ความฉลาดทางจิดิทัล น.ส.วิลาวัณย์ ลุทัน 634110023

รายงาน เร่อื ง ความฉลาดทางดจิ ิทัล (DQ: Digital Intelligence Quotient) จัดทำโดย นางสาววลิ าวัณย์ ลทุ นั 634110023 คบ.2 สังคมศึกษา หมู่1 เสนอ อาจารย์ สธุ ิดา ปรีชานนท์ รายงานน้ีเปน็ สาวนหนงึ่ ของรายวชิ านวตั กรรมและเทคโนโลยสี ารสนเทศเพอ่ื การ สือ่ สารการศกึ ษา PC62506 ภาคเรยี นที่1 ปีการศกึ ษา2564

คำนำ ความฉลาดทางดิจทิ ลั เป็นผลจากศกึ ษาและพัฒนาของ DQ institute หนว่ ยงานที่เกิดจากความรว่ มมอื กัน ของภาครัฐและเอกชนทวั่ โลกประสานงานร่วมกบั เวิลดอ์ โี คโนมกิ ฟอรมั่ (World Economic Forum) ที่มงุ่ ม่ัน ให้เดก็ ๆ ทุกประเทศไดร้ ับการศกึ ษาดา้ นทกั ษะพลเมอื งดิจทิ ลั ท่ีมีคุณภาพและใชช้ ีวติ บนโลกออนไลน์อย่าง ปลอดภยั ดว้ ยความก้าวหนา้ ของเทคโนโลยสี มยั ใหม่ ความฉลาดทางดิจิทลั เป็นกรอบแนวคดิ ทคี่ รอบคลมุ ของ ความสามารถทางเทคนคิ ความรู้ความเข้าใจและความคิดทางสังคมทมี่ พี น้ื ฐานอยูใ่ นคา่ นิยมทางศีลธรรมท่ชี ว่ ย ให้บุคคลทีจ่ ะเผชิญกบั ความทา้ ทายทางดิจิทัล ความฉลาดทางดิจิทลั มสี ามระดับ 8 ดา้ น และ 24 สมรรถนะที่ ประกอบดว้ ย ความรู้ ทกั ษะ ทศั นคตแิ ละคา่ นยิ ม โดยบทความนจ้ี ะกล่าวถงึ ทักษะ 8 ด้านของความฉลาด ดิจทิ ลั ในระดบั พลเมอื งดิจทิ ลั ซ่ึงเปน็ ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยดี จิ ทิ ลั และสอ่ื ในรูปแบบทป่ี ลอดภยั รบั ผิดชอบ และมีจริยธรรม

สารบญั เร่อื ง หนา้ ทักษะในการรกั ษาอัตลักษณท์ ดี่ ีของตนเอง (Digital Citizen Identity) 1 ทกั ษะในการรกั ษาขอ้ มลู สว่ นตัว (Privacy Management) 2 ทกั ษะในการคดิ วิเคราะหม์ ีวจิ ารณญาณที่ดี (Critical Thinking) 2-3 ทกั ษะในการจัดสรรเวลาหน้าจอ (Screen Time Management) 3-4 ทักษะในการรบั มอื กับการคกุ คามทางโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) 4-5 ทักษะในการบริหารจดั การข้อมลู ท่ีผ้ใู ช้งานทง้ิ ไว้บนโลกออนไลน์ (Digital Footprints) 5 ทกั ษะในการรกั ษาความปลอดภยั ของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) 5-6 ทกั ษะในการใชเ้ ทคโนโลยอี ย่างมจี รยิ ธรรม (Digital Empathy) 6-7 บรรณานุกรม 8

ความฉลาดทางดิจทิ ัล (Digital Intelligence Quotient : DQ) - กลุ่มของความสามารถทางสงั คม อารมณ์ และการรับรู้ ทีจ่ ะทำใหค้ นคนหนง่ึ สามารถเผชญิ กบั ความทา้ ทาย บนเส้นทางของชวี ิตในยุคดิจทิ ัล และสามารถปรบั ตัวให้เขา้ กับชีวิตดจิ ิทัลได้ ความฉลาดทางดจิ ทิ ัลครอบคลมุ ทั้งความรู้ ทกั ษะ ทศั นคติและค่านิยมทีจ่ ำเปน็ ต่อการใช้ชวี ติ ในฐานะสมาชกิ ของโลกออนไลน์ กล่าวอกี นัยหน่ึง คือ ทกั ษะการใช้ส่ือและการเข้าสงั คมในโลกออนไลน์ โดยจะต้องพฒั นาทักษะทจ่ี ำเปน็ 8 ประการ ดงั นี้ 1.ทกั ษะในการรักษาอตั ลกั ษณท์ ่ดี ีของตนเอง (Digital Citizen Identity) - ตอ้ งมีความสามารถในการสรา้ งสมดุล บรหิ ารจดั การ รักษาอตั ลักษณท์ ่ดี ขี องตนเองไว้ใหไ้ ด้ ทั้งในส่วนของ โลกออนไลนแ์ ละโลกความจรงิ โดยตอนนี้ประเด็นเรอ่ื งการสรา้ งอัตลักษณอ์ อนไลน์ถอื เป็นปรากฏการณใ์ หม่ ที่ ทำให้บคุ คลสามารถแสดงออกถงึ ความเปน็ ตัวตนตอ่ สังคมภายนอก โดยอาศัยชอ่ งทางการสื่อสารผา่ นเว็บไซต์ เครือข่ายสงั คมในการอธบิ ายรปู แบบใหมข่ องการสื่อสารแบบมีปฏิสมั พนั ธ์ทางอนิ เทอรเ์ นต็ ซ่งึ เปน็ การ แสดงออกเกย่ี วกับตวั ตนผ่านเว็บไซต์เครอื ข่ายสงั คมต่างๆ - สรา้ งความม่ันคงทางอารมณ์ ให้เห็นคณุ คา่ ในตนเอง เพราะการเห็นคณุ คา่ ในตนเองจะชว่ ยพฒั นาอัตลกั ษณ์ที่ ดแี ละมน่ั คงได้ - สนับสนุนให้ลูกเข้าใจบทบาทหนา้ ทข่ี องตนเองในชีวิตจรงิ เพอ่ื ใหเ้ ขาเรยี นร้กู ารรับผิดชอบตามบทบาทหน้าที่ ของตน ซง่ึ จะส่งผลตอ่ อตั ลักษณ์ท่ดี ีในโลกออนไลนไ์ ด้ - ไมเ่ ปรยี บเทียบหรือทำใหล้ ูกสญู เสียความมั่นใจ เดก็ ๆ ที่ถกู เปรียบเทียบ ไมม่ น่ั ใจในตนเอง มแี นวโน้มท่ีจะ สรา้ งอัตลกั ษณป์ ลอมในโลกออนไลน์ได้ - อตั ลักษณ์ คือ ลักษณะเฉพาะบคุ ลท่ีบง่ บอกความเป็นตัวตนของคนๆ นั้น ซึ่งไม่ว่าจะอยูใ่ นโลกออนไลนห์ รอื ในชวี ิตจรงิ ก็ควรมีอัตลักษณ์เชิงบวก มีวิจารณญานในการรบั ส่งขา่ วสารและแสดงความคิดเหน็ รับผดิ ชอบตอ่ การกระทำ ไมล่ ะเมดิ คกุ คามผู้ใชง้ านออนไลนค์ นอื่นๆ ผ้ปู กครองช่วยเด็กสรา้ งอตั ลักษณท์ ีด่ ีได้โดย

2.ทักษะในการรกั ษาข้อมลู ส่วนตวั (Privacy Management) - ดลุ พินิจในการบริหารจัดการขอ้ มูลสว่ นตวั โดยเฉพาะการแชรข์ อ้ มูลออนไลนเ์ พอ่ื ป้องกนั ความเป็นส่วนตัวทง้ั ของตนเองและผอู้ ่นื เป็นสิง่ สำคัญทีต่ ้องประกอบอยใู่ นพลเมอื งดจิ ทิ ัลทกุ คน และพวกเขาจะตอ้ งมคี วาม ตระหนกั ในความเท่าเทียมกันทางดิจทิ ัล เคารพในสิทธขิ องคนทุกคน รวมถึงตอ้ งมีวจิ ารณญาณในการรกั ษา ความปลอดภยั ของข้อมลู ตนเองในสังคมดจิ ทิ ัล รวู้ า่ ข้อมูลใดควรเผยแพร่ ขอ้ มูลใดไมค่ วรเผยแพร่ และตอ้ ง จดั การความเสี่ยงของขอ้ มูลของตนในสอ่ื สังคมดจิ ิทัลไดด้ ว้ ย - ฝกึ ให้เด็กหมน่ั ตั้งคำถาม ไมเ่ ชือ่ อะไรงา่ ยๆ แต่ควรตรวจสอบแหลง่ ท่มี า และหาขอ้ มลู เพิ่มเตมิ จนม่นั ใจก่อน ปักใจเช่อื - สอนวิธีการหาข้อมลู ที่ถูกต้อง เวบ็ ไซต์แบบใดเชอ่ื ถอื ได้ เว็บไซต์แบบใดไม่นา่ ไว้วางใจ รวมทงั้ สอนเด็กใช้ Search engine การคียค์ ำคน้ หาท่ีเหมาะสม - การคดิ วเิ คราะห์เป็นทกั ษะทส่ี ำคญั เป็นอยา่ งย่งิ ในการเป็นพลเมืองดจิ ิทัล เพราะในโลกออนไลนม์ ีข้อมูล ขา่ วสารมากมายที่จำเปน็ ตอ้ งไดร้ บั การวิเคราะห์กลัน่ กรองก่อนวา่ เป็นขอ้ มูลที่ถูกตอ้ งหรอื ไม่ รวมทง้ั ยังต้อง สามารถแยกแยะข้อมลู ท่เี ปน็ ประโยชนอ์ อกจากข้อมูลทเ่ี ปน็ อนั ตราย ร้เู ท่าทนั ไมต่ กเป็นเครอ่ื งมอื ของ ปฏบิ ตั ิการโฆษณาชวนเช่ือตา่ งๆ พอ่ แม่ชว่ ยให้ลกู มีทักษะการคดิ วิเคราะห์ได้ 3.ทกั ษะในการคิดวิเคราะหม์ วี จิ ารณญาณท่ีดี (Critical Thinking) - ความสามารถในการวิเคราะหแ์ ยกแยะระหวา่ งขอ้ มลู ทีถ่ ูกต้องและขอ้ มูลทีผ่ ิด ข้อมูลท่ีมีเนอ้ื หาดแี ละข้อมลู ท่ี เขา้ ขา่ ยอนั ตราย รู้วา่ ข้อมลู ลกั ษณะใดทีถ่ กู สง่ ผา่ นมาทางออนไลน์แลว้ ควรตงั้ ขอ้ สงสยั หาคำตอบให้ชดั เจนก่อน เช่อื และนำไปแชร์ ดว้ ยเหตนุ ี้ พลเมืองดจิ ิทลั จึงตอ้ งมคี วามรู้ความสามารถในการเข้าถึง ใช้ สรา้ งสรรค์ ประเมิน สงั เคราะห์ และส่อื สารขอ้ มลู ขา่ วสารผ่านเครือ่ งมอื ดจิ ทิ ลั ซง่ึ จำเปน็ ต้องมีความรดู้ ้านเทคนคิ เพ่ือใช้ เครอ่ื งมอื ดจิ ทิ ลั เช่น คอมพิวเตอร์ สมารต์ โฟน แท็บเลต็ ไดอ้ ยา่ งเชี่ยวชาญ รวมถึงมที กั ษะในการรคู้ ิดขั้นสูง เช่น ทกั ษะการคิดอยา่ งมวี ิจารณญาณ ท่ีจำเปน็ ตอ่ การเลือก จัดประเภท วเิ คราะห์ ตีความ และเขา้ ใจขอ้ มูล ขา่ วสาร มคี วามรแู้ ละทักษะในสภาพแวดล้อมดิจิทลั การรู้ดจิ ทิ ัลโดยมุ่งใหเ้ ปน็ ผู้ใช้ทีด่ ี เปน็ ผูเ้ ข้าใจบรบิ ททีด่ ี

และเป็นผ้สู ร้างเน้ือหาทางดจิ ทิ ลั ท่ีดี ในสภาพแวดล้อมสังคมดิจิทลั - ชวนให้เดก็ ๆ ศึกษาเรื่องการดูแลอุปกรณ์และโปรแกรมต่างๆ เบอื้ งต้น รู้ว่าเว็บไซตแ์ บบใดท่ไี มป่ ลอดภยั อาจ ทำใหร้ ะบบปฏิบัติการณ์ของเครอ่ื งเสยี หาย ควรหลกี เลี่ยง - บอกให้เด็กเขา้ ใจวา่ ขอ้ มูลส่วนตวั ของเราสามารถถูกโจรกรรมได้ ดังนั้น นอกจากระวงั ไมเ่ ผยแพรข่ อ้ มลู ของ ตนเองแล้ว ก็ต้องดูแลอปุ กรณด์ ิจิทลั ของตนเอง ไม่ว่าจะเปน็ คอมพิวเตอร์ สมาร์ทโฟน สมาร์ทวอช ฯ ควรถือว่า เปน็ ของใช้ส่วนตวั ไม่ควรแชร์กับใคร - การเป็นพลเมอื งดจิ ิทลั ทมี่ ีประสิทธภิ าพจำเปน็ ตอ้ งรจู้ กั ขอบเขตการใช้งาน และรวู้ ิธีปอ้ งกนั ความเสยี หายของ ขอ้ มลู และอุปกรณ์ดิจิทัลต่างๆ จากไวรัสและมัลแวร์ทอี่ าจสง่ ผลต่อระบบปฏิบตั ิการณ์ ผู้ปกครองสอนให้เด็กมี ทกั ษะรกั ษาความปลอดภัยในโลกไซเบอร์ได้ 4.ทักษะในการจดั สรรเวลาหนา้ จอ (Screen Time Management) - ทักษะในการบริหารเวลากับการใชอ้ ปุ กรณ์ยุคดิจทิ ัล รวมไปถึงการควบคมุ เพอื่ ใหเ้ กดิ สมดลุ ระหว่างโลก ออนไลน์และโลกภายนอก นับเป็นอกี หนึ่งความสามารถที่บ่งบอกถึง ความเปน็ พลเมืองดจิ ิทัล ไดเ้ ปน็ อยา่ งดี เพราะเป็นท่รี กู้ ันอยู่แลว้ ว่าการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศทขี่ าดความเหมาะสมยอ่ มส่งผลเสียตอ่ สขุ ภาพโดยรวม ท้ังความเครียดต่อสุขภาพจิตและเป็นสาเหตุกอ่ ใหเ้ กดิ ความเจ็บปว่ ยทางกาย ซงึ่ นำไปสกู่ ารสูญเสียทรพั ยส์ ิน เพ่อื ใชร้ ักษา และเสยี สุขภาพในระยะยาวโดยร้เู ท่าไมถ่ ึงการณ์ - สอนเด็กให้เข้าใจเรอื่ งนโยบายความเป็นส่วนตัวของแต่ละแพลตฟอรม์ ออนไลน์ และช้ีให้เด็กตระหนกั เร่ือง Digital footprint ว่าสิ่งใดท่หี ลดุ เขา้ ส่โู ลกออนไลน์แล้วจะคงอยตู่ ลอดไป แม้ว่าเราจะลบออกไปแล้วกต็ าม กอ่ นนำขอ้ มลู รูปภาพ คลิปต่างๆ เข้าส่โู ลกดิจิทลั เดก็ ๆ จงึ ควรพิจารณาให้ดถี งึ ผลในระยะยาว - สอนให้เด็กรูว้ า่ ขอ้ มลู อะไรทไ่ี ม่ควรแบ่งปนั ในโลกออนไลน์ เช่น ทีอ่ ยู่ หมายเลขบตั รสำคญั ต่างๆ หรอื กระทงั่ การแชรโ์ ลเคชนั่ หรอื เช็คอินแบบเรียลไทม์ ก็อาจเป็นเรอื่ งทไ่ี มป่ ลอดภยั

- ทำให้เด็กเข้าใจว่าการตั้งรหสั ผา่ นตา่ งๆ เป็นเรอ่ื งสำคัญ รหัสผา่ นทดี่ คี วรคาดเดายาก และไม่ควรแบง่ ปัน รหสั ผ่านตา่ งๆ กับใคร - เด็กๆ ควรเข้าใจวา่ โซเชียล มเี ดีย ตา่ งๆ เปน็ พ้ืนที่สว่ นตัว ทอี่ ยู่บนแพลตฟอร์มสาธารณะ ถงึ แมจ้ ะต้ังคา่ ให้ เห็นแคเ่ พื่อนและคนรจู้ กั แตก่ ็มีโอกาสทภี่ าพ ข้อมูล หรือข้อความที่เราแชรอ์ าจหลดุ ออกไปสู่สาธารณะได้ การ ใช้โซเชยี ล มีเดีย จงึ จำเป็นต้องระวังรกั ษาข้อมูลของตนเองตลอดเวลา พ่อแม่สอนเด็กๆ ให้รักษาขอ้ มลู สว่ นตัว ได้ 5.ทักษะในการรบั มอื กบั การคุกคามทางโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) - จากข้อมูลทางสถิตลิ ่าสดุ สถานการณใ์ นเร่ือง Cyber bullying ในไทย มคี า่ เฉล่ียการกลนั่ แกล้งบนโลก ออนไลนใ์ นรปู แบบต่างๆ ทส่ี ูงกวา่ คา่ เฉลีย่ โลกอย่ทู ่ี 47% และเกดิ ในรปู แบบทหี่ ลากหลาย อาทิ การดา่ ทอกัน ด้วยขอ้ ความหยาบคาย การตัดต่อภาพ สรา้ งขอ้ มูลเท็จ รวมไปถงึ การต้งั กล่มุ ออนไลน์กดี กันเพ่ือนออกจากกล่มุ ฯลฯ ดงั นน้ั ว่าท่ีพลเมืองดจิ ิทัลทุกคน จงึ ควรมีความสามารถในการรบั รแู้ ละรับมือการคุกคามขม่ ข่บู นโลก ออนไลนไ์ ด้อยา่ งชาญฉลาด เพ่อื ป้องกนั ตนเองและคนรอบขา้ งจากการคกุ คามทางโลกออนไลน์ใหไ้ ด้ - จดั ให้มีกจิ วตั รประจำวันตามเวลา เชน่ เมอ่ื เลิกเรยี นกลบั มาบา้ น ควรอาบนำ้ กินข้าว ทำการบา้ น แล้วจึงใช้ สมาร์ทโฟนเพอ่ื ผ่อนคลายได้ และจำกดั เวลาการใชใ้ นแต่ละวัน รวมทัง้ ควรมเี วลาทท่ี กุ คนในบา้ นละจากหนา้ จอ เพอ่ื พดู คยุ และใช้เวลารว่ มกนั ดว้ ย - เป็นตัวอย่างที่ดีในการจัดสรรเวลาใหส้ มดลุ ระหว่างออนไลน์และโลกภายนอก ไม่ให้ความสำคัญกบั หนา้ จอ มากกวา่ การมองหน้าสบตาคนทมี่ ีชวี ิตจรงิ ๆ ตรงหนา้ ควรละสายตาจากหน้าจอ เม่ือเดก็ พดู คุยด้วยทกุ คร้ัง - ครอบครวั ควรชวนกนั ทำกิจกรรมอนื่ ๆ นอกเหนือจากการเฝา้ ดหู นา้ จอของแต่ละคน เชน่ ชวนกันออกไปปัน่ จกั รยาน เดินเล่นในสวนสาธารณะ ปลูกตน้ ไม้ ฯลฯ - ทุกวนั นี้เราแทบจะทำทกุ อย่างไดอ้ อนไลน์ แตเ่ ด็กๆ กจ็ ำเป็นต้องเรยี นรกู้ ารจัดสรรเวลาให้สมดุลระหว่างโลก ออนไลน์ และโลกภายนอก ผู้ปกครองช่วยสนับสนนุ ให้เด็กจดั สรรเวลาอย่างเหมาะสมได้

6.ทกั ษะในการบรหิ ารจัดการขอ้ มูลทผ่ี ใู้ ชง้ านทิง้ ไว้บนโลกออนไลน์ (Digital Footprints) - มีรายงานการศกึ ษาวจิ ยั ยนื ยันว่า คนรุ่น Baby Boomer คือ กลมุ่ Aging ท่เี กดิ ตงั้ แต่ปี พ.ศ. 2487 – 2505 มักจะใชง้ านอุปกรณ์คอมพิวเตอร์หรอื โทรศพั ทเ์ คลอ่ื นทีข่ องผู้อนื่ และเปิดใช้งาน WiFi สาธารณะ เสรจ็ แล้ว มกั จะละเลย ไมล่ บรหัสผ่านหรือประวตั ิการใชง้ านถงึ 47% ซึ่งเส่ยี งมากทจ่ี ะถูกผ้อู ื่นสวมสิทธิ ขโมยตัวตนบน โลกออนไลน์ และเขา้ ถึงข้อมลู ส่วนบุคคลได้อยา่ งง่ายดาย ดงั นนั้ ความเปน็ พลเมืองดิจิทัล จงึ ต้องมีทักษะ ความสามารถทีจ่ ะเขา้ ใจธรรมชาติของการใชช้ ีวติ ในโลกดิจทิ ลั ว่าจะหลงเหลือร่องรอยข้อมลู ทิ้งไว้เสมอ รวมไป ถึงต้องเขา้ ใจผลลัพธ์ทีอ่ าจเกิดขึน้ เพอ่ื การดูแลสง่ิ เหลา่ นอี้ ย่างมคี วามรับผดิ ชอบ Digital Footprints คือ รอ่ งรอยการกระทำต่างๆ ที่ผู้ใช้งานทง้ิ ไวใ้ นโลกออนไลน์ โซเชยี ล มีเดยี เว็บไซตห์ รอื โปรแกรมสนทนา เดก็ ๆ ในฐานะท่ีเป็นพลเมืองดจิ ทิ ลั จงึ จำเป็นต้องเขา้ ใจว่าทกุ ครั้งทีม่ กี ารเขา้ สโู่ ลกออนไลน์ เราจะทง้ิ รอ่ งรอยไวเ้ สมอ กอ่ นจะโพสต์ข้อความ แชรข์ ้อมลู คลิปรปู ภาพ ลงทะเบียนออนไลนต์ า่ งๆ จงึ ตอ้ งทำอย่างรอบคอบและ พิจารณาให้ถ่ถี ้วน 7.ทกั ษะในการรักษาความปลอดภัยของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) - ความสามารถในการป้องกนั ข้อมลู ดว้ ยการสร้างระบบความปลอดภัยท่ีเขม้ แข็งและป้องกนั การโจรกรรม ขอ้ มูลไม่ให้เกิดขึน้ ได้ ถา้ ตอ้ งทำธรุ กรรมกับธนาคารหรอื ซอ้ื สนิ คา้ ออนไลน์ เชน่ ซื้อเส้อื ผา้ ชดุ เดรส เป็นตน้ ควร

เปลยี่ นรหัสบ่อยๆ และควรหลกี เลี่ยงการใชค้ อมพิวเตอร์สาธารณะ และหากสงสยั ว่าขอ้ มลู ถูกนำไปใชห้ รอื สูญ หาย ควรรบี แจ้งความและแจ้งหนว่ ยงานที่เก่ยี วข้องทันที - หม่นั สังเกตพฤติกรรมของเดก็ หากเด็กมพี ฤตกิ รรมเปลยี่ นไป เชน่ ซมึ เศรา้ หวาดระแวง วิตกกังวล ควรถาม หาสาเหตุ และเป็นผ้รู บั ฟงั ท่ดี ี ใหค้ ำแนะนำทเ่ี หมาะสม - ทำให้ลูกรู้วา่ พ่อแม่พร้อมท่จี ะรบั ฟงั และชว่ ยเหลอื หากเดก็ มีปญั หาถกู กลั่นแกลง้ ออนไลน์ ควรแจ้งให้ผู้ใหญ่ รับรู้ และเด็กควรปดิ กั้นการสื่อสารจากผู้ทกี่ ลั่นแกลง้ ทันที - หากถกู กลนั่ แกล้งออนไลน์ ไมค่ วรตอบโต้ แต่อาจแคปขอ้ ความเก็บไว้ เพอ่ื ใชเ้ ปน็ หลักฐานในการดำเนนิ การ ทางกฏหมาย - Cyberbullying คือปญั หาที่มาพรอ้ มกบั การใช้โซเชยี ล มเี ดีย อยา่ งแพรห่ ลาย เมือ่ อินเทอร์เน็ตกลายเป็น เคร่อื งมอื ให้เกิดการคกุ คามกลนั่ แกล้งกันได้งา่ ยขน้ึ ทั้งจากคนรจู้ กั หรือจากคนแปลกหน้า โดยการกลัน่ แกล้ง ออนไลนม์ หี ลายรปู แบบ เชน่ ใช้ขอ้ ความวา่ ร้าย ดูหมิน่ ใชถ้ ้อยคำหยาบคาย การคกุ คามทางเพศ การ หลอกลวง การแบลก็ เมล์ การสร้างกล่มุ ในโซเชียล มเี ดยี เพอ่ื โจมตี ไปจนถึงการแอบอา้ งตัวตน ผู้ปกครอง สามารถสอนให้เด็กรับมอื กบั การกลัน่ แกลง้ ออนไลนไ์ ด้โดย 8.ทกั ษะในการใช้เทคโนโลยีอยา่ งมจี รยิ ธรรม (Digital Empathy) - ความสามารถในการเห็นอกเหน็ ใจและสร้างความสมั พันธท์ ี่ดีกบั ผู้อ่ืนบนโลกออนไลน์ พลเมืองดิจทิ ัลทดี่ ี จะต้องรถู้ ึงคุณคา่ และจริยธรรมจากการใชเ้ ทคโนโลยี ตอ้ งตระหนักถงึ ผลพวงทางสังคม การเมอื ง เศรษฐกจิ และวัฒนธรรม ท่ีเกิดจากการใช้อนิ เทอรเ์ น็ต การกดไลก์ กดแชร์ ขอ้ มลู ขา่ วสาร ออนไลน์ รวมถงึ รูจ้ ักสทิ ธแิ ละ ความรับผิดชอบออนไลน์ อาทิ เสรีภาพในการพูด การเคารพทรัพยส์ นิ ทางปญั ญาของผ้อู ่นื และการปกป้อง ตนเองและชุมชนจากความเส่ียงออนไลน์ เชน่ การกลนั่ แกลง้ ออนไลน์ ภาพลามกอนาจารเด็ก สแปม เป็นต้น - ถึงแม้หลายคนทเี่ ราพบในโลกออนไลน์ อาจเป็นคนทไ่ี มเ่ คยรจู้ กั กันมาก่อน แต่ก็ควรปฏิบัตติ อ่ กนั ด้วยการให้ เกียรติ และเคารพซงึ่ กันและกนั สอนลกู ให้ร้จู กั เอาใจเขาใส่ใจเราไม่วา่ จะในสงั คมภายนอกหรือสังคมออนไลน์

เพราะทุกคนตา่ งมคี วามเป็นมนุษย์ท่ีเทา่ เทยี มกนั แมบ้ างครง้ั เราอาจพบความคดิ เห็นที่ต่างไปจากเรา แตก่ ็ไมไ่ ด้ หมายความวา่ เราจะใชถ้ อ้ ยคำรนุ แรงตอ่ ว่าพวกเขาได้ รวมท้งั ไมด่ ่วนตดั สนิ ผู้อื่นจากขอ้ มลู ออนไลนแ์ ตเ่ พียง อยา่ งเดียว ก่อนท่ีลกู จะโพสอะไร เดก็ ๆ ควรสอนใหใ้ ชห้ ลกั T.H.I.N.K ดังน้ี T - is it true? แนใ่ จหรือไมว่ ่าส่ิงทีโ่ พสต์เปน็ เร่อื งจริง? H - is it hurtful? ส่ิงทเ่ี ราโพสต์จะทำใหใ้ ครเจ็บปวดหรอื เปล่า ทำร้ายใครหรอื ไม่? I - is it illegal? ส่งิ ทเ่ี ราโพสต์ผิดกฏหมายหรือเปล่า? N - is it necessary? เรื่องท่ีเราโพสตม์ ีประโยชน์ และจำเปน็ หรอื ไม่? K - is it kind? สิ่งทเี่ ราโพสต์ เกดิ จากเจตนาทด่ี ีใชห่ รือเปล่า? เป็นตน้

บรรณานุกรม อา้ งอิงจาก https://www.scimath.org สถาบันส่ือเด็กและเยาวชน. (2561). การจัดทำ Fact Sheet‘ความฉลาดทางดจิ ทิ ลั ’ (Digital Intelligence : DQ) และการศึกษาการรงั แกกันบนโลกไซเบอร์ของวัยรนุ่ . กรงุ เทพมหานคร : สถาบันสอ่ื เดก็ และ เยาวชน อา้ งอิงจาก https://www.ops.go.th บทความเร่ือง “พลเมอื งดจิ ทิ ัล (Digital Citizenship)” โดย Phichitra Phetparee| เผยแพรบ่ นเว็บไซต์ สสส. (วนั ท่ี 27 มีนาคม 2562) เอกสารวิชาการออนไลน์เร่อื ง “คมู่ ือพลเมอื งดิจิทลั ” โดย วรพจน์ วงศก์ จิ รุ่งเรอื ง เผยแพรค่ ร้งั แรก: มิถุนายน 2561 อา้ งอิงจาก https://www.starfishlabz.com