การศึกษาประสิทธิผลและความปลอดภัยของพืชกระท่อมในการรักษาโรค

46 12.ท่านมีปัญหาในการรกั ษาบ้างหรือไม่ อย่างไร และทา่ นแกไ้ ขอย่างไรสาหรบั ในผู้ป่วยท่ีต้องใชใ้ บ กระทอ่ ม ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................... ................................................................................................................ ..... ........................................................................................................................................... ................................... 13.ตารับยาที่มีส่วนประกอบของพชื กระท่อมท่ีท่านใช้ในการรักษามอี ะไรบา้ ง ใชร้ ักษาโรคอะไรบา้ ง ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................. ................................ .................................................................................................................................................................... .......... 14. ปัจจบุ ันท่านได้ถา่ ยทอดความรู้ใหก้ บั ใครหรือไม่ ⃝ ไม่ไดถ้ ่ายทอด ⃝ ถ่ายทอด ชือ่ ผู้ได้รับการถ่ายทอด..................................................................................................... 15.พชื กระท่อมท่ีนามาใชม้ าจากแหล่งใด ⃝ ปลกู เอง ⃝ วธิ ีอนื่ ระบุ....................................................................................................................................... 16.สายพันธุ์กระทอ่ มท่ใี ช้ในการรักษา ⃝ กา้ นแดง ⃝ ก้านขาว เพราะ........................................................................................................................ .......................................... 17.ท่านคิดวา่ กระท่อมเป็นพืชเสพติดหรือไม่ ⃝ ใช่ เพราะ..................................................................................................................................... ⃝ ไม่ใช้ เพราะ..................................................................................................................................... 18.ทา่ นเหน็ ดว้ ยหรอื ไม่ กรณีกระทรวงยุตธิ รรม จะแก้กฎหมายให้ยกเลิกใบกระท่อมพ้นจากบัญชียาเสพตดิ ⃝ เห็นด้วยหากนามาใช้ในวงการแพทยเ์ ทา่ นน้ั ⃝ ไม่เหน็ ดว้ ยเด็ดขาดเพราะถือว่าเป็นยาเสพติด ⃝ เหน็ ดว้ ยและยอมรับไดท้ ุกกรณี ⃝ ไมแ่ นใ่ จ

47 19.ยกเลิกใบกระท่อมพ้นจากบัญชียาเสพตดิ จริง ควรมีการควบคมุ การปลกู หรอื ไม่ ⃝ ควรมีการควบคุมปริมาณและพน้ื ที่ปลูกให้ชดั เจนและมีการขนึ้ ทะเบียนให้ถูกต้อง ⃝ ไมต่ อ้ งควบคุม ใหป้ ลูกได้อย่างถูกเสรี เพราะ......................................................................................................................... ......................................... 20.ท่านคดิ วา่ พืชกระท่อมสามารถลดการใช้ยาจาพวกแก้ทอ้ งเสียในปจั จุบันได้หรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด .............................................................................................................................................................. ................ ................................................................................................................... ........................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 21.ทา่ นคดิ ว่าพืชใบกระท่อมสามารถใช้แทนยาแกป้ วดในปัจจุบันไดห้ รอื ไม่ เพราะเหตุใด ............................................................................................................................. ................................................. ....................................................................................................................................................... ....................... ............................................................................................................ .................................................................. 22.ทา่ นคิดวา่ ควรมีการเผยแพรค่ วามร้ดู า้ นการใช้ใบกระท่อมอยา่ งถกู วิธเี พ่อื การใชอ้ ยา่ งถกู ต้องหรือไม่ เพราะเหตใุ ด .................................................................................. ........................................................................................... . ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 23.ท่านมคี วามพอใจในประสทิ ธิภาพในการใช้สมุนไพรพืชกระท่อมรักษาโรคต่างๆ มากนอ้ ยแคไ่ หน เพราะเหตใุ ด ......................................................................................................................................................... ..................... .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 24.ความคดิ เหน็ เพิ่มเติม ......................................................................................................................................................... ..................... ..................................................................................................................................................... ......................... .......................................................................................................... ....................................................................

48 ภาคผนวก ค การจดั กลุม่ องคค์ วามร้กู ารใช้พืชกระทอ่ มในการรักษาโรคของหมอพื้นบ้าน 8 จังหวัดภาคใต้ ลาดับ ประเภท ชอื่ ยา/ สว่ นประกอบ ส่วนทใ่ี ช้ วธิ ีการ วธิ ีการใช้ สรรพคุณ หมายเลข ตารบั ยา (พืช เตรยี ม (หมอ เคยี้ วกลนื เอา ช่วยลดระดบั พ้ืนบ้าน) 1 ยาเดยี่ ว ยาเบาหวาน กระท่อม 3-4 ใบ กระทอ่ ม) ใบสด แต่นา้ น้าตาลในเลอื ด D01/Tr ใบ ชว่ ยลดอาการ D01/Tr สูบเอาควัน หอบหดื 2 ยาต้ารับ ยาหอบหืด - กระทอ่ ม ใบ ยาประสม D01/Tr แล้ว - ใบยาสูบของอเมรกิ า มวนบหุ ร่ี D02/Tr (ยห่ี อ้ ใบคุ่ม) D03/Pl D04/Pl - ใบยาสบู ของไทย D04/Pl D04/Pl (ยีห่ ้อดาว) D05/Pl 3 ยาต้ารบั ยาหอบหืด -กระท่อม ใบ ยาประสม สบู เอาควนั ชว่ ยลดอาการ แล้ว หอบหดื -ใบชมุ เหด็ เทศ มวนบุหรี่ - ใบยาสูบของอเมริกา (ยหี่ ้อใบคุ่ม) -ใบยาสูบของไทย (ยี่หอ้ ดาว) 4 ยาต้ารับ ยาแกป้ วด -กระทอ่ ม เปลอื ก บดผงป้ัน กลืน แก้ปวดเมือ่ ย ลูกกลอน เมอื่ ย -เถาวัลย์เปรยี ง -เถาเอ็นอ่อน -รากชา้ พลู -ขเี้ หลก็ ท้งั 5 -ลกู ขก้ี า -กระดูกไก่ทงั้ 5 -ไม้ตา้ เสา (กนั เกรา) 5 ยาเด่ยี ว ยาแก้ กระทอ่ ม 4-5 ใบ ใบ ใบสด เคี้ยวกลนื เอา แก้ท้องเสยี ทอ้ งเสีย แตน่ ้า 6 ยาเดย่ี ว ยาแก้ไอ -กระทอ่ ม ใบ ใบสด เคย้ี วกลนื เอา แก้ไอ -นา้ ตาลทรายแดง แตน่ า้ 7 ยาเดยี่ ว ยาเบาหวาน กระท่อม 1 ใบ ใบ ใบสด เค้ียวกลนื เอา ชว่ ยลดระดับ แต่น้า น้าตาลในเลอื ด 8 ยาเดย่ี ว ยาแก้ กระทอ่ ม 2-3 ใบ ใบ ใบสด เคีย้ วกลืนเอา แกท้ อ้ งเสยี ทอ้ งเสีย -ฟ้าทะลายโจร 1 บาท แต่น้า 9 ยาตา้ รับ ยาโรค -ย่านาง 1 บาท กระเพาะ -กระทอ่ ม 1 สลึง ใบ บดผงป้ัน กลืน แก้ปวด อาหาร -บอระเพ็ด 1 บาท ลูกกลอน 10 ยาตา้ รับ ยาถอนเสพ -พลูป่า(พลูเถอื่ น) 1 กรัม ใบ ตม้ นา้ ดืม่ ท้าใหอ้ าเจยี น D06/Pl ติด -กระท่อม 1 กรมั

49 ลาดับ ประเภท ช่ือยา/ สว่ นประกอบ ส่วนทใี่ ช้ วธิ กี าร วธิ กี ารใช้ สรรพคณุ หมายเลข ตารบั ยา (พชื เตรยี ม (หมอ -กระทอ่ ม 1 ใบ เคยี้ วกลนื เอา แกไ้ อ พน้ื บา้ น) 11 ยาเดี่ยว ยาแก้ไอ -น้าตาลทรายแดง 1 กระทอ่ ม) ตา้ เปน็ ผง แตน่ า้ D06/Pl ช้อนชา ใบ ละลายนา้ 12 ยาเดยี่ ว ยาแก้ปวด -ใบกระทอ่ ม 1 ใบ/ กระสาย กลนื แก้ปวดทอ้ ง D06/Pl ท้อง ครงึ่ ใบ ใบ บดผงป้นั -ดนิ เหนียว 1 หวั แม่มอื ลูกกลอน 13 ยาตา้ รับ ยามะเร็ง -ใบนูดพระ (ภาษาถิ่น) ใบ ตม้ นา้ ดื่ม แกม้ ะเรง็ ผิวหนงั D07/Pl (น้ า เห ลื อ เสี ย ผวิ หนัง 2 กา้ มอื ใบ บดผง ,เป่ือย) บรรจุ -กระทอ่ ม แคปซูล กลนื ชว่ ยลดระดบั D08/Pl นา้ ตาลในเลอื ด 14 ยาต้ารบั ยาเบาหวาน -กระทอ่ ม 1 กรัม -ใบตองแห้ง (ไมใ่ ช่ใบกลว้ ย) 1 กรมั -หวั จาก 1 กรัม -หญ้าก้านธปู (ทง้ั 5) 1 กรมั -ปลาไหลเผือก (ทงั้ 5) 1 กรมั -ม่วงกัน(กาฝาก) 1 กรมั -ฤาษสี ม (ท้งั 5) 1 กรัม 15 ยาเดี่ยว ยาแก้ กระทอ่ ม 1 ใบ ใบ ใบสด เคยี้ วกลนื เอาแต่ แก้ท้องเสยี D08/Pl ใบ ใบสด น้า D09/Pl ท้องเสยี ใบ ตม้ นา้ แก้ปวด D10/Pl เคี้ยวกลืนเอาแต่ 16 ยาเดีย่ ว ยาแก้ปวด กระทอ่ ม น้า ช่วย รัก ษ าแ ผล ดื่ม เบาหวาน 17 ยาต้ารบั ยาเบาหวาน -กระท่อม -ผักเสยี้ นผี ใบ ตม้ น้า ด่มื ช่วยลดความดัน D10/Pl -โทงเทง (ท้งั 5) โลหติ -น้านมราชสหี ์ -หญา้ ใต้ใบ 18 ยาต้ารบั ยาลดความ -กระท่อม ดันโลหิต -ผักเสีย้ นผี -โทงเทง (ทั้ง 5) -น้านมราชสีห์ -หญ้าใต้ใบ

50 ลาดับ ประเภท ชอ่ื ยา/ สว่ นประกอบ สว่ นท่ีใช้ วธิ ีการ วธิ กี ารใช้ สรรพคณุ หมายเลข ตารับยา (พชื เตรยี ม ดื่ม (หมอ ช่ ว ย ล ด ไข มั น ใ น พ้นื บา้ น) 19 ยาต้ารบั ยาลดไขมนั -ใบกระทอ่ ม กระทอ่ ม) ต้มน้า เสน้ เลอื ด D10/Pl -ผักเสีย้ นผี ใบ -โทงเทง (ทงั้ 5) -น้านมราชสีห์ ใบ ต้มนา้ ดมื่ แก้ปวดขอ้ D11/St -หญา้ ใตใ้ บ ใบ ตา้ เปน็ ผง พอก แก้ปวดขอ้ D11/St 20 ยาตา้ รบั ยาโรคเก๊าฑ์ -ใบกระทอ่ ม 5 ใบ ละลายน้า (ยาตม้ ) -รางจดื 5 ใบ กระสาย -เตยหอม 5 ใบ ยา 21 ยาต้ารบั ยาโรคเก๊าฑ์ -ลา้ โพง 3 ใบ ใบ ตม้ นา้ (ยาพอก) -กระทอ่ ม 3 ใบ 22 ยาตา้ รบั ยาเบาหวาน -รากปลาไหลเผอื ก 1 ดื่ม ชว่ ยลดระดับ D11/St ก้ามอื น้าตาลในเลอื ด -ใบเตยหอม 1ก้ามอื -รากเตยหอม 1 กา้ มือ ใบ ตม้ นา้ ดื่ม แก้ไข้ D11/St -กระทอ่ ม 4-5 ใบ ใบ ใบสด เคย้ี วกลืนเอาแต่ ชว่ ยลดความดนั D11/St 23 ยาต้ารบั ยาแก้ไข้ -กระท่อม 3 ใบ -ใบหญ้านาง 3-4 ใบ น้า โลหิต 24 ยาเดยี่ ว ยาความดนั -กระทอ่ ม 1 ใบ ใบ ต้มนา้ ดมื่ แก้ไอเร้ือรัง แบบ D11/St โลหติ มเี สมหะ 25 ยาตา้ รับ ยาแกไ้ อ -วา่ นสากเหล็ก ท้งั 5 เรือ้ รงั -ยอดเพลา 1 ต้น ใบ ใบสด เคี้ยวกลืนเอาแต่ ยา้ บ้ารงุ กา้ นดั D11/St -กระท่อม 3-4 ใบ นา้ 26 ยาตา้ รับ ยาแก้หล่ังเร็ว -กระท่อม 3-4 ใบ ในชาย -ใบกานพลู ใบ ใบสด พอก ชว่ ยสมานแผล/ D12/St 27 ยาเดี่ยว ยาหา้ มเลือด -กระทอ่ ม 1 ใบ ห้ามเลือด 28 ยาเดย่ี ว ยาแก้ -กระทอ่ ม 10ใบ ใบ ตม้ น้า ดม่ื แก้ทอ้ งเสยี D12/St ท้องเสยี (ยาตม้ ) -กระทอ่ ม 1 ใบ ใบ ใบสด เคย้ี วกลนื เอาแต่ แกท้ ้องเสยี D12/St นา้ D12/St 29 ยาเดี่ยว ยาแก้ -กระท่อม 1 ใบ D13/St ทอ้ งเสยี -น้าตาลทราย ใบ ใบสดหอ่ เค้ียวกลืนเอาแต่ แก้ไอ (เคย้ี ว) 30 ยาเดย่ี ว ยาแกไ้ อ น้าตาล นา้ ทราย 31 ยาเด่ียว ยาแกไ้ อ -กระท่อม 1 ใบ ใบ ตม้ นา้ ดืม่ แก้ไอ -นา้ ผ้งึ รวง

51 ลาดับ ประเภท ชื่อยา/ตารบั ส่วนประกอบ ส่วนทใ่ี ช้ วธิ ีการ วิธกี ารใช/้ สรรพคณุ หมายเลข เตรียม ขนาดท่ใี ช้ (หมอ ยา (พืช ตม้ นา้ พน้ื บา้ น) ตม้ น้า D13/St กระทอ่ ม) D14/St ต้า D14/St 32 ยาเดยี่ ว ยาแก้ กระทอ่ มท้งั 5 ใบ ละเอยี ด ดม่ื แก้ทอ้ งเสีย D15/St ใบสด D15/St ท้องเสยี ตม้ น้า D15/St 33 ยาเดยี่ ว ยาแก้ปวด -กระทอ่ มสด ใบ ตม้ น้า เคย้ี วกลืนเอาแต่ แกป้ วดทอ้ ง น้า D15/St ทอ้ ง -น้าตาลทราย 1 ชอ้ นชา ต้มน้า ดื่ม ชว่ ยลดไขมันใน เสน้ เลอื ด D15/St 34 ยาเดย่ี ว ยาไขมันใน -กระทอ่ ม ใบ ตม้ น้า ดื่ม แกท้ อ้ งเสยี D15/St เสน้ เลอื ด ใบสด D15/St บดผงปน้ั 35 ยาเดีย่ ว ยาแก้ -กระท่อม 1-2 ใบ ใบ ลกู กลอน ทอ้ งเสยี -น้าผง้ึ 36 ยาตา้ รับ ยาเบาหวาน -กระทอ่ ม 50 ใบ ใบ ด่ืม ชว่ ยลดระดบั น้าตาลในเลือด -ทองพันชั่ง 3 บาท -ฟา้ ทะลายโจร 2 บาท -ใบอินทนลิ นา้ 50 ใบ -ใบชุมเห็ดเทศ 3 บาท 37 ย้าตา้ รับ ยาเบาหวาน -กระท่อม 50 ใบ ใบ ดื่ม ชว่ ยลดระดบั นา้ ตาลในเลอื ด - ใบมะยมแดง 50ใบ -ใบพระเจ้าห้ากระองค์ ๕๐ ใบ -ใบอินทนิลน้า 50 ใบ - เตยหอม 3 ใบ -ใบตะแบก 30 ใบ 38 ยาตา้ รบั ยาเบาหวาน -กระท่อม 4 บาท เน้อื ไม้ ดม่ื ช่วยลดระดับ น้าตาลในเลอื ด -ไมก้ า้ จา้ 4 บาท -ไม้มะข้ามป้อม 4 บาท -ไมน้ นทรี 4 บาท -ม ะ ย ม จื ด 4 บ า ท -ไมไ้ ทรทอง 4บาท 39 ยาต้ารับ ยาแก้ -กระท่อม 50 ใบ - ใบ ดม่ื ชว่ ยลดระดบั น้าตาลในเลือด เบาหวาน ต้นทองพันชั่ง 3 บาท -ใบอนิ ทนิลน้า 50 ใบ -ฟ้าทะลายโจรหนัก 2 บาท 40 ยาเดยี่ ว ยาปวดเมอื่ ย -ใบกระทอ่ ม 2 ใบ ใบ เคยี้ วกลนื เอาแต่ แก้ปวดเม่อื ย น้า 41 ยาตา้ รับ ยาลดไขมัน -ใบกระทอ่ ม ใบ กลืน ช่วยลดไขมนั ใน ในเส้นเลือด -ใบมะขาม เสน้ เลอื ด -ใบหนมุ านประสานกาย -นา้ ผง้ึ -ชะมวง -ใบส้มเส้ยี ว -ใบมะดนั

52 ลาดับ ประเภท ช่อื ยา/ตารบั สว่ นประกอบ สว่ นท่ีใช้ วิธกี าร วิธกี ารใช/้ สรรพคุณ หมายเลข ยา (พืช เตรียม ขนาดทใี่ ช้ (หมอ พนื้ บ้าน) 42 ยาเดี่ยว ยาแก้ไอ -กระท่อม คร่งึ ใบ กระทอ่ ม) ต้มนา้ เค้ยี วกลืนเอาแต่ แกไ้ อ D16/St ใบ นา้ -น้าตาลทรายแดง คร่ึง ใบ ช้อนชา เนอ้ื ไม้ ใบ 43 ยาเดี่ยว ยาแก้ กระทอ่ ม 4-6 ใบ ใบ ตม้ น้า ดื่ม แก้ท้องเสีย D17/St ใบ ท้องเสยี ใบ ใบ 44 ยาเดี่ยว ยาเบาหวาน กระท่อม ใบ ต้มน้า ดื่ม ชว่ ยลดระดบั D17/St ใบ นา้ ตาลในเลือด ใบ 45 ยาเดี่ยว ยาความดัน กระท่อม 1 ใบ ใบ ใบสด เคย้ี วกลนื เอาแต่ ช่วยลดความดัน D17/St โลหิต ใบ ใบ น้า โลหติ 46 ยาเดยี่ ว ยาแก้ปวด กระท่อม 5-10ใบ ทอ้ ง ใบ ต้มน้า ดื่ม แกป้ วดทอ้ ง D18/St 47 ยาเด่ยี ว ยาบ้ารงุ กา้ ลงั กระทอ่ ม 1 ใบ ใบสด เคี้ยวกลนื เอาแต่ บ้ารุงก้าลงั D19/St น้า 48 ยาเดย่ี ว ยาความดนั กระท่อม 3-4 ใบ ตม้ น้า ดม่ื ช่วยลดความดนั D19/St โลหติ โลหติ 49 ยาเด่ียว ยาแก้ กระท่อม 3-4 ใบ ตม้ นา้ ดม่ื แกท้ อ้ งเสยี D19/St ทอ้ งเสีย 50 ยาเดย่ี ว ยาหา้ มเลอื ด กระท่อม ตา้ เป็นผง พอก สมานแผล/หา้ ม D19/St ละลายนา้ เลือด กระสาย ยา 51 ยาเดยี่ ว ยาแกก้ ษยั กระทอ่ ม ต้มน้า ดม่ื แก้ปวด D20/Sk เส้น -กระทอ่ ม 1-2 ใบ ต้มน้า ดม่ื แก้ไอ D20/Sk 52 ยาเดี่ยว ยาแก้ไอ -น้าตาลทรายแดง -กระท่อม 1-2 ใบ ใบสด เคีย้ วกลืนเอาแต่ แกท้ อ้ งเสีย D20/Sk 53 ยาเดี่ยว ยาแก้ น้า D20/Sk ทอ้ งเสีย -กระท่อม 1 กา้ มอื ตา้ พอก แก้ปวดบวม แดง D20/Sk ละเอียด รอ้ น 54 ยาเดยี่ ว ยาโรคเรมิ ต้มน้า ดมื่ ชว่ ยลดระดบั นา้ ตาลในเลือด 55 ยาต้ารบั ยาลดน้าตาล -กระทอ่ ม (เท่าอาย)ุ -ช้าพลูทัง้ 5-1 กา้ มือ ใบสด เคย้ี วกลืนเอาแต่ ชว่ ยลดระดบั D20/Sk -หญา้ ใตใ้ บทั้ง 51 ก้ามอื นา้ น้าตาลในเลอื ด 56 ยาเด่ียว ยาลดนา้ ตาล กระท่อม ๑-๒ ใบ

53 ลาดับ ประเภท ช่อื ยา/ตารบั ส่วนประกอบ สว่ นทใี่ ช้ วิธีการ วธิ กี ารใช/้ สรรพคณุ หมายเลข ยา (พืช เตรียม ขนาดทใ่ี ช้ (หมอ ต้มน้า แกท้ ้องรว่ ง (โรค พนื้ บา้ น) 57 ยาตา้ รบั ยาแก้ -กระท่อมสด (เดก็ 2-3 กระทอ่ ม) ดม่ื ตานซางในเด็ด) D21/Sk ใบ ต้มน้า ทอ้ งรว่ ง ใบ, ผู้ใหญ่ 3-4 ใบ) ต้มน้า ใบ -รากนมแมว 15 กรมั ใบ -รากกะเพราแดง/ขาว 15 กรัม 58 ยาเดี่ยว ยาแกป้ วด -กระทอ่ ม 1-2 ใบ ดื่ม แกท้ ้องเสีย D21/Sk ท้อง -เกลือ 1 ชอ้ นชา 59 ยาเดีย่ ว ยาแก้ความ กระทอ่ มท้ัง ๕ ดื่ม ชว่ ยลดความดัน D21/Sk โลหิต ดันโลหติ 60 ยาต้ารบั ยาเบาหวาน -กระทอ่ ม 1 ก้ามือ ใบ ตม้ น้า ดม่ื ชว่ ยลดระดับ D21/Sk -อนิ ทนลิ 1 ก้ามอื น้าตาลในเลอื ด -ขเ้ี หล็กบ้าน 1 กา้ มือ ใบ บดผงป้ัน -หนุมานประสานกาย 1 ใบ ลูกกลอน ดื่ม แก้ปวดเมอ่ื ย D21/Sk ก้ามอื ใบ ตม้ นา้ -เถามะระขี้นก 1 ก้ามือ ด่มื แก้อาการติด D21/Sk ตา้ กระทอ่ ม 61 ยาเดี่ยว ยาแก้ปวด -กระทอ่ ม ละเอยี ด -นา้ ผ้ึง บดผง พอก สมานแผล/หา้ ม D22/Sk เลือด 62 ยาต้ารับ ยาแก้ถุงประ -นกคุม 1 ตัว ต้มน้า ท่อม -ตะไครพ้ ื้นเมอื ง 5 ตน้ ตม้ น้า ดื่ม บ้ารุงก้าหนัด D22/Sk -กระท่อม วธิ ีการ 63 ยาเด่ยี ว ยาสมานแผล กระทอ่ ม 64 ยาตา้ รบั ยาบา้ รงุ -หวั แห้วหมู ใบ ดื่ม แกไ้ อ D23/Sk ก้าหนดั -หัวกวาวเครอื ขาว ใบ -ใบกระท่อม ใบ ดม่ื ชว่ ยลดความดัน D23/Sk -เน้ือมะขามป้อม สว่ นที่ใช้ โลหติ -พรกิ ไทยร่อน วิธีการใช/้ สรรพคุณ หมายเลข 65 ยาเดี่ยว ยาแกไ้ อ -กระทอ่ ม 3 ใบ -น้าตาลทรายแดง 1 หยิบมอื 66 ยาต้ารบั ยาความดัน -รากทุง้ ฟา้ 2 บาท โลหิต -ข้าวเยน็ เหนอื 2 บาท -กระทอ่ ม 1 กา้ มือ -ขา้ วเย็นใต้ 2 บาท -เปลือกมังคุด 2 บาท ลาดับ ประเภท ชอ่ื ยา/ตารบั สว่ นประกอบ

54 ยา (พืช เตรียม ขนาดทีใ่ ช้ (หมอ กระท่อม) ตม้ น้า พืน้ บ้าน) 67 ยาตา้ รบั ยาเบาหวาน -รากทงุ้ ฟ้า 2 บาท ดมื่ ช่วยลดระดบั D23/Sk -ข้าวเย็นเหนอื 2 บาท ใบ นา้ ตาลในเลอื ด -กระทอ่ ม 1 ก้ามือ D23/Sk -ข้าวเย็นใต้ 2 บาท ใบ ตา้ พอก สมานแผล/หา้ ม D24/Sk -เปลอื กมงั คดุ 2 บาท D24/Sk D24/Sk 68 ยาเดย่ี ว ยาหา้ มเลือด กระทอ่ ม 2-3 ใบ D25/Sk D25/Sk ละเอยี ด เลอื ด D25/Sk D25/Sk 69 ยาเด่ยี ว ยาแก้ กระท่อม 2 ใบ ใบ ใบสด เคย้ี วกลืนเอาแต่ แกป้ วดทอ้ ง D26/Sk ท้องเสีย น้า D26/Sk 70 ยาเดี่ยว ยาแก้ปวด กระท่อม 2-3 ใบ ใบ ตม้ น้า ด่มื แก้ปวดศีรษะ D26/Sk ศรี ษะ D26/Sk 71 ยาเดย่ี ว ยาแกป้ วด กระทอ่ ม 1 ใบ ใบ ใบสด เคี้ยวกลืนเอาแต่ แก้ปวดเมอื่ ย เมอ่ื ย นา้ 72 ยาเดี่ยว ยาแก้ไอ -กระทอ่ ม 1/1-2 ใบ ใบ ใบสด เคยี้ วกลืนเอาแต่ แกไ้ อ -น้าตาล น้า 73. ยาเดี่ยว ยาเบาหวาน -กระท่อม 1 ใบ ใบ ใบสด เคี้ยวกลนื เอาแต่ ชว่ ยลดระดับ น้า น้าตาลในเลอื ด 74 ยาเดย่ี ว ยาแก้ -กระทอ่ ม 1 ใบ ใบ ใบสด เคย้ี วกลนื เอาแต่ แก้ทอ้ งเสีย ทอ้ งเสยี น้า 75 ยาเดีย่ ว ยาแก้ปวด -กระทอ่ ม 1-2 ใบ ใบ ใบสด เคย้ี วกลนื เอาแต่ แก้ปวดเมื่อย เมอ่ื ย น้า 76 ยาต้ารับ ยาความดัน -กระท่อม 3-4ใบ ใบ ตม้ น้า ดม่ื ชว่ ยลดความดนั โลหิต -รากหญา้ คา 3 บาท โลหติ -กาฝากมะมว่ ง 3 บาท 77 ยาตา้ รบั ยาโรคเรมิ -ใบสะเดา ใบ ต้า พอก สมานแผล ละเอียด -น้านมราชสหี ์ -ใบกระทอ่ ม 78 ยาตา้ รับ ยากษยั น้า -รากหญา้ คา ใบ บดผงปน้ั กลืน ชว่ ยลดระดับ -แก่นขเ้ี หลก็ ลูกกลอน นา้ ตาลในเลอื ด -หญา้ ชนั กดู -แสมสาร -หัวแหว้ หมู -แสมทะเล 79 ยาเดย่ี ว ยาแก้ไอ -กระท่อม 1-4ใบ ใบ ต้า ดม่ื แกไ้ อ ละเอยี ด เรือ้ รัง ลาดับ ประเภท ชื่อยา/ตารบั ส่วนประกอบ ส่วนที่ใช้ วธิ กี าร วิธกี ารใช/้ สรรพคณุ หมายเลข

55 ยา (พชื เตรยี ม ขนาดทใ่ี ช้ (หมอ พนื้ บ้าน) กระท่อม) D26/Sk 80 ยาต้ารับ ยากษยั เส้น -เถาวลั ย์เหลก็ ใบ ตม้ น้า ด่มื แกป้ วดเมอื่ ย D27/Cp D27/Cp -แกน่ ข้เี หลก็ D27/Cp D28/Cp -ม้ากระทบื โรง D28/Cp D28/Cp -ก้าแพงเจ็ดชนั้ -เถาโคคลาน -แสมสาร -แสมทะเล (อย่างละ 30 กรัม) -กระท่อม 10 ใบ 81 ยาเดย่ี ว ยาโรคเริม -กระทอ่ ม (ก้านแดง/ ใบ ต้า พอก สมานแผล กา้ นขาว) 2 ใบ ละเอยี ด -สรุ า 1 จอก 82 ยาเด่ยี ว ยาแก้ -กระท่อม ใบ ใบสด ดื่ม แก้ท้องเสีย ท้องรว่ ง 83 ยาเดี่ยว ยาแก้ -กระท่อม ใบ ใบสด เคยี้ วกลืนเอาแต่ แก้ทอ้ งเสยี อหวิ าตกโรค นา้ 84 ยาเดี่ยว ยาแก้ -กระท่อม 1 ใบ ใบ ต้มน้า ดมื่ แก้ปวดทอ้ ง ท้องร่วง -นา้ ตาลทราย/น้าตาล ป๊บี 1 ชอ้ นโตะ๊ 85 ยาเดี่ยว ยาโรคตาล กระท่อม ใบ ใบสด พอก สมานแผล/ห้าม ซาง เลือด 86 ยาต้ารับ ยาธาตนุ ้า -กานพลู 5 บาท ใบ ตม้ น้า ดม่ื แก้ปวดทอ้ ง แดง -รากมะปรางหวาน -ดอกจันทร์ -กระท่อม -สมุลแวง้ -การบรู -อบเชย -ขิง -ฝาง -ชะพลู -ดปี ลี -จันทร์แดง -จนั ทร์ขาว -ชะลูด -แกน่ ขเ้ี หล็ก -เจตมลู เพลิง -ผลมะตมู -ใบกระเพรา (หนกั ส่ิงละ 2 บาท)

56 ลาดบั ประเภท ชือ่ ยา/ตารบั สว่ นประกอบ ส่วนท่ีใช้ วธิ ีการ วิธกี ารใช/้ สรรพคุณ หมายเลข ยา (พชื เตรียม ขนาดทใี่ ช้ (หมอ แก้ปวดศรี ษะ พนื้ บา้ น) 87 ยาเดย่ี ว ยาความดนั กระท่อม กระท่อม) ใบสด เคี้ยวกลืนเอา แก้ทอ้ งเสยี D29/Cp ใบ แตน่ า้ ช่วยบา้ รงุ ก้าลัง D29/Cp D30/Cp โลหิต เคีย้ วกลนื เอา แตน่ ้า D30/Cp 88 ยาเด่ียว ยาแกถ้ า่ ยบดิ -กระทอ่ ม 1 ใบ ใบ ใบสด กลืน D30/Cp -เกลือ D30/Cp D31/ Cp 89 ยาตา้ รบั ยาบา้ รงุ กา้ ลงั -กระท่อม ใบ บดผงป้ัน D32/ Cp ลกู กลอน D32/ Cp -ใบชมุ เหด็ เทศ -ใบขีเ้ หล็ก -ใบตา้ เสา(กันเกรา) -ใบกระดกู ไกข่ าว/ กระดูกไกด่ า้ -ใบสะเดา -ใบมะกา 90 ยาเดยี่ ว ยาโรคเริม -กระทอ่ มใบแก่ ใบ ต้า พอก สมานแผล ละเอยี ด (เลก็ ขนาด 1-2 ใบ,ใบ ใหญ่ 1-2 ใบ) -เหล้าขาว 91 ยาเดี่ยว ยาแก้ไอ -กระท่อม ใบ ใบสด เค้ียวกลนื เอาแต่ แกไ้ อ -น้าตาลทรายแดง น้า 92 ยาตา้ รับ ยาแก้เจบ็ คอ -กระท่อม ใบ ใบสด เค้ยี วกลืนเอาแต่ แก้เจบ็ คอ -ฟ้าทะลายโจร น้า 93 ยาเดยี่ ว ยาแก้ -กระทอ่ ม 20 ใบ ใบ ต้มนา้ ด่ืม แก้ท้องเสีย ท้องเสีย 94 ยาเด่ยี ว ยาโรคเริม -กระท่อม ใบ ต้า พอก สามนแผล ละเอียด ดม่ื แกป้ วดทอ้ ง -สุราไทย ใบ ใบสด 95 ยาเดย่ี ว ยาแกป้ วด -กระทอ่ ม ทอ้ ง -น้าตาลทรายแดง 96 ยาเดย่ี ว ยาแก้ไอ -กระท่อม 1 ใบ ใบ ใบสด เคย้ี วกลนื เอาแต่ แก้ไอ D33/Nk น้า -นา้ ตาลทราย 1 ชอ้ น โต๊ะ 97 ยาเด่ยี ว ยาปวด -ใบกระทอ่ ม 5 ใบ ใบ ต้มน้า ด่ืม แกป้ วด D33/Nk ประจา้ เดือน (ได้ทกุ สายพนั ธ)์ุ ประจ้าเดอื น -น้าสะอาด 0.6 ลิตร

57 ลาดับ ประเภท ชื่อยา/ตารบั สว่ นประกอบ ส่วนที่ใช้ วิธกี าร วธิ ีการใช/้ สรรพคณุ หมายเลข (หมอ ยา (พืช เตรียม ขนาดท่ีใช้ พื้นบ้าน) D33/Nk กระทอ่ ม) D34/Nk 98 ยาตา้ รบั ยาเบาหวาน -ใบกระทอ่ ม 5 ใบ ใบ ต้มน้า ดื่ม ชว่ ยลดระดับ D35/Nk D35/Nk (1 บาท) นา้ ตาลในเลือด -ใบอินทนลิ 9 ใบ -ผลอนิ ทนิล 1 กา้ มอื -ต้นชาลกู ออ่ นทั้ง 41 ก้ามอื -เปลือกชะเอม 1-2 บาท -ชุมเหด็ เล็ก ทงั้ 51 ยุม่ มอื -ตน้ สมเสร็จ ทัง้ 52 บาท -รกสะตอเบา (กระถินบ้าน) 2 บาท -ผกั หวานบ้านทงั้ 52 บาท -ทิ้งหายทงั้ 52 บาท 99 ยาเด่ยี ว ยาแก้ไอ -กระท่อม 1 ใบ ใบ ใบสด เค้ยี วกลืนเอาแต่ แกไ้ อ -น้าตาลทราย 1 ชอ้ น น้า โต๊ะ 100 ยาเด่ยี ว ยาแกป้ วด -กระทอ่ ม 2 ใบ ใบ ใบสด เคีย้ วกลนื เอาแต่ แก้ปวดทอ้ ง ท้อง - เกลอื นา้ 101 ยาตา้ รบั ยาแกป้ วด -กระท่อม ใบ ตม้ คว่ั ทา แก้ปวดเมอ่ื ย เมือ่ ย(นา้ มัน) -หัวไพล -เถาเอ็นอ่อน -เถาวัลย์เปรยี ง -โคคลาน -สมอไทย ทกุ ส่งิ เสมอภาค (1 ขดี หรือ 1 กรมั ) -การบูร -พิมเสน -เมนทอล หนกั สิ่งละ 50 กรมั -น้ามะพรา้ ว

58 ลาดับ ประเภท ช่อื ยา/ตารบั สว่ นประกอบ สว่ นท่ีใช้ วธิ ีการ วธิ กี ารใช้ สรรพคุณ หมายเลข ยา (พืช เตรยี ม (หมอ ตม้ น้า พื้นบา้ น) 102 ยา้ ต้ารบั ยาแกป้ วด -กระท่อม กระท่อม) ดื่ม แก้ปวดเมอื่ ย D35/Nk ใบ ต้มน้า เมอ่ื ย(ยาต้ม) -หวั ไพล ใบ บดผงป้นั -เถาเอน็ ออ่ น ลูกกลอน ใบ -เถาวัลย์เปรยี ง ต้มนา้ เปลอื ก -โคคลาน ต้มน้า เปลอื ก ต้มน้า -สมอไทย เปลือก ทุกสิ่งเสมอภาค (1 ขีด หรอื 1 กรัม) 103 ยาตา้ รบั ยาแกป้ วด -กระทอ่ ม 1/2 สว่ น ดม่ื แก้ปวดเมอ่ื ย D36/Nk เมอ่ื ย -เถาวลั ยเ์ ปรียง 1 ส่วน -เถาเอ็นออ่ น 1 ส่วน -ม้ากระทบื โรง 1 ส่วน -เถาวัลยเ์ หล็ก 1 สว่ น 104 ยาต้ารับ ยาเบาหวาน -สารส้ม กลืน ช่วยลดระดบั D37/Kb นา้ ตาลในเลอื ด -กระทอ่ ม -มะแว้งต้น (ทั้ง 5) -มะแว้งเครอื (ทงั้ 5) -มะเขอื ข่นื (ทงั้ 5) ทงั้ หมดหนักเทา่ กัน 105 ยาต้ารับ ยาแกต้ าน -กระท่อม ดมื่ สมานแผล D38/Sr ซางเป่อื ย -แกน่ ฝาง 1 บาท พอง -แก่นแกแล 1 บาท -หว่ งตาลโตนด 1 บาท -เปลอื กตาลแดง 1 บาท -ขา้ วเยน็ เหนอื 1 บาท -กา้ มะถันเหลอื ง 1บาท -ต้นยางนา ทงั้ 5 1 บาท 106 ยาตา้ รบั ยาแก้ -กระท่อม ดม่ื แกท้ ้องร่วง D39/Sr ทอ้ งร่วง -ลูกกระวาน -เปลือกมังคดุ 107 ยาเดย่ี ว ยาแกป้ วด -กระทอ่ ม 1 ใบ ดื่ม แกป้ วดทอ้ ง D39/Sr ท้อง -นา้ ตาลทราย 1 ชอ้ น โต๊ะ

59 ลาดบั ประเภท ชื่อยา/ตารบั สว่ นประกอบ ส่วนทีใ่ ช้ วธิ กี าร วธิ ีการใช้ สรรพคุณ หมายเลข ยา (พชื เตรียม (หมอ พ้นื บ้าน) 108 ย้าตา้ รบั ยาธาตนุ ้า -การพลู 5 บาท กระท่อม) ตม้ น้า ดื่ม แกป้ วดทอ้ ง D39/Sr แดง -ฝาง เปลอื ก -กระทอ่ ม -ชะพลู -การบูร -ดปี ลี -สมุลแวง้ -ดอกจนั ทร์ -อบเชย -รากมะปราง-หวาน -ขิง -ชะลดู -จนั ทรแ์ ดง -จันทรข์ าว -แกน่ ขเี้ หลก็ -เจตมลู เพลิง -ผลมะตมู -ใบกระเพรา หนักสง่ิ ละ 2 บาท