ผักโขม

องค์ควำมรู้ เร่ืองกำรปลกู ผักสวนครัว ในโครงการ ผักสวนครู ผักโขม Amaranth โดยสำนกั งำนกำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัย จงั หวัดพังงำ

กำรปลูกผักโขม ผกั โขมชอบดินร่วนซยุ และชมุ่ ชืน่ ขน้ึ ใตร้ ม่ เงา ขยายพนั ธุ์โดยการเพาะเมล็ด เปน็ พชื ล้มลกุ ฤดเู ดยี วลาต้นสเี ขยี ว สภำพแวดลอ้ มทเ่ี หมำะสม พบทั่วไปในหลายพ้ืนที่ ข้ึนง่าย โตเร็ว ทนแล้งได้ดี ไม่ทนน้าขัง ผกั โขมมหี ลายประเภทเชน่ ผักโขมบา้ น ผกั โขมสวน และผักโขมจีน ชนดิ ที่คนนิยมกนิ และมวี างขายทัว่ ไปก็คือผักโขม จีนน่ันเองลาต้นอวบน้า สูง 1 –2 ฟุต ใบอวบใหญ่ สีเขียวเข้ม ผักโขมมีชื่ออื่นๆ อีกคือ ผักขม (กลาง), ผักโหม, ผักหม (ใต้), ผักโหมเกล้ียง แม่ฮ่องสอน), กระเหม่อลอเตอ (กะเหร่ียง, แมฮ่ อ่ งสอน)

วิธกี ำรปลกู การปลูกจะแบ่งเปน็ 2 วิธี – การหว่านเมลด็ ทัง้ แปลง ในอัตรา 10 กก./ไร่ ดว้ ยการหวา่ น เมลด็ และคราดดินกลบ 1-2 รอบ พร้อมรดนา้ ใหช้ ุม่ – การหวา่ นเมลด็ เปน็ แถว ให้มีระยะห่างระหวา่ งแถว 20-30 ซม. ในอัตราเดียวกัน พรอ้ มคราดดนิ กลบ และรดนา้ ให้ชุ่ม “เหมำะสำหรับปลูกในแปลงกลำงแจ้ง ใช้เมล็ดหว่ำนห่ำงๆ ในแปลงที่เตรียมไว้แล้วแล้วคลุมด้วยฟำงข้ำวเพื่อรักษำ ควำมชนื้ และรดนำ้ ให้ชุม่ ทกุ วัน ระยะห่ำงระหว่ำงตน้ x แถว ถ้ำปลกู ไวก้ ินให้ใชว้ ิธกี ำรหวำ่ นห่ำงๆ บนแปลง / ถ้ำปลูกเพื่อ เกบ็ เมลด็ พนั ธ์ุ ให้ปลกู ระยะห่ำง 40 ซม.x50 ซม.”

กำรเตรยี มดนิ เนอ่ื งจากผักโขมสามารถเจริญเติบโตได้ดีในดนิ รว่ นซุย การระบายน้าดี และไม่ชอบน้าขัง การเตรียมดินปลูกควรใช้ดิน ร่ ว น ห รื อ ดิ น ร่ ว น ป น ท ร า ย ผ ส ม กั บ วั ส ดุ ท า ง ก า ร เ ก ษ ต ร เช่น แกลบ ขี้เถ้า ข้ีเล่ือย มูลสัตว์ เป็นต้น ในอัตราส่วนดินกับ วัสดุ 2:1 แปลงปลูกอาจยกแปลงด้วยการก่ออิฐบล็อก และใส่ ดนิ ปลูกหรอื เตรียมแปลงปลูกโดยการยกร่องหรือไม่ยกร่องด้วย กา ร ไถ พ รว น ดิน ร่ ว ม กั บก า รใ ส่ วัส ดุ เห ลื อใ ช้ ทา ง กา ร เก ษ ต ร ขา้ งตน้ ในอัตรา 2-3 กิโลกรมั /ตารางเมตร

กำรดแู ลรักษำ เมลด็ ผักโขมจะงอกหลงั การหวา่ นเมลด็ ประมาณ 3-7 วนั ขนึ้ อยู่ กับสภาพแวดลอ้ ม กำรให้นำ้ จะใหน้ า้ ทกุ วัน วนั ละ 1-2 ครงั้ ตั้งแต่หลงั การ หว่านเมล็ดจนถึงกอ่ นระยะเก็บผลผลติ 1-2 วนั ท้ังน้ี ควรใหน้ ้า ในปรมิ าณทเี่ หมาะสมไม่ให้ดนิ อุ้มนา้ หรือมนี า้ ท่วมขัง กำรใสป่ ุย๋ จะเริ่มใสป่ ุ๋ยสตู ร 16-8-8 ประมาณ 2-3 ครั้ง โดย เร่ิมใส่ตัง้ แต่ระยะทต่ี ้นออ่ นมใี บแท้ 2-4 ใบ

กำรเก็บเกย่ี วผลผลติ ผกั โขม ผักโขมให้ผลผลิตได้ มีอายุประมาณ 20-25 วัน ตามสายพันธุ์ หลังปลกู ลงในแปลง ต้นผกั โขมจะโตเต็มท่ี ไม่แก่ไม่ อ่อนเกินไป ให้ใช้มีดคมๆตัดตรงโคนต้น แล้วตัดแต่งใบเสียท้ิงไป แล้วนาใส่ในภาชนะท่ีเตรียมไว้ ให้ระวังอย่าให้โดนความร้อนหรือ แสงแดดจะทาใหเ้ หยี่ วได้ วธิ ีเก็บรักษำผกั โขม จะนาต้นผักโขม แล้วนามาล้างน้าให้สะอาด ล้างก้าน ใบให้สะอาด เราจะมีวิธีเก็บรักษาให้สดนานๆ คือให้ล้างน้าให้ สะอาดดี แลว้ ใหส้ ะเดด็ น้าออกให้หมด แล้วนามาห่อด้วยกระดาษ หรือผ้าขาวบาง แล้วใส่ถุงหรือกล่องพลาสติก แล้วนาไปแช่ตู้เย็น จะเกบ็ ไวไ้ ด้นาน

กำรเก็บเมลด็ พนั ธเ์ุ พ่อื ทำพันธต์ุ อ่ เมื่อผักโขมอายุประมาณ 55-60 วัน จะเร่ิมออกดอก หลังจากนั้นอีกประมาณ 70 วัน ให้สังเกตเมล็ดพันธ์ุว่าช่อ ไป ดอก แห้งหรอื ไม่ ถา้ สีของดอกและใบเปล่ียนเป็นสีเหลืองแก่ผสม สีน้าตาลก็สามารถตัดต้นเพื่อนาไปตากได้ หลังจากนั้นให้นาไป ตากแดด 3-4 แดดเพ่ือให้แห้ง เมื่อแหง้ แล้วใหน้ าต้นท่ีตากมาฟาด และขยใ้ี นกระสอบเพอื่ เอาเมลด็ ออกจากลาต้น จากนั้นนาเมล็ดที่ ได้มาขยี้ เอาเปลือกหุ้มเมล็ดออกและใช้กระด้งผัดเอาเศษฝุ่นเศษ เปลือกหุ้มเมล็ดออกให้หมด แล้วใช้ตะแกรงรูขนาดเล็กช่วยร่อน ทาความอีกรอบ แล้วค่อยเก็บใส่ถุงกระดาษและเขียนชื่อและวัน เดือนปีท่ีเก็บแล้วพับใส่ในถุงพลาสติกเก็บไว้ในตู้เย็นเพ่ือรักษา อัตราการงอกและลดการหายใจของเมล็ดพันธใ์ุ หน้ ้อยท่ีสุด จะสามารถเกบ็ เมลด็ พันธุ์ไว้ใชไ้ ด้นานเกนิ 2 ปีข้ึนไป

ท่มี า https://th.wikipedia.org/wiki https://puechkaset.com http://www.trgreen.co.th/index.phhttp:// https://www.honestdocs.co/the-benefits-of-spinach