นิทานพื้นบ้านภาคเหนือโลกออนไลน์

นทิ านสัตว์ ๔๗ สองสัตว์ อยู่มาวันหนึ่ง นากออกไปหากิน มองเหน็ ช่องว่างคดิ วา่ เปน็ ทางน้ําจึงว่ายเข้าไป พอเขา้ ไปแล้วปรากฏ วา่ ไปชนสายใยประตกู ะตํ้า (เครือ่ งดกั จบั ปลาชนดิ หน่งึ ท่ที าํ ไวต้ ามข้างตล่ิง หนั หน้าล่องใต้ พอปลาตวั โต เขา้ ไปเมือ่ ชนสายใย สลกั จะหยดุ ประตูจะเล่อื นตกลงมาปิดไวท้ นั ที ทาํ ให้ปลาออกไมไ่ ด้) …นากพยายาม หาทางออก แต่ทําอย่างไรกอ็ อกไม่ได้ มนั รอ้ งขอใหก้ ระตา่ ยชว่ ย …กระต่ายลงมาดเู หน็ กะต้ําแน่นหนาเกนิ กวา่ กาํ ลังนอ้ ยๆ ของตนจะรอ้ื หรือทําลายได้ ขณะนน้ั พอดีนายพรานผ้วู างกะตํา้ จึงตรงเขา้ ไปดเู ห็นนากตดิ อยูก่ ด็ ีใจ ส่วนกระต่ายเห็นคนเดินมาจึง หลบซอ่ นตัวนงิ่ อยู่ขา้ งๆ กอหญา้ นากพอเห็นนายพรานเปดิ ประตูกะต้าํ ออก มันแกลง้ ทาํ เปน็ ตาย

๔๘ กลั้นลมหายใจ เบง่ ทอ้ งให้พองคลา้ ยกบั ตายมานานแลว้ เม่ือกระต่ายแลเห็นนายพรานจบั เพื่อนของ ตนขน้ึ มาเชน่ น้นั กระตา่ ยจงึ กระโดดออกมา และดน้ิ รนกระเสือกกระสนคล้ายกับถกู ตีหรอื ถูกยิง แลว้ นอนนง่ิ บนหาดทรายห่างจากกะตาํ้ ไม่ไกลนกั นายพรานมองเหน็ กระตา่ ยมานอนด้นิ ตาย ดีใจรีบข้นึ จากนํ้า วางนากลงกบั พ้ืน วิง่ ตรงเข้าไปเพือ่ จะจับ กระต่ายอีกตวั นากพอเป็นอสิ ระจงึ กระโดดลงน้าํ หนีไป กระต่ายเหน็ เพื่อนของตนหนีลงนา้ํ ไปได้รบี ลุกข้นึ กระโดดว่ิงหายเขา้ ป่าไป ตกลงนายพรานไมไ่ ด้สตั วอ์ ะไรเลยแมแ้ ต่ตัวเดยี ว!!

๔๙ คาํ ศัพท์ในเรอื่ ง ‚กะตํ้า‛ เป็นเครอ่ื งจับปลาโดยกั้นเป็นคอก มปี ระตสู ําหรบั ปลาว่ายเข้าไป เมอื่ ปลาชนสายใยประตจู ะปดิ ลง ‚นาก‛ เปน็ สัตวส์ เ่ี ท้าชนดิ หนึ่ง อาศัยอยูด่ ว้ ยกนั เปน็ ฝูง ๆ เทยี่ วหากนิ ปลาในนา้ํ นทิ านเรือ่ งนีส้ อนใหร้ ้วู า่ คนทม่ี สี ติปญั ญา…ย่อมเอาตัวรอดไดเ้ สมอ โลภมาก…ลาภหาย

๕๐

นทิ านมุขตลก ๕๑ คาํ ปราศรัยของพ่อหลวง (ผู้ใหญ่บา้ น) ครงั้ หน่งึ ท่หี มู่บ้านไกลหา่ งจากเมือง ได้มีการจดั ทอดผา้ ปา่ สามคั คนี าํ โดยทา่ นนายอาํ เภอ พอท่านนายอําเภอ มาถงึ ผู้ใหญบ่ า้ นก็ลุกขน้ึ เพ่อื ท่ีจะกลา่ วรางายเร่ืองของงานคร้งั น้ี และจะไดแ้ จ้งเร่อื งของยอดเงนิ ทไ่ี ด้รับบรจิ าคเพื่อทําบุญ

๕๒ ‚สวัสดคี รบั ทา่ นนายอาํ เภอที่เคารพรกั งานผา้ ป่าท่จี ัดขึ้นในครง้ั นีน้ ั้นอาจจะมีการตกหลุมตกร่อง บา้ ง ผมกร็ ู้สึกเสยี ใจมากครับ กนิ ข้าวเท่ียงกต็ ้งั บา่ ยสองโมง เหตกุ ็เพราะพวกนแี้ หละครบั‛ หลังจากทผ่ี ใู้ หญบ่ า้ นกล่าวรายงานเรื่องราวต่างๆ เสรจ็ กจ็ ะมชี ่างฟอ้ นออกมาฟอ้ นตอ้ นรับในงาน แต่เหลา่ ชา่ งฟอ้ นนั้นก็มัวแต่แตง่ ตัวเสริมสวยแข่งกันกลวั ว่าตนเองจะไมส่ วยหรือว่าสวยไม่เท่ากับคนอนื่ ๆ ซักพักกม็ คี น ประกาศเรียกชา่ งฟอ้ นใหอ้ อกมาฟอ้ นต้อนรับได้แล้ว ‚ผู้ทมี่ รี ายชือ่ ดังต่อไปน้ีใหอ้ อกมาเตรียมฟ้อนได้แล้ว นางสาวสนิ นางสาวเขย นางสาว ......ฯลฯ‛ ผปู้ ระกาศประกาศหลายต่อหลายรอบแตก่ ็ยังไมม่ ใี ครทจ่ี ะออกมาซักคน ผู้ใหญบ่ า้ นเกิด รําคาญขนึ้ มาคว้าไมคป์ ระกาศ

๕๓ ‚อค่ี าํ อีส่ ิน อ่เี ขย อพี วกชา่ งฟอ้ นออกมาได้แลว้ ‛ สาวๆ ชา่ งฟ้อนทง้ั หลายกร็ บี ออกมาฟอ้ นตอ้ นรบั ทนั ที หลงั จากทฟ่ี อ้ นเสรจ็ ผใู้ หญ่บา้ นก็ออกมา ประกาศรายชอ่ื ผทู้ บ่ี ริจาคเพ่มิ เตมิ อกี ‚ต่อไปเปน็ รายชื่อผ้ทู ่ีบรจิ าคเพมิ่ คุณสมบูรณ์ ๒๕๐ บาท คุณสันติ ๒๕๐ บาท คุณพยอม ๕๐ บาท ต่อไปรายชอ่ื รวมๆกัน ทง้ั หมดรว่ มกนั บริจาค ๒๐ บาท รวมกนั ทงั้ หมดทงั้ สน้ิ ไดย้ อดรวม ๕๒๐ บาท‛ ผใู้ หญ่บา้ นประกาศตอ่ ทา้ ยไปวา่ ‚ตอ่ ไปนะถ้าใครท่จี ะร่วมบริจาค ขออยา่ ต่ํากว่า ๒๐ บาทต่อคนนะ‛

๕๔

นิทานศาสนา ๕๕ อานสิ งสผ์ างประทีป กาลครง้ั หนง่ึ มชี ายทุคตะคนหนง่ึ จะเขา้ ปา่ ไปหาฟนื มาขายเปน็ อาชพี กไ็ ด้หอ่ ข้าวไปด้วยหวังวา่ จะได้กนิ ระหวา่ งทาง เมือ่ ไปถงึ กลางทางก็ได้พบปะกับมหาเถรเจ้าบณิ ฑบาต กไ็ ดม้ าคิดวา่ ตนเองได้หอ่ ขา้ วกับ แคบหมู ถา้ ไดเ้ อาไปใสบ่ าตรถวายพระ ก็คงจะดี ก็ได้เอาหอ่ ขา้ วหอ่ นัน้ ถวายกับพระมหาเถรเจา้ แล้วกห็ าบ ฟืนไปขาย วันนน้ั เปน็ เดอื นยข่ี ึ้นสบิ สี่คํา่ ฝา่ ยพระมหาเถรเจ้าได้รับข้าวห่อของทุคตะไปแล้ว กฉ็ นั ข้าวทชี่ าย

๕๖ ทคุ ตะถวายใหแ้ ล้วมาคิดว่า ชายผ้นู ้ีไดเ้ อาแคบหมถู วายกับห่อขา้ วนั้น เราจะบบี เป็นน้ํามนั ใสผ่ างประทีปเพื่อ บูชาในวันเพญ็ หรอื ยี่ หรือยเ่ี ปง็ คดิ แลว้ พระมหาเถรเจา้ ก็บบี แคบหมเู พื่อเอานํา้ มันใสผ่ างประทีปในวันนน้ั กม็ ีมหาเศรษฐีได้นาํ นํ้ามนั มาถวายใหก้ บั พระมหาเถรเจา้ เหมือนกัน พอตกกลางคืนกเ็ กิดแผ่นดินสะเทือนไหว มหาเศรษฐีก็คดิ วา่ ผางประทปี ของตนทีถ่ วายให้พระ มหาเถรเจา้ น้ัน มอี านิสงส์มากนกั ก็รบี มาไหว้พระมหาเถรเจา้ แลว้ ถามว่าเป็นเพราะวา่ นํา้ มันทีท่ ตี่ นนํามา ถวายใชห่ รอื ไม่ ท่านมหาเถรเจา้ ได้ตอบว่าบ่ใช่ เปน็ แตช่ ายทคุ ตะน้ันเอาห่อข้าว มากบั แคบหมูทานวันนน้ั หื้อ แก่เฮา เราบบี เอานาํ้ มนั หมนู ้ันใส่ผางประทีปบชู า แผ่นดินกจ็ งึ ไหวขึ้นมา เพราะอานสิ งส์ทชี่ ายทคุ ตะไดเ้ อา

๕๗ ห่อข้าวเป็นทานในวนั แรมสบิ สค่ี ํ่านนั้ พอมหาเศรษฐไี ดฟ้ งั ดังน้นั ก็เลยเสยี อกเสียใจ อยูท่ ไี่ หนเกดิ ความลงั เล จงึ คิดจะจุดเทียนบูชา เองจงึ เรียกเสนาอาํ มาตย์มาพรอ้ มกันแล้วกลา่ ววา่ สมควรป่จู าอีก เลยใช้ให้เสนาขุดหลมุ กวา้ ง 3 วา ใชเ้ ทียน เทา่ ลําตาลเพือ่ จดุ บชู า บอกใหเ้ สนาทัง้ หลายวา่ ใครคนใดอย่า ด้ิน ใหพ้ ากนั ฟงั อาการบชู านี้ แผ่นดินจักไหวแน่ พอดกี ารบูชาแล้วเสรจ็ กไ็ มไ่ หวเลย มหา เศรษฐีจงึ กลับไปหามหาเถรเจา้ “ข้าพเจ้าปจู่ าแลว้ บ่มแี ผ่นดินไหวอยา่ งใด‛ พระมหาเถรเจา้ ไดบ้ อกหอ้ื เศรษฐวี า่ “การท่ีเปน็ แผน่ ดินไหวน้นั เปน็ เพอื่ ชายทุคตะทา่ นเลยปูจ่ าแลว้ จึงจกั ไหว ผลอานสิ งสท์ านของ ห่อขา้ วกบั แคบหมขู องทุคตะวนั นน้ั ”

๕๘ เศรษฐกี ็เลยขอแบ่งบุญกบั ทา่ นเถรเจา้ ท่านเถรเจ้าก็บอกใหเ้ ศรษฐวี ่า ‚ท่านจงไปขอกบั ชายทุคตะน้ันเถอะ การขอแบง่ บุญนัน้ ใหม้ ปี จั จยั สแ่ี ลก เปล่ยี น เอา แลกเปลี่ยนกนั จงึ จะได้” เศรษฐอี ยากได้บญุ กเ็ อาท่อี ยทู่ ่อี าศัย ขา้ วนํ้า ผ้าครัว ขา้ วของเงินทองมามอบให้ชายทุคตะทนั ที คราน้นั ชายทคุ ตะกไ็ ดเ้ สวยผลบญุ กุศลอันนัน้ ด้วยอาํ นาจทไี่ ด้ทานขา้ วหอ่ กบั แคบหมูจนไดเ้ ปน็ เศรษฐถี งึ วันนี้

๕๙

นิทานเร่ืองผี ๖๐ ผปี กกะโหล้งจาํ แลง กาลครั้งหนงึ่ มีบ้านหลงั หนง่ึ อยู่ริมป่า ชาวบ้านอยู่ท่นี กี่ ท็ าํ ไรท่ าํ นา บ้างกไ็ ปหาของปา่ มาขาย ยามทาํ ไร่ ทํานาชาวบา้ นก็จะไปทาํ ห้าง(เพิงพัก)อยทู่ กี่ ลางนาคอยดูวัวควาย นาสวนทปี่ ลกู ไว้ หา้ งทสี่ รา้ งขน้ึ ตามกลาง นานเี่ ขาจะไมส่ รา้ งหลังใหญ่ จะสรา้ งให้พอท่จี ะอยคู่ นเดยี วได้เทา่ น้ัน อยู่มาปีหน่ึงมฝี นตกมากนกั มสี องแม่ลกู ออกมาทาํ นา ขณะท่ีกาํ ลงั ไถนาอยู่ ผู้เปน็ แมก่ ค็ ิดว่า อยากทจ่ี ะไถนาใหเ้ สร็จในวันนี้ แตส่ ุดทา้ ยก็ไม่เสร็จ คา่ํ มืดลงเสยี ก่อน แมก่ ็บอกใหล้ ูกสาวไปนอนเฝ้าหา้ ง นา เพ่ือทจ่ี ะมาไถนาแตเ่ ชา้ ลูกสาวกน็ อนเฝา้ หา้ งอย่หู ลายคืนกไ็ ม่มีอะไรเกิดขึ้น แต่นางกไ็ มส่ บายใจ เพราะ

๖๑ ตนก็เป็นหญิง มาอยูห่ า้ งนาคนเดยี ว มีอยวู่ ันหนง่ึ นางได้ยนิ เสียงคนสีสะล้อ นางก็ดีใจคิดวา่ คงจะมชี าย หนุ่มไปแอ่วสาว แลว้ เดินผา่ นมาทางที่นางอยู่ นางได้ยินเสียงนัน้ มาใกล้ ก็เหน็ คนทส่ี สี ะลอ้ นน้ั ไม่ใชห่ นมุ่ แต่กลบั เป็นคนแกม่ ผี มยาวรุงรังดนู ่ากลวั นางกส็ ะดุง้ ตกใจ ตอนทน่ี างตกใจนางกไ็ ด้ยินเสยี งจากชายแกค่ น น้นั ถามว่า ‚โกง้ โกง้ สาวนอนกลางโตง้ หลับแล้วกา‛ นางกลัวก็กลวั แต่ก็ตอบไปวา่ ‚ยังบห่ ลับเต้อื ‛ (ยงั ไมห่ ลับจ้ะ) ชายแกค่ นนนั้ กถ็ ามต่ออกี วา่ ‚โกง้ ท่ตี ิดคนั สะลอ้ เปน็ โกง้ อะหยงั ‛ (กะลาท่ตี ิดคันสะลอ้ เปน็ อะไร) นางก็ตอบวา่ ‚โก้งเงิน โก้งคําจ๊ะปู่เฒ่า‛

๖๒ คนแกค่ นน้ันเมอ่ื ได้ยนิ แมญ่ งิ สาวตอบตัวเองด้วยคาํ พูดทดี่ กี พ็ อใจ แลว้ ก็เดนิ สีสะลอ้ เข้าปา่ ไป ส่วนหญงิ สาวก็รีบเขา้ นอน พอถึงตอนเช้านางต่ืนข้นึ มากเ็ ดินไปทโี่ อ่งนาํ้ นางก็กม้ ลงจะล้างหน้านางก็สะดุ้ง เพราะในโอ่งมแี ตเ่ งนิ คาํ เตม็ ไปหมด ไมน่ านขา่ วการไดเ้ งนิ ได้คาํ กร็ ู้กันทั่วทงั้ หมบู่ า้ น อยา่ งวา่ นะคนขีโ้ ลภกม็ ี มนั ก็มแี มห่ มา้ ยคน หนงึ่ เกิดโลภอยากไดบ้ า้ ง ก็ใหล้ ูกสาวไปนอนหา้ งโต้ง เมือ่ ลกู สาวไปนอนห้างโต้งกพ็ บผีปกกะโหลง้ เหมอื นกัน คอื เป็นชายแก่คนหนง่ึ เมอ่ื ชายแก่คนนน้ั เดินมาถงึ หา้ งนาก็ถามสาวที่นอนวา่ ‚สาวนอนโตง้ หลบั แลว้ กา” แต่ลกู สาวแมห่ มา้ ยคนนเี้ ป็นคนมีนสิ ัยไมค่ ่อยดีเท่าใดนัก กต็ อบอย่างเสยี ไมไ่ ด้ด้วยนํ้าเสียง ราํ คาญใจว่า ‚ยังบ่นอน‛ ผกี ถ็ ามตอ่ อีกวา่ ‚โก้งนี้เปน็ โก้งอะหยัง‛

๖๓ นางก็ตอบไปเรอ่ื ย ๆ อยา่ งไม่เต็มใจ ผีก็ถามต่ออีกวา่ ‚สายสะลอ้ น้เี ป็นสายหยงั ‛ นางก็ตอบว่า ‚เป็นเสน้ เอ็น” เมือ่ นางตอบ ผีก็ถามคําถามนางอกี หลายคําถาม จนนางราํ คาญแล้วก็ ข้เี กียจจะตอบกต็ อบไปสัน้ ๆ หว้ นๆ อยา่ งมอี ารมณ์ แลว้ ชายแกค่ นนน้ั กเ็ ดนิ จากไป พอรงุ่ เชา้ แม่หมา้ ยก็ไปดูลูกสาวทีน่ อนอยู่ในหา้ ง พอไปถงึ กเ็ หน็ ว่าตามเน้ือตามตัวก็มรี อย เหมือนมีอะไรเฆ่ียนตี นางรบี ถลาเขา้ ไปดูแตล่ กู สาวของนางได้ตายไปเสียแล้ว

บรรณานกุ รม อารี สมั พันธ์. นทิ านพืน้ บา้ น ตํานานทอ้ งถิ่น. กรงุ เทพมหานคร : ครเี อทบุค๊ ส์. นิทานพื้นบา้ นภาคเหนอื ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๖๐http://lanna.mju.ac.th/ นทิ านพื้นบ้านลา้ นนา ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๖๐ http://lannakadee.cmu.ac.th/area1/story/ ปเู่ จา้ ลาจก ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๖๐ http://202.143.128.66/~kruya/50webm6/unit4/portlio/6190/page4.htm ภาพ ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๖๐ https://www.google.co.th/search?q