ทักษะการสอน

1

ทักษะและเทคนิคการสอน 2

ทักษะ ความหมาย ความสามารถ ความชานาญใน การกระทาบางส่ิงบางอย่างได้เป็นอย่างดี ด้วยความถูกต้อง แม่นยา ในระยะเวลาท่ี รวดเร็ว เช่น ความสามารถในการอ่านเร็ว ทางานเรว็ เป็นตน้ อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ 3

เทคนคิ การสอน คอื กลวิธีตา่ งๆที่ใชเ้ สรมิ กระบวนการ ขั้นตอน วิธกี าร หรอื การกระทาใดๆ เพอ่ื ชว่ ยให้ กระบวนการ ขั้นตอน วิธีการหรอื การกระทานน้ั ๆ มี คุณภาพและประสิทธิภาพมากข้นึ 4

ทักษะพืน้ ฐานทส่ี าคญั สาหรับผู้สอนในระดบั วิชาชพี 1.ทกั ษะการนาเข้าสู่บทเรียน การนาเขา้ ส่เู รอ่ื งทจี่ ะเรยี น เปน็ ขั้นการสอน หรอื กจิ กรรมทจี่ ัดขน้ึ เพ่อื เรมิ่ ตน้ ทาการสอนเพือ่ ดึงความ สนใจ ให้ผ้เู รยี นพร้อมทจ่ี ะติดตามบทเรยี นต่อไป 5

2. ทกั ษะการใชว้ าจากริยาท่าทางในการสอน การใชว้ าจากิรยิ าท่าทาง ในการสอนนับวา่ เป็นสิ่งสาคยั อยา่ งยิ่งของครู เพราะการทนี่ ักเรียน จะเกิดความพอใจและสนใจทีจ่ ะเรยี นนั้น บุคลิกภาพของครนู ้นั จาเป็นอยา่ งหนง่ึ เพราะบคุ ลิกภาพของครู รวมทั้งความสามารถในการสอื่ ความหมายระหวา่ งครกู บั นกั เรียนจะชว่ ยใหน้ กั เรียนไมเ่ บอื่ หน่าย เทคนคิ การใชว้ าจากิริยา ท่าทางประกอบการสอน การเคล่อื นไหวและ เร่ิมแรกท่ีเข้ามาในห้องเรียนครูควรเดินด้วยท่าทางที่เหมาะสมสง่า การเปล่ียนอิริยาบท งามและดูเปน็ ธรรมชาติ 6

การใชม้ อื และแขน ใช้มือประกอบทา่ ทางในการพดู ซึง่ จะเป็นส่ิงดึงดดู ใจของนักเรยี น เพราะนักเรยี นสนใจดูสง่ิ เคลื่อนไหวมากกวา่ สง่ิ ทนี่ ิง่ 7

การแสดงออกทางสหี นา้ สายตา การแสดงออกทางหน้าตา สายตา เป็นสว่ นหนง่ึ ท่ใี ช้สือ่ ความหมายกับผเู้ รยี น ผเู้ รียนจะ เขา้ ใจถึงความรสู้ ึก หรอื เขา้ ใจในอารมณก์ ารสอน ในการสอนบทเรียนทีม่ ีความต่ืนเต้น สหี นา้ ของครตู อ้ งคล้อยตามสัมพันธ์กบั ความรสู้ กึ ดงั กลา่ วด้วย 8

การทรงตวั และการวางทา่ ทาง ควรวางทา่ ใหเ้ หมาะสม ไม่ดูตรึงเครยี ด หรอื เกรงเกินไป ควรวางท่าทางและทรงตวั ขณะสอนให้ดูเป็นธรรมชาตแิ ตก่ ไ็ ม่ดูปล่อยตามสบายจนเกินไป การใช้น้าเสยี ง ควรใชน้ า้ เสียงท่ชี ัดเจนเหมาะสม ไม่ชา้ ไม่เรว็ จนเกินไป มีการออกเสยี งการใช้ถ้อยคา ถกู ต้อง ไมแ่ สดงอารมณท์ ไ่ี ม่สมควรออกทางนา้ เสยี งเพราะโดยปกตแิ ลว้ นา้ เสยี งของครสู ามารถ บอกอารมณ์ไดแ้ ละความรสู้ ึกของครไู ดอ้ ยา่ งดี ถ้าครเู สยี งดนี กั เรียนกจ้ ะมีความรูส้ ึกทด่ี ตี อ่ ครู 9

เสียงมี ปกติ 3 ระดบั กลาง สูง 10

หลักการในการควบคุม กิริยา เข้าหา สายตา วาจา บทลงโทษ 11

การแตง่ กาย ครคู วรแตง่ กายให้ถูกตอ้ งเหมาะสมเพราะถา้ ครูแตง่ กายสวย เด่นจนเกนิ ไปทาให้นักเรียนจะใหค้ วามสนใจกบั ครมู ากกวา่ บทเรียน ผสู้ อนควรแต่งกายให้เรยี บรอ้ ย 12

3. ทักษะการอธบิ าย ทักษะการอธบิ าย หมายถึง ความสามารถในการพูดแสดงรายละเอยี ดและให้ตวั อย่างให้ ผู้เรยี นเข้าใจ หายจากขอ้ สงสยั เกดิ ความชัดเจนในสิ่งนนั้ หรือขยายความในลักษณะทชี่ ่วยให้ ผอู้ ืน่ เข้าใจเร่อื งราวตา่ ง ๆ ได้ชดั เจนข้ึน ซ่ึงอาจกระทาไดโ้ ดยการบอก การตคี วาม การสาธิต การยกตวั อยา่ ง ฯลฯ บางคร้งั เพอื่ ใหก้ ารอธบิ ายเป็นทเี่ ขา้ ใจได้ง่าย อาจจะใช้วสั ดอุ ุปกรณ์ต่าง ๆ ประกอบการอธิบาย กจ็ ะช่วยทาใหผ้ ู้ฟงั สนใจและเข้าใจความหมายไดด้ ขี ้ึน 13

เวลาอภปิ ราย ภาษาทใ่ี ช้ สอ่ื การสอน ไมเ่ กิน 10 งา่ ยแก่การ นาที เขา้ ใจ เทคนิคการสอนการอภปิ ราย เร่ิมจากงา่ ย ไปหายาก มีการสรปุ ทา่ ทาง อภิปายดว้ ย ใหแ้ นวคดิ 14

4.ทักษะการเร้าความสนใจ การเรา้ ใจสนใจเปน็ สงิ่ สาคัญอย่างยิง่ ทจ่ี ะช่วยให้การเรยี นการสอนน้ันประสบผลดี เพราะจะชว่ ย ให้ครูปรบั ปรุงวธิ ีการสอนให้เดก็ เกดิ สนใจในการเรยี นและตดิ ตามกจิ กรรมโดยตลอดไมเ่ บือ่ หนา่ ยดังน้ัน พยายามใชเ้ ทคนคิ ตา่ ง ๆ มากระตนุ้ ให้นักเรียนสนใจอยตู่ ลอดเวลา เทคนคิ การสอนการเร้าความสนใจ การใช้สีหน้า การใช้ การ เนน้ จุดสาคัญ ทา่ ทางประกอบ ถ้อยคาและ เคลือ่ นไหว ของเรื่อง ของครู การสอน นา้ เสียง 15

5. ทักษะการใชค้ าถาม คาถามนับเป็นสิง่ สาคญั ในการสอน โดยเฉพาะอยา่ งย่งิ การศึกษาในปัจจบุ ันทเ่ี นน้ ให้เดก็ คิดเปน็ ซง่ึ การท่จี ะใหบ้ รรลุเปา้ หมายจุดประสงคด์ ังกลา่ วผู้สอนควรมีวิธกี ารและเทคนิคต่างๆมากมายสงิ่ หนึ่งที่สาคญั คอื การใช้คาถาม ซึ่งการใชค้ าถามจะมีประสทิ ธภิ าพได้ครูผถู้ ามจะตอ้ งเขา้ ใจถงึ จุดประสงค์ในการถาม เทคนคิ การใชค้ าถาม การใหน้ กั เรียนมีโอกาสตอบหลายคน ถามด้วยความมัน่ ใจ การให้นักเรียนมีโอกาสตอบหลายคน ถามอย่างกลมกลนื 16

การเลอื กคาถาม การเสริมกาลังใจ ใช้คาถามในแตล่ ะประเภท การใชก้ ริ ิยาทา่ ทาง เสียงประกอบในการถาม 17

6.ทักษะการใชอ้ ปุ กรณก์ ารสอน อุปกรณก์ ารสอน จะชว่ ยให้การเรียนรู้มคี วามหมายมากขึ้น เพราะอปุ กรณ์การสอนจะเป็นจดุ รวม ความสนใจสามารถเพิ่มความเปน็ รูปธรรมและความเปน็ จริงตอ่ การเรียนรู้ไดม้ ากขนึ้ อุปกรณก์ ารสอนจะเปน็ เครือ่ งมอื กระตุน้ ให้ผ้เู รียนเกดิ ความคดิ มองเหน็ เร่อื งราวหรือสงิ่ ทเ่ี รียนรู้ไดถ้ ูกตอ้ งและสามารถจดจาเรื่องราวได้ แม่นยา 18

เทคนคิ การสอนการใช้อปุ กรณ์ 1.ใช้อุปกรณ์การสอนอย่างคลอ่ งแคลว่ วอ่ งไว 2.แสดงอปุ กรณ์ให้เหน็ ชดั ท่ัวท้ังหอ้ ง 3.ควรหาทต่ี ัง้ อุปกรณ์ วางแขวนขนาดใหญ่ 4.ควรใชไ้ ม้ยาว และมีปลายแหลมช้แี ผนภูมิ แผนที่ 5.ควรมีการเตรยี มผู้เรยี นไวล้ ว่ งหนา้ ก่อนการใช้อปุ กรณ์ 6.ควรเลอื กใช้เคร่อื งประกอบการใช้อุปกรณใ์ ห้เหมาะสม 7.พยามยามเปิดโอกาศให้ผเู้ รยี นได้รว่ มกิจกรรม หรือได้ศกึ ษาอุปกรณ์นน้ั ๆ 19

7.ทกั ษะ และ เทคนิคการใชก้ ระดานดา 1.ครูควรทาความสะอาดกระดานดาทกุ ครงั้ ท่ีเขา้ สอน 2.ในการเขยี นทุกครั้งไมค่ วรเขียนทเี ดียวทง้ั แผน่ ควรแบ่งครงึ่ และ 3 ส่วน หรือ4 สว่ น 3.ในการเขียนกระดาษทกุ คร้ังควรเขียนจากว้ายมือไปขวามอื 4.ถา้ มีหวั ข้อเร่ืองควรเขยี นไวต้ รงกลางกระดานดาในสว่ นท่เี ราแบง่ ไว้ 5.ขณะเขียนยนื ห่างกระดานพอประมาณ 6.ในการเขียนหนังสอื ใหเ้ ขยี นตรงไม่คดเค้ยี ว 7.ถ้าตอ้ งการอธบิ ายข้อความบนกระดานดาไมค่ วรยืนบัง ควรใชไ้ ม้ชี้ 8.ถา้ มีขอ้ ความสาคัญอาจใช้ชอล์กสีเม่ือต้องการเน้นข้อความใดโยเฉพาะ 9.ถ้ามขี ้อความสาคญั อาจใชช้ อลก์ สีขีดเสน้ ใต้ 10.เขียนคาตอบของผู้เรยี นบนกระดานดาเพือ่ เสริมกาลงั ใจผเู้ รียน 20

21

8.ทักษะเสรมิ กาลงั ใจ การเสรมิ กาลงั ใจ หมายถึงการให้กาลงั ใจแกผ่ ู้เรียน เช่น การใช้คาชมเชย หรือ แสดงพฤติกรรม ที่ปรารถนาดแี ก่ผู้เรยี น ทาให้ผ้เู รียนมีเจตคตทิ ี่ดใี นการเรยี นและมีความเชื่อมนั่ ในตนเอง เทคนิคเสริมกาลงั ใจ 1.เมอื่ นกั เรยี นทาพฤติกรรมไดอ้ ยา่ งถูกต้อง ควรเสริมกาลังใจ โดยใช้ทา่ ทางและวาจาประกอบกนั 22 2.เสรมิ กาลงั ใจยอ้ นหลงั โดยใหน้ กั เรยี นทต่ี อบถกู บอกคาตอบของตนอกี ครั้ง หน่งึ เพือ่ ใหเ้ ห็นแนวทางทีต่ อบไมไ่ ด้ จะได้ที 3.ไม่พูดเกนิ ความจริง 4.ใชว้ ธิ เี สรมิ กาลังใจตา่ งๆกันและใหโ้ อกาสต่างๆกนั แลให้ท่วั ถงึ ผูเ้ รยี นทุกคน 5.การเสริ มกาลังใจทางบวกมากกวา่ ทางลบจะได้ผลดกี วา่

9.ทกั ษะการสรุปบทเรยี น การสรุปบทเรยี นเปน็ การที่ผสู้ อนพยายามใหน้ ักเรยี นรวบรวมความคิด ความเขา้ ใจของตนเอง จากการเรียนรทู้ ่ผี ่านมา ว่าได้สาระสาคญั หลกั เกณฑ์ หลัการ หรือแนวคดิ สาคัญในชว่ งการสอนนนั้ อย่างไรบ้าง ท้ังนเ้ี พอ่ื นักเรียนจะได้รบั ประเดน็ สาคัญของบทเรียนได้ถูกตอ้ งวา่ มอี ะไรบ้าง และจะนา ความรู้ใหม่ไปสมั พันธก์ บั ความรู้เดมิ ไดอ้ ย่างไร เทคนคิ การสรปุ บทเรยี น 1.สรปุ โดยอธบิ ายสัน้ ๆ ชดั เจน ทบทวนสาระสาคญั ทเ่ี รียนมา 4.สรุปโดยสร้างสถานการณ์ 2.สรปุ โดยอปุ กรณห์ รอื รปู ภาพประกอบ 5.สรปุ โดยนทิ านหรอื สภุ าษิต 3.สรุปโดยสนทนาซกั ถาม 6.สรปุ โดยการปฎิบตั ิ 23

จบการนาเสนอ บททักษะและเทคนิคการสอน 24