เทวรูปพระวิษณุกรรมอินเดียและศิลปขอม-ลพบุรี

หนังสือชุดพระวษิ ณุกรรมเทพ เล่ม 9 พระวษิ ณุกรรมอนิ เดยี และพระวษิ ณุกรรมศิลปะขอม-ลพบุรี

ความเป็ นมา สืบเนื่องจากนอ้ ง กรุงเทพช่าง ช่างไฟ (ชยั ) เสนอในเฟสลูกพระวษิ ณุกรรม (ปัจจุบนั เปล่ียนช่ือเป็ น ชมรมลูกพระวิษณุกรรม) เมื่อวนั ท่ี 13 พฤศจิกายน 2557 เวลา 9.39 น. “กลุ่มลูกพระวิษณุกรรม น่าจะ รวบรวมภาพองคพ์ อ่ จากทว่ั ประเทศ แลว้ มาทาเป็ นหนงั สือดีไหมนา้ าาา สงสัยเราจะคิดดงั ไปหน่อย...อิอิ” มี กระแสตอบรับอยา่ งลน้ หลาม มีผรู้ ่วมอุดมการณ์เขา้ มาร่วมกนั 11 ทา่ น ท่ีจะร่วมกนั สานฝันของนอ้ ง กรุงเทพ ช่าง ช่างไฟ (ชยั ) ดงั น้ี คือ รายนามผู้ร่วมริเร่ิมการจัดทาหนังสือรวบรวมข้อมูลภาพและประวตั ิพระวษิ ณกุ รรมทวั่ ไทย 1. นายภูมิพฒั น์ (เอส) ทวสี ุข เฟส Poomipat Thaweesook ประธานชมรมลูกพระวษิ ณุกรรม 2. นายประเสริฐ (อ๊ึง) แซ่อ๊ึง เฟส ประเสริฐ แซ่อ๊ึง 3. อาจารยส์ ุริศกั ด์ิ (เกา้ ) บุญกิตติพร เฟส Surisak Boonkitiporn 4. นายกลุ ชาติ (อน๋ั ) สุทธิประสิทธ์ิ เฟส Kulachart Suttiprasit 5. นายกมล (ลง้ ) อุไรเรืองศรี เฟส งามวงศว์ าน สมบตั ิศิลป์ 6. นายจตุรงค์ (มด) หล่มศกั ด์ิ เฟส Jaturong An Ant Lomsak 7. นายปัณณทตั (ชยั ) ขุนทอง เฟส กรุงเทพช่าง ช่างไฟ 8. นายพลสิทธ์ิ (สิทธ์ิ) แซ่เตียว เฟส BlueBlood Sit 9. พ.จ.อ.วราวธุ (โบท๊ ) สุนทรเกตุ เฟส Boatz Ahoy 10. นายอภิชาติ (ชาติ) ออ่ นละมูล เฟส Richard Onlamun 11. นายอนุสรณ์ (โอรส) เจนเบญจธรรม เฟส โอรส หมาป่ า มีการพูดคุยเสนอขอ้ คิดเห็นในเฟส และไดเ้ ปลี่ยนช่ือเฟสจากลูกพระวิษณุกรรมเป็ นชมรมลูกพระ วิษณุกรรม ซ่ึงมีนายภูมิพฒั น์ (เอส) ทวีสุข เฟส Poomipat Thaweesook ประธานชมรม ฯ และมีความเห็น พร้องกนั ว่า หนงั สือ เล่มน้ีต่อไปจะเป็ นที่กล่าวขาน เพราะแต่ละสถาบนั ยอ่ มมีประวตั ิศาสตร์ ของแต่ละ สถาบนั ซ่ึงเด็กยุคใหม่อาจไม่เคยรู้ แต่พวกเราจะทาใหน้ ้อง ๆ รู้วา่ พ่ี นอ้ ง เคา้ อยกู่ นั แบบไหน ความสามคั คี น้นั สาคญั นกั สงั คมน้ีจะอยคู่ นเดียวไมไ่ ดค้ รับ ปฐมบท กาลงั จะเกิดข้ึนจากใคร คนใดคนหน่ึงไม่ไดค้ รับ ตอ้ ง มีพี่ ๆ น้อง ๆ ร่วมมือกนั ครับ ไหน ๆ ทาแล้วต้องทาให้ดีไปเลย เพ่ือเป็ นข้อมูลอา้ งอิงในอนาคตได้เลย โอกาสทาแบบน้ีไม่ง่ายครับ สายสัมพนั ธ์แห่งลูกพระวิษณุกรรมจะกลายเป็ นจุดเปลี่ยนสาคญั แห่งหน้า ประวตั ิศาสน์ช่างไทยลดความขดั แยง้ เพ่ิมพูนมิตรภาพ สรรคส์ ร้างมิติใหมแ่ ห่งชนช่างไทย

งาน น้ีงานใหญ่ที่ต้งั เป้าหมายจะเก็บให้ครบทุกองคใ์ นประเทศไทย ตอ้ งใชเ้ วลาแยะ ผูร้ ่วมริเริ่มการ จดั ทาหนงั สือรวบรวมขอ้ มูลภาพและประวตั ิพระวิษณุกรรมทวั่ ไทย ของชมรมลูกพระวิษณุกรรมไดจ้ ดั การ ประชุมจดั ต้งั คณะทางานของชมรมลูกพระวษิ ณุกรรม เพ่ือจดั รวบรวมขอ้ มูลภาพและประวตั ิพระวิษณุกรรม ทว่ั ไทย และต้งั ช่ือว่า คณะจดั ทาหนงั สือ “พระวิษณุกรรม บรมครูช่าง” โดยมอบหมายให้นายประเสริฐ แซ่อ๊ึง เป็ นหัวหน้าคณะทางาน เมื่อวนั พุธที่ 10 ธันวาคม 2557 ณ ห้อง 1606 ช้ัน 16 ไดมอนรัชดา คอนโดมิเนียม ของอาจารยส์ ุริศกั ด์ิ (เกา้ ) บุญกิตติพร ท่ีประชุมมีขอ้ สรุปจะตอ้ งสร้างเครือข่าย ลูกข่ายในแต่ ละพ้ืนที่ช่วยรวบรวมขอ้ มูลและภาพถ่ายของพระวิษณุกรรมของแต่ละสถาบนั ตามรูปแบบท่ีคณะทางาน กาหนด เพื่อให้ได้ขอ้ มูลของแต่ละสถาบนั เป็ นแนวทางเดียวกนั ทุกสถาบนั แล้วส่งขอ้ มูลมารวบรวมที่ คณะทางานเกบ็ สะสมไว้ ในขณะที่ขอ้ มูลทยอยเขา้ มากต็ อ้ งเริ่มเรียบเรียงและจดั เกบ็ ใหเ้ ป็นระบบ แต่หลงั จากน้ันก็ได้มีการเดินงานไปประมาณหน่ึง ผมที่เป็ นหัวเรี่ยวหัวแรงมีภารกิจไม่มีเวลา ดาเนินการ จึงหยดุ ดาเนินการไป ต่อมาหลงั จากท่ีผมไดศ้ ึกษาเร่ืองราวและตานานพระวิษณุกรรม จนรวบรวมและเรียบเรียงสาเร็จ เห็นวา่ ในประเทศไทยโดยเฉพาะสถาบนั ท่ีสอนดา้ นอาชีวศึกษาจะมีเทวรูปพระวษิ ณุกรรมประจาสถาบนั เพ่ือ เป็ นศูนยร์ วมจิตใจครูอาจารยแ์ ละนกั เรียนนกั ศึกษา แทบทุกสถาบนั จึงกลบั มาคิดที่จะรวบรวมภาพเทวรู ปพระวิษณุกรรมในประเทศไทยอีกคร้ัง โดยมีวตั ถุประสงค์เพื่อเป็ นขอ้ มูลเบ้ืองตน้ ให้ผูท้ ่ีสนใจไดน้ าไป ศึกษาตอ่ ยอดในดา้ นตา่ ง ๆ โดยไม่หวงั ผลดา้ นธุรกิจ แต่โดยลาพงั ผมเองคงไมส่ ามารถเดินทางไปถ่ายภาพได้ หมด แต่ไดแ้ นวร่วมเพอื่ นพน่ี อ้ งผรู้ ่วมอุดมการณ์ในเฟส ช่วยกนั รวบรวมขอ้ มูลประวตั ิและถ่ายภาพองคพ์ ระ วษิ ณุกรรมมาให้ และที่ช่วยไดม้ ากคือระบบสืบคน้ Google และ Facebook ของสถาบนั การศึกษา จึงทาให้ โครงการน้ีดาเนินงานไดง้ ่ายข้ึนและสาเร็จในเวลาไม่นาน ขอขอบคุณเพื่อนพ่ีน้องทุกท่านมากครับ น้ีคือ ประวตั ิศาสตร์อีกหนา้ หน่ึงของไทยท่ีพวกเราได้ช่วยกนั สร้างสรรค์ แต่ยงั เป็ นหนงั สือท่ียงั ตอ้ งปรับปรุง รูปภาพเน้ือหาและการจดั หนา้ ให้ดีข้ึน ถา้ ท่านพบวา่ มีขอ้ มูลใดผิดพลาดมีรูปภาพท่ีดีกวา่ หรือมีขอ้ มูลเทวรูป พระวษิ ณุกรรมเพ่ิมเติม เพราะยงั คงมีเทวรูปพระวิษณุกรรมอีกหลายสถานที่ที่ผมไม่ทราบ จึงไม่ไดน้ ามาลง ในหนงั สือชุดน้ี ส่งมาไดท้ ี Email : [email protected] ผมพร้อมท่ีจะปรับปรุงแกไ้ ขให้ดีข้ึน ขอบคุณมาก ครับ ประเสริฐ แซ่อ๊ึง ผศู้ ึกษาคน้ ควา้ และเรียบเรียง 1 สิงหาคม 2563

คานา หนงั สือชุดพระวษิ ณุกรรมเทพ เล่ม 9 เทวรูปพระวษิ ณุกรรมอินเดียและพระวิษณุกรรมศิลปะขอม- ลพบุรี เป็น 1 ใน 9 เล่มของหนงั สือชุดพระวษิ ณุกรรมเทพ หนังสือชุดพระวษิ ณกุ รรมเทพ มีดงั น้ี เล่มที่ 1 ตานานพระวษิ ณุกรรม มหาคุรุเทพแห่งงานช่างและความสาเร็จท้งั ปวง เล่มที่ 2 เทวรูปพระวษิ ณุกรรมในประเทศไทย ประจาสถานศึกษาในกรุงเทพฯ และปริมณฑล เล่มที่ 3 เทวรูปพระวษิ ณุกรรมในประเทศไทย ประจาสถานศึกษาในภาคกลาง เล่มที่ 4 เทวรูปพระวษิ ณุกรรมในประเทศไทย ประจาสถานศึกษาในภาคเหนือ เล่มท่ี 5 เทวรูปพระวษิ ณุกรรมในประเทศไทย ประจาสถานศึกษาในภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ เล่มท่ี 6 เทวรูปพระวษิ ณุกรรมในประเทศไทย ประจาสถานศึกษาในภาคตะวนั ออก เล่มที่ 7 เทวรูปพระวษิ ณุกรรมในประเทศไทย ประจาสถานศึกษาในภาคใต้ เล่มท่ี 8 เทวรูปพระวษิ ณุกรรมในประเทศไทย ในหน่วยงานและวดั เล่มท่ี 9 พระวษิ ณุกรรมอินเดียและพระวษิ ณุกรรมศิลปะขอม-ลพบุรี ประเสริฐ แซ่อ๊ึง ผศู้ ึกษาคน้ ควา้ และเรียบเรียง ลูกพระวษิ ณุกรรม ช่างกลปทุมวนั รุ่น 50 ปวช ช่างวทิ ยแุ ละโทรคมนาคม สารพดั ช่างพระนคร หลกั สูตรซ่อมโทรทศั น์ 2524 วทิ ยาลยั เทคนิคกรุงเทพ ฯ ช่างอีเลก็ โทรนิคส์ รุ่น 31 ช่างกลพระนครเหนือ ป.ตรี ครุอุตสาหกรรม อิเลก็ ทรอนิกส์ – สื่อสาร 2536 15 ธนั วาคม 2563

พระวษิ ณุกรรมอนิ เดยี และพระวษิ ณกุ รรมศิลปะขอม-ลพบุรี หน้า สารบญั 1 ภาพพระวษิ ณุกรรมอินเดีย 7 เทวรูปพระวษิ ณุกรรมอินเดีย 16 เทวรูปพระวษิ ณุกรรมศิลปะขอม-ลพบุรี

ภาพและเทวรูปพระวษิ ณุกรรมอนิ เดยี

ภาพพระวษิ ณกุ รรมอนิ เดีย ภาพพระวษิ ณกุ รรมศิลปะอินเดยี ตะวนั ตก อาวธุ สมุดโนต้ เชือก ไมว้ ดั กาน้าหรือน้าเตา้ พาหนะคือ ห่าน

2

3

4 ภาพพระวษิ ณกุ รรมศิลปะอนิ เดีย เมืองมุมไบ รัฐมหาราษฏระ

5 ภาพพระวษิ ณุกรรมอินเดยี ศิลปะรัฐเบงกอล อนิ เดยี ตะวนั ออก อาวธุ คอ้ น ขวาน ธนู ตาชงั่ พาหนะ ชา้ ง

6

7 เทวรูปพระวษิ ณุกรรมอนิ เดีย เทวรูปพระวษิ ณกุ รรมอินเดียตะวนั ตก

8

9

10

11

12

13 เทวรูปพระวษิ ณกุ รรมอนิ เดยี ตะวนั ออก รัฐเบงกอล

14

15 เทวรูปพระวษิ ณุกรรมอินเดียเหนือ หมิ าจัลประเทศ เทวรูปพระวษิ ณุกรรมเนปาล

เทวรูปพระวษิ ณุกรรมศิลปะขอม-ลพบุรี

16 เทวรูปพระวษิ ณกุ รรมศิลปะขอม – ลพบุรี พระวษิ ณุกรรมปางน่ังชันเข่าด้ายขวาบนท่าส่ีเหลี่ยม พระหัตถ์ขวาถือขวาน เน้ือสาริด ศิลปะลพบุรี สมยั พุทธศตวรรษท่ี 18 – 19 เน้ือสาริด สูง 9.5 ซม. พระพกั ตร์เรียว พระนาสิกใหญ่ พระโอษฐห์ นา พระ วรกายทอ่ นบนไมท่ รงภูษา ทรงเครื่องสวมกระบงั หนา้ มงกฎุ กุณฑล กรองศอ และพาหุรัด พระหตั ถซ์ ้ายวาง บนพระเพลา นุ่งผา้ ส้นั จีบเป็นริ้ว ชกั ชายผา้ เป็นวงโคง้ คาดเขม็ ขดั ทบั และดา้ นหลงั ผกู โบวร์ ูปผีเส้ือ ขุดไดท้ ี่ โรงเรียนบา้ นถาวร ต.ถาวร อ.ระหานทราย บุรีรมย์ ปี 2534 ปัจจุบนั จดั แสดงอยทู่ ี่พิพิธภณั ฑสถานแห่งชาติ พิ มาย จ.นครราชสีมา

17 พระวษิ ณุกรรมปางนั่งชันเข่าด้านขวาบนท่าสี่เหลยี่ ม พระหัตถ์ขวาถือผงึ่ เลก็

18

19

20

21

22

23

24

25

26