เที่ยวทะเล ปี 2457

เล่าเรื่อ'งเที่ยว'ช''ายทะเล เดือนเมษายน พ.ศ. เ๗&๙ ของ ทม่ฮมหลวงปก มาลากุล เนองซากคุณพหม่อมหลวงปก มาลากล และ คุณพหม่อมหลวงม่อง มาลากล เบนพน*องรํกไคร่ ก่นมาต่ง์แต่เล็ก ๆ บํคน้คุณพทํ้งสองก็ไป อกแลว ขิๅพเจาจงเลอกเรืองนม!พิมพ์ในงานพระ ราชทานเพลิงศพคร8งั๋น้ เบนเรองทแสดงสภาพสังคม และภูมิศาสตร์ ในสม'ยโน้น เชอว่าจะมิผู้สนใจ ปน มาลามล.

' - *

เล่าเรืองเทียว'ช'-ายฤ[ล เตอแ เมษายน ห.ศ. 1 การเทยวค5าวน่แตแรกก็ไมใด้มํษหษๅยา,ๅจุ)ะ11ด้ เทยวจรง ๆ จงๆ คุณท่อไม่สบาย หมอตรา)จุ)แนะนำโห้ ไปตากอากาศทด ๆ เพ อบำรุ งกำกงแลพ\"ก ผ่อนร่างกาย Vกอมา ประจวบเวลา เหมาะทกระทรวงหยุดใ\\\\ ขาราชการ ว่วฺกตามฤดูโนเดอนเมษายนน จงกำหนดวนแน์ กกลง จะไปทางทเลตรง!ปแวะเกา2หล กกอ'น จะพกอย1ทนน ตามแตสบาย ต่อน\"นไปยงไม่ได้กำVในดแน่'ร่าจะอยู่1|ห กวนแล 1ปเหนบไง ทไหนอากาศดก็่อยู่ทนนบาก จุ)ะ เปเรอ.มลช0 อบฏิางก จะออกจากกรงเทพ*ๆ วนท ๑๑ เมษายน ผู้ที,ไปกราวน็กึอ. คุณพ่อ คุฌแม่ ปก น5ธงบํอง นองปอง ทาบ1น เด็กเผื่อน ยายถ'ว นายเปลอง นายผาก กบบีขุนนาง ไปควยอีก ๓ คน กึอ

๒ หลวงเวชสิทธพิลาศ (จร*ส) (แพทยประจำ) ชุนวรวุฅิพิเศษ (บุญ) (ทำหนำทเลขานุกา ชุนชาญพลเสข (ม.ล. เล็ก) เด็กจำ (คนหลวงเวชสิทธิ้) รวมหมดควยก*น ๑๔ คน ตำตำ?เล็นทางปิา0ตเรุงเทท ฯ ว*นเสาร์ที่ ๑® เมษายน เวลาเที่ยง ๑๕ นา รถออกจากบ่านไปลงเรือยนต์ที่หนำโอเรียนเฅล โ ขำมไปขั้นเรืออ'ษฎางค์ที่จอดอยู่ฅรงหนำบ่างน5น. มีพว ขำราชการในกระทรวง แลพวกพ1องไปกอยส่ง อยู่ที่ท่ามาก แลที่ขำมไปคอยอยู่ในเรือแส่วก็มี ยำฅามไปทีหส่งก์มา รวมหมดด้วยก*นท่งผู้ใหญ่ผ้น์อยราว ๖อ คนเศษ เดิมกำหนคว่าจะออกเวลาบ่ายโมง แด่ฅิคขนสินค่ เสร็จ กนที'มาส่งก็เลยเดินเล่นแลนงคุยก*นอยู่ ก็ผ่อนกนกลบเสียบ่างเรื่อย ‘นุ ไป เวลาบ่าย ๔โมง พวกทีไปส่งขั้นผ่งหมด เวลาป่าย ๔ โมง ๔ ออกจากท่า ถึงปากนำเวลายามเศษ ได้รอเรืออย่กร เพื่อส่งโทรเลข'ของก*ปคันไปยำผู้'ว่าราชการ เมือง

๓ บอกกำหนดเรือถึงเกาะหล,ก เรือเดินต่อไป ออกส้นดอน เวลา ๔ ทุ่มเศษ ที่ ในเรือนั้มืผู้โดยสารช'น่ที่ @ ที'นอกจากพวกเราอีก ๖ กน คือพระยาวิเศษฦๅไชย จะไปเมืองตรำกน® พระยา ราชพินิจจยท่บเมืยระไปเมืองชุมพร หลวงศรีสิ,,'าธึ้กรรม จะไปเมืองบึ้ฅตานี อีก ๒ กนเปนผ่รั๋ง พ่อกำคน ® ไปสงขลา อีกคน ๑ จะไปบางฅะพาน รวมเปน ®๕ คน ที่งพวกเรา คามอ้คราเรือลำนมืที่สำหริ!!ช*นที, ๑. ๑๒ ค เท่าน1น คราวนีเกินไป ๓ คน จึงค่อนข้างจะอคแอ สกหน่อย เขาจ\"คท่องไว้ให้เราทางหำเรือ ๒ ท่อง ท่น หลงชนก่น อข่กํน ๖ กน ส่วนพวกขุนนางที่ง ๓ กนน1 อยู่ท่องทางพ่ายเรือ คอนกลางคืนข้นนั้เมื่อออกส้นดอนแท่ว มืคลึ่น นิดหน่อย แค่พอยิงดึกเข้าก็ยื่งจดขน ทีแรกน่ คาษพ้าพอขำชำ แค่พอดึกเข้าก็ฅ่องลงไปนอน บรรดาคนทีไปเมากลื่นก่นหมด เข้นแค่คุณพ่อท วรวุฌิและนายผาดเท่านน ยายถำกบเด็กเผื่อนไม่เมา แค่นอนซึมไม่พูดจาก',บใคร ท่าจะว่าข้างเมามากก ให้องปองเปนยิงกว่าใครหมด ประเดี๋ยวลุนกปอนระเดี๋

๔ กวนคนราIป ตาบนขอนขางจะแขงแรงแต่ถูกขุนชาญ ยำเช้าเลยอดไม่ได้ ม้ว์แต่เวียนลุกเวียนนึงกนด เกือบไม่ได้นอนกนย,งรุ่ง จนออกนึกระอาอยากจะเร่งไห เช้าเสียเร็ว ๆ ที่จร็งยื่งดึกเช้าเดือนหงายแลคูแสงจ ลกคลื่นงามมาก แลดมพคอ้เสมอจนออกหนาว ว่ษอใทิตยท ©เข เมษายน เปนว่า(ที เมื่อกืนน็เรือเดินย้นรุ่ง แต่ฅอนจวนสว่างกลนค่อย สงบเขา พอเช้าก็สบาย ตื่นนอนขนเวลายารุ่งเศษ ขน ไปน'งเล่นแลร'บประทานกาแฟบนคาษพ้า เมื่อเย็นวาน ได้ลงไปร'บ ประทานช้าวในห้องกินช้าวพร*อมก'น หมด เพื่อนโคยสาร แค่เช้าว*'นนั้ไม่ได้ลงไปร'บประทานเพ ไม่ไว้ใจกลำจะไม่สบายชน แลไค้ทราบว่าได้มีกนไปร ประทาน ๔ หรือ ๕ คนเท่านน กลำเมาคลื่นก'นหมด ท่านพวกขุนนางท5ง ๓ ของเรานํ้นเปนอ*'นบอกเลิกทีเ ไม่ไปกินอีก ว่าเกลียดก*'บเช้าฝร*ง เมื่อร*บประทานเช ให้เลี่ยน ถูกเช้ากร1งแรกเลยเข็ด เลยต*องค*’นก’บเช ของเราไปวิ''บประทานก''น เราน\"1,งเล่นก*'นอย่จน ๕ โมงเช จึงลงไปห้องไปเฅร์'ยมแต่งตำ พอประเดี๋ยวก็ค

๕ * ร'บประทานขาวกลางวน เมื่อรบประทานข้าวแล้วฅองรีบ เตรียมเก็บชองไห้เรียบรีอยเพราะประเดี๋ยวก็จะถึงเกาะห เวลาบ่าย ๒ โมง ชิ๕ นาที่ถึงเกาะหลำ เรืออ'ษฎางค์ เข้าไปจอดในอ่าวที่หนำศาลากลางเมืองปราณบุรี พอ จอคแล่ว มีพวกขำราชการลงเรือไปรีบถึงเรือใหญ่หลาย คน แลมีเรือไปอำหรีบขนของควย ๖ ลำ เมื่อขนของ เสร็จแล,ว ก'ปข้นเรือย์ษฎางก์ไค้จำเรือก*,นเชียงไปส่งพ เรา เรือข้นเชียงจอดไม่ได้ถึงที่เพราะติดหาคทรายนา มาก ผ่ายเมืองเขาได้จำเข้าอหามไว้ข้ว ๑ สำหรีบหามข้าม นาไปบนหาค คนที่ใส่ถุงเทำรองเข้าข้องถูกหามก่นทุกกน เดินข้น'ไปก็ถึงที่พกทีเดียว เวลาเย็นข้นน้ได้ลงอาบ ทเลฟนกร1งแรกอาบที่หาดทรายหนำเรือนพกนนเอง กา วนํน้,พอรับประทานข้าวแลำก็นอน รู้สึกอ่อน'ไจมากเพราะ คืนก่อนมืวเมาคลี่นไม่ได้นอนกี่มากน์อ่ย ที่เกาะหลกนํ้เดิมนึกว่าจะเปนเกาะใหญ่โฅแลเปน เที่ยว มีผู้คนอยู่มาก ที่แท้ที่ฅำเกาะหล'กเองเล็กนิดเคี อยู่ใกล้ ๆ ก'บผ่งไม่มืพั้นแผ่นดินที่ราบสำหรีบผ้ค สIวรีนท*;คนอ!Iเนะนเอ!เ,ทง่เมX.องปราณบร^่ซง่ งะกงอ. ย,ู’ งบฺ นขผ้ ังทตรง

1๖ กินกิบ่เกาะหลํก ที่'ว่ากาวเมืองแลที่ทำการค่าง ทุ กอยู่ท เมืองทั้งสั้น แลเปนที่กนไปมาเที่ยวเฅร่ ปราณบุรีนั้เปนเมืองชายทเลซึ่งเปนชํยภูมืที่มา ก็ที่ เวลาหนำรำนก็ไม่รำนฬัมืลมพกอยู่เสมอ อ การกินก็ไม่อำกำแลมืที่เที่ยวหลายแห่ง ไค้ทราบ เร็ว ทุ นจะ!ค้จำการสรางพระราชวงสำหรืบ่เปนที่ประที่ ในฤดูรำน ส่วนเรือนที่'เขาจำให้0ข้กนึ่นอยู่ริมผ หนาบานท่านผู้ว่าราชการเมือง เของกิบ ที่ว่าราชการ เมือง นิคหน่อย เปนเรือนเล็ก ทุมื ๓ ห่อง ชนเที่ย โปร่งสบายที่ส่าหรีบรํบลมไค้ทุกเวลา นอกจากน1นมืเรือน บ่าวแลกรีวค่างหาก กรงหนำเรือนลงไปนนมืหากทราย ยาวฅลอกริมผงทเล นาไหลขนลงแรงมากไค้ยินเสียง กระทบผงเสมอ แลไปสองข้างที่ในทเลเห็นเขาแลเก ยื่นออกไปทั้ง ๒ ข้าง แลมืหาดทรายกลอกไป เห็นเปน อ่าวใหญ่งามมาก เกาะข้างขวาที่ยื่นออกไปกือ “เ ถกเข้ามาชื่อ “เกาะไหหลำ” กิคมาเปนเขายื่นออก กิบเกาะไหหลำชื่อ “เขาล9อมหมวก,, แลระหว่างเกาะ ไหหลำกิบ่เขาลำมหมวกยังมีเกาะเล็กอีกเกาะหนึ่งชื่อำ แรด แค่อยู่ห่างออกไปหน่อย ส่วนทางซำยมือนึ่นมื

๗ ลูกหนึ่งขื่นออกไปเปนหัวแหลมของอ่าวน้ เขา เรียกว่า “เขาตาม่องล่าย” แลหัดเข้ามา?]งมีเขาเคย ๆ อีกหลายลูกติดต่อหันเปนแนวเข้ามาจนถึงผืง บ1.เผงตรง นั้นมีเ,ชาซึ่งน*บว่าแปลกอย่อีกลูกห'แงคือ',เขาช่องก เขานึ่เมื่อไปใกล้แลขั้นไปคูทางหัานหน้าจะเห็นที่บนยอ รูปเปนวงกลม กลางโหว่ใหญ่มาก คูกลมคหัายหับกน ทลวงเล่น ถ้าเปรียบให้ใกล้ก็คหัายหับกระจกเงากลม ๆ จึงได้เรียกชื่อหันว่า “เขาช่องกระจก” ต่อ ๆ มา น่ายินดีอยู่อย่างหนึ่งที่เมื่อมาถึงที่เกาะหห คนร้ข้กคุ้นเคยมาอยู่ที่นี่หลายกน นายหวนซึ่งเคย บ,านมาคงแต่เล็ก ๆ นั้น.’ไค้เปนนายรีอ่ย่โทตำรวจภธรมา เปนผ้หังหับการฅำรวจภธรประจำเมือง แลนอกน่น่ย อีกหลายคนฅงแต่ปหัคเมืองเปนหัน ที่มาแนะนำหัวเอง เปนผู้คุ้นเกยแลบางกนก็เกยเปนข้าในกรมชองอุณพ่อม แต่เก่าแก่ แลไค้พบหันน้องแม่อยู่ (ศุภนิต) อยู่ ต่างก็คีอกดีใจมาหา*หันที่งน้น แต่หม่อมเข้าปราณีนวบุ ผ้ว่าราชการเมืองนึ่นึ่ไม่อยู่'ใต้ไปแหลมหิ,น,เสีย'หลายว เพื่อจ*คการรีบเสด็จสมเด็จพระพนบี'หลรง ซึงจะเส

๘ เร็ว ๆ น้ แค่ก็'ได้มีจดหมายมาแสคงความ'เสีย'1จก*บคุณพ่อ โนการที่ใม่ไค้อยู่ร*บรอง ก'บไค้พบพระขามหาอ อยู่ที่นื่ แม่ศรีเฉลิมก็มาควย แกไปเมืองเพชรแลแหลมหิน แล้วเลยขนรถไพ่มาที่นี่ พึ่งมาถึงก่อนเราชืวโมงเคี าเใ; กาว*,นนี่ได้มีผู้เอาปหินมาให้ตัวหนึ่ง ปูนปลาค เปนปูแท้ ๆ แฅ่เปนหิน รปร่างแลขนาดเท่าปูแสมอย่าง ใหญ่ เขาเล่าว่ามีที่ปากคลองบางปู อยู่ใกล้ก็นก'บ1.ข รอยยอด อยู่เหนือเกาะหล*,กแลไม่สู้ไกลน*ก ดามที่เล่าน ว่ามีอยู่เสมอเห็นเปนปูเปน ๆ คลานอยู่ในนาฅาม แค่กร1นี่ไล่จ'บมาไค้ถึงมือจึงกลายเปนหินไป ว่าเปนดังนึ่ ทุกต*ว์แลมีทกชนิดตัวยกือปูทเลก็มีปูม่,าก็มีไกรจะไปหาเมื ไรก็ไปได้แค่ไม่มีมากน*ก ปูเหล่านึ่มีเรื่องเทียว ดำนานเรื่อง “ตาน่องร่าย” ซึ่งเกยได้ยินเล่าเปนนิ ตันมาแค่โบราณ ว่าเปนปูที่เตัาเมืองจีนเอามาจะให้ ชองกำน*,นพ่อดา แค่มาเทีคกายลก็นืขนจึงเทปูเหล นาเสียหมบ นิทานเรื่อง “ ตาน่องล่าย ’ นี่พิศดารมา เพราะฉน1นี่บรรดาเกาะแลเขาแลอะไรค่าง \"I ม',กจะเกี่ยว ตัองตัวยนิทานนี่โดยมาก

๙ วนจินทรท ©๓ เมษายน เปนวํนน 81 I'ชำ'วนน่ดี๋นนอนขารุ่งIศษ รบประทานกาแฟแล่ เทินเล่นคามริม ๆ เรือน ริบประทานข่าวเข้แล่วกไ ไปไหนมีเวลาจดห้องแลข้าวของเรียบร*,อยดี กลางข ข้าราชการมาหากณพ่อที่เรือนหลายคน พอเวลาบ่าย โมง ได้ลงไปเ ดินเล่นท็่หาคทรายทางข้าย เดินเลียบ ตามริมนาไปจนถึงเขาช่องกระจก เที่ยวเก็บหอยเล่น อยู เย็นจึงกล*บ เข็นข้นน่ไค้ลงอาบนาทเลอีก ไม่ห้องไป ที่ไหนไกล อาบห้นที่หาดหน่าเรือนที่พ่กน8นเอง การบ ประทานข้าวแล่วประเดี๋ยวก็นอน วํนองดารที่ ๑๔ เมษายน เปนว่นที ข้น•นตื่นแค่เข้า ร'บประทานกาแฟแล่วเวลาเข้ โมง ได้ไปเทินเล่นที่หาดทรายข้างขวา เดินไปสกหน แดคออกข้อนข้างข้อนเลขเลยวขนฅลาค ฃึงฅงอยู่ริมผ เลยเทินผ่านฅลาดดูที่วแล่วกล่บไปที่ห้ก ตลาดที่เมืองาเใม่มีเปนบริเวณคลาดซึ่งออก เย็น ๆ มีเปนห้องแถวอยู่ ๒ ฟากถนนมีอยู่ประมาณ ๕0 ห้อง เท่านน มีพ่อห้าแม่ห้าออกข้นขายขอ

๑0 เครื่องไซ้บาง ของกินเบ่นของแหงบ่างสคบางปนก็นมี รานถ่ายรป และทำช่างไม้ ทำเงิน ทำทองอยู่บางอย่ รำนสองรานเท่านน เพราะฉนํ้นชองสค เช่นผํกแลผลไ ค่าง ๆ จึงหาขอนขางยาก แค่หอยแลปลาค่าง ๆ นน- พวกที่หามาไค้ก็เอาไว้กิน เหลือก็เอาเที่ยวเร่ขาย แล หลาย ๆ วไ๓มีเนึ่อกวางสคแลสตว์บ่าค่าง ๆ มาข กราว ๆ เวลาบ่าย ๔ โมง วนนืไปเที่ยวหา,หอยก็นอีก,ไปท หาคทรายเขาช่องกระจคกย่างก็นก่อน แค่ไปไกลกว่า,ก็น ก่อนมาก ใปพบถาเล็ก ๆ หลายถา ได้ลองเขาไปแห่ง หนึ่งเปนถาเล็ก ๆ แค่แสงสว่างส้องขางบนคลอค คลาย ก็บหุบเขา มีว่เที่ยวเพลินกว่าจะกล,บถึงบำนพอพลบพ เลยไม่ไค้อาบนาทเล คงแค่มาอยู่เกาะหลำไค้ ๓ วน หุ นึ่ช่างร้สึกสบ แท้ ๆ ไม่มีอะไรนอกจากหิวก็บง่วงนอน พอกินขาวเย็ แล3เวเปนง่วงทุกวน คืองเปนคำนึ่นทุก.คนบรรคาที่มา นอนก็นแค่-หิวก็าอย่างคึกก็ขามเศษแค่ด้ที่ ไค้ฅื่นแค่เช่ ไค้คูพระอาทิฅย๚นงาม มาก เพราะ เรือน หินหนำออก ทาง ฅก็นออกแค่พวกผู้ขาย คือขุนชาญ ชุนวรวุฒิแลหล

ซิ ซิ เวชสิทธนไฌำจะพอใจเล่นไล่จไฟูลมฅามชายหาค จน กระทืงเวลากลางคืนก็จคโคมไป จ8บก้นไค้มาก ๆ แก้วเอา มาทอกเคยวกินเล่นกรอบ ๆ ที่จริงก็ออกจะอร่อยคี รินทุธที ๑๕ เมษายน เปฬวนท ๕ เมื่อกืนน้เวลา ๒ ยามเศษเรือประชาธิปกมาแวะ ริบพระยามหาอำมาฅย์กลบกรุงเทพ ๆไค้ฝากซองไปให้พวก ที่บาน และล่งจกหมายไปก้ก้ยหลายฉบบไค้ให้แกไว้แค่เย็น วานนื ดั้งใจจะลุกขนคูเมื่อเรือถึงแฅ่ไม่ฅึ่นเลยไม่ไค้คู เย็นว*นนึ่ไค้ไปเค้นเที่ยวที่หาดทรายขำงขวา หนึ่ง ดั้งใจว่าจะไปแค่ว*นสํกหน่อย แฅ่มีแขกมาหาคุณพ่ เสียงคุยอยู่จนเย็นจึงชำไป ออกจากบ้าน ๕ โมงเย็ เดินไปไกลมากไปจนถึงเขา \" ลอมหมวก’ ซึงได้เคย ๆ ๆกล่าวมาแล‘วนน ที่น'นมีหาดใหญ่ ๆ แลมีหอยอี แปลก แลมีหินสีค่าง ๆ มาก เหฅุค่วยทาง'ไกลแส่ใปมวเพลนเก็บ หอยอยู่กว่าจะกล*บจนค่ากลางทาง มาถึงบ้านเปนทุ่มเศษ ไม่'ไค้ลงเล่นนาอีกเพราะชาวเมืองนึ่เขาบอกว่า เวล เวลาเชำมืดอาบไม่คีม*กวะบ้นบ้วว่น่นึ่ามนึ่ค11มากเพราะ|•อี ไกลแลดั้ง?บเดินควยทราบว่าทางถึง ๙๐ าขํน่ ดั้ง กลบคงเปน ©๖0 เฟิน เลยนอนหลบราวกบท เย

๑๒ วินพฤนทีษทีษี 0๖ เมษายน เปนานท 'ะ* เช่าวนนั้โม่ได้ไปไหน ย*งไม่หายเหนึ่อยท เมื่อวานน็ ตื่นนอนขนรู้สึกระบมขาที่ง ๒ ช่างเลยนอน อ่านหน*งสือก’นเล่น เวลาม่าย ๔ โมงเศษไปเที่ยวทางฅลาดอีก แล่วเลย ไปแวะว'ดเกาะหฒั ว*คนอยู่พ้นฅลาคไปไม่สู้ไกลน*ก ไน บริเวณนึ่มีอยู่วด้เดียวเท่าน์น คุณพ่อไปภูกะที'ส โรงเรียน พอเสร็จธุระแพ้'าก็กลับถึงบ้านเวลาพลบ วิ!!สุกรที ©๗ เมษายน เปนานษ ๗ เมื่อกืนนึ่ไค้เดรียมหาเรือไว้จะลงแล่นเล่นคามริมผึง พอตื่นนอนแค่ย็ารุ่งก็ไปท้เคียว ไปก่นเค็ม ๒ ลำ พวกขุนนางของ เราก็ไปหมด ที่งแถมพวกตำรวจภูธรอ ทลายกน เค้นเรือไปทางริมผึงขวา ไปแวะจอดที่หาด เกาะหลักก่อนแลวขนที่เกาะร่มและเกาะไหหลำ ไ คามหาดแลเก็บหอยเก็บกรวดเล่นทั้ง ๓ แห่ง เกาะหล ไม่ค่อยมีอะไร หาถก็เล็กนิคเคียวแลนาลึกด*วย เกาะร่ ฟองนาแลหินสีค่างมากงาม ๆ ที่งํ้นึ่น ต่วนเกาะไหหลำ น1นหาดทรายแห่งหนึ่งงามมาก รูปแหลมพุ่งออกไป

นา แล-ทหาดนนมทอยกะทกบหอยโสขษม:ว฿. '''•หอยสอง อย่างนั้กินอร่อยมาก ตากาน*นชุ่มแกเปนกนพั๊นเมื แกใปคิวย แกสอนให้หากึอคิองคุ้ยทรายที่ตรงช นากระทบแล้วจึงเก็บเอา พวกที่ไปหลายคนช่วยล้นหาไ เปนกองเที่ยวเล่นล้นอยู่จนสายจึงกล'บ ไค้ฟอง หินมามาก ขนบรรทุกใต้ล้องเรือเสียจนเกือบเต็ม พวกผ้ชายหลายคนเขาพาล้น ลงเรือไปไกลต่อไปอีก ไปฅกปลาคินที่เกาะแรดซึ่งอยู่ล้ค้นน'Iป คงได้เกยก แล้ว เขากล*บทีหล้งเรา ไค้ปลาเปนหลาขล้ว การเล่ เช่นนั้ไม่ล้องสงส*ย'ว่าจะ'ไม่มีขุนชาญ'ไปคิวย เขาฅอง จำนวนหนึ่งเสมอ เย็นล้นนึ่ไค้ลงเล่นนำทเลอีก ร้นเสาร์ที่ ๑๘’ เนษายน เปนร้นที ๘ ล้นนึ่ได้กะโปรแกรมไว้จะไปเที่ยวคลองวาฬ ซึ่งอยู ใต้เมืองปราณนึ่ไปล้อนข้างไกลหน่อย ล้องใช้พาห หลวงร*ำการภกดีปลดเมือง'ไต้จดการเสาจกางเดา'เ”*'าาง ม ล้า ๘ ล้ว เกาอีหาม ๒ ตว เกว้ยน ๒ เลม มาคอยอขู ล้างที่ล้ก ไต้ออกเดินทางฅํ้งแต่โมงเช้า ไปขั้ ล้นที'ล้ายตลาด ไปก*น่หมดบรรดากนที่มาเหลือแต่ นายผา

กบเด็กจ่วไค้อยู่เผึาข้าน บางคนก็ขั้นม้า บางกนก็น่ง์เกว คามแต่ใครชอบอะไร แต่พวกผู้ชายขี่ม้าทั้งนน ไปทางเกวียนเข้าบาเรื่อยไป พอเวลา ๒ โมงเข้าทลุออก หาด “กุ้งมะนาว’' เดินไปทางชายหาดพอสุคทาดแลวก เลยวเข้าม้าไปอีกส',กคร่หนึ่ง ถึงคลองแห่งหนึ เขาหลวง ที'นี่เกวียนข้าม'ไม่ ไค้ เพราะมีแท่สพาน สำหรบคนเดิน แท่เขาได้จ',คเกวียนมากอยร*,บอยู่ที่ผึงข้ โน่น ๓ เล่ม พวกเราท่องลงเดินข้นไปหมดข้ามสพาน ไปขั้นเกวียนอีกที ส่วนข้าแลเข้าอีทามก็ท่องไปขั ผึง'โน้นเหมือนข้น เดินทางท่อไปถึง คำบลกลองวาฬ เมื่อ จวนถึงที่พ*,กได้ผ่านว*ดแห่งหนึ่งซึ่งราษฎรเรียกข คลองวาฬ'’ ที'วํก์นั้ ได้ฅกแต่งธงเทียวแลทั้ แลมีน*กเรียนมายืนแถวร*บควย ได้ม่านว*คทั้นไปถ ข้ดให้พ*กเวลาเข้า ๓ โมง ๑๕ นาที รวมเดินทางจาก เกาะหล'ก ถึงคลองวาฬเปนเวลา ๒ ช'1,วโมงกับ ๑๕ นาที. เขาข้ดใทัพ*,กที่ศาลาแห่งหนึ่ง อยู่ในระหว่างห ราษฎร แลลงไปเห็นทเล เขาหาข้าวเล็ยงทั้งเข้าทั วน แลรบรองกนแขงแรงมาก มราษฎรทั้งผ้หญิงผ แท่งคำข้นสวย ๆ มาน'งอยู่กามทางมาก ราษฎรแถวนึ่

©๕ ระก*บก่งมาก มีน่านเรือนใหญ่‘ทุ อยู่หลายสินหล่ง แต่ไป กระรกก่นอยู่ที่ริมทเลหมก เขาหากินก่นอยู่อ ทำกะบี่ นาปลาขายเปนสินคำ ทำก่นเองกลอกก่งแก แล,วเอามาทำก่น เช่นนนทุกน่าน ดีน่าน ฯ หนึง เราของน ชื่อคล'บ น่านนั้ทำทางจะม่งมีมาก ดีบริเวณใหญ่โค เน่า'ไปดในน่านเห็นดีโรงทำกระบี่น''าปลาอ\"'แปนหลายหล เก่าของน่านใจดี วุ่นก่คการรบรองพวกเราก่นย'งกา ไปกินน่าวที่น่านแก เมื่อถึงที่น่นสักประเคี่ยว คุ ให้กำนไเไปน่าวร’องพวกราษฎร น่าใครต*องการยาให้มา ไค้มีคนมาขอยาแล'ให้หลวงเวชสิทธฅรว'รมาก ไค้แจกอย เปนหลายช'วโมงกว่าจะหม1อ ดราษฎรมีความยินดีก่น คน พ่นที่ ๆ กลองวาฬนเปนที่คอน แลหากทรายก็ช*น กว่าทางเกาะหล'ก่แลที่ลาคลงไปเปนเล'น นบว่าไม่น่าสบ แลไม่น่าอยู่ นอกจากจะแปนที่ทำมาหากินเท่า'แน่ ผงทเลนน ริมผึงดีเกาะอยู่ ๓ เกาะ เกาะเล็ก ๒ เ ชื่อ “เกาะพิง” ก่น “เกาะพาง” ถดไป่ไกลหน่อขนนเห “เกาะจาน” ซึ่งเปนที่มีท่าก่งนกมาก ที่เกาะจานนเขา สนุกพอใช้ แต่น่าจะไปต*องไปเรือใน กองเสยเวลานานจ

๑๖ ฟนอ\"นไปว่นน้ไม่ได้ เมื่อดูอะไรเสร็จแล’วไม่มีอะไรทำ กล่มก็กล*บ่ไม่ได้เพราะแสตรํเธน เลยฅํองน*งอ?'!เฉย ๆ กอยเวลากล*บ เวลาบ่าย ๓ ไมงไค้เค้นทางกลบจากคลองวาฬ แค่ ไค้เค้นไปดูทามบ่านราษฏิร อ*อมไปอีกทางหนึ่งแล่วไป ออกว*ค้ซึ่งไค้กลาวมาแลวนน แวะอยู่สกครู่จึงขนมาฃน เกวียนกไเท่อไปเดินทางไปทางเก่า เมื๋อผ่านกุ้งมะน าว หยุคพืกแลเทียวที่นํนอยู่จนเย็นจึงกลํบ ถึงที่พํก'รา เศษ ที่กุ้งมะนาวน้เปนที่ที่ราฦๅก่น,ว่างามนก ท้องขอรบ ว่างามจรง แลเปนที่น่าเพลิคเพลินพอใช้ อ่าวที่นํ่น มากคูก็คลายๆ ลิบอ่าวที่เกาะหลิก แฅ่หาคใหญ่แลลาคสง ไปมาก มีเขาโอบออกไปสองช้างเหมือนลิน แลที่ฅรงกลา อ่าวมีเกาะเล็กอยู่ ๒ เกาะ น่าเอ็นคูมาก นาใสสอาศกว่า ที่เกาะหลก แลขนไปบนผงเห็นลินไม้ทึบเปนแนว ที่หาค ทรายนนมีหอยมากแท้ ๆ แค่ไม่ค่อยจะแปลก มีอย่างลิว เล็กๆ มาก กวามที่มากจนเกือบจะเปนพนหากที่เทียว ลิองไปน่งค่อยๆ เก็บ เอามีอกวากๆ เอาเท่าไรๆ ก็ไท้ไป

๑๗ เพลินเก็บหอยกไ!ทุกคน กระบุงฅะกร๎าที่ดิดไปคำย เอ หอยเสียจนหมด บรรทุกเกวียน เสียจนไม่มีที่ใส่ สนุก เหลือเกิน นบว่าฅ้งํ้แฅ่มาเที่ยว ที่?โงมะนาวน็เปนสน แห่งอื่นหมค ว*นนั้มีของข*นอยู่อย่าง ๑ หลวงร้ฐปล้คเมืองน1นแก ฟนกนข'นอย่แล้ว กึอื่แกร*บหนำที่จ*ดการริ'บรองต ไม่ว่าจะไปไหนแลทำอะไร แกการใหญ่เสียหมด ฅํอื การพูดซาแลน*ดแลำน*คอืกหลายๆหน รอบกอบจนเกินไป เสมอ ว*นนเมี่อไปพ'กอยู่ที่คลองวาฬน8นมีเหดุใหญ่ ของแกที่ขี่ไปนนเดินกินหญ่าอยู่แล้วเลยวี-งหนี,ไป ฅามทาคริมทะเล คน ไล่จบก็ไม่ทน เวลาม*นพล*กไปนํ้ แกย*งไม่รุ้ แด่ประเดียว พอเขาไปบอกแกตกใจใหญ่ ตา เหลือกทีเคียวลุกขนเด่นราวกไ-)จะออกกกพาทย์ โกรธตา กำน'น-ว่า'ใม่บอกท’นที และเอากำม้าเส*ญญาให้กามจ*บม้าของ แกให้ไค้ เรากำล่งกินข,าวกลางว่นก'นอย่ อดทำเรา ได้เลข ข*นก'นเกือบคาย ว'นอาทิตขท ๑๙ เมษายน เม่นว่า*ท ๙ วนน'ไม่ได้ทำอะไร เปนชนเปนอ*น นงๆ นอน เรื่อย พอเวลาแดดอ่อนก็ลงเดินเล่นที่หาดทราย ไปทาง

๑๘ เขาช่องกระจกแต่ไม่ไค้ไปถึงเนินIขา ลองไปทีหาคแหลน มีอย่แห่ง ๑ หาคน็ยื่นออก'1ป,ในทะเลมาก แต่เวลา' ลบหมค ไม่แลเห็น แล,วเลยท่องนาทเลไปขนอกหาด ® อยู่กลางนา ตรงนนเปนทีเลยวลดงามมาก ไค้ไปวิงวิบป สนุกพอใช้ พอจวนพลบก็รีบกล'บ แอ้วมาอาบนาทหนา ว*นปี*นทร็ท ๒๐ เมษายน เปนวนท 00 เมื่อคืนนั้ได้นคอ้นไว้ว่าจะไปเที่ยวทางบก ไป ช่องกระจก จะไปแต่เช่า แต่เพคืญฅาปล*คเมืองแกมาคุย อยู่เสียก*บคุณพ่อจนตึก มาอ้างอวดอะไรต่ออะไรไม่จบ จะไค้นอนเกือบ ๒ ยาม คุณพ่อเลยเลิกไม่ไปเพราะอคนอน เข็นอ้นนไค้ไปคูเขาหาหอยหลอดทางหาดริมเขา หมวก พึ่งเคยรู้ว่ารูปร่างอ้นอย่างไรแลวิธีหาอย่างไร อ้านไปหาอ้นมากหลายสิบคน ทอยหลอคน เขาหาอ้น เวลานาลงมาก ๆ เพราะอ้นอยู่ในทรายที่มืเลนปนตรงที่ อ้นอยู่นํ้นเปนรูเล็ก ‘คุ แบน ‘คุ เกลื่อนไป สุค วิธีหาง่าขนิคเดียว คือเอาไม้เล็ก ‘คุ ขนาดอ มะพร้าวจมปูนที'ปลายไม้แหย่ลงไปฅามรูน่น พอช่กไม้ขน ประเดี๋ยวอ้นกํขํ้นมาจากรูทีเคียวแล้วก็กอยจ*บเอ

©๙ คนละมาก \"I ไค้ความว่าม''นเมาปูน แลเมื่อถูกเขำ-จุาเปน ทีจะฅองขนมาท'นที แห่หอยชนิดนเค้น เร็วมากถ้าม*'นร้ ฅวก็มุดค้นหนีจุนตามจุ'!)ไม่ท''น. พวกที่ไปถ้วยก'นิผ หากนทุกคน ไค้หอยมาส*ก ๕0 ฅ*วเห็นจุะไค้ วนอำคารที ๒๑ เมษายน เปนว*นที่ ๑๑ เมอเชา ๒ โมงว''นนีไค้ทำของไปเลยงพระว'ดเกาะ หลก มีก',บเข้า ๒ สี่งขนมสี่ง ๑ ทำใส่ที่ให้คนห ตกถวายที่ว\"คพระที่ง์วเคมีกว่า ๒0 องค์ แห่ไม่อยู่ องค์เหลืออยู่ ๑0 องค์เท่าน1น น'!)ว่าเม่นการเรียบรํอข บรีบรณคี เย็นว''นนเมื่อจุะลงไปเล่นนำทเล พบพวกหาปลา หอบอวนซะกลบบำน ไค้ขอให้เขาฅีให้คู แห่ไม ปลาอะไรฅิคกี่ตำเห็นแห่แมงกะพรุนฅิคอวนมากจุรีง ทุ ทำ ให้ขยะแขยงมาก แลเมื่ออาบน์าเสร็จุแลำพาถ้นร้สึกค ไปหลายกน บางทีจุะเปนเพราะไปอาบนาที่มีแมงกะพรุน มากก็เปนได้ วนพุธท ๒๒ เมษายน เปนวนท ๑๒ เข้าว่'นนเวลาย็ารุ่งไค้ลงเรือเล็กไปเที่ยวที่เขา เรือที่ไป๒ลำกนไป®๖กน คำยกนเอาก''บเข้าใส่เวิคูไปหา

๒๐ ที่กินเล่นให้สนุก เรือที่ไปน8นเปนเรือใบเล็ก ‘ๅ แต กางใบ ขาไปเปนเวลา ๕0 นาที ไค้จอคเรือที่หาคเชิงเ ตรงนไแปนอ่าวเล็ก ๆ มีผู้ใหญ่บ้านที่น่นมาคอยร*บแล พาไปคู “อ่าวน8อช” ซึ่งอยู่ทางผึงนอกของเขาม ฅ้องเค้นขนบกไปทลายเบ้นที่ริมผึงทางน8นมีบ้านร หลาย บ้านเปนทำเลทำ กะบิ1นาปลาขาย เช่นเคียว ท*บต คลองวาฬ แต่ไม่แน่นหนาเหมือนทางคลองวาฬ เมื่อ ออกไปทางอ่าวน8นแล่!บ่ทางบ้ายแลเห็น “เขาขนกร อยู่ใกล้ บ้าจะเค้นไปตามหาดก็ถึงแต่เวลานไ!แดดร่ มาก จึงเปนอ'นไปไม่ได้ ไ ค้ทราบว่าที่เขาขนกระไดนน ที่สนุกอีกแห่ง ๑ มีถาทลายแห่ง ไค้กำหนดไว้ว่าจะไ ทางบกในเร็ว ๆ วํน่น เมื่อเดินเล่นส''กก'รู่ก็กล*'บตามทาง เก่ามาร*บประทานบ้าวที่หาดทรายใต้ร่มไม้ เวลาเ โมงลงเรือกล*บ แต่เวลาขากลบน็เปนเวลาช'วโมง ๑ บ้บ ๔0 นาที เปน ๒ เท่าเมื่อขามา ถูกคลื่นฅลอคทางที เปนเวลาทวนลมบ้วยจึงบ้าไปมาก. เย็นว''นน็เรือบริพัฅรมาถึงจากกรุงเทพ ๆ มืเสที มาจากบ้านมาก ก'บไค้ร*บ'จดหมายเพี่อนฝูง หลา

๒๑ ใด้เบ้คขนดกน รู้สึกดีใจเปนอ,นมาก เพราะคงแฅ่มา จากกรุงเทพ ๆ พึ่งไค้ข่าวกราวบ้านวนน้. วืใเพเ]หสนดิพื ๒๓ เมษาขใ4 เปใเวนษ ๑๓ เมื่อกืนน็คุณพ่อไม่สบาย คอนหวกำรู้สึกกรนฅว พอคึกเข่าควรอนแต่น้คหน่อข หลวงเวชสิทธครวจแล คงขา ออกกวามเห็นว่าบางทีวะเปนเพราะเมือรานน1’วลา กลบจากเขาม่องล่าขนน'จะถูกลมมากเกิน,ใป เพราะฉนน,รน น้จึงไม่ได้ไปใหนฟนแค่เวลาเย็น!’ค้นลงไบ่ ทีหาคฅรง บ้าน ไปเก็บหอยเล่นเพราะบ้นนมืบอ^าม บ้ มาก เวลาการบประทาน'ข่าวแลว,คุณพอควรชิน1ปออรอน มากกว่าวนกอนIIลเ'ร สกหนาวแสออแหง รคแซงเขา นอนแท่ห่วกำ แท่ก็หลับสนิทอึ ว้น่สุกาที่ ๒๙ เมษายน เปนวนห ©•๙ วนนหลวงIวขสทา) ขอ เหอุปีเทอทกอยู'อบทเพราล่!.ข ยังไม่หาย ฅงแฅ่ตึ่นนอน'เซาก็สบา'ข1อึยัว'1ม่รอ'น แท่ตอง นอนเล่นอยู่ยันยังกำ เยึนยันนํ้นายว่อ์ยไทหวนกบ■แม่ส3'1 (เม่ยั [อึพ มาขอชื่อกบอสเพอ ลูกอายุไอ (3 เดอนเกีบเบ่นผูหปี]ง

๒!23 คุณพ่อไค้ให้ชื่อ “จวง” แลได้เขียนชื่อกบกำให้พรล แผ่นภระคาษให้ แลผูกขว'ญให้พัวย คุณแม่ได้ให้ ทบทิมกํบ่เพชรผูกมือให้วง ๑ คอนกลางคืนคุณพ่อพัวร่อนฬัปรอท ®0ต เศษ หลวงเวชสิทธื้พังยากวี'แนมากสำหน่อย ครํ้น่คึกเข่าน ไม่ค่อยหล'บ หูอั้อแลก่อแห่ง พัวร่อนคลอดรุ่ง ร่นเสาร์ท็ ๒!? เมษายน เปนว่า!พี่ พังแต่ดื่นนอนเชาคุณพ่อสบายดี คำหายร่อนแ เปนว'นพัองพักอึกพัน ๑ เมื่อเวลาบ่าย ๔ โมงเศษ ลง อาบนา ทเลเปน กร*ง แรก ที่คิดได้ใหม่ คือ อาบ แต่แดค อ่อน ๆ ยิงไม่พันหมด วิธีนออกจะดีมากเมื่อขั้นแลำรู้ สึกสบายดี เมื่อกลางว'น ๆ นเรือ ‘'รีด'ง” ได้มาจากทางใต้ เขา มาแวะจอดในอ่าวอยู่เปนนาน พวกเราไค้ส่งจดหมายไ ก*บเรือนหลายฉพับ เรือลำนํ้แลคูภายนอกก็สกปรก แพัว ไม่น่าโดยสารเลย เปนเรืออย่างสกปรกแลพั ของบริษ'ทเรือไฟไทย ออกจากเกาะหพักแส่วิเขาฅรงไ กรุงเทพ ๆ

๒๓ านอาทตยห ๒๖ เมษายน เปนวํนทึ ๑๖ เมอแรกมาถึงเกาะหลกนี คุณพ่อไปเทียวฅรวจุก แลเยขมสถานทีทำการต่าง ‘คุ ได้ไปแวะกไปเรือนขำเห็น กนโทษกำลงกินขาวเชาอย่พร2อมกน พากนร่องทุกข์ว่า เฅมที กบขาวไม่อร่อยแลกินซ0า ‘คุ กนทกวน กณพ่อ กลบมาบ่นสงสารแลมีประสงกจุะทำอะไรไปเลยงให็อร่อย สกกรง ๏ มาเมอวานนีวิงได้กระเฅรืขมทำ เช็าวนนเวลา ๒ โมงกรงซึงเปนเวลากินของเขา ได้เอาไปเลยงของกาว กอแกง เนอแลม ขาวเหนียวเบยก นำกระที เปนชอง หวาน ยกไปท1งหมํอใหญ่ ๆ ไปกกใส่ชามแ จก กุณพ่อก*บน'อง ‘ๆ ไปดูควย กลบมาเล่าว่ากินก*,นอย่างอร่อยแลอ็มก*นทุกกน บางคนอย่างละหลาย ๆ ชามก็มีแลดูทำท่าทางยินดีก''นเปน อ*นมาก รวมคนโทษมอยู่ ๙๖ กน กลางว*'น ๆ นั้ไค้ลงไปเก็บหอยที่หากทรายหนา’บาน ด้องกางร่มไปเพราะแดดร่อน แต่ทอยช่างมีมากจริง \"I และดี ๆ ด้วย เพราะเมื่อกืนมีคลื่นมาก ยี่งคึกเด้าเสียง กระทบผึ้งราวก*บเสียงบี่น ซดทรายเข้ามาที่ชายหาค สง เปนก*นกล่ายขอบถนน

๒๔ เวลาบ่าย ๔ โมงผล*ด่ผำเสาจแล่วจะลงไปอาบนำ ทเล เผอิญท่านปราณีกล'บมา'จากแหลมหิน พอมาถึงกม คุณพ่อ มาคุยอยู่จุนเกือบทุ่ม ๑ เลยเสียพิธ มาก ช่างเล่าถึงการรบเสด็จต่าง ฯ แลทำเราะครึกกรืน พระยาศิริไชยบรินทร์ ปลํคมน'ฑลนครไชยศรีกมาค พรีอมก้บ่ท่านปราณี มาพักอย่ที่ โรงเฅีย นุ หลง ทราบว่าแต่ก่อนเคยจ*คเปนโรงเรียนของเมืองน็ อยู่คิดกบ บำนเข้าเมืองแลใกล้ก*บ่!ที่พำชองเรา พอกาลงเรากิน, แลำแกมาหา เล่าว่าแกเจ็บเปนโรคเกี่ยวก”บ่)ปอค มาเท ฅากอากาศเหมือนก*น มาอยู่ที่แหลมหินก่อนแลำเลยโดย สารท่านปราณีมาที่นี่ ว่าจะอยู่ราว ๗ ว*น คุณพ่อ อนุญาฅให้หลวงเวชสิทธั้ไปฅรวจอาการโรกของแก วนปีนทรท ©๗ เมษายน เปนว*นที ด๗ บ่ายว*นน็เห็นเรือยนต์เล็กลำหนื่ง ขนาดเรือไฟหลวง ที่ใช้ นุ อยู่ในกรุงเทพ ๆ แล่นเข้ามาจอดในอ่าวตรงห ฅลาคไค้กวามว่าพระยามหิบาลมาจากกรุงเทพ ฯ จะมาตรวจ สวนมะพรำวของแกซึ่งอยู่ใกล้ นุ ก*บเมืองน.

๒๕ เวลาจวน ๔ โมง เราไค้ตระเตรียมก้นจะไปเที่ยว หากทางหนาเขาช่องกระจก แต่พอจะ'ไบ่ก็พอดีก'บพระยา- ม หิบาลมาหาคุณพ่อเสย คุยอยู่สก ๒ ช'วโมง ลงทำยท่ ปราณีมาประสมหัวย เลยคุยก้นใหญ่ การเที่ยวเล เลิก แต่พอแก้!ปแล้วยิงไม่ทํนกาก็รีบผก้คผำลงไปอาบนำ เพราะเมื่อวานน้ก็ไม่ได้อาบทีหนึ่งแล้ว นึกเสียคายมาก ส่าว*นนึ่ได้หัดหมาย ก้น จะไป เที่ยว เขา ช่อง กระ จ ได้นอนแต่หัวกา วนอิงดารท ๒๘' เมษายน เม่นวนท ต๘ ช่นน้ได้ออกแต่เช่าก่อนโมง เคินไปเพราะอยู่ใกล พวกเราไป ชิ® กน ส่วยก้น และมีหมอเอกเปนผู้นำทาง ก”บตำรวจภธรหัวย ๓ คน ‘กแรกครงไปทางหัานทเรา!.หิน ตรงก้บเรือนที่หักทางส่าน'ใด้ของเขา,ช่องกระจก พบล้ ชิ ได้เช่าไปเที่ยวในนน ปากถํ้าใหญ่พอกนเช่าได้ส พช่อม ‘คุ หัน อย่หับพนดินไม่หัองบี่นขนไป. ภายIนล้ กช่างพนเปนทราย เช่า!ปหน่อยก็มีคินเปนเน้นขนไปสูงมา ช่างบนนนทีปล้องแสงสว่างซึ่ง'ทลุ'ขน1ยอคเขา ได้บื1นขั้ เล่นทาง'โน้นทางนึ่สนก,หัน,มาก ที่ปากถาน1นมีช่องเล็ก ๆ หลายแห่ง บนขนได้ที่ละกนแลทลุขํ้นบนเขาไค้ พวกชุนนา

๒๖ ที่ไป?ฑ้ยIขาบนขั้นไปเล่นก*น แลออกจากที่น,นแล้วเข พาก้นขั้นเขาไปอีก เมื่อเราจะออกเฅีนฅ่อไปเรียกก้นลง มา แต่เหล,วงเวชสิทธก**บขุนชาญน8!เท่าจะขั้นเก่ง ชุนวรวุฒิคะโกนเสียจนเสียงจะแห้งก็ไม่ได้ยิน ที่งไว้ที่นึน เราออกเดินไปทางขวามือ ลงทางหาดท ไปเที่ยวน*น เลียบรีมเขาเรื่อยไป ถึงทางต้านเหนื ข้ามก*บถาก่อน ไค้เข้าถาอีกแห่ง ® ถานทางเข้าเคยมาก แบนคิดอยู่ก'บพํ้นดิน จะเข้าต้องกลานต้ม ‘ๆ เข้าไป ไนนํ้นมีเปนสาม,ชนแลก'ข้างขวางกว่าถาก่อน แค่ แสง สว่า นํอ์ยเค็มที ข้นนอกน่นเล็กหน่อย แต่ข้างบนสูง ยอดกลวงแหลมขั้นไปเปนที่ต้างกาวอาศรยอยู่ มือเข้าไปมีหินอ่อนงอกหลายแห่งแลมีนาไหลหยด*อยู่เส ที่ละหยด ๆ ถ'คเข้าไปหินเปนรูปคต้ายประฅูม่าน เข้ ในน่นก็ถึงชนกลางใหญ่มาก มีหนเปนรูปต้อยลง มา อย รอบ \"I แลข้างบนสูงมีปล่องแสงสว่างเล็ก ‘ชุ อยู่บนน8น ต้ดเขำไปมืเปนประคูเข้าอีกข้น ๑ แต่เล็กนิดเคียว แล มาก ทางขวามือของต้องใหญ่น1นมีทางเดินเข้าไปข้างในไ อีก ทราบว่าเข้าไปไค้ลึกมากเปนกล้าย ๆ ฅรอกแต่ม แลไปต้นอยู่เฉย ๆ เลยไม่มีใกรเข้าไปเพราะไม่มี น1นแลน่ากต้วจะเปนที่ส*ฅว์รำย ‘ชุ อาศร*ย เที่ยวเ

๒๗ กลบ พอถึงข้างนอกพบขุนชาญท่บหลวงเวชสิทธ ท่านทง ๒ นนเล่าว่าไค้ชนไปจนถึงยอดเขาเห็นอ-ไรไกส ‘ๆไค้หมด เราเดินออกจากน่นไปหน่อยได้บี1นขั้นไปบนเขา จ-ไป ฅรงช่องกระจกซึ่งอยู่บนยอดทางทิศเหนือ ทางที'ขน เปนหินเปนพั๊นและมีดินทราย บนขั้นไปสูงมากแลมีที่ขั้น ยากหลายแห่งกว่าจะถึงข้างบนเหนื่อยพอใช้ ที่ขั เปนยอดอยู่แล่ว แค่ข่งมียอดขั้นไปอีกชน ล ที่ฅรงเปน กระจก เรานงพํกกนอยู่ที่นนเพราะร่มดีแลบางแห่งเปน ว่าง มองลงไปเห็นทเล หาด แลพนที่บริเวณนื่นด่าง งามดีมาก มีพวกที่อยากขั้น'ไปช่างบนอีกหลายกน มีหล เวชติทธ ขุนชาญ ขุนวรวฌิ ฅาบึน แลนายผาดที่ง ๕ คน■นได้ขั้น'ไป'จน'ไค้ลอดฅรง ช่องโหว่ ที่เรียกว่าช่องกระจุก น1น เล่าว่าหินตรงน*น็ข์นมาก พ'กเล่นอยู่ล่กกรู่ก็ก ทางเดิม แค่พอถึงช่างล่างแล'วหาไค้เดินทางหาดไม' ได้อ ไปทางฅวํนฅกอํอมรอบเขา ทางเดิน'ไม่สู้ร้อนแลร่มดี กล ถึงบำนเวลา ๓ โมงเศษ เที่ยวว''นนพาก*'นรู้สึกเหนื่อยแลอ่อนใจมาก พอกิ ข่าวแล่'วนอนหลบกนไปหลายกน เวลาเย็นไม่ได้ไปไหนอีก เปนแค่อาบนํ้าทเลฅามเกย

๒๘ ลืมเล่าไป เมื่อสองสามข้นมานีหลวงเวชสีทธไ วเองประหลาคมาอย่าง ๑ แกไปเที่ยวที่เขาลอมห มโาอยู่ที่ซอกหินริมนา ฟ้วฟ้นดำ ๆ เท่าลูกล่มแล แขง ส*นบางยาว บ่างออกรอบ ฟ้วแหลมอย่าง ขนเม่นแลมี ฅาแดงกาอยู่สองตา คามคำมี’จุดลีนาเงินแก่อยู่เปน ก'น ส่วนด้นน*นเปนเล่นขาว ๆ กล่ายรากไม้อ่อน ๆ อ ใต้?ฑัข้างล่าง ไม่มีใครร้จํกว่าอะไรทราบแส่ว่าม'นเปนส*ฅ ชนิด © แลคุ เพราะที่ขำง ผุ ฅวมนนํ้นมีแฅ่ปูทเลก้ ใหญ่ ๆ ที่ง์น็น เมื่อหลวงเวชสิทธื้ไปพบเข้า แกก็จะข้ มา แต่พอเอามือถูกดำม''นเข้า มไแอาขนแทงเอามือเข้าเล ออกหลายแท่ง ทีหล'งเเกได้''.ายายามเอาอะไรเขี่ยใส่ฟ้ ซนไค้ ได้สองฟ้วเอามาฝากคุณพ่อ ไค้แช่นาเค็ อยู่ที่ข้นม*'นตายเสีย เมื่อคายแล่วขนหลุดหมดเหลือแต รูปเหมือนฅล่บไม่มีฝา เปนเพึอง ๆ ลงฟ้ายได้ควา ชื่อ',หอยเม่น” หลวงเวชสิทธมกจะหาของประหลาด ‘ๆ ไ บ่อย ๆ น'ปว่าแกเปนน'กปราชญ์ในทางน้. ว*น'ผุชิน ๒๙ เมษายน เปนว'นที่ 0๙ เข้าข้นน้ได้ไปเดินเที่ยวทางถนนที่ฟ .เข้าเมือง ทางไปสถานีรถไฟ คูที่ทางเสร็จแล่วขา

# ๒๙ ไค้เกินลดลงทางทุ่งขางทางรถไพ่ไปทลออกดลาดแลเดิ กล'บบาน แต่ก่อนได้นึกว่าที่ไหน \"I ก็เที่ยวเสีย-หมคแส อยู่ที่สถานีรถไฟแห่งเดียว ได้ไปดูเสียว'นนึ่ก็น*'บว่ ทำหมกแล,ว. บ่ายว-นนึ่เปนกำหนดเรือเมล์จะมาจากกรุงเทพๆ แล เบ่นเวรเรือรืต่งแลจะมีร!องที่ส่งมาจากกรุงเทพๆต่'วย จ้ดเรือแลกนไว้กอยไปรบ แต่กอย \"I ก็ไม่เห็น มีแต่เรือ อื่นมาเมื่อ ๕ โมงเย็นลำ ๑ เมื่อ ๒ ทุ่มเศษลำหนึ่ง พวก เราทลงเอาเรือไปจะริบของ ต่องเก่อถึง ๒ กรง ได้กวาม จากเรือลำหล'งว่า รีด'งพอออกจากกรุงเทพๆก็มาเสียอยู่ที่ ปากน่าจึงช้าไป ไม่ทราบจะมาถึงได้เมื่อไร ว่นทฤทํสบดีนี่ ๓0 เมษายน เม่น,ว่า?น เมื่อคืนเรือรีด*งมาถึงเกาะหล'ก ๗ ทุ่มเศษ ต่องไปรไ] ของก่นกลางดึก มีของแลจคหมายส่งมาจากกรุงเทพๆมาก ได้ดื่นนอนก่นแต่เชำ ร้อฃองออกจากหีบ แลว*'นนี่ได้ทราบ กำหนดว*นกลบแน่ จะออกจากเกาะหล''กว''นอ*งการที่ ๕ ได้ส่งให้เรือประชาธิปกแวะรไแปนพิเศษ เย็นว*'นนึ่ได อาบนาทะเลก่นแต่ว*น วํน่นึ่มีเรื่องควรเล่าอยู่ ๒ เรื่อง เมื่อเช้าหลวงเ สิทธึ๋ก่บท่านชุนที่ง ๒ ของเรามาลาจะไปไล่ยิงโกลำ จะ

* ๓๐ กบพระขาศรไชย ไปที่Iขาเกาะไหหลำ คุณพ่อก็อนุ ไห้ไป เห็นไปกไแปนกองราว ๒๐ กน ลงเรือลำเคียวจ เพียบ บ่าย ๒โมงกลํบมาหิวข้าวคามกนเพรา ะไม่นกิน เข้าไป โกลำก็ไม่ได้ข้กด้วเลยอายข้นใหญ่อีกเร มาก เมื่อกานี่เอง มีคนกนหนึ่งเปนผู้ใหญ่แลว หากณพ่อเอาง!องพนเมืองมาให้หลายอย่าง พอมาถึงคุ ก็ท*,กว่า “ข้อนายพลอยมา” คือหมายความว่านายพลอยซึ อายุรุ่นราวกราวเคียว ข้บนายคนนึ่ ที่ มาขอ เปนมรรคนาย ข้ดเกาะหข้ก คุณแม่ข้องว่าไม่ไข่ นายคอนค่างหา หมายกวามว่านายคอนคน® ซึ่งเคยมาหาก็ฅกลงข้นว่านา คอนนึ่งพูดข้นอยู่เปนนานลงข้ายแกแสคงด้วว่ เปนหมอมาที่งริานขายยาอยู่'ที่คลาค ที่จริงก็เก หนหนึ่งแข้วที่คลาค แค่แกเหมือนข้นข้นนายคอนจริง \" แกเล่าก่อไปว่าแกเกยถูกคนเข้าใจผิดข้นข้วข้นข้ เสมอ เลยข้นข้นเกือบฅาย 'นึ่งสองกนนึ่ข่างเหมือน แลอายุก็คราวเดียวข้นข้วย ว่นสุภรท ๑ พฤษภาดท เปนรินที่ ๒ เข้าข้นนึ่ฅื่นแฅ่มืคใปเที่ยวคุ้งมะนาวข้นอ คราวนึ่ท่านปราณีเปนธุระข้ดการ ให้คนนำไปกนหน ตำรวจภูธรด้วย ๒ กน รวมนึ่งพากเราเปน ©๕ คนด้

๓๑ กน มเกวียนเป ๒ เล่ม ไค้ออกจากบ่'ๅนเวลาโมงเน้ๅ เปฅามทางทีเกย’ไป เอาขาว'โปกินล้วย กร1งแรกฤวงไปจอด เกวียนที่ทางสุคหาภทางโน้น แลวหาที่ค้นน้าวน้นที่ ^อกนขาวเสรวิ!1เลวกางกโ,!,กกๅงเ1ทียวกน[ป โปเทียวทาง เชิงเขาขางขวาก่อน เขาน็ไมมชี่อเปนแท่เรัยกก่นๅๅเขๅ อาวมะนาว ’ม่งคงามอะไรกว่าธรรมกาแท่มีเงอมผๅนๅฦ ทกามรมนามหอยนางรุมมาก มีรอยกนไปท่อยหๅทกแห่งไป เมอออกจากเขานนแลวกI,กิน[ปกๅมหๅคเกบหอยก่นเรื่อย- ^บ่ ใหเกวยนบรรทุกของไปคอยอย่ทีทางจุะกลบ เกิน!,ก็บ กนไปเรอยจนหมกหาก ถงเขาอกขาง ๑ พบพวกหาไข่มุก กำลำชุกหากนอยู่ที่ชายเขา ไค้แวะไปกู พอเวลาบ่าย ๓ Iมงเศษกขนเกวยนกลบ แฅขากลบน เปสิยนทางไหม, คอมาทางซอกเขาซงเปนทางลกแลมๅบลออกบๅงไน อาวเกาะหลก เกนเกวยนกามหากไปจุนถงทีทีก สินเวลา เกินทางกลบชิว่โมงหนึ่งพอดี. ไปเทยว กุ้งมะนาว ก่นนึ่สนุก กว่าไปคราว ก่อนมาก เพระฅงใจุจุะไปทีนนเท่านน จึงไค้เที่ยวเสียจุนท่ว ที่งไ ความรู้หลายอย่างมีการหาหอยเปนกน แลพอกิกบอากาก

๓๒ ทัวย คือเมื่อจวนเที่ยงมีพายุฝนแค่ไม่ตก ทีหลงแดด ไม่มีเลยร่มเย็นสบาย ลมก็พ'ดอยู่ฅลอคว'น. ตามที'บอกล่ก่ษณะคุ้งมะนาวครํ้งก่อนนนยิงไ เจนเพราะไปแวะอยู่เวลานํอขน*ก พึ่งทราบแน่นอนวน เขาที่ยื่นออกไปปากอ่าวขำงขวานนเรียกก*นว่า “ เขา มะนาว ” ขำงชำยนนคือ “เขาล*อมหมวก,’ ที่อยู่ขวาของ อ่าวเกาะหล*กนนเอง เห็นไค้ว่าอยู่ติดก*น่ เขาก่นอยู่ลุก เท่าน1น ส่วนเกาะเล็กที่เคยเล่าแล*วว่ามีอยู่ฅรงกลางอ่ เกาะน1น เรียกว่า “เกาะเหลืองใหญ่” ก*บ “เกาะเหลืองนอย” คือเล็กกว่าก',นนิดหนึ่ง ส่วนรูปของอ่าวน8นใหญ เกาะหล'กแค่ปากอ่าวแคบกว่าแลคั้นกว่าเพราะเขา นํ้นโอบโก่งออกไปมาก. ได้ทราบวิธีหาหอยตล*บมาว่นน้ คือเขาตรวจว่าที ตรงไหนมีเปลือกหอยตายชุมที่ตรงนนม*กมีมากแลอย่ท ทรายแฉะ ๆ เขาเอาเสียมแซะ''ทรายลงลึกส่ก่ผ็ามือเดียว ก็พบค่วม่น่เปน ๆ อยู่เรี่ยรายเปนหมู่ ๆ อีกอย่าง ต ค ได้ไปพบที่อยู่ของหอยทับทิม มันชอบอยู่ในที เฉอาะแฉะ ทรายเบยกมาก ๆ แลตรงมันอยู่มีรูเล็ก ๆ

๓๓ กลม ๆ อยู่เปนแถวฟนหม่ ๆ เราเห็นเช่นน*นเอามือคุ้ย ทรา?าล-:ไปฒน้วมือเดี?)วก็พบ?ทัมไเอยู่เปนแถวน่าเอ มาก ที่อ่าวมะนาวนมีมากเหลือเกินแต่ไม่เห็นปรากฏว่า ทำไมได้ ได้แต่เล่นเท่านไเ กบดามที่กล่าวไว้ว่าไปพบก หาไข่มุกน1น เปนขธงแปลกประหลาดมากยงไม่เกยเห็น ชาวเมืองนเรียกก’นว่า “เทียนทอย” แลตำม'นก็เรียกว่า “ตำเทียนหอย” ดามที่ทราบมาแล่วว่ามนมีอยู่ในนำทเล ลึก ‘ฯ พวกที่ไปหา?ล่องใช้ฉมวกแทงให้ดายงึงได้ตวขนมา แลได้ไข่มุกในนน แด่ที่ไปเห็นนเขาทากนที่ดินทรายร เขาซึ่งนาล:แล่วจึงจะหาได้ ตำม*นฅายแล่วที่:น1น ดินมากมาย เขาเอามีดใหญ่ขุดลงไปพอได้ตำม*นก็เอาชึนมา ง’คเอาไข่มกที่ดิดอยู่ในนน รูปร่างของฅวเทียนหอยน้โฅ ประมาณผามือกาง เปนสองซีกประกบล่น ขางนอกสีมำ ๆ แด่ข่างในเปนเงางามเหมือมมุก ส่วนเมลดไขมุกนนตดอยู ริมไพรปากล่างในที่ง ๒ ล่างก*บที่กลางฅัวดิดอยู่ที ล่องใช้มืดกระเทาะเอาออก แด่ไข่มุกไม่มีทุกตำ หาไม่สู้ร่าย- นำแด่บางตำกีมืหลาย ทุ เมด เมอได้ ใขมุกมาแลวเปลอก ก็ที่ง'ใปเปนกอง เก็บแด่ไข่มุกไปขายเท่านน เราได้ขอซอ มาดหลายสิบเม็ดแลได้เลือกเบ่ลืออตี ทุ มาอูล่ย

๓๔ เสีย'Iจ!ที่ไม่เห็นค้วเปน ๆ แลทราบว่าฅวฟน ๆ ฅี ๆ มาก ทีมไเฅาขแล่'11แเม้ท'จะผอเสียหมต. วํนเสาร์ที่ ๒ พฤษภาค34 เปนวาเท เมื่อวานนึ่ไปเที่ยวมาว*นค้งกาและเดินกนมา จนระบมเท่า คุณ'พ่อ'ใส่รองเท่า'ไปแลเดินหนกเข์าเลยพ เปนแผลไป ว้นนึ่จึงไม่ไปเที่ยว อยู่กบท่านฅลอดค้ ทอยลางเข่าที่แล'ไค้ม่เวลารวบววม,ของสำหร*บขนกลน นลไค้นอนแต่ทำกาเพราะพรุ่งนั้จะไปเที่ยวเขาข,นกระ ไปขนเขาแลเที่ยวถาค*งที่ม่นหมา ยไว้แต่วนไปเขาม่องล่ ค้นก่อนน1น จะไปทางเรือก่อนแล็ว้ไปขนเกวียนเกินบกอีก ต่อหนึ่ง ไค้ฅระเครียมเสบียงไปพรํอมเสร็จแต่คืนค้นนึ่ ว*,นอาทิตย์ที่ ๓ พฤษภาคม เปนว*น ไค้ออกเรือจากหนำท่านแต่โมงเช่า ไปขนที่หมู่ท่ ราษฎรที่เชิงเขาม่องล่าย เช่า'วันนึ่ไม่มีคลื่นแต่เ ใต้นาหนุนเรือฅลอดทาง ทำให้เวียนหำแลจวนจะเมาคลื ไปคามกน เกินทางเรือราว ๕ว นาทีเท่าก*บกราวก่อ เรือที่ไป ๒ ลำควยกน ลำที่เราไปเองนนไปถึง นานจนค้องไปน'งท่กกอยอยู่ อีกลำหนึ่งนึ่

๓๕ ๓ คนแลตำรวจภูธร ก้บบ่าวผู้ชายใเองเราแลกนนำร่อง เขารู้มากก้นจะแล่นใบเพึ๋อจะให้ไปถึงเร็วแด่พอกๅงใบ กลบทำให้ชาไปเสียอึกเพราะไม่มีลมเลยพักนิดลงพัๅย1เอม เลยแจวเอา จึงได้ชำกว่าก*นมากน*ก พอเรือลำหลงไปถึง แลวก็ฃนของขั้นบรรทุกเกวียนซึ่งจอคกอ!เข้บ0ยู่ วนน็มีอยู่ ๓ เล่ม ผู้ใหญ่บ้านบุษย์เปนผู้ใหญ่พัๅนท ขนกระไดเปนผู้นำ หนทางไกลกว่าไปคลองวาฬมากและ เปนที่ดอนก้นดารนา เมื่อเดินทางไปได้ ๔0 นาทีได้หยุ พักที่ร่มไม้กินข้าวเชำก้น เมื่อกินข้าวแก้วบางคนก็เ หข้าบ้ากินที่แถวน็นมีอยู่หลายก้น บางคนก็วี่งไล่แย พอเก็บของเรียบข้อยแก้วจึงไค้เดินทางฅ่อไป หนทางที่ม ว\"นนสบายดีมาก ผุนไม่ค่อยมีไม่พุงเหมือนทางเกวียนที่ เคยไปมาแก้ว แลสองข้างทางก็ไม่รก โคยมากเปนทุ่ง พนทรายที่ง็นน มีหญ้าขนเปนหย่อม ๆ แลคูงามพอใช้ เวลา ๔ โมงเศษถึงเชิงเขาขนกระได จอดเกวียนอยู่ริมทุ่ง ลงเดินไปฅามหาคเก็บหอยเล่นฅลอดไป ที่ตรงนไแปนอ่าว แด่เล็กกว่าอ่าวเกาะหล'กมาก ข้างขวาเปนเขาขนกระได ยื่นออกไปเปนพัวแหลม ตรงนนมีกลองอยู่แท่งหนึงแด่ นาตนมากเดินไปได้ดี ๆ พอพันปากคลองไบ่กีถึงทางขน

๓๖ เขา ทางที่จะไปถาใหญ่แห่ง ๑ ที่เรียกก‘นว่าถาพระ วนนสนุกมาก ทางน่าบื่นเปนหินท8ง์น1นึ่แต่บางแห่งก มากฅ้องคลานขั้นไป ที่ฅรงก้นทางขั้นนนมีหินกอ ซ*บพ้นก้นมากแลกมมากคำข เขาไค้ทำกระไกไม้ไผ่ไว บี่นขั้นสองแห่ง ขั้นไปสูงพอใช้จึงถึงปากถา หยุค ที่น'น. ถานใหญ่โฅพอใช้ ทางลงฅองมีกระไดไม้ไผ่ ลงไปจึงจะไค้ เพราะสูงแลชนมาก ไค้ลงไปเที่ยว เว้นแต่คุณพ่อก้มคุณแม่เท่านึ่น น'งกอยอยู่ท ลง'Iปก้องระว้งที่สุดเพราะกระไดน'นข*นห่างก้นเห ก้าวจนสุคขา แลใฅ้นึ่นมีหินก้อนเล็กใหญ่สูง มาก ว้อนจะน่ากลวสํกหน่อย ในถำน่นหาแสงสว่ ว้างยาก คือมีที่ครงปากถาก*]บถัดเข่า’1ปอกแห่งเคีย ฅรงปากถํ้าทีแรกลงไปมีพระพุทธรูปบนองค์หนึ นอน ใหญ่มากแต่มีรอยชำรุดหลายแห่งมีพระเศียรเ เดินต่อไปพอพ่นพระนอนองค์นนแก้} มีทางVสยวไ1!ว ขวาก้อมเรื่อยไปอีกไกล ล็งที่แห่ง ๑ มีคมาก พวกผ ทีใปฅองขีดไม้ชืดไฟส่องหลาย■ก้นพร็ยิม ทุ ก้นจุนสว่างพฎ

๓๗ เห็นได้ ที่ฅรงนึ่นมีพระนอนใหญ่เท่าองค์ที่ปากถาอีกองค หนึ่ง แลมีพระสาวกน\"งอยู่หลายองค์ เขาว่ามีอยู่ ๔ว อ กว่าอยู่ถัด \"I ถันเข้าไปข้างใน ฅ่อนึ่นไปเหลือที ได้เพราะไม่ได้เฅรียมไฟไปควย ทางฅ่อไปมืดมากเข้าทุกท เขาว่าไปได้อีกไกลมากจึงจะไปพบแสงสว่างอีกแห่งหนึ่ง \\ฅรงนึ่ แปนที,สุดของถาแลว่ามีถัวยขาวิเศษ หรือยาเ อยู่บนฉข้อนหินแห่งหนึ่ง ถัวขนึ่นเปนหินรูปอย่าง อยู่แลมียาอย่ในถ้วยฺน1นเปนนิตย์ ยาเปนเมล็ดกลม ๆ สีคำ เวลาถัวงมือ'ไปคลำดุกได้แต่'จะหยิบออกมาละออก'ไม่ได้ จ เปนด้วยหายเสียหรือจะหยิบไม่ออกก็ไม่ปรากฏ ตาผู้ใหญ่ บุษย์เปนผ้เล่าเรื่องนึ่ให้พง แต่กรนซ’กว่ายาน อะไรก็'ไม่มีความรู้ต่อ'ไป เสียใจที'ไม่ได้เข้าไปจนถึ เพราะทางกีเด้นได้สกวกด้วย ถึานึ่ถึงเดือน ชิ๒ เปน เทศกาลกนขั้นไหว้พระทุกบี่ ขากถับก็กล'บทางเดิมแลมาพกข้อนอย่ที่ใต้ด้ ทีทยุคพกก้นข้าวเข้าน”นิ 'น\"งเล่นนอนเล่นกนเพ แคดร่มจึงจะกล่นแลใศร หิวก็ก้นอะไร ถันเรื่อยไปจนเวล บ่าย ๓โมงครึ่งจึงเดินทางกถับ ขากลบนึ่พอถึงหาคทราย

๓ อ/ อ่าวเกาะหล'กก็เดินเกวียนเลยบหาคมาเรื่อยจนถึงที่พก สั้น เวลา ๒ ช'งโมง พอถึงก็จวนกาพอคี ไปเที่ยวว้นนั้สนุกมาก รู้สึกว่าแปลกรสแปลกชา กว่าที่เกยเที่ยวมา แต่อะไร ‘นุ ก็เรียบร้อยทุกอย่าง ใจทีไปเกิกขาดทุนขั้น สายสร้อยข่อมือฅกหายเสียสายหน รู้สึกขั้นเมื่อขั้นเขาแล้วได้ครึ่งทาง เข่าใจว่าจะหายในระหว่ กินข่าวเข่าแล้วจนถึงขั้นเขาน8น ขุนวรวุฒินำ เที่ยวกนหาคลอดทางก็ไม่ได้ แลคนอื่นก็ช่วยหาก้นที่งน ก็ไม่พบเลย ผู้ใหญ่บุษย์แกร*บธุระแขงแรง-จะหา'ให้อีก แลพอหลวงบุ้ฐีปล้ดเมืองทราบเข่าก็ฅกอกฅกใจมาก บอ จะต่องฅํ้งใจหาให้ได้ เมื่อหยุดพำกินข่าวนนเมียผู้ใหญ่บษย์เอ กบเข่ามาให้กินหลายอย่าง ของแกอร่อย ๆ มาก แล นงคุยอยู่ด*'ว่ย ท่าทางคูจะเปนกนคีช่างพูดซ'':งจาพอใช้ เวลาภล้บถึงหาคทราย ท่านขุนนางท8ง ๓ ของเราลงจาก เกวียนล้นหมด เก็บหอยกันฅลอคทาง แต่ขุนวรวุฒิไ มากกว่าคน แกเอาห่อผากล้องกอไวห่อ!ฅสำหรบจ คุณแม่ แลมีกระ ปองอยู่ล้นหที่งใส่ไวีสำทรบคุณพ่ ทางหอบหามเดินมารงร้งชอบกล ข*นพอใช้

๓๙ วํนจ*นทร็๋ที่ ๔ พฤษภาคม เบืนานที เมอคืนน นาทะเลขนมากจนมิคหาคหมค นาท่วมถึง ผงขางบนแลคลื่นลมจ*คมาก เสียงนาซ*คกระทบผึงค*งสน่ ฅลอครุ่ง เช้าขั้นนาลงเสียมากก็จริงแต่ย*'งมีคลื่นลมจ จนเรือแพไม่กล่าเคิน เวลาบ่าย ๒ โมงไปแล่วมิพายุฝนมา ทางฅว'นออกอทู่ส*กกรึ่งช่วโมงฝนก็กกแต่ไม่มากประเกี๋ยวก็ หาย เมื่อเวลามิพายุน1นแลคูไปทางทเลแลตามเกาะต่าง ‘ๆ เน้นเมฆพ*ดเกลื่อนบนท่องพ้าแลเปนหมอกไปทุกแห่งจนไม่ แลเห็นเกาะเหล่าน1น แต่พอฝนทายแล่'วก็สว่างไสวคี เมื่อ มืคฝนมาพวกเราท่องยกร้อของหนีก'นเทญ่เพราะที่เรือน โปร่งรอบตำแลพึ่งแต่มาฝนก็พึ่งจะฅกว'นน แฅ่เปนเกรา คีมากที่ฝนมาตกว้นนั้ ล่าเปนวานนั้ก็จะช้ายใหญ่ เดินทางก็จะลำบากมากที่จะถูกฝนในบืาเช่นนํ้น พึ หายมาแล่วอากาศเย็นมากกว่าทุก ๆ ว*น ตอนบ่ายนี่กุณพ่อ’ไม่สบาย บอกว่ากร'นฅวแล ใจ ลองปรอทดฅำก็ไม่ช้อน บางทีจะเปนเพราะถูกลมแ ลอองฝนก็เปนได้ หลวงเวชสิทธขอให้นอนคลุมล่าอยู่เสี

๔0 ห์อง พอกาลงอาบIVาอุ่น \"I เสียก็หายไป ที่จริงคุณพ่ สึกไม่ส้ปรกติมาฒั้แค่คืนว'นเสารีแล้วแค่รบประทานยาก ไว้จีงไม่เปใเไข้ รุ่งขั้นไปเที่ยวว*นยํงค์าก็สบายดี ว้นนํ้ก็เห็น'จะเปนเพราะถูกสายฝนประสมคำย เวลากาไค้มีหน*งต\"ลุงดูเล่น หลวงรั^จ*คการเรี มาจากเมืองกำเนิดนพคุณ พวกเล่นหน*งน้เปนชาวไ แลเปใเพี่น่องลูกทลานก*นท4งํ้น่น เด็กบำงผู้ใหญ่บ่าง ๗ ดำยกิน เจ่าของโรงฟนกนกาบอก ไค้ฅํ้งํ้จอเล่นที่ หนำเรือนพ*ก เขาเล่นสนุกพอใช้ ทำให้หำเราะไค้บ มีขำราชการแลราษฎรอุ้มลกจูงหลานมาดูก้แปนกอง เอา เก้าอ?)งนํงก้นเกลื่อนฅามสนาม สนุกก้นใหญ่ จน ๕ ทุ่มจึงเลิก คุณพ่อให้เงินรางว*ล ๘ บาท เล่นเร ชินวงษ์ เนั้อเรื่องน*นก,อง?)งตามธรรมดาอย่างหน* เรื่องวงษ์ ‘คุ จ'กร ๆ แก่จะเปนเรื่องเดียวกิบ “ชินวงษ์ ง่อย''' หรือไม่นนไม่มีใครร*บรอง ฅงํ้ฅ้นก็มีพระก องค์หนึ่ง คือชินวงษ์ ลาพ่อไปเรียนกลปศาสกรีกลางบา . ก'บฤๅษี แค่โง่มากจำอะไรไม่ไค้เลย ฤๅษีสงสารไ

(3นึ่ ซิ นางให้คนหนึ่งให้ชื่อว่า “นางแสงจ*นทรี” แอมีอายคำ คำ ๆ โผล่มาจากไหนไม่ทราบเรียกกินว่า “อ้ายหำหิน” ฤาษีมอบ'ให้อ้ายคนนนพา'โปส่งเมือง ไปกลางทางทีนึ่ก ษยิก กิ!ากิน!ม่ทราบว่ากี่-หนเดี๋ยวย*กษ์ผู้หญิงเดี๋ย ลำชินวงษ์บางกิกนางอ้าง พล'ดกินไม่ห?]ดฅามเกย แต่อ คำคำ ๆ กนน8นคอยแก้ไขได้เสมอ แปลว่าอย่างไร ๆ ไม่แพ้ใครยำคา ดูไค้เพียงนึ่ไค้ลุกไปเสียประเดี เลยต่ออ้นไม่ฅิคไม่ทราบลงเอยอย่างไร ที'สนุกน8นประกอบ กินหลายอย่าง กือฟนคร8งแรกที่เคยดูอย่างฅ8งใจดู ท*งพ เสียงริองแลทำนองข้อนขางจะชินมากคำ?] ทํ้งได้เห็นค ที่มาดูชอบกินมาก มีหนาคาเบิกบานแทบทุกกน มีเรื่องน่าข้นอยู่เรื่องหนึ่ง เมื่อว*นเสารีที พระยาคิริไชยแกมาลาคุณพ่อว่าจะกล'บกรุงเทพ ๆ แ พ่อริบจะโทรเลขส'งเรือให้คอยรีบจากเรือ แต่พอประเดี๋ยว ให้ไปถามว่าจะไปเรือเมล์หรือรถไฟ แกคอบมาว่ายำไม ฅกลง เวลาน8นก็จวนโมงเชำแลำ กำหนดรถไฟเขาออก โมงฅรง แลเรือเมล์ที่จะไปกรุงเทพ ๆ ก็มาแวะแลำแกก็ ไม่ฅกลงใจอยู่ไค้ พอประเดี๋ยว อย่างไรไม่ทราบเอะอะ

๔๒ ขนของลงเรือไปเรือใหญ่ กรนเห็นแกฅกลงด'งนํ้นแล คุณพ่อ ก็ ให้ขุนวรวุฌิไปส่งโทรเลขไปกรุงเทพ ลรรพแล้ว ประเดี๋ยวสิพระยาศิรืไชยโผล่กลับมา ขน กล'บมาหมด มาบอกอย่างเสียงอ่อย ฯ ว่าไม่ไป เพราะเรือ กบแคบแลมีคนอยู่เฅ็มแลว ที่จริงก็มีแหม่มที่มาคากอ' กาศ อยู่ที่เกาะหลกนเขาจะกล,บพร2อมแกหลายคน แค่เขาหา ห2องไค้หมค แกคองเปนกนเหลือยอมแพ้แหม่มกลบมา ท้นคุณพ่อค้องให้ขุนชาญวี่งไปคามขนวรวุฒให้ ขนชาญไปพบ ขุนวรวุฒิที่คลาคขากลืบมา ก็พอคึท้เคียว โทรเลขไปไม่ไค้สายเสีย พอเหมาะก*นทีเดียว น่าข้นที่ว่า พระยาศริ ไชยแกทำหน่าเฉยถาเฉยแลกระปอดกระแปค อย่างของแกพูดลากเสียงชำ ๆ เบา ๆ คกลงไค้ความว่า ไม่เคยออกทเลเลย แลกลัวเรือเมล์ควย ฅกลงว่าจะกลั ทางรถไฟ ที่ที่พ่เๆของแกก็ข้นมาก พอแขกน่าวออกจา ก็ลงมือรอหมดเหลือแค่ฝาน่0หลังกา ลัวแกเองก็จนออ ข้นคำเอง เลยน่องขลกฃลักจ'ดน่นใหม่ นี่พึ่ง'ไปรถไฟเ



พมฬ์ที่; โร\\3ฬัฬฬ์การศาสนา ๒ต**® *14'า*ม่พ*ม่ง ท้,พ!!เวิ^^ ^ผพ'โผษ*โ4า โพ-1 ,