งานเครื่องยนต์เล็ก

1รายการวตั ถุประสงค์การสอน (Objective Listing Sheet)ช่ือรายวชิ า งานเคร่ืองยนต์เลก็ หน่วยกติ 3(6)หัวข้อ/งาน ความปลอดภยั ในการทางาน วตั ถุประสงค์เชิงพฤติกรรม ISL PSL หมาย I CA เหตุ1. บอกความหมายของความปลอดภยั ไดถ้ กู ตอ้ ง RAT2. บอกสาเหตจุ ากการกระทาท่ีไม่ปลอดภยั ไดอ้ ยา่ งนอ้ ย 80% X3. บอกวธิ ีป้ องกนั อุบตั ิเหตุโดยยดึ หลกั 3E ไดถ้ ูกตอ้ ง X4. บอกขอ้ ปฏิบตั ิในการปฏิบตั ิงานอยา่ งปลอดภยั ไดถ้ กู ตอ้ ง X5. บอกคุณสมบตั ิของช่างท่ีดีไดอ้ ยา่ งนอ้ ย 7 ขอ้ X X

2 แผนบทเรียนวชิ า งานเครื่องยนต์เลก็ ระดบั ปวช.เรื่อง ความปลอดภัยในการทางาน เวลา 360 นาที1. วัตถุประสงค์เชิงพฤตกิ รรมก. ความสามารถ ข. รายละเอียดระบุไวใ้ น....1. บอกความหมายของความปลอดภยั ไดถ้ กู ตอ้ ง IS-1,IS-102. บอกสาเหตุของการกระทาท่ีไม่ปลอดภยั ไดอ้ ยา่ งนอ้ ย 80% IS-23. บอกวธิ ีการป้ องกนั อุบตั ิเหตุโดยยดึ หลกั 3 E ไดถ้ กู ตอ้ ง IS-34. บอกขอ้ ปฏิบตั ิในการปฏิบตั ิงานอยา่ งปลอดภยั ไดถ้ กู ตอ้ ง IS-4, IS-55. บอกคุณสมบตั ิของช่างท่ีดีไดอ้ ยา่ งนอ้ ย 7 ขอ้ IS-82. การนาเข้าสู่บทเรียนก.อุปกรณ์ช่วยสอน ข.คาถามประกอบ 1. รูปท่ีอยใู่ นมือครูเป็นรูปอะไร (ช่างพน่ สี) 2. เพราะเหตุใดจึงแตง่ ตวั แบบน้ี (ความปลอดภยั ในการพน่ สี)3. การปฏิบตั กิ าร 360 เวลา (x นาที) 1-5 หมายเลขวตั ถุประสงค์ ข้นั สนใจปัญหา ข้นั ศึกษา บรรยาย ขอ้ มูล ถามตอบ สาธิต ข้นั พยายาม ข้นั สาเร็จผล กระดานดา หุ่นจาลอง อุปกรณ์ แผน่ ใส ช่วยสอน ของจริง Power point ใบงาน Job Sheet4.สิ่งทีแ่ นบมาด้วย IS-8 ,ใบงาน 1, ใบเฉลย 1, แผ่นใส 5

3หัวข้อ / งาน ใบทดสอบก่อนเรียน/หลงั เรียนช่ือรายวชิ า (Pretest/Posttest Sheet) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเครื่องยนต์เลก็คาสั่ง จงเลอื กคาตอบทถี่ ูกทส่ี ุดเพยี งข้อเดียว1. สาเหตุสาคญั ขอ้ ใดทาใหเ้ กิดอุบตั ิเหตุ ก. ความประมาท ข. แต่งตวั รุ่มร่าม ค. งานมากเกินไป ง. แสงสวา่ งไม่เพียงพอ2. การสร้างนิสยั ประจาตวั เพ่อื ป้ องกนั อุบตั ิเหตุควรเป็นเช่นไร ก. แต่งตวั เรียบร้อย ข. ปฏิบตั ิตามกฎของโรงงาน ค. ทางานดว้ ยความระมดั ระวงั ง. ไม่สูบบุหร่ีเขา้ สู่โรงงาน3. เพราะเหตุใดจึงตอ้ งปฏิบตั ิตามกฎของโรงงาน ก. ไม่เกิดอนั ตราย ข. เพือ่ ใหง้ านมีคุณภาพ ค. เพราะผปู้ ฏิบตั ิงานจะไดม้ ีวินยั ง. เพราะเคร่ืองมือเครื่องจกั รจะไม่ชารุดง่าย4. สาเหตุของอุบตั ิเหตุที่สาคญั ท่ีสุดคือ ก. คน ข. ภยั ธรรมชาติ ค. เคร่ืองมือเครื่องจกั ร ง. สภาพแวดลอ้ ม5. ต่อไปน้ีขอ้ ใดที่ช่างทุกคนยดึ มนั่ ก่อนส่ิงอ่ืน ก. ถูกตอ้ ง ข. รวดเร็ว ค. ประหยดั ง. ปลอดภยั6. ช่างท่ีดีควรเป็นอยา่ งไร ก. ช่างที่มีอวยั วะสมบูรณ์ ข. เป็นผทู้ ี่มีมนุษยสมั พนั ธ์ท่ีดี ค. เป็นผทู้ ี่มีพลานามยั ที่ดี ง. ทางานสาเร็จไดด้ ว้ ยความปลอดภยั7. ก่อนที่ผปู้ ฏิบตั ิงานจะปฏิบตั ิงานจะตอ้ ง ก. ฝึกอบรม ข. มีประสบการณ์เพยี งพอ ค. บรรจุเป็นพนกั งาน ง. เรียนจบวฒุ ิท่ีกาหนด

4หัวข้อ / งาน ใบทดสอบก่อนเรียน/หลงั เรียนชื่อรายวชิ า (Pretest/Posttest Sheet) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเคร่ืองยนต์เลก็คาส่ัง จงเลอื กคาตอบทถี่ ูกทสี่ ุดเพยี งข้อเดยี ว8. ความผดิ พลาดของเครื่องจกั รอาจเกิดเน่ืองมาจาก ก. ไม่มีอุปกรณ์ป้ องกนั ข. อุปกรณ์ชารุด ค. อุปกรณ์ขาดการซ่อม ง. ถกู ทุกขอ้9. ระดบั เสียงท่ีจะทาลายประสาทหูคือ ก. 80 เดซิเบล ข. 85 เดซิเบล ค. 90 เดซิเบล ง. 95 เดซิเบล10. วธิ ีป้ องกนั อุบตั ิเหตุที่ดีท่ีสุดคือ ก. มีสถานพยาบาลท่ีดี ข. อุปกรณ์ต่างๆ พร้อม ค. ระบบการป้ องกนั ที่ดี ง. คา่ ตอบแทนและค่าชดเชยสูง

5หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 1. บอกความหมายของความปลอดภยั ได้ถูกต้องความปลอดภยั ในการทางาน ความปลอดภยั ในการทางาน คือ สภาพที่ปลอดภยั จากอุบตั ิเหตุต่าง ๆ เกิดแก่ร่างกาย ชีวติหรือทรัพยส์ ินในขณะท่ีปฏิบตั ิงาน ซ่ึงกค็ ือสภาพการทางานใหถ้ กู ตอ้ งโดยปราศจาก “อุบตั ิเหตุ”ในการทางาน อุบตั ิเหตุ คือ เหตุการณ์ท่ีเกิดข้ึนอยา่ งไม่คาดหมาย และเมื่อเกิดข้นึ แลว้ จะมีผลกระทบกระเทือนต่อการทางาน ทาใหท้ รัพยส์ ินเสียหาย หรือบุคคลไดร้ ับบาดเจบ็รูปที่ 1.1 แสดงการจดั พ้นื ที่การทางานท่ีเป็นสดั ส่วนเพอื่ ป้ องกนั อุบตั ิเหตุในการทางาน และเพ่มิ ประสิทธิภาพการทางาน ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555 รูปที่ 1.2 แสดงชุดปฏิบตั ิงานเพอ่ื ความปลอดภยั ขณะทางาน ท่ีมา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555

6หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 2. สาเหตุของการเกดิ อบุ ัตเิ หตุ 1. อุบตั เิ หตุกบั การทางาน อุบตั ิเหตแุ ละการทางานมกั จะมีส่วนเกี่ยวขอ้ งกนั เสมอ กล่าวคือในขณะท่ีเราทางานน้นั จะมีอุบตั ิเหตุแอบแฝงอยู่ และเมื่อใดที่เราประมาทอุบตั ิเหตุกพ็ ร้อมที่จะเกิดข้ึนทนั ที ซ่ึงในการเกิดอุบตั ิเหตุน้นั มกั จะมีตวั การที่สาคญั อยู่ 3 ประการ คือ 1.1 ตวั บุคคล คือ ผปู้ ระกอบการทางานในหนา้ ที่ต่างๆ และเป็นตวั สาเหตใุ หญ่ที่เกิด อุบตั ิเหตุ 1.2 สิ่งแวดลอ้ ม คือ ตวั องคก์ รหรือโรงงานท่ีบุคคลน้นั ทางานอยู่ 1.3 เคร่ืองมือ เคร่ืองจกั ร คือ อุปกรณ์ท่ีใชใ้ นการทางาน 2. สาเหตุของการเกดิ อุบัตเิ หตุ 2.1 สภาพการทางานที่ไม่ปลอดภยั อนั ไดแ้ ก่ การใชเ้ ครื่องมือ เครื่องจกั รหรืออุปกรณ์ในการทางานที่เสื่อมคุณภาพ พ้ืนที่ทางานสกปรกหรือเตม็ ไปดว้ ยของท่ีรกรุงรัง ส่วนเคล่ือนไหวของเครื่องจกั รไม่มีท่ีกาบงั หรือป้ องกนั อนั ตราย การจดั เกบ็ สิ่งของไม่เป็นระเบียบ เป็นตน้ รูปที่ 1.3 แสดงการระบายอากาศท่ีดี ท่ีมา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555

7หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 2. บอกสาเหตุของการกระทาทไ่ี ม่ปลอดภยั ได้อย่างน้อย 80% รูปที่ 1.4 แสดงพ้ืนท่ีการทางานสกปรกเป็นสาเหตุใหเ้ กิดอุบตั ิเหตใุ นการทางาน ท่ีมา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555 2.2 การกระทาท่ีไม่ปลอดภยั เป็นสาเหตุใหญ่ที่ก่อใหเ้ กิดอุบตั ิเหตุ คิดเป็น 80% ของการเกิดอุบตั ิเหตุท้งั หมด การกระทาท่ีไม่ปลอดภยั ไดแ้ ก่ 2.2.1 สาเหตุท่ีคนกระทาการอนั ไม่ปลอดภยั เพราะ - ไม่มีความรู้เพยี งพอ จึงทางานแบบลองผดิ ลองถูก - ขาดการฝึกอบรมหรือช้ีแนะในสิ่งท่ีถกู ตอ้ งในการทางาน - มีทศั นคติที่ไม่ดีต่อการรักษาความปลอดภยั (ประเภทพดู เท่าไหร่ไม่เช่ือบอกเท่าไหร่ไม่ฟัง) 2.2.2 คนเรากระทาการอนั ไม่ปลอดภยั ได้ เพราะ - ไม่ทราบแน่ชดั - เจตนาหลีกเลี่ยงเพ่ือความสะดวกสบาย - ประมาท เลินเล่อ - อารมณ์ไม่ปกติ เช่น กาลงั โกรธเพ่ือนร่วมงาน - รีบร้อนเพราะงานตอ้ งการความรวดเร็ว

8หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 3. บอกวธิ ีป้ องกนั อบุ ตั เิ หตุโดยยดึ หลกั 3E ได้ถูกต้องรูปท่ี 1.5 แสดงการเกบ็ เครื่องมือท่ีไม่เป็นระเบียบขณะทางานเป็นอุปสรรคในการทางาน ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555 รูปท่ี 1.6 แสดงการเกบ็ เครื่องมือเป็นระเบียบทาใหก้ ารทางานสะดวก รวดเร็ว ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555รูปท่ี 1.7 แสดงการทาความสะอาดพ้นื ท่ีโรงงานเสมอเพอ่ื ป้ องกนั อุบตั ิเหตุในการทางาน ท่ีมา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555

9หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 3. บอกวธิ ีป้ องกนั อุบัติเหตุโดยยดึ หลกั 3E ได้ถูกต้อง 3. การป้ องกนั อบุ ตั ิเหตุ การเสริมสร้างความปลอดภยั ในโรงงานอตุ สาหกรรมอยา่ งมีประสิทธิภาพ 3E ตอ้ งยดึหลกั ไดแ้ ก่ 1. Engineering (วศิ วกรรมศาสตร์) 2. Education (การศึกษา) 3. Enforcement (การออกกฎบงั คบั ) E ตวั แรก Engineering (วิศวกรรมศาสตร์) คือ การใชค้ วามรู้ทางวชิ าการดา้ นวศิ วกรรมศาสตร์ในการคานวณฯ และออกแบบเครื่องมือที่มีสภาพการใชง้ านท่ีปลอดภยั ท่ีสุด การติดต้งั เครื่องป้ องกนั อนั ตรายใหแ้ ก่ส่วนที่เคลื่อนไหวหรืออนั ตรายของเคร่ืองจกั ร การวางผงั โรงงานระบบไฟฟ้ า แสงสวา่ ง เสียง การระบายอากาศ เป็นตน้ E ตวั ที่สอง Education (การศึกษา) คือ การใหก้ ารศึกษาหรือการฝึกอบรมและแนะนาคนงาน หวั หนา้ งาน ตลอดจนผทู้ ่ีเกี่ยวขอ้ งในการทางานใหม้ ีความรู้ความเขา้ ใจเก่ียวกบั การป้ องกนั อุบตั ิเหตแุ ละการเสริมสร้างความปลอดภยั ในโรงงานให้รู้วา่ อุบตั ิเหตจุ ะเกิดข้ึน และป้ องกนั อยา่ งไรและจะทางานวธิ ีใดจึงจะปลอดภยั ที่สุด เป็นตน้ E ตวั ท่ีสุดทา้ ย Enforcement (การออกกฎบงั คบั ) คือ การกาหนดวิธีการทางานอยา่ งปลอดภยั และมาตรการควบคุมใหค้ นงานปฏิบตั ิตามเป็นระบบระเบียบปฏิบตั ิที่ตอ้ งประกาศใหท้ ราบทวั่ กนั หากผใู้ ดฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบตั ิตามจะตอ้ งถกู ลงโทษ เพอื่ ใหเ้ กิดความสานึกและหลีกเล่ียงการทางานที่ไม่ถูกตอ้ งหรือเป็นอนั ตรายในการป้ องกนั อุบตั ิเหตุ ควรเนน้ ท้งั 3E พร้อมๆ กนั โดยเฉพาะตวั ที่ 2 เพราะจะทาใหพ้ นกั งานรู้วธิ ีการทางานท่ีปลอดภยั การป้ องกนั อุบตั ิเหตุมีข้นั ตอนและระดบั การปฏิบตั ิการหลายระดบั ดงั น้ี 1. การจดั วางผงั โรงงานใหป้ ลอดภยั 2. การจดั ระบบและกระบวนการทางานที่ปลอดภยั 3. การทาใหเ้ คร่ืองจกั รกลมีความปลอดภยั 4. การออกแบบลกั ษณะการทางานที่ปลอดภยั 5. การอบรมวธิ ีการทางานท่ีปลอดภยั แก่คนงาน 6. การปฏิบตั ิตามวธิ ีการทางานที่ปลอดภยั

10หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 4. บอกข้อปฏบิ ัติในการปฏบิ ัติงานอย่างปลอดภัยได้ถูกต้อง รูปท่ี 1.8 แสดงการจดั วางผงั โรงงานใหป้ ลอดภยั ในการทางาน ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555 จากท้งั 6 ระดบั พบวา่ ระดบั ท่ี 1-5 อยนู่ อกเหนือวิสยั คนธรรมดา ไม่มีอานาจ สติปัญญาทาไดร้ ะดบั 6 เท่าน้นั ท่ีคนงานมีสิทธิทาได้ เพ่ือความปลอดภยั ต่อตนเองเป็นสาคญั และเป็นการลดความสูญเสียทุก ๆ รูปแบบไดอ้ ยา่ งดี 4. ความปลอดภยั ในการปฏบิ ัตงิ าน 4.1 ความปลอดภยั เกี่ยวกบั ตวั ผปู้ ฏิบตั ิงาน 4.1.1 การแต่งกาย - เครื่องแบบท่ีเหมาะสมในการปฏิบตั ิงานเก่ียวกบั เคร่ืองจกั ร คือ เส้ือและกางเกงท่ีเป็นชิ้นเดียวกนั ซ่ึงอยใู่ นสภาพที่เรียบร้อย เส้ือผา้ ท่ีฉีกขาดไมค่ วรนามาใชเ้ พราะจะทาให้เขา้ ไปติดกบั เคร่ืองจกั รที่กาลงั หมุนได้ - ติดกระดุมทุกเมด็ ใหเ้ รียบร้อย - ไม่ควรใส่เครื่องประดบั เช่น สร้อยคอ นาฬิกา แหวน - ตอ้ งใส่รองเทา้ หุม้ สน้ หรือรองเทา้ บูท๊ เพื่อป้ องกนั เศษโลหะทิ่มตา - ควรสวมแวน่ ตาเพื่อป้ องกนั เศษโลหะกระเดน็ เขา้ ตา เช่นการเจียระไนงานหรือแสงจากการเชื่อมโลหะ

11หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 4. บอกข้อปฏบิ ตั ิในการปฏบิ ัตงิ านอย่างปลอดภัยได้ถูกต้อง - ควรสวมหมวกในกรณีท่ีปฏิบตั ิงานเก่ียวกบั เคมี - ไม่ควรไวผ้ มยาวหรือมิฉะน้นั ควรสวมหมวก - สภาพการทางานท่ีมีเสียงดงั ควรสวมท่ีครอบหู รูปท่ี 1.9 แสดงการแต่งกายท่ีเหมาะสมกบั การปฏิบตั ิงาน ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555รูปที่ 1.10 แสดงการแต่งกายที่เหมาะสมกบั งานช่างสีเพือ่ ใหป้ ลอดภยั ในการทางานช่างสี ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555

12หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 4. บอกข้อปฏบิ ัติในการปฏบิ ัติงานอย่างปลอดภยั ได้ถูกต้อง 4.1.2 ความประพฤติตนโดยทวั่ ไป - การเดินไป – มาในโรงงานควรระมดั ระวงั เสมอ - ไม่ทดลองใชเ้ คร่ืองจกั รก่อนไดร้ ับอนุญาต - ไม่หยอกลอ้ หรือเล่นกนั ขณะปฏิบตั ิงานจะก่อใหเ้ กิดอนั ตรายอยา่ งยงิ่ - ปฏิบตั ิตามกฎความปลอดภยั ในโรงงานโดยเคร่งครัดรูปที่ 1.11 แสดงอุปกรณ์ป้ องกนั อุบตั ิเหตุขณะปฏิบตั ิเพอ่ื ป้ องกนั การเคล่ือนตวั ของรถยนตข์ ณะทางาน ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555รูปท่ี 1.12 แสดงการปฏิบตั ิงานที่ถูกตอ้ งตามข้นั ตอนในการปฏิบตั ิงานเพอ่ื ลดความเสียหายขณะทางาน ท่ีมา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555

13หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 5. บอกวธิ ีการใช้เคร่ืองมือ เคร่ืองจกั รอย่างปลอดภยั ได้ถูกต้อง รูปที่ 1.13 แสดงการป้ องกนั ความเสียหายของงานขณะปฏิบตั ิงาน ท่ีมา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555รูปท่ี 1.14 แสดงการจดั เกบ็ เครื่องมือขณะปฏิบตั ิงาน เพอ่ื สะดวกในการหยบิ ใชข้ ณะทางาน และป้ องกนั อบุ ตั ิเหตุเนื่องจากการจดั เกบ็ ไม่เป็นที่ ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555

14หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 5. บอกวธิ ีการใช้เคร่ืองมือ เคร่ืองจักรอย่างปลอดภยั ได้ถูกต้อง 4.2 ความปลอดภยั เก่ียวกบั เครื่องมือ เครื่องจกั ร ในโรงงานอุตสาหกรรมมีเครื่องมือหลายชนิดที่ตอ้ งใชใ้ หถ้ ูกวิธี และใหเ้ หมาะสมกบั งานเพราะอาจทาใหเ้ กิดอุบตั ิเหตุไดเ้ ครื่องมือต่าง ๆ เหล่าน้นั ไดแ้ ก่ คอ้ น ไขควง คีม ตะไบ เลื่อยอุปกรณ์ร่างแบบต่าง ๆ เช่น เหลก็ ขีด วงเวียน ฯลฯ เคร่ืองจกั รกลจดั เป็นเครื่องทุ่นแรง สามารถช่วยใหท้ างานไดต้ ามความตอ้ งการประหยดั เวลา แรงงาน และทางานไดม้ ากมายหลายอยา่ งในขณะเดียวกนั ถา้ ไม่รู้จกั ใช้ อนั ตรายจากเครื่องจกั รกม็ ีมากพอ ๆ กบั ประโยชน์ ของเคร่ืองจกั รน้นั เอง และในการใชเ้ ครื่องมือ เครื่องจกั ร สิ่งที่ควรพงึ ระวงั ในการปฏิบตั ิงานควรปฏิบตั ิดงั ต่อไปน้ี - การถือเคร่ืองมือที่มีคมควรให้ปลายช้ีลงดา้ นล่าง หรือหาของหุ้มปิ ดเสีย เช่นวงเวยี น เหลก็ ขีด อยา่ เกบ็ หรือพกไวใ้ นกระเป๋ าเส้ือหรือกางเกง - ไม่ควรใชเ้ คร่ืองมือที่ชารุด เช่น คอ้ นท่ีบิ่น หรือแตกเพราะจะทาให้เกิดความผดิ พลาดขณะทุบหรือตีชิ้นงาน - การทางานบนที่สูงตอ้ งผูกมดั หรือเก็บเคร่ืองมือให้ปลอดภยั เพื่อป้ องกนั ไม่ให้หล่นลงมาโดนคนท่ีอยขู่ า้ งล่างได้ - เมื่อจะเดินเคร่ืองจกั ร ผใู้ ชต้ อ้ งรู้เสียก่อนวา่ จะหยดุ เครื่องอยา่ งไร - การเปล่ียนความเร็วรอบของเครื่องจกั รหรือเปล่ียนสายพาน เฟื อง ควรหยดุเคร่ืองและตดั สวติ ชอ์ อกก่อนทุกคร้ัง - อยา่ พยายามหยดุ เคร่ืองดว้ ยเคร่ืองมือหรือร่างกายส่วนใดส่วนหน่ึง - พึงระวงั ส่วนประกอบของเครื่องจกั รท่ีอาจเป็ นอนั ตรายได้ เช่น เฟื อง สายพานมีดกดั ต่าง ๆ จะตอ้ งมีฝาครอบหรือเคร่ืองป้ องกนั เอาไว้ - ตอ้ งตรวจดูชิ้นงานหรือใบมีดกดั ต่าง ๆ จะตอ้ งยึดแน่นและถูกตอ้ งก่อนทางานเสมอ - เมื่อปฏิบตั ิงานเสร็จแลว้ ตอ้ งตดั สวิตชไ์ ฟฟ้ าออกทุกคร้ัง

15หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 5. บอกวธิ ีการใช้เคร่ืองมือ เครื่องจักรอย่างปลอดภัยได้ถูกต้อง รูปที่ 1.15 แสดงอุปกรณ์การป้ องกนั อุบตั ิเหตุขณะทางาน ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555รูปที่ 1.16 แสดงการทดสอบสวทิ ชค์ วบคุมเคร่ืองมือ เคร่ืองจกั รก่อนการใชง้ าน ท่ีมา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555

16หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 6. บอกคุณสมบัติของช่างทดี่ ไี ด้อย่างน้อย 7 ข้อ รูปท่ี 1.17 แสดงการทดสอบเครื่องมือ เคร่ืองจกั รก่อนการใชง้ าน ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555รูปท่ี 1.18 แสดงการตรวจสอบข้นั สุดทา้ ยดว้ ยประแจปอนดก์ ่อนการใชง้ าน ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555

17หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 7. บอกกฎระเบยี บในโรงงานได้อย่างน้อย 8 ข้อคุณสมบตั ทิ ด่ี ขี องช่าง 1. เป็นผทู้ ี่ตรงต่อเวลาและหนา้ ที่ 2. รู้และปฏิบตั ิตามกฎระเบียบขอ้ บงั คบั 3. มีความระมดั ระวงั รอบครอบในการปฏิบตั ิงาน 4. รักความสะอาดมีความเป็นระเบียบเรียบร้อย 5. ชอบใฝ่ หาความรู้ใหม่อยเู่ สมอ 6. ใชเ้ คร่ืองมือใหถ้ กู ตอ้ งและเหมาะสมกบั งาน 7. มีใจรักและศรัทธาในวชิ าช่าง 8. มีมนุษยส์ มั พนั ธ์ที่ดีต่อบุคคลทวั่ ไป 9. มีความสงั เกตและมีเหตุผลที่ดี 10. คิดก่อนที่จะลงมือปฏิบตั ิงาน 11. มีความขยนั หมน่ั เพียรและอดทน 12. มีความซ่ือสตั ยต์ ่ออาชีพช่าง 13. มีความรับผดิ ชอบต่องานที่ปฏิบตั ิ 14. มีความละเอียดแม่นยาในการปฏิบตั ิงาน 15. มีความประหยดั 16. มีความสามคั คีต่อกนั ระหวา่ งเพอื่ นร่วมงานทุกระดบัรูปที่ 1.19 แสดงตเู้กบ็ เครื่องมือท่ีใชป้ ฏิบตั ิงานเพื่อสะดวกในการใชง้ านและเกิดความปลอดภยั ในการทางาน ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555

18หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาช่ือรายวชิ า (Work Sheet) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเคร่ืองยนต์เลก็ รูปท่ี 1.20 แสดงการจดั เกบ็ เคร่ืองมือพิเศษในแผงเครื่องมือ เพ่อื ง่ายในการใชง้ าน และตรวจสอบเครื่องมือ หลงั จากการทางานเสร็จ ท่ีมา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555กฎระเบยี บในโรงงาน 1. แต่งกายรัดกมุ ตามกฎของโรงงาน 2. ก่อนจะทางานในรถยนต์ มือและเคร่ืองมือตอ้ งสะอาด 3. ตอ้ งมีผา้ เช็ดมืออยา่ งนอ้ ย 1 ผนื 4. ตอ้ งรู้จกั ตาแหน่งท่ีติดต้งั และวธิ ีการใชเ้ คร่ืองดบั เพลิง 5. หา้ มวง่ิ ไล่จบั หรือเล่นกนั ในโรงงาน 6. การเขา้ ออกโรงงานตอ้ งไดร้ ับอนุญาตจากครูอาจารยก์ ่อน 7. ในการใชเ้ ครื่องมือกล จะตอ้ งปฏิบตั ิตามกฎของความปลอดภยั 8. หา้ มใชเ้ ครื่องมือเครื่องจกั รก่อนไดร้ ับอนุญาต 9. ถา้ น้ามนั เครื่อง น้าหกลงบนพ้ืนจะตอ้ งทาความสะอาดทนั ที 10. หลงั จากเลิกการปฏิบตั ิงาน จะตอ้ งทาความสะอาดบริเวณท่ีปฏิบตั ิงานทุกคร้ัง

19หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาชื่อรายวชิ า (Work Sheet) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเคร่ืองยนต์เลก็ความปลอดภยั ในการปฏิบตั งิ าน 1. แต่งกายใหร้ ัดกมุ 2. อยา่ ยกของหนกั มาก ๆ คนเดียว 3. ลา้ งและเช็ดมือใหส้ ะอาดก่อนจะหยบิ เคร่ืองมือปฏิบตั ิงาน 4. อยา่ นาเคร่ืองมือที่แหลมคมใส่กระเป๋ าเส้ือหรือกระเป๋ ากางเกง 5. ในขณะท่ีเคร่ืองยนตก์ าลงั เดินเคร่ืองอยู่ ไม่ควรนาเครื่องมือหรือส่วนหน่ึงส่วนใดของ ร่างกายเขา้ ไปใกลส้ ายพาน พดั ลม พเู่ ลย์ 6. ไม่ควรเปิ ดฝาหมอ้ น้าขณะท่ีเครื่องยนตร์ ้อนจดั 7. ก่อนเดินเครื่องยนตค์ วรตรวจสอบชิ้นส่วนต่าง ๆ ใหอ้ ยใู่ นสภาพท่ีแขง็ แรง และเรียบร้อย 8. เคร่ืองมือที่ชารุดไม่ควรนามาใชง้ าน 9. ขณะปฏิบตั ิงานไม่ควรสูบบุหร่ีหรือนาไฟเขา้ ไปใกลน้ ้ามนั เช้ือเพลิง 10. ไม่ควรหยอกลอ้ หรือเล่นกนั ในขณะปฏิบตั ิงาน 11. ใชเ้ ครื่องมือใหถ้ ูกตอ้ งตามชนิดและหนา้ ท่ีรูปที่ 1.21 แสดงการใส่ถุงมือในการทางาน เพือ่ ความปลอดภยั ในการปฏิบตั ิ ป้ องกนั ชิ้นส่วนลื่นจากมือขณะทางาน ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555

20หัวข้อ / งาน ใบเนือ้ หาวตั ถุประสงค์ (Information) ความปลอดภยั ในการทางาน 5. บอกวธิ ีการใช้เครื่องมอื เครื่องจกั รอย่างปลอดภยั ได้ถูกต้องรูปท่ี 1.22 แสดงการแต่งกายใหถ้ กู ตอ้ งกบั ลกั ษณะงาน ทาใหเ้ กิดความปลอดภยั ขณะปฏิบตั ิงาน ที่มา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555 รูปท่ี 1.23 แสดงการจดั วางเครื่องมือ เคร่ืองจกั รใหเ้ หมาะสมกบั พ้ืนที่ เพอ่ื ความปลอดภยั ขณะปฏิบตั ิงาน ท่ีมา : ดาริห์ ดาริสถลมารค, 2555

21หัวข้อ / งาน ใบงานช่ือรายวชิ า (Work Sheet) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเครื่องยนต์เลก็คาสั่ง : จงตอบคาถามต่อไปนี้ 1. สาเหตุที่จะทาใหเ้ กิดอุบตั ิเหตุมีตวั การสาคญั อยู่ 3 ประการคือ .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................2. สาเหตุที่ทาใหค้ นกระทาการอนั ไม่ปลอดภยั ไดเ้ พราะ .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................3. คนเรากระทาการอนั ไม่ปลอดภยั ทาใหเ้ กิดอุบตั ิเหตุไดเ้ พราะ .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................4. การป้ องกนั อุบตั ิเหตุมีข้นั ตอนการปฏิบตั ิการอยา่ งไร .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................

22หัวข้อ / งาน ใบงานชื่อรายวชิ า (Work Sheet) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเครื่องยนต์เลก็คาส่ัง : จงตอบคาถามต่อไปนี้ 5. การแต่งกายที่ทาใหเ้ กิดความปลอดภยั ขณะทางานควรปฏิบตั ิอยา่ งไร .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................6. ควรประพฤติตวั อยา่ งไรท่ีสามารถป้ องกนั อุบตั ิเหตุได้ .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................7. ความปลอดภยั ในการใชเ้ คร่ืองมือ เครื่องจกั รควรปฏิบตั ิตวั อยา่ งไร .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................8. คุณสมบตั ิของช่างที่ดีมีอะไรบา้ ง .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

23หัวข้อ / งาน ใบงานช่ือรายวชิ า (Work Sheet) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเครื่องยนต์เลก็คาสั่ง : จงตอบคาถามต่อไปนี้ 9. กฎระเบียบในโรงงานที่ถือปฏิบตั ิมีอะไรบา้ ง .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................10. ความปลอดภยั ในการปฏิบตั ิงานควรทาอยา่ งไร .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

24หัวข้อ / งาน ใบเฉลยช่ือรายวชิ า (Answer Sheet) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเคร่ืองยนต์เลก็คาส่ัง : จงตอบคาถามต่อไปนี้ 1. สาเหตุที่จะทาใหเ้ กิดอุบตั ิเหตุมีตวั การสาคญั อยู่ 3 ประการคือ 1. ตวั บุคคล คือผปู้ ระกอบการทางานในหนา้ ที่ต่าง ๆ และเป็นสาเหตุใหญ่ท่ีเกิด อุบตั ิเหตุ 2. ส่ิงแวดลอ้ ม คอื องคป์ ระกอบ หรือโรงงานท่ีบุคคลน้นั ทางานอยู่ 3. เคร่ืองมือ เครื่องจกั ร คืออุปกรณ์ท่ีใชใ้ นการทางาน2. สาเหตุท่ีทาใหค้ นกระทาการอนั ไม่ปลอดภยั ไดเ้ พราะ 1. ไม่มีความรู้เพยี งพอจึงทางานแบบลองผดิ ลองถกู 2. ขาดการฝึกอบรมหรือช้ีแนะในสิ่งที่ถกู ตอ้ งในการทางาน 3. มีทศั นคติที่ไม่ดีต่อการรักษาความปลอดภยั3. คนเรากระทาการอนั ไม่ปลอดภยั ทาใหเ้ กิดอุบตั ิเหตุไดเ้ พราะ 1. ไม่ทราบแน่ชดั 2. เจตนาหลีกเลี่ยงเพื่อความสะดวกสบาย 3. ประมาท เลินเล่อ 4. อารมณ์ไม่ปกติ 5. รีบร้อนเพราะตอ้ งการงานเร็ว4. การป้ องกนั อบุ ตั ิเหตุมีข้นั ตอนการปฏิบตั ิการอยา่ งไร 1. การวางผงั โรงงานใหป้ ลอดภยั 2. การจดั ระบบ และขบวนการ 3. การทาใหเ้ ครื่องจกั รกลมีความปลอดภยั 4. การออกแบบลกั ษณะการทางานท่ีปลอดภยั 5. การอบรมวิธีการทางานท่ีปลอดภยั แก่คนงาน

25หัวข้อ / งาน ใบเฉลยช่ือรายวชิ า (Answer Sheet) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเครื่องยนต์เลก็คาส่ัง : จงตอบคาถามต่อไปนี้ 5. การแต่งกายที่ทาใหเ้ กิดความปลอดภยั ขณะทางานควรปฏิบตั ิอยา่ งไร 1. เคร่ืองแบบที่เหมาะสมกบั การปฏิบตั ิงาน 2. ติดกระดุมทุกเมด็ ใหเ้ รียบร้อย 3. ไม่ใส่เคร่ืองประดบั 4. ตอ้ งใส่รองเทา้ หุม้ สน้ 5. ไม่ควรไวผ้ มยาว 6. ควรสวมแวน่ ตาเพ่ือป้ องกนั เศษโลหะเขา้ ตา6. ควรประพฤติตวั อยา่ งไรที่สามารถป้ องกนั อุบตั ิเหตุได้ 1. เดินไปมาในโรงงานควรระวงั เสมอ 2. ไม่ใชเ้ คร่ืองจกั รก่อนไดร้ ับอนุญาต 3. ไม่หยอกลอ้ หรือเล่นขณะปฏิบตั ิงาน 4. ปฏิบตั ิตามกฎความปลอดภยั ในโรงงาน7. ความปลอดภยั ในการใชเ้ ครื่องมือ เครื่องจกั รควรปฏิบตั ิตวั อยา่ งไร 1. เคร่ืองมือท่ีมีคมควรใหป้ ลายช้ีลงดา้ นล่าง 2. ไม่ควรใชเ้ คร่ืองมือที่ชารุด 3. ทางานบนท่ีสูงตอ้ งผกู มดั หรือเกบ็ เคร่ืองมือใหป้ ลอดภยั 4. ก่อนเดินเคร่ืองจกั ร ผใู้ ชต้ อ้ งรู้ก่อนวา่ จะหยดุ เครื่องอยา่ งไร 5. เมื่อปฏิบตั ิงานเสร็จควรดบั สวิทชไ์ ฟ8. คุณสมบตั ิของช่างที่ดีมีอะไรบา้ ง 1. ตรงต่อเวลา และหนา้ ที่ 2. ปฏิบตั ิตามกฎระเบียบขอ้ บงั คบั 3. รักษาความสะอาดมีความเป็นระเบียบเรียบร้อย 4. ใชเ้ คร่ืองมือใหเ้ หมาะสมกบั งาน 5. ใจรักและศรัทธาในวิชาช่าง

26หัวข้อ / งาน ใบเฉลยชื่อรายวชิ า (Answer Sheet) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเคร่ืองยนต์เลก็คาส่ัง : จงตอบคาถามต่อไปนี้ 9. กฎระเบียบในโรงงานท่ีถือปฏิบตั ิมีอะไรบา้ ง 1. แต่งกายรัดกมุ 2. รักษาความสะอาดในการทางาน 3. รู้จกั วิธีใชเ้ ครื่องดบั เพลิง 4. หา้ มใชเ้ คร่ืองมือเครื่องจกั รก่อนไดร้ ับอนุญาต 5. น้ามนั เคร่ือง น้าหกลงพ้นื ตอ้ งทาความสะอาดทนั ที10. ความปลอดภยั ในการปฏิบตั ิงานควรทาอยา่ งไร 1. แต่งกายรัดกมุ 2. อยา่ ยกของหนกั มากคนเดียว 3. อยา่ นาเครื่องมือท่ีมีความแหลมคมใส่กระเป๋ า 4. เคร่ืองมือชารุดอยา่ นามาใชง้ าน 5. ใชเ้ ครื่องมือใหถ้ กู ตอ้ งตามชนิดของงาน

27หัวข้อ / งาน แบบทดสอบวดั ผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนช่ือรายวชิ า (Achievement tests) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเครื่องยนต์เลก็คาส่ัง จงเลอื กคาตอบทถี่ ูกทส่ี ุดเพยี งข้อเดยี ว1. ช่างที่ดีควรเป็นอยา่ งไร ก. ช่างที่มีอวยั วะสมบรู ณ์ ข. เป็นผทู้ ่ีมีมนุษยสมั พนั ธ์ท่ีดี ค. เป็นผทู้ ี่มีพลานามยั ที่ดี ง. ทางานสาเร็จไดด้ ว้ ยความปลอดภยั2. การสร้างนิสยั ประจาตวั เพอ่ื ป้ องกนั อุบตั ิเหตุควรเป็นเช่นไร ก. แต่งตวั เรียบร้อย ข. ปฏิบตั ิตามกฎของโรงงาน ค. ทางานดว้ ยความระมดั ระวงั ง. ไม่สูบบุหรี่เขา้ สู่โรงงาน3. เพราะเหตุใดจึงตอ้ งปฏิบตั ิตามกฎของโรงงาน ก. ไม่เกิดอนั ตราย ข. เพ่อื ใหง้ านมีคุณภาพ ค. เพราะผปู้ ฏิบตั ิงานจะไดม้ ีวินยั ง. เพราะเคร่ืองมือเครื่องจกั รจะไม่ชารุดง่าย4. สาเหตุสาคญั ขอ้ ใดทาใหเ้ กิดอุบตั ิเหตุ ก. ความประมาท ข. แต่งตวั รุ่มร่าม ค. งานมากเกินไป ง. แสงสวา่ งไม่เพยี งพอ5. ต่อไปน้ีขอ้ ใดที่ช่างทุกคนยดึ มน่ั ก่อนส่ิงอ่ืน ก. ถกู ตอ้ ง ข. รวดเร็ว ค. ประหยดั ง. ปลอดภยั6. สาเหตุของอุบตั ิเหตุท่ีสาคญั ท่ีสุดคือ ก. คน ข. ภยั ธรรมชาติ ค. เครื่องมือเครื่องจกั ร ง. สภาพแวดลอ้ ม7. วิธีป้ องกนั อุบตั ิเหตุที่ดีที่สุดคือ ก. มีสถานพยาบาลที่ดี ข. อุปกรณ์ต่างๆ พร้อม ค. ระบบการป้ องกนั ท่ีดี ง. ค่าตอบแทนและคา่ ชดเชยสูง8. ความผดิ พลาดของเครื่องจกั รอาจเนื่องมาจาก ก. ไม่มีอุปกรณ์ป้ องกนั ข. อุปกรณ์ชารุด ค. อุปกรณ์ขาดการซ่อม ง. ถูกทุกขอ้

28หัวข้อ / งาน แบบทดสอบวดั ผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนช่ือรายวชิ า (Achievement tests) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเครื่องยนต์เลก็คาส่ัง จงเลอื กคาตอบทถี่ ูกทส่ี ุดเพยี งข้อเดียว9. ระดบั เสียงที่จะทาลายประสาทหูคือ ก. 80 เดซิเบล ข. 85 เดซิเบล ค. 90 เดซิเบล ง. 95 เดซิเบล10. ก่อนท่ีผปู้ ฏิบตั ิงานจะปฏิบตั ิงานจะตอ้ ง ก. ฝึกอบรม ข. มีประสบการณ์เพียงพอ ค. บรรจุเป็นพนกั งาน ง. เรียนจบวฒุ ิที่กาหนด

29หัวข้อ / งาน ใบเฉลยช่ือรายวชิ า (Answer Sheet) ความปลอดภยั ในการทางาน งานเคร่ืองยนต์เลก็1. ง2. ข3. ก4. ก5. ง6. ก7. ค8. ง9. ข10. ก

30 รูปความปลอดภัยในการทางาน การจดั พนื้ ทก่ี ารทางานทเ่ี ป็ นสัดส่วนเพอื่ ป้ องกนัอบุ ตั เิ หตุในการทางานและเพมิ่ ประสิทธิภาพการทางาน

31ชุดปฏิบัตงิ านเพอ่ื ความปลอดภยั ขณะทางาน

32พนื้ ทกี่ ารทางานท่มี แี สงสว่างเพยี งพอ และมกี ารระบายอากาศท่ดี ี

33พนื้ ทก่ี ารทางานสกปรกเป็ นสาเหตุให้เกดิ อบุ ตั เิ หตุ ในการทางาน

34การเกบ็ เคร่ืองมอื ทีไ่ ม่เป็ นระเบยี บขณะทางานเป็ น อปุ สรรคในการทางาน

35การเกบ็ เครื่องมือเป็ นระเบยี บ

36การทาความสะอาดพนื้ ที่โรงงานเสมอ เพอ่ื ป้ องกนั อบุ ตั เิ หตุในการทางาน

37การจดั วางผงั โรงงานให้ปลอดภยั ในการทางาน

38การแต่งกายทเี่ หมาะสมกบั การปฏิบัตงิ าน

39การแต่งกายท่ีเหมาะสมกบั งานช่างสีเพอ่ื ให้ปลอดภยั ใน การทางานช่างสี

40 การป้ องกนั อบุ ตั เิ หตุ 3E1. Engineering (วศิ วกรรมศาสตร์)2. Education (การศึกษา)3. Enforcement (การออกกฎบงั คบั )