การบรรจุภัณ๊ฑ์

วิชาผลิตภณั ฑ์พชื 5 กกาารรบบรรรรจจุภุภณั ณัฑ์ ฑ์ วิชาผลิตภัณฑ์พืช ครผู ้สู อน นางสาวบศุ รนิ เหมือนพรอ้ ม วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยขี อนแก่น

การบรรจภุ ัณฑ์ 1. ความหายของภาชนะบรรจอุ าหาร ภาชนะบรรจุอาหาร หมายถึง ส่ิงทใี่ ช้หมุ้ หอ่ หรอื บรรจอุ าหารไวเ้ พ่ือทาหนา้ ทป่ี ้องกันอาหาร จากความเสียหายองั เนื่องจากการขนสง่ และสภาพสง่ิ แวดลอ้ มตา่ งๆ ให้ความสะดวกในการขนส่ง รวมท้ังเอ้ืออานวยประโยชนท์ างการคา้ และการบริโภค 2. ประโยชนข์ องภาชนะบรรจุอาหาร 1.1 ชว่ ยหุ้มห่ออาหาร หรือเปน็ ตัวรองรับอาหารและรวบรวมอาหารน้นั ไวใ้ หเ้ ปน็ หน่วย เดยี วกนั เพือ่ ความสะดวกในการขนสง่ เก็บรักษา และการจาหน่าย 1.2 ปอ้ งกนั อาหารท่ีบรรจุอย่ใู นภาชนะไม้ให้เส่ือมคุณภาพและเกิดความเสียหาย 1.3 อานวยความสะดวกในการผลติ การบรรจุ การขนส่ง การเกบ็ รักษาผลติ ภัณฑ์ไว้ใน คลังสนิ คา้ และต่อผบู้ รโิ ภค 1.4 บอกรายละเอยี ดและคุณภาพของอาหารท่ีบรรจุอยภู่ ายในให้แก่ผู้บรโิ ภค ชใี้ หเ้ ห็น ขอ้ แตกตา่ งทผ่ี ิดไปจากผลิตภณั ฑ์ชนิดเดียวกันแต่ย่หี ้อต่างกัน 3. ลักษณะของภาชนะบรรจุท่ีดี 3.1 แข็งแรง เพ่ือป้องกนั ความเสียหายที่จะเกดิ กบั ผลติ ภัณฑ์ภายใน ความแขง็ แรงของภาชนะ บรรจุไม่ควรเปล่ยี นแปลงเม่ือมีความช้นื หรือเปยี กนา้ วัสดทุ ่ีใชภ้ าชนะตอ้ งไมม่ ีสารเคมที ่ี เปน็ พษิ ซ่ึงสามารถถา่ ยทอดไปยังผลติ ภณั ฑ์ได้ 3.2 เป็นท่ยี อมรับของตลาดและผูบ้ รโิ ภค ทง้ั ในด้านรปู ร่าง ขนาด นา้ หนัก ความดึงดดู ใจ และ ข้อมูลของผลติ ภณั ฑ์ 3.3 งา่ ยตอ่ การบรรจแุ ละเก็บรักษา 3.4 ง่ายตอ่ การตรวจสอบคณุ ภาพของผลิตภณั ฑ์ 3.5 ง่ายต่อการขนสง่ กนิ เนอ้ื ทน่ี ้อยในการขนส่ง 3.6 งา่ ยต่อการกาจดั หรอื เปลย่ี นรูปแลว้ นากลับมาสงั เคราะหใ์ หม่ และไมม่ ีผลกระทบ ต่อสิ่งแวดลอ้ ม 3.7 หางา่ ย ราคาถูก และเป็นไปตามท่กี ฎหมายกาหนด 4. คณุ สมบัติของภาชนะบรรจุสาหรับผลิตภัณฑ์พชื ชนดิ ตา่ งๆ 4.1 ภาชนะบรรจสุ าหรับผลติ ภณั ฑอ์ าหารแหง้ จะต้องมีคณุ สมบตั ิดังน้ี 4.1.1 ป้องกนั การซมึ ผ่านของไอนา้ เพราะหากปริมาณความช้อื ของอาหารแหง้ เพม่ิ ขน้ึ จะทาให้เกิดความเสยี หาย เชน่ อาหารแห้งพวกผงจบั ตวั เปน็ ก้อนแขง็ หรือเกดิ ความหนดื สี กล่นิ รสชาติ ของอาหารเปล่ียนไป และทาให้เชื้อราเจริญได้งา่ ย 4.1.2 ป้องกนั การซึมผา่ นของก๊าซออกซิเจน เพราะจะทาให้อาหารเกดิ จาเหมน็ หืน โดยเฉพาะอาหารพวกที่มไี ขมันผสมอยู่ 4.1.3 สามารถเก็บรักษา กลิ่น รส ของอาหารไว้ได้ รวมทง้ั ป้องกันไม่ใหก้ ลิ่นจาก ภายนอกเข้าไปในภาชนะบรรจุ 4.1.4 มคี วามแข็งแรงพอสมควร สามารถทนตอ่ การเสียดสีกับอาหารแหง้ ได้โดยตวั ภาชนะบรรจไุ มเ่ สียหาย

ภาชนะบรรจนุ ยิ มใชก้ บั อาหารแหง้ เช่น กลอ่ งกระดาษแขง็ ถุงพลาสติก ถาดพลาสติก ปิดฝา กระป๋องเหล็กเคร่ืองดีบุก ขวดแกว้ 4.2 ภาชนะบรรจุสาหรบั ผลติ ภณั ฑ์แช่แขง็ ควรมีคุณสมบัตดิ งั น้ี 4.2.1 ปอ้ งกนั การซึมผา่ นของกา๊ ซออกซเิ จน เพราะจะทาให้เกิดปฏกิ ิริยาในอาหารได้เร็ว ขึ้นเชน่ การเหม็นหืน การเปลี่ยนสขี องอาหาร 4.2.2 ป้องกนั การสญู เสียความชื้นจากอาหารแชแ่ ขง็ 4.2.3 ดดู ซบั น้าไดน้ อ้ ย 4.2.4 ป้องกันการซมึ ผา่ นของแสง 4.2.5 ทนทานต่ออณุ หภูมทิ ใ่ี ช้แช่แข็ง และเก็บรกั ษาอาหารแชแ่ ข็งภายในระยะเวลาท่ี กาหนด 4.2.6 มีความทนทานต่ออุณหภูมิ โดยเฉพาะในกรณีทใี่ ชบ้ รรจอุ าหารสาเรจ็ รปู แช่แขง็ ซึง่ อาหารจะอบอุ่นหรืออบให้รอ้ นในภาชนะบรรจุก่อนบริโภค 4.3 ภาชนะบรรจสุ าหรบั ผลติ ภัณฑ์หมกั ดอง ควรมีคณุ สมบัติดงั น้ี 4.3.1 สามารถปอ้ งกนั การซึมผา่ นของไอน้าและก๊าซได้ดี 4.3.2 ปดิ ผนกึ ไดส้ นทิ ไม่มีการร่วั ซมึ ป้องกนั การปนเป้อื นของจลุ นิ ทรีย์ได้ 4.3.3 ไม่ทาปฏกิ ริ ิยากับผลติ ภัณฑ์ทบี่ รรจุ 4.3.4 สะดวกต่อการใช้ ตัวอย่างภาชนะทีน่ ยิ มใช้คอื ขวดแกว้ ถงุ พลาสติก 4.4 ภาชนะบรรจอุ าหารสาหรับการฆ่าเช้ือด้วยความร้อน ควรมีคุณสมบัตดิ งั นี้ 4.4.1 มคี วามแข็งแรง สามารถต่ออุณหภูมิและความดันสงู ท่ใี ชท้ าลายจลุ ินทรียใ์ นอาหาร โดยไมเ่ ปลีย่ นแปลงคุณภาพ หรือคณุ สมบัติ 4.4.2 ป้องกนั การซึมผ่านของไอนา้ ก๊าชและไขมนั 4.4.3 สามารถปดิ ผนึกไดแ้ น่น ไม่ร่วั หรือปรแิ ตก 4.4.4 ไม่ทาให้ก่อให้เกิดปฏิกริ ยิ าเคมีกับอาหาร ตัวอย่างภาชนะบรรจุเชน่ กระป๋องโลหะ ขวดแก้ว ริทอทเทเบลิ เพาซเป็นต้น 5. หลักการบรรจุ การบรรจอุ าหาร ขึ้นอยกู่ ับชนดิ ของอาหาร หรือผลิตภณั ฑ์ที่บรรจลุ งไป ซ่ึงจะมคี วามเหมาะสมกบั ภาชนะและ วิธกี ารที่แตกตา่ งกันออกไป มีหลักการดังน้ี 5.1. ความสะอาด ความสะอาดเป็นหัวใจสาคญั ของการบรรจุ ซ่งึ มผี ลโดยตรงต่อสุขภาพและ อายกุ ารเกบ็ รกั ษาของผลติ ภัณฑ์ โดยเฉพาะผลิตภณั ฑป์ ระเภทปลอดเชื้อยิง่ ต้องการความสะอาดในการ บรรจุ 5.2. ความสะดวก วธิ ีการบรรจุควรมขี ้นั ตอนทไ่ี ม่ยงุ่ ยาก สามารถได้ง่ายและสะดวก ไมม่ ี ขั้นตอนยุง่ ยากซับซ้อน 5.3. ความรวดเรว็ วธิ ีการบรรจุต้องทาได้รวดเร็วเพ่ือใหผ้ ลติ ภณั ฑส์ มั ผสั กบั บรรยากาศ ภายนอกน้อยทส่ี ดุ ถา้ ใชเ้ วลาในการบรรจุมากเกินไปจะทาใหเ้ กิดการปนเปอ้ื นของผลิตภัณฑ์ไดง้ ่าย

แบบฝึกหดั /คาถาม/ปญั หา 1. จงอธิบายถงึ ประโยชนข์ องภาชนะบรรจอุ าหาร 2. จงอธบิ ายถงึ ลักษณะทีด่ ีของภาชนะบรรจุอาหาร 3. จงอธิบายคุณสมบัตขิ องภาชนะบรรจอุ าหาร 4. จงอธบิ ายถงึ หลักการของวธิ กี ารบรรจอุ าหาร