การทำบล็อกปูพื้นจากหน้ากากอนามัย รวมเล่ม

+ ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอเมอื งกาญจนบรุ ี



โครงงานวทิ ยาศาสตร์ ดา้ นส่งิ แวดลอ้ ม ประเภทนวตั กรรมจากขยะ เรือ่ ง การทาบล็อกปูพื้นจากหนา้ กากอนามยั โดย นายทักษิณ เมืองเก่า นายพุทธพิ งษ์ โตเอี่ยม นางสาวอนัญพร มลี า รายงานฉบบั น้ีเปน็ สว่ นหนง่ึ ของการประกวดโครงงานวทิ ยาศาสตร์ ดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม ระดับพนื้ ที่ สาหรบั นักศกึ ษา กศน. ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2564 ณ ศูนยว์ ทิ ยาศาสตรเ์ พอื่ การศกึ ษากาญจนบรุ ี

ก โครงงานเรือ่ ง การทาบล็อกปพู ้นื จากหนา้ กากอนามยั ผู้จัดทา นายทกั ษณิ เมืองเก่า ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย นายพทุ ธิพงษ์ โตเอ่ยี ม ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย นางสาวอนญั พร มลี า ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน้ ครทู ี่ปรกึ ษา นางสาววราคณา นิลนา้ เพชร ครู ศรช.ชุมชนเตาปูน2 นางสาวจารุณี สาราญวงศ์ ครู ศรช.บา้ นหนองบวั นางสาวนิตยา ถน่ิ ทุ่งทอง ครู ศรช.บ้านเกาะสาโรง นางสาวองั คษญิ าร์ มนั่ คง ครู ศรช.บา้ นหนองบ้านเก่า สถานศึกษา กศน.อาเภอเมืองกาญจนบรุ ี ปีการศึกษา 2564 บทคัดยอ่ โครงงานวิทยาศาสตร์เร่ือง “การทาบล็อกปูพื้นจากหน้ากากอนามัย” มีแนวคิดสืบเนื่องมาจากการ แพร่ระบาดของโรค COVID-19 รอบใหม่ในประเทศไทย อันเป็นสาเหตุให้ประชาชนต้องปฏิบัติตัวตาม มาตรการป้องกันการติดเช้ืออย่างเคร่งครัดมากข้ึน ทาให้เกิดขยะหน้ากากอนามัยถูกท้ิงตามแหล่งสาธารณะ ลุกลามกลายเป็นปญั หาใหญ่ กรมส่งเสริมคุณภาพสง่ิ แวดลอ้ มไดป้ ระเมินตัวเลข โดยเฉลยี่ ประเทศไทยมปี รมิ าณ หนา้ กากอนามยั ใชแ้ ลว้ 11.48 ตนั ต่อวนั เฉลีย่ 1,800 ล้านชนิ้ ต่อเดือน จากประชากร 60 ลา้ นคน แนน่ อนวา่ มี แนวโน้มเพิ่มข้ึนเรื่อยๆ จวบจนกว่าการระบาดจะสิ้นสุด ซ่ึงขยะหน้ากากอนามัยเหล่านี้ส่วนใหญ่ทามาจาก พลาสติกชนิดพอลิโพรพีลีน (Polypropylene: PP) ใชร้ ะยะเวลาในการยอ่ ยสลายนานถงึ 100 ปี ในการศกึ ษา ครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อคิดค้นและสร้างบล็อกปูพ้ืนจากหน้ากากอนามัย เพื่อช่วยแก้ไขปัญหาขยะจาก หน้ากากอนามัยล้นประเทศ โดยนาหน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วท้ิงมาหลอมและข้ึนรูปใหม่ด้วยความร้อน อุณหภูมิสูงกว่า 300 องศาเซลเซียส จนกลายมาเป็นบล็อกปูพ้ืนที่ทามาจากหน้ากากอนามัยที่มีความแข็งแรง ทนทานสามารถแก้ปัญหาลดปริมาณของขยะหน้ากากอนามัยไม่ให้เพมิ่ มากข้นึ จนเกดิ การตกค้างปนเปื้อนออก สู่สภาพแวดล้อม รวมทั้งยังช่วยทดแทนการใช้ปูนซีเมนต์ซ่ึงก่อให้เกิดมลพิษจากฝุ่นในกระบวนการผลิต ปูนซีเมนต์จากการทาลายภูเขาหินปูนอันเป็นสาเหตุของการเกิดภาวะโลกร้อน ส่งผลต่อส่ิงแวดล้อมและ สุขภาพอีกดว้ ย

ข กิตติกรรมประกาศ การจัดทาโครงงานวิทยาศาสตร์ในครั้งนี้สาเร็จลุล่วงไปด้วยดี เนื่องจากได้รับความร่วมมือและความ ช่วยเหลือจากหลายฝ่ายท่ีเกยี่ วขอ้ งเป็นอยา่ งดี คณะผ้จู ัดทาขอขอบคุณต่อท่านท่มี นี ามตอ่ ไปนี้ นายศักดิ์ชัย นาคเอ่ียม ผู้อานวยการ กศน.อาเภอเมืองกาญจนบุรี ท่ีให้การสนับสนุนในการทา โครงงานวิทยาศาสตร์ นางสาววราคณา นิลน้าเพชร ครู ศรช.ชุมชนเตาปูน2 นางสาวจารุณี สาราญวงศ์ ครู ศรช.บ้านหนองบัว นางสาวนติ ยา ถ่ินทุ่งทอง ครู ศรช.บา้ นเกาะสาโรง และนางสาวอังคษิญาร์ มน่ั คง ครู ศรช. บ้านหนองบา้ นเก่า ทีใ่ หค้ าปรกึ ษาชี้แนะแนวทางการดาเนนิ งาน ด้านการออกแบบ และสร้างอุปกรณ์ ตลอดจน อาจารย์ทุกท่านของ กศน.อาเภอเมืองกาญจนบุรี ท่ีอนุเคราะห์อปุ กรณ์ในการจัดทาโครงงานวิทยาศาสตร์ จน ทาใหโ้ ครงงานวิทยาศาสตร์สาเรจ็ ลุลว่ งไปได้ด้วยดี คณะผู้จัดทาโครงงานวิทยาศาสตร์ ขอขอบคุณ ต่อท่านทั้งหลายที่ได้กล่าวนามมาข้างต้นเป็นอย่างสูง ณ ที่น้ีดว้ ย คณะผจู้ ัดทาโครงงานวิทยาศาสตร์

สารบัญ ค บทคดั ย่อ หนา้ กิตตกิ รรมประกาศ สารบญั ก สารบญั ภาพ ข บทที่ 1 บทนา ค ง ท่มี าและความสาคัญ 1 วตั ถุประสงค์ 1 สมมติฐาน 1 ขอบเขตการศึกษา 1 ระยะเวลาในการทาโครงงาน 2 ประโยชนท์ ่คี าดวา่ จะไดร้ ับ 2 บทท่ี 2 เอกสารทฤษฎีและหลกั การทเี่ ก่ยี วข้อง 2 บทท่ี 3 อปุ กรณแ์ ละวธิ กี ารศึกษา 3 วสั ดุอุปกรณ์ 15 วิธกี ารและลาดบั ข้นั ตอนการทาโครงงาน 15 บทที่ 4 ผลการศึกษา 16 บทท่ี 5 สรุปผลและอภปิ รายผล 19 สรปุ ผลการดาเนินงานโครงงาน 20 ปัญหาและอุปสรรค 20 ประโยชน์ทไี่ ด้รบั จากโครงงาน 20 ขอ้ เสนอแนะ 20 บรรณานุกรม 20 ภาคผนวก

ง สารบญั ภาพ หน้า 4 ภาพท่ี 5 แผนภาพที่ 1 ผู้ปว่ ย COVID-19 ในระลอกแรก จาแนกตามผู้ปว่ ยรายใหม่ ผู้ป่วยสะสม และผู้ป่วยกลับบ้าน ในภาพรวมของประเทศไทย 6 6 แผนภาพที่ 2 การกระจายตัวของผู้ปว่ ยท่ีมปี ระวัตเิ ช่ือมโยงกบั Cluster จังหวัดสมทุ รสาคร 7 ตั้งแตว่ ันท่ี 18 ธนั วาคม พ.ศ. 2563 ถงึ วนั ท่ี 8 มกราคม พ.ศ. 2564 7 8 แผนภาพท่ี 3 การกระจายตัวของผู้ปว่ ยท่ีมีประวตั เิ ช่อื มโยงกบั Cluster บอ่ นไก่ จังหวดั อ่างทอง แผนภาพที่ 4 การกระจายตวั ของผู้ปว่ ยทีม่ ปี ระวตั ิเชือ่ มโยงกบั Cluster สถานที่เสยี่ ง จังหวัดระยอง 10 แผนภาพที่ 5 การกระจายตวั ของผปู้ ่วยที่มีประวัติเชอ่ื มโยงกับClusterสถานบันเทิง จงั หวัดกรุงเทพมหานคร 13 แผนภาพที่ 6 การกระจายตัวของผปู้ ว่ ยในจงั หวดั นนทบรุ ี ทีม่ ปี ระวตั เิ ชอ่ื มโยงกบั Cluster อื่น ๆ 14 แผนภาพที่ 7 จานวนผปู้ ว่ ยใหม่โรค COVID-19 จากระบบเฝ้าระวัง ระบบบรกิ าร และการค้นหา ในชุมชน รายวนั ในภาพรวมของประเทศไทย ตง้ั แต่วนั ท่ี 15ธนั วาคมพ.ศ.2563 ถงึ วนั ท่ี 21 มกราคม พ.ศ.2564 ตวั อย่างถงั ขยะสาหรบั เก็บรวบรวมหนา้ กากอนามัยทใี่ ช้แลว้ ของกรมควบคุมมลพิษ ตัวอยา่ งผลิตภัณฑ์ท่ที ามาจากพลาสติกประเภทโพลโี พรพลี ีน (polypropylene) หรือพลาสติก PP ตวั อย่างการนาขยะพลาสตกิ มารไี ซเคลิ (Recycle)

1 บทท่ี 1 บทนำ ท่ีมำและควำมสำคญั ด้วยสถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ระลอกใหม่ในเดือน เมษายน พ.ศ. 2564 มกี ารแพร่ระบาดขยายวงกว้างมากขึ้น ทาใหม้ ผี ้ตู ิดเชื้อ COVID-19 น้ี มีจานวนเพมิ่ สูงขึ้น รายวัน ต้องมีการเปิดเตียงสนามรองรับผู้ติดเช้ือเข้ากระบวนการรักษา และได้ออกประกาศให้ผู้ท่ีออกนอก เคหะสถานตอ้ งใสห่ นา้ กากอนามัย สง่ ผลใหป้ ริมาณการใช้หน้ากากอนามยั เพิ่มสงู ขน้ึ ล่าสดุ มกี ารประเมนิ ตัวเลข ขยะติดเชื้อเพิ่มมากกว่า 20 ตันต่อวัน (กรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล้อม,2564) จากการ สารวจข้อมูลในกรุงเทพมหานคร พบว่าจานวนหน้ากากอนามัยท่ีใช้แล้วถูกส่งไปกาจัดประมาณ 2 ตันต่อวัน และในพ้ืนทจี่ งั หวัดต่าง ๆ มจี านวนเพ่มิ ขึน้ ทุกวัน และมแี นวโน้มเพมิ่ สงู ข้ึนเร่ือย ๆ จนอาจกอ่ ใหเ้ กดิ ปญั หาขยะ จากหน้ากากอนามัยที่ใช้แล้วล้นประเทศ โดยเฉพาะการท้ิงหน้ากากอนามัยจากครัวเรือนท่ีท้ิงปะปนกับขยะ บา้ น โดยไม่คัดแยกทงิ้ ใหช้ ดั เจนทาให้เพ่ิมความเส่ียงต่อการระบาดของโรคขน้ึ ได้ เพราะขยะตดิ เช้ือท้งั หน้ากาก อนามัย ของใช้ที่ปนเปื้อนสารคัดหลั่งเมื่อไม่ได้ถูกแยกออก ก็จะท้ิงปะปนไปรถขยะและไปจบที่กองขยะเป็น ปัญหาทาให้ขยะหน้ากากอนามัยเหล่านี้ตกค้างปนเปื้อนออกสู่สภาพแวดล้อมจนส่งผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อม และคณุ ภาพชวี ิตของประชาชน วัสดุหลักที่ใช้ในการผลิตหน้ากากอนามัยคือ พลาสติกโดยเฉพาะพลาสติกชนิดโพลีโพรพีลีน (polypropylene) หรือพลาสติก PP ซ่ึงถ้าจัดการกาจัดได้ไม่ดีพอ มันจะกลายเป็นไมโครพลาสติกที่ใช้ ระยะเวลาในการยอ่ ยสลายนานถึง 100 ปี ส่งผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อม และย้อนกลับมาทาร้ายมนษุ ย์ในทส่ี ดุ ดังนน้ั คณะผจู้ ดั ทาจงึ ได้คดิ ค้นวิธีจัดการขยะพลาสติกจากหน้ากากอนามยั เหลา่ น้ีมาทาเปน็ บล็อกปพู ื้น เพือ่ ชว่ ย ลดปรมิ าณขยะหน้ากากอนามัยไมใ่ หเ้ พิ่มสูงข้ึนจนอาจเกดิ การตกค้างปนเปือ้ นออกสูส่ ิง่ แวดล้อม วัตถุประสงค์ 1. เพอ่ื ให้ตระหนกั ถงึ สภาพปญั หาทเี่ กิดจากขยะหน้ากากอนามยั แบบใช้ครัง้ เดียว 2. เพ่อื คดิ คน้ วิธีจดั การขยะหน้ากากอนามัยมาทาเปน็ บลอ็ กปพู ื้น 3. เพ่อื แสดงให้เห็นถงึ ความสาคญั ของการจดั การขยะหน้ากากอนามัยท่ีถูกตอ้ ง สมมตฐิ ำน 1. สามารถลดปรมิ าณขยะหนา้ กากอนามัยไมใ่ ห้เพิ่มสงู ขึ้นจนเกิดการตกคา้ งและปนเปอ้ื นสิ่งแวดล้อม 2. สามารถสร้างบลอ็ กปูพื้นจากขยะหนา้ กากอนามัยทใ่ี ชง้ านได้จริงคณุ ภาพเทียบเท่ากับบลอ็ กปพู ้นื ท่ี ทาจากปูนซเี มนต์

2 ขอบเขตกำรศกึ ษำ 1. สรปุ สถานการณ์การระบาดของโรคติดเชือ้ ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) ในประเทศไทย 2. การจัดการหนา้ กากอนามัยทีใ่ ช้แลว้ ในสถานการณ์การระบาดของโรคตดิ เชือ้ ไวรสั โคโรนา 2019(COVID-19) 3. พลาสตกิ ประเภทโพลโี พรพลี นี (polypropylene) หรอื พลาสตกิ PP 4. การประยกุ ต์ใชห้ ลัก 7R ในการอนุรักษ์สิง่ แวดล้อม 5. การนาหน้ากากอนามยั ที่ใช้แล้วมารีไซเคลิ (Recycle) ระยะเวลำในกำรทำโครงงำน 1 เมษายน พ.ศ. 2564 – 30 มิถุนายน พ.ศ. 2564 ประโยชน์ท่ีคำดว่ำจะได้รับ 1. ลดปรมิ าณขยะหน้ากากอนามยั ไม่ให้เพ่มิ สงู ขน้ึ จนเกดิ การตกค้างและปนเปอ้ื นสงิ่ แวดล้อม 2. ได้บลอ็ กปูพื้นท่ที ามาจากขยะหน้ากากอนามยั ทีใ่ ชง้ านได้จรงิ มคี ณุ ภาพทดแทนบล็อกปพู ื้นที่ทาจาก ปูนซเี มนต์

3 บทที่ 2 เอกสารทฤษฎีและหลกั การท่ีเกีย่ วขอ้ ง 1. สรปุ สถานการณ์การระบาดของโรคติดเชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) ในประเทศไทย 1.1 สรปุ สถานการณการระบาดระลอกแรก จดุ เริ่มต้นการระบาดของเช้อื ไวรสั สายพันธุ์ใหม่เกิดข้นึ ที่เมืองอูฮั่น มณฑลหเู ปย่ สาธารณรฐั ประชาชน จีน ซึ่งเปน็ เมืองทีม่ ีประชากรมากที่สุดในภาคกลางของประเทศจีนกวา่ 19 ล้านคน โดยเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม พ.ศ. 2562 มีการรายงานว่าพบการระบาดของกลุ่มโรคทางเดินหายใจแบบไม่ทราบสาเหตุ ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับตลาด อาหาร ทะเลท่ีเมืองอูฮ่ัน โดยสาเหตุที่เป็นไปได้มากที่สุดในการติดต่อสูคนคือการสัมผัสกับเน้ือสัตว์ประเภทต่าง ๆ ท่ี วางขายในตลาด และเนื่องจากเมืองอูฮั่นเป็นเมืองใหญ่ที่มีประชาชนอยู่หนาแน่น จึงทาให้การระบาดแพร กระจายไปอย่างรวดเรว็ มีผู้ป่วยหนักและผู้เสียชีวิตจานวนมาก หลังจากพบการระบาดของเช้ือไวรัสสายพันธุ์ ใหม่ในเมืองอูฮ่ัน ประเทศจีนและองค์การอนามัยโลก ไดออกมาระบุว่าไวรัสชนดิ ดังกล่าวคือ เชื้อไวรัสโคโรนา หรือ \"โควิด-ไนนท์ ีน\" (COVID-19) ตามการประกาศชื่ออย่างเปน็ ทางการทใี่ ช้เรียกโรคทางเดินหายใจทเี่ กิดจาก ไวรัสโคโรนาสายพันธ์ุใหมข่ ององค์การอนามัยโลก และพบการแพรเชื้อจากคนสูคนผ่านฝอยละอองขนาดเลก็ (aerosol) จากเหตุการณ ดังกล่าวทาให้เร่ิมมีผู้ป่วยเพิ่มจานวนข้ึนเป็นวงกว้าง มีการแพรระบาดลุกลามไปยงั ประเทศต่าง ๆ ส่งผลกระทบไปท่ัวโลก มจี านวนผตู้ ิดเชือ้ และผู้เสียชีวติ เพ่ิมสูงขึน้ อย่างรวดเรว็ ทาให้ระบบการ สาธารณสุขในประเทศต่าง ๆ เกิดสภาวะท่ีไม่สามารถรองรับผู้ป่วยท้ังหมดได้ขาดแคลนทรัพยากรทาง การแพทย์ จนเมอื่ วนั ท่ี 11 มนี าคมพ.ศ. 2563 องคก์ ารอนามัยโลกไดประกาศให้โรคตดิ เช้ือไวรัสโคโรนา 2019 เป็น โรคท่ีมกี ารระบาดใหญ่ไปทวั่ โลก (Pandemic) สาหรบั ประเทศไทย พบผู้ติดเชือ้ รายแรก เมื่อชว่ งเดือนมกราคม 2563 ทผ่ี ่านมา โดยเป็นหญงิ ชาวจีน ทีเ่ ดินทางมาท่องเทยี่ วในประเทศไทย และเมื่อวนั ที่ 31 มกราคม พ.ศ. 2563 ประเทศไทยมีรายงานผู้ป่วยชาว ไทยรายแรกอาชีพขบั รถแท็กซ่ี ซ่งึ ไม่เคยมปี ระวตั ิเดินทางไปต่างประเทศ แต่มีประวตั ขิ ับรถแท็กซ่ีให้บรกิ ารกับ ผู้ป่วยชาวจีน ในระยะต่อมาจานวนผู้ป่วยไดเพิ่มข้ึนต่อเน่ืองอย่างช้า ๆ ท้ังผู้ป่วยเดินทางมาจากต่างประเทศ และผู้ป่วยที่ติดเช้ือภายในประเทศ กระทรวงสาธารณสุขจึงได้ออกประกาศในราชกิจจานุเบกษา โดยมีผล บังคับใช้ ตั้งแต่วันท่ี 1 มีนาคม พ.ศ. 2563 กาหนดให้โรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 หรือ COVID - 19 เป็น โรคติดต่ออันตราย ลาดับท่ี 14 ตามพระราชบัญญัติโรคติดต่อ พ.ศ. 2558 เพื่อประโยชน์ในการเฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคุมโรคติดต่ออนั ตราย ในระยะต่อมาได้พบการแพร่ระบาดใหญ่ โดยเป็นการติดเชื้อเป็นกลมุ่ ก้อน (Cluster) คือ การแพร่ระบาดในสนามมวย และสถานบันเทิง ในพื้นท่ีกรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นพื้นท่ีทีม่ ี การรวมกลุ่มคนจานวนมากและมีความแออัด ประกอบกับในระยะดังกล่าวมีการประกาศปิดเมืองในพื้นที่ กรุงเทพมหานคร เกิดการเคลื่อนย้ายของประชากรออกไปยงั จงั หวัดต่าง ๆ ทาให้ผู้สมั ผสั เชื้อกระจายออกไปยัง ตา่ งจังหวดั จนทาให้ยอดผู้ติดเชือ้ ของประเทศไทยเพิม่ ขึ้นอย่างรวดเรว็ ตัง้ แต่กลางเดอื นมนี าคม เป็นต้นมา เป็น เหตุให้รัฐบาลต้องยกระดับ การบริการจดั การสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรค COVID-19 ในประเทศไทย ให้อยู่ในวงจากัด โดยสั่งการให้ส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจ และหน่วยงานของรัฐปฏิบัติหน้าท่ีร่วมกัน ภายใน

4 ขอบเขตอานาจหน้าทตี่ ามกฎหมาย และจดั ตั้งศนู ยบ์ รหิ ารสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโรคติดเช้อื ไวรัสโคโรนา 2019 (ศบค.) เมื่อวันท่ี 12 มีนาคม พ.ศ. 2563 การยกระดับมาตรการในการเฝ้าระวัง และควบคุมการแพร่ระบาด ของ COVID-19 ในประเทศไทย กระทรวงสาธารณสุขได้กาหนดมาตรการเร่งดวนในการป้องกนั วิกฤตการณ์ จากโรคตดิ เชอื้ ไวรัสโคโรนา 2019 โดยผ่านความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี และขอให้ส่วนราชการ หน่วยงาน ของรฐั และเอกชนทุกแห่งดาเนนิ การตามมาตรการดังกล่าว ใหเ้ กิดผลอย่างเปน็ รูปธรรม โดยมาตรการดังกล่าว แบงออกเป็น 2 มาตรการสาคัญ ประกอบด้วย 1) การป้องกนั และสกดั ก้ันการนาเชอ้ื เข้าสู่ประเทศไทย 2) การ ยับยั้งการระบาดภายในประเทศกระทรวงสาธารณสุข หลังจากมีการออกประกาศต่าง ๆ ประเทศไทย พบ จานวนผู้ติดเชื้อลดลงอย่างเห็นไดชัด โดยในช่วงเดือนพฤษภาคมเป็นต้นมา ผูติดเช้ือที่พบส่วนใหญ่เป็นผู้ท่ี เดนิ ทางกลับมาจากต่างประเทศและอยู่ในสถานที่กกั กนั เพ่ือสงั เกตอาการ แผนภาพที่ 1 ผปู้ ่วย COVID-19 ในระลอกแรก จาแนกตามผูป้ ว่ ยรายใหม่ ผปู้ ว่ ยสะสม และผูป้ ่วยกลบั บ้าน ในภาพรวมของประเทศไทย ท่ีมา: กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ ขอ้ มลู ณ วันท่ี 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2563 เม่อื สถานการณเ์ รมิ่ ดขี ึ้น ศบค. จงึ ได้ดาเนินการผอ่ นปรนมาตรการต่าง ๆ เพือ่ ใหภ้ าคธรุ กจิ สังคม และ เศรษฐกจิ เร่มิ กลับมาดาเนนิ กิจการและกิจกรรรมตา่ ง ๆ ได้โดยต้องเขม้ งวดการปฏิบัติตามมาตรการป้องกันโรค ที่กาหนดไว้ และเม่ือช่วงเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2563 พบผู้ติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 รายใหม่ ท่ีจังหวัด เชียงใหม่ เป็นหญิงวัย 29 ปี เดินทางกลับจากทางานท่ีประเทศเมียนมา ลักลอบเดินทางเข้าประเทศไทยผ่าน ชายแดนจงั หวดั เชียงราย และมีประวตั ไิ ปสถานบันเทิง หา้ งสรรพสินคา้ โรงภาพยนตร์ ซ่ึงมกี ล่มุ สัมผัสเส่ียงทุก กลมุ่ ทง้ั พนื้ ทจี่ ังหวัดเชียงรายและเชียงใหม่ จงึ ได้มกี ารกาชบั จงั หวดั ชายแดนโดยเฉพาะจงั หวัดท่ีมีพรมแดน ตดิ กับประเทศเมียนมา ดาเนินการเฝ้าระวังอย่างใกลช้ ดิ เพ่ือป้องกันการลักลอบเดินทางข้ามพรมแดนจากประเทศ

5 เพ่ือนบ้านมายังประเทศไทยซึ่งอาจเพิ่มโอกาสในการแพร่กระจายเชื้อภายในประเทศได้ (กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสขุ , 2563) 1.2 สถานการณการระบาดโรคไวรัสโคโรนา (COVID-19)ระลอกใหม่ การแพรระบาดระลอกใหมข่ องโรค COVID-19 ในประเทศไทยมีลักษณะการแพร่ระบาดเป็นกลุ่มก้อน ในหลายพื้นที่ ทาให้เกิดการแพร่กระจายเชื้อไปในหลายจังหวัดท่ัวประเทศไทย โดยเร่ิมจากช่วงกลางเดือน ธันวาคม พ.ศ. 2563 ท่ีผ่านมา พบการแพรระบาดเป็นกลุ่มก้อนขนาดใหญ่ในกลุ่มแรงงานต่างด้าวจังหวัด สมุทรสาคร โดยมีศูนย์กลางการระบาดอยู่ท่ีตลาดกลางกุง ผู้ติดเชื้อส่วนใหญ่เป็นกลุ่มแรงงานทั้งแรงงานไทย และแรงงานตา่ งชาติ และเป็นผู้สมั ผัสหรือมีความเกี่ยวข้องกับตลาดดงั กล่าวและชุมชนโดยรอบ สาเหตุที่ทาให้ การแพร่ระบาดกระจายไปอย่างรวดเร็ว เน่ืองจากความเป็นอยู่ของแรงงานต่างด้าวในพื้นที่ที่อาศัยอยู่รวมกัน อย่างแออัดในหอพัก ประกอบกับขาดการปฏิบัติตามมาตรการส่วนบุคคลท่ีเคร่งครัด จึงทาให้การแพรเชื้อ กระจายเปน็ วงกว้าง สถานการณในพ้นื ที่จังหวัดสมทุ รสาคร ยังคงพบผตู้ ิดเชื้อเปน็ ระยะทง้ั จากในระบบบริการ และจากการค้นหาผู้ติดเชื้อเพิ่มเติมจากการทา contact tracing และการค้นหาเชิงรุกในชุมชน และท่ีพัก อาศัย ในบริเวณใกล้เคียง พรอมทั้งเฝ้าระวังเชิงรุกสุ่มตรวจโรงงานในจังหวัด 100% เพื่อป้องกันการเกิดการ ระบาดเป็นกลุ่มก้อนในพื้นท่ี และเนื่องจากตลาดกลางกุ้ง เป็นศูนย์กลางการค้าอาหารทะเลขนาดใหญ่ มีการ ซื้อขายและ กระจายสินค้าไปทั่วประเทศ จึงทาให้มีผู้ค้าเดินทางไป-มา และมีผู้ที่มีความเกี่ยวข้องกับตลาด ดงั กลา่ วจานวนมาก จึงพบผู้ติดเชื้อจานวนหน่งึ ซง่ึ มีประวัติเช่อื มโยงกับเหตุการณดังกล่าวกระจายไปยังจังหวัด อ่ืน ส่งผลให้เกิดการ ระบาดเป็นลักษณะสะเก็ดไฟเล็ก ๆ ในจังหวัดอ่ืนตามมา จึงทาให้ภาครัฐประกาศ มาตรการควบคุมโรค COVID-19 ที่เข้มงวดขึ้นเพื่อจากัดในการระบาดไม กระจายออกไปในพ้ืนที่อื่น เช่น 1) การห้ามเขา้ -ออกหอพกั ศรีเมือง ตลาด กลางกุง จงั หวัดสมทุ รสาครอย่างเด็ดขาด 2) ปดิ สถานท่ชี ัว่ คราว และจากัดเวลาในการเปิด-ปิดสถานท่ีต่าง ๆ 3) การห้ามประชาชนออกนอกเคหะสถานในระยะเวลาที่กาหนด 4) หา้ มตา่ งด้าวออกนอกพน้ื ทีจ่ ังหวดั สมุทรสาคร เป็นต้น แผนภาพท่ี 2 การกระจายตัวของผู้ป่วยท่ีมปี ระวัตเิ ชอ่ื มโยงกับ Cluster จังหวัดสมทุ รสาคร ตั้งแต่วันท่ี 18 ธันวาคม พ.ศ. 2563 ถึงวนั ท่ี 8 มกราคม พ.ศ. 2564 ทีม่ า: กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสุข ข้อมลู ณ วนั ท่ี 7 มกราคม พ.ศ. 2564

6 ในระยะตอ่ มาเกดิ การแพร่ระบาดในพืน้ ท่ีเส่ียงที่ถือเปน็ Superspreadingsetting ได้แก่ สถานบริการ ผับ บาร์ คาราโอเกะ สถานบันเทิง บ่อนการพนันรปู แบบต่าง ๆ ในพ้ืนที่ภาคตะวนั ออก ภาคกลาง และภาคเหนอื ทาใหเ้ กิดการแพร่ระบาดกระจายตวั เป็นกลุ่มขนาดใหญ่ และขนาดกลาง ในอีกหลายจังหวัด เน่อื งจากสถานท่ี ดังกล่าวมักมีผู้เข้าไปใช้บริการจานวนมาก เกิดความแออัด และใช้เวลาร่วมกันเป็นเวลานาน ขาดการเว้น ระยะห่าง และละเลยการปฏิบัติตามมาตรการส่วนบุคคล ประกอบกับพฤติกรรมของผู้ใช้บริการที่มักจะ เดินทางไปสถานที่ประเภทเดียวกันหลายแห่ง จึงทาให้เช้ือแพร่กระจายไปอย่างรวดเร็ว ทั้งน้ี ในบางพ้ืนที่ท่ีมี การระบาดพบความเช่ือมโยงกับเหตุการณ์การแพร่ระบาดในช่วงท้ายของการระบาดระลอกแรก จึงทาให้ หลายจังหวัดต้องยกระดับมาตรการเร่งด่วนเพื่อคุมเข้มการแพร่ระบาดของโรค โดยเฉพาะในสถานท่ีเสี่ยง ดังกล่าว พรอ้ มทั้งขอความร่วมมืองดจัดทุกกิจกรรมปีใหม่ หากยนื ยนั จะจดั ต้องขออนญุ าตและทาแผนควบคุม โรคอย่างเคร่งครัด และให้ความสาคัญกบั การตัง้ ดา่ นคัดกรองเพอ่ื สกดั กั้นการเคลื่อนย้ายของกลุ่มแรงงานต่าง ด้าว และการตรวจค้นหาเชงิ รุกในกล่มุ แรงงานต่างดา้ ว และสถานท่เี ส่ียง ชุมชน ตลาดสด แผนภาพที่ 3 การกระจายตวั ของผปู้ ว่ ยท่ีมีประวตั เิ ชื่อมโยงกบั Cluster บ่อนไก่ จงั หวัดอา่ งทอง ทม่ี า: กรมควบคุมโรค ขอ้ มลู ณ วันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2564 แผนภาพท่ี 4 การกระจายตัวของผู้ป่วยที่มปี ระวัติเชือ่ มโยงกบั Cluster สถานท่เี สีย่ ง จงั หวดั ระยอง ท่ีมา: กรมควบคมุ โรค ข้อมูล ณ วันท่ี 5 มกราคม พ.ศ. 2564

7 แผนภาพท่ี 5การกระจายตัวของผปู้ ่วยที่มปี ระวัตเิ ช่อื มโยงกับ Clusterสถานบันเทงิ จังหวัดกรุงเทพมหานคร ท่ีมา: กรมควบคมุ โรค ข้อมลู ณ วันท่ี 6 มกราคม พ.ศ. 2564 แผนภาพที่ 6 การกระจายตัวของผู้ปว่ ยในจังหวัดนนทบุรี ทมี่ ีประวตั ิเชอ่ื มโยงกบั Cluster อืน่ ๆ ทม่ี า: กรมควบคุมโรค ขอ้ มูล ณ วันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2564 ในช่วงเวลาเดียวกันสถานการณ์การแพร่ระบาดของประเทศเพ่ือนบ้านเริ่มมีการแพรร่ ะบาดเพ่มิ มาก ข้ึน ทาใหม้ ีคนไทยและคนสัญชาติอนื่ ลักลอบเข้ามาในประเทศไทย โดยผิดกฎหมายตามพื้นทช่ี ายแดน ซ่ึงมักจะ ลักลอบเข้ามาตามชอ่ งทางธรรมชาติ ทาให้กลมุ่ บคุ คลที่เขา้ มาไมไ่ ด้เข้าสรู่ ะบบเฝา้ ระวงั และคัดกรองโรค ส่งผล ใหเ้ กดิ ความเสีย่ งต่อการแพร่ระบาดในพ้ืนท่ชี ายแดน ซึง่ ถือเป็นอีกหน่ึงความเส่ยี งสาคญั ของประเทศไทย ทาให้ จังหวัดท่ีมีชายแดนติดกับประเทศเพ่ือบ้าน ต้องเฝ้าระวังการหลบหนเี ข้าประเทศไทยอย่างผิดกฎหมายในทกุ ช่องทาง เตรียมความพร้อมระบบเฝ้าระวัง ด่านคัดกรองโรค การจัดพ้ืนท่ีแยกกักกันโรค และการเข้มงวด มาตรการป้องกันควบคุมโรคอย่างบูรณาการ กาชับให้มีการดาเนินมาตรการทางด้านสาธารณสุขพร้อมทั้ง ประเมนิ สถานการณ์ในจังหวัดเป็นระยะ เพ่ือเตรียมความพร้อมและปอ้ งกันการแพรร่ ะบาดในวงกวา้ งในจังหวดั ตา่ ง ๆ ตามเขตชายแดน

8 แม้สถานการณ์ในภาพรวมของประเทศไทยตอนนี้ (ข้อมูล ณ วันท่ี 21 มกราคม พ.ศ. 2564) อยู่ใน ระดับคงตัว มีแนวโน้มลดลง เฉพาะในกลุ่มผู้ป่วยในระบบบริการ อย่างไรก็ตามยังคงพบผู้ติดเช้ือจากการ ดาเนินการเชิงรุกในหลายพ้ืนท่ี และเร่ิมพบการติดเชื้อภายในครอบครัว เพ่ือนร่วมงาน/ร่วมกิจกรรม และ บุคคลสาธารณะ ในพื้นท่กี รุงเทพมหานครมากขนึ้ ทาใหต้ ้องดาเนนิ การเฝ้าระวังเชงิ รุกอย่างต่อเน่อื งทัง้ ในพื้นที่ เสี่ยง และจงั หวัดตามพ้ืนท่ชี ายแดน อีกท้ังสถานการณก์ ารระบาดในระดบั โลกยงั คงมีความรุนแรงอยา่ งต่อเน่อื ง และมีความเป็นไปได้ท่ีจะพบการแพร่ระบาดเช่นน้ีในประเทศไทยเป็นระยะ ซึ่งสถานการณ์และรูปแบบการ แพรร่ ะบาดอาจจะแตกตา่ งกันในแต่ละจงั หวัด แผนภาพท่ี 7 จานวนผู้ปว่ ยใหม่โรค COVID-19 จากระบบเฝ้าระวงั ระบบบรกิ าร และการคน้ หาในชุมชน รายวนั ในภาพรวมของประเทศไทย ตง้ั แตว่ ันท่ี 15 ธันวาคมพ.ศ. 2563 ถงึ วนั ที่ 21 มกราคม พ.ศ. 2564 ท่มี า: กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ข้อมลู ณ วันท่ี 21 มกราคม พ.ศ. 2564 2. การจัดการหนา้ กากอนามยั ท่ใี ชแ้ ล้วในสถานการณ์การระบาดของโรคตดิ เช้ือไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) จากสถานการณ์การระบาดโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ระลอกใหม่มีการแพร่ระบาด ขยายวงกวา้ งมากข้ึนทาให้ประชาชนปฏบิ ัติตนตามมาตรการป้องกันการติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 ส่งผลให้มี การใช้หน้ากากอนามัยเพ่ิมสูงข้ึนมา จากผลการสารวจข้อมูลในกรุงเทพมหานครพบว่ามีจานวนหน้ากาก อนามัยท่ีใช้แล้วถูกส่งไปกาจัดประมาณ 2 ตันต่อวัน และในพื้นท่ีจังหวัดต่าง ๆ มีจานวนขยะหนา้ กากอนามยั เพ่ิมขึน้ ทุกวันกรมส่งเสรมิ คณุ ภาพสิง่ แวดลอ้ ม ประเมินตัวเลขปี 63 เฉลี่ย 1,800 ล้านชิ้นตอ่ เดอื นจากประชากร 60 ล้านคน คนใช้งานคนละ 1 ช้ินต่อวันหลายพ้ืนที่ท่ัวโลก เริ่มมีขยะหน้ากากอนามัยทิ้งตามสาธารณะ หรือ กระทั่งในแหล่งน้า จนอาจก่อให้เกิดปัญหาขยะจากหน้ากากอนามัยที่ใช้แล้ว (กรมควบคุมมลพิษ กระทรวง ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดล้อม:2563)

9 ภาพ: นายวิสันต์ โพธง์ิ าม www.thaipbs.or.th/CoronaVirus2019 การท้ิงหน้ากากอนามัยจากครัวเรือนที่ยังพบส่วนใหญ่ทิ้งปะปนกับขยะบ้าน โดยไม่คัดแยกท้ิงให้ ชัดเจน ทาใหเ้ พ่มิ ความเส่ยี งตอ่ การระบาดขน้ึ ได้ เพราะขยะติดเช้อื ทัง้ หน้ากากอนามัย ของใชท้ ปี่ นเป้ือนสารคัด หลั่งเม่อื ไม่ไดถ้ ูกแยกออกก็จะท้งิ ปะปนไปรถขยะและไปจบท่ีกองขยะหากเทียบข้อมูลการรวบรวมปริมาณขยะ หนา้ กากอนามยั ใช้แลว้ ที่กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) เคยสารวจไวผ้ า่ นทางสานักงานทรพั ยากรธรรมชาติจังหวัด และองค์กรปกครองส่วนทอ้ งถน่ิ ระหวา่ งวันท่ี 1 มิ.ย.-31 ธ.ค.63 จากทั้งหมด 2,690 แห่ง มีปริมาณขยะ 17.89 ตนั ซงึ่ มีการนาหน้ากากอนามัยไปท้งิ ในบอ่ ฝงั กลบทั่วไป รอ้ ยละ 25 เผาในเตาขยะตดิ เชอ้ื ร้อยละ 9 จา้ งเอกชน รับกาจัดรอ้ ยละ 8 และรวบรวมใหอ้ งคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั กาจัดถกู วิธรี อ้ ยละ 51 คาดการณ์ในปี 64 คาดว่า จะมีขยะหน้ากากอนามัยสูงกว่าน้ีมาก เบ้ืองต้นพบขณะนี้มีการใช้หน้ากากอนามัยจากประชากรท่ัวประเทศ แบ่งเปน็ หนา้ กากอนามยั 42.9 ลา้ นชน้ิ ตอ่ วัน หรือ 35% ส่วนหนา้ กากผา้ 23.1 ลา้ นชนิ้ หรอื 65% ที่มา: กรมควบคมุ มลพิษ, มกราคม 2564 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่งิ แวดล้อมพจิ ารณาแล้วเห็นวา่ เพ่ือเป็นการปอ้ งกันและแกไ้ ขปัญหา ขยะจากหน้ากากอนามัยที่ใช้แล้วตามคาแนะนาของกระทรวงสาธารณสุขรวมทั้ง เพื่อสนับสนุนให้ กระทรวงมหาดไทยและกรุงเทพมหานครเกบ็ ขนและกาจัดหน้ากากอนามัยท่ีใชแ้ ล้วอย่างถูกต้องตามกฎหมาย ว่าด้วยการสาธารณสุข กฎกระทรวงว่าด้วยการกาจัดมูลฝอยติดเชื้อ พ.ศ.2545 กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาติและ สิง่ แวดลอ้ มมคี าแนะนาเกี่ยวกับการจัดการหน้ากากอนามัยที่ใช้แล้วในสถานการณก์ ารระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019

10 สาหรับประชาชนทั่วไปไม่ป่วยสุขภาพแข็งแรงดี เมื่อใช้หน้ากากอนามัยแบบใช้คร้ังเดียวแล้วให้จัดเป็นขยะ ทั่วไป (ขยะจากครัวเรือน) ให้กาจัดโดยจับสายรัดและถอดหน้ากากอนามัยจากด้านหลังไม่สัมผัสตัวหน้ากาก รวบรวมใส่ถุงขยะแยกออกจากถุงขยะอ่ืน ๆ ระบุข้อความบนถุงขยะว่า “หน้ากากอนามัยท่ีใช้แล้ว” ใหม้ ดั ปาก ถงุ ทิง้ ในถงั ขยะทมี่ ีฝาปดิ จากนน้ั ล้างมอื ใหส้ ะอาดด้วยน้าสบหู่ รือแอลกอฮอล์เจล (กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข: 19 มนี าคม 2563)สามารถสง่ ให้กบั กรงุ เทพมหานครและองคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ นาไปกาจัดอยา่ งถกู วิธีต่อไป ท่ีมา: กองพฒั นาศักยภาพผ้บู รโิ ภค ที่มา : https://mgronline.com/daily/detail/9640000038405 เนื่องจากหน้ากากอนามัยแบบใช้ครั้งเดียวส่วนใหญ่ผลิตจากพลาสติกประเภทโพลีโพรพีลีน (polypropylene) หรือพลาสติก PP ซึ่งเป็นพลาสติกที่มีความปลอดภัยต่อผู้ใช้ ช่วยป้องกันโรคที่เก่ียวกับ ระบบทางเดินหายใจ ถึงแม้ว่าการสวมหน้ากากอนามัยเป็นวิธีการป้องกันการแพรก่ ระจายของเช้ือแบคทีเรีย หรือเชอ้ื ไวรัสจากคนสคู่ นได้ถงึ 99% ปอ้ งกนั ฝุน่ และเกสรดอกไม้ ได้ขนาดเลก็ สดุ ถงึ 3 ไมครอน ไดถ้ ึง 66.37% และมีการแนะนาให้ใส่ 2 แผ่น เพื่อประสิทธิภาพในการป้องกันถึง 89.75% ซึ่งหากมีการจัดการกาจัดขยะ หน้ากากอนามัยไดไ้ มด่ ีพอ มนั จะกลายเปน็ ไมโครพลาสตกิ ท่ีใชร้ ะยะเวลาในการยอ่ ยสลายนานถึง 100 ปี สง่ ผล กระทบตอ่ สงิ่ แวดลอ้ มและสุขภาพของประชาชน (กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข,เมษายน 2563) ตวั อยา่ งถังขยะสาหรบั เกบ็ รวบรวมหนา้ กากอนามยั ท่ใี ชแ้ ลว้ ของกรมควบคุมมลพษิ ทม่ี า: กรมควบคุมมลพิษ, มกราคม 2564

11 หนา้ กากอนามยั ทใ่ี ชแ้ ลว้ สร้างความเส่ียง 4 ประการที่อาจส่งผลกระทบตอ่ สิ่งแวดล้อมและสังคม 1. หน้ากากอนามัยท่ีใช้แล้วสร้างความเส่ียงทางสังคมและส่ิงแวดล้อมท้ังในระยะสั้นและ ระยะยาวสารเคมีท่ีอยู่ในหน้ากากอาจเป็นภัยคุกคามต่อส่ิงแวดล้อม นอกเหนือไปจากผ้าท่ีขึ้นรูปจากเส้นใย โดยตรง (non-woven fabric) และถ่านกัมมันต์ หน้ากากอนามัยยังประกอบด้วยพอลิโพรพิ ลีน (Polypropylene) ในปริมาณมาก ซ่ึงเป็นพลาสติกที่ใช้เวลานานในการย่อยสลายและปลดปล่อยสารพิษ จานวนมากระหว่างกระบวนการน้ี เนือ่ งด้วยหน้ากากทั้งหมดท่ีขายอยู่ตามทอ้ งตลาดจะตอ้ งผ่านการทดสอบที่ เขม้ งวด จึงพอจะคาดการณไ์ ด้วา่ มันจะไมย่ อ่ ยสลายได้ง่าย ๆ และการกาจดั กจ็ ะสรา้ งผลเสียต่อสิง่ แวดล้อมและ ระบบนิเวศของพวกเรา 2. หน้ากากอนามัยท่ีใช้แล้วอาจกลายเป็นขยะที่ลอยอยู่ในทะเลและส่งผลกระทบต่อระบบ นิเวศจากข้อมูลของ RE-THINK Taiwan ซ่ึงเป็นองค์กรไม่แสวงผลกาไรที่ให้ความรู้และจัดกิจกรรมทาความ สะอาดชายหาด ได้ระบุว่าพบหน้ากากอนามยั ที่ใช้แล้วบนชายหาดเกอื บทุกแหง่ ของไต้หวนั ต้ังแต่ช่วงแรกของ โรคระบาด และเป็นไปได้วา่ หนา้ กากส่วนหนึ่งได้อยู่ในทะเลแล้ว Ocean Conservation Administration ได้ ระบุว่าจะทาการเก็บและทดสอบหน้ากากเหล่าน้ันเพื่อดูว่าโคโรน่าไวรัสสามารถอยู่รอดในน้าทะเลได้ หรือไม่ หากไม่จัดการ สัตว์น้าอาจเข้าใจผิดว่าหน้ากากเหล่านี้คืออาหาร ย่ิงไปกว่าน้ันอนุภาคพลาสติกที่ถูก ปลดปลอ่ ยระหว่างการย่อยสลายของหน้ากากจะยงั คงอยูใ่ นนา้ และสะสมมากข้นึ เรื่อย ๆ ในหว่ งโซอ่ าหารเพ่ือ รอวนั ท่จี ะกลับมาทารา้ ยสุขภาพของมนุษย์ 3. พืน้ ทบ่ี รเิ วณแม่นา้ และภเู ขาอาจกลายเปน็ ที่สะสมของขยะ ซ่งึ นอกจากจะเปน็ อปุ สรรคต่อ ความพยายามในการกาจัดหน้ากากชนิดที่ใช้ครั้งเดียวท้ิงแล้ว ยังเป็นหายนะต่อสัตว์ป่าด้วย (Greenpeace: Andrew Yuen) ในแต่ละปีจะมีขยะ 8 ล้านตันจากทั่วโลกไหลมาตามแม่น้าต่าง ๆ ลงสู่มหาสมุทร จากสถิติ ของ Environmental Protection Administration (EPA) ขยะและเศษซากต่าง ๆ ราว 20,000 ตันจะถูก เก็บข้ึนมาจากแม่น้า ขยะประมาณ 2% มาจากฝีมือมนุษย์ และ 28.8% จาก 2% นั้นคือพลาสติก ซึ่งเกือบ ทั้งหมดคือขยะท่ัวไปท่ีถูกทิ้งอย่างเร่ียราดแม้ว่า EPA จะมีระบบจัดการและเฝ้าระวังที่ทาหน้าที่ป้องกันไม่ให้ ขยะลงสู่แม่น้า แต่เราเช่ือว่านี่เป็นเรื่องที่ควรจะตั้งคาถามว่าเพียงพอหรือไม่ โดยเฉพาะอย่างย่ิงเม่ือมีการทิ้ง หน้ากากอนามัยซึ่งอาจจะเป็นพาหะของไวรัส และถูกทิ้งอย่างไม่เหมาสม นอกจากน้ี ยังเจอหน้ากากถูกท้งิ ใน พ้ืนท่ีห่างไกล หรือในชนบท เพราะผู้คนก็เดินทางไปยังพ้ืนที่เหล่านั้นในช่วงท่ีไวรัสระบาดซ่ึงน่ันอาจส่งผล กระทบอย่างร้ายแรงต่อระบบนิเวศ 4. ในด้านความเส่ียงต่อสังคม ปริมาณหน้ากากใช้แล้วท่ีเพิ่มข้ึนอย่างมหาศาลอาจนาไปสู่ ความต้องการเตาเผาขยะท่ีมากขึ้นที่ผ่านมาได้มีตัวอย่างการประท้วงเตาเผาขยะโดยผู้คนในท้องถิ่น หากเรา จาเป็นจะต้องสร้างเตาเผาขยะเพม่ิ อกี ไมว่ า่ จะใชส้ าหรบั ขยะทัว่ ไป หรือ ขยะทางการแพทย์ แต่สง่ิ นั้นอาจไม่ใช่ สิง่ ท่ีชุมชนโดยรอบตอ้ งการเป็นเรื่องยากมากท่ีจะสืบย้อนกลบั ไปว่าหน้ากากอนามัยใช้แล้วทหี่ ลุดรอดเข้ามาใน ธรรมชาตินั้นมาจากไหน แล้วก็เป็นเรื่องยากพอ ๆ กันสาหรับการบังคับใช้มาตรการป้องกัน เพื่อให้สามารถ จัดการกับผลกระทบในระยะยาวของโรคระบาด ควบคู่ไปกับการเตรียมความพร้อมหากมีการระบาดของโรค

12 อื่นที่จะเกิดขึ้นในอนาคต กรีนพีซไต้หวันเสนอวา่ ควรจะมีแนวทางและระบบที่ครอบคลุมเพื่อดูแลการใช้และ กาจัดหน้ากากอนามัย ซ่ึงวิธีนี้เท่านัน้ ท่ีจะช่วยสร้างสมดุลระหว่างความยั่งยืนทางสาธารณสุขและสิ่งแวดลอ้ ม มารว่ มกันตอ่ ส้เู พ่ือลดขยะพลาสตกิ ผูค้ นท่ัวโลกกาลังตระหนักถงึ ความจาเป็นท่ีจะตอ้ งลดการพึ่งพาผลิตภัณฑ์ พลาสตกิ ที่ไต้หวัน กรีนพีซไดส้ ร้างการรับรเู้ รอื่ งการลดใช้พลาสติกและเรียกรอ้ งใหร้ ัฐบาลและภาคธรุ กิจเข้ามา จดั การกบั ปญั หาด้วยการผลักดนั ให้เกิดนโยบายทเ่ี กีย่ วข้อง พวกเราประสบความสาเร็จในการรณรงค์เรอ่ื งการ แบนไมโครบีดส์ ผ่านการจัดกิจกรรมและการวิ่งมาราธอนรวมทั้งหมด 47 คร้ังภายใต้ประเด็น “ลดการใช้ พลาสติก” และได้จัดต้ัง “Marine Debris Governance Platform” ร่วมกับ EPA และองค์กรภาคประชา สงั คมในพื้นที่ เพอ่ื ดแู ลทศิ ทาง การดาเนนิ นโยบายและแผนการลดใช้พลาสตกิ 3. พลาสติกประเภทโพลโี พรพลี ีน (polypropylene) หรอื พลาสติก PP พลาสตกิ ประเภทโพลโี พรพีลนี (polypropylene) หรอื พลาสตกิ PP เป็นพลาสตกิ คุณภาพที่นามาใช้ บรรจุภัณฑ์ต่างๆ ได้อย่างปลอดภัย ถือว่าเป็นพลาสติกที่มีความหนาแน่นต่ามากเพียง 0.90-0.91 กรัมต่อ ลูกบาศก์เซนติเมตร เมื่อนามาหลอมในอุณหภูมิ 160-170 องศาเซลเซียส สามารถข้ึนรูปเป็นแบบต่างๆ ได้ ตามทีต่ ้องการ แตท่ ่ไี ดร้ บั ความนิยมมากท่ีสุดคอื การทาเป็นบรรจภุ ัณฑ์สาหรับใสอ่ าหาร เพราะเป็นพลาสติกที่ ได้มีการยอมรับวา่ เป็น food grade ทม่ี คี วามปลอดภยั คุณสมบัติของพลาสตกิ ประเภทโพลีโพรพลี ีน (polypropylene) คอื 1. ขนึ้ รปู ไดง้ า่ ย ไม่ยุ่งยาก และใหร้ ูปลกั ษณ์ตรงตามแบบทีต่ อ้ งการเสมอ 2. มคี วามแข็งแรงเหนียวทนทานรบั นา้ หนกั ได้เยอะไม่ต้องกงั วลว่าจะหักงองา่ ยจนเกนิ ไป 3. มีความทนทานตอ่ ความรอ้ นเพราะมจี ดุ หลอมเหลวท่ี 160-170 องศาเซลเซยี ส 4. มคี วามทนทานตอ่ สารเคมีหรือตัวทาละลายและนา้ มนั 5. ทนแสงแดดไม่หลอมละลายง่าย และทนฝนปอ้ งกันความชื้นไม่ใหท้ ะลผุ ่าน 6. ตา้ นทานไฟฟา้ ได้ดี เพราะไม่เปน็ ตวั กลางนาไฟฟา้ 7. เป็นพลาสติกแบบรีไซเคิลสามารถนากลับมาใช้ซ้าได้เพียงแค่นามาให้ความร้อนจนถึงจุด หลอมเหลวอุณหภูมิ 160-170 องศาเซลเซยี ส กระบวนการหลอมเหลว (melting) คือการที่สสารมีอุณหภูมิสูง จนถึงจุดหลอมเหลวพอดี โดยสสารนั้นจะเปล่ียนสถานะจากของแข็งกลายเป็นของเหลวก็สามารถเข้าสู่ กระบวนการขนึ้ รูปใหมไ่ ด้โดยไม่สูญเสียไปเลย ดว้ ยคณุ สมบตั เิ หลา่ น้ีทาให้พลาสตกิ ประเภทโพลีโพรพลี นี (polypropylene) กลายเปน็ พลาสติกท่ี ได้รับความนยิ มชว่ ยทาให้ผู้ประกอบการได้ประหยัดตน้ ทุนมากขนึ้ โดยผบู้ ริโภคเองกส็ ามารถซอ้ื ไปใชง้ านได้ อยา่ งปลอดภัย ถือวา่ เปน็ พลาสติกที่มคี ุณค่าทางเศรษฐศาสตร์ เพราะสามารถทาข้ึนรปู ดว้ ยตวั โพลีโพรพลิ นี (PP) แบบอยา่ งเดยี ว หรอื นาไปผสมผสานกบั วสั ดุอ่ืนก็ให้การใชง้ านทดี่ ีเยีย่ ม

13 ตวั อย่างผลติ ภัณฑ์ท่ีทามาจากพลาสตกิ ประเภทโพลีโพรพลี ีน (polypropylene) หรือพลาสตกิ PP ที่มา: http://recycle.dpim.go.th/wastelist/waste-detail.php?id=11 4. การประยกุ ตใ์ ชห้ ลกั 7R ในการอนุรักษส์ งิ่ แวดลอ้ ม หลกั การอนุรักษ์สง่ิ แวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติที่เรยี กว่า หลัก 7R นอกจากจะไม่ทาให้สน้ิ เปลือง ทรัพยากรธรรมชาติในการผลิตสินค้าแล้ว ยังช่วยลดปรมิ าณขยะและนากลับมาใช้ ประโยชน์ตลอดจนช่วงลด ภาวะโลกร้อน ช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายในครัวเรือนได้ด้วย ซึ่งเราสามารถ นาหลัก 7R มาประยุกต์ใช้ใน ชวี ติ ประจาวันและแก้ไขปญั หาขยะมูลฝอยได้ดังน้ี 1. Refuseการปฏิเสธหรือหลีกเล่ียงส่ิงของหรือบรรจุภณั ฑ์ที่จะสรา้ งปัญหาขยะรวมท้ังเป็นมลพิษตอ่ สิ่งแวดล้อม เช่น ขวดพลาสติก กล่องโฟม หรอื ขยะมีพิษอ่ืน ๆ 2. Refill การเลือกใชส้ นิ ค้าชนดิ เติมซ่งึ ใชบ้ รรจุภณั ฑน์ อ้ ยช้นิ กว่า ขยะกน็ อ้ ยกว่าด้วย 3. Return การเลือกใช้สินค้าที่สามารถส่งคนื บรรจุภณั ฑ์กลบั สผู่ ูผ้ ลติ ได้ เช่น ขวดเครอ่ื งด่ืม ประเภทต่างๆ 4. Repair การซอ่ มแซมเคร่ืองใช้ใหส้ ามารถใช้ประโยชนไ์ ด้ตอ่ ไป ไมใ่ ห้กลายเปน็ ขยะ 5. Recycle เป็นการนาวัสดทุ ีห่ มดท่ีหมดสภาพแล้วหรอื ท่ีใช้แลว้ มาแปรสภาพด้วยกระบวนการต่าง ๆ เพื่อนากลับมาใชห้ รือแปรรูปเปน็ ผลิตภัณฑ์ใหม่ ตลอดจนการแยกขยะท่ียังใช้ประโยชน์ได้ให้ง่ายต่อการจัดเก็บ และส่งแปรรูป เช่น บรรจุภัณฑ์ พลาสติก แก้ว กระป๋องเครื่องดื่ม ต่างๆนาขวดพลาสติกไปรีไซเคิลเป็น ผลิตภัณฑ์ใหม่ โดยขบวนการผลิตนั้นต้องส่งผลเสีย ต่อโลกน้อยท่ีสุดอย่างเช่น การทาไม้ของตกแต่งต่างๆ จาพวก โมบาย กระถางต้นไม้ โคมไฟ เก้าอ้ี นอกจากนี้ยังสามารถนามาทาเป็นบลอ็ กปพู ื้นไดอ้ ีกดว้ ย 6. Reuse การนาบรรจุภัณฑ์ใช้แล้วกลับมาใช้ใหม่ แทนที่จะท้ิงขวดพลาสติกไปหลังจากที่ใช้เสร็จก็ ควรนากลับมาบรรจุน้าดื่มตามแหล่งบรกิ ารนา้ ดื่มต่างๆ ควรใช้ในระยะเวลาสั้นๆ เพราะหากใช้ในระยะเวลาท่ี นานไปอาจจะก่อให้เกิดผลกระทบต่อร่างกาย (หากไม่ใช้แล้วก็นากลับไปรีไซเคิลตามเดิม เพ่ือเป็นการลด จานวนขยะจากขวดพลาสติก) 7. Reduce การลดการบรโิ ภคและหาทางเพมิ่ ประสิทธิภาพการใช้งานของสิง่ ของเครอื่ งใช้ต่าง ๆ

14 ตัวอย่างการนาขยะพลาสติกมารไี ซเคิล (Recycle) ทม่ี า: https://www.bangkoklife.com/emagazinehappylife/Issue/2563/35/Eco-Living/52 5. การนาหนา้ กากอนามัยทใ่ี ชแ้ ล้วมารไี ซเคลิ (Recycle) หน้ากากอนามัยถอื เปน็ ส่งิ จาเปน็ อย่างมากในช่วยการแพร่ระบาดของโควิด-19 และในช่วงที่มลพิษใน อากาศเพิ่มข้ึนสูง ในปัจจุบันคือปัญหาวิกฤตมลพิษขยะหน้ากากอนามัย ท่ีวัสดุถูกผลิตจากวัสดุพลาสติก Polypropylene สายยางยืด และช้ินส่วนโลหะ (กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม,2564) โดยข้อมูลจาก American Chemical Society ชี้วา่ มหี นา้ กากอนามัยแบบใชแ้ ล้วท้ิงถูกท้ิงกวา่ 1.29 แสนล้านช้นิ ถูกท้งิ ท่วั โลก ในแต่ละเดือน หลาย ๆ ส่วนถูกทิ้งในถังขยะไปมีจุดจบที่หลุมฝังกลบ หรือการนาไปเผา แต่ที่เลวร้ายกว่านั้น หลาย ๆ สว่ นถกู ทง้ิ ตกคา้ งในสิ่งแวดลอ้ ม อันตรายต่อสิง่ มีชีวิตทงั้ บนบกและทะเล หลาย ๆ ภาคสว่ นทงั้ นักวิจัย ภาครฐั เอกชน และประชาชนจงึ ได้มีการมองหาวิธที ี่จะแกไ้ ขปัญหาน้ไี ม่ว่าจะเป็นการใช้หน้ากากแบบใช้ซ้าได้ การพัฒนาการจัดการขยะหน้ากากอนามัย และการจัดการขยะหน้ากากอนามัยในวิธีใหม่ ๆ ตัวอย่างเช่น นักวิจัยในออสเตรเลียได้มีการนาหน้ากากอนามัยไปทาเป็นวัสดุพื้นถนน ในสหรัฐอเมริกา และสหราช อาณาจักรองั กฤษได้มีการรีไซเคิลเปน็ มา้ น่ัง ในฝรัง่ เศสได้นาไปทาพรมบนรถยนต์ ท่มี า: https://phys.org/news/2021-05-pandemic-mask-mountain-recycling.html

15 บทท่ี 3 อุปกรณแ์ ละวิธีการศึกษา 1. วสั ดอุ ุปกรณ์ วัสดุอปุ กรณท์ ่ีใชใ้ นการจัดทาโครงงานวทิ ยาศาสตร์ ดา้ นสิ่งแวดลอ้ ม เรอื่ ง การทาบลอ็ กปูพืน้ จาก หนา้ กากอนามยั มีดงั ตอ่ ไปนี้ 1. หน้ากากอนามัยแบบใชค้ ร้ังเดียวแล้วทง้ิ (ผา่ นการฆา่ เชอื้ แลว้ มาเป็นอยา่ งด)ี 2,500 ชนิ้ 2. กรรไกรตัดกระดาษ 3. ปืนเปา่ ลมร้อน (heat gun) 1800W อุณหภมู ิ 300-800 องศาเซลเซียส 4. แม่พิมพบ์ ล็อกไม้หกเหล่ียม ขนาด 7X7 เซนติเมตร 5. อลมู ิเนยี มฟอยล์ (Aluminium Foil) หนา้ กากอนามัยแบบใช้ครงั้ เดียวแลว้ ท้ิง (ผา่ นการฆา่ เชอื้ แล้วมาเป็นอยา่ งดี) กรรไกรตดั กระดาษ ปืนเป่าลมรอ้ น (heat gun) 1800W อณุ หภมู ิ 300-800 องศาเซลเซยี ส

16 แมพ่ ิมพบ์ ลอ็ กไม้หกเหลย่ี มขนาด 7X7 เซนตเิ มตร อลมู เิ นยี มฟอยล์ (Aluminium Foil) 2. วธิ ีการและลาดบั ข้นั ตอนการทาโครงงาน 2.1 นาหน้ากากอนามัยแบบใช้คร้ังแล้วท้ิงท่ีรับมากจากขยะในครัวเรือนของนักศึกษา กศน.อาเภอ เมืองกาญจนบรุ ี นามามอบให้ โดยขยะหนา้ กากอนามัยทั้งหมดทีร่ บั มาต้องผา่ นการซกั ดว้ ยนา้ ยาฆา่ เซ้อื 3 ชนดิ ท่ีองค์การอนามัยโลกแนะนาวา่ สามารถกาจัดเชื้อโควิด-19 ได้ คือ 1. โซเดียมไฮโปคลอไรท์ หรือน้ายาซักผ้า ขาว ความเข้มข้น 0.1 เปอร์เซ็นต์ 2. ไฮโดรเจนเปอรอ์ อกไซด์ หรือน้ายาซักผ้าสี ความเข้มข้น 0.5 เปอร์เซน็ ต์ และ 3. แอลกอฮอล์ ความเข้มข้น 70 เปอร์เซ็นต์ โดยต้องเตรียมนา้ ยาฆ่าเช้ือโรคใหไ้ ด้ความเขม้ ข้นดงั นี้ ยกตวั อยา่ ง การผสมน้ายาฆ่าเชื้อโรคผลิตภัณฑ์ท่ีมีส่วนประกอบของโซเดียมไฮโปคลอไรท์หรือน้ายาซักผ้าขาว ความเข้มข้น 6 เปอร์เซ็นต์ ขนาดบรรจุ 600 มิลลิลิตร โดยผสมให้ได้ความเข้มข้น 0.1 เปอร์เซ็นต์ น้ัน ให้ใช้ ผลิตภัณฑ์ไป 2 ฝา หรือ 20 มิลลิลิตร ผสมน้า 1 ลิตร ผสมผงซักฟอก 1 ช้อน อัตราส่วนน้ีสาหรับหน้ากาก อนามยั จานวน 100 ชน้ิ แชท่ ิ้งไว้นาน30นาที –1ช่วั โมง จากนัน้ ลา้ งนา้ จนสะอาดแล้วนาตากแดดร้อนจัด 1-2 วนั สมมติถ้าต้องการฆา่ เชื้อหนา้ กากอนามยั 500 ชิน้ 1. โซเดยี มไฮโปคลอไรท์หรอื น้ายาซกั ผา้ ขาวความเขม้ ข้น 6 เปอร์เซน็ ต์ ความเข้มขน้ 0.1 เปอร์เซ็นต์ 2x5 = 10 ฝา หรือ 20x5 = 100 มิลลลิ ิตร 2. ผสมนา้ 5 ลติ ร 3. ผสมผงซักฟอก 5 ช้อน 4. แช่ทิง้ ไวน้ าน30นาที – 1 ชว่ั โมง 5. ล้างนา้ จนสะอาดแล้วนาตากแดดรอ้ นจัด 1-2 วัน หลังจากเตรียมหน้ากากอนามัยผ่านกระบวนการฆ่าเชื้อแล้วให้นามาตัดเอาส่วนของสายคล้องหูกับ ลวดออกแล้วตัดแบง่ ครงึ่ เตรยี มไว้สาหรับข้ันตอนกระบวนการหลอมเหลวเพอื่ นามากลับมาใชใ้ หมเ่ ปน็ บลอ็ กปูพน้ื

17 12 34 รูปท่ี 2.1 ข้ันตอนการเตรียมฆา่ เชอื้ หน้ากากอนามัยก่อนนามาใช้ทาโครงงาน 2.2 นาแม่พิมพ์บล็อกไม้หกเหล่ียม ขนาด 7X7 เซนติเมตร ความหนา 2 น้ิว มาหุ้มด้วยอลูมิเนียม ฟอยล์ (Aluminium Foil) เพือ่ กระจายความรอ้ นให้ท่ัว และไม่ใหต้ ัวพลาสติกที่หลอมเหลวดว้ ยความรอ้ นแล้ว ติดกับแม่พิมพ์ไมจ้ นไมส่ ามารถแกะออกจากแม่พิมพ์มาใช้งาน รปู ท่ี 2.2 แมพ่ มิ พบ์ ล็อกไม้หกเหลย่ี มหุ้มด้วยอลูมิเนยี มฟอยล์ (Aluminium Foil) 2.3 นาหน้ากากอนามัยจากข้อท่ี 2.1 มาเรียงใส่ลงในแม่พิมพ์ จากน้ันเป่าด้วยปืนเป่าลมร้อน (heatgun) 1800W อุณหภูมิ 300-360 องศาเซลเซยี ส จนเกดิ การหลอมเหลว ค่อยๆทาทีละชั้นจนเต็มแม่พมิ พ์ เพ่อื ให้ตัว บล็อกปูพน้ื มีพื้นผิดทเ่ี รยี บส่าเสมอทวั่ กนั รูปที่ 2.3 หลอมเหลวด้วยอุณหภมู ิ 300 องศาเซลเซยี ส กระบวนการหลอมเหลว (melting)

18 2.4 ไดบ้ ล็อกปูพื้นท่ีทามาจากการรีไซเคิลหน้ากากอนามัยทมี่ คี วามแข็งแรงทนทานเหมาะสาหรบั นาไปปพู น้ื ตกแต่งใชง้ านต่อไป รปู ที่ 2.4 บลอ็ กปพู น้ื ทามาจากหนา้ กากอนามัย

19 บทที่ 4 ผลการศึกษา จากการศึกษาโครงงานวิทยาศาสตร์ ด้านสง่ิ แวดล้อมเรื่อง การทาบลอ็ กปพู ื้นจากหน้ากากอนามัย ใน คร้ังน้ีพบว่าต้องใช้ความระมัดระวงั การแพรเ่ ช้ือโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) เป็นพิเศษ เพราะ หนา้ กากอนามยั ที่ไดร้ ับมาจากนกั ศกึ ษา กศน. อาเภอเมืองกาญจนบุรี ทัง้ หมดน้ี ถึงแมว้ ่าจะผา่ นการฆา่ เชือ้ จาก นักศึกษาที่นามามอบให้แล้ว เมื่อมาถึงทางคณะผู้จัดทาโครงงานยังต้องนามาผ่านการฆ่าเชื้อตามวิธีการของ กรมอนามยั โลกอกี ครัง้ ตามคาแนะนาของอาจารยท์ ปี่ รกึ ษาและระหว่างการทาบล็อกปูพน้ื จากหนา้ กากอนามัย ทุกข้ันตอนคณะผู้จัดทาโครงงานต้องสวมใส่ถุงมือและหน้ากากอนามัยด้วยทุกคร้ังขณะลงมือปฏิบัติ หลังจาก ดาเนินการเสร็จตอ้ งปฏิบตั ติ นตามมาตรการป้องกันโรคติดเช้ือไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) เพอื่ ลดอัตราเส่ียงจากการติด เช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) การออกแบบแม่พิมพ์รวมท้ังการเลือกวัสดุมาใช้เป็นแม่พิมพ์ก็เป็นสิ่ง สาคญั อกี ประการหน่ึง จากการทดลองเลือกใช้วัสดุที่เป็นแม่พิมพ์ซิลิโคนตามท้องตลาดพบว่าไม่สามารถทนความร้อนจาก เครือ่ งเป่าลมอุณหภมู ิ 300 องศาเซลเซียสได้ ซง่ึ อุณหภูมิที่ 300 องศาเซลเซยี สนี้สงู เพยี งพอท่ีจะทาใหเ้ กิดการ หลอมเหลวของพลาสติกประเภทโพลีโพรพีลีน (polypropylene) หรือพลาสติก PP (จุดหลอมเหลวของ พลาสติกประเภทโพลีโพรพลี ีน (polypropylene) หรือพลาสติก PP อยู่ที่อุณหภูมิ 160-170 องศาเซลเซยี ส) ซ่ึงเป็นส่วนประกอบหลักของการผลิตหน้ากากอนามัย คณะผู้จัดทาจึงได้เลือกใช้วัสดุท่ีทาจากไม้ปรากฏว่า สามารถทนความร้อนจากเครอื่ งเป่าลมอุณหภมู ิ 300 องศาเซลเซยี สได้ แตก่ ลับทาใหพ้ ลาสติกหนา้ กากอนามัย หลอมเหลวติดไปกับเนื้อไม้ไม่สามารถแกะออกจากแม่พิมพ์ได้ จึงต้องหุ้มแม่พิมพ์บล็อกไม้หกเหลี่ยมด้วย อลมู ิเนียมฟอยล์ (Aluminium Foil) จึงจะสามารถแกะออกจากแมพ่ ิมพส์ าเร็จ จนได้ออกมาเป็น “บล็อกปพู ้ืน ทาจากหน้ากากอนามัย” โดยแม่พิมพบ์ ล็อกไม้หกเหลี่ยมขนาด 7X7 เซนติเมตร ความหนา 1 นิ้ว ใช้หน้ากาก อนามยั จานวน 100 ชิน้ จึงจะไดบ้ ล็อกปูพนื้ หกเหล่ยี ม 1 แผ่น ถ้ามีขยะหน้ากากอนามยั จานวน 2,500 ช้นิ จะสามารถผลิตบล็อกปูพน้ื หกเหลยี่ มขนาด 7X7 เซนติเมตร ความหนา 1 น้ิว ได้ถงึ 2500/100 เท่ากับ 25 แผน่ ถ้ามีขยะหน้ากากอนามยั จานวน 5,000 ช้ิน จะสามารถผลติ บลอ็ กปพู ื้นหกเหลีย่ มขนาด 7X7 เซนติเมตร ความหนา 1 นิ้ว ไดถ้ ึง 5000/100 เทา่ กบั 50 แผน่ ถ้ามีขยะหน้ากากอนามัยจานวน 100,000,000 ช้ิน จะสามารถผลิตบล็อกปูพ้นื หกเหล่ียมขนาด7X7เซนติเมตร ความหนา 1 นว้ิ ไดถ้ ึง 100,000,000/100 เท่ากับ 1,000,000 แผน่ ดังนั้นจะเห็นว่าการนาหนา้ กากอนามัยที่ใช้แล้วมารีไซเคิลนากลับมาใช้ประโยชนใ์ หม่สามารถช่วยลด ปริมาณขยะหน้ากากอนามัยจากครัวเรือนได้ และยังช่วยแก้ปัญหาการจัดการขยะหนา้ กากอนามัยที่ผิดวิธที ง้ิ ปะปนไปกบั ขยะท่วั ไปในครัวเรือนอันสง่ ผลต่อสง่ิ แวดล้อมและสุขภาพของประชาชน ทง้ั ยังลดการระเบิดภูเขา หินปนู ในกระบวนการผลิตปนู ซีเมนตม์ าผลิตบล็อกปพู นื้ อีกดว้ ย

20 บทท่ี 5 สรุปผลและอภปิ รายผล สรปุ ผลการดาเนินงานโครงงาน จากการศึกษาและการจัดทาโครงงานวิทยาศาสตร์ ด้านสิ่งแวดล้อมเร่ือง การทาบล็อกปูพื้นจาก หน้ากากอนามัย โดยนาหน้ากากอนามัยท่ีใช้แล้วมารีไซเคิลด้วยกระบวนการหลอมเหลวด้วยความร้อน ซ่ึง หนา้ กากอนามัยเหลา่ นี้สว่ นใหญท่ ามาจากพลาสติกประเภทโพลีโพรพลี นี (polypropylene) หรอื พลาสตกิ PP มีจุดหลอมเหลวที่อุณหภูมิ 160-170 องศาเซลเซียส มีคุณสมบัติข้ึนรูปได้ง่ายไม่ยุ่งยากและให้รูปลักษณ์ตรง ตามแบบท่ีต้องการเสมอ มีความแข็งแรงเหนียวทนทานรับน้าหนักได้เยอะไม่ต้องกังวลว่าจะหักงอ ซ่ึงการ ทดลองครั้งนี้ได้ใช้เครื่องเป่าลมร้อนอณุ หภูมิ 300 องศาเซลเซียส สามารถหลอมเหลวได้โดยไม่ทาให้เกิดการ เผาไหม้อันเป็นสาเหตุให้เกิดมลพิษทางอากาศ ทนต่อสารเคมี น้ามัน หรือตัวทาละลาย ทั้งยังทนต่อสภาพ อากาศร้อนจัดแดดแรงหรอื ฝนฟ้าคะนองอีกด้วย จากคุณสมบัติที่กล่าวมาข้างต้นนีก้ ล่าวได้ว่าการนาหน้ากาก อนามัยท่ีใช้แล้วมารีไซเคิล โดยการนามาทาเป็นบล็อกปูพืน้ สามารถนาไปใช้ประโยชน์ได้จริง เป็นการจัดการ กับขยะหน้ากากอนามัยในวิธีใหม่ ๆ ช่วยลดปริมาณขยะหนา้ กากอนามัยไม่ใหเ้ พิ่มสงู ข้นึ จนอาจเกิดการตกค้าง ปนเปื้อนออกสู่สิ่งแวดล้อม ส่งผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมและสุขภาพของประชาชน ท้ังยังปลุกจิตสานึกให้ ตระหนกั ถงึ ปญั หาขยะจากหน้ากากอนามยั ทีก่ าลงั จะล้นประเทศอีกดว้ ย ปัญหาและอปุ สรรค 1.การจัดหาหน้ากากอนามัยแบบใชแ้ ล้วจากครวั เรือนหากไดร้ ับมอบมาในปริมาณที่มากเกินขดี จากัดอาจประสบ ปัญหาการจัดการขยะหนา้ กากอนามยั ได้ 2.การเลือกใชว้ ัสดุในการทาเป็นแมพ่ ิมพต์ อ้ งเลอื กใหเ้ หมาะสมกบั อุณหภูมิท่ใี ชใ้ นกระบวนการหลอมเหลว 3. งบประมาณค่าใชจ้ ่ายในการทาโครงงานวทิ ยาศาสตร์ไม่มี คณะผูจ้ ดั ทาโครงงานและอาจารย์ท่ีปรึกษาช่วยกันจัดสรร ค่าใชจ้ า่ ยกนั เอง ประโยชน์ท่ีไดร้ ับจากโครงงาน 1.ลดปริมาณขยะหน้ากากอนามยั ไม่ใหเ้ พิ่มสูงข้ึนจนเกดิ การตกคา้ งและปนเปอื้ นออกสูส่ ่งิ แวดลอ้ ม 2. สามารถทาบล็อกปูพื้นที่จากขยะหน้ากากอนามัยท่ีใช้งานได้จริงมีคุณภาพทดแทนการใช้บล็อกปูพ้ืนท่ีทาจาก ปนู ซเี มนต์ 3. ปลุกจิตสานึกให้ประชาชนตระหนักถึงปัญหาขยะจากหน้ากากอนามัยท่ีกาลังจะล้นประเทศส่งผลกระทบต่อ ส่ิงแวดลอ้ มและสุขภาพของประชาชน ข้อเสนอแนะ 1.ให้มกี ารประชาสัมพันธเ์ รื่องการจัดการขยะหน้ากากอนามัยในครวั เรอื นให้ท่วั ถงึ ท้ังประเทศ 2.มีการตอ่ ยอดการนาขยะหน้ากากมารไี ซเคลิ นากลับมาใช้ประโยชนร์ ปู แบบอ่นื ๆนอกเหนือจากบลอ็ กปพู ้นื

บรรณานกุ รม กรมอนามัยกระทรวงสาธารณสุข. (2563). ประสิทธิภาพหน้ากากอนามยั เพ่ือการป้องกันสขุ ภาพ6ประเภท. สบื ค้น 23 มถิ นุ ายน 2564, จากhttps://www.lpch.go.th/km/uploads/20200526132839539324.pdf กรมควบคมุ มลพิษกระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดลอ้ ม.(2563). คาแนะนาเก่ียวกับการจัดการ หน้ากากอนามัยท่ีใช้แล้วในสถานการณก์ ารระบาดของโรคตดิ เชอื้ ไวรัสโคโรนา2019(COVID-19). สืบคน้ 23มิถนุ ายน2564, จากhttp://hpc10.anamai.moph.go.th/more_news.php?cid=369&filename=COVID19 กาธร มาลาธรรม. (2563). เร่ืองทคี่ วรรู้ใสห่ น้ากากแบบไหนถึงจะถูกต้อง. สบื คน้ 22 มถิ นุ ายน 2564, จาก https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/home/article เจนนี เยห.์ (2563). หนา้ กากอนามัย 5,500 ตันไปจบลงท่ไี หน. สบื ค้น 23 มิถุนายน 2564, จาก https://www.greenpeace.org/thailand/story/17363/plastic-where-did-5500-tonnes-of- discarded-face-masks-end-up/ ยทุ ธศาสตรก์ ารจดั การระบาดของโรคดิ เช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ระลอกใหม่. (2564). กรงุ เทพฯ, กองยทุ ธศาสตรแ์ ละแผนงานสานักงานปลดั กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข:บริษัทรับพมิ พ์ จากัด ศนู ยป์ ฏิบตั ิการฉกุ เฉนิ ดา้ นการแพทยแ์ ละสาธารณสขุ กระทรวงสาธารณสขุ .(2563). การใส่หน้ากากอนามยั ให้ถูกประเภท. สืบคน้ 23มิถุนายน2564, จาก http://healthydee.moph.go.th/view_article.php?id=681 สาขาวชิ าโรคตดิ เชื้อภาควชิ ากุมารเวชศาสตรแ์ ละหนว่ ยโรคติดเชอื้ และเวชศาสตร์เขตร้อนภาควชิ า อายุรศาสตร์คณะแพทยศาสตรม์ หาวิทยาลัยเชียงใหม่.(2563). ความรเู้ กย่ี วกับหนา้ กากอนามยั .สืบค้น 23 มถิ นุ ายน2564, จากhttps://w2.med.cmu.ac.th/nd/wp-Final_7Feb20.pdf สานกั ขา่ วไทยพบี ีเอส. (2564). ขยะติดเชอ้ื พุง่ 20 ตันตอ่ วนั วาง 1,000 จดุ ทิ้งแมสก์ \"พบั ก่อน ท้ิง\". สืบค้น 23 มิถุนายน 2564, จาก https://news.thaipbs.or.th/content/303786 Isabel Malsang With Eleonore Sens In Trenton. (2020). Pandemic mask mountain sets new recycling challenge.Retrieved 23june2021, form https://phys.org/news/2021-05-pandemic-mask- mountain-recycling.html

ภาคผนวก

ขน้ั ตอนการทาโครงงานวิทยาศาสตร์ ด้านสิง่ แวดล้อม เรือ่ ง การทาบลอ็ กปูพ้ืนจากหน้ากากอนามัย ข้นั ตอนการเตรียมหน้ากากอนามัยตัดสายคลอ้ งและลวดออกหนา้ กากอนามัยท่ผี า่ นการฆา่ เชอ้ื แล้ว แบบแม่พิมพบ์ ลอ็ กไมข้ นาด 7X7 เซนติเมตร ความหนา 2 นวิ้ สนั 0.5 เซนติเมตร ข้ันตอนการนาแม่พมิ พ์บล็อกไมห้ กเหล่ยี มมาหมุ้ ด้วยอลมู ิเนยี มฟอยล์ (Aluminium Foil)

ข้ันตอนการเรียงหนา้ กากอนามยั ลงในแมพ่ มิ พ์ ขั้นตอนการใช้ปนื เป่าลมร้อน 300 องศาเซลเซียส ใสห่ นา้ กากอนามยั ในแมพ่ มิ พ์ ขั้นตอนการแกะบลอ็ กปพู น้ื ออกจากแม่พมิ พ์

สาเร็จออกมาเปน็ บลอ็ กปูพ้นื จากหน้ากากอนามยั