คู่มือการจัดทำ Flow chart

FLกOาWรคมู่จือCควาดั มHรู้ ทAำRT หลักสตู ร E-Learning : การเขียนผงั ปฏบิ ตั งิ าน ( Work Flow ) จดั ทำโดย นำยภำณุ สทุ ธวิ ำรีวฒั นำ งำนสรำ้ งเสริมศักยภำพและพัฒนำบุคลำกร ฝ่ ำยทรพั ยำกรบุคคล



Work Flow คืออะไร Flowchart หรือ ผังการทางาน (workflow) คือ เคร่ืองมือท่ีช่ วยให้มองเห็น ภำพรวมของกระบวนงำน แสดงทิศทำงกำรทำงำน ควำมสัมพันธ์ก่อนและหลังในแต่ละข้ันตอน ในกำรทำงำนโดยใช้สัญลักษณต์ ำ่ งๆ เขยี นแสดงใหเ้ หน็ ถงึ แนวคดิ ขั้นตอนกำรทำงำน สญั ลกั ษณใ์ นการเขียน Flowchart สัญลักษณ์ ความหมาย กำรเร่ิมต้น หรอื จบ Flowchart (Start หรอื End) Terminator Process ส่งิ ท่กี ระทำใน Flowchart Data กำรนำเขำ้ ขอ้ มูลหรือแสดงผลขอ้ มูล (Input/Output) Decision กำรตดั สนิ ใจ จุ ดเช่ือมตอ่ Connector ทศิ ทำงกำรทำงำน Direction **ตำมมำตรฐำนของ ANSI (American National Standards Institute) และ ISO (International Standard Organization) http://share.olanlab.com/th/it/blog/view/211 1

ประเภทของ Flowchart Top - Down Top - Down เป็นกำรเขยี นกระบวนงำน (flow) จำกบนลงล่ำง แบง่ เป็น 3 ลกั ษณะ คือ Sequence (ตามลาดบั ) Selection (ทางเลือก/ Iteration (ทาซ้ า) เป็นกำรเขียนแบบไล่ทำไปทีละลำดับ เง่ือนไข) เป็นกำรเขยี นท่ีมีกำรเลือก เป็นกำรเขียนท่ีมีกำรกลับไปทำซ้ ำ ไมม่ กี ำรแยกเสน้ ทำงเลือก หรือกำรตัดสนิ ใจ ในบำงข้ันตอน Swim Lane Diagram Swim Lane Diagram เป็นกำรเขียนกระบวนงำน (flow) จำกซ้ำยไปขวำใช้ในกรณี ท่ีมีควำม เก่ียวข้องกับหลำยบุคคล หรือหลำยส่วนงำน สำมำรถใช้ Top-Down ท้ัง 3 รูปแบบ มำเขียนได้ 2

หลกั การเขียน Flowchart  ผงั งำน (Flowchart) จะต้องมีจุ ดเร่มิ ต้นและจุ ดสน้ิ สดุ เสมอ  เลอื กใช้สญั ลักษณ์เพ่อื ส่ือควำมหมำยใหถ้ ูกต้อง  ใช้ลกู ศรเป็นตวั กำหนดทิศทำงกำรทำงำน จำกบนลงล่ำง จำกซ้ำยไปขวำ โดยเรียงตำมลำดบั เหตุกำรณ์  รูปสญั ลกั ษณ์ทุกตัวตอ้ งมลี กู ศรเขำ้ และออก ยกเวน้ จุ ดเร่มิ ต้นจะมเี ฉพำะออก จุ ดสน้ิ สดุ จะมีเฉพำะเขำ้ เทำ่ นน้ั  ลกู ศรทุกตวั จะช้ีออกจำกรูปสญั ลกั ษณ์ตัวหน่งึ ไปยังรูปสัญลักษณอ์ ีกตวั หน่ึงเสมอ  คำอธบิ ำยภำยในรูปสัญลกั ษณ์ ควรสน้ั กระชับ เขำ้ ใจง่ำย  ไมล่ ำกลูกศรช้ีไปไกลมำกเกินไป หำกจำเปน็ ใหใ้ ช้จุ ดเช่ือมแทน ประโยชน์และขอ้ จากัดของ Flowchart ประโยชน์ • ทำใหร้ ู้ เขำ้ ใจกระบวนกำรทำงำนไดง้ ำ่ ยข้ึน • งำ่ ยและสะดวกต่อกำรพจิ ำรณำลำดับขนั้ ตอนในกำรทำงำนและตรวจสอบควำมถูกต้องได้งำ่ ย • Flow แบบ Swim Lane diagram จะทำให้เหน็ ควำมสมั พนั ธร์ ะหว่ำงบุคคลหรือผู้มสี ว่ นเก่ียวขอ้ ง • ช่วยในกำรวเิ ครำะห์และปรับปรุงกระบวนกำรทำงำนอยำ่ งเปน็ ระบบ ข้อจากดั • ไม่ทรำบควำมสำคัญของแต่ละข้ันตอน • ในผงั งำนจะบอกเพยี งลำดบั ข้นั ตอน แตจ่ ะไม่แสดงรำยละเอียดทงั้ หมดไดช้ ัดเจน ต้องมกี ำรอธบิ ำยเพ่ิมเติม 3

ตวั อย่างเขยี น Flowchart • Top-Down flowchart Flow การรับเชญิ เป็นวิทยากรภายนอกองคก์ ร 4

ตวั อยา่ งเขยี น Flowchart • Swim Lane diagram แบบฝึ กทดลองเขียน Flowchart เร่อื ง การเดินทางไปทางานในวันท่ีแสนสนกุ จุ ๊บแจงสำวน้อยท่ีเพ่ิงเรียนจบ เธอได้รับโอกำสให้เข้ำทำงำนในบริษัทแห่งหน่ึงท่ี ต้ังอยูใ่ นซอยสุขุมวทิ 21 เธอตอ้ งเดินทำงจำกบ้ำนท่อี ยูแ่ ถววงเวยี นใหญ่ โดยเข้ำงำนให้ทนั เวลำ 9.00 น. เธอมีทำงเลือกในกำรเดินทำง 3 แบบ คือ รถไฟฟ้ ำ ใช้เวลำ 40 นำที รถตู้ ใช้เวลำ 60 นำที หรือรถประจำทำง ใช้เวลำ 90 นำที โดยวันนี้เธอมำถึงหน้ำปำกซอย เวลำ 8.45 น. หลังจำกนั้นเธอต้องแวะซื้ออำหำรเช้ำหน้ำออฟฟิ ศด้วย โดยมีร้ำนประจำ คอื รำ้ นข้ำวมันไก่ แต่ถำ้ ร้ำนขำ้ วมนั ไกป่ ิด เธอจะเลอื กซ้ือหมูปิ้งรำ้ นใกล้ๆ แทน ลองเขียน Flow วิธกี ารท่จี ุบ๊ แจงจะสามารถเข้าออฟฟิ ศได้ทนั เวลาเขา้ งาน 5

แบบฝึ กทดลองเขยี น Flowchart เร่ือง การเดนิ ทางไปทางานในวันท่แี สนสนกุ จุ ๊บแจงสำวน้อยท่ีเพ่ิงเรียนจบ เธอได้รับโอกำสให้เข้ำทำงำนในบริษัทแห่งหน่ึงท่ี ต้ังอยู่ในซอยสุขุมวทิ 21 เธอต้องเดินทำงจำกบ้ำนท่ีอยู่แถววงเวียนใหญ่ โดยเข้ำงำนใหท้ ันเวลำ 9.00 น. เธอมีทำงเลือกในกำรเดินทำง 3 แบบ คือ รถไฟฟ้ ำ ใช้เวลำ 40 นำที รถตู้ ใช้เวลำ 60 นำที หรือรถประจำทำง ใช้เวลำ 90 นำที โดยวันน้ีเธอมำถึงหน้ำปำกซอย เวลำ 8.45 น. หลังจำกน้ันเธอต้องแวะซ้ืออำหำรเช้ำหน้ำออฟฟิศด้วย โดยมีร้ำนประจำ คือ ร้ำนขำ้ วมนั ไก่ แต่ถำ้ รำ้ นข้ำวมันไกป่ ิด เธอจะเลอื กซื้อหมูป้ิงร้ำนใกลๆ้ แทน ขอขอบคุณข้อมูลจาก งำนจัดกำรควำมรู้ คณะแพทยศำสตร์ศิรริ ำชพยำบำล มหำวิทยำลัยมหดิ ล 6



โดย งำนสรำ้ งเสรมิ ศกั ยภำพและพัฒนำบุคลำกร ฝ่ ำยทรพั ยำกรบุคคล