ผักหวาน

องค์ความรู้ เร่อื งการปลูกผกั สวนครัว ในโครงการ ผักสวนครู ผักหวาน Star gooseberry โดยสานกั งานการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย จังหวดั พงั งา

การปลูกผกั หวาน การขยายพันธุ์ ทาได้ 2 วิธี คอื 1. การเพาะเมลด็ การเพาะเมล็ด ทาไดโ้ ดยการเก็บผลแกจ่ ัด ซึง่ จะมี เมล็ดสดี า นาผลมาแกะเปลอื ก และแยกเมล็ดออกแลว้ นาเมลด็ ผง่ึ ไวใ้ นที่ร่ม 3-5 วัน จนเมลด็ แห้ง กอ่ นนาเมล็ดมาหอ่ รวมกนั ดว้ ย ผา้ และเกบ็ ไว้ในทร่ี ่ม นาน 1-2 เดือน เพ่ือใหเ้ มล็ดพักตวั เมล็ดทีเ่ ก็บไว้ตามระยะเวลา ให้นาเมล็ดมาเพาะในถงุ เพาะชาท่ีกรอกวัสดเุ พาะเตรียมไว้หรอื นาเมล็ดลงเพาะในแปลง เพาะโดยตรง

ส า ห รั บ แ ป ล ง เ พ า ะ ท า ไ ด้ ด้ ว ย ก า ร ว า ง อิ ฐ เ ป็ น ส่ีเหลี่ยม สูงประมาณ 15-20 เซนติเมตร ขนาดกว้างประมาณ 1 เมตร ยาวตามความเหมาะสม ก่อนนาวัสดุเพาะท่ีใช้ดิน ผสมกบั แกลบดาหรือวัสดุอินทรีย์อ่ืนเทใส่แปลงเพาะ ก่อนนา เมลด็ หยอดเปน็ แถวๆ ระยะห่างเมล็ด และแถวประมาณ 3-5 เซนติเมตร ก่อนรดนาให้ชุ่ม ดูแลจนเมล็ดงอก ก่อนย้ายใส่ถุง เพาะชาดแู ลตอ่ สาหรบั การเพาะในถงุ เพาะชา ให้หยอดเมลด็ ใส่ถุง ละ 1 เมลด็ ก่อนรดนาให้ชมุ่ และดูแลจนตน้ กลา้ สงู ประมาณ 20-30 เซนตเิ มตร จงึ นาปลูกลงแปลงตอ่

2. การปกั ชากงิ่ ก่งิ ชา ใหเ้ ลือกกิ่งทมี่ ีอายุพอเหมาะ ลากง่ิ มสี ี เขียวอมสีนาตาลหรือสเี ขียวเข้มซง่ึ เปน็ กง่ิ ทมี่ ีอายุตงั แต่ 1 ปี ขึนไป ตัดให้มีขนาดยาว 20 เซนตเิ มตร หรอื ประมาณ เท่าแทง่ ดนิ สอ โดยวัสดทุ ่ีใชป้ กั ชา คอื ขเี ถ้าแกลบท่ีกรอก ใสถ่ งุ ดาไว้เรียบร้อยแล้วหรอื ดนิ ผสม โดยรดนาให้ชุ่มกอ่ น ปกั ชาหรืออาจให้หลังจากการปักชาก็ได้ ในการปกั ชาต้อง ชาในที่ร่ม โดยเสียบลกึ ประมาณ 1 ใน 3 ของความยาวกง่ิ ลงไปในแนวตงั หลงั ปกั ชาอายุ 1 – 2 เดือน กส็ ามารถ นาไปปลกู ลงแปลงได้

การเตรยี มแปลง และหลมุ ปลกู หากปลูกแปลงใหญ่เพอ่ื จาหน่ายจะตอ้ งเตรยี ม แปลงดว้ ยการไถกลบดนิ ก่อน 1-2 รอบ เพ่ือกาจดั วัชพชื และ หมกั กลบวัชพืชใหเ้ ป็นปุ๋ย การเตรียมหลุมปลูก ให้ขุดหลุมกว้าง และลึก ประมาณ 30 เซนติเมตร ระยะห่างระหว่างหลุม 1-1.5 เมตร และแถว 1.5-2 เมตร แลว้ ตากหลมุ ทงิ ไว้ 3-5 วนั จากนัน รอง พืนดว้ ยป๋ยุ คอก ประมาณ 5-10 กามอื /หลุม หรอื รองเพิ่มด้วย ปยุ๋ สตู ร 15-15-15 ประมาณคร่ึงกามือ- 1 กามือ/หลุม พร้อม คลกุ ผสมหน้าดินใหเ้ ขา้ กนั

การใส่ป๋ยุ สาหรับปุ๋ยให้ใส่เดือนละครัง ส่วนปุ๋ยคอกให้ใส่ 3 เดือน/ครัง โดยปุ๋ยจะใช้สูตร 15 –15 -15 เป็นหลัก สลับกับสูตร 13 – 21 – 21 เช่น 2 เดือนแรก ใส่สูตร 15 –15 – 15 ไป เดือน ต่อไปให้ใส่สูตร 13 – 21 -21 และพอเดือนถัดไปให้กลับมา ใชส้ ูตร 15 – 15 -15 อีกครัง โดยใช้การโรยรอบโคนต้นหรือ แบบหว่านข้าวให้ทั่ว ทังนี ควรเพ่ิมปุ๋ยคอกร่วมด้วย เพราะ จะทาให้ยอดผักหวานมีรสหวาน และกรอบมากขึน รวมถึง ลดกลนิ่ เหมน็ เขียว

การให้นา หลังการปลูก ซง่ึ จะปลกู ในตน้ ฤดูฝนจนถงึ กลางฤดูฝน ชว่ งนีตน้ พันธุจ์ ะได้รับนาจากฝนอย่างสม่าเสมอ และเพยี งพอ ต่อการเติบโตไปจนถึงฤดูแลง้ ได้ เมอื่ ถึงฤดู แลง้ ควรใหน้ า เพมิ่ สปั ดาหล์ ะ 1 ครัง โดยเฉพาะในช่วง การเก็บยอดอ่อน

การตัดแตง่ กิง่ การตัดแต่งก่ิง หรือ การทาสาวเป็น การตัดแต่งต้น และกิ่งผักหวานท่ีเติบโตยาวหรือ สูงเกินไป ทาให้การเก็บยอดไม่สะดวก โดยนิยม ตดั แตง่ ก่ิงเมื่อต้นผกั หวานเตบิ โตได้ ประมาณ 1 ปี และจะตัดแต่งกิ่งในทุกๆปี การตัดแต่งกิ่งนัน ให้ ตัดสูงเหลือต้นประมาณหัวเข่าหรือถึงเอว ก่ิงที่ ตัดทิง ให้คัดเลือกนาไปปักชาขยายพันธ์ุต่อเพ่ือ จาหน่ายหรอื ปลกู ขยายเพิ่ม ทังนี หลังการตัดแต่ง กิ่งแล้วให้รดนาตามปกติภายใน 15 วันผักหวาน จะให้ผลผลติ ทแี่ ตกออกมาอีกครงั

การเกบ็ เกี่ยว ผกั หวาน สามารถเก็บยอดออ่ นหรอื ใบออ่ นไดห้ ลงั ปลูกแล้ว ประมาณ 2 เดือน และเก็บยอดใหม่ในรอบถัดไปได้อีก ประมาณ 20-30 วัน หลังจากครงั แรก ทงั นี สามารถเก็บยอดได้ ตลอดทังปี และเก็บได้จนถึงอายุของลาต้น 10-20 ปี ขึนอยู่กบั ต้นพันธจุ์ ากการเพาะเมล็ด ซ่งึ มีอายุนานกวา่ ตน้ พันธ์ุจากการปกั ชากิง่ รวมถงึ การดแู ล และบารงุ ตน้ การเก็บยอดอ่อน ใหเ้ กบ็ ในชว่ งเช้าจนถึงกอ่ น 10 โมง เช้า หากเลยมากกวา่ นนั แดดจะร้อน ใบ และยอดออ่ นจะเรม่ิ อ่อนตวั ยอดไมส่ ด และเก็บไว้ได้ไม่นาน การเก็บ ควรตัดเก็บยอดอ่อนท่ีความยาวประมาณ 10 –12 นวิ ทงั นี ไม่ควรจะทงิ ไวใ้ หย้ อดออ่ นกลายเป็นใบแกห่ รือ เก็บช้าเกินไป เพราะผักหวานบ้านจะแตกยอดในรุ่นต่อไปช้า ตามมา และควรจะเก็บยอดอ่อนให้หมดเป็นรุ่นๆในแต่ละแปลง เพ่ือให้ทันการตัดแต่ง และเก็บยอดครังต่อไป เมื่อเก็บยอดใบ อ่อนของผักหวานบ้าน แล้วควรเก็บไว้ในที่ร่ม มีอากาศถ่ายเทดี พร้อมกับพรมนาใหช้ ่มุ อยา่ ให้โดนแสงแดด เพราะจะเหี่ยว และ ใบจะรว่ งได้งา่ ย

ทีม่ า http://www.phargarden.com/main.php?action=viewpage &pid=77 https://sites.google.com/site/theeradetpuk007/kar-pluk- phak- https://puechkaset.com/ http://pakwanpan.circlecamp.com/index.php?page=Atte ndance http://www.foodnetworksolution.com/ https://ruakaset.com/