คู่มือ อาหารสะอาด รสชาติอร่อย (Clean Food Good Taste)

คมู่ อื มาตรฐานสขุ าภบิ าลอาหาร สถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร (ตามกฎกระทรวงสขุ ลกั ษณะ ของสถานทจี่ ำ� หน่ายอาหาร พ.ศ. 2561) สำ� นักสขุ าภิบาลอาหารและน�ำ้ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข“อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 1 (Clean Food Good Taste)

หนงั สอื คมู่ ือมาตรฐานสขุ าภบิ าลอาหาร “สถานทีจ่ ำ� หน่ายอาหาร” (ตามกฎกระทรวงสขุ ลกั ษณะของสถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร พ.ศ. 2561) อาหารสะอาด รสชาตอิ รอ่ ย (Clean Food Good Taste) พิมพ์ครง้ั ท่ี 1 : มีนาคม 2564 จำ� นวนพิมพ์ : 5,000 เลม่ ผู้ประสานงาน : นายเอกชัย ชยั เดช นกั วิชาการสาธารณสุขช�ำนาญการ และพสิ จู นอ์ กั ษร จัดทำ� โดย : สำ� นกั สขุ าภบิ าลอาหารและนำ้� กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสขุ โทรศัพท์ 0-2590-4178 โทรสาร 0-2590-4186, 0-2590-4188 http://foodsan.anamai.moph.go.th พมิ พท์ ่ี : ศนู ยส์ อ่ื และสง่ิ พมิ พแ์ กว้ เจา้ จอม มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั สวนสนุ นั ทา ISBN : 978-616-11-4569-9 2 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

ค�ำนำ� คมู่ อื มาตรฐานสขุ าภบิ าลอาหาร“สถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร”(ตามกฎกระทรวง สุขลักษณะของสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร พ.ศ. 2561) เล่มนี้ จัดท�ำข้ึนเพ่ือ เป็นแนวทางในการพัฒนาและยกระดับสถานที่จ�ำหน่ายอาหารเพื่อขอรับรอง มาตรฐาน “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste และ Clean Food Good Taste Plus) และมีวัตถุประสงค์เพื่อสนับสนุนให้กับ เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานด้านสุขาภิบาลอาหารของศูนย์อนามัย สถาบันพัฒนา สุขภาวะเขตเมือง ส�ำนักงานสาธารณสุขจังหวัด องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ผู้ประกอบกิจการและผู้สัมผัสอาหาร ได้น�ำหลักเกณฑ์และวิธีการประเมินรับรอง มาตรฐานสถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหารไปใชเ้ ปน็ แนวทางในการพฒั นาสถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร ให้มีการจัดการสุขลักษณะที่ดีและลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคและเป็นไปตาม บทบัญญัติของกฎกระทรวงสุขลักษณะของสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร พ.ศ. 2561 และพระราชบญั ญัติการสาธารณสขุ พ.ศ. 2535 และท่ีแกไ้ ขเพม่ิ เตมิ กรมอนามยั หวงั เปน็ อยา่ งยงิ่ วา่ คมู่ อื เลม่ นจี้ ะชว่ ยใหเ้ จา้ หนา้ ทผี่ ปู้ ฏบิ ตั งิ าน ดา้ นสขุ าภบิ าลอาหารทงั้ สว่ นภมู ภิ าคและสว่ นทอ้ งถน่ิ ตลอดจนผปู้ ระกอบกจิ การ และผสู้ มั ผสั อาหารทป่ี ฏบิ ตั งิ านในสถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร ไดม้ คี วามรู้ ความเขา้ ใจ แนวทางในการพัฒนาสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารให้ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน “อาหารสะอาด รสชาตอิ รอ่ ย” (Clean Food Good Taste) ไดพ้ ฒั นาและยกระดบั มาตรฐานของสถานที่จ�ำหน่ายอาหารให้ผ่านเกณฑ์มาตรฐานในระดับก้าวหน้า Clean Food Good Taste Plus เปน็ สถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหารสะอาด ปลอดภัย ใส่ใจสุขภาพ อนั จะส่งผลดตี อ่ สขุ ภาพอนามยั ของประชาชน ผู้บรโิ ภคต่อไป กรมอนามัย มนี าคม 2564 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 3 (Clean Food Good Taste)

สารบญั หน้า บทท่ี 1 ความเป็นมาและวัตถุประสงค์การพัฒนาสถานที่จ�ำหน่ายอาหาร 5 บทที่ 2 หลักเกณฑ์และวิธีการการรับรองมาตรฐาน 11 สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร : อาหารสะอาด รสชาติอร่อย (Clean Food Good Taste และ Clean Food Good Taste Plus) บทที่ 3 เกณฑ์มาตรฐานสุขาภิบาลอาหาร “สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร” 22 - ระดับพ้ืนฐาน (Clean Food Good Taste) - ระดับดีมาก (Clean Food Good Taste Plus) บทท่ี 4 แนวทางการด�ำเนินงานพัฒนาและยกระดับมาตรฐาน 43 สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร คณะผู้จัดท�ำ 48 4 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

บทที่ 1 ความเปน็ มาและวตั ถปุ ระสงค์ การพฒั นาสถานทีจ่ �ำหนา่ ยอาหาร ปัจจุบันวัฒนธรรมการบริโภคอาหารของประชาชนเปลี่ยนแปลงไป จากเดมิ ทนี่ ยิ มประกอบอาหารเพอื่ บรโิ ภคเอง เปลยี่ นเปน็ นยิ มบรโิ ภคอาหารนอกบา้ น หรือบริโภคอาหารปรุงส�ำเร็จเพ่ิมมากข้ึน สถานที่จ�ำหน่ายอาหารจึงมี ผลกระทบส�ำคัญต่อสุขภาพประชาชน เนื่องจากสถานที่จ�ำหน่ายอาหาร ท่ีไม่ถูกสุขลักษณะอาจท�ำให้เกิดการปนเปื้อนเชื้อโรค สารเคมี หรือโลหะหนัก รวมทั้งมีความเส่ียงต่อการแพร่ระบาดของโรคท่ีมีอาหารและน�้ำเป็นสื่อ เพื่อให้ สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารมีสุขลักษณะที่ดีและลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรค จ�ำเป็น ต้องก�ำหนดมาตรการในการจัดการสุขลักษณะของสถานที่จ�ำหน่ายอาหาร และ ออกกฎกระทรวงทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั การจดั การสขุ ลกั ษณะของสถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร โดยมีองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในการควบคุม ก�ำกับ สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร ให้ถูกสุขลักษณะตามพระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. 2535 โดยได้บัญญัติ เกี่ยวกับการควบคุม ก�ำกับ สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร ไว้ในหมวด 8 มาตรา 38 ถึง 40 ซึ่งได้ให้อ�ำนาจองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในการออกข้อก�ำหนดท้องถ่ิน เพ่ือใช้ในการควบคุม ก�ำกับสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารในเขตรับผิดชอบให้ ถูกสุขลักษณะ โดยมีกรมอนามัยให้การสนับสนุนและเป็นท่ีปรึกษาทางด้าน มาตรฐานวชิ าการและปญั หาขอ้ กฎหมายตา่ ง ๆ ใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ ในการจัดการสถานที่จ�ำหน่ายอาหารในพื้นท่ี เพ่ือให้เกิดการจัดการ สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารให้มีสุขลักษณะท่ีดีและลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรค “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 5 (Clean Food Good Taste)

ส�ำนักสุขาภิบาลอาหารและน้�ำ จึงได้เสนอร่างกฎกระทรวงเก่ียวกับ การควบคมุ ดแู ลสขุ ลกั ษณะการประกอบกจิ การสถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร อาศยั อำ� นาจ แห่งพระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. 2535 และท่ีแก้ไขเพ่ิมเติม โดยกฎกระทรวงสขุ ลกั ษณะของสถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร พ.ศ. 2561 ไดป้ ระกาศใน ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 135 ตอนที่ 42 ก วันท่ี 20 มิถุนายน พ.ศ. 2561 ซ่ึงกฎกระทรวงฉบับนี้บังคับใช้ในเขตองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นท่ัวประเทศ ดงั นน้ั เพอ่ื ใหก้ ารพฒั นาสถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหารเปน็ ไปตามทก่ี ฎกระทรวงกำ� หนด สำ� นกั สขุ าภบิ าลอาหารและนำ้� จงึ ไดพ้ ฒั นาแบบตรวจมาตรฐานสขุ าภบิ าลอาหาร “สถานที่จ�ำหน่ายอาหาร” เพ่ือรองรับกฎกระทรวงสุขลักษณะของ สถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร พ.ศ. 2561 รวมถงึ ปรบั ปรงุ และยกเลกิ เกณฑม์ าตรฐานดา้ น สุขาภิบาลอาหารของสถานประกอบกิจการอาหาร ท่ีเข้าข่ายตามค�ำนิยามของ สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร เพื่อให้ความสอดคล้องตามบทบัญญัติของกฎกระทรวง สุขลักษณะของสถานที่จ�ำหน่ายอาหาร พ.ศ. 2561 และได้พัฒนาคู่มือมาตรฐาน สุขาภิบาลอาหาร “สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร” อาหารสะอาด รสชาติอร่อย (Clean Food Good Taste) เพ่ือรองรับตามกฎกระทรวงสุขลักษณะของ สถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร พ.ศ. 2561 เพ่ือให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ส�ำนักงาน สาธารณสุขจังหวัด ศูนย์อนามัยท่ี 1-12 สถาบันพัฒนาสุขภาวะเขตเมือง ผู้ประกอบกิจการ และผู้สัมผัสอาหาร ได้น�ำหลักเกณฑ์และข้อก�ำหนดของ เกณฑ์มาตรฐานไปเป็นแนวทางในการพัฒนาสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารให้สะอาด ถูกสุขลักษณะตามหลักสุขาภิบาลอาหาร มีการจ�ำหน่ายอาหารปลอดภัย และ มีคุณค่าทางโภชนาการ 6 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

วัตถุประสงค์ : การพัฒนาสถานที่จ�ำหน่ายอาหาร 1. เพื่อพัฒนาสถานที่จ�ำหน่ายอาหาร ให้เป็นไปตามบทบัญญัติของ กฎกระทรวงสขุ ลกั ษณะของสถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร พ.ศ.2561 และพระราชบญั ญตั ิ การสาธารณสุข พ.ศ. 2535 และที่แก้ไขเพิ่มเติม 2. เพ่ือส่งเสริมให้ผู้ประกอบกิจการและผู้สัมผัสอาหารมีความรู้ ความเข้าใจ หลักเกณฑ์และแนวทางในการพัฒนาสถานที่จ�ำหน่ายอาหารให้มี การจัดการของสถานท่ี อาหาร ภาชนะ อุปกรณ์ และผู้สัมผัสอาหารให้มี สุขลักษณะที่ดี เพื่อให้อาหารที่จ�ำหน่ายสะอาด ปลอดภัยต่อผู้บริโภค 3. เพื่อส่งเสริมให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น น�ำหลักเกณฑ์และวิธีการ ประเมินรับรองมาตรฐานไปใช้พัฒนาและปรับปรุงสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร ใหม้ คี ณุ ภาพตามเกณฑม์ าตรฐานสขุ าภบิ าลอาหาร “สถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร” และ ไดร้ บั การรบั รองมาตรฐานอาหารสะอาด รสชาตอิ รอ่ ย (Clean Food Good Taste และ Clean Food Good Taste Plus) 4. เพ่ือสร้างกลไกความร่วมมือของภาคีเครือข่ายท้ังหน่วยงานภาครัฐ ภาคสาธารณสุข ภาคเอกชน ผู้ประกอบกิจการ ผู้สัมผัสอาหารและผู้บริโภค เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารในพ้ืนที่ ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ : การพัฒนาสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินมีการพัฒนาสถานที่จ�ำหน่ายอาหารในพ้ืนท่ี ใ ห ้ มี สุ ข ลั ก ษ ณ ะ ที่ ดี แ ล ะ ผ ่ า น เ ก ณ ฑ ์ ม า ต ร ฐ า น สุ ข า ภิ บ า ล อ า ห า ร “สถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร” อาหารสะอาด รสชาตอิ รอ่ ย (Clean Food Good Taste และ Clean Food Good Taste Plus) และเป็นไปตามบทบัญญัติ ตามกฎกระทรวงสุขลักษณะของสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร พ.ศ. 2561 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 7 (Clean Food Good Taste)

นิยามที่เก่ียวข้อง : การพัฒนาสถานที่จ�ำหน่ายอาหาร “สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร” หมายความว่า อาคาร สถานที่ หรือ บริเวณใด ๆ ที่มิใช่ท่ีหรือทางสาธารณะ ท่ีจัดไว้เพื่อประกอบอาหารหรือปรุง อาหารจนสําเร็จ และจําหน่ายให้ผู้ซ้ือสามารถบริโภคได้ทันที ท้ังน้ี ไม่ว่าจะเป็น การจําหน่ายโดยจัดให้มีบริเวณไว้สําหรับการบริโภค ณ ท่ีน้ัน หรือ นําไปบริโภค ที่อื่นก็ตาม “อาหารสด” หมายความว่า อาหารที่มีสภาพเป็นของสด เช่น เนื้อสัตว์ ผัก หรือผลไม้ “อาหารประเภทปรุงส�ำเร็จ” หมายความว่า อาหารท่ีได้ผ่านการท�ำ ประกอบหรอื ปรงุ สำ� เรจ็ พรอ้ มทจี่ ะรบั ประทานได้ รวมทง้ั ของหวานและเครอ่ื งดมื่ ชนิดต่าง ๆ “อาหารแห้ง” หมายความว่า อาหารท่ีผ่านกระบวนการท�ำให้แห้ง โดยการอบ รมควัน ตากแห้ง หรือวิธีการอื่นใด เพื่อลดปริมาณความช้ืนที่มีอยู่ ในอาหารลงและเก็บรักษาไว้ได้นานข้ึน “เครื่องปรุงรส” หมายความว่า ส่ิงท่ีใช้ในกระบวนการปรุงอาหาร ให้มีรูปแบบ รสชาติ หรือกล่ินรสชวนรับประทาน เช่น เกลือ น้�ำปลา น้�ำส้มสายชู ซอส รวมท้ังเคร่ืองเทศ สมุนไพร หรือมัสตาร์ด “วัตถุเจือปนอาหาร” หมายความว่า วัตถุท่ีตามปกติมิได้ใช้เป็นอาหาร หรือเป็นส่วนประกอบที่ส�ำคัญของอาหาร แต่ใช้เจือปนในอาหารเพ่ือประโยชน์ ในการผลิต การบรรจุ การเก็บรักษา หรือการขนส่ง และให้หมายความรวมถึง วัตถุท่ีมิได้เจือปนในอาหาร แต่บรรจุรวมอยู่กับอาหารเพ่ือประโยชน์ดังกล่าว ข้างต้น เช่น วัตถุกันช้ืน วัตถุดูดออกซิเจน 8 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

“ผู้ประกอบกิจการ” หมายความว่า บุคคลหรือนิติบุคคลท่ีได้รับ ใบอนุญาตหรือหนังสือรับรองการแจ้งจัดตั้งสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร และให้ หมายความรวมถึงผู้ที่ได้รับมอบหมายให้ควบคุม ก�ำกับ หรือดูแลการด�ำเนินการ ของสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารน้ัน “ผู้สัมผัสอาหาร” หมายความว่า บุคคลที่เก่ียวข้องกับอาหารต้ังแต่ กระบวนการเตรียม ประกอบ ปรุง จ�ำหน่ายและเสิร์ฟอาหาร รวมถึงการล้าง และเก็บภาชนะอุปกรณ์ “มาตรฐานอาหารสะอาด รสชาติอร่อย (Clean Food Good Taste) ระดับพื้นฐาน” หมายความว่า สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารมีการพัฒนาและ ผ่านเกณฑ์การประเมินมาตรฐานสุขาภิบาลอาหาร “สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร” จ�ำนวน 5 หมวด ดังนี้ หมวด 1 สถานที่จ�ำหน่ายอาหาร (จ�ำนวน 35 ข้อ) หมวด 2 อาหาร กรรมวิธีการท�ำ ประกอบ หรือปรุง การเก็บรักษา และ การจ�ำหน่ายอาหาร (จ�ำนวน 22 ข้อ) หมวด 3 สขุ ลกั ษณะของภาชนะ อปุ กรณ์ และเครอ่ื งใชอ้ น่ื ๆ (จำ� นวน 11 ขอ้ ) หมวด 4 สขุ ลกั ษณะสว่ นบคุ คลของผปู้ ระกอบกจิ การและผสู้ มั ผสั อาหาร (จ�ำนวน 6 ข้อ) หมวด 5 ตรวจการปนเปอ้ื นเชอื้ โคลฟิ อรม์ แบคทเี รยี ในอาหาร ภาชนะ อปุ กรณ์ มือผู้สัมผัสอาหาร (จ�ำนวน 10 ตัวอย่าง) “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 9 (Clean Food Good Taste)

“มาตรฐานอาหารสะอาด รสชาตอิ รอ่ ย (Clean Food Good Taste Plus) ระดับดีมาก” หมายความว่า สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารมีการพัฒนาและผ่านเกณฑ์ การประเมินมาตรฐาน จ�ำนวน 2 ข้อ ดังนี้ 1. ผ่านเกณฑ์การประเมินมาตรฐานสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร (อาหารสะอาด รสชาติอร่อย (Clean Food Good Taste)) ระดับพ้ืนฐาน จ�ำนวน 5 หมวด 2. ผ่านเกณฑ์การพัฒนาและยกระดับมาตรฐานสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร ในระดับก้าวหน้า จ�ำนวน 9 ข้อ 10 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

บทท่ี 2 หลกั เกณฑ์และวิธกี ารการรบั รองมาตรฐาน สถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร : อาหารสะอาด รสชาตอิ รอ่ ย (Clean Food Good Taste และ Clean Food Good Taste Plus) การรับรองมาตรฐาน : สถานที่จ�ำหน่ายอาหาร การรบั รองมาตรฐานสขุ าภบิ าลอาหารสถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร มหี ลกั เกณฑ์ ในการรับรองมาตรฐาน จ�ำนวน 2 ระดับ และอายุการรับรอง จ�ำนวน 1 ปี ดังน้ี 1. ระดับพ้นื ฐาน : อาหารสะอาด รสชาตอิ ร่อย (Clean Food Good Taste) ผา่ นเกณฑก์ ารประเมนิ มาตรฐานสขุ าภบิ าลอาหาร “สถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร” ประกอบด้วย 5 หมวด ดังน้ี ข้อก�ำหนด จ�ำนวน หมวด 1 สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร 35 ข้อ หมวด 2 อาหาร กรรมวธิ กี ารทำ� ประกอบ หรอื ปรงุ การเกบ็ รกั ษา 22 ข้อ และการจ�ำหน่ายอาหาร หมวด 3 สุขลักษณะของภาชนะ อุปกรณ์ และเครื่องใช้อ่ืน ๆ 11 ข้อ หมวด 4 สุขลักษณะส่วนบุคคลของผู้ประกอบกิจการและ 6 ข้อ ผู้สัมผัสอาหาร หมวด 5 ตรวจการปนเปื้อนเช้ือโคลิฟอร์มแบคทีเรียในอาหาร 10 ตวั อยา่ ง ภาชนะ อุปกรณ์ และมือผู้สัมผัสอาหาร “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 11 (Clean Food Good Taste)

2. ระดบั ดมี าก : อาหารสะอาด รสชาตอิ รอ่ ย (Clean Food Good Taste Plus) ผา่ นเกณฑก์ ารประเมนิ มาตรฐานสขุ าภบิ าลอาหาร “สถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร” จ�ำนวน 2 หมวด ดังนี้ 1. เกณฑก์ ารประเมนิ มาตรฐานสขุ าภบิ าลอาหาร “สถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร” อาหารสะอาด รสชาติอร่อย (Clean Food Good Taste) ระดับพื้นฐาน (จ�ำนวน 5 หมวด) 2. เกณฑ์การพัฒนาและยกระดับมาตรฐาน สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร ในระดับก้าวหน้า จ�ำนวน 9 ข้อ หน่วยงานรับรองมาตรฐาน : สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร ดังน้ี ระดับการรับรองมาตรฐาน หน่วยงานตรวจรับรองมาตรฐาน ระดับพ้ืนฐาน องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ระดับดีมาก 1. ส�ำนักงานสาธารณสุขจังหวัด ร่วมกับ 2. ศนู ยอ์ นามยั ท่ี 1 – 12 / สถาบนั พฒั นาสขุ ภาวะเขตเมอื ง 12 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

ป้ายรับรองมาตรฐาน : สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร ระดับพ้ืนฐาน อาหารสะอาด รสชาติอร่อย (Clean Food Good Taste) 1. สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารท่ีมีพื้นที่มากกว่า 200 ตารางเมตร ขนาดป้ายรับรองมาตรฐาน 50 X 50 เซนติเมตร 2. สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารท่ีมีพ้ืนที่น้อยกว่า 200 ตารางเมตร ขนาดป้ายรับรองมาตรฐาน 30 X 30 เซนติเมตร หรือตามความเหมาะสมของรูปแบบสถานที่จ�ำหน่ายอาหาร ระดับดีมาก อาหารสะอาด รสชาติอร่อย (Clean Food Good Taste Plus) ขนาดป้ายรับรอง : 50 X 50 เซนติเมตร 13 อายุการรับรองมาตรฐาน จ�ำนวน 1 ปี “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

เกณฑก์ ารประเมนิ มาตรฐานสขุ าภบิ าลอาหาร : สถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร 14 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

“อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 15 (Clean Food Good Taste)

1.2 บรเิ วณทเ่ี ตรียม ปรงุ ประกอบอาหาร (ตอ่ ) 16 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

“อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 17 (Clean Food Good Taste)

2.2 น้�ำดื่ม และนำ้� ใช้ (ตอ่ ) 18 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

“อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 19 (Clean Food Good Taste)

20 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

“อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 21 (Clean Food Good Taste)

บทที่ 3 เกณฑม์ าตรฐานสขุ าภบิ าลอาหาร “สถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร” เกณฑม์ าตรฐานสขุ าภบิ าลอาหาร “สถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร” ตามกฎกระทรวง สุขลักษณะของสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร พ.ศ. 2561 อาหารสะอาด รสชาติอร่อย (Clean Food Good Taste และ Clean Food Good Taste Plus) มรี ายละเอยี ด ของข้อก�ำหนดมาตรฐาน ดังน้ี 1. ระดับพื้นฐาน : Clean Food Good Taste 1.1 ด้านกายภาพ : จ�ำนวน 4 หมวด (จ�ำนวน 74 ข้อ) ดังน้ี หมวด 1 สถานที่จ�ำหน่ายอาหาร (จ�ำนวน 35 ข้อ) 1.1 บริเวณท่ีจ�ำหน่าย และบริโภคอาหาร (จำ� นวน10ขอ้ ) 1.2 บริเวณที่เตรียม ปรุง ประกอบอาหาร (จำ� นวน15ขอ้ ) 1.3 บริเวณห้องส้วม (จ�ำนวน 4 ข้อ) 1.4 ค่าความเข้มของแสงสว่าง (จ�ำนวน 6 ข้อ) หมวด 2 อาหาร กรรมวธิ กี ารท�ำ ประกอบ หรือปรงุ การเก็บรกั ษา และ การจ�ำหน่ายอาหาร (จ�ำนวน 22 ข้อ) 2.1 อาหารสด อาหารแห้ง และอาหารปรุงส�ำเร็จพร้อมบริโภค (จำ� นวน10ขอ้ ) 2.2 น�้ำด่ืม และน�้ำใช้ (จ�ำนวน 7 ข้อ) 2.3 น้�ำแข็ง (จ�ำนวน 5 ข้อ) หมวด 3 สขุ ลกั ษณะของภาชนะ อปุ กรณ์ และเครอ่ื งใชอ้ นื่ ๆ (จำ� นวน11ขอ้ ) หมวด 4 สขุ ลกั ษณะสว่ นบคุ คลของผปู้ ระกอบกจิ การและผสู้ มั ผสั อาหาร (จ�ำนวน 6 ข้อ) 1.2 ข้อก�ำหนดด้านชีวภาพ หมวด 5 ตรวจการปนเปื้อนเชื้อโคลิฟอร์มแบคทีเรียในอาหาร ภาชนะอุปกรณ์ และมอื ผูส้ ัมผัสอาหาร (จ�ำนวน 10 ตัวอย่าง) 22 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

หมวด 1 สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร : จ�ำนวน 35 ข้อ 1.1 บริเวณท่ีจ�ำหน่าย และบริโภคอาหาร : จ�ำนวน 10 ข้อ 1. พ้ืน สะอาด ไม่มีเศษขยะ หรือ เศษอาหาร ในระหว่างให้บริการ 2. ผนังหรือเพดาน สะอาด ไม่มีหยากไย่ 3. เป็นเขตปลอดบุหรี่ ตามกฎหมายว่าด้วยการ ควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ 4. มีอ่างล้างมือ หรือ อุปกรณ์ท�ำความสะอาดมือ ในพื้นท่ีบริโภคอาหาร และจ�ำหน่ายอาหาร 5. โต๊ะหรือเก้าอ้ี ท่ีใช้ บริโภคอาหาร สะอาด ไมช่ ำ� รดุ และไมม่ คี ราบสกปรก “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 23 (Clean Food Good Taste)

6. ไม่พบสัตว์ แมลงน�ำโรค สัตว์เลี้ยง ในพื้นท่ีรับประทานอาหาร และ พื้นที่จ�ำหน่ายอาหาร 7. จัดบริการช้อนกลาง ส�ำหรับอาหาร ที่ต้องรับประทานร่วมกัน 8. ไมใ่ ชก้ า๊ ซหงุ ตม้ เปน็ เชอื้ เพลงิ บนโตะ๊ หรอื ที่รับประทานอาหาร 9. ไม่ใช้เมทานอลหรือเมทิลแอลกอฮอล์ เป็นเช้ือเพลิงในการปรุงหรืออุ่นอาหาร กรณีใช้แอลกอฮอล์แข็งเป็นเช้ือเพลิง ตอ้ งได้มาตรฐานผลติ ภัณฑ์อุตสาหกรรม 10. มมี าตรการหรอื อปุ กรณห์ รอื เครอ่ื งมอื สำ� หรบั ปอ้ งกนั อคั คภี ยั ในสถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร 24 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

1.2 บริเวณท่ีเตรียม ปรุง ประกอบอาหาร : (จ�ำนวน 15 ข้อ) 1. พื้น ท�ำด้วยวัสดุแข็งแรง ไม่ช�ำรุด ท�ำความสะอาดได้ง่าย 2. พ้ืน สะอาด ไม่มีน้�ำขัง ไม่มีเศษขยะ หรือเศษอาหารบนพ้ืน 3. ผนัง หรือเพดาน สะอาด ไม่มีหยากไย่ หรือคราบน�้ำมัน 4. มีการระบายอากาศเพียงพอ เช่น มีปล่องระบายควัน และหรือ พัดลมดูดอากาศ หรือเครื่องปรับอากาศ เป็นต้น 5. มีอ่างล้างมือ สะอาด ไม่มีคราบสกปรก ใช้การได้ดี มีสบู่ใช้ตลอดเวลา 6. โตะ๊ ทใ่ี ชเ้ ตรยี ม ประกอบ หรอื ปรงุ อาหาร สะอาด มีสภาพดี ไม่มีคราบสกปรก สูงจากพื้นอย่างน้อย 60 เซนติเมตร 7. ไม่เตรียม ประกอบ หรือปรุงอาหารบนพ้ืน และบริเวณหน้าห้องส้วม 8. ไมพ่ บสตั ว์ แมลงนำ� โรค สตั วเ์ ลย้ี ง ในบรเิ วณทเ่ี ตรยี ม ปรงุ ประกอบอาหาร “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 25 (Clean Food Good Taste)

9. สารเคมีที่เป็นพิษหรืออันตราย จัดเก็บแยก ออกจากบรเิ วณทเี่ ตรยี มปรงุ ประกอบอาหาร และมีการติดฉลากหรือป้ายท่ีชัดเจน 10. ไมน่ ำ� ภาชนะบรรจสุ ารเคมี มาใชบ้ รรจอุ าหาร 11. มีถังรองรับมูลฝอยท่ีมีสภาพดี ไม่รั่วซึม และ มีฝาปิดมิดชิด 12. บริเวณรอบถังรองรับมูลฝอย สะอาด ไม่มีเศษขยะตกค้าง และคราบสกปรก 13. มกี ารแยกเศษอาหารออกจากมลู ฝอยประเภทอนื่ 14. ทอ่ หรอื รางระบายน้�ำ สามารถระบายน้�ำได้ดี ไม่มีเศษอาหารตกค้าง 15. มีระบบดักไขมันหรือการบ�ำบัดน้�ำเสีย ก่อนระบายทิ้งสู่สาธารณะ 26 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

1.3 บริเวณห้องส้วม : (จ�ำนวน 4 ข้อ) 1. ห้องส้วม และอ่างล้างมือ มีจ�ำนวนเพียงพอ มสี ภาพทพี่ รอ้ มใชง้ านตลอดระยะเวลาทใี่ หบ้ รกิ าร 2. หอ้ งสว้ ม สะอาด ไมม่ กี ลนิ่ เหมน็ ไมม่ คี ราบสกปรก ไม่มีน้�ำขัง 3. อา่ งลา้ งมอื สะอาด ไมม่ คี ราบสกปรก ใชก้ ารไดด้ ี มีสบู่ใช้ตลอดเวลา 4. ห้องส้วม แยกเป็นสัดส่วน และประตูต้องปิดตลอดเวลา จากบริเวณ ทเ่ี ตรียม ปรุง ประกอบ จ�ำหน่าย และบริโภคอาหาร 1.4 ค่าความเข้มของแสงสว่างในบริเวณต่างๆ : (จ�ำนวน 6 ข้อ) บรเิ วณ ในสถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร คา่ ความเขม้ ของแสงสวา่ ง ไมน่ อ้ ยกวา่ 1. บริเวณท่ีจ�ำหน่ายอาหาร / 215 ลักซ์ ใหบ้ รกิ ารอาหารแบบบรกิ ารตนเอง (บฟุ เฟต่ )์ และมีที่ครอบหลอดไฟ 300 ลักซ์ 2. บริเวณที่เตรียม ปรุงอาหาร 300 ลักซ์ และมีท่ีครอบหลอดไฟ 100 ลักซ์ 3. บริเวณท่ีล้างภาชนะอุปกรณ์ 100 ลักซ์ 4. ห้องแช่เย็น 100 ลักซ์ 5. ห้องเก็บอาหาร 6. ห้องส้วม “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 27 (Clean Food Good Taste)

หมวด 2 อาหาร กรรมวิธีการท�ำ ประกอบ หรือปรุง การเก็บรักษา และการจ�ำหน่ายอาหาร (จ�ำนวน 22 ข้อ) 2.1 อาหารสด อาหารแหง้ และอาหารปรงุ สำ� เรจ็ พรอ้ มบรโิ ภค : (จำ� นวน 10 ขอ้ ) 1. เนอื้ สตั วส์ ด สะอาด ไมม่ กี ลน่ิ เนา่ เสยี หรอื ลักษณะผิดธรรมชาติ 2. เน้ือสัตว์สด จัดเก็บในอุณหภูมิที่ต�่ำกว่า 5 องศาเซลเซียส เก็บในภาชนะสะอาด มกี ารปกปดิ และวางสงู จากพน้ื อยา่ งนอ้ ย 60 เซนติเมตร 3. เนอื้ สตั วส์ ด ผกั และผลไมส้ ด มกี ารลา้ งใหส้ ะอาด ก่อนน�ำมาปรุงหรือเก็บ 4. อาหารแห้ง ไม่พบเช้ือรา ส่ิงสกปรก ส่ิงแปลกปลอม เก็บในภาชนะสะอาด และ วางสูงจากพื้นอย่างน้อย 60 เซนติเมตร 5. อาหารในภาชนะบรรจทุ ป่ี ดิ สนทิ มเี ครอื่ งหมาย รบั รองมาตรฐาน เชน่ เลขสารบบอาหาร (อย.) มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) หรอื เครอ่ื งหมายอน่ื ทห่ี นว่ ยงานราชการรบั รอง 28 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

6. อาหารปรุงส�ำเร็จพร้อมบริโภค เก็บในภาชนะท่ีสะอาด เหมาะสม ตามประเภทอาหารและวางสงู จากพน้ื อย่างน้อย 60 เซนติเมตร 7. อาหารปรุงส�ำเร็จพร้อมบริโภค มีการปกปิดด้วยวิธีที่สามารถ ป้องกันการปนเปื้อนได้ เช่น ตู้ ภาชนะที่มีฝาปิด เป็นต้น 8. อาหารปรุงส�ำเร็จพร้อมบริโภค ท่ีรอการจ�ำหน่าย หรือจัดบริการ ประเภทต้ม แกง เป็นต้น เก็บที่ อุณหภูมิสูงกว่า 60 องศาเซลเซียส และน�ำมาอุ่นด้วยความร้อนทุก 2 ชั่วโมง 9. อาหารปรุงส�ำเร็จพร้อมบริโภค ประเภท สลัด ซูชิ เป็นต้น เก็บที่อุณหภูมิต�่ำกว่า 5 องศาเซลเซียส 10. อาหารสด อาหารแห้ง อาหารปรุงส�ำเร็จพร้อมบริโภค เก็บแยกเป็นสัดส่วน มีการปกปิด ไม่วางบนพ้ืน “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 29 (Clean Food Good Taste)

2.2 น้�ำด่ืม และน้�ำใช้ : (จ�ำนวน 7 ข้อ) น�้ำดื่มหรือเคร่ืองดื่ม ในภาชนะบรรจุปิดสนิท 1. ไดม้ าตรฐาน และมเี ครอ่ื งหมายรบั รองมาตรฐาน เช่น มเี ลขสารบบอาหาร (อย.) 2. พ้ืนผิวภายนอกของภาชนะบรรจุสะอาด ไม่มีคราบสกปรก เก็บสูงจากพื้นอย่างน้อย 15 เซนติเมตร น�้ำดื่มหรือเครื่องด่ืม ท่ีไม่ได้บรรจุในภาชนะบรรจุปิดสนิท 3. ภาชนะบรรจุ สะอาด มีฝาปิด มีก๊อกหรือ ทางเทรินน�้ำ หรือมีอุปกรณ์ท่ีมีด้าม ส�ำหรับตักโดยเฉพาะ 4. ภาชนะบรรจุ เก็บสูงจากพื้นอย่างน้อย 60 เซนติเมตร 5. น้�ำท่ีใช้ปรุง ประกอบอาหาร หรือ เครื่องด่ืม สะอาด ปลอดภัย ได้มาตรฐานตามท่ี หน่วยงานราชการรับรอง น�้ำใช้ 6. น้�ำใช้ เป็นนำ�้ ประปา หรือน้�ำที่ผ่านการปรับปรุง คุณภาพน้�ำ ตามค�ำแนะน�ำของเจ้าหน้าท่ี 7. ภาชนะบรรจุสะอาด มีสภาพดี 30 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

2.3 น้�ำแข็ง : (จ�ำนวน 5 ข้อ) 1. นำ้� แขง็ สะอาด ปลอดภยั ไดม้ าตรฐาน เชน่ ขนึ้ ทะเบยี นสถานทผ่ี ลติ อาหาร (อย.) หรือมีการตรวจคุณภาพน้�ำแข็งตามหลักเกณฑ์ที่ก�ำหนด เป็นต้น 2. ภาชนะบรรจุสะอาด ไม่มีคราบสกปรก มีฝาปิด 3. ภาชนะบรรจุ วางสงู จากพนื้ อยา่ งนอ้ ย 15 เซนตเิ มตร จากปากขอบภาชนะ สูงจากพื้นอย่างน้อย 60 เซนติเมตร และบริเวณท่ีวางภาชนะบรรจุ ไม่มีน�้ำขังเฉอะแฉะ หรือวางใกล้ถังขยะ 4. ใช้อุปกรณ์ท่ีสะอาด มีด้ามจับ ส�ำหรับคีบหรือตักน้�ำแข็งโดยเฉพาะ 5. ไม่น�ำอาหารหรือส่ิงของ ไปแช่รวมในถังน้�ำแข็งส�ำหรับบริโภค “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 31 (Clean Food Good Taste)

หมวด 3 สุขลักษณะของภาชนะ อุปกรณ์ และเครื่องใชอ้ ่ืน ๆ (จำ� นวน 11 ขอ้ ) 1. ภาชนะ อปุ กรณ์ จดั เกบ็ ในทส่ี ะอาด มกี ารปกปดิ เชน่ ตู้กลอ่ งทม่ี ฝี าปดิ เปน็ ตน้ 2. เขยี ง สะอาด มสี ภาพดี มกี ารแยกใชร้ ะหวา่ งเนอ้ื สตั วส์ กุ เนอ้ื สตั วด์ บิ ผกั และผลไม้ เน้ือสัตว์สุก เน้ือสัตว์ดิบ ผัก ผลไม้ 3. เคร่ืองปรุงรส เช่น น�้ำส้มสายชู น�้ำปลา น�้ำจ้ิม ใส่ในภาชนะที่ปลอดภัย เช่น แก้ว กระเบ้ืองเคลือบขาว และมีฝาปิด หรือการปกปิด 4. ช้อน ส้อม ตะเกียบ วางต้ังเอาด้ามขึ้น หรือวางเป็นระเบียบในภาชนะที่สะอาด ไม่มีคราบสกปรก สูงจากพ้ืนอย่างน้อย 60 เซนตเิ มตร 5. จาน ชาม ถ้วย แก้วน�้ำ ถาดหลุม ฯลฯ ที่จัดไว้บริการอาหารเก็บในภาชนะหรือ ตะแกรงท่ีสะอาด วางสูงจากพื้นอย่างน้อย 60 เซนติเมตร 6. ตู้เย็น ตู้แช่ อุปกรณ์เก็บรักษาความเย็น มีขนาดท่ีเพียงพอ สะอาด มีสภาพดี มีประสิทธิภาพเหมาะสม ในการเกบ็ รกั ษาคุณภาพอาหาร 7. ตู้อบ เตาอบ เตาไมโครเวฟ อุปกรณ์ ประกอบหรอื ปรงุ อาหารดว้ ยความรอ้ นอน่ื ๆ สะอาด มีสภาพดี และไม่ช�ำรุด 32 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

การล้างภาชนะอุปกรณ์ 8. บริเวณท่ีล้างภาชนะ อุปกรณ์ สูงจากพ้ืนอย่างน้อย 60 เซนติเมตร 9. แยกเศษอาหารออกจากภาชนะก่อนการท�ำความสะอาด โดยจัดเก็บ ภาชนะทร่ี อทำ� ความสะอาดในภาชนะรองรบั และวางสงู จากพน้ื อยา่ งนอ้ ย 30 เซนตเิ มตร 10. ล้างภาชนะ อุปกรณ์ด้วยสารท�ำความสะอาดท่ีได้มาตรฐาน และ ล้างด้วยน้�ำสะอาดอย่างน้อย 2 คร้ัง หรือล้างด้วยน�้ำไหลหรือ ใช้เครื่องล้างภาชนะที่ได้มาตรฐาน 11. มกี ารฆา่ เชอ้ื ภาชนะ อปุ กรณ์ ภายหลงั การทำ� ความสะอาด เชน่ ตากแดด หรอื แชน่ ำ้� รอ้ น หรอื แชน่ ำ�้ คลอรนี หรอื ใชเ้ ครอื่ งอบดว้ ยความรอ้ น เปน็ ตน้ หมวด 4 สุขลักษณะส่วนบุคคลของผู้ประกอบกิจการและผู้สัมผัสอาหาร (จ�ำนวน 6 ข้อ) 1. มหี ลกั ฐานการตรวจสขุ ภาพในปนี น้ั ๆ ตามขอ้ กำ� หนดทอ้ งถนิ่ ใหต้ รวจสอบได้ 2. มสี ขุ ภาพดี ในขณะปฏบิ ตั งิ าน ไมแ่ สดงอาการเจบ็ ปว่ ยดว้ ยโรคทเ่ี กดิ จาก อาหารและน้�ำเป็นส่ือ “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 33 (Clean Food Good Taste)

3. มีทะเบียน และหรือหลักฐานผ่านการอบรมของผู้ประกอบกิจการ และผู้สัมผัสอาหารทุกคนท่ีปฏิบัติงานตามหลักสูตรการอบรม ผปู้ ระกอบกจิ การหรอื ผสู้ มั ผสั อาหาร จากหนว่ ยงานจดั การอบรมทก่ี ำ� หนด 4. แต่งกายสะอาด สวมเสื้อมีแขนหรือเครื่องแบบ ทีเ่ หมาะสม และสวมหมวก หรอื เนท็ คลุมผม หรอื วิธีการอ่ืนใด ที่สามารถป้องกันการปนเปื้อนได้ 5. ใชอ้ ปุ กรณใ์ นการหยบิ จบั อาหารปรงุ สำ� เรจ็ พรอ้ มบรโิ ภค และปฏบิ ตั ถิ กู ตอ้ ง 6. มสี ขุ นสิ ยั ทดี่ ใี นขณะปฏิบัติงาน เชน่ ตดั เลบ็ สนั้ ไมท่ าสเี ลบ็ ไมส่ บู บหุ รี่ หรอื การกระทำ� ใด ๆ ที่จะก่อให้เกิดการปนเปื้อนต่ออาหารที่จ�ำหน่าย 34 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

หมวด 5 ตรวจการปนเปอ้ื นเชอ้ื โคลฟิ อรม์ แบคทเี รยี ในอาหาร ภาชนะ อปุ กรณ์ มือผู้สัมผัสอาหาร (จ�ำนวน 10 ตัวอย่าง) ชุดตรวจโคลิฟอร์มแบคทีเรียในภาชนะสัมผัสอาหาร อาหารปรุงส�ำเร็จ พรอ้ มบรโิ ภคและมอื ผสู้ มั ผสั อาหาร หรอื ชดุ ตรวจสอบ อ.13 (SI Medium หรอื SI-2) ใชส้ ำ� หรบั ตรวจการปนเปอ้ื นเชอื้ โคลฟิ อรม์ แบคทเี รยี ในอาหาร ภาชนะ อปุ กรณแ์ ละมอื โดยใช้โคลิฟอร์มแบคทีเรียเป็นตัวบ่งช้ีสภาวะการปนเปื้อน โคลิฟอร์มแบคทีเรีย เป็นเชื้อโรคที่มักพบอยู่ในระบบทางเดินอาหารของคนและสตั วเ์ ลอื ดอนุ่ ถงึ 95% ดังนั้น ถ้าตรวจพบโคลิฟอร์มแบคทีเรีย ย่อมหมายความว่าอาหารหรือภาชนะ อุปกรณ์หรือมือผู้สัมผัสอาหารที่ตรวจสอบน้ันอาจถูกปนเปื้อนด้วยอุจจาระ หลกั การทำ� งาน คอื เมอ่ื โคลฟิ อรม์ แบคทเี รยี ยอ่ ยสลายนำ้� ตาลจากแลคโตส จะท�ำให้เกิดกรดและก๊าซขึ้น กรดท�ำให้ pH ของอาหารเล้ียงเช้ือลดลง จึงท�ำให้ เกิดการเปล่ียนสีของตัวชี้วัดจากสีม่วงเป็นสีเหลือง ภายใน 17 - 24 ชั่วโมง แสดงว่ามีเช้ือโคลิฟอร์มแบคทีเรียในตัวอย่างท่ีทดสอบเกินเกณฑ์ช้ีวัด คุณภาพทางแบคทีเรีย ชุดอุปกรณ์การตรวจประกอบด้วย : 1. น�้ำยาตรวจหาเช้ือโคลิฟอร์มแบคทีเรีย (อ.13 / SI-2)** 2. ไม้พันส�ำลีท่ีฆ่าเชื้อแล้ว 3. กรรไกร* 4. ปากคีบและช้อนชา* 5. คัทเตอร์* 6. แอลกอฮอล์ 70% 7. ตะเกียงแอลกอฮอล์ หมายเหตุ : * อุปกรณ์ ข้อ 3, 4, 5 ใหฆ้ า่ เช้ือโดยการเช็ดด้วยแอลกอฮอล์ฆา่ เชอ้ื โรคแล้วลนไฟทุกคร้งั ก่อนน�ำมาใช้ ** นำ้� ยา ขอ้ 1 ควรเกบ็ ไวใ้ นทแ่ี ห้งและเย็น ถ้าเกบ็ ทีอ่ ุณหภูมหิ อ้ งเกบ็ ได้นาน 3 เดือน ถ้าเก็บในตูเ้ ยน็ ได้นาน 6 เดอื น “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 35 (Clean Food Good Taste)

ข้ันตอนการตรวจหาโคลิฟอร์มแบคทีเรีย การตรวจสอบความสะอาดของตัวอย่างทางแบคทีเรีย ได้ก�ำหนดให้ใช้ ชุดทดสอบโคลิฟอร์มข้ันต้น (อ.13) ซึ่งมีวิธีการตรวจตามข้ันตอน ดังนี้ วิธีการเก็บตัวอย่างภาชนะอุปกรณ์ ใช้ไม้พันส�ำลี 1 อัน ต่อชุดทดสอบ 1 ชุด และต่อภาชนะ อุปกรณ์ 5 ช้ินต่อ 1 ประเภท ฉีกห่อกระดาษไม้พันส�ำลีทางด้าน ทเี่ ปน็ ไม้ แลว้ นำ� ไมพ้ นั สำ� ลจี มุ่ ลงในขวด SI-2 บิดไม้ เพื่อให้ส�ำลีแห้งพอหมาด ๆ กับข้างขวดแก้ว น�ำไม้พันส�ำลีมาป้ายผิวภาชนะอุปกรณ์ที่จะตรวจโดยป้ายพร้อม หมนุ ไมไ้ ปชา้ ๆ 4 ตารางน้ิว (2 X 2 ตารางนิ้ว) ปา้ ยซ�ำ้ จดุ เดิม 3 ครั้ง เมื่อป้ายผิวภาชนะครบ 3 คร้ังแล้ว น�ำไม้พันส�ำลีมาจุ่มในขวดน�้ำยา แลว้ หมนุ ไมห้ ลาย ๆ ครง้ั แลว้ บดิ ใหแ้ หง้ พอหมาด ๆ กับข้างหลอด จึงน�ำไป ป้ายอุปกรณ์ชิ้นต่อไป ท�ำเช่นน้ีจนครบ 5 ชิ้น แล้วหักไม้สวอป โดยดึงไม้ให้โผล่ขึ้นมาจาก ปากหลอดประมาณคร่ึงหน่ึงแล้วหักไม้กับปากขวดแก้วปล่อยให้ ส่วนที่มีส�ำลีอยู่ในขวดน�้ำยาแล้วปิดฝาหลอดทันที ต้ังท้ิงไว้ท่ีอุณหภูมิห้อง 17 ชั่วโมง อ่านและรายงานผล หมายเหตุ : ทุกครงั้ ทมี่ ีการเปิด - ปิดฝาขวดน�ำ้ ยา ควรลนไฟท่ปี ากขวด เพ่ือฆา่ เชื้อโรคทกุ คร้งั 36 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

วิธีการสวอป : ภาชนะ อุปกรณ์ และมือ 1. มือผู้สัมผัสอาหาร : สวอปฝา่ มอื และนว้ิ มอื โดยสวอปนวิ้ จากปลายนว้ิ ขอ้ ที่2 นอกจากหวั แมม่ อื ใหส้ วอปถงึ ขอ้ ที่ 1 2. แก้วน�้ำ : สวอปคร่ึงน้ิวจากขอบบนทั้งภายในและภายนอก ปากแก้ว 3. ช้อนส้อม : สวอปที่ตัวช้อน ส้อม ทั้งด้านนอกและด้านใน ส่วนท่ีสัมผัสอาหาร 4. จาน ชาม ถ้วย : สวอปพ้ืนท่ีสัมผัสอาหาร 2 x 2 ตารางน้ิว 5. เขียง : สวอปด้านที่ใช้งาน 2 x 2 ตารางน้ิว 6. ตะเกียบ : สวอปตรงปลายท่ีสัมผัสอาหาร 1 น้ิวครึ่ง รอบปลายส่วนท่ีสัมผัสอาหาร วิธีเก็บตัวอย่างอาหาร 1. เปิดฝาขวดบรรจุสารละลาย อ.13 แล้วน�ำไปลนไฟตะเกียงแอลกอฮอล์ เพ่ือฆ่าเช้ือโรค 2. เก็บตัวอย่างอาหาร 2.1 อาหารเหลว ใชช้ อ้ นชาทผ่ี า่ นการฆา่ เชอื้ โรคแลว้ (เชด็ ดว้ ยแอลกอฮอล์ แล้วน�ำไปลนไฟ) 2.2 อาหารแห้ง / แข็ง ใช้กรรไกรที่ฆ่าเช้ือโรคแล้วตัดอาหารให้มี ขนาดเล็กลงแล้วใช้ปากคีบท่ีฆ่าเช้ือโรคแล้วคีบชิ้นอาหารใส่ใน ขวดน�้ำยาประมาณ 1 กรัม “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 37 (Clean Food Good Taste)

2.3 ลนไฟท่ีปากขวดแล้วปิดฝา เก็บไว้ท่ีอุณหภูมิห้อง อ่านผล ในเวลา 17 - 24 ช่ัวโมง ประเภทของอาหารและการเก็บ ประเภทอาหาร การเกบ็ อาหารคาว - เก็บที่วางจ�ำหน่าย - เก็บรวม 1 กรัม 1. พร้อมรับประทาน เช่น ข้าวแกง - เก็บผักโรย เน้ือหมู หรือลูกช้ิน 2. อารหารจานเดียว เช่น ข้าวมันไก่ - เก็บผักที่ทานคู่กัน 3. ก๋วยเตี๋ยว - เก็บผักและเส้น 4. อาหารตามส่ัง - เก็บผักท่ีทานคู่กัน - เก็บเครื่องในหรือหมูท่ีลวกไว้ 5. ขนมจีน - เก็บผักดิบต่างๆ 6. โจ๊ก ต้มเลือดหมู เคร่ืองใน - ให้เลือกอาหารท่ีเสี่ยง 7. อาหารอีสาน - เก็บพวกที่ใช้มือสัมผัสมากที่สุด 8. ขายอาหารหลายอย่าง - เก็บตัวขนม - เก็บตัวไอศกรีม ผลไม้โรยหน้า (ถ้ามี) อาหารหวาน - เก็บอาหารท่ีพร้อมรับประทาน 1. ขนมน้�ำแข็ง - เก็บที่คิดว่าเส่ียง 2. ขนมกะทิ 3. ไอศกรีม 4. อาหารว่าง 5. ขนมหวานแห้ง การอ่านและบันทึกผลการตรวจวิเคราะห์ 1. หากสารละลายเปลยี่ นจากสมี ว่ งเปน็ สเี หลอื ง ภายใน 17 - 24 ชว่ั โมง แสดงวา่ มเี ชอื้ โคลฟิ อรม์ แบคทเี รยี ใหร้ ายงานผลเปน็ บวก (+ positive) 2. หากสารละลายยงั คงมสี มี ว่ งแดงหรอื จางเลก็ นอ้ ย แสดงวา่ ตวั อยา่ งนนั้ ไม่มีเช้ือโคลิฟอร์มแบคทีเรีย ให้รายงานผลเป็นลบ (- negative) 38 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

2. ระดับดีมาก : Clean Food Good Taste Plus 1. ผ่านเกณฑ์การประเมินมาตรฐานสุขาภิบาลอาหาร “สถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร” อาหารสะอาด รสชาตอิ รอ่ ย ( Clean Food Good Taste Plus) ระดับพ้ืนฐาน จำ� นวน 5 หมวด 2. ผ่านเกณฑ์การพัฒนาและยกระดับมาตรฐาน สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร ในระดับก้าวหน้า จ�ำนวน 9 ข้อ 2.1 ผสู้ มั ผสั อาหารตดิ บตั รประจำ� ตวั ผสู้ มั ผสั อาหาร ในขณะปฏิบัติงานทุกคน 2.2 จัดบรกิ ารช้อนกลาง โดยเสริ ์ฟมาพร้อมอาหารให้แกผ่ ู้บรโิ ภคทันที 2.3 จัดบริการอ่างล้างมือด้วยน�้ำสะอาดและสบู่ ส�ำหรับผู้บริโภค ในบริเวณสถานที่รับประทานอาหาร โดยจดั เตรยี มอปุ กรณส์ ำ� หรบั ลา้ งมอื เชน่ สบหู่ รอื นำ้� ยาสำ� หรบั ลา้ งมอื กระดาษเช็ดมือหรืออุปกรณ์ส�ำหรับท�ำให้มือแห้งให้เพียงพอและ พร้อมใช้งานได้ตลอดเวลา “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 39 (Clean Food Good Taste)

2.4 ใชผ้ กั และผลไมป้ ลอดภยั เครอื่ งหมาย Q / การลา้ ง / การเฝา้ ระวงั ด้วยชุดทดสอบ โดย 1. เลือกซื้อจากแหล่งที่ปลอดภัย เช่ือถือได้ หรือรับการรับรอง จากหน่วยงานราชการรับรอง เช่น เครื่องหมาย Q หรือ 2. มกี ารลา้ งผกั และผลไม้ ดว้ ยวธิ กี ารทก่ี ระทรวงสาธารณสขุ แนะนำ� เชน่ ลา้ งดว้ ยนำ้� ไหล / ลา้ งดว้ ยนำ�้ สม้ สายชู / ลา้ งดว้ ยผงฟหู รอื เบคกง้ิ โซดา 3. ไดร้ บั การตรวจสอบทางหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารหรอื เฝา้ ระวงั การปนเปอ้ื น สารพิษฆ่าแมลงด้วยชุดทดสอบ 2.5 จัดบริการเมนูชูสุขภาพอย่างน้อย 1 เมนู โดยผา่ นการรบั รองเมนชู สู ขุ ภาพจากกรมอนามยั หรอื หนว่ ยงานราชการ ท่ีสามารถรับรองเมนูชูสุขภาพได้ 2.6 ใชเ้ กลอื หรอื ผลติ ภณั ฑเ์ สรมิ ไอโอดนี ตามมาตรฐาน : เกลอื / นำ�้ ปลา / ซอี ว๊ิ โดยมีฉลากหรือเครื่องหมายท่ีหน่วยงานราชการรับรอง 40 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

2.7 จดั บรกิ ารสว้ มผา่ นเกณฑม์ าตรฐาน HAS สะอาด เพยี งพอ ปลอดภยั โดยแสดงเครื่องหมายหรือหลักฐานการรับรองมาตรฐาน จากหน่วยงานราชการรับรอง 2.8 ใช้ภาชนะบรรจุอาหารปลอดภัยเหมาะกับประเภทอาหารและ เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม : ไม่ใช้ภาชนะโฟมบรรจุอาหาร (No Foam) 2.9 การสอ่ื สารความรอบรดู้ า้ นสขุ ภาพ : อาหารปลอดภยั หรอื โภชนาการ มกี ารสอ่ื สารความรอบรดู้ า้ นสขุ ภาพในบรเิ วณสถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร หรอื บรเิ วณพนื้ ทร่ี บั ประทานอาหาร โดยผบู้ รโิ ภคสามารถเขา้ ถงึ ขอ้ มลู ไดง้ า่ ย “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 41 (Clean Food Good Taste)

กรณีเกิดการระบาดของโรคติดต่อ : ค�ำแนะน�ำการป้องกันความเสี่ยงของสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร 42 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

บทท่ี 4 แนวทางการด�ำเนนิ งานพฒั นาและยกระดบั มาตรฐานสถานท่จี ำ� หน่ายอาหาร ศูนย์อนามัย และสถาบันพัฒนาสุขภาวะเขตเมือง 1) ประชุมชี้แจงส�ำนักงานสาธารณสุขจังหวัด / อ�ำเภอ เพื่อสร้างความรู้ และความเข้าใจการด�ำเนินงานด้านสุขาภิบาลอาหาร 2) พัฒนาศักยภาพและเสริมสร้างความรอบรู้ด้านวิชาการให้เจ้าหน้าท่ี ผปู้ ฏบิ ตั งิ านสขุ าภบิ าลอาหารของสำ� นกั งานสาธารณสขุ จงั หวดั / อำ� เภอ องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ รวมถงึ ผปู้ ระกอบกจิ การ และผสู้ มั ผสั อาหาร เปน็ ตน้ 3) ประสานความร่วมมือกับภาคีเครือข่ายในเขตพื้นท่ีเพ่ือส่งเสริมและ สนับสนุนผู้ประกอบกิจการประเมินตนเองเพ่ือยกระดับมาตรฐาน สถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร และใหค้ ำ� แนะนำ� เพอื่ การพฒั นาใหไ้ ดม้ าตรฐาน 4) ประเมินรับรองมาตรฐาน “สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร” ระดับดีมาก ร่วมกับส�ำนักงานสาธารณสุขจังหวัด / ส�ำนักงานสาธารณสุขอ�ำเภอ โดยมอี งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ ในระดบั พนื้ ทเี่ ขา้ รว่ มสงั เกตการณท์ กุ ครงั้ 5) สมุ่ ประเมนิ / เฝา้ ระวงั มาตรฐานสขุ าภบิ าลอาหารของสถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร ที่ได้รับการประเมินมาตรฐานด้านสุขาภิบาลอาหารในพ้ืนท่ี และรายงานผลการสุ่มประเมินเฝ้าระวังด้านสุขาภิบาลอาหารให้ หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องทราบ 6) จดั เวทแี ลกเปลย่ี นเรยี นรกู้ ารพฒั นางานดา้ นสขุ าภบิ าลอาหารในระดบั พนื้ ท่ี 7) รณรงค์ ขบั เคลอ่ื น และเยย่ี มเสรมิ พลงั การดำ� เนนิ งานสขุ าภบิ าลอาหารในพน้ื ท่ี 8) ก�ำกับ ติดตาม ประเมินผล และสรุปรายงานผลการด�ำเนินงาน “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 43 (Clean Food Good Taste)

ส�ำนักงานสาธารณสุขจังหวัด 1) ประชุมชี้แจงองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ส�ำนักงานสาธารณสขุ อำ� เภอ เพอ่ื สรา้ งความเขา้ ใจ และขบั เคลอ่ื นการดำ� เนนิ งานดา้ นสขุ าภบิ าลอาหาร 2) สนับสนุน และส่งเสริมองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในการด�ำเนินงาน ดา้ นสขุ าภบิ าลอาหาร เพอ่ื พฒั นาและยกระดบั มาตรฐานสขุ าภบิ าลอาหาร “สถานที่จ�ำหน่ายอาหาร” 3) พัฒนาศักยภาพและเสริมสร้างความรอบรู้ด้านวิชาการให้แก่ เจา้ หนา้ ทผ่ี ปู้ ฏบิ ตั งิ านสขุ าภบิ าลอาหาร ของสำ� นกั งานสาธารณสขุ อำ� เภอ โรงพยาบาล องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ รวมถงึ ผปู้ ระกอบกจิ การ และ ผสู้ มั ผสั อาหาร เปน็ ตน้ 4) ประเมินรับรองมาตรฐาน “สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร” ระดับดีมาก ร่วมกับศูนย์อนามัย ส�ำนักงานสาธารณสุขอ�ำเภอ โดยมี องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในพื้นที่เข้าร่วมสังเกตการณ์ทุกครั้ง 5) ประสานความร่วมมือกับภาคีเครือข่ายระดับพ้ืนที่เพ่ือสนับสนุน ให้ผู้ประกอบกิจการประเมินตนเองเพ่ือพัฒนาและยกระดับมาตรฐาน สถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร และใหค้ ำ� แนะนำ� เพอื่ การพฒั นาใหไ้ ดม้ าตรฐาน 6) สุ่มประเมิน / เฝ้าระวังสถานประกอบการสถานที่จ�ำหน่ายอาหาร ท่ีได้รับการประเมินมาตรฐานสุขาภิบาลอาหารและรายงานผล การสุ่มประเมิน / เฝ้าระวังให้หน่วยงานที่เก่ียวข้องทราบ 7) จดั เวทแี ลกเปลย่ี นเรยี นรกู้ ารพฒั นางานดา้ นสขุ าภบิ าลอาหารระดบั พนื้ ท่ี 44 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน 1) ประชุมชี้แจงผู้ประกอบกิจการสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร ผู้สัมผัสอาหาร และภาคเี ครอื ขา่ ยทเ่ี กย่ี วขอ้ ง เพอื่ ประสานความรว่ มมอื ในการดำ� เนนิ งาน ด้านสุขาภิบาลอาหารในพื้นที่ 2) ส�ำรวจ ตรวจประเมินสถานประกอบกิจการ และจัดท�ำทะเบียน สถานประกอบการประเภทสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร รวมถึงข้อมูล ผู้ประกอบกิจการ และผู้สัมผัสอาหารในพื้นที่รับผิดชอบ 3) พัฒนาศักยภาพ/เสริมสร้างความรอบรู้ด้านวิชาการ โดยจัดการอบรม ผู้ประกอบกิจการ ผู้สัมผัสอาหาร รวมถึงประชาชน ผู้บริโภคในพื้นท่ี ตามหลักเกณฑ์และวิธีการกฎหมายก�ำหนด 4) สนับสนุนให้ผู้ประกอบกิจการสถานที่จ�ำหน่ายอาหารศึกษา เกณฑ์มาตรฐานและประเมนิ ตนเองเพอ่ื พฒั นาและยกระดบั มาตรฐาน สถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร และใหค้ ำ� แนะนำ� เพอ่ื การพฒั นาใหไ้ ดม้ าตรฐาน 5) ประเมินรับรองมาตรฐาน “สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร” ระดับพ้ืนฐาน และรายงานความก้าวหน้าแก่ส�ำนักงานสาธารณสุขจังหวัด 6) สุ่มประเมิน / เฝ้าระวังสถานประกอบการสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร ทผ่ี า่ นการตรวจประเมนิ และไดร้ บั ปา้ ยรบั รองมาตรฐานสขุ าภบิ าลอาหารในพน้ื ที่ 7) สรปุ รายงานผลการดำ� เนนิ งานสขุ าภบิ าลอาหารใหเ้ จา้ พนกั งานทอ้ งถนิ่ ทราบ 8) สนับสนุนให้มีการจัดตั้งชมรมผู้ประกอบกิจการและผู้สัมผัสอาหาร ในกลุ่มสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารในระดับพ้ืนที่ 9) จัดให้มีการมอบป้ายรับรองมาตรฐานแก่สถานที่จ�ำหน่ายอาหาร ที่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานสุขาภิบาลอาหาร “สถานที่จ�ำหน่ายอาหาร” เพอื่ ยกยอ่ งและเชดิ ชเู กยี รตแิ กส่ ถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหารทมี่ งุ่ มน่ั พฒั นาและ ยกระดบั จนผา่ นเกณฑม์ าตรฐาน สง่ เสรมิ ใหไ้ ดม้ าตรฐานมคี วามยงั่ ยนื “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 45 (Clean Food Good Taste)

ผู้ประกอบกิจการและผู้สัมผัสอาหาร : สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร 1) ศึกษาข้อมูลและน�ำหลักเกณฑ์ในการปฏิบัติตามกฎหมายและ น�ำเกณฑ์มาตรฐานสุขาภิบาลอาหาร “สถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร” ไปปฏบิ ตั ติ ามคำ� แนะนำ� ของเจา้ หนา้ ท่ี 2) เข้ารับการอบรมตามหลักสูตรการอบรมผู้ประกอบกิจการหรือ ผสู้ มั ผสั อาหารจากหนว่ ยงานจดั การอบรม เชน่ องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ ได้แก่ กรุงเทพมหานคร เมอื งพัทยา เทศบาล องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บล หรอื สำ� นกั งานสาธารณสขุ จงั หวดั ศนู ยอ์ นามยั สถาบันพัฒนาสุขภาวะ เขตเมือง หรือหน่วยงานจัดการอบรมที่ได้รับความเห็นชอบจาก กรมอนามัย และน�ำหลักฐานการรับรองผ่านการอบรมท่ีหน่วยงาน จดั การอบรมออกใหม้ ายน่ื ตอ่ องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ ในเขตพน้ื ทตี่ ง้ั ของสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหารของตน 3) ขอใบอนญุ าตหรอื หนงั สอื รบั รองการแจง้ จดั ตง้ั สถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร กับองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในพ้ืนท่ีตั้งของสถานท่ีจ�ำหน่ายอาหาร 4) ตดิ บตั รประจำ� ตวั ผสู้ มั ผสั อาหาร หรอื แสดงเอกสารรบั รองผา่ นการอบรม ท่ีออกโดยหน่วยงานจัดการอบรมฯ เพ่ือให้เจ้าหน้าที่ตรวจสอบได้ 5) ปฏิบัติตามหลักสุขวิทยาส่วนบุคคลของผู้สัมผัสอาหาร 6) เข้ารับการตรวจสุขภาพประจ�ำปีตามท่ีก�ำหนดในข้อบัญญัติท้องถิ่น อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง 7) รวมกลมุ่ เพอื่ จดั ตง้ั ชมรมผปู้ ระกอบกจิ การ/ผสู้ มั ผสั อาหารภายในพนื้ ท่ี 46 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)

ช่องทาง ดาวน์โหลด ค่มู ือ เอกสาร สื่อต่างๆ ทใ่ี ชใ้ นการพฒั นา “สถานทจี่ ำ� หนา่ ยอาหาร” 1. QR Code ขอ้ มลู สนบั สนนุ การพฒั นาสถานทจ่ี ำ� หนา่ ยอาหาร 2. เว็บไซต์ส�ำนักสุขาภิบาลอาหารและน้�ำ กรมอนามัย http://foodsan.anamai.moph.go.th การประสานข้อมูล : กลุ่มพัฒนาระบบสุขาภิบาลอาหาร ส�ำนักสุขาภิบาลอาหารและน้�ำ กรมอนามัย โทรศัพท์ : 02 590 4178 โทรสาร : 02 590 4186 E-mail : [email protected] “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” 47 (Clean Food Good Taste)

คณะผูจ้ ดั ทำ� ทป่ี รึกษา นพ.สวุ รรณชยั วฒั นายงิ่ เจรญิ ชยั อธบิ ดกี รมอนามยั นพ.ดนยั ธวี นั ดา รองอธบิ ดกี รมอนามยั นายสมศกั ดิ์ ศริ วิ นารงั สรรค ์ ผอู้ ำ� นวยการสำ� นกั สขุ าภบิ าลอาหารและนำ้� นายชยั เลศิ กงิ่ แกว้ เจรญิ ชยั หวั หนา้ กลมุ่ พฒั นาระบบสขุ าภบิ าลอาหาร คณะทำ� งาน นายสชุ าติ สขุ เจรญิ นกั วชิ าการสาธารณสขุ ชำ� นาญการพเิ ศษ น.ส.ชณญั ณศิ า เลศิ สโุ ภชวณชิ ย ์ นกั วชิ าการสาธารณสขุ ชำ� นาญการพเิ ศษ นางจริ พรรณ พรหมลขิ ติ ชยั นกั วชิ าการสาธารณสขุ ชำ� นาญการพเิ ศษ นายพลาวตั ร พทุ ธรกั ษ ์ นกั วชิ าการสาธารณสขุ ชำ� นาญการ น.ส.ปวรศิ า ดษิ ยาวานชิ นกั วเิ คราะหน์ โยบายและแผนปฏบิ ตั กิ าร นางศริ พิ ร แกว้ เจรญิ นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปฏบิ ตั กิ าร น.ส.อารยา วงศป์ อ้ ม นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปฏบิ ตั กิ าร น.ส.เจนจริ า ดวงสอนแสง นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปฏบิ ตั กิ าร น.ส.ปรยี านชุ เรอื งหริ ญั วนชิ นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปฏบิ ตั กิ าร น.ส.ณฐั ณชิ า ทองเจรญิ นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปฏบิ ตั กิ าร ผู้จัดทำ� นกั วชิ าการสาธารณสขุ ชำ� นาญการ นายเอกชยั ชยั เดช 48 “อาหารสะอาด รสชาติอร่อย” (Clean Food Good Taste)