การพัฒนาโกโก้ในประเทศไทย

การพฒั นาโกโกในประเทศไทย 47 ชนิดของแมลง ลกั ษณะการทําลาย ดว งกนิ ใบ F. Scarabeidae Adoretus sp. กดั กนิ ใบเปนรู รูปสเ่ี หล่ียมผืนผา Apogoria sp. กัดกินใบเปนรู รปู สีเ่ หลีย่ มผืนผา Microtrichia sp. กัดกินใบเปนรู รปู สเ่ี หลย่ี มผืนผา ดวงกินใบ F. Chrysomelidae Aulachophora foveicollis กดั กินใบ รปู รา งไมแ นน อน ท้งั 3 ชนิด Aulachophora similis Aulachophora sp. ระบาดนานๆ ครงั้ (accident outbreak) ดวงกนิ ใบ F. Anthribidae Andracerus stuatus กัดกนิ ทาํ ลายใบโกโกพบเปน คร้ังคราว ดวงเจาะก่ิง F. Cerambycidae พบเปนบางครงั้ Coptos polyspila พบเปนบางครงั้ มอดเจาะกง่ิ F. Bostrychidae กนิ ใบโกโก Xylothrips Flavipes กินใบโกโก 6. Order Lepidoptera กนิ ใบและผลโกโก F.Limacoididae Latoia lepida พบกนิ ใบของตนกลา ในเรอื นเพาะชํา Thosea siamica กัดกินทาํ ลายใบ มว นใบออน T. bipartita Darna pallivitta D. furva F. Lymantriidae Dasychira medosa Dasychira horsfioldii F. Noctuidae Spodoptera litura F. Tortricidae Lobesia sp. Archips ap. Lobesia sp.

การพัฒนาโกโกใ นประเทศไทย 48 ชนิดของแมลง ลกั ษณะการทาํ ลาย Homona sp. (Leaf sticker) หนอนปลอกทาํ ลายใบ F. Psychidae (หนอนปลอก bagworm) เจาะกง่ิ ลาํ ตน Pagodiella hekmeyeri กดั กนิ ใบออ น Mahaena sp. กัดกินใบโกโก Clania cramerii. Clania wallacei F.Cossidae Zeuzera coffeae Zeuzera indica F. Geometridae Hyposidra talaca F. Eupterotidae Eupterote sp. แมลงศัตรูโกโกที่ถือวามีความสําคัญในเชิงเศรษฐกิจหากมีการระบาดหรือเขาทําลายแลวสงผล กระทบตอผลผลิตของสวนโกโกมีดังน้ี 1. มวนโกโก ชื่ออนื่ ๆ มวนยุง (mosquitibug) , มวนชา (tea mosquito), helopeltis ชื่อวิทยาศาสตร : Helopeltis collaris (Stal) วงศ : Miridae อนั ดบั : Hemiptera ความสาํ คัญและลกั ษณะการทําลาย ขณะน้ีมวนโกโก Helopeltis collaris (Stal) เปนแมลงศัตรูสําคัญที่สุดของโกโกมีการ ระบาดมาก ติดตอกันเสมอในสวนโกโกท่ีมีสภาพรมเงามากและความช้ืนสูง ความเสียหายที่เกิดขึ้นตอ ผลผลิตที่มีรายงานในมาเลเซียถึง 85% (Tan,” 1974) สวนในประเทศไดมีการศึกษาพบวา ผลโกโกเสียหาย เน่ืองจากการทําลายของมวนโกโกประมาณ 42% และเกิดจาก Cherelle wilt ประมาณ 58% (จรัสศรี, 2531) นอกจากนี้ยัง พบวาปริมาณมวนโกโกมีความสัมพันธท่ีเปล่ียนแปลงไป รวมท้ังปริมาณผลโกโกซ่ึง เปนแหลง อาหารและขยายพนั ธุของมวนโกโกท ี่มีอยแู ปลงในชว งเดือนตางๆ กัน

การพัฒนาโกโกในประเทศไทย 49 ลักษณะการทําลาย จากการศึกษาของ จรัสศรีและคณะ (2531) พบวา ขนาดของผลโกโก ยาวประมาณ 5-7 ซม. เม่ือถูกมวนโกโกทําลายจะสามารถเจริญเปนผลสุกได และมีผลกระทบตอนํ้าหนัก และการเจริญเติบโต ทางดานยาวบางเล็กนอย และไมทําใหเกิดความเสียหายตอผลผลิต และพบวาวัยของ มวนโกโกที่มีการทําลายมากไดแก ตัวออนวัยที่ 5 และตัวเต็มวัยเพศผูมีการทําลายมากกวาตัวเต็มวัยเพศเมีย ตลอดชวงชีวิตของมวนโกโก ตั้งแตตัวออนจนเปนตัวเต็มวัยทําใหเกิดรอยแผลจากการดูดกินน้ําเล้ียงบนผล โกโกป ระมาณ 1,077 จดุ ผลทถ่ี ูกมวนโกโกทําลายจะมีสีดาํ แหง ตดิ คาตน หรอื รว งหลน ไปไมสามารถเจรญิ เปน ผลสกุ ได มานโกโกใ ชปากทมี่ ีลกั ษณะแหลมแทงดูดเขา ไปในเนอ้ื เยอื่ พชื แลวปลอยนําลายเขา ไปกอนทจี่ ะดูดกินน้ํา เลี้ยงพืช ซึ่งนํ้าลายนี้อาจจะเปนพิษตอพืช ทําใหเกิดรอยแผลเปนจุดสีดํา บางครั้งลักษณะนูน ขรุขระ หรือมี ยางเหนียว ๆ ไหลออกมา รอยแผลที่เกิดขึ้นอาจเปนทางเขาของเช้ือรา Botryodipldia theobromae ข้ึนมา ภายหลัง นอกจากน้ียังพบทําลายสวนยอดออนในชวงที่ผลโกโกมีนอยหรือในขณะท่ีโกโกมีการออกดอก แผลทถ่ี ูกเจาะดดู นํ้าเลยี้ งเปนรปู วงสดี าํ เมื่อถกู ทาํ ลายมาก ๆ จะทาํ ใหยอดออ นเห่ยี วแหงคลาย ๆ อาการขาดนํ้า พืชอาหาร พืชอาหารของมวนโกโก ไดแก ชา อาโวกาโด ฝร่ัง โกโก มะมวงพิมพานต ชมพู มะมวง พรกิ ไทย ผักบงุ ทุเรียน นอยหนา และไมดอกไมป ระดับ เชน หูปลาซอน กหุ ลาบ ศัตรูธรรมชาติ สวนใหญจะเปนพวกแมลงตัวหํ้า เชน มด แมงมุม มวนเพชฌมาต คอยจับกินตัวออนของ มวนโกโกและจากการสํารวจในป 2534 พบแมลงเบียนตัวออนของมวนโกโก ชนิดหน่ึงเปนพวกแตน เบียน เขาทําลายตัวออนมวน จะวางไขและฟกเปนตัวเต็มวัยเม่ือมวนโกโกโตข้ึน ดังน้ันมวนโกโกจะตาย กอนท่จี ะเปนตัวเต็มวัย โดยจะพบ parasite 1 ตวั ตอมวนโกโก 1 ตวั การปองกันกาํ จัด 1. ลดสภาพแวดลอมที่เหมาะสมตอการแพรขยายพันธของมวนโกโก โดยการตัดแตงก่ิง ทรงพุม หลังฤดูกาลเกบ็ เก่ยี ว เพ่อื ใหมีสภาพโปรง มีการระบายอากาศดี ลดความชน้ื ท่ีอยใู นแปลง 2. ทําลายผลโกโกที่ตกคางอยูในแปลงหลังฤดูกาลเก็บเก่ียวเพ่ือไมใหเปนแหลงเพาะ ขยายพนั ธแุ ละแหลงท่ีอยอู าศัยขามฤดูกาลตอไป 3.ไมควรปลูกพืชเปนพืชอาหารของมวนโกโกในปริมาณใกลๆ กับแปลงโกโก เพราะจะ เปนที่หลบซอ นของมวนโกโกได 4. การระบาดของมวนโกโกมักเกิดข้ึนในหนาฝนที่มีความชื้น การใชสารฆาแมลงจึงมี ความจําเปนเพื่อลดปริมาณมวนโกโกไดรวดเร็ว การพนสารฆาแมลง ควรพนเมื่อพบวามีปริมาณมวนโกโก ในชวงฤดฝู น 1 ครัง้ และเวน ระยะหา งอีก 2 อาทิตย อกี 2 ครง้ั

การพัฒนาโกโกใ นประเทศไทย 50 5. การพนสารฆาแมลงอาจไมจําเปนตองพนท้ังตน ควรเนนเฉพาะบนผลโกโกและยอด ออนเพราะเปนแหลงอาหารของตัวออน ซึ่งระยะตัวออนไมสามมารถบินไดเหมือนตัวเต็มวัย จึงเปนระยะท่ี ควบคุมไดง ายกวา 6. สารฆาแมลงท่ีมีประสิทธิภาพดีในการควบคุมมวนโกโก ซ่ึงไดทําการทดลองแลวใน อัตราทีแ่ นะนาํ ดงั ตอไปนี้ ชนดิ สารฆาแมลง อัตราที่ใชต อ นํ้า 20 ลติ ร 1.permethrin (Ambush 10% Ec.) 20 ซีซ.ี 2.cyhalothrin L (karate 10% Ec.) 16 ซีซี. 3.endosulfan (thiodan 35 % w/v Ec.) 6 ซีซี. 4.anphametrin pbo (SUPERCORD 30% Ec.) 7 ซซี ี. 5.carbaryl (Sevin 85% wp.) 24 ซีซ.ี 6.carbosulfan (Posse 21.6% Ec.) 93 ซีซี. 7. ENT+ methylparathion (Baricat) 7 ซซี ี 7. การพนสารฆา แมลงไมควรไมควรใชสารฆาแมลงชนิดใดชนิดหนึ่งเปนเวลานานเกินไป เพราะอาจจะทาํ ใหแมลงสรางความตา นทานขนึ้ มาได 8. การพนสารฆาแมลงควรพนเม่ือปริมาณผลโกโกในแปลงมีขนาดเล็กกวา 5-7 ซม. ประมาณ 70 % เพราะเปนขนาดทผ่ี ลโกโกจ ะไดร บั ความเสยี หายมากเมือ่ ถกู มวนโกโกเขาทําลาย 9. การใชศัตรูธรรมชาติเพื่อควบคุมปริมาณมวนโกโกยังไมมีบทบาทมากนัก สําหรับการ ปลูกโกโกในประเทศไทย แตมักพบวามดแดงบางชนิดจะขับไล และจับตัวออนมานโกโกกิน แต ขณะเดียวกันจะเปนตัวคอยดูแลเพลี้ยที่ดูดกินน้ําเล้ียงบนผลโกโก ซึ่งเพล้ียผลิตนํ้าหวานเปนอาหารของมด และยังทําใหผลโกโกสกปรกจากราดํา และไดรบั ความเสียหายบาง กับผลโกโกท ม่ี ขี นาดเลก็ 2. ดวงทาํ ลายใบโกโก จากการรวบรวมดวงในแปลงปลูกโกโกของศูนยวิจัยพืชสวนชุมพรและแปลงโกโกของ เกษตรกรในเขตจงั หวัดภาคใต พบดว งกินใบโกโกอยู 14 ชนิด ดงั น้ี ชนดิ ของแมลง ลกั ษณะการทําลาย 1. F. Scarabeidae 3 ชนิด กัดกินใบเปน รู รูปสเ่ี หล่ียมผืนผา Adoretus sp. Apogoria sp. Micratrichia sp.

การพัฒนาโกโกใ นประเทศไทย 51 ชนดิ ของแมลง ลกั ษณะการทําลาย 2. F. Cruculionidae 7 ชนิด กดั กินใบทาํ ใหใบโกโกเ วา แหวง หรอื หยกั Astycus latrealis F. จากขอบใบเขามาหรือตรงกลางเปนรูกลม ๆ Desmidiphorus braviusculus Hbun. Hypimeces squamosus F. Phrixopogon sp. Platyrachelus pisttacinus Fst. Prdioctes sp. Sepiomus sp. 3. F. Chrysomelidae 3 ชนิด กัดกนิ ทาํ ลายใบ รปู รางไมแ นน อน Aulacophora Fovcicollis Luc A. similis Oliv. Aulacophora sp. 4. Anthribidae 1 ชนดิ กัดกินทําลายใบโกโก Andracerus stuatus แมลงที่พบทําอันตรายแกตนโกโกอยูเสมอไดแก Adoretus sp., Apogonia sp. Astycus lateralis, Hypomeces squamosus Sepiomus sp. ความสําคัญและลกั ษณะการทําลาย การปลูกโกโกประสบปญหามากโดยเฉพาะอยางย่ิง ในสวนโกโกที่เริ่มปลูกใหมเพราะมีการเขา ทําลายของดวงกินใบเปนผลทําใหตนโกโกตาย ตองทําการปลูกซอมแซมใหม ส้ินเปลืองคาใชจายเพ่ิมข้ึน ในตางประเทศมีรายงานวา มีแมลง 2 พวก ที่ทําลายใบโกโกไดแกแมลงในวงศ Scarabeidae และ Curculionidae เชนเดียวกับประเทศไทย และพบวายังมีดวงกินใบอีกหลายชนิดกัดกินทําลายใบโกโกใน ลักษณะท่ีแตกตางกันออกไปตามชนิดของแมลง การเขาทําลายของดวงกินใบ ทําใหตนโกโกชะงักการ เจริญเติบโตออนแอตอการเปนโรค โดยเฉพาะตนโกโกขนาดเล็กยังไมแข็งแรงเทาท่ีควร ผลิตใบไมทัน พ้ืนที่ใบถูกทําลายมาก ถาตกอยูในสภาพนี้นาน ๆ ทําใหตนโกโกไดรับความเสียหายรุนแรง สวนใหญจะ พบวาแมลงในวงศ Scarabeidae ชอบเขา มาทาํ ลายในตอนกลางคืน สวนวงศ Curculionidae เขาทําลายใบ โกโกท้ังกลางวันและกลางคืน ซ่ึงในตอนกลางวันมักแอบหลบซอนตัวอยูใตใบ หรือท้ิงตัวลงบนพ้ืนดินเม่ือ ไดยนิ เสยี งดงั จากการศกึ ษาพบวา ตาํ แหนง ของใบโกโกทถ่ี กู ดว งกนิ ใบทําลายมากที่สุดคือ ใบที่ 1 – 15 และ มีแนวโนมลดลงจากใบยอดไปสูใบลาง หรือมีการทําลายที่ใบยอดมากกวาใบลาง (ศว.ส.ชุมพร, 2533) นอกจากน้ีในบางครั้งจะพบวามีแมลงวงศ Cjrysomelidae มีการระบาดบางนาน ๆ ครั้งเปนลักษณะ

การพฒั นาโกโกในประเทศไทย 52 accident outbreak จะมาเปนกองทัพเขาทําลายใบโกโกตรงบริเวณขอบ ๆ แปลงไมนานก็จะหายไป แมลง พวกนี้บางชนิดมีสีสะทอนแสง ขนาดลําตัวปานกลางกัดกินยอด กิ่งกาน ใบโกโก แตทําความเสียหายไม รนุ แรง พืชอาหาร มะมวง สมเขียวหวาน สมโอ ลําไย ฝาย โลต้ิน เงาะ ทุเรียน หมอน ปอแกว กระเจี๊ยบ พุทรา มะขาม เทศ ละหงุ นนุ มันสัมปะหลัง พริกไทย มะมว งหมิ พานต การปอ งกันกาํ จดั สามารถคาดคะเนการระบาดของดวงกินใบโกโกไดลวงหนา เพราะปริมาณดวงและระดับ การ ทําลาย มีความสาํ คัญกับปรมิ าณนํ้าฝนในแตละเดือน การพนสารฆาแมลง ควรพนกอนเขาฤดูฝน 1 คร้ัง เพ่ือเปนการปองกันกอนการเขาทําลาย หลังจาก นั้นพนทุก 20-30 วัน อีก 2 ครั้ง ถาหากมีการระบาดรุนแรงและควรใชสารจับใบ เพ่ือเพิ่มประสิทธิภาพของ สารฆาแมลง เน่อื งจากมกี ารชะลา งมากในหนาฝน การพนสารควรพนในตําแหนงใบโกโกบริเวณสวนยอดตั้งแตใบที่ 1-15 ใหมากเพราะแมลงชอบ เขา ทําลายใบในสว นนี้กวา สว นอ่นื ๆ สารฆาแมลงที่เหมาะสมสําหรับควบคุมดวงกินใบโกโก โดยใช carbofuran (Furadan 3 G) 5-10 กรัม รองกนหลุมกอนปลูกและอาจพนดวย carbaryl (Sevin 85 % wp.) ในอัตรา 25-30 ซีซี. ตอนํ้า 20 ลติ ร เม่อื มกี ารระบาดรุนแรง 4. หนอนบงุ ชือ่ อื่น ๆ : หนอนบุงหวั แดง ช่ือวทิ ยาศาสตร : Dasychira mendose Hubn วงศ : Lymantriidae อนั ดับ : Lepidoptera ความสําคัญและลักษณะการทาํ ลาย หนอนบุงกินใบและผลโกโกเทาท่ีพบทําลายโกโกท่ีสําคัญมีอยู 1 ชนิด คือ Dasychira mendosa Hubn แตอีกชนิดหน่ึงพบบางเปนบางคร้ังคือ D. horsfieldii Saum ซ่ึงไดทําการศึกษารายละเอียดกับ หนอนบุงชนิดแรก พบวา มีอยูในแหลงปลูกโกโกโดยทั่ว ๆ ไป ตัวหนอนกัดกินใบและยอดออนรวมทั้งผล โกโกบางครั้งมีการเพิ่มมากถึงขั้นระบาดทําความเสียหายแกสวนโกโกหลายแหงจากการสํารวจในป 2530- 2531 พบวาหนอนชนิดน้ีมีปริมาณมากในชวงฤดูฝน เชนที่สวนโกโก อ.ปะทิว จ.ชุมพร พบวามีการระบาด

การพฒั นาโกโกใ นประเทศไทย 53 ในชว งเดือนกันยายน – ตลุ าคม และตอมา พบวามกี ารทาํ ลายผลและใบโกโกของศูนยวิจัยพืชสวนชุมพร แต กไ็ มไดร บั ความเสยี หายรุนแรงมากนัก พชื อาหาร หนอนบุงชนิดนี้ พบวามีการทําลายพืชตาง ๆ อีกหลายชนิดคือ ชมพูสาแหรก ละหุง ทับทิม นุน ชา กาแฟ มะขามเทศ แค ขา วโพด มะมว ง กหุ ลาบ ศตั รูธรรมชาติ จากการสํารวจพบวา ศัตรูธรรมชาติมีประสิทธิภาพดีมาก ในการควบคุมปริมาณหนอนบุงไดแก แมลงเบยี น 2 ชนดิ คือ - แมลงวันเบยี น Carecelia iridopennis (tachinid) - แตนเบียน Apanteles mendosa (braconid) การปองกันกาํ จัด เน่ืองจากสถานการณของแมลงชนิดน้ีไมรุนแรงมากนัก เพราะมีศัตรูธรรมชาติที่มีประสิทธิภาพ ควบคมุ ใหอยูในสภาพท่สี มดลุ ย จงึ ยงั ไมจ าํ เปน ในการใชสารฆาแมลง สารฆาแมลงท่ีแนะนําใหใชเมื่อมีความจําเปนในกรณีที่มีการระบาดรุนแรงเกิดขึ้น ไดแก carbaryl (Sevin 85 % wp.) ในอตั รา 20 ซวี /ี น้ํา 20 ลิตร พนทุก 15 วนั ตดิ ตอ กัน 2-3 ครั้ง การพนสารแมลงเพื่อควบคุมหนอนบุงยังทําเม่ือมีการระบาดเกิดขึ้นรุนแรงและควรใชความสนใจ กับพืชท่ีปลูกอยูบริเวณใกลเคียงดวยเพราะมีพืชอาหารหลายชนิดที่สามารถใชเปนแหลงหลบซอนตัวของ แมลงชนดิ นไ้ี ด 4. หนอนเจาะกง่ิ โกโก ชอื่ อ่นื ๆ : หนอนกาแฟสีแดง ชือ่ วทิ ยาศาสตร : Zeuzera coffeae Niether วงศ : Cossidae อันดบั : Lepidoptera ความเสียหายและลักษณะการทําลาย หนอนเขาทําลายกิ่งตนโกโก โดยเจาะเปนรูเขาไปภายในอาศัยและกัดกินเน้ือไมอยูภายใน ตั้งแต หนอนวยั แรกจนเขา ดักแด ทาํ ใหภ ายในกิง่ และตนเปนรูโพรง เม่ือถูกลมพัดแรง ๆ กิ่งก็จะหักและตนโดนลม ลมลงได ขอสังเกตประการแรกคือ ถาเห็นวาก่ิงใดก่ิงหนึ่งของตนโกโกหรือยอดเห่ียวในระยะไกล ๆ ก็สันนิ ฐานไดวามีหนอนชนิดน้ีเขาทําลายอยูภายใน ถาใชก็จะเห็นใตตนมีขุยสีนํ้าตาลคลายข้ีเล่ือย ซึ่งเปนข้ีหนอน กองอยูบริเวณใตตน และจะปรากฏวามีรูซ่ึงเปนชองทางเขาของหนอนอยูท่ีก่ิงหรือลําตนที่อยูเหนือกอง

การพัฒนาโกโกใ นประเทศไทย 54 ข้ีหนอนขึ้นไป ลักษณะของขุยข้ีหนอนถายังใหมอยูจะมีสีนําตาลออน แตถาเกาจะมีสีน้ําตาลเขมกวา นอกจากนย้ี ังพบวาแมลงชนิดน้ีเปนแมลงศตั รูที่สาํ คญั ของกาแฟอกี ดวย พืชอาหาร กาแฟ ชา ผลไมต าง ๆ เชน นอยหนา สัก ไมปาอน่ื ๆ ศัตรธู รรมชาติ ทพ่ี บและมบี ทบาทมาก ไดแ ก แมลงเบยี น Iphiaulax sp. (braconid) เขา ทาํ ลายในระยะหนอนและ ออกเปน ตัวเตม็ วยั เม่ือหนอนเขา ดกั แด นอกจากนีย้ งั มอี กี หลายชนดิ เชน Bracon sp. (braconid) เปน แมลงเบยี น ระยะหนอน Bracon Zeuzera (braconid) เปนแมลงเบยี น ระยะหนอน Glyptomorpha sp. (braconid) เปน แมลงเบยี น ระยะหนอน Microbracon sp. (braconid) เปนแมลงเบยี น ระยะหนอน Euearcelia kockiana (tachinid) Strumia chatterjaens (tachinid) การปอ งกันกาํ จดั หมนั่ ตรวจแปลงและสังเกตการทําลายอยูเสมอ ตดั แตง กิง่ ท่ีถกู หนอนทาํ ลายท้ิงเสยี และหาตัวหนอนใหพบแลวทาํ ลาย ถามีการระบาดมากสารฆาแมลงท่ีแนะนําใหใชไดแก carbaryl (Sevin 85 % wp.) อัตรา 50 ซีซี. ตอน้ํา 20 ลิตร พนบริเวณก่ิงและโคนตน เพื่อเปนการปองกันการเขาทําลายของหนอน กอนที่จะทําความ เสยี หายรนุ แรง 5. หนอนปลอก ชอ่ื อนื่ ๆ : bag worm ชอ่ื วทิ ยาศาสตร มี 4 ชนดิ คอื Claria cramerii Clania wallacei Mahasena sp. Pagodiella hekmeyeri วงศ : Psychidae อนั ดับ : Lepidoptera

การพัฒนาโกโกในประเทศไทย 55 ความสําคัญและลกั ษณะการทําลาย ทําลายโดยกัดกินใบโกโกเปนรูกลม ๆ เมื่อถูกทําลายมากใบโกโกก็จะรวงหลนจนหมดกิ่งแหงเปน ผลทาํ ใหย อดชงักการเจริญเติบโต จากการสังเกตพบวา แมลงชนดิ นสี้ วนใหญจ ะทําลายเสียหายมากในบรเิ วณท่ีถูกแสงแดดเต็มที่ หรือ การกนิ อาหารจะมีมากขน้ึ เม่ือทองฟาแจมใส ไมมีเมฆ หรือในชวงวันต้ังแต 10 โมงเชา และ 3-4 โมงเย็น ถา หากวันไหนมฝี นหรอื ทองฟาไมแจม ใสกจ็ ะทําใหก ารกนิ อาหารของแมลงชนิดน้นี อยลง ศตั รูธรรมชาติ จากรายงานเอกสารพบวา หนอนปลอกมแี มลงศตรธู รรมชาติหลายชนิด ไดแ ก แมลงวันกนขน (tachinid) Exorista quadrimaculate Tricholyga psychidarum แตนเบียน (braconid) Apanteles sp. มวนเพชฒฆาต (redviid) Sycanus dichotomus พชื อาศยั หนอนปลอกมีพืชอาศัยหลายชนิดจัดเปนพวก polyphagous ไดแก ชา กาแฟ พริกไทย โกโก มะพราว ปาลมนํ้ามนั ชมพู และไมผ ลอน่ื ๆ การปองกนั กาํ จัด เม่ือพบวา เริ่มมีการทําลายของหนอนปลอก หรือตัดแตงกิ่งท่ีถูกหนอนทําลายมาทําลายเสีย เพื่อ ปอ งกันไมใหเ กดิ การระบาดตอ ไป ในกรณีที่มีการระบาดรุนแรงพนดวย carbaryl (Sevin 85 % wp.) อัตรา 60 กรัม ตอนํ้า 20 ลิตร หรอื trichlofon (Dipterex 95 % wp.) อัตรา 15-20 กรัม ตอ นํา้ 20 ลิตร 5. เพล้ยี แปง ชื่ออ่ืน ๆ : mealy bug ชื่อวทิ ยาศาสตร : Planococcus citei (Risso) Ferrisana virgata วงศ : Pseudococcidac อันดับ : Homoptera ความสําคญั และลักษณะการทําลาย เพล้ียแปงเปนแมลงปากดูดชนิดหน่ึงพบเกาะกลุมดูดกินน้ําเล้ียงท่ีใบยอด ตาดอก ยอดออน กิ่งแผล ผล สําหรบั ผลจะพบบริเวณขว้ั ผล ทําใหผ ลออนเห่ียวแหง และผลไมเจรญิ เต็มที่ แคระแกรนได

การพฒั นาโกโกใ นประเทศไทย 56 บริเวณที่เพลี้ยแปงเกาะอยู จะมีราสีดําขึ้นปกคลุมอีกดวย ถาแมลงชนิดน้ีระบาดรุนแรงในตนโกโก จะทําใหตนโกโกทรุดโทรม อาจถึงตายได แตในตนโกโกใหญจะเขาทําลายตาดอกจนตาไมสามารถผลิต ดอกทส่ี มบรู ณไ ด พชื อาหาร เปน polyphagous จึงมีพืชอาหารหลายชนิด เชน สมชนิดตาง ๆ กาแฟ ชา โกโก มะนาว มะพราว กลวย มะมวง ชมพู พทุ รา ถว่ั องนุ เปนตน ศตั รูธรรมชาติ ศัตรธู รรมชาติทพ่ี บในสวนโกโก มีหลายชนดิ เชน แมลงชางปกใส (Chrysopa sp.) และแตนเบียน เพลยี้ แปง ดวงเตา พวก coccinellids ท้งั ตัวออนและตัวเตม็ วัย การปอ งกันกาํ จดั ปองกนั กาํ จัดมด เชน ใชส าร คารบ ารลิ (เซฟวิน 85 % wp.) โรยตามตน ที่มมี ดอยู 7. เพล้ียไฟ ชือ่ อน่ื ๆ : thrips ชื่อวทิ ยาศาสตร : มี 2 ชนดิ คอื Heliothrips haomorrhoidalis Selenothrips ruduocinctus วงศ : - อนั ดับ : Thysanoptera ความสาํ คัญและลักษณะการทําลาย ตัวออนและตัวเต็มวัย ดูดกินน้ําเล้ียงบริเวณใตใบโกโก ทําใหผิวใบที่ถูกดูดกินมีจุดสีเหลือง น้ําตาล ใบยน หรือมวนลงเลก็ นอ ย ใตใ บมีจุดเปน จุดเลก็ ๆ คลา ยเขม็ ตําและเปนสนี ํ้าตาลและใบอาจหลุดรวง ไปในที่สุด การปองกันกาํ จัด เพลี้ยไฟท้ังสองชนิดยังไมมีการระบาดรุนแรง แตพบวามีอยูทั่วไปในแปลงปลูกโกโกและมีอยู เกือบตลอดป ดังน้ันการใชสารฆาแมลงยังไมมีความจําเปนแตถาหากเกิดมีการระบาดมากถึงขั้นกอใหเกิด ความเสียหายทางเศรษฐกจิ ก็ควรใชสารฆา แมลงไดแ ก malathion, carbosulfan และ carbaryl เปนตน 8. เพลยี้ กระโดดโกโก ชื่ออ่ืน ๆ : เพล้ยี กระโดดสีขาว white plant hopper

การพัฒนาโกโกในประเทศไทย 57 ชอ่ื วทิ ยาศาสตร : Lawana conspersa Walk วงศ : Flatidae อันดับ : Homoptera ความสาํ คญั และลกั ษณะการทาํ ลาย พบวาความเสียหายท่ีเกิดจากแมลงชนิดนี้ทําลายไมรุนแรงมากนัก นอกจากจะทําความสกปรกถามี จํานวนมาก แตถาทําลายบริเวณท่ีสําคัญ เชน กานของผลออน ซึ่งจะเปนท่ีวางไขทําใหเกิดรอยแตก เมื่อเปน ตัวออนก็จะดูดกินนํ้าเล้ียงผลออน ทําใหผลออนไดรับความเสียหายไมสามารถเจริญเติบโตเปนผลแกไดอีก ตอไป ถา วางไขบ รเิ วณเสนแกนใบก็จะทาํ ใหใ บโกโกบดิ งอหรือหกั ได พืชอาหาร เปนศตั รูของโกโก กาแฟ ยางพารา ศัตรูธรรมชาติ ในประเทศไทยพบวามีเช้ือราเขียว Metarhizium anisopliae ทําใหเกิดโรคแกเพล้ียกระโดดสีขาว ได จากการสาํ รวจพบวาในสภาพช้ืนมากซ่ึงเหมาะสมตอการเจริญของเชื้อราเขียวชนิดน้ีทําใหเพลี้ยกระโดด สขี าวทั้งตวั ออน (nymph) และตวั เต็มวยั เปน โรคและตายเปนจาํ นวนมาก ซ่งึ จะเกาะแข็งตดิ กบั ก่ิงโกโก การปอ งกนั กาํ จดั เน่ืองจากสภาพแวดลอมที่ปลูกโกโกในประเทศไทย มีความชื้นอยูเพียงพอแลว การควบคุมประชา การเพล้ยี กระโดดสขี าวก็อยูในสภาพทคี่ อนขา งสมดลุ ย จากการสํารวจพบวาเพลี้ยกระโดดจะเพ่ิมปริมาณใน ฤดูท่ีมีฝนตกชุกซ่ึงเปนสภาพที่เหมาะตอการเจริญเติบโตของเชื้อราเขียวท่ีทําใหเกิดโรคดวย ดังนั้น จะเห็น ไดว า ธรรมชาติมีการควบคุมกนั เอง แตถาหากมีการระบาดมาก เกินระดับท่ีจะทนไดก็ควรใชสารเคมี ไดแก carbaryl,(Sevin 85 % wp.) อัตรา 25-30 ซซี .ี ตอน้าํ 20 ลติ ร 9. เพลยี้ ออน ช่ืออน่ื ๆ : aphid เพลี้ยออนสีน้าํ ตาล ชอ่ื วทิ ยาศาสตร : Toxoptera aurantii Fons วงศ : Aphididae อันดับ : Homoptera ความสําคญั และลกั ษณะการทาํ ลาย เพลี้ยออนเปนศัตรูที่สําคัญของโกโกในขณะท่ีตนโกโกยังเล็กหรือในเรือนเพาะชํา โดยตังออนและ ตัวเต็มวยั ดูดกนิ นํา้ เลยี้ งบนใบยอดออนโดยเฉพาะใตใบ ถามีการระบาดรุนแรงจะพบบริเวณตาดอก กานผล

การพัฒนาโกโกใ นประเทศไทย 58 ออน และบนผลโกโกมักอยูรวมเปนกลุม นอกจากนี้ยังพบวาเพลี้ยออนชนิดน้ีถายทอดเช้ือไวรัสในสมได ดว ย แตยังไมพ บวามีการถา ยทอดเช้ือในตนโกโก พชื อาหาร สมโอ สมเขียวหวาน มะนาว มะกรดู และพืชตระกูลสมอน่ื ๆ ลิ้นจี่ กาแฟ และชา ศตั รูธรรมชาติ ดว งเตาลาย ทง้ั ตัวออ นและตัวเตม็ วยั เปนตัวหาํ้ จากการสํารวจแปลงพบวา ตัวออ นของดว งเตา ลายมี ประสิทธิภาพในการลา เพลีย้ ออ นไดด ี การปองกันกาํ จดั ตัดแตงก่ิงและตนใหสะอาดไมใหมีแมลงชนิดน้ีอาศัยอยูโดยนํามาเผาทําลาย และ กําจัดมดท่ีเปน พาหนะในการแพรกระจายเพลีย้ ออ นดว ย ถาหากมีการระบาดมากและรุนแรง ควรพนดวยสาร dimethoate มีผูกลาววาการพนสารฆาแมลง เมื่อเพลี้ยออนมีปริมาณมากในแปลงจะไปกระตุนใหเพล้ียออนท่ีมีปกไดเร็วข้ึน ซ่ึงทําใหมีการกระจายเพลี้ย ออ นมากยง่ิ ข้นึ

การพฒั นาโกโกใ นประเทศไทย 59 ภาพที่ 22 ผลโกโกถูกกระรอก ํ ภาพที่ 23 กรงดักกระรอก

การพฒั นาโกโกใ นประเทศไทย 60 ภาพที่ 24 โรคผลเนา ดํา ภาพท่ี 25 มวนโกโก ภาพที่ 26 แผลเกดิ จากมวนโกโกทาํ ลาย

การพฒั นาโกโกใ นประเทศไทย 61 บทท่ี 6 การเกบ็ เก่ียวและการปฏบิ ตั ิหลงั เก็บเกีย่ ว การเก็บเกี่ยว Wood , 1975 กลาววาการเก็บเกี่ยวผลโกโกน้ันเปนการปลิดฝกสดออกจากตนโกโก และแกะฝก สุกเพื่อเอาเมล็ดเปยกออก เม่ือโกโกสุกฝกจะเปล่ียนสีจากฝกสีเขียวเปนเหลืองสม และฝกสีแดงจะ เปลี่ยนเปนสีสมโดยเฉพาะบริเวณรองผลแตมองเห็นไมชัดเจนนัก ถาหากปลูกผสมหลาย ๆ พันธุในแปลง เดียวกันอาจเปนการยากลําบากในการเลือกเก็บเก่ียวผลโกโกสุก อยางไรก็ตามระยะเวลาในการเก็บเกี่ยวผล โกโกจะไมจํากัดเหมือนผลไมอื่น การเก็บเกี่ยวผลโกโกนั้นสามารถยืดเวลาการเก็บเกี่ยวไดนานข้ึนอีก 3-4 สัปดาห แตถาปลอยใหฝกอยูบนตนนานกวานี้เมล็ดอาจจะงอกในฝก ซึ่งการงอกน้ีอาจจะเกิดในบางสภาวะ เทานั้น ปกติจะเกิดในชวงฤดูแลงที่แลงจัด ดังนั้น ระยะเวลาเก็บเก่ียวเหมาะสมจึงอยูในชวง 3-4 สัปดาหนี้ เทานนั้ การเก็บผลผลิตจะตองเก็บผลท่ีสุกพอเหมาะ ไมเก็บผลออนหรือสุกเกินไป ในการเก็บจะสังเกตได จากการเปล่ียนแปลงของสีผิวผลโกโก เน่ืองจากการเก็บผลท่ีสุกพอเหมาะน้ันเก่ียวของกับคุณภาพของเมล็ด โดยตรง กลาวคือ ผลสุกจะมีปริมาณของเยื่อหุมเมล็ดหนา ทําใหการเพิ่มอุณหภูมิของขบวนการหมักเมล็ด ดําเนนิ ไปอยา งสมบูรณและรวดเร็ว นอกจากเกี่ยวของกับขบวนการหมักแลวการท่ีเก็บผลสุกไมจัดน้ันจะทํา ใหเ ปอรเ ซ็นตไขมันโกโก ( Fat content) ตา่ํ โดย LAINZ และ BULLARD ไดรายงานวาในการเก็บผลสุกจัด ของสายพันธุ ICS 6 มาวิเคราะหนั้นจะมีเปอรเซ็นตไขมัน 42.1 % เมื่อเทียบกับผลท่ีไมสุกจะมีเปอรเซ็นต ไขมันเพียง 38.5 % ทั้งนี้เน่ืองจาก 50% ของไขมันโกโกจะกอตัวขึ้นในชวง 6 อาทิตย สุดทายกอนที่ผลจะ สกุ (Wintgens , 1991) ในการเก็บผลแตละครั้งจะตองหลีกเล่ียงการเก็บเก่ียวผลที่สุกเกินไป ดวยเมล็ดบางสวนจะงอก นอกจากน้ันผลท่ีไดรับความเสียหายจากการเขาทําลายของโรคผลเนาดํา หรือ สัตวจําพวกหนู – กระรอก เพราะผลลักษณะเหลานี้เมล็ดจะมีเย่ือหุมเมล็ดที่นอยมาก หรือเสียหายทําใหการหมักเมล็ดไมดีเทาที่ควร มี ผลตอคณุ ภาพของเมลด็ โกโกแ หง โดยเฉพาะเกี่ยวกบั เรือ่ งของกลิน่ และรสชาด ชวงความถี่ของการเก็บเกี่ยวผลโกโกน้ันไมไดใชวิธีสังเกตจากสีผลเพียงอยางเดียวนํ้าหนักรวมของ ผลโกโกที่รวบรวมไดทั้งหมดในการเก็บเกี่ยวแตละคร้ังก็จะมีผลตอการเก็บเก่ียวไดเชนเดียวกัน ในการเก็บ เก่ียวแตละคร้ังตองพิจารณาดูวา ผลผลิตโกโกมีปริมาณมากพอที่จะเขาสูกระบวนการหมัก ตัวอยางเชน การ หมักแตละครั้งใชเมล็ดเปยกจํานวน 100 กิโลกรัม ดังน้ันในการเก็บเก่ียวแตละคร้ัง จึงตองเก็บเกี่ยวใหได ผลผลิตอยางนอย 100 กิโลกรัมเมล็ดเปยก ในสวนขนาดเล็กอาจจะตองใชระยะเวลาเก็บเกี่ยวแตละคร้ังหาง กนั เกนิ 1 เดือน เพือ่ เกบ็ รวบรวมใหไดผลผลิตเพียงพอท่ีจะหมัก ซึ่งอาจเกิดความเสียหายในเรื่องของโรคผล เนา หนู กระรอกกัดกินทําความเสียหาย ในชวงท่ีปลอยผลสุกไวบนตนนาน ๆ สําหรับสวนที่มีขนาดใหญ

การพฒั นาโกโกใ นประเทศไทย 62 ปลูกโกโกจํานวนมากระยะเวลาในการเก็บเก่ียวผลโกโกไมเกิน 3-4 สัปดาห อาจจะเปนทุกสัปดาหเพื่อ หลีกเลยี่ งความเสยี หายจากโรคและสัตวทําลายฝก ในการเก็บฝกโกโก ฝกโกโกจะถูกตัดออกจากตนโดยใชมีดหรือกรรไกรชนิดพิเศษท่ีมีดามยาว ใน การเก็บเก่ียวตองกระทําอยางระมัดระวังอยาใหดอกโกโกที่ติดอยูบนตนซ่ึงเจริญเติบโตเปนฝกในรุนตอ ๆ ไปไดรับความเสียหาย ฝกโกโกเมื่อเอาออกจากตนจะมีแผลบริเวณขั้วผลซึ่งเช้ือราท่ีอยูภายนอกอาจจะเขา ทาํ ลายได หลังจากเกบ็ เกยี่ วเสรจ็ ฝกโกโกจะถกู แกะออก ควรหาสถานที่ปฏิบตั ทิ ีเ่ หมาะสมและสะดวกในสวน หลงั จากน้นั จงึ เริ่มแกะเปลือกโกโกออกเพื่อรวบรวมผลผลิตใหไดตามตองการ การกองฝกโกโกทิ้งไวสัก 2- 3 วัน น้ันมีผลดีเพราะคนพบวาการปลอยฝกท้ิงไวเชนน้ีสงผลใหอุณภูมิเมล็ดสูงขึ้นอยางรวดเร็วในข้ันตอน ของการหมัก สงผลใหสีเมล็ดโกโกที่อยูภายในเกิดการเปล่ียนแปลงทําใหเมล็ดโกโกมีคุณภาพดีข้ึน ตาม รายงาน Berrel ไดกลาววาการเก็บผลโกโกไวช่ัวขณะกอนการหมักจะชวยลดความเปนกรดของเมล็ด ลด ความขมและรสฝาด เพ่ิมกลิน่ และรสชาดของชอ คโกแลต และเปอรเ ซน็ ตเปลือกหุมเมลด็ การหมกั โกโก การหมักโกโกนิยมทํากันหลายรูปแบบขึ้นอยูกับความพรอมของเกษตรกรเจาของสวน เชน หมัก โดยใชเขง ลังไม หมักแบบกองสูงบนพ้ืน และหมักในกระบะไม เปนตน จากรายงานการปลูกโกโกของ ศูนยว ิจยั พืชสวนชมุ พร (2533) ไดส รปุ เกีย่ วกบั การทําแหงดงั นี้ ข้นั ตอนการหมกั 1. เก็บรวบรวมโกโก อยางนอย 7 วัน เพ่ือใหไดผลโกโกมากพอและชวยลดปริมาณนํ้าในผล ใน กรณีท่ีรวบรวมผลโกโกมากพอ สามารถหมักไดเลย โดยใชไมทุบผลโกโก หรือใชมีดผาผล แกะเมล็ดดึงไส ท่ตี ิดกับเมลด็ ออก นาํ เมล็ดไปผง่ึ แดดนาน 3-4 ช่วั โมง กอนนาํ ลงหมกั ในภาชนะหมัก 2. ภาชนะหมัก ตองมีชองระบายของเหลวท่ีเกิดจากการสลายตัวของเยื่อหุมเมล็ด ขณะหมักและไม ควรใชภ าชนะโลหะหมกั 3. ปริมาณโกโกที่หมัก ไมควรนอยกวา 40 กิโลกรัม หากเปนเขงขนาดใหญ หรือเขงผลไม ควรใช เมล็ดโกโกสดประมาณ 60-80 กิโลกรัม 4. ดา นบนภาชนะหมกั ตองทาํ เปนฉนวนหุมหรือใชก ระสอบปดทบั หลายช้ันเพอื่ ปอ งกันการสูญเสีย ความรอ นขณะหมัก 5. กลบั โกโกใ นภาชนะหมกั ใน 3 วนั แรกเทาน้ัน หลังจากนัน้ ปลอ ยหมกั ไวในภาชนะจนครบ 6 วัน

การพฒั นาโกโกใ นประเทศไทย 63 การทาํ เมล็ดโกโกแหง จะเร่มิ เมอ่ื สนิ้ สุดขบวนการหมัก ในวนั ที่ 6 โดยนําโกโกในภาชนะหมักไปตากแดด หรอื อบแหง จน เหลือความชื้น 7 เปอรเซ็นต ระยะเวลาในการทําใหเมล็ดโกโกแหง จะมีผลตอรสชาดและคุณภาพของเมล็ด โกโกแ หง มาก หากเมลด็ โกโกแหงชา อาจเกิดเช้อื ราแทรกเขาในเมล็ด ทําใหรสชาดโกโกเปลี่ยนไปได การตากแดด เหมาะสําหรับประเทศที่มีการเก็บเก่ียวโกโกในฤดูแลง การตากเมล็ดอาจตากบนลาน ซเี มนต หรอื ตากบนเสื่อไมซ ่งึ ยกสูงจากพื้น และทําหลงั คาเลอ่ื นปด เปด ชวงเวลาเชาเย็น การตากแหงโดยวิธี นี้ ใชเวลานาน ประมาณ 1 อาทติ ย ปจจุบนั มีการพัฒนานาํ เอาพลังแสงอาทิตยมาทําเปนเตาอบพลังแสงอาทิตยซึ่งสามารถรนระยะเวลา การทาํ เมลด็ โกโกแ หงและทาํ ใหค ุณภาพเมล็ดดีกวาการตากบนลานตาก การอบแหง นิยมทําในกลุมผูปลูกรายใหญๆ และตองเก็บเกี่ยวโกโกฤดูฝนซ่ึงมีฝนตกชุกและมี แสงแดดนอ ย ชนิดเตาอบทีใ่ ชม หี ลายแบบ แตท ่ีนยิ มใชม ี 2 แบบ ไดแก - เตาอบแบบซามัว เปนเตาอบที่ใชระบบสงผานความรอนโดยดานลางของเตาสรางดวยทอเหล็ก สําหรับใสเชื้อเพลิงและมีปลองระบายควันทางดานหลัง ดานบนของเตาจะมีถาดอบทําดวยโลหะไมเปน สนิม ซ่ึงสามารถรับความรอนที่สงผานจากทอเหล็กดานลางไดสูง เตาอบชนิดน้ีใชเวลาในการอบแหง ประมาณ 1 ½ -2 วนั ท่อี ณุ หภมู ิ 60-80 องศาเซนติเกรด การอบแหงชาหรือเร็วขึ้นอยูกับความหนาของเมล็ด โกโกใ นถาดอบดวย - เตาอบชนิดใชพัดลมเปนตัวเปาลมรอน เปนเตาอบซึ่งมีประสิทธิภาพกวาแบบซามัว เนื่องจากมี พดั ลมเปา รอ นเขา สถู าดไดทว่ั ถงึ เตาอบชนดิ นใี้ ชเวลาในการอบแหง ประมาณ 1- 1 ½ วนั เตาอบท้ังสองชนิด จะตองหม่ันคนอยางสม่ําเสมอ ปจจุบันมีผูดัดแปลงเปนแบบมีแกนหมุนสําหรับ คนโกโกใ นถาดอบได สะดวกตอ ผูใชมากข้นึ คุณภาพเมลด็ โกโกแหงท่ีดี คุณภาพเมล็ดโกโกแหงท่ีดีเปนที่ตองการของตลาดนั้น เมล็ดจะตองมีลักษณะเตง ผิวเรียบ ไมเห่ียว ยน ขนาดเมล็ดโตคอนขางสม่ําเสมอ เมล็ดสะอาดปราศจากส่ิงเจอื ปน และกลิน่ ควนั เมลด็ ไมห ักหรอื เกาะกัน แนนและมเี ยอื่ หมุ เมล็ดติดอยูนอยมาก นอกจากการใชประโยชนจากเมล็ดโกโกแลว สวนประกอบของเมล็ดโกโกซึ่งไดแก เย่ือหุมเมล็ด (pulp) ก็มีการนํามาใชประโยชนดวย เน่ืองจากเย่ือหุมเมล็ดประกอบดวยนํ้าตาล 10-15% กรดซิตริก 0.4 - 0.8% และเพคติน ในสวนของเยื่อหุมเมล็ดซ่ึงเปนตัวทําใหเกิดแอลกอฮอล และกรดอะซิติค ในขบวนการ หมกั จะมีการสญู เสียนาํ้ หมักไป 5-7% ซงึ่ นํ้าสวนทอ่ี อกมาจากขบวนการหมกั ทเี่ รียกวา Sweeting นีส้ ามารถ นําไปใชป ระโยชนในการทาํ เยลลีห่ รือทํานํา้ โกโกสําหรบั ดม่ื เหมือนเครือ่ งดมื่ ทว่ั ๆ ไป (ปยนชุ , 2539)

การพัฒนาโกโกในประเทศไทย 64 มาตรฐานเมล็ดโกโกแหง • ความช้ืนในเมลด็ ไมเกนิ 7 เปอรเ ซน็ ต • น้าํ หนักเมล็ดแหงโดยเฉล่ียไมนอ ยกวา 1 กรมั • ปริมาณไขมันโกโกไมน อยกวา 55 เปอรเ ซ็นต • จากการสุม เมล็ดแหง 300 เมลด็ นาํ มาผาตามยาวจะตอ งมลี กั ษณะ ดงั น้ี • เมลด็ ท่เี ปนราไมเกิน 3 เปอรเซ็นต • เมล็ดสเี ทาหรือหินชนวนมไี มเ กิน 3 เปอรเซน็ ต • เมลด็ ท่ีถูกแมลงเจาะทําลาย เมลด็ งอก เมลด็ เสีย เมลด็ ลีบ รวมไมเ กนิ 3 เปอรเ ซน็ ต • เมล็ดสมี วงไมเ กนิ 2-5 เปอรเซ็นต • เมล็ดสีมว งหรอื สนี ํา้ ตาลบางสว นไมเกิน 20-40 เปอรเซ็นต คําจํากดั ความ 1. เมล็ดโกโก (COCOA BEAN) คือเมล็ดจากผลของตนโกโก (Theobroma cacao L.) และ หมายถงึ ไดผานขบวนการหมกั และตาก หรอื อบแหง เรียบรอ ยแลว 2. เมลด็ เกาะกนั (BEAN CLUSTER) เมล็ดท่เี กาะกนั เปนกอน คอื เกาะตดิ กันมากกวา สอง 3. จํานวนเมล็ด (BEAN COUNT) คือการนับเมล็ดในปริมาณน้ําหนัก 100 กรัม ท้ังน้ีไมรวมเมล็ด ลบี และเมล็ดแตกหัก 4. เมล็ดแตกหัก (BROKEN BEAN) คือเมลด็ ท่เี ปนเศษชนิ้ เลก็ ชน้ิ นอยไมเปนเมล็ดที่สมบรู ณ 5. ส่ิงเจือปน (ADULTERATION) การเปล่ียนแปลงหรือการเพ่ิมส่ิงเจือปนอยางอื่นไมวาอะไรก็ ตามที่ทาํ ใหมีผลตอ คุณภาพหรอื กล่นิ กบั สินคา สว นใหญ 6. เมล็ดเสีย (DEFECTIVE BEAN) คอื เมลด็ ทีพ่ บวาภายในมีเช้ือรา สีหินชนวน แมลงเจาะเปนโรค และเมล็ดงอก 7. เมล็ดโกโกแหง (DRY COCOA) หมายถึงเมล็ดโกโกที่ไดผานขบวนการลดความช้ืน ซ่ึงจะมี ความชน้ื อยูไมเ กนิ 7.5 เปอรเ ซน็ ต 8. เมลด็ ท่ผี า นการหมัก (FERMENTED BEAN) หมายถงึ เมลด็ ที่ไดร บั การพัฒนากล่ิน และสี ซึ่งจะ เปนสนี ํ้าตาล หรอื สีช็อคโกแลตเมอื่ ผา เมลด็ 9. เมล็ดลบี (FLAT BEAN) จะพบเมลด็ มีลักษณะบางมาก 10. สิ่งแปลกปลอม (FOREIGN MATTER) วัตถุอยางอ่ืนที่ไมใชเมล็ดโกโก หรือเมล็ดหักชิ้นเล็ก ช้นิ นอย และเศษของเปลือก 11. ช้นิ เลก็ (FRAGMENT) ช้ินเลก็ ชนิ้ นอยทม่ี าจากเมลด็ โกโก

การพฒั นาโกโกในประเทศไทย 65 12. เมล็ดงอก (GERMINATED BEAN) เมล็ดท่เี ริม่ งอกจากผลจะเสียเนื่องจากการงอก 13. เมล็ดเสียหายจากแมลง (INSECT DAMAGED) ภายในเมล็ดพบเสียหายเนื่องจากแมลงเจาะ และพบอาการติดโรค 14. เมลด็ ท่ีเปน รา (MOULDY BEAN) พบเชอื้ ราภายในเมล็ด และภายนอก 15. ช้ินสว นของเปลอื ก (PIECE OF SHELL) ชิน้ เล็กช้ินนอ ยของเปลือกบาง 16. เมล็ดที่มีสีหินชนวน (SLATY BEAN) จะพบสีหินชนวนครึ่งหน่ึงหรือมากกวา เม่ือผาซีกเมล็ด โกโกท าํ การทดสอบ 17. เมล็ดที่มีกล่ินควัน (SMOKY BEAN) คือเมล็ดท่ีไดรับกลิ่นควันหรือรสชาด เนื่องจากการเก็บ รกั ษา หรือเกดิ การหมกั หรืออบแหง คณุ ภาพของเมลด็ โกโก ในดานอุตสาหกรรมโกโก หรือผรู ับซ้อื โกโกน ัน้ คณุ ภาพท่ีใชว ัดเมลด็ โกโกแหงในการซื้อขายทั่ว ๆ ไปเทา ท่พี บเหน็ มี 1. ขนาดเมลด็ โกโกแหง ตองมขี นาดเมลด็ ไมน อ ยกวา 0.9 กรัม 2. จาํ นวนเมล็ดแหง /นา้ํ หนกั 100 กรมั ตอ งไมเ กิน 110 เมลด็ 3. ความช้นื ตองไมเกนิ 8 % 4. สง่ิ เจือปนตางๆ แตถามองลึกเขาไปในระดับอุตสาหกรรมแลวคุณภาพของเมล็ดโกโกตองมีปจจัยอีกมากมายหลาย ตัว เชน 1. เปอรเซ็นตไ ขมัน 2. ความออ นแข็งของเนยโกโก 3. รสชาด และกลิน่ 4. Theobromine และ Caffeine ปจ จัยทม่ี ผี ลตอ คุณภาพของโกโก ปจจัยที่มีผลตอคุณภาพของเมล็ดโกโกน้ันมีดวยกันหลายชนิด ซ่ึงแตละปจจัยมีผลทั้งทางตรงและ ทางออมตอคุณภาพของเมล็ด ซ่ึงปจจัยที่สําคัญเทาท่ีมีการศึกษามาน้ันมีดวยกันหลายอยาง ตามรายงานของ Wintgens (1991) มีดังนี้ 1. พันธุกรรม ลักษณะพันธุกรรมของโกโกมีความแตกตางมากหลาย โดยท่ีในกลุมใหญ ๆ 3 กลุม ของพวก Criollos , Forasteros และ Trinitarios น้ันไดมีการแตกแยกเปนกลุมพันธุ ตาง ๆ กันโดยอาศัยลักษณะ

การพัฒนาโกโกใ นประเทศไทย 66 ทางดานภูมิศาสตรของแหลงพบเห็น เชน พวก Nanay , Parinari , Scavina , Pentagona , Porcelana เปนตน นอกเหนอื จากนัน้ ลกั ษณะของการ กลายพันธุ หรือการผสมขา มตามธรรมชาติ ซ่ึงกอ ใหเกิดสายพนั ธุ ใหมท่ีหลากหลายก็มีสวนในเรื่องของคุณภาพเมล็ดโกโกเชนกัน จากการศึกษาตาง ๆ มาน้ัน พบวา พนั ธกุ รรมมผี ลตอคุณภาพเมล็ดโกโกในดา นตา ง ๆ ดงั นี้ 1.1 นํ้าหนักเมลด็ R. Alvarado & E.T.Bullard ไดเปรียบเทียบสายตนของ EET และลูกผสมของ EET พบวา นํ้าหนักเมล็ดของสายตน EET 62 มีน้ําหนักเมล็ดหนักกวาสายตนอ่ืนในกลุมของ EET นอกจากนั้น Knapp ยงั ไดส รุปนํา้ หนักของเมล็ดเปน ลกั ษณะของพนั ธุกรรมที่คอ นขางเฉพาะเจาะจง แตอ าจจะเกดิ จากอิทธพิ ลอืน่ ๆ ไดบาง และ C.Cilas และคณะ ยังไดกลาววาน้ําหนักเมล็ดเปนคุณลักษณะที่สําคัญสําหรับคุณภาพของ เมล็ดโกโก 1.2 เปอรเ ซน็ ตเ ปลือกหุม เมลด็ ปกติแลวเปอรเซ็นตเปลือกหุมเมล็ดท่ีอยูในเกณฑมาตรฐานกําหนด นั้นอยูในชวง 11-12 % ถามากกวานี้จะทําใหเน้ือในเมล็ดมีขนาดเล็ก และยิ่งเปอรเซ็นตเปลือกหุมเมล็ดตํ่ายอมหมายถึงเน้ือใน เมล็ดมีขนาดใหญ จากการศึกษา พบวาสายตน Sca6 และ Sca12 มีเปอรเซ็นตเปลือกหุมเมล็ดหนามาก ซ่ึง เทาท่ปี รากฏ พบวาทั้ง 2 สายตน มขี นาดเมล็ดเล็กมาก มีผลตอ คุณภาพของเมลด็ โกโกเปนอยา งมาก 1.3 เปอรเซน็ ตไ ขมนั Lainz & Bullard กลาววามีความแตกตางกันในดานเปอรเซ็นตไขมันถึง 10 % ระหวาง สายพันธุ Ecuador กบั Trinitario Wood พบวาเปอรเซ็นตไขมัน เก่ียวของโดยตรงกับลักษณะทางพันธุกรรมและลักษณะ ของพอพันธุมีอิทธิพลสูงกวาแมพันธุในการที่จะถายทอดไปยังลูกผสม จากการศึกษา Wood พบวาพวก Forastero มีเปอรเซ็นตไขมันสูงกวาพวก Criollos คือ 55 – 59 % ใน Forastero และ 53 % ในพวก Criollos R. Alvarado & E.T. Bullard พบวาพวก Sca6 และ Sca12 มีเปอรเซ็นตไขมันต่ํา ประมาณ 48 % 1.4 รสชาดของชอคโกแลต รสชาดของชอคโกแลตเปนคุณลักษณะที่สําคัญของคุณภาพเมล็ดโกโกชนิดหน่ึงที่ เก่ียวของกับลักษณะทางพันธุกรรมเปนอยางมาก เทาท่ีผานมาพบวาพวก Criollo มีรสชาดของชอคโกแล ตดีกวาพวก Trinitario และพวก Trinitario มีรสชาดดกี วาพวก Upper Amazon จากเทา ท่ีศึกษา พบวา Sca6 และ UIT1 มรี สชาดไมเปน ทย่ี อมรับ

การพัฒนาโกโกในประเทศไทย 67 1.5 ความออนนมุ ของเนยโกโก คุณภาพของเนยโกโกตัวหนึ่ง คือ เร่ืองความออนหรือแข็งของเนยโกโกที่อุณหภูมิปกติท่ัว ๆไป ในอุตสาหกรรมนั้นตองการเนยโกโกท่ีมีคุณลักษณะแข็งมากกวาพวกออนในการทําผลิตภัณฑโกโก ข้ันสุดทาย และความออนนุมของเนยโกโกนั้นมักเกี่ยวของกับลักษณะทางพันธุกรรมโดยตรง ดังเชน Chin และ Nushirwan พบวา พวก Na33 มเี นยโกโกน ุมกวาพวก UIT, Pa7 และ ICS 60 เปนตน 1.6 ประสิทธิภาพในการหมัก Quesnel & Lopez พบวาพวก Criollo ใชเวลาในการหมักนอยกวาพวก Forastero คือใช เวลาเพียง 3 วนั ในขณะท่ี Forastero ใชเวลา 4-7 วนั 1.7 ลักษณะการออกผล ปจจัยที่มีผลตอการเก็บเก่ียวผล และเก่ียวโยงไปถึงการออกดอกท่ีสําคัญมี 2 ปจจัย คือ สภาพภูมิอากาศ และลักษณะทางพันธุกรรม ซ่ึงลักษณะทางพันธุกรรมน้ันเทาที่มีการศึกษาโดย Toxopeus พบวา 75 % ของผลผลิตท่ีเก็บเก่ียวของพวก Amelonado จะปฏิบัติในเดือนกันยายน ถึงมกราคม ในขณะท่ี พวก Amazon สามารถเก็บไดเพียง 50% เทาน้ัน การเก็บเกี่ยวไดมากนอยตางกันสงผลตอคุณภาพเมล็ด โกโกด วย จากจํานวนทีจ่ ะใชหมกั มมี ากนอ ยตา งกนั ประสทิ ธภิ าพในการหมกั จะตางกันดว ย 1.8 ความสม่าํ เสมอของขนาดเมลด็ โกโก Freemann ไดพูดถึงความสม่ําเสมอของขนาดเมล็ดโกโกวามีความสัมพันธโดยตรงกับ พันธุกรรมของแตละสายพันธุ ซ่ึงความสมํ่าเสมอของเมล็ดน้ันเปนท่ีตองการของอุตสาหกรรมโกโกเปน อยา งมากเพราะงายตอ การปรบั เคร่ืองจักรในการทํางาน การอบแหงเมล็ดโกโกกอนการแปรรูปข้ันสุดทาย ก็ สามารถทําไดทั่วถึงท้ังเมล็ด ซ่ึงมีผลตอกล่ินของชอคโกแลตอีกดวย การที่เมล็ดมีหลายขนาดกอปญหาตอ คุณภาพเมล็ด คือ ขณะท่ีทําการอบเมล็ดที่มีขนาดเล็กก็ไหม ในขณะท่ีเมล็ดพอดีกําลังอยูในระดับพอเหมาะ แตเมล็ดที่ใหญเกนิ ไปจะอบไดท บ่ี ริเวณผวิ นอกเมลด็ แตภ ายในเมล็ดยงั ชื้นอยเู ลย 2. สภาพแวดลอม สภาพแวดลอมท่ีจะกลาวถึง ซ่ึงมีผลตอคุณภาพเมล็ดโกโกน้ันท่ีสําคัญ คือ ลักษณะพ้ืนท่ีและ ลกั ษณะภมู อิ ากาศ พอจะกลา วไดด ังน้ี 2.1 แหลงปลกู การที่โกโกพันธุเดียวกันปลูกในแหลงปลูกที่ตาง ๆ กันยอมมีผลตอขนาดของเมล็ดโกโก เปนอยางมาก Ang & Scheperd รายงานวาพันธุท่ีปลูกในอัฟริกาตะวันตกเม่ือนําไปปลูกในภาคตะวันออก ของมาเลเซียแลวจะมีขนาดเมล็ดโตข้ึนกวาเดิม นอกจากน้ัน Wood ยังไดยืนยันวาลูกผสมช่ัวท่ี 3 ของพวก

การพัฒนาโกโกในประเทศไทย 68 Amazon ท่ีปลูกใน Gana เมล็ดจะมีน้ําหนักเฉล่ีย 1 กรัม/เมล็ด และเม่ือนําไปปลูกใน Cameroon จะมี น้ําหนักเพ่ิมขึ้นเปน 1.2 กรัม/เมล็ด จึงสรุปไดวาความอุดมสมบูรณของแหลงปลูกมีผลตอขนาดของเมล็ด โกโกเ ปนอยา งมาก 2.2 อณุ หภมู ิ อณุ หภูมิมผี ลโดยตรงตอนํ้าหนักของเมล็ด เพราะวาขณะท่ีผลกําลังพัฒนาน้ัน ถาอุณหภูมิสูงข้ึนมาก จะทําใหจํานวนเมล็ดในผลท่ีมีขนาดเล็กมีปริมาณสูงมาก ซ่ึงมีผลตอการหมักและเปอรเซ็นตเนยโกโกเปน อยา งมาก เพราะเมล็ดมนี ้ําหนกั นอยจะทาํ ใหเ นยโกโกม ีปรมิ าณนอ ยดวยเชน กัน 2.3 ปริมาณน้ําฝน มีผลโดยตรงตอคุณภาพเมล็ดโกโกเร่ืองของเปอรเซ็นตไขมันเพราะชวง 4 เดือนสุดทายกอนผลสุก ปริมาณน้าํ ฝนที่มีมากและกระจายดียอมทําใหขนาดเมล็ดโกโกใหญตามปกติ และทําใหไดเปอรเซ็นตไขมัน โกโกสูงเมื่อเขา ขบวนการแปรรปู 3. การดูแลรักษาและการปฏบิ ตั ิตาง ๆ ในดา นการปฏบิ ตั ิตาง ๆ ที่มผี ลตอ คุณภาพน้นั มดี วยกันหลายประการคอื 3.1 การใหป ยุ มีผลตอขนาดเมล็ดโดยตรง ซ่ึงสงผลตอการนําไปเขาขบวนการหมักตอไป แตปุยไมมีอิทธิพลตอ รสชาดและกล่ินของชอคโกแลต 3.2 รม เงา Chick ไดสรุปวาเมล็ดโกโกท่ีปลูกในสภาพรมเงานอย เม่ือนํามาหมักแลวจะไดเมล็ด ซึ่งมีพวกกรด ตางๆ มากกวาเมล็ดโกโกที่ไดจากโกโกที่ปลูกในสภาพรมเงาพอเหมาะถึง 60 % ท้ังน้ีเปนเพราะวาปริมาณ ความเขมขนของนา้ํ ตาลในเยือ่ หมุ เมลด็ มีมากขึน้ เมือ่ มีการลดรม เงา 3.3 ความออ นแกข องผลที่เก็บเกีย่ ว ในการเก็บผลผลิตนั้นมีผลตอเปอรเซ็นตไขมันโดยตรงดวย 50 % ของไขมันจะกอตัวในชวง 6 อาทิตยสุดทายกอนผลจะสุก ดังนั้นในการเก็บผลโกโก ถาเก็บไมคอยสุกจะทําใหคุณภาพเปอรเซ็นตไขมัน ลดลง ดวยผลท่ียังไมคอยสุกจะมีเยื่อหุมเมล็ดนอยทําใหขบวนการหมักไมดีพอจะทําใหไดเมล็ดมีสีมวง คอนขางมาก ในทางตรงขาม ถาเก็บผลสุกพอเหมาะจะทําใหขบวนการหมักเกิดข้ึนอยางสมบูรณ ยิ่งถาเก็บ ผลทไ่ี มคอ ยสกุ มาก ๆ จะทาํ ใหเ ปอรเซ็นตผ ลผลิตทีผ่ า นการหมักแลว มีเปอรเซ็นตล ดลง ดงั ตารางขา งลา งนี้

การพัฒนาโกโกในประเทศไทย 69 ตาราง แสดงความออ นแกข องผลทเี่ ก็บท่มี ีตอ คุณภาพโกโก สุกเกิน (กก.) สกุ พอดี (กก.) ออ นเกนิ (กก.) นน.เมล็ดสดที่หมัก 305 262 270 % สญู เสียจากการหมกั 19 18 10 % สญู เสยี จากการทําแหง 37 35 69* % ผลผลติ ท่ีไดรบั หลังจากหมกั 44 47 21* กล่นิ ปกติ ปกติ กรดจดั % ไขมนั ปกติ ปกติ สูง ปกติ ปกติ ต่าํ คุณภาพ เปราะหกั งา ย ปกติ ปกติ ความแข็งของเปลอื กหมุ เมลด็ อนึ่งในการเก็บผลควรเก็บผลท่ีสมบูรณปราศจากการทําลายของโรคแมลง หรือสัตวตาง ๆ เพราะ การทีไ่ ดเ มลด็ คอ นขา งสมบูรณม ีเยือ่ หมุ เมลด็ ยอมทาํ ใหก ารหมักดดี ว ยเชนกัน 3.4 การบม ผลหรอื พกั ผลกอนแกะเมลด็ ออก การบมผลหรือเก็บผลไวสักระยะหน่ึงกอนทําการแกะเมล็ดเพ่ือนําไปหมักตอไปโดยทั่ว ๆ ไปจาก การทดลอง พบวาควรจะบมผลไวประมาณ 4-12 วัน จะชวยใหการหมักดีข้ึน อุณหภูมิเพิ่มสูงข้ึนในเวลา รวดเร็ว และที่สําคัญหลังจากหมักแลวมีกรดนอย ลดความฝาดและลดความขมของรสชาดชอคโกแลต ได เปน อยางดี นอกจากนั้นการบมผลสักระยะจะทําใหไดผลผลิตหลังจากหมักแลวมากกวาท่ีไมมีการบมผล โดย Roelofsen & Giesberger ไดสรุปไววา บมผลไว 1 วัน จะเพ่ิมผลผลิตท่ีไดหลังจากการหมักถึง 42.68 % และบมผลไว 4 วนั จะเพิม่ ผลผลิตท่ีไดหลงั จากการหมักถงึ 44.20 % 3.5 ลักษณะสภาพทั่ว ๆ ไปในขณะเก็บเก่ียวผล มีการพบวาในชวงฤดูฝนผลท่ีเก็บเกี่ยวไดจะมีเยื่อหุมเมล็ดมาก การหมักจะดําเนินไปไดชา ทําให เมล็ดมีกรดมาก และในขณะท่ีทําการหมักถาสภาพแวดลอมมีอุณภูมิตํ่าและมีความชื้นในอากาศสูงจะทําให ขบวนการหมกั ชะงักงนั ได เมล็ดท่ีไดจะมคี ณุ ภาพตา่ํ 3.6 ปริมาณเมล็ดทใ่ี ชหมกั ปริมาณเมล็ดท่ีใชหมักมาก ๆ มีผลตอคุณภาพของเมล็ดโกโกเปนอยางดี อีกทั้งทําให ผลผลิตท่ีได หลังการหมักมีเปอรเซ็นตสูงกวาการหมักที่มีเมล็ดนอย Rohan พบวาในการหมักแตละครั้งถาใชเมล็ด น้ําหนัก 115 กก. จะไดผลผลิตกลับคืนหลังหมักถึง 44.4% นอกจากน้ัน Helfenberger ยังไดสรุปวาการ หมักเมื่อนํ้าหนักเมล็ด 45 กก. จะไดผลผลิตกลับคืนเพียง 33 % และถาหมัก 100 กก. จะไดผลผลิตกลับคืน ถึง 44 %

การพัฒนาโกโกในประเทศไทย 70 4. การเก็บรักษาเมล็ดโกโกแหง การเก็บรักษาเมล็ดแหง ถาทําไมถูกตองยอมมีผลตอคุณภาพของเมล็ดไดเชนกัน เพราะในขณะเก็บ รักษาเมล็ดสามารถดูดซับความช้ืน และสิ่งแปลกปลอมอ่ืน ๆ กอใหเกิดกล่ินและรสชาด ไมพึงประสงคใน การนําไปแปรรูปตอไป นอกจากความเสียหายดวยเหตุเหลานี้แลวการเขาทําลายของพวกเช้ือรา และแมลงก็ มักพบเหน็ อยูบอยเมื่อเก็บรักษาเมล็ดโกโกไวเปนเวลานาน

การพฒั นาโกโกใ นประเทศไทย 71 ภาพที่ 27 เก็บผลโกโกโดยตดั บรเิ วณขั้วผล ภาพที่ 28 รวบรวมผลไวโคนตน ภาพท่ี 29 เอาเมลด็ ออกจากฝก

การพฒั นาโกโกใ นประเทศไทย 72 ภาพที่ 30 เขงหมกั โกโก ภาพที่ 31 ลงั หมักโกโก ภาพท่ี 32 การตากแหง

การพฒั นาโกโกในประเทศไทย 73 ภาพที่ 33 ตอู บแหง เมล็ดโกโกพ ลงั งานแสงอาทิตย และเช้อื เพลิง ภาพที่ 34 เมลด็ โกโกแ หง

การพัฒนาโกโกในประเทศไทย 74 เอกสารอา งอิง 1. ประพนั ธุ บญุ กลน่ิ ขจร, ศจี ปย ะพงศ และ เชญิ ตาวดกั . 2525. เกษตรและอตุ สาหกรรมโกโก.สถาบัน วิทยาศาสตรและเทคโนโลยีแหง ประเทศไทย. กรงุ เทพฯ 2. ปยนุช นาคะ, 2539. เอกสารประกอบการปรับระดับ. นกั วชิ าการเกษตร 7. กรมวชิ าการเกษตร 3. ผานิต งานกรณาธกิ าร , 2536. เอกสารขอรับรองพนั ธุโ กโกเ พื่อพิจารณาเปนพนั ธรุ ับรอง 4. ผานติ งานกรณาธกิ าร , 2538. เอกสารประกอบการปรบั ระดบั นักวิชาการเกษตร 7 กรมวชิ าการเกษตร. 5. วาทย สวุ รรณวธุ , 2522. การปลกู โกโก. วทิ ยาสารกองพืชสวน. กรมวชิ าการเกษตร 3: 16-24 6. วาทย สุวรรณวธุ , 2527. การพฒั นาโกโกในประเทศไทย รายงานการสมั มนา เร่อื ง มะพราวและโกโก หนา 41 – 44 7. สมศักดิ์ วรรณศิริ , 2532. สวนโกโก. กรงุ เทพฯ.สาํ นักพมิ พฐ านเกษตรกรรม 8. สุชลี า เลาหศริ ิ, 2530. ตน ทุนและรายไดจ ากการปลกู โกโกเ ปน พืชแซมในสวนมะพราว.กรุงเทพฯ : วทิ ยานพิ นธ ปรญิ ญาโท. จุฬาลงกรณม หาวทิ ยาลัย 9 . ยวุ ลกั ษณ ขอประเสริฐ, ยุพนิ กสินเกษมพงษ และ จรสั ศรี วงศกาํ แหง. 2534. ศตั รโู กโกท่ีพบในประเทศ ไทย. เอกสารการสมั มนาเชิงปฏบิ ตั กิ ารโครงการนํารองขยายการผลติ สินคา ใหม โกโก. หนา 1 – 54 10. ศนู ยว จิ ัยพชื สวนชมุ พร, สถาบันวิจัยพชื สวน. กรมวชิ าการเกษตร. 2533. คมู ือการปลูกโกโก 11. Adam, S.N. and Mc Kelvie, A.D. 1955. Environmental requirement of cocoa in the gold coast. Rep. Cocoa conf. London 1955. pp. 22-27 12. Azhar ,I .and Wahi, S.M.1984. Pollination ecology of cocoa in Malaysia. Paper presented at Int. Cocoa Coconut Conf. 1984. Kuala Lumpur. 13. Chan, C.L. and Syed Kamaruddin, S.W.1976. Vascular Streak Dieback (V.S.D.) of Cocoa in Peninsular Malaysia. EMPA Cocoa/Coconut Seminar 1976. Tawau. 14. Conway, G.R. 1971. Pest of Cocoa in Sabah and their Control. Department of Agriculture, Sabah, pp.1- 8 15. Cuatrecasas, J. 1964. Cocao and its allies. A toxonomic revision of genus Theobroma. Contrib. US Nat. Herb.; Oxford. London p. 102 16. Hartley, C.W.S. 1968. The soil resources of Tropical Africa. R.P. Moss Cambridge University. 17. John, T.A. and Maliphant, G.K. 1958. Yield variation in tree crop experiments with specific reference to cacao. Nature, London, 182:1613-14 18. Knight, R. and Rogers, H.H . 1955. Recent Introductions to West African of Theobroma cacao and related Species. Emp.J. exp. Agric., 23:113. 19. Lass, R.A. and Wood, G.A.R. 1985. Cocoa. London, UK: Longman.

การพฒั นาโกโกในประเทศไทย 75 20. Leach, J.R . Shepherd, R. and Turner, P.D. 1971. Underplanting coconuts with cacao in Malaysia. Proc. 3 rd Internat. Cocoa Res, Conf. Accra 1969. pp. 346 – 355. 21. Lockwood , G . 1988. Cocoa Breeding and Seed Production. 22. Nakayama, L.H.I., Pinto, L.R.M. and Santana, C.J.L. 1988. The Effect of Line applications on the cultivation of cocoa. In Proceedings of the Tenth International Cocoa Research. 23. Ooi, L.H. and Chew, P.S . 1985. Results of five Progeny Trials on Hybrid Cocoa in PeninsularMalaysia. Planter, Kuala Lumpur . 61:54 – 69 24. Walmsley, D. 1964. Irrigation and weed control. Ann. Rep. Cacao Res. 1963. Trinidad, pp. 53-58 25. Wahid, P.A . Kamalam, N.V . Ashokan, P.K. and Nair, R.V. 1989. Root Activity Pattern of Cocoa. Journal of Nuclear Agriculture and Biology (1989) 18 (3):153 – 156 26. Wessel, M.1970. Fertilizer experiments on farmers cocoa in South Western Nigeria. Cocoa Growers. Bullatin. 15:22-27. 27. William, C.N. 1975. The Agronomy of major tropical crops. Oxford. London p.102. 28. Wintgens , J.N . 1991 , Influence of genetic factors and agroclimatic conditions on the quality of cocoa. 2 nd. International Congress on Cocoa and Chocolate. May 1991 Munich. 29. Wood, GA.R.1975. Cocoa. Tropical Agricultural series. Longman. London and New york. 30. Wood, G.A.R.1980. Cocoa. Tropical Agricultural series. pp.50 – 210 31. Uthaiah, B.C. and Sulladmath, U.V.1980. Effect of Boron, Calcium and Magnesium on Cherelle Wilt in Cacao. Journal of Plantation Crops. (180) 8 (1):24 – 28