจตกเป็ นเหย่อื มจิ ฉาชพี หรือทาใหเ้ กิด อุบตั เิ หตุได้

การใชง้ านไอทีอยา่ งสรา้ งสรรค์ คอื การใชง้ านไอทีใหเ้ กดิ ประโยชน์อยา่ งเหมาะสม ผูใ้ ชจ้ าเป็ นตอ้ งมี ความสามารถในการคดิ วิเคราะหเ์ พราะไอทชี ว่ ยใหเ้ ขา้ ถงึ ขอ้ มูลและเน้ ือหาจานวนมากอย่างรวดเร็ว ดงั น้ันนักเรียนตอ้ งสามารถวเิ คราะห์ เน้ ือหา และสิ่งตา่ งๆ ทไี่ ดร้ บั ว่า มีความน่าเชอื่ ถือมากนอ้ ยเพยี งใดเพอื่ คดั กรองและนาไปใชป้ ระโยชน์อย่างสรา้ งสรรคแ์ ละมคี ุณคา่ เชน่ ใชไ้ อทใี นการติดตามและรบั รขู้ า่ วสารต่างๆ รวบรวมและสรุปความรใู้ หก้ บั เพ่ือนๆ ผ่านfacebookฝึกเขยี นโปรแกรมเพ่อื พฒั นาตนเองจรยิ ธรรม หมายถึง ธรรมท่เี ป็ นขอ้ ประพฤติปฏิบตั ิศีลธรรมกฎศลี ธรรมตามทก่ี าหนดในพจนานุกรมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2554 ดงั น้ันจริยธรรมดา้ นไอทีจึงหมายถงึ การประพฤตปิ ฏบิ ตั ิท่ดี ีในการดาเนิน กจิ กรรมทเ่ี กี่ยวขอ้ งกบั ไอที ทค่ี วบคุมทางการบริหารจดั การ การใชง้ าน และการใหบ้ ริการดา้ นไอที จริยธรรมเป็ นหลกั การและมาตรฐานทใ่ี หแ้ นวทางในการปฏบิ ตั ิต่อผอู้ ื่นเพือ่ ใหผ้ รู้ ่วมกนั ในสงั คม อยา่ งมีความสุข การใชไ้ อทอี ย่างมจี ริยธรรม ตอ้ งไมท่ าใหผ้ อู้ ื่นเดอื ดรอ้ น ไมล่ ะเมิดความเป็ นส่วนตวั ไม่ ละเมดิ ลิขสทิ ธ์แิ ละทรพั ยส์ นิ ทางปัญญา เชน่ ไมน่ าภาพผอู้ ่นื มาลอ้ เลียน หรือใชข้ อ้ ความหยาบคาย ไม่ ชาเลืองมองหน้าจอภาพผอู้ ื่นขณะใชง้ าน ––– ใหน้ กั เรียนอภิปรายประเด็นตอ่ ไปน้ ี 1.การสรุปเน้ ือหาของผอู้ ่ืนทีไ่ ดอ้ ่านมาแลว้ บอกถงึ แหล่งทม่ี า ถือว่าสามารถทาไดโ้ ดยไม่เป็ นการละเมดิ ลิขสิทธ์ิใชห่ รือไม่เพราะเหตุใด 2. การโพสตข์ อ้ ความ รูปถ่าย และเชค็ อนิ สถานท่ใี นส่อื สงั คมออนไลน์ เช่น เฟซบุก๊ นับ นับว่าเป็ นการ เผยแพร่ขอ้ มลู ความเป็ นสว่ นตวั หรือไม่ เพราะเหตุใด 3 การถา่ ยคลิปวีดโี อขณะเพื่อนหลบั ในชน้ั เรียน แลว้ นาไปเผยแพร่ใน YouTube ถอื ว่าเป็ นการละเมดิ ความ เป็ นส่วนตวั หรือไม่ เพราะเหตุใด 4. ทาไมการละเมิดลิขสทิ ธ์ิจงึ ถือว่าเป็ นการก่ออาชญากรรม