เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร

เทคโนโลยสี ารสนเทศและการส่ือสาร ผศ.ดร. ภทั รสินี ภทั รโกศล ภาควชิ าคณิตศาสตร์ คณะวทิ ยาศาสตร์

หวั ขอ้• ความหมายของเทคโนโลยีสารสนเทศ• ประเภทของเทคโนโลยีสารสนเทศท่ีสาคญั• การรักษาความปลอดภยั ของข้อมลู สารสนเทศ• ความหมายของการสอื่ สาร• รูปแบบการสื่อสารท่ีใช้เทคโนโลยีในปัจจบุ นั

หวั ขอ้• ระบบเครือขา่ ยเพ่ือการสอื่ สาร• การรักษาความปลอดภยั ของระบบเครือขา่ ย• ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งเทคโนโลยสี ารสนเทศกบั เทคโนโลยกี าร สื่อสาร• ความสาคญั ของเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สารตอ่ การ พฒั นาประเทศ• บทสรุป

ความหมายของเทคโนโลยสี ารสนเทศ• พจนานุกรมคอมพวิ เตอร์ [1] ไดใ้ หค้ าจากดั ความไวว้ า่ • “ข้อมลู สารสนเทศ หมายถงึ ข้อมลู ทน่ี ามาประมวลผล แล้วเสนอออกมา ในรูปทผี่ ้ใู ช้รู้หรือเข้าใจความหมาย”ขอ้ มูลที่เก็บได้ การประมวลผล ขอ้ มลู สารสนเทศจากแหล่งขอ้ มลู ข้นั ตอนในการผลิตเทคโนโลยสี ารสนเทศ

ความหมายของเทคโนโลยสี ารสนเทศ • แผนแม่บทเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสารของประเทศไทย พ.ศ. 2545-2549 [2] ไดใ้ หค้ าจากดั ความไวว้ า่ • “เทคโนโลยสี ารสนเทศ หมายถงึ ความรู ในผลติ ภัณฑ หรือใน กระบวนการดาเนินการใดๆ ทอ่ี าศัยเทคโนโลยที างด านคอมพวิ เตอร ซอฟต แวร (software) คอมพวิ เตอร ฮาร ดแวร (hardware) การ ตดิ ต อส่ือสาร การรวบรวมและการนาข อมลู มาใช อย างทนั การ เพอื่ ก อให เกดิ ประสิทธิภาพทง้ั ทางด านการผลติ การบริการ การ บริหาร และการดาเนนิ งาน รวมทงั้ เพอื่ การศึกษาและการเรียนรู้ซ่ึงจะส งผลต อความได เปรียบทางเศรษฐกจิ การค า และการพฒั นาด านคณุ ภาพชีวิตและคณุ ภาพของประชาชนในสังคม”

ประเภทของเทคโนโลยสี ารสนเทศทส่ี าคญั• ขอ้ มูลสารสนเทศเพ่ือการประมวลผลรายวนั• ขอ้ มูลสารสนเทศเพือ่ การจดั การระบบเอกสาร• ขอ้ มูลสารสนเทศเพื่อการบริหารจดั การองคก์ ร• ขอ้ มูลสารสนเทศเพื่อการตดั สินใจ• ขอ้ มลู สารสนเทศภมู ิศาสตร์

ขอ้ มูลสารสนเทศภูมิศาสตร์• แสดงใหผ้ ใู้ ชง้ านเห็นความ เชื่อมตอ่ หรือความสมั พนั ธ์ ระหวา่ งสิ่งตา่ งๆ ในระบบการ ทางานไดอ้ ยา่ งเด่นชดั เน่ืองจากระดบั การนาเสนอจะ นาเสนอเป็นระดบั ของขอ้ มูลที่ เกิดข้ึน

การรักษาความปลอดภยั ของข้อมูลสารสนเทศ • การรักษาความปลอดภยั ของขอ้ มลู สารสนเทศดว้ ยวธิ ีการเชิง กายภาพ • การกาหนดสิทธิในการเขา้ ใชห้ อ้ งเกบ็ ขอ้ มูล • การติดต้งั ระบบรักษาความปลอดภยั ของหอ้ งเกบ็ ขอ้ มูล • การรักษาความปลอดภยั ของขอ้ มลู สารสนเทศดว้ ยวธิ ีการเชิงตรรกะ • การเขา้ รหสั ขอ้ มูล • การกาหนดใหผ้ ใู้ ชข้ อ้ มูลมีรหสั ผา่ นเพ่อื การเขา้ ถึงขอ้ มูลได้ • การกาหนดสิทธิในการเขา้ ใชข้ อ้ มูลสารสนเทศที่แตกต่างกนั

ความหมายของการสื่อสาร• พจนานุกรมศพั ทค์ อมพวิ เตอร์ [1] ไดใ้ หน้ ิยามคาวา่ “การสื่อสาร” หรือ “การ ส่ือสารขอ้ มูล” (data communication) ไวด้ งั น้ี คือ• “การสื่อสารข้อมูล หมายถงึ การแลกเปลย่ี นข้อมลู ระหว่างคอมพวิ เตอร์เครื่อง หน่ึง ไปยงั คอมพวิ เตอร์อกี เคร่ืองหนึ่งโดยผ่านทางโมเดม็ หรือข่ายงาน (network) เช่น การเรียกแฟ้มข้อมูลจากเคร่ืองคอมพวิ เตอร์เคร่ืองอ่ืนมาใช้ได้”

รูปแบบการสื่อสารทใี่ ช้เทคโนโลยใี นปัจจุบนั• รูปแบบการสื่อสารซ่ึงมีการส่งขอ้ มูลระหวา่ งเครื่อง คอมพวิ เตอร์น้นั สามารถทาได้ 2 วิธี คือ • การเรียกขอ้ มูลผา่ นระบบโมเดม็ • การเรียกขอ้ มูลผา่ นข่ายงาน

การเรียกขอ้ มูลผา่ นระบบโมเดม็เคร่ืองคอมพิวเตอร์ เครื่องโมเดม็ สายโทรศพั ท์ เคร่ืองโมเด็มเครื่องใหบ้ ริการ

การเรียกขอ้ มูลผา่ นข่ายงาน• การส่ือสารผา่ นระบบเครือขา่ ยน้นั นิยมที่จะเป็นการเชื่อมตอ่ กนั ระหวา่ งเคร่ือง คอมพวิ เตอร์ในองคก์ รเดียวกนั • การเชื่อมต่ออาจเป็นการเช่ือมต่อแบบใชส้ าย (wireline) • การเชื่อมต่อแบบไร้สาย (wireless)

การเชื่อมต่ออาจเป็นการเชื่อมต่อแบบใชส้ าย

การเชื่อมต่อแบบไร้สาย

ระบบเครือข่ายเพื่อการส่ือสาร• เทคโนโลยกี ารส่ือสารไดม้ ีการพฒั นาจากการเช่ือมตอ่ ดว้ ยสายส่ือสารมาเป็น การเช่ือมตอ่ แบบไร้สาย• มีความสามารถในการเชื่อมระยะทางไกลไดม้ ากกวา่ การเชื่อมตอ่ แบบไร้สาย• การเชื่อมตอ่ สามารถติดต้งั ไดโ้ ดยง่าย

การเชื่อมต่อแบบใช้สาย• การเช่ือมต่อแบบใชส้ ายน้ีนิยมใชใ้ นการเชื่อมต่อในอาคาร หรือระหวา่ งอาคารท่ี ไมม่ ีระยะทางที่ไกลมากๆ• สายสื่อสารที่นิยมใชจ้ ะแบ่งออกไดเ้ ป็น 3 ประเภทตามประสิทธิภาพของการส่ง ขอ้ มูล • สายใยแกว้ • สายทองแดง • สายคู่ไขว้ สายโทรทศั น์ (Cable Modem) สายโทรศพั ท์ (DSL)

การรักษาความปลอดภยั ของระบบเครือข่าย• การรักษาความปลอดภยั ของระบบเครือข่าย หมายถึง • การรักษาความปลอดภยั ของการเขา้ ใชข้ อ้ มูลต่างๆ ท่ีมีอยบู่ นระบบเครือข่ายน้นั ๆ • การรักษาไวซ้ ่ึงประสิทธิภาพการส่งขอ้ มูลใหม้ ีอตั ราส่งคงที่ รวดเร็วและมีความถูกตอ้ ง • การป้องกนั การแพร่กระจายของไวรัสคอมพวิ เตอร์ และสิ่งแปลกปลอมต่างๆ เช่น สแปมเมล์ (spam mail) โฆษณา เป็นตน้

การรักษาความปลอดภยั ของระบบเครือข่าย• การรักษาความปลอดภยั ของระบบเครือข่าย มี 2 ประเภท • การรักษาความปลอดภยั เชิงกายภาพ • การรักษาความปลอดภยั เชิงตรรกะ

การรักษาความปลอดภยั เชิงกายภาพ• ตวั อยา่ ง • การใชเ้ คร่ืองมือตรวจวดั สภาพการส่ือสาร ณ อุปกรณ์เชื่อมต่อระบบเครือข่ายเพ่อื บ่ง บอกถึงสิทธิการเขา้ สู่ระบบเครือข่ายของบุคลากรแต่ละคน• อุปกรณ์ • อุปกรณ์เราวเ์ ตอร์

การรักษาความปลอดภยั เชิงตรรกะ• ซอฟตแ์ วร์เพือ่ การบริหารจดั การระบบเครือขา่ ย (Network Management Software)• ไฟลว์ อลล์ (firewall)• การกาหนดเลือกวา่ วธิ ีใดเป็นวธิ ีท่ีเหมาะสม จะตอ้ งคานึงถึงปัจจยั • ระดบั ความวกิ ฤติหรือความเสียหายที่จะเกิดข้ึนหากมีการบุกรุกเครือข่าย • งบประมาณการดาเนินการจดั หา ติดต้งั และบารุงรักษา • ความพร้อมดา้ นบุคลากรในองคก์ ร

• Tเทeคcเคhโทnนวoคโาlลoโมgยนiสีสeโsาัมรล–สIพยCนTกี นัเท)าเศธกรแ์ิดรสลจะะื่อากหกสากรวาสา่ารรื่องทสเาาทงราคน(Iสnโf่นวoนrโmหลaนtย่iึงoขสีnอาaงnรเdทสคCโนoนmเโทmลuยศnสี iกcาaรบั tสioนnเทศท่ีมี การใชเ้ ทคโนโลยกี ารสื่อสารเพ่ือใหไ้ ดข้ อ้ มูลสารสนเทศท่ีสมบูรณ์ ถูกตอ้ ง รวดเร็ว ตามความตอ้ งการของผใู้ ชง้ าน

ความสัมพนั ธ์ระหว่างเทคโนโลยสี ารสนเทศกบัเทคโนโลยกี ารสื่อสาร • แผนแม่บทเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสารของประเทศไทย พ.ศ. 2545-2549 ไดก้ าหนดความหมายของ ICT ดงั น้ี • “เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสาร หมายถงึ เทคโนโลยที ่ี เกย่ี วข้องกบั ข่าวสาร ข อมลู และการสื่อสาร นบั ตงั้ แต การสร าง การนามาวิเคราะห หรือประมวลผลการรับและส งข อมูล การ จดั เกบ็ และการนาไปใช งานใหม เทคโนโลยเี หล านี้ มกั จะ หมายถงึ คอมพวิ เตอร ซ่ึงประกอบด วยส วนอปุ กรณ (hardware) ส วนคาสั่ง (software) และส วนข อมลู (data) และ ระบบการสื่อสารต างๆ ไม ว าจะเป นโทรศัพท์ ระบบสื่อสารข อมูล ดาวเทยี ม หรือเคร่ืองมอื ส่ือสารใดๆ ทงั้ มสี ายและไร สาย”

• กคแ2าว5ผร4าน5พมแ-2มสฒั 5บ่ า4นท9คเา[ญัท2ปค]ขรโนอะโงเทลเทยศสี คาโรนสนโลเทยศสีแลาะรกสารนสเื่อทสศารแขลอะงกปราะรเสท่ืศอไสทายรพต.ศ่อ.• นโยบายเทคโนโลยสี ารสนเทศ พ.ศ. 2544-2553 ได้กาหนดประเดน็ สาคญั ไว้ 3 ประเดน็ คือ (1) ความท าทายในยคุ โลกาภวิ ฒั น (2) สังคมแห งภูมปิ ญญาและการเรียนรู (3) ประเทศไทยในทศวรรษแรกของคริสต ศตวรรษที่ 21

ความสาคญั ของเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสารต่อการพฒั นาประเทศ• จดุ เด่นของนโยบายเทคโนโลยสี ารสนเทศ พ.ศ. 2544-2553 • การบริหารงานของรัฐบาล (e-Government) • พาณิชยกรรม (e-Commerce) • อุตสาหกรรม (e-Industry) • การศึกษา (e-Education) • สงั คม (e-Society)

การบริหารงานของรัฐบาล (e-Government)• เป้าหมายในการนาเทคโนโลยสี ารสนเทศและการส่ือสารมาพฒั นาและปรับปรุง ระบบงานบริหารท่ีสาคญั ทุกประเภทของส วนงานของรัฐให มี ประสิทธิภาพสูงสุดภายในพ.ศ. 2547• พฒั นาบริการที่ให แก สาธารณชนให ได ครบทุกข้นั ตอนในพ.ศ. 2553

การบริหารงานของรัฐบาล (e-Government)• ยทุ ธศาสตร ที่ใช ในการพฒั นามุ งให เกิดความกระทดั รัด ความ ประหยดั ประสิทธิภาพและประสิทธิผล โดยใช เทคโนโลยสี ารสนเทศและ การสื่อสารควบคู กบั การปรับข้นั ตอนและกระบวนการทางาน • การปฏิรูปงานวางแผนและงบประมาณ • การจดั องค กร • การพฒั นาบุคลากรของรัฐ • การพฒั นาการบริหารและการให บริการโดยรวม

การบริหารงานของรัฐบาล (e-Government)• ตวั อยา่ ง • การจดั เกบ็ ภาษีรายไดข้ องรัฐ • การจดั ทาบตั รประชาชน • การรับคาร้องเรียนผา่ นเครือข่ายอินเตอร์เน็ต • การใหข้ อ้ มูลการท่องเที่ยวผา่ นเครือข่ายอินเตอร์เน็ต • ฯลฯ

พาณิชยกรรม (e-Commerce)• มีเป าหมายในการมุ งสร างประโยชน โดยรวมในกิจการพาณิชย ของประเทศ• ความสามารถในการแข งขนั ของคนไทย• การพาณิชย อิเลก็ ทรอนิกส สาหรับธุรกิจส งออก• การค าและบริการ• การบริโภคของประชาชน

พาณิชยกรรม (e-Commerce) • ยทุ ธศาสตร ที่ใช เป นการปฏิรูปการพาณิชย ของประเทศ ให มีโอกาสในตลาดต างประเทศดีข้ึน • การปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข องกบั การดาเนินธุรกรรมทาง อิเลก็ ทรอนิกส และงานเก่ียวเน่ือง • การจดั ให มีการชาระเงินผ านระบบอิเลก็ ทรอนิกส ที่มีความ ปลอดภยั สูง • การสร างระบบฐานขอ้ มูลและการจดั การข อมูลที่ทนั สมยั เพ่อื ส งเสริมผู ประกอบการขนาดกลางและย อมให เป นกาลงั สาคญั ของระบบเศรษฐกิจใหม • การพฒั นาบุคลากรทุกประเภทและระดบั • การพฒั นาโครงสร างพ้ืนฐานที่เจริญเติบโตเป นธุรกิจเสรีรองรับการ พฒั นาการพาณิชย ให เจริญมนั่ คงต อไป

พาณิชยกรรม (e-Commerce)• ตวั อยา่ ง • การใหข้ อ้ มูลข่าวสาร การสร้างเครือข่าย และการส่งั ซ้ือผลิตภณั ฑ์ OTOP (หน่ึงตาบล หน่ึงผลิตภณั ฑ)์ • การจองหอ้ งพกั ผา่ นระบบเครือข่าย • การจองตว๋ั เครื่องบินผา่ นระบบเครือข่าย

อุตสาหกรรม (e-Industry)• มีเป าหมายในการส งเสริมและพฒั นาการใช และการผลิตอุปกรณ เทคโนโลยสี ารสนเทศของภาคเอกชน เพอ่ื ให เกิดอตุ สาหกรรมการผลิตที่ใช ความรู เป นทรัพยากรสาคญั ใน พ.ศ. 2553

อุตสาหกรรม (e-Industry)• ยทุ ธศาสตร ท่ีใช • นาเทคโนโลยสี ารสนเทศโดยเฉพาะระบบอินเทอร เน็ตมาใช ประโยชน ในการพฒั นาข อมูลของศูนย การตลาด และ ตลาดกลางสินค าอุตสาหกรรม • สนบั สนุนการพฒั นาอุตสาหกรรมทว่ั ไป รวมถึงการพฒั นา อุตสาหกรรมดา้ นเทคโนโลยสี ารสนเทศและการส่ือสาร โดยเฉพาะซอฟต แวร และอิเลก็ ทรอนิกส

อุตสาหกรรม (e-Industry)• ยทุ ธศาสตร ท่ีใช • พฒั นาอุตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดย อม รวมถึงภาค เกษตรและอุตสาหกรรมการเกษตร • สนบั สนุนให มีการสร างเสริมการประสานความรู ด าน การวจิ ยั และพฒั นาในดา้ นการใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศใหเ้ กิด ประโยชน ในภาคอุตสาหกรรม • การสร างสรรให บุคลากรในภาคอตุ สาหกรรมมีทกั ษะดา้ น เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสารเพ่ิมข้ึนด วย

การศึกษา (e-Education)• มีเป าหมายในการสร้างความพร อมของทรัพยากรมนุษย ท้งั หมดของ ประเทศ เพื่อช วยกนั พฒั นาให เกิดสังคมแห ง ภูมิป ญญาและการเรียน รู ท่ีมีคุณภาพ

การศึกษา (e-Education)• ยทุ ธศาสตร ที่ใช • เน นหนกั ในการจดั หา จดั สร าง ส งเสริม สนบั สนุน โครง สร างพ้นื ฐานสารสนเทศและอุปกรณ เกี่ยวเน่ืองกบั การศึกษาและการเรียนรู รวมถึงวชิ าการ ความรู สารสนเทศต างๆ และผู สอน • การจดั การ และการบริหารการศึกษาและการฝ กอบรมท้งั วชิ าการ และทกั ษะ เพื่อพฒั นาและยกระดบั คุณภาพความรู ของทรัพยากร มนุษย ของไทย

การศึกษา (e-Education)• ตวั อยา่ ง • การเปิ ดเครือข่าย school-net ใหแ้ ก่โรงเรียนต่างๆ ทว่ั ประเทศใหม้ ีโอกาสหาความรู้จาก ระบบอิเทอร์เน็ตไดเ้ ท่าเทียมกนั

สงั คม (e-Society)• เป าหมายที่จะลดความเหลื่อมล้าของสังคมอนั เป็นผลเนื่องมาจากความ เหลื่อมล้าในการเข าถึงสารสนเทศและความรู้• ยทุ ธศาสตร • การพฒั นาองค ประกอบที่สาคญั และจาเป นที่จะสร างให สงั คมไทยใน ศตวรรษท่ี 21 เป นสงั คมที่ดีงาม มีความสมบูรณ และเพียงพอ มีคุณธรรมอนั ดีงาม ของศาสนาแทรกซึมอยู ในใจของประชากรทุกหมู คณะ • มุ งเน นการพฒั นาคุณภาพชีวติ ตามหลกั การและแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง

บทสรุป• การใช้ข้อมลู ขา่ วสารเพ่อื การศกึ ษาและการดาเนินการตา่ งๆ ในองค์กรมี ความสาคญั มากตอ่ การดารงชีวติ ของมนษุ ย์• เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่อื สารมสี ว่ นชว่ ยให้การดาเนินชีวติ ของมนษุ ย์ใน แตล่ ะวนั มคี วามสะดวกสบายมากย่ิงขนึ ้• การได้รับข้อมลู ขา่ วสารยงั เป็นการเปิดโอกาสให้มนษุ ย์ได้พฒั นาความรู้ ความสามารถของตนเอง เป็นการสร้างช่องทางเลือกในการดาเนินชีวติ ของ ตนเองมากย่งิ ขนึ ้

บทสรุป• การแลกเปลี่ยนข้อมลู ขา่ วสารซง่ึ กนั และกนั หรือการกระจาย ข้อมลู ขา่ วสารตา่ งๆ จะประสบผลสาเร็จได้นนั้ ขนึ ้ อยกู่ บั • ประเภทของเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารท่ีมีอยู่ • วธิ ีการเลือกใช้เทคโนโลยีเหล่านนั้ ให้เกิดประโยชน์สงู สดุ

บทสรุป• วิธีการเลือกใช้เทคโนโลยีเหลา่ นนั้ ให้เกิดประโยชนส์ งู สดุ • วตั ถปุ ระสงค์ • ความจาเป็นในการใช้งาน • ความพร้อมของบคุ ลากร • งบประมาณในการดาเนินการและการดแู ลรักษา