เทวรูปพระวิษณุกรรมในไทย

เทวรูปพระวษิ ณกุ รรมในไทย

เทวรูปพระวษิ ณุกรรมในไทย จากการสารวจ ช่วงเดือนสิงหาคมถึงธนั วาคม 2563 มีขอ้ มลู ดงั น้ี สถาบันการศึกษาของรัฐในระดับอาชีวศึกษา จานวนวทิ ยาลยั อาชีวศึกษาที่สอนวชิ าช่างกล ช่างก่อสร้าง และศิลปกรรม ทวั่ ประเทศมีท้งั หมด 390 สถาบนั จานวนวทิ ยาลยั อาชีวศึกษาท่ีมีเทวรูปพระวษิ ณุกรรมใหค้ รูอาจารยแ์ ละนกั ศึกษาเคารพบูชามี 360 สถาบนั จานวนวทิ ยาลยั อาชีวศึกษาที่ไม่มีมีเทวรูปพระวษิ ณุกรรมใหค้ รูอาจารยแ์ ละนกั ศึกษาเคารพบชู ามี 30 สถาบนั มีจานวนพระวษิ ณุกรรม 391 องค์ (บางวทิ ยาลยั มีพระวษิ ณุกรรมมากกวา่ 1 องค)์ สถาบันการศึกษาของเอกชนในระดบั อาชีวศึกษา จานวนเทวรูปพระวษิ ณุกรรม สถาบนั การศึกษาของเอกชนในระดบั อาชีวศึกษาทวั่ ประเทศมี 92 สถาบนั มีจานวนพระวษิ ณุกรรม 98 องค์ (บางวทิ ยาลยั มีพระวษิ ณุกรรมมากกวา่ 1 องค)์ สถาบันการศึกษาของเอกชนในระดับมหาวทิ ยาลยั จานวนเทวรูปพระวษิ ณุกรรม คณะวศิ วกรรม อุตสาหกรรม ในระดบั มหาวทิ ยาลยั ทวั่ ประเทศมี 27 สถาบนั มีจานวนพระวษิ ณุกรรม 31 องค์ (บางวทิ ยาลยั มีพระวษิ ณุกรรมมากกวา่ 1 องค)์ หน่วยงานและวดั จานวนเทวรูปพระวษิ ณุกรรม ตามหน่วยงาน ทวั่ ประเทศมี 18 หน่วยงาน จานวนเทวรูปพระวษิ ณุกรรม ตามวดั ทวั่ ประเทศมี 19 วดั ปางเทวรูปพระวษิ ณกุ รรมในประเทศไทย จากการสารวจสืบคน้ ขอ้ มลู ในช่วงสิงหาคม – ธนั วาคม 2563 เท่าท่ีสืบคน้ พบ มีอยู่ 2 ปาง คือ 2

1 ปางยนื มีดงั น้ี 1.1 ปางยนื พระหตั ถข์ วาถือไมว้ า พระหตั ถซ์ า้ ยถือไมฉ้ ากและลูกด่ิงมี 137องค์ 1.2 ปางยนื พระหตั ถข์ วาถือไมว้ า พระหตั ถซ์ า้ ยถือลูกดิ่งมี 6องค์ 1.3 ปางยนื พระหตั ถข์ วาถือไมว้ า พระหตั ถซ์ า้ ยถือฉาก มี3องค์ 1.4 ปางยนื พระหตั ถข์ วาถือไมว้ า พระหตั ถซ์ า้ ยถือเฟื องและลูกดิ่งมี1องค์ 1.5 ปางยนื พระหตั ถข์ วาถือไมว้ า พระหตั ถซ์ า้ ยมิไดถ้ ือส่ิงใดมี2องค์ 1.6 ปางยนื พระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ยถือลูกดิ่งมี 3 องค์ 3

1.7 ปางยนื พระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ยมิไดถ้ ือสิ่งใดมี2องค์ 1.8 ปางยนื พระหตั ถข์ วาถือไมฉ้ ากและด่ิง พระหตั ถซ์ า้ ยถือไมว้ า มี 1 องค์ 1.9 ปางยนื พระหตั ถข์ วาถือไมฉ้ าก พระหตั ถซ์ า้ ยถือไมว้ า มี 1 องค์ 1.10 ปางยนื พระหตั ถข์ วาถือมิไดถ้ ือส่ิงใดพระหตั ถซ์ า้ ยถือไมว้ า มี 2 องค์ 1.11 ปางประทบั ยนื พระหตั ถข์ วาถือไมว้ าพระหตั ถซ์ า้ ยถือเฟื องมี 1 องค์ 4

2 ปางน่ัง มีดงั น้ี 2.1 ปางนั่ง พระบาทด้านขวานั่งราบ พระบาทข้างซ้ายห้อยลง ยงั มีหลากหลายรูปแบบตามสิ่งของที่ ถือ 2.1.1 ปางนง่ั พระบาทดา้ นขวานงั่ ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ า้ งขวาวางอยบู่ นพระชานุ (หวั เข่า) พระหตั ถข์ า้ งซา้ ยถือดอกบวั แบบพระวษิ ณุกรรมช่างกลปทุมวนั แบบท่ี 1 ที่ดาริจดั สร้างโดยอาจารย์ อมั พร ภกั ดีชาติ ท่านเป็นศิษยเ์ ก่าช่างกลปทุมวนั ปี 2500 ขณะน้นั ทา่ นดารงตาแหน่งผอู้ านวยการกอง การศึกษาอาชีพ เพอื่ นาไปประดิษฐานใหเ้ ป็นที่เคารพบูชากบั ครูอาจารยแ์ ละนกั เรียนวทิ ยาลยั การอาชีพ ที่ จดั ต้งั ในช่วงปี 2536 – 2540 และวทิ ยาลยั สารพดั ช่าง ท่ีเปิ ดสอนเพ่ิมในระดบั ประกาศนียบตั ร วชิ าชีพ (ปวช.) และประกาศนียบตั รวชิ าชีพช้นั สูง (ปวส.) ในช่วงปี 2536 – 2540 มี 114 องค์ 5

2.1.2 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานงั่ ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ยถือ ลูกดิ่ง มี 87 องค์ 2.1.3 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานงั่ ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลง พระหตั ถข์ วาถือผ่งึ ร้อยจกั ร พระ หตั ถซ์ า้ ยถือลูกดิ่ง มี 1 องค์ 6

2.1.4 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานง่ั ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ยถือ ลูกด่ิงและไมบ้ รรทดั มี 1 องค์ 2.1.5 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานงั่ ราบ พระบาทดา้ นซา้ ยหอ้ ยลง พระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ย ถือคาภีร์มี 2 องค์ 7

2.1.6 ปางนง่ั พระบาทดา้ นขวานงั่ ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ยถือ เฟื อง มี 1องค์ 2.1.7 ปางนง่ั พระบาทดา้ นขวานงั่ ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ยถือ ลูกดิ่งและเฟื อง มี 1องค์ 8

2.1.8 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานง่ั ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ยถือ ดอกบวั มี 1องค์ 2.1.9 ปางนง่ั พระบาทดา้ นขวานง่ั ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือลูกด่ิง พระหตั ถซ์ า้ ย ถือผ่งึ มี 27 องค์ 9

2.1.10 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานงั่ ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือลูกด่ิง พระหตั ถ์ ซา้ ยถือเฟื อง มี 1 องค์ 2.1.11 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานง่ั ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ า้ งขวาวางอยบู่ นพระ ชานุ (หวั เขา่ ) พระหตั ถข์ า้ งซา้ ยถือลูกด่ิง มี 1องค์ 10

2.1.12 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานง่ั ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วายกระดบั อก พระหตั ถ์ ซา้ ยถือตารา มี 1 องค์ 2.1.13 ปางนง่ั พระบาทดา้ นขวานง่ั ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือดอกบวั พระหตั ถ์ ซา้ ยจีบนิ้วพระหตั ถไ์ วเ้ สมอพระอุระ (อก) เป็นกิริยาทรงประทานพรมี 1องค์ 11

2.1.14 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานงั่ ราบ พระบาทดา้ นซา้ ยหอ้ ยลง พระหตั ถข์ วาถือดอกบวั พระหตั ถ์ ซา้ ยถือผ่งึ มี 1องค์ 2.1.15 ปางนง่ั พระบาทดา้ นขวานงั่ ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือดอกบวั พระหตั ถ์ ซา้ ยถือหลาวสามง่าม มี 1องค์ 12

2.1.16 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานง่ั ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือเฟื อง พระหตั ถซ์ า้ ย ถือดิ่ง มี 3 องค์ 2.1.17 ปางนง่ั พระบาทดา้ นขวานงั่ ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือเฟื อง พระหตั ถซ์ า้ ย ถือตะไบ มี 1 องค์ 13

2.1.18 ปางนง่ั พระบาทดา้ นขวานง่ั ราบ พระบาทดา้ นซา้ ยหอ้ ยลง พระหตั ถข์ วาถือคีมคีบเบา้ เป็น อุปกรณ์หล่อพระ ใชค้ ีบเบา้ ทองเหลืองออกจากเตาหลอมทองพระหตั ถซ์ า้ ยถือตะไบใชใ้ นการขดั แต่งองค์ พระมี 1 องค์ 2.1.19 ปางนง่ั พระบาทดา้ นขวานง่ั ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือไมว้ า พระหตั ถ์ ซา้ ยถือด่ิง มี 1 องค์ 14

2.1.20 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานง่ั ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือไมฉ้ าก พระหตั ถ์ ซา้ ยถือดอกบวั มี 1 องค์ 2.1.21 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานงั่ ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือตะบอง พระหตั ถ์ ยกแบไปดา้ นหนา้ มี 1 องค์ 15

2.1.22 ปางนง่ั พระบาทดา้ นขวานงั่ ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงพระหตั ถไ์ มถ่ ือสิ่งใด มี 3 องค์ 2.1.23 ปางนงั่ พระบาทดา้ นขวานง่ั ราบ พระบาทขา้ งซา้ ยหอ้ ยลงมี 4 กร มี 1องค์ 16

2.2 ปางนั่ง พระบาทด้านซ้ายนั่งราบ พระบาทข้างขวาห้อยลง ยงั มีหลากหลายรูปแบบตามสิ่งของท่ี ถือ 2.2.1 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ยถือ เฟื อง แบบเพาะช่าง มี 8 องค์ 2.2.2 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนง่ั ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลง พระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ยถือ ลูกดิ่ง มี 87 องค์ 17

2.2.3 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ยถือ ดอกบวั มี 1 องค์ 2.2.4 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนง่ั ราบ พระบาทดา้ นขวาหอ้ ยลง พระหตั ถข์ วาถือผ่งึ นิ้วช้ีพระหตั ถ์ ซา้ ยสอดจกั รมี 1 องค์ 18

2.2.5 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทดา้ น ขวาหอ้ ยลง พระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ย ถือลูกด่ิงเฟื อง และดอกบวั มี 1 องค์ 2.2.6 ปางนง่ั พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงพระหตั ถข์ า้ งขวาวางอยบู่ นพระชานุ (หวั เข่า) พระหตั ถข์ า้ งซา้ ยถือดอกบวั มี 1 องค์ 19

2.2.7 ปางนง่ั พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือลูกด่ิง พระหตั ถซ์ า้ ย ถือผ่งึ มี 14 องค์ 2.2.8 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือลูกด่ิง พระหตั ถซ์ า้ ย ถือดอกบวั มี 2 องค์ 20

2.2.9 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วา จีบนิ้วพระหตั ถไ์ ว้ เสมอพระอุระ (อก) เป็นกิริยาทรงประทานพร พระหตั ถซ์ า้ ยถือดอกบวั มี 1 องค์ 2.2.10 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือตรีศลู พระหตั ถ์ ซา้ ยถือดอกบวั มี 10 องค์ 21

2.2.11 ปางนง่ั พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทดา้ นขวาหอ้ ยลง พระหตั ถข์ วาถือเฟื อง พระหตั ถ์ ซา้ ยถือดอกบวั มี 3 องค์ 2.2.12 ปางนง่ั พระบาทดา้ นซา้ ยนง่ั ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือเฟื อง พระหตั ถซ์ า้ ย ถือดิ่ง มี 3 องค์ 22

2.2.13 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือดอกบวั พระหตั ถ์ ซา้ ยถือเฟื อง (จกั ร) มี 1 องค์ 2.2.14 ปางนง่ั พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลง พระหตั ถข์ วา ถือไมบ้ รรทดั พระ หตั ถซ์ า้ ยถือด่ิง มี 1 องค์ 23

2.2.15 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนง่ั ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือไมท้ ี พระหตั ถซ์ า้ ย ถือลูกดิ่ง มี 2 องค์ 2.2.16 ปางนงั่ พระบาทดา้ น ซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทดา้ น ขวาหอ้ ยลง พระหตั ถข์ วาถือ ไมท้ ี พระหตั ถ์ ซา้ ยจีบนิ้วพระหตั ถไ์ วเ้ สมอพระอุระ(อก) เป็นกิริยาทรงประทานพรมี 1 องค์ 24

2.2.17 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือไมฉ้ าก พระหตั ถ์ ซา้ ยถือลูกด่ิง มี 1 องค์ 2.2.18 ปางนง่ั พระบาทดา้ นซา้ ยนง่ั ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลง ขวา ถือคอ้ นปอนด์ พระหตั ถซ์ า้ ย ถือเฟื อง พระหตั ถ์ มี 1 องค์ 25

2.2.19 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนง่ั ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงพระหตั ถข์ วาถือคอ้ นช่างทอง พระ หตั ถซ์ า้ ยถือตราช่างทอง มี 1 องค์ 2.2.20 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนงั่ ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงมี 4 กร มี 1 องค์ 26

2.2.21 ปางนงั่ พระบาทดา้ นซา้ ยนง่ั ราบ พระบาทขา้ งขวาหอ้ ยลงมี 6 กร พระหตั ถค์ ูห่ นา้ ขวา ถือดิ่ง พระหตั ถค์ ูห่ นา้ ซา้ ยถือคนโทน้า พระหตั ถค์ ูก่ ลางขวา ถือผ่งึ พระหตั ถค์ ูก่ ลางซา้ ยถือดอกบวั พระหตั ถค์ ูห่ ลงั ขวาถือไมฉ้ าก พระหตั ถค์ ูห่ ลงั ซา้ ยถือเฟื อง มี 2 องค์ 2.2.22 ปางนง่ั ศิลปะขอม พระหตั ถไ์ มถ่ ือส่ิงใด มี 1องค์ 27

2.2.23 ปางนงั่ ขดั สมาธิ พระหตั ถข์ วาถือผ่งึ พระหตั ถซ์ า้ ยถือลูกดิ่ง มี 1 องค์ ประเสริฐ แซ่อ๊ึงผศู้ ึกษาคน้ ควา้ และเรียบเรียง 28