แค

องคค์ วำมรู้ เร่อื งกำรปลูกสวนครวั ในโครงการ ผักสวนครู ดอกแค Agasta โดย สำนกั งำนสง่ เสริมกำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอัธยำศยั จงั หวดั พงั งำ

กำรปลูกดอกแค “แค” มีเรียกช่ืออื่น “แคบ้าน”, “แคขาว”, “แคแดง” หรือ “แคดอกแดง”, “แคดอกขาว” เป็นพืชพ้ืนเมืองของไทย และ แถบอาเซียน ขยายพันธ์ุด้วยเมล็ด ปลูกง่าย โตเร็ว ไม่ค่อยมี ปัญหา หรือเป็นเงื่อนไขกับสภาพแวดล้อม ไม่ว่าจะท่ีชุ่มช้ืน หรือแห้งแล้งก็เจริญเติบโตได้ดี แต่ถ้าที่ดินน้าอุดมสมบูรณ์ ก็ จะสมบูรณ์ดี มักพบต้นแคข้ึนตามป่าละเมาะ หัวไร่ปลายนา ริมถนนหนทาง มีหลายชุมชนที่น้าต้นแคมาเป็นไม้ประดับ ตกแต่งภูมิทัศน์ชุมชน ได้ทั้งสีเขียวริมทาง ได้ทั้งพืชอาหาร ให้กบั คนในชุมชนดว้ ย

แคบ้ำน เป็นไมย้ นื ตน้ ขนาดสงู ประมาณ 3-10 เมตร แต่ถ้าเป็นแค เตี้ยจะมีความสูงประมาณ 1.50-2 เมตร เปน็ ไมโ้ ตเรว็ และมีก่ิงก้าน แขนงมาก เปลอื กไมม้ สี ีเทา รอย ขรุขระหนา แคเตี้ย ยงั ไมม่ ีปลูกอย่างแพรห่ ลาย ที่มีอยตู่ อนนี้เห็นมากคอื แถวจังหวดั นนทบุรี การขยายพนั ธ์ุโดยใช้เมล็ด

วิธกี ำรปลกู กำรปลูก แคบำ้ นและแคพันธุ์เต้ีย มีวิธกี ารปลูกท่เี หมอื นกัน คือ แคเป็นไม้ทีเ่ จรญิ เติบโตได้ดีในดิน ทุกชนดิ ท่โี ล่งแจ้ง และเปน็ ไมช้ อบท่ลี ุ่ม ไม่มนี ้าท่วมขัง ก่อนการ ปลูกเราควรจะตอ้ งมกี ารไถพรวนใหด้ นิ ละเอยี ด แล้วจึงขุดหลุม ปลกู ใชร้ ะยะปลกู ระหวา่ งต้น 2 เมตร ระหวา่ งแถว 2 เมตร ขุด หลมุ กวา้ งประมาณ 50 เซนตเิ มตร ลกึ 50 เซนตเิ มตร แลว้ พรวน ดินในหลุมจนละเอยี ดโดยผสมป๋ยุ คอก ป๋ยุ หมกั หรืออาจจะใช้ปุย๋ สตู รรองพนื้ เลก็ นอ้ ย โดยเราใช้สตู ร 15-15-15 อัตรา 10-15 กรัม คลกุ เคลา้ ใหเ้ ข้ากันแลว้ จงึ น้าต้นพันธมุ์ าลงปลกู การปลกู สามารถ ทา้ ได้ 2 วธิ ี คอื 1. ใชก้ ล้าปลกู กไ็ ดโ้ ดยนา้ ตน้ กลา้ ทเ่ี พาะจากเมลด็ สูงประมาณ 50-80 เซนติเมตร หรอื เพาะไวป้ ระมาณ 1 เดือน จงึ จะยา้ ยปลกู ลงในแปลง หลงั ปลูกแลว้ ควรกลบโคนต้นให้แนน่ แล้วน้าไม้มาปกั ทา้ เปน็ หลกั ยดึ เพอื่ ไม่ใหก้ ล้าล้ม

2. การหยอดเมล็ด ก่อนจะน้าเมล็ดไปปลูกควรจะบ่มเมล็ดไว้ ประมาณ 1 คืน โดยการน้าผ้าไปจุ่มน้าให้เปียกพอหมาด ๆ แล้ว จึงน้าเมล็ดมาใส่ผ้า โดยใช้เมล็ดให้พอดีกับพื้นท่ีที่จะปลูก เสร็จ แล้วให้น้ามาใส่ในภาชนะที่ปิดมิดชิดเพ่ือให้เมล็ดมีความช้ืน สม้า่ เสมอ และยังชว่ ยให้เมล็ดงอกได้ดี หลังจากที่บ่มเอาไว้ 1 คืน ใหน้ า้ เมลด็ ไปหยอดในแปลงท่เี ตรียมไว้ ควรหยอดเมล็ดในหลุมให้ ลึกประมาณ 1-2 เซนติเมตร แล้วน้าดินมากลบ รดน้าให้ชุ่ม หา ฟางมาปิดคลุมไว้ป้องกันความชื้นในดินให้ระเหยไปได้ช้าลง เมื่อแคมีความสูงประมาณ 20-30 เซนติเมตร ถึงจะเด็ดยอดให้ หมดเพื่อช่วยให้ต้นแคแตกแขนงได้ดี และยังท้าให้เพิ่มปริมาณ ดอกมากขึ้น ทรงตน้ เป็นพ่มุ และไมส่ งู

สตู รปลกู ต้นเตย้ี แคใ่ นกระถำง ให้ดูแลงำ่ ย เกบ็ ได้ตลอดทัง้ ปี ส่วนผสม กระถาง ดิน ขุยมะพร้าว เมลด็ ดอกแค วธิ ีทำ น้าขุยมะพรา้ วมาใส่ในกระถางนดิ หน่อย

เติมดนิ ผสมขุยมะพรา้ วใส่ใหเ้ ต็ม กระถาง เติมดนิ ลงไปอีก ใชไ้ ม้ทา้ ทีห่ ยอดเมลด็ ใหเ้ ป็น แนว แล้วหยอดเมลด็ ลงไป กลบดนิ แล้วรดนา้ ใหช้ มุ่ เกบ็ ไว้ ในท่ีร่ม รดน้าเชา้ เยน็ ใหช้ ่มุ

ประมาณ 5 – 14 วนั ก็สามารถแยกออกมาปลกู โดยใส่ดนิ แบบเดิมกบั เพาะเมลด็ แต่เพิ่มขนาดกระถาง รดน้าให้ชุ่มแล้วน้าไปรับแสงแดดปกติ ก็บ้ารุงดูแลปกติ รดน้าเชา้ เยน็ ใส่ปุ๋ยคอก สปั ดาหล์ ะ 1 ครงั้

กำรให้นำ้ ในขั้นตอนของการปฎิบัติดูแลรักษา มีค้าแนะน้าเกี่ยวกับการให้ น้าต้นแควา่ ไมค่ วรให้น้าแก่ตน้ แคมากเกนิ ไป เพราะจะท้าให้แคไม่ คอ่ ยออกดอก ควรจะให้น้าเพยี งอาทติ ย์ละ 1 ครัง้ กเ็ พยี งพอ กำรใส่ปุย๋ กำรดแู ลรักษำ และกำรใสป่ ๋ยุ แค แคทป่ี ลูกไวเ้ พื่อขายดอก จะใส่ปยุ๋ สตู ร 13-27-13 หรอื 12-24-12 หรอื ปุย๋ ชนิดอ่ืนทใี่ กล้เคยี งกัน โดยใส่ในอตั รา 50 กโิ ลกรมั /ไร่ อาจจะน้าปุ๋ย คอกหรือปุ๋ยหมกั ท่ีสลายตัวแล้วมาใสเ่ พิม่ ความอดุ มสมบูรณใ์ หก้ บั ตน้ กำรเก็บเกยี่ ว เม่ือเราปลกู ไปแลว้ ประมาณ 3 เดือน กเ็ ร่ิมเกบ็ ผลผลิตไดแ้ ล้ว จะ มผี ลผลิตออกทุกวนั ควรเลอื กเอาแต่ดอกท่ีโตพอเหมาะ ถา้ แค บานหรือปริดอกไม่เป็นทีต่ อ้ งการของตลาด ถ้าหากมีดอกแคที่ บานอย่ตู ดิ กบั ต้นควรเด็ดออก แคทั้ง 2 ชนดิ นี้มีลกั ษณะต้นและใบหรอื แมก้ ระทงั่ ผลผลิตเหมือนกนั ทกุ อย่าง เพยี งแต่เป็นพันธ์ทุ เ่ี ตย้ี เหมาะสา้ หรบั ปลกู ไวเ้ พ่อื เป็นการค้า เก็บผลผลติ จา้ หนา่ ย สามารถเก็บผลผลติ ไดง้ า่ ยและสะดวก

ท่ีมา เกษตรเบย์. [ม.ป.พ.] แคเตย้ี ผกั พืน้ บำ้ นกำลงั เป็นท่ีนิยม. [ระบบ ออนไลน์]. แหลง่ ที่มา http://knowledge.kasetbay.com/165- (15 พฤษภาคม 2563). 2.อดลุ ยศ์ ักดิ์ ไชยราช. 2561.ต้นแค ปลกู ง่ำย ปลอดภยั ไดป้ ระโยชน์ . [ระบบออนไลน์]. แหลง่ ท่มี า https://www.technologychaoban.com/agricultural- technology/article_54245. (15 พฤษภาคม 2563). 3.อาชีพดอทคอม.2562.ตน้ ดอกแค พชื พ้นื บ้ำน แตป่ ระโยชนม์ ำกมี . [ระบบออนไลน์]. แหล่งท่ีมา https://www.thaiarcheep.com.(24 พฤษภาคม 2563). 4.Jo workman. 2563. สูตรปลูกต้นเต้ียแคใ่ นกระถำง ให้ดูแลงำ่ ย เกบ็ ไดต้ ลอดทงั้ ปี. [ระบบออนไลน์]. แหล่งทีม่ า https://jo- workman.com/2020/01/12/ca/. (25 พฤษภาคม ๒๕๖๓)