คู่มือการใช้สื่อการเรียน การสอนวิทยาศาสตร์

คูมือการใชส่ือการเรียน การสอนวิทยาศาสตร Food chain box หว งโซอาหาร เสนอ จัดทาํ โดย อาจารยอจั ฉรา ไชยา ชูรงั สี น.ส.อรสา ชัยสุรินทร

FOOD CHAIN BOX หวงโซอ าหาร 1

ใชเปนสอ่ื ในการเรยี นการสอน รายวิชาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ช้นั มธั ยมศึกษาปท ี่ 3 หนวยการเรียนรูท ่ี 1 ระบบนเิ วศ เรือ่ ง การถา ยทอดพลงั งานในระบบนเิ วศ 2

มาตรฐานการเรยี นรู/ตัวชีว้ ัด มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจความหลากหลายของระบบนิเวศ ความสมั พนั ธร ะหวา งส่งิ ไมมชี ีวติ กับ สิ่งมชี วี ติ และความสมั พนั ธระหวางส่งิ มชี วี ติ กับสิง่ มีชีวติ ตา ง ๆ ในระบบนเิ วศ การถายทอดพลงั งาน การเปลยี่ นแปลงแทนท่ีในระบบนเิ วศ ความหมายของ ประชากร ปญหาและผลกระทบทมี่ ตี อทรพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ ม แนวทางในการอนุรกั ษท รัพยากรธรรมชาติและการแกไ ขปญ หาส่ิงแวดลอม รวมทัง้ นําความรไู ปใชป ระโยชน 3

มาตรฐานการเรียนรู/ตัวช้ีวดั ตวั ชี้วัด ว 1.1 ม.3/3 สรา งแบบจําลองในการอธบิ ายการถายทอดพลงั งาน ในสายใยอาหาร ว 1.1 ม.3/4 อธบิ ายความสมั พนั ธของผผู ลิต ผูบริโภค และผยู อ ยสลายสารอนิ ทรยี ในระบบนิเวศ 4

หลกั การและเหตผุ ล สอื่ การสอน เปน ปจ จยั ทส่ี ําคญั ทมี่ สี ว นสนบั สนนุ ในการสอนโดยครสู ามารถลดเวลาการ สอนทเ่ี ปน แบบบรรยายลง และสามารถสอนไดอ ยา งมปี ระสทิ ธภิ าพมากขนึ้ รวมไปถงึ การ ใชส อื่ ทห่ี ลากหลายจะกระตนุ ใหผ เู รยี นเกดิ ความสนใจมากขนึ้ และสอื่ การสอนทด่ี จี ะ สามารถชว ยทําใหส งิ่ ทเี่ ขา ใจยากทําใหง า ยตอ การเขา ใจ ซง่ึ ทําใหม องเหน็ ภาพรวมไดง า ยขนึ้ และนําสง่ิ ทสี่ มั ผสั ไมไ ดเ ปน นามธรรม ใหป รากฏเปน รปู ธรรมได ดว ยเหตนุ ้ี ผจู ดั ทําจงึ ไดม แี นวคดิ ทจ่ี ะผลติ สอ่ื การเรยี นการสอนทเ่ี หมาะสมกบั วตั ถปุ ระสงค เนอ้ื หา และผเู รยี น โดยครผู สู อนจะตอ งมกี ารใชว ธิ กี ารและสอื่ การสอนทเ่ี หมาะ สม ทงั้ นเ้ี พอื่ ชว ยในการถา ยทอดเนอื้ หา และกระตนุ ความสนใจของผเู รยี นพรอ มทงั้ ใหผ เู รยี น ไดม สี ว นรว มในการคดิ ลงมอื ปฏบิ ตั ดิ ว ยตนเองใหม ากทส่ี ดุ ซง่ึ จะทําใหผ เู รยี นเกดิ การเรยี นรู ไดด กี วา และจดจํานานกวา วธิ กี ารสอนแบบบรรยายปกติ 5

จุดประสงค์ อธิบายความสัมพันธข อง ในการสรา้ งสอื ผูผ ลิต ผูบ ริโภค และผูยอ ย สารอินทรียในระบบนิเวศได อธบิ ายการถา ยทอด พลงั งานจากผูผลิตไปยัง ผบู ริโภคลาํ ดบั ตาง ๆ ได 6

ประโยชนท ่นี กั เรยี นจะไดรบั ชวยใหน กั เรยี นเห็นภาพการถา ยทอดพลังงานจาก 1 ผูผลติ ไปยัง ผูบ รโิ ภคลําดบั ตา ง ๆ ไดงา ยขน้ึ 2 ชวยใหนกั เรยี นไดฝกทักษะการคิด การลงมือ ปฏิบตั ดิ วยตนเอง ชวยกระตุนความสนใจของผูเรียน และสรา ง 3 บรรยากาศการเรยี นใหม คี วามสนกุ สนาน 7

ลักษณะของงาน Food chain box คืออะไร กลองที่บรรจคุ าํ ศัพทส ่ิงมีชวี ิตตาง ๆ ที่อยูในระบบนิเวศ โดยนําสงิ่ มชี ีวิตเหลา นัน้ มาเรยี งลาํ ดับการกนิ อาหารเปนทอด ๆ หรือทเ่ี รยี กวา หวงโซอาหาร อีกทั้งยังมกี ระดาน ทใ่ี หเดก็ ๆ ไดนาํ คําศพั ทเหลาน้ันมาจัดเปน สายใยอาหารอีกดว ย นอกจากน้ี \" ภายในกลอ งยงั มบี ตั รภาพท่ีอธิบายความหมายตาง ๆ ของประเภทสิ่งมชี ีวติ \"8

สือประกอบไปดว้ ย วิธใี ชสอ่ื ภายในกลอ ง Food chain box จะมอี ยู 2 กิจกรรม กลองใสอ ปุ กรณ ใบกิจกรรม + ใบความรู คือ 1. หว งโซอาหาร 2. สายใยอาหาร 1. กิจกรรมหว งโซอ าหาร ภายในกลอ งจะมีคาํ ศัพท ที่ติดบนฝาขวด ใหน กั เรียนอา นกจิ กรรมทา ใหล อง แลว พจิ ารณา หาคําตอบ โดยนาํ คาํ ศัพท มาตอบนกระดาน แลว หนนุ ลูกศรใหถ กู ตอ ง รวมไปถึง ใสปายบอกประเภท ของสง่ิ มีชวี ติ นน้ั ๆ เชนบอกวา เปน ผผู ลติ หรอื ผูบ ริโภค ลาํ ดบั ทเี่ ทา ไหร 9 กระดานหวงโซอาหาร

สือประกอบไปด้วย วิธใี ชส ่อื 2. กิจกรรมสายใยอาหาร กจ็ ะใชคําศัพทเดยี วกันกับ กจิ กรรมหวงโซ โดยจะนาํ คําศัพทมาติดทก่ี ระดาน สายใยอาหาร จากนัน้ นําลกู ศรท่ีเตรียมไวม าใสใ หถ กู ตอ ง แลว ใหเพอ่ื นหรือครปู ระจาํ รายวชิ ามาตรวจใหค วามถกู ตอง กระดานสายใยอาหาร 10

วัสดุ/อุปกรณ กลอง กระดาษสี ขวดนํ้า ขนาด 600 ml ฝาขวดน้าํ กระดาษสตกิ๊ เกอร ฟว เจอรบ อรด กาวดินนํ้ามนั เชือก 11

ขนั้ ตอนการทาํ ส่ือ 1 นําขวดนา้ํ มาตดั ใหเ หลือแคสวนคอขวด จากนั้นตดั ฟวเจอรบ อรด ใหไ ดข นาดกวาง และยาวเทาขนาดกลอ งท่เี ตรยี มไว และเจาะฟว เจอรบอรด เปน รูปวงกลมขนาดเทา คอขวด จาํ นวน 4 รู จากน้ันนําคอขวดทีเ่ ตรียมไวม าตดิ ใสฟ วเจอรบอรด พรอ มทากาวใหเ รยี บรอย 12

ขั้นตอนการทาํ สื่อ 2 นาํ กลอ งที่เตรยี มไว มาตกแตงดว ยกระดาษสีตามใจชอบ 13

ข้นั ตอนการทาํ สือ่ 3 นําแผนฟวเจอรบ อรด ที่เตรยี มไวมาติดทฝี่ ากลอ ง และนํากระดาษมาตดิ ทับอกี ที เพอ่ื ปดแผน ฟวเจอรบ อรด 14

ข้นั ตอนการทาํ สื่อ 4 ขนั้ น้ีจะเปน การเตรียมคําศัพท เมอื่ เราไดคาํ ศพั ทแ ลว กน็ าํ คาํ ศพั ทม าติดท่ผี าขวด 15

ข้นั ตอนการทาํ ส่ือ ผู้บรโิ ภค (consumer) ผผู้ ลิต (Producer) ผูย้ อ่ ยสลายสารอินทรีย์ ท้ า ใ ห้ ล อ ง (Decomposer) ส่ิงมชี ีวติ ท่ีไมส่ ามารถสร้างอาหาร ส่ิงมีชีวิตที่สามารถสร้างอาหาร 1 ถา้ ผ้ผู ลิตเปน็ แครอท ผู้บริโภคอนั ดับ 1, 2, 3 ควรเปน็ ส่ิงมีชีวิต เองได้ ต้องอาศยั อาหารจากแหล่งอน่ื ไดเ้ อง โดยใชก้ ระบวนการสังเคราะห์ ดํารงชวี ิตโดยผลิตเอนไซมอ์ อกมา ชนดิ ใด ในการดํารงชวี ิต ดังน้ัน ผูบ้ รโภค คอื ด้วยแสง ได้แก่ พชื สาหรา่ ย และ ยอ่ ยสลายซากสิ่งมีชวี ิตใหเ้ ปน็ สาร สัตวต์ ่าง ๆ สามารถจําแนกได้ แบคทีเรยี บางชนิด อาหารท่มี ขี นาดโมเลกุลเลก็ ลง แล้ว เปน็ 4 ประเภท ดดู ซึมสารอาหารไปใช้เพยี งบาง 2 ใหน้ กั เรยี นเรียงลาํ ดบั ห่วงโซ่อาหารทีเ่ ร่มตน้ จากการยอ่ ยสลาย สว่ น สว่ นท่ีเหลอื จะอยู่ในสิง่ ซากอินทรีย์ แวดลอ้ ม ซงึ่ ผู้ผลติ สามารถนําไปใช้ ในการดาํ รงชีวิตตอ่ ไป เชน่ เห็ดรา แบคทีเรีย 3 ให้นักเรยี นเรยี งลาํ ดับหว่ งโซ่ที่อยใู่ นแหล่งนํา้ 4 ถ้าผบู้ ริโภคอันดับ 3 คอื เหยี่ยว ผูผ้ ลติ ผบู้ รโิ ภคอนั ดบั ท่ี 1 และ 2 ควรเปน็ สงิ่ มชี ีวติ ชนิดใด ผผู้ ลติ ผบู้ รโิ ภคอนั ดบั ที 1 ผบู้ รโิ ภคอนั ดบั ที 2 5 ให้นกั เรยี นเรียงลาํ ดับหว่ งโซ่อาหารท่เี ร่ิมต้นจากภาวะปรสิต → → →6 A จากห่วงโซ่อาหาร ขา้ วโพด หนอน คน A ควรจะเปน็ สตั ว์ชนิดใด ผบู้ รโิ ภคอนั ดบั ที 3 ผยู้ อ่ ยสลาย 7 ใหน้ ักเรยี นนาํ สงิ่ มีชีวิตท่ีกําหนดใหม้ าจดั ทาํ เปน็ สายใยอาหาร สารอนิ ทรยี ์ 5 ขั้นนีจ้ ะเปน การนาํ เอาขอมูลตาง ๆ มาติดที่สอื่ สว นบตั รภาพ เราจะปรน้ิ ออกมาจากนั้นทาํ การเคลือบดวยพลาสตกิ เคลอื บเพอ่ื เพ่ิมความแขง็ แรง 16

ข้นั ตอนการทาํ ส่ือ เจาะรู 6 นําไขควงท่ปี ลายแหลม มาเจาะรขู องกลอง โดยเจาะฝากลอ ง 2 รู และตัวกลองอกี 2 รู จากนัน้ รอยเชอื กตามรทู ี่เจาะ เพอื่ เปนการยึดฝากลองกับตัวกลองใหต ง้ั 120 องศา 17

ขั้นตอนการทาํ ส่ือ 7 ขน้ั ตอนการทาํ กระดานสายใยอาหาร โดยจะใชฟว เจอรบ อรดทําเปนกระดานและ ตกแตงกระดานตามตอ งการเลย 18

ตนทนุ ในการทาํ สื่อการเรียนการสอน 19

เพจแบงปน สื่อวทิ ย By Kru Aiw