การซ่อมสะพานพุทธโดยนักเรียนช่างกล หลังสงครามมหาเอเซียบูรพา

สะพานพทุ ธยอดฟ้ า ท่ีเชื่อมต่อด้วยสะพานเบลยี ์ (Bailey Bridge) ให้ใช้งานชั่วคราวโดยฝี มือนักเรียนช่างกลปทุมวนั

สะพานพทุ ธยอดฟ้ า ถูกระเบิด ในสมยั สงครามโลกคร้ังที่ 2 ในสมยั ส่งครามโลกคร้ังท่ี 2 สะพานพระราม พทุ ธยอดฟ้ า ถูกโจมตีทิง้ ระเบิด หลายคร้ัง วนั ท่ี 14 เมษายน พ.ศ. 2488 เวลา 11.00 น. เคร่ืองบินแบบ B-24 จานวน 20 ลา ฝ่ ายสมั พนั ธมิตร (องั กฤษ และ สหรัฐอเมริกา) ไดบ้ รรทุกระเบิดน้าหนกั 1,000 ปอนด์ บินมาทิ้งใส่โรงไฟฟ้ าท่ีอยขู่ า้ งวดั ราชบรู ณะราช วรวหิ าร หรือวดั เลียบ เน่ืองจากเป็นจุดยทุ ธศาสตร์สาคญั ท่ีถูกระบุวา่ เป็นโรงไฟฟ้ าท่ีใหญท่ ่ีสุด ของกรุงเทพฯ ส่งผลใหโ้ รงไฟฟ้ าถูกระเบิดทาลายเสียหายราบเรียบ ระเบิดส่วนหน่ึงพลาดเป้ าไปตกท่ีวดั เลียบ โบสถว์ หิ าร หลงั คาสองช้นั ระเบียงคด เจดียร์ ายภายในบริเวณถูกทาลายเกือบท้งั หมด ที่เหลือคือพระปรางคอ์ งคใ์ หญ่ ระเบียงคดบางส่วน กบั ช่องประตทู างเขา้ ของระเบียงคดและเจดียอ์ งคเ์ ลก็ ๆ นอกจากวดั เลียบท่ีอยใู่ กล้ โรงไฟฟ้ ามากที่สุดแลว้ สะพานสมเดจ็ พระพุทธยอดฟ้ า โรงเรียนสวนกุหลาบ ยา่ นการคา้ ในแถบน้นั รวมท้งั อาคารกลางโรงเรียนเพาะช่างไดร้ ับความเสียหายอยา่ งหนกั ตอ้ งยา้ ยที่ทาการไปเปิ ดการเรียนการสอน ชว่ั คราวท่ีวดั นางนอง ตาบลบางคอ้ เขตบางขนุ เทียน จงั หวดั ธนบุรี ภาพควนั ท่ีเกิดจากการถูกทิ้งระเบิดใกลส้ ะพานพุทธ ความเสียหายของสะพานพุทธ มิไดโ้ ดนระเบิดจงั ๆ จนสะพานขาด แต่ระเบิดตกท่ีขา้ งสะพานทาให้ ตอม่อสะพานแตกเป็นช่องโห่ว ประมาณ 1 เมตร ทาใหม้ ีน้าไหลเขา้ ภายใน กรมโยธาเทศบาล ตรวจสอบ แลว้ เห็นวา่ ปล่อยไว้ น้าหนกั โครงเหลก็ ของสะพานที่ตกลงที่ตอม่อจะทาใหเ้ กิดความเสียหายมากข้ึน จึงร้ือ โครงเหลก็ ส่วนน้นั ออก ทาใหท้ ้งั คนและรถยนตใ์ ชส้ ะพานน้ีขา้ มไปมาไม่ได้ ทางราชการจึงไดจ้ ดั แพใชเ้ รือ ลากจงู วงิ่ ขา้ มไปขา้ มมาเพื่อใหค้ นใชข้ า้ มไปมา

ความเสียหายของสะพานพทุ ธ จนปี พ.ศ. 2490 กรมโยธาเทศบาล ไดต้ ิดตอ่ น.ต. หลวงประพรรดจิ์ กั รกิจ ร.น. (แสวง หาสตะ นนั ทน์) ครูใหญ่โรงเรียนชา่ งกลปทมุ วนั ไปทา สะพานชว่ั คราวเพ่อื ใหป้ ระชาชนไดเ้ ดินขา้ มไปมาได้ น.ต. หลวงประพรรดจิ์ กั รกิจ ไดน้ าคณะนกั เรียนช่างกลปทุมวนั ทาสะพานเบลีย์ (Bailey Bridge) ผาดเช่ือมสะพาน พุทธส่วนที่ขาด ตอนน้นั อะหลยั่ อุปกรณ์ขาดแคลน หมุดยา่ จึงทาการหล่อข้ึนเองท่ีภายในโรงหล่อของ โรงเรียน และของท่ีทางกองทพั ญี่ป่ ุนยกใหโ้ รงเรียนช่างกลปทุมวนั หลงั ถอนทพั (แพส้ งครามมหาเอเชีย บูรพา ปี ๒๔๘๘) คาบอกเล่าจากอาจารยอ์ ุดม จโนภาษ นกั เรียนช่างกลปทุมวนั ๒๔๙๑ – ๒๔๙๓ (อดีต อาจารยแ์ ผนกอิเล็กทรอนิกส์ วทิ ยาลยั เทคนิคกรุงเทพ ฯ , นายช่างใหญ่สถานีโทรทศั นช์ ่อง ๓ ) หน่ึงใน นกั เรียนช่างกลปทุมวนั ที่ไปร่วมซ่อมสะพานพุทธ ในคราวน้นั เล่าวา่ ไดร้ ับงานมาจากรัฐบาลใหซ้ ่อมสะพาน พุทธใหค้ นเดินขา้ มมาไดช้ วั่ คราวก่อน แต่พอซ่อมเสร็จ มนั แขง็ แรงพอจนรถยนตส์ ามารถแล่นขา้ มได้ ซ่ึงได้ ถูกใชง้ านจนถึงปี 2492 ในปี 2492 รัฐบาลจดั ประกวดราคาซ่อมสะพานพทุ ธยอดฟ้ า ปรากฏวา่ มีบริษทั ตา่ งชาติเสนอราคาจดั ซ่อมสูงมาก คณะกรรมการจดั ประกวดราคาไดห้ ารือกบั ผเู้ ชียวชาญและวศิ วกร สรุปวา่ สามารถจดั ซ่อมกนั ได้ เอง จึงมีมติจดั การซ่อมโดยการควบคุมของหลวงบุรกรรมโกวทิ (ลอ้ ม บุรกรรมโกวทิ ) อธิบดีกรมโยธา เทศบาล ภายใตก้ ารอานวยการของ หลวงยกุ ตเสววี วิ ฒั น์ นายกเทศมนตรีนครบาลกรุงเทพฯ ซ่อมเสร็จและมี พธิ ีเปิ ดการจราจร เม่ือวนั ที่ 15 พฤศจิกายน 2492

ภาพของสะพานพทุ ธที่ เช่ือมตอ่ ดว้ ย สะพานเบลีย์ ( Bailey Bridge) ให้ใชง้ านชวั่ คราวโดย ฝีมือ นกั เรียนช่างกลปทุมวนั

ภาพของสะพานพทุ ธที่ เช่ือมตอ่ ดว้ ย สะพานเบลีย์ ( Bailey Bridge) ให้ใชง้ านชวั่ คราวโดย ฝีมือ นกั เรียนช่างกลปทุมวนั

ภาพของสะพานพุทธท่ี เชื่อมตอ่ ดว้ ย สะพานเบลีย์ ( Bailey Bridge) ให้ใชง้ านชว่ั คราวโดย ฝีมือ นกั เรียนช่างกลปทุมวนั น.ต. หลวงประพรรด์ิจกั รกิจ ร.น. (แสวง หาสตะนนั ทน์) ครูใหญ่โรงเรียนช่างกลปทุมวนั

หลวงบุรกรรมโกวทิ (ลอ้ ม บุรกรรมโกวทิ ) เกิดเมื่อวนั ท่ี 22 พฤษภาคม 2439 เป็นบุตรของนายกรี กบั นางแข เขา้ เรียนที่โรงเรียนไตรมิตรวทิ ยาลยั แลว้ ไปเรียนตอ่ ท่ีโรงเรียนอสั สมั ชญั ตอ่ มาในปี พ.ศ. 2454 ไดเ้ ขา้ ฝึกงานในกองก่อสร้างพระที่นง่ั บา้ นปื น จงั หวดั เพชรบุรี สงั กดั กระทรวงมหาดไทย จนไดบ้ รรจุเขา้ รับ ราชการในปี พ.ศ. 2460 ตาแหน่งช่างแบบ เป็นรองอามาตยต์ รีในปี 2462 และเป็นขนุ บริกรรมโกวทิ ในปี ถดั มา จนเจริญกา้ วหนา้ ในหนา้ ท่ีราชการกระทง่ั เป็นอธิบดีกรมโยธาธิการ กระทรวงมหาดไทย หลวงบุรกรรมโกวทิ เป็นกรรมการชุดก่อต้งั ของวศิ วกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในปี พ.ศ. 2493 หลวงบุรกรรมโกวทิ ไดล้ งสมคั รรับเลือกต้งั สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎรจงั หวดั ปราจีนบุรีในการ เลือกต้งั สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎรไทยเป็นการทว่ั ไป กุมภาพนั ธ์ พ.ศ. 2500 สังกดั พรรคเสรีมนงั คศิลา และ ไดร้ ับเลือกต้งั เป็นสมยั แรก และหลงั การเลือกต้งั เขาไดร้ ับแต่งต้งั เป็นรัฐมนตรีช่วยวา่ การ กระทรวงมหาดไทย ในรัฐบาลจอมพล แปลก พบิ ูลสงคราม ตอ่ มาไดร้ ับเลือกต้งั อีกคร้ังในการเลือกต้งั สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎรไทยเป็นการทวั่ ไป ธนั วาคม พ.ศ. 2500 โดยไมไ่ ดส้ งั กดั พรรคการเมืองใด

หลวงยกุ ตเสววี วิ ฒั น์ (สิระ ยกุ ตะเสวี นามเดิม ศรี พ.ศ.2449-2536) อดีตนกั เรียนทุนกรมรถไฟหลวง ไปศึกษาตอ่ ณ ประเทศองั กฤษ , ผอู้ านายการการท่าเรือแห่งประเทศไทย , นายกเทศมนตรีเทศบาลนคร กรุงเทพฯ , อธิบดีกรมโยธาเทศบาล , รักษาการผอู้ านวยการสานกั ผงั เมืองคนแรก สมรสกบั คุณหญิงยกุ ตเส ววี วิ ฒั น์ (ถนอมศรี ยกุ ตะเสว)ี บิดาของ ท่านผหู้ ญิงสุมาลี จาติกวนิช สะพานเบลีย์ ลกั ษณะของสะพานเบลียจ์ ะมีโครงสร้างที่ทาเป็นชิ้นส่วนสาเร็จรูปท้งั ตวั พ้ืนและผนงั โครงถกั (Truss) สาหรับช่วยรับน้าหนกั เมื่อจะสร้างกจ็ ะสร้างฐานรับน้าหนกั ที่ฝั่งดา้ นหน่ึง จากน้นั จึงนา ชิ้นส่วนดงั กล่าวมาประกอบเขา้ ดว้ ยกนั คลา้ ยกบั การต่อตวั ตอ่ ใหเ้ ป็นตวั สะพาน เมื่อต่อจนไดค้ วามยาวตาม ตอ้ งการแลว้ ก็จะค่อย ๆ เลื่อนตวั สะพานขา้ มไปยงั อีกฝ่ังหน่ึง แลว้ จึงขา้ มไปสร้างฐานรับน้าหนกั ที่คอ สะพานอีกฝ่ังหน่ึงกเ็ ป็นอนั เรียบร้อย

คน้ ควา้ และเรียบเรียงโดย ประเสริฐ แซ่อ๊ึง นกั เรียนช่างกลปทุมวนั ปวช รุ่น 50 ช่างวทิ ยแุ ละโทรคมนาคม เลขประจาตวั 15697 ขอบคุณ ขอ้ มลู และภาพจาก Internet ภาพจาก ปี เตอร์ วลิ เล่ียมส์ ฮนั ท์ พ.ศ. 2489