บทที่5

ผลกระทบของนวตั กรรมและเทคโนโลยีตอ่ สงั คม และส่งิ แวดลอ้ ม GEBN102 INNOVATION AND TECHNOLOGY

เนือ้ หา 01 การพฒั นานวตั กรรมและเทคโนโลยี 02 ผลกระทบของนวตั กรรมและเทคโนโลยีตอ่ สงั คม 03 ผลกระทบของนวตั กรรมและเทคโนโลยีตอ่ ส่ิงแวดลอ้ ม 04 การเรยี นรูน้ วตั กรรมและเทคโนโลยีแบบย่งั ยืนและ พอเพียงตามแนวพระราชดา

การพฒั นานวตั กรรมและเทคโนโลยี ลกั ษณะท่ีสาคญั ของนวตั กรรม 1) นวตั กรรมจะตอ้ งเป็ นสงิ่ ใหม่ (novelty) 2) นวตั กรรมจะตอ้ งมกี ารนาไปใช ้ (adoption) 3) กอ่ ใหเ้ กดิ ผลลพั ธเ์ ชงิ มูลค่า (outcome) เชน่ การเพมิ่ มูลคา่ ทางการเงนิ การเพมิ่ ประสทิ ธภิ าพ ของกระบวนการผลติ และการยกระดบั คณุ ภาพชวี ติ ของผูใ้ ชน้ วตั กรรมเป็ นตน้

ประเภทของนวัตกรรมและเทคโนโลยี องคก์ ารเพอ่ื ความรว่ มมอื ทางเศรษฐกจิ และการพฒั นา (Organisation for Economic Co-operation and Development OECD) ไดจ้ าแนกนวตั กรรมออกเป็ น 4 ประเภทหลกั (OECD, Oslo Manual, 2005) นวตั กรรมผลิตภณั ฑ์ (Product Innovation) การพัฒนาผลิตภณั ฑแ์ ละบรกิ ารใหม่ ๆ หรอื ปรบั ปรุงผลิตภณั ฑ แ์ ละ บเหทรรคอืกิ นลาิกคั รษวทสัณ่ีมดีอะุปอยรน่ืู่เะดกๆิมอใบหซม้ อีคฟุณตภแ์ วารพท์ มีใ่ าชกใ้ นขผึน้ ลไมิต่ภว่าณั จฑะเคป์ ็วนากมาเปร็ ปนมรบัิตปรกรุบงั ดผาู้ใ้ นช ้ นวตั กรรมกระบวนการ (Process Innovation) การปรับเปล่ียนแนวทางหรือ 2 ปีการใหม่ในการพัฒนาปรบั ปรุงหรือ การส่งมอบผลิตภัณฑท์ ้ังในด้านเทคนิคเคร่ืองมือและอุปกรณ์และ ซอฟตแ์ วร์ นวตั กรรมการ (Marketing Innovation) การเปล่ียนแปลงวิธีการทางการตลาดรูปแบบใหม่ ได้แก่ การ ออกแบบผลติ ภณั ฑแ์ ละบรรจภุ ณั ฑก์ ารดวางสนิ คา้ และการเตน้ เสริม. การตลาดและการกาหนดราคาของผลติ ภณั ฑ์ นวตั กรรมองคก์ ร (Organisational Innovation) การปรบั แนวทางการดาเนินงานในองคก์ รไปสรู่ ูปแบบใหมท่ ง้ั การเปลย่ี นแปลงหลกั ปฏิบตั ิทางธุรกิจ (Business Practices) การจดั สถานท่ที างาน (Workplace Organisation) หรอื ความสมั พนั ธภ์ ายนอกองคก์ ร (External Relations)

กระบวนการการสรา้ งและพฒั นานวตั กรรม 5 ขน้ั ตอน ขนั้ ตอนที่ 1 การศกึ ษาเอกสารแนวคดิ หลกั การ ขนั้ ตอนที่ 4 การหาประสทิ ธิภาพของนวตั กรรม 1.1 การแลกเปลี่ยนเรียนรู้และการแสวงหาแนวคิดและหลกั การ 1. การตรวจสอบโดยผเู้ ช่ียวชาญ 2. การบรรยายคณุ ภาพ 1.2 การศกึ ษาเอกสารงานวจิ ยั และประสบการของผเู้ ก่ียวขอ้ ง 3. การคานวณคา่ รอ้ ยละของผเู้ รยี น 4. การหาประสทิ ฺธิภาพของนวตั กรรม ข้นั ตอนท่ี 2 การเลือกและการวางแผนสร้างนวตั กรรม 5. การประเมินส่อื มลั ตมิ ีเดยี โดยพิจารณาเลือกจากลกั ษณะของนวตั กรรมการเรียนรู้ที่ดี ข้นั ตอนที่ 3 สร้างและพฒั นานวตั กรรม ข้นั ตอนที่ 5 ปรับปรุงนวตั กรรม วิเคราะหจ์ ดุ ประสงคก์ ารเรียนร หลงั จากที่หาประสิทธิภาพของนวตั กรรมท่ีสร้างข้นั ไม่ว่าจะโดยวิธีการใดก็ตาม กาหนดและออกแบบชดุ การเรยี นรูด้ ว้ ยตนเอง ควรนาความคิดเห็นหรือขอ้ เสนอแนะเลา่ น้นั มาปรับปรุงนวตั กรรมใหม้ ีคณุ ภาพ ออกแบบส่อื เสริม เหมาะสมท่ีจะนาไปใชใ้ นหอ้ งเรียนไดม้ ากข้ึน ลงมือทา ตรวจสอบ ทดลอง นาไปใช้

ระบบนวตั กรรมของไทย 4 ยุทธศาสตรผ์ ลักดัน ‘ไทย’ ใหเ้ ป็ นประเทศแหง่ นวตั กรรม ยุทธศาสตรท์ ี่ 1 : สร้างความเขม้ แข็งระบบนวัตกรรม (STRONG INNOVATION SYSTEM) การจะกา้ วไปเป็นประเทศท่พี ฒั นาแลว้ ในอนาคตนนั้ จาเป็นตอ้ งปรบั มาขบั เคล่อื นประเทศบนฐานนวตั กรรม (Innovation-Driven Enterprise) อนั ตอ้ งอาศยั องคค์ วามรูด้ า้ นวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี นวตั กรรม และความคดิ สรา้ งสรรค์ ยุทธศาสตรท์ ่ี 2 : สภาพแวดล้อมท่เี ออื้ ตอ่ การเปลี่ยนแปลงทางนวตั กรรม (CATALYST FOR CHANGES) โครงสรา้ งพนื้ ฐานของประเทศในมติ ติ า่ ง ๆ ทง้ั โครงสรา้ งพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี ดจิ ิทลั ความรู้ ทกั ษะ และปัจจยั เออื้ ตา่ ง ๆ เป็นปัจจยั สาคญั ท่จี ะชว่ ย สรา้ งสภาพแวดลอ้ มใหเ้ กิดการพฒั นานวตั กรรมท่ตี อบสนองความตอ้ งการและวตั ถปุ ระสงคก์ ารพฒั นาประเทศดว้ ยนวตั กรรมทงั้ ในเชิงเศรษฐกิจ สังคม ยุทธศาสตรท์ ่ี 3 : สร้างคุณคา่ ใหม่ทางนวัตกรรม (NURTURING FUTURE VALUE) การสรา้ งคณุ ค่าใหมท่ างนวตั กรรมดว้ ยการเพ่มิ ศกั ยภาพดา้ นนวตั กรรม พฒั นาทกั ษะความเขา้ ใจและการใชเ้ ทคโนโลยีดิจทิ ัลสาหรบั อนาคต ทง้ั ในระดบั บคุ คล องคก์ รและประเทศ รวมถงึ การปรบั รูปแบบธุรกจิ เพ่อื ตอบสนองความตอ้ งการของตลาด ยุทธศาสตรท์ ่ี 4 : พฒั นาสู่องคก์ รแหง่ นวัตกรรม (INNOVATION ORGANIZATION) สนช. มบี ทบาทหนา้ ท่หี ลกั ในการดาเนินกิจกรรมเพ่อื เรง่ รดั ใหเ้ กิดการพฒั นานวตั กรรมในภาคการผลติ ภาครฐั และภาคสงั คมโดยรวมอย่าง เป็นระบบและย่งั ยืน จงึ จาเป็นอย่างย่งิ ท่ตี อ้ งเสรมิ สรา้ งทกั ษะ ความรู้ ความสามารถ และสมรรถนะในการปฏิบตั ิภารกิจใหก้ บั บคุ ลากร





1.การใหค้ วามสาคญั กบั นโยบายการส่งเสริมนวัตกรรมทเ่ี หมาะสมในแต่ละช่วงการพัฒนา การให้ความสาคญั กบั นโยบายการสง่ เสรมิ นวตั กรรมทเ่ี หมาะสมในแตล่ ะชว่ งการพฒั นา * ระยะเร่มิ ตน้ เพ่มิ การกระตนุ้ อานวยความสะดวกและเตรียมความพรอ้ มดา้ นแรงงานท่มี ีทกั ษะ * เม่อื จะเขา้ สตู่ ลาดเร่งปรบั กฎระเบยี บใหม้ ีความคลอ่ งตวั พฒั นาระบบมาตรฐานและมกี ลไกทางการเงนิ ฯลฯ * เม่อื นวตั กรรมจะถกู นามาใชต้ อ้ งเออื้ ใหเ้ กิดการเช่ือมโยงระหวา่ งธรุ กิจขนาดใหญ่กบั SMEs 2.การส่งเสรมิ การทางานทส่ี ามารถส่งต่อเชอื่ มโยงกันได้ระหว่างส่วนงานตา่ งๆอย่างมีประสิทธิภาพภายใตร้ ะบบนิเวศนวตั กรรม ปรบั ทศั นคตเิ พ่อื เออื้ ใหเ้ กิดการทางานร่วมกนั ระหว่างตน้ ทางถงึ ปลายทางของงานวจิ ัยทั้งสถาบนั วจิ ยั มหาวิทยาลยั ภาครฐั ภาคเอกชนและชมุ ชนในการสรา้ งและการใชอ้ งคค์ วามรูร้ ว่ มกนั 3.การส่งเสรมิ อุปสงคข์ องนวัตกรรม * เร่งสง่ เสรมิ บรรยากาศการแข่งขนั โดยพฒั นากลไกการคมุ้ ครองทรพั ยส์ นิ ทางปัญญาและการคุ้มครอง ผบู้ รโิ ภค * ปรับปรุงระบบการศกึ ษาและวฒั นธรรมการทาธุรกิจเพ่อื พฒั นาผปู้ ระกอบการใหม้ ีความสามารถใน การสรา้ งนวตั กรรม * ปรับระบบการขนึ้ บญั ชนี วตั กรรมและสง่ิ ประดิษฐ์ไทยเพ่อื เพ่มิ ประสทิ ธิภาพการจดั ซอื้ จดั จา้ ง นวตั กรรมไทยของภาครฐั 4. การปลูกฝัง“ วฒั นธรรมนวตั กรรม” ใหเ้ กิดขนึ้ ในสงั คมไทย กระตนุ้ และรณรงคใ์ หท้ กุ ภาคสว่ นทงั้ ภาครฐั ภาคธุรกิจภาควิชาการและภาคประชาชนเกิดความ ต่นื ตวั และเห็นถงึ ความสาคญั ของนวตั กรรมจนเกิดเป็นวฒั นธรรมท่เี คารพในทรพั ยส์ นิ ทางปัญญาเป็น สงั คมท่ใี ชค้ วามรูแ้ ละความคดิ สรา้ งสรรคใ์ หม่ ๆ จะนาไปสกู่ ารพฒั นาและการใชป้ ระโยชนจ์ ากนวตั กรรม อย่างแพร่หลาย

เทรนดน์ วตั กรรมปี 2019

Autonomous Things นวตั กรรมไรค้ นขบั Augmented Analytics การวเิ คราะห์ Empowered Edge การยา้ ยการจดั เกบ็ ขอ้ มูลอตั โนมัติ ขอ้ มลู และการประมวลผลไปไว้ที่ Cloud AI-Driven Development นา AI Digital Twins การนาขอ้ มลู ในโลก Blockchain ดงึ ประสทิ ธิภาพออกมาใช้อยา่ งเตม็ ท่ี มาช่วยในการพฒั นาเทคโนโลยดี ้านตา่ ง ๆ ความจรงิ นาเสนอในแบบโลกสามมติ ิ

ปImรmะสeบrกsiาveรณExก์peาrรiสenอื่ cสeาเรปผิ ดา่ น Chat Smart Spaces พนื้ ทอ่ี จั ฉรยิ ะ Digital Ethics and Privacy จริยธรรมและความเป็ นสว่ นตวั ดา้ นดจิ ิทลั

ผลกระทบของเทคโนโลยตี ่อสงั คม

1. ผลกระทบทางบวกของเทคโนโลยสี ารสนเทศ ดา้ นคณุ ภาพชีวติ เทคโนโลยีสารสนเทศทาใหไ้ ดร้ บั ความสะดวกสบายขนึ้ - มนษุ ยใ์ ชเ้ ทคโนโลยีคอมพิวเตอรแ์ ละโปรแกรมออฟฟิศชว่ ยใหเ้ กิดความ รวดเรว็ และเพม่ิ ประสทิ ธิภาพในการทางาน - มนษุ ยใ์ ชร้ ะบบโทรคมนาคมในการสอ่ื สารท่ีรวดเรว็ - มนษุ ยน์ าเอาเทคโนโลยสี ารสนเทศมาประยกุ ตใ์ ชใ้ นดา้ นการแพทยใ์ หม้ ี ความเจรญิ กา้ วหนา้ ขนึ้ มาก

ดา้ นสงั คม เทคโนโลยีสารสนเทศมผี ลกระทบทางดา้ นบวกตอ่ สงั คม - เทคโนโลยีสารสนเทศทาใหเ้ กิดการเปลีย่ นแปลงจากสงั คมอตุ สาหกรรมมาเป็นสงั คมสารสนเทศ - เทคโนโลยีสารสนเทศทาใหเ้ กิดชมุ ชนเสมือน ซงึ่ เป็นกลมุ่ คนทีม่ คี วามสนใจเรอื่ งเดียวกนั สามารถแลกเปล่ยี น ความคดิ เห็น ความรูซ้ งึ่ กนั และกนั ได้

ดา้ นการเรยี นการสอน เทคโนโลยสี ารสนเทศทาใหเ้ กดิ ประสทิ ธิภาพการเรยี นรู้ - การสรา้ งโปรแกรมจาลองสถานการณต์ า่ ง ๆ ทาใหน้ กั เรยี นเขา้ ใจเนือ้ หาของบทเรยี นไดอ้ ยา่ งชดั เจน - เทคโนโลยีสารสนเทศทาใหเ้ กิดการเรยี นรูต้ ลอดชีวติ (Lifelong learning) ไดอ้ ยา่ งมปี ระสิทธิภาพ

2.ผลกระทบทางลบของเทคโนโลยสี ารสนเทศ ดา้ นคณุ ภาพชวี ติ เทคโนโลยีสารสนเทศกอ่ ใหเ้ กิดผลกระทบดา้ นคณุ ภาพชีวติ ซงึ่ สว่ นใหญ่มกั เกิดผลกระทบตอ่ สขุ ภาพกายและสขุ ภาพจติ - โรคอนั เกิดจากการใชง้ านเครอื่ งคอมพวิ เตอรเ์ ป็นเวลานาน ไดแ้ ก่ อาการบาดเจบ็ ของกลา้ มเนือ้ บรเิ วณขอ้ มือ เน่ืองจากจบั เมาส์ หรอื ใชแ้ ปน้ พิมพเ์ ป็นเวลานาน อาการปวดคอ ไหล่ และหลงั - โรคทนรอไมไ่ ด้ (Hurry Sickness) เกิดกบั ผทู้ ี่ใชง้ านอนิ เทอรเ์ น็ต ซง่ึ ทาใหผ้ ใู้ ชเ้ ป็นคนขีเ้ บือ่ หงดุ หงิด งา่ ย ใจรอ้ น เครยี ดงา่ ย ความอดทนลดลง - มนษุ ยเ์ กิดความเครยี ดจากการเลือกใชข้ อ้ มลู และสารสนเทศทมี่ อี ยอู่ ยา่ งมากมายรวมถึงความเครยี ดจาก ความวติ กกงั วลวา่ จะมกี ารนาคอมพวิ เตอรม์ าทดแทนแรงงานของคน

ดา้ นสงั คม เทคโนโลยีสารสนเทศมผี ลกระทบทางดา้ นลบตอ่ สงั คม - การขาดทกั ษะทางสงั คม เน่ืองจากอนิ เทอรเ์ น็ตทาใหเ้ กิดการสอื่ สารพนั ไดโ้ ดยไมต่ อ้ งพบเจอกนั - การเกิดอาชญากรรมคอมพวิ เตอรม์ ากขนึ้ และรุนแรงขนึ้ เทคโนโลยีสารสนเทศเป็นเครอ่ื งมอื หนงึ่ ในการก่อ อาชญากรรมไดง้ า่ ย

คลิปวีดีโอประกอบการสอน

แบบฝึ กหดั หลังเรยี น