คอมพิวเตอรแ ละเทคโนโลยสี ารสนเทศ บทที่ 8 ครอบครวั บนโลกเสมอื น สาธารณสุขศาสตร วทิ ยาลยั การสาธารณสขุ สิรนิ ธร จงั หวัดชลบุรี Ver. 1.0
สารบัญ ความหมายของซอฟตแวรเครือขายสงั คมออนไลน ประเภทของซอฟตแวรเครอื ขายสังคมออนไลน วิวฒั นาการของการเตบิ โตของซอฟตแวรเ ครอื ขาย สังคมออนไลน ความปลอดภัยของการใชซ อฟตแวรเครือขา ยสงั คม ออนไลน 2 จาก 76
ซอฟตแวรท ท่ี าํ ใหผ ูคนสามารถนดั พบปะเชอ่ื มสมั พนั ธ แลกเปลย่ี น ความรแู ละความคดิ เห็นในเรื่องทสี่ นใจอยา งสรา งสรรค หรอื ทาํ งาน รวมกนั โดยมคี อมพิวเตอรเ ปน ส่อื กลาง เกิดเปนสังคมหรือชมุ ชน ออนไลน ที่มา: http://www.qat.com/wp-content/uploads/2012/12/social-network-s.png 4 จาก 76
แบง ออกเปน 4 ประเภทไดแ ก 1. ประเภทการบริหารจัดการความรู (Knowledge Management) 2. ประเภทเครอื่ งมือการติดตอส่ือสาร (Communication Tools) 3. ประเภทเครื่องมอื เพื่อรวมประสานงานแบบทนั ทที นั ใด (Collaborative real- time editors) 4. ประเภทบรกิ ารสังคมเครือขา ย (Social Network Services) 5 จาก 76
เคร่ืองมอื ประเภทจดั การความรู สว นใหญจะอยใู นรปู แบบ ของเว็บแอพลเิ คชนั เกบ็ เรอื่ งราว การบันทกึ การถามคาํ ถาม การตอบคาํ ถาม การแสดงความเห็นหรอื มุมมองตาง ๆ ทง้ั ในเรื่องสวนตัว หรือ เรอื่ งทว่ั ๆ ไป ซอฟตแวรใ นประเภทนี้ ไดแ ก Internet forums, Blog, Wiki 7 จาก 76
ตัวอยางซอฟตแ วรป ระเภทการบรหิ ารจดั การความรู 8 จาก 76
อินเตอรเ น็ต ฟอรัม (Internet Forum) เปนระบบทีช่ ว ยในการจดั การความรู บางครั้งอาจจะเรยี กวา เว็บบอรด ลกั ษณะเดน คอื ความสามารถในการทจี่ ะแสดงความคิดเห็นตาง ๆ ใน แตละฟอรัมทเ่ี ราสนใจ มหี ลายรูปแบบ เชน ▪ ฟอรมั กฬี า ▪ ฟอรัมเกมส ▪ ฟอรมั สุขภาพ เปน ตน 9 จาก 76
อินเตอรเ นต็ ฟอรัม (Internet Forum) ความรูตา ง ๆ จะเกิดจากการทส่ี มาชกิ มาแลกเปลยี่ นความรูกนั โดยมากจะเปนรูปแบบของการต้งั คาํ ถามและตอบคาํ ถาม ซ่ึงหากเปนเร่ืองทีน่ าสนใจก็จะมีผตู ดิ ตามเรื่อย ๆ ชมุ ชน ฟอรมั ทม่ี ผี ใู ชงานมาก ๆ ของคนไทย เชน Pantip ทีม่ ักจะเรียกวา พนั ธุท ิพยคาเฟ 10 จาก 76
อนิ เตอรเ นต็ ฟอรมั (Internet Forum) 11 จาก 76
บลอ็ ก (Blog) มาจากศัพทคาํ วา WeBlog ซ่ึงถูกอา นไดวา We Blog หรอื Web Log คอื การบนั ทกึ บทความของตนเอง (Personal Journal) ลงบนเวบ็ ไซต ▪ โดยเนอ้ื หาของ Blog นนั้ จะครอบคลมุ ไดท ุกเร่อื ง ไมว า จะเปน เรือ่ งราวสวนตวั หรือเปนบทความเฉพาะดา นตาง ๆ เชน เร่อื ง การเมือง เรอ่ื งกลองถา ยรปู เรอื่ งกฬี า เรอ่ื งธุรกิจ 12 จาก 76
บลอ็ ก (Blog) โดยจุดเดนท่ีทําใหบ ลอ็ กเปน ท่ีนิยมก็คือ ผเู ขียนบลอ็ ก จะมีการแสดง ความคดิ เห็นของตนเองใสล งไปในบทความนนั้ ๆ สือ่ ถึงความเปน กนั เองระหวา งผูเขียนบล็อกและผอู า นบลอ็ กทเ่ี ปน กลุมเปา หมายทช่ี ดั เจนของบล็อกนน้ั ๆ ผานทางระบบ comment ของบล็อก 13 จาก 76
บล็อก (Blog) 14 จาก 76
วิกิ (Wiki) พัฒนาในดา นการจดั การความรมู ากทส่ี ดุ เปดกวางใหทุกคนรว มเขยี นบทความ โดยสวนใหญจะมุงเนน ไปใน ทศิ ทางของการใหค วามรู เพิ่มและแกไ ขเนือ้ หาไดโ ดยงาย ซ่ึงบางครงั้ ไมจ าํ เปนตองการ ลงทะเบยี นเพอ่ื แกไ ข เชน สารานกุ รมออนไลนวกิ ิพเี ดีย (www.wikipedia.org) 15 จาก 76
วิกิ (Wiki) วิกติ วั แรกชอื่ วา WikiWikiWeb สรางโดย วอรด คนั นิงแฮม เมอื่ ป พ.ศ. 2537 สาํ หรบั โครงการ Portland Pattern Repository เขยี นดวยภาษาเพริ ล และติดตงั้ ลงทเี่ วบ็ c2.com Wiki คอื ภาษาฮาวายมคี วามหมายวา เรว็ ดังนนั้ คาํ วา วกิ วิ ิกิ หมายถงึ เรว็ เร็ว 16 จาก 76
วกิ ิ (Wiki) Media Duku Wiki Wiki 17 จาก 76
บทท่ี 9 สงั คมโลกเสมอื น
ใชเ ปนเครอ่ื งมือเพื่อติดตอสอื่ สารทกุ ประเภท เชน การ ส่อื สารสวนตัว การสื่อสารในการทําธรุ กิจ เปน ตน มหี ลายประเภท เชน ▪ อีเมล ▪ โปรแกรมแชท ▪ โปรแกรมประชมุ ออนไลน 19 จาก 76
ตวั อยา งซอฟตแ วรประเภทการตดิ ตอส่อื สาร 20 จาก 76
อีเมล (E-mail) จดหมายอิเล็กทรอนิกส หรือ ไปรษณยี อ เิ ล็กทรอนิกส เปนเคร่อื งมือส่ือสารหลักในอินเทอรเ น็ต คิดเปน รอ ยละ 60 มกี ารใชงานอยางกวา งขวาง ท้งั เปน การสวนตัวและในเชงิ ธุรกิจ ผูใ ชง านสามารถแนบเอกสารไปกับอเี มลได 21 จาก 76
อีเมล (E-mail) 22 จาก 76
แชทรูม (Chat room) การสงขอ ความในโปรแกรมหอ งสนทนา คาํ วา “Chat” แปลวา สนทนาอยางเปนกนั เอง เพอ่ื หาเพอ่ื นคยุ ในเรอ่ื งทส่ี นใจเรอ่ื งเดียวกัน มผี อู ่นื อยรู ว มหองสนทนากบั เราดว ย หรืออาจะคุยแบบสวนตวั นอกจากนย้ี งั สนทนากนั ดว ยเสยี งพดู ผา นไมโครโฟน หรอื ถายภาพ วดิ โี อผานกลอ งเว็บแคมไดอ ีกดวย 23 จาก 76
แชทรูม (Chat room) 24 จาก 76
เมสเซนเจอร (Messenger หรือ Instant Messaging: IM) สงขอ ความดว นแบบทนั ที ไดรบั ความนิยมเปน อยา งมาก รองจากอีเมล เอกลักษณคือ สามารถรับสงขอมูลไดรวดเรว็ ฉบั ไว ไมว า จะเปน ขอ ความ รูปภาพ หรอื ไฟลตา ง ๆ สามารถสงขอมลู ใหเ พอื่ น ๆ ทอ่ี ยใู นรายการเพอ่ื นได ถึงแมว าเพ่ือน คนนั้นจะอยอู ีกซีกโลกหนึ่งกต็ าม กย็ ังสามารถตดิ ตอ ไดอยา งรวดเรว็ 25 จาก 76
Pidgin สามารถใชไดใ นระบบปฏบิ ตั ิการลนิ ุกซ BSD, MacOS X และ Windows สามารถ Login หลาย ๆ Account ของ IM อืน่ ๆ ไดในเวลาเดียวกัน เชน MSN Yahoo ICQ โปรแกรมน้แี จกใหนาํ ไปใชกันฟรี ไมต องเกย่ี วของกบั โฆษณา ขอเสยี เชน การแสดงอกั ษรภาษาไทย 26 จาก 76
Skype Skype เปน เทคโนโลยขี องการพดู คยุ ผา น อินเทอรเน็ตเสมอื นการโทรศัพท นอกจากน้ันยงั สามารถสนทนาในรูปแบบของ การพิมพข อความ Chat ไดอ ีกดว ย 27 จาก 76
Google Hangout สนทนาแบบกลมุ ไดแ ละงา ยในการสนทนาแบบขอ ความ โทรศพั ทอ อนไลน และโทรผานวีดโี อแบบภาพและเสยี ง สะดวกในการจัดประชุมออนไลน 28 จาก 76
LINE WhatApp 29 จาก 76
Viber Tango 30 จาก 76
เครือ่ งมอื สําหรบั ทาํ งานรว มกนั เปน กลุม ในลกั ษณะออนไลน ทํางานพรอ ม ๆ กันได โดยท่ีผทู ีร่ วมทํางานกบั เราอยูก ันในเครอื ขา ยนี้ ซอฟตแ วรตวั แรก คอื SubEthaEdit ซึง่ เปน ซอฟตแ วรท ต่ี องติดตงั้ ลงใน ระบบปฏิบัตกิ าร Mac OSX ซึ่งไมเปนทีน่ ิยมเนอื่ งจากใชไ ดก ับเฉพาะ ระบบปฏิบตั ิการนี้เทาน้นั 32 จาก 76
ตอมาเม่อื เกดิ เทคโนโลยี Web 2.0 จงึ ไดเกดิ ซอฟตแ วรทีเ่ ปนลักษณะ web based application สามารถสรา งไฟล ทั้งเอกสารประมวลผลคาํ เอกสารตารางคาํ นวณ เอกสารนาํ เสนอ รวมไปถึงแบบฟอรม ตาง ๆ ไดอ กี ดว ย สามารถสง คาํ เชิญ เพอ่ื ใหร ว มกันแกไขไฟลเดยี วกนั ได สามารถดูประวตั ิยอนหลงั ของการดาํ เนนิ การได สามารถยอมใหคนอน่ื ๆ เห็นขอมลู ได รวมไปถงึ สามารถบันทึกเปนไฟล นามสกลุ ตาง ๆ ได 33 จาก 76
ตัวอยา งเคร่ืองมอื เพอ่ื รวมประสานงานแบบทนั ทที ันใด 34 จาก 76
Microsoft Office Online โปรแกรมบรรณาธิกรออนไลนของบรษิ ทั Microsoft ชุดโปรแกรมสํานกั งาน Microsoft Office (Word, Excel, PowerPoint) สามารถใชง านบนเวบ็ บราวเซอรไดทนั ที ผใู ชงานทํางานรว มกันไดห ลายๆ คน มกี ารสาํ รองเก็บไฟลเ อกสารทง้ั หมดโดยอัตโนมัติ 35 จาก 76
Microsoft Office Online 36 จาก 76
Google Docs โปรแกรมบรรณาธกิ รออนไลนข องบรษิ ัท Google แคม เี วบ็ บราวเซอรแ ละมีอินเทอรเ นต็ กส็ ามารถใช Google Docs ได คลายกบั การใชโปรแกรมในชดุ Microsoft Office มเี คร่อื งมอื Google Form สามารถเชิญใหบ ุคคลอน่ื มารวมเปนเจาของไฟล แกไข หรือดูไดเพยี ง อยางเดียว เอกสารจะถกู เกบ็ ท่ี Google และสามารถเรยี กใชไ ดตลอดเวลา 37 จาก 76
Google Docs 38 จาก 76
Zoho คอื โปรแกรมบรรณาธิกรออนไลนคลายกบั Google Docs แตกตา งกนั ตรงทมี่ ีเครือ่ งมืออืน่ ๆ อกี หลายอยาง เนน ในเรื่องการทํางานของคนในองคกร ซึ่งมีทงั้ ท่เี ปน แบบธรุ กิจเสียคาใชจา ยและแบบฟรี 39 จาก 76
Zoho 40 จาก 76
ShareLatex โปรแกรมสําหรับจัดเรยี งพมิ พเ อกสารออนไลนที่อาํ นวยความสะดวก สําหรบั จัดการพมิ พเ อกสารทางวิชาการทางดานคณติ ศาสตรและ วทิ ยาศาสตร 41 จาก 76
มีวตั ถปุ ระสงคในการที่จะสรางชุมชนออนไลนบ นเครอื ขาย อนิ เทอรเน็ต ทุกคนสามารถท่จี ะจาํ ลองตวั เองไปในโลกที่เปนโลกเสมอื นใน ระบบเครอื ขา ยคอมพวิ เตอร สามารถทีจ่ ะแลกเปลีย่ นขอ มูลของส่ิงท่เี ราสนใจหรือกิจกรรมตา ง ๆ กับเพือ่ นของเราได สวนใหญใหบ รกิ ารในรปู ของโปรแกรมประยกุ ตบ นเวบ็ 43 จาก 76
สามารถแบงประเภทของซอฟตแวรบ รกิ ารเครือขา ยสังคม ไดดงั นี้ Social Network Search Engines Social Business-Oriented Social Cataloging Social Bookmarking Social Friends Social Guides Social Photo Sharing Social Video Sharing Social Online Storages 44 จาก 76
ตวั อยา งซอฟตแ วรประเภทบรกิ ารเครือขา ยสงั คม 45 จาก 76
Social Network Search Engines 46 จาก 76
Google บริการคน หาขอ มลู ในอินเทอรเ นต็ (Search Engine) โดยคน หาขอมลู จากขอความ หรือตวั อกั ษรท่พี ิมพเ ขา ไป คน หาขอมลู รูปภาพ กลมุ ขา ว สารบบเว็บ หรือเว็บเพจท่ี เกี่ยวของ เปน ที่นิยมของผใู ช เนื่องจากความสามารถทห่ี าขอ มลู ไดต รง กบั ความตองการของผูใ ช และสามารถสมัครใชง าน เคร่อื งมือของ Google ไดฟ รอี ีกดว ย 47 จาก 76
Yahoo เปน เคร่ืองมอื คนหาท่ีมีลกั ษณะเดน คือ การคน หาประเภท directory search โดยมรี ูปแบบการทํางานหลกั ในลกั ษณะของ Internet Directory Service คอื ประกอบดวยหมวดหมูใ หญก อ น และมีการแยกยอ ย ออกไปอีกมากมายในระดบั ตา งๆ นอกจากนี้ยังมบี รกิ ารทางอนิ เทอรเนต็ มากมาย เชน yahoo mail บริการจบั จา ยซ้อื ของ การบรกิ ารสบื คนขอมูล Yahoo! News, Yahoo! Photos บรกิ ารขาวสารและรายงานตาง ๆ ที่รวดเรว็ รวมทั้งบริการฟรี โฮมเพจ 48 จาก 76
Bing เปนเครอ่ื งมอื คนหาจากคา ยไมโครซอฟต แนวคดิ ของ Bing คือเปนการเสรมิ คณุ สมบัติพเิ ศษในการรวบรวม ขอ มลู จากแหลงตา ง ๆ แลว มานาํ เสนอในแบบทง่ี ายตอความเขา ใจ เรยี กวาถามอะไรเขาไปกเ็ หมือนกับมีคนคอยตอบคําถามใหโดยไม ตองไปน่ังไลหาวาคาํ ตอบจะอยใู นเว็บไหนอกี ไมโครซอฟทไดกลา ววา Bing คือเคร่ืองมือทีช่ วยในการตดั สนิ ใจ ไมใ ชแ ค คน หา รวบรวมเอาขอมูลจากแหลง ขอ มูลหลายแหงมาประกอบกันขน้ึ มา จนกลายเปนผลลพั ธท น่ี าสนใจอกี ดว ย 49 จาก 76
Social Business-Oriented LinkedIn 50 จาก 76
Search