คู่มือการพัฒนาโครงการลดก๊าซเรือนกระจกภายใต้กลไกเครดิตร่วม (JCM)

คมู อื การพฒั นาโครงการลดกา ซเรอ� นกระจก ภายใตก ลไกเครดติ รวม (JCM) Joint Crediting Mechanism องคก ารบรห� ารจัดการกาซเรอ� นกระจก (องคก ารมหาชน)

JOINT CREDITING MECHANISM คมู อื การพฒั นาโครงการลดกา ซเร�อนกระจก ภายใตก ลไกเครดติ รว ม (JCM) องคการบร�หารจัดการกาซเร�อนกระจก (องคการมหาชน)

ทป่ี รึกษากิตตมิ ศักดิ์ นางประเสรฐิ สขุ เพฑูรยส ทิ ธชิ ยั ผูอำนวยการองคการบริหารจดั การกาซเรอื นกระจก บรรณาธิการอำนวยการ ดร.พงษว ภิ า หลอสมบูรณ รองผอู ำนวยการองคก ารบริหารจัดการกา ซเรอื นกระจก คณะบรรณาธกิ าร ดร.พฤฒิภา โรจนกิตติคุณ ดร.ปวีณา พาณิชยพเิ ชฐ นางสาวศิรพิ ร วริ ิยะต้งั สกลุ ดำเนินการผลติ และเผยแพรโ ดย : สำนกั วิเคราะหและติดตามประเมนิ ผล องคการบริหารจัดการกา ซเรอื นกระจก (องคการมหาชน) ศนู ยร าชการเฉลิมพระเกยี รติ 80 พรรษา 5 ธนั วาคม 2550 อาคารรัฐประศาสนภกั ดี ช้นั 9 เลขที่ 120 หมูท่ี 3 ถนนแจง วฒั นะ แขวงทงุ สองหอง เขตหลักส่ี กรงุ เทพฯ 10210 โทรศัพท 02 141 9790 โทรสาร 02 143 8400 เว็บไซต http://ghgreduction.tgo.or.th/ พมิ พค ร้งั ท่ี 1 มนี าคม 2562

สารบญั กลไก JCM 01 การขอรบั ทุนสนับสนนุ เพอื่ พัฒนา 09 เปนโครงการ JCM Model Project การพฒั นาโครงการ JCM 17 สิ่งทผี่ ูพฒั นาโครงการตองดำเนินการ 39 สถานการณข องกลไก JCM ในประเทศไทย 47 โครงการ JCM ในประเทศไทย 55



1บทท่ี กลไก JCM ที่มาของกลไก JCM ความตกลงทวภิ าคีความรวมมือ JCM หลกั การของกลไก JCM กลไกเครดติ รว ม (Joint Crediting Mechanism) เปน กลไกลดกาซ เรอื นกระจกภาคสมคั รใจท่ปี ระเทศไทยมคี วามตกลงทวิภาคคี วามรวมมือกับประเทศ ญี่ปุนในการรวมกันลดกาซเรือนกระจก โดยผูพัฒนาโครงการในประเทศไทยรับการ สนบั สนุนเงนิ ลงทุนจากญปี่ ุน มาทำกิจกรรมลดกา ซเรือนกระจกในประเทศไทย ความ เปนมา สาระสำคัญ และหลกั การของกลไกมีรายละเอยี ด ดังนี้ ท่ีมาของกลไก JCM ปญ หาการเปลย่ี นแปลงสภาพภมู อิ ากาศทำใหเ กดิ อนสุ ญั ญาสหประชาชาตวิ า ดว ย การเปลย่ี นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) ในป พ.ศ. 2535 ซ่ึงอนสุ ัญญาฯ เรม่ิ มีผลใชบ งั คบั ใน ป พ.ศ. 2538 แนวคิดเรื่องกลไกเครดิตรวม Joint Crediting Mechanism (JCM) ไดรับการพัฒนาขึ้นโดยประเทศญี่ปุนภายหลังจากที่นายกรัฐมนตรี H.E. Mr. Yukio Hatoyama ไดป ระกาศ “Hatoyama Initiative” หรอื ทเ่ี รยี กวา Japan’s Fast Start Finance ในทป่ี ระชมุ สมชั ชารฐั ภาคอี นสุ ญั ญาสหประชาชาตวิ า ดว ยการเปลย่ี นแปลง สภาพภูมิอากาศ สมยั ท่ี 15 (COP15) ณ กรุงโคเปนเฮเกน ประเทศเดนมารก เมอ่ื ป พ.ศ.2552 Hatoyama Initiative มวี ตั ถปุ ระสงคเ พอ่ื เพม่ิ ประสทิ ธผิ ลของการดำเนนิ งานภายใตอนุสัญญาฯ โดยประเทศญี่ปุนจะสนับสนุนใหประเทศกำลังพัฒนาใช เทคโนโลยีคารบอนต่ำ รวมถึง ผลิตภัณฑ ระบบ บริการ และโครงสรางพื้นฐานที่ 2

Joint Crediting Mechanism ปลอยกาซเรือนกระจกลดลง รวมทั้งปรับปรุงกลไกการพัฒนาที่สะอาด (Clean Development Mechanism: CDM) ซึง่ เปนกลไกตลาดภายใตพ ธิ ีสารเกียวโต (Kyoto Protocol) ซง่ึ ไดร บั การรบั รองโดยทป่ี ระชมุ สมชั ชารฐั ภาคอี นสุ ญั ญาสหประชาชาตวิ า ดว ย การเปล่ียนแปลงสภาพภมู อิ ากาศ สมัยท่ี 3 (COP3) ป พ.ศ. 2540 พิธีสารเกียวโตกำหนดใหประเทศในกลุมภาคผนวกที่ I (Annex I countries) ซง่ึ เปน ประเทศทพ่ี ฒั นาแลว มพี นั ธกรณตี อ งลดปรมิ าณการปลอ ยกา ซเรอื นกระจกโดยรวม อยางนอยรอยละ 5 เมื่อเทียบกับระดับในป พ.ศ. 2533 ในชวงป พ.ศ. 2551-2555 ซึ่ง พันธกรณีนี้เปนขอผูกพันทางกฎหมาย (Legally binding) ประเทศในกลุมภาคผนวก ที่ 1 สามารถบรรลุพันธกรณีไดโดยการซื้อคารบอนเครดิตหรือปริมาณการลดกาซเรือน กระจกทเ่ี กดิ จากดำเนนิ โครงการ CDM ในประเทศกลมุ นอกภาคผนวกท่ี 1 (Non-Annex I countries) ซึ่งเปนประเทศกำลังพัฒนา เชน ประเทศไทย ไปใชในการหักลบปริมาณ การปลอ ยกาซเรอื นกระจกของประเทศ กลไก JCM ชวยสงเสริมใหเกิดการพัฒนาโครงการลดกาซเรือนกระจกที่กลไก CDM ไมครอบคลุม หรือครอบคลุมแตไมคุมคาที่จะพัฒนาโครงการเพื่อขายคารบอน เครดติ เนอ่ื งจากไดเ ครดติ นอ ยไมค มุ คา ตอ การลงทนุ เชน โครงการเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพการใช พลังงาน หรือโครงการที่ประสบปญหาในการพิสูจนสวนเพิ่มเติม (additionality) ซึ่ง เปน การพิสูจนว า ผพู ฒั นาโครงการจะไมต ดั สนิ ใจพัฒนาโครงการหากไมมีรายไดจ ากการ ขายปริมาณกาซเรือนกระจกที่โครงการลดไดที่ผานการรับรองแลว หรือที่เรียกวา คารบอนเครดิต มาชวยทำใหโครงการคุมคาตอการลงทุนหรือมีความเปนไปไดมากขึ้น กลไก JCM ไดร บั การออกแบบใหด ำเนนิ งานไดง า ยกวา กลไก CDM โดยเฉพาะการตรวจ วดั คา ของตวั แปรเพอ่ื ใชค ำนวณปรมิ าณการลดกา ซเรอื นกระจก ขณะเดยี วกนั กย็ งั สามารถ ควบคมุ คณุ ภาพในการตรวจวดั รายงานผล และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification: MRV) และสรา งความยง่ั ยนื ตอ สง่ิ แวดลอ ม (Environmental Integrity) 3

Joint Crediting Mechanism นอกจากน้ี ทป่ี ระชมุ รัฐภาคีอนุสัญญาสหประชาชาติวา ดว ยการเปล่ยี นแปลง สภาพภมู ิอากาศ สมยั ท่ี 21 (COP 21) ไดรบั รองความตกลงปารสี (Paris Agreement) เมือ่ วันที่ 12 ธันวาคม 2558 ณ กรงุ ปารสี สาธารณรฐั ฝรั่งเศส โดยความตกลงดงั กลาวมี ผลใชบ งั คบั เมอ่ื วนั ท่ี 4 พฤศจกิ ายน 2559 ภายใตค วามตกลงปารสี “Article 6” กำหนด ถึงการดำเนินความรวมมือระหวางรัฐภาคี หรือ Cooperative implementation เพื่อ เพิ่มความพยายามในการลดกาซเรือนกระจกและการปรับตัว รวมทั้งสงเสริมการพัฒนา ท่ียง่ั ยืน ตลอดจนความนา เช่ือถือในกระบวนการลดกา ซเรือนกระจก กลไก JCM จดั เปน กลไกหนึ่งภายใตขอ 6.2 ของความตกลงปารีสที่เรียกวา “Cooperative approaches ภายใตข อ 6.2 ซง่ึ เปน ความรว มมอื ทม่ี กี ารใชผ ลการลดกา ซเรอื นกระจกทถ่ี า ยโอนระหวา ง ประเทศ (Internationally Transferred Mitigation Outcomes: ITMOs) โดยทง้ั ประเทศ ที่ถายโอนผลการลดกาซเรือนกระจกใหกับประเทศญี่ปุนเพื่อใหประเทศญี่ปุนนำไปใชใน การแสดงการบรรลุการลดกาซเรือนกระจกของประเทศ (Nationally Determined Contribution: NDC) และประเทศญป่ี นุ เองจะตอ งปรบั บญั ชกี า ซเรอื นกระจกเพอ่ื หลกี เลย่ี ง การนับซำ้ (Corresponding adjustments) 4

Joint Crediting Mechanism ความตกลงทวิภาคคี วามรว มมือกลไกเครดติ รวม (Joint Crediting Mechanism: JCM) กลไก JCM มีลักษณะการดำเนินงานแบบทวิภาคี ระหวางประเทศญี่ปุนกับ ประเทศกำลังพัฒนาที่รวมลงนามความรวมมือ กลไก JCM มีการดำเนินงานที่ยืดหยุน กวากลไก CDM เนื่องจากสามารถปรับเปลี่ยนกระบวนการไดตามความเหมาะสมกับ สภาพการณของแตละประเทศที่รวมกลไก โดยมีการจัดตั้งคณะกรรมการรวม (Joint Committee) ประกอบดวยผูแทนจากรัฐบาลทั้งสองประเทศเพื่อเปนผูบริหาร กลไก และเปนผูพิจารณาการแบงสัดสวนคารบอนเครดิตที่เกิดขึ้นจากโครงการระหวาง ทั้งสองประเทศ โดยประเทศญี่ปุนไดแสดงเจตจำนงที่จะใชคารบอนเครดิตที่ไดจากทำ โครงการ JCM ในการลดกา ซเรอื นกระจกของประเทศญป่ี นุ ดว ย ปจ จบุ นั ประเทศทล่ี งนาม ความตกลงทวิภาคีฯ JCM กับประเทศญี่ปุนแลว มีจำนวน 17 ประเทศ ไดแก ประเทศ มองโกเลีย สาธารณรัฐประชาชนบังกลาเทศ ประเทศเอธิโอเปย สาธารณรัฐเคนยา สาธารณรฐั มลั ดฟี ส สาธารณรฐั สงั คมนยิ มเวยี ดนาม สาธารณรฐั ประชาธปิ ไตยประชาชนลาว สาธารณรัฐอินโดนีเซีย สาธารณรัฐคอสตาริกา สาธารณรัฐปาเลา ราชอาณาจักรกัมพูชา สหรัฐเม็กซิโก ราชอาณาจักรซาอุดีอาระเบีย สาธารณรัฐชิลี สาธารณรัฐแหงสหภาพ เมียนมา ประเทศไทย และประเทศฟล ิปปนส (ขอมลู ณ วันท่ี 11 กมุ ภาพนั ธ 2562) 5

Joint Crediting Mechanism ในสว นของประเทศไทย เมือ่ วนั ท่ี 13 ตลุ าคม 2558 คณะรฐั มนตรีไดพ ิจารณา และมีมตเิ ห็นชอบ เรอ่ื ง การจดั ทำความรว มมือทวิภาคี Joint Crediting Mechanism (JCM) กบั ประเทศญป่ี นุ ตามทก่ี ระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ มเสนอประกอบ ดวย รางความรวมมือและองคประกอบคณะกรรมการรวม (Joint Committee) ฝาย ไทย และเห็นชอบใหจัดตั้งสำนักเลขาธิการกลไก JCM (Thailand JCM Secretariat) โดยมอบหมายใหองคการบริหารจัดการกาซเรือนกระจก (องคการมหาชน) ทำหนาที่ สำนกั เลขาธกิ ารกลไก JCM และวนั ท่ี 19 พฤศจกิ ายน 2558 พลเอก สรุ ศกั ด์ิ กาญจนรตั น รฐั มนตรวี า การกระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ ม ไดร ว มลงนามความรว มมอื ทวิภาคี Joint Crediting Mechanism (JCM) ระหวางราชอาณาจักรไทยกับประเทศ ญป่ี นุ โดยมนี างทามาโยะ มารกุ าวะ รฐั มนตรวี า การกระทรวงสง่ิ แวดลอ ม ประเทศญป่ี นุ เปนผูล งนามรวม ณ กระทรวงส่ิงแวดลอม ประเทศญีป่ ุน กรุงโตเกยี ว ดงั รปู ท่ี 1.1 รปู ท่ี 1.1 พธิ ลี งนามความรว มมอื ทวภิ าคี Joint Crediting Mechanism (JCM) 6

Joint Crediting Mechanism หลกั การของกลไก JCM กลไก JCM เปน กลไกแบบทวภิ าคที ป่ี ระเทศญป่ี นุ ไดร เิ รม่ิ ขน้ึ เพอ่ื ชว ยใหผ พู ฒั นา โครงการในประเทศทม่ี คี วามรว มมอื สามารถใชเ ทคโนโลยคี ารบ อนตำ่ ซง่ึ ชว ยลดกา ซเรอื น กระจกในการดำเนินงานแทนการดำเนินงานตามปกติซึ่งใชอุปกรณ เครื่องจักรทั่วไป ที่มีจำหนายในทองตลาด ทั้งนี้ เนื่องจากเทคโนโลยีคารบอนต่ำมักมีคาใชจายเริ่มตน (initial cost) สงู กวา ดงั นน้ั การสนบั สนนุ ทางการเงนิ จากรฐั บาลญป่ี นุ จงึ ชว ยใหผ พู ฒั นา โครงการสามารถใชเทคโนโลยคี ารบอนต่ำได ดงั รปู ท่ี 1.2 รปู ท่ี 1.2 การใหก ารสนบั สนนุ ทางการเงนิ จากรฐั บาลญป่ี นุ ในการทำโครงการ JCM 7

Joint Crediting Mechanism กลไก JCM บรหิ ารงานโดยคณะกรรมการรว ม (Joint committee) ซง่ึ ประกอบ ดวยคณะกรรมการจากประเทศญี่ปุนและประเทศที่มีความรวมมือ การทำโครงการลด กาซเรือนกระจกตองมีการตรวจวัด รายงานผล และทวนสอบเพื่อใหปริมาณกาซเรือน กระจกทล่ี ดไดม คี วามนา เชอ่ื ถอื คณะกรรมการรว มเปน ผใู หก ารรบั รองระเบยี บวธิ กี ารลด กา ซเรอื นกระจก (methodology) ซง่ึ ใชใ นการคำนวณปรมิ าณกา ซเรอื นกระจกทล่ี ดได ขน้ึ ทะเบยี นและใหก ารรบั รองคารบ อนเครดติ โดยประเทศญป่ี นุ มเี ปา หมายจะนำคารบ อน เครดิตจากโครงการ JCM ไปใชเปนสวนเสรมิ ในการแสดงการบรรลุ NDC ของประเทศ ดงั รูปท่ี 1.3 ถ‹ายทอดเทคโนโลยีคารบอนต่ำ และสนับสนุนการลงทุนพัฒนา โครงการลดกาซเร�อนกระจก ประเทศญี่ปุน คณะกรรมการร‹วม ประเทศไทย (Joint Committee) ญี่ปุ†นนำคารบอนเครดิต โครงการ JCM ไปใชŒในการบรรลุเป‡าหมาย ป˜นส‹วนคารบอนเครดิต การลดกาซเร�อนกระจก ตรวจวัด รายงาน ทวนสอบ รับรองปร�มาณ กาซเร�อนกระจกที่ลดไดŒ รปู ท่ี 1.3 หลกั การของกลไกเครดติ รว ม (Joint Crediting Mechanism: JCM) 8



2บทท่ี การขอรบั ทนุ สนับสนนุ เพอื่ พฒั นาเปน โครงการ JCM Model Project ขัน้ ตอนการขอรับทนุ เงอ่ื นไขในการคดั เลอื กขอ เสนอโครงการ ทขี่ อรบั ทุน หนว ยงานหลกั ทใ่ี หท นุ สนบั สนนุ ในการพฒั นาโครงการ JCM ในประเทศไทย คือ กระทรวงสิ่งแวดลอม ประเทศญี่ปุน (Ministry of the Environment, Government of Japan : MOEJ) ซึ่งจะใหทุนพัฒนาโครงการตนแบบ JCM ใน 17 ประเทศ ทท่ี ำความตกลงทวภิ าคคี วามรว มมอื JCM กบั ประเทศญป่ี นุ โดยจดั สรร งบประมาณราย 3 ป เชน งบประมาณในป ค.ศ. 2019-2021 เทา กบั 9.9 พนั ลา นเยน ผพู ฒั นาโครงการสามารถขอรบั การสนบั สนนุ ไมเ กนิ รอ ยละ 50 ของเงนิ ลงทนุ ทง้ั หมด โดยสามารถตรวจสอบรายการที่สามารถขอรับการสนับสนุนไดจากคูมือการใหทุน (Guidelines for Submitting Proposals) ซึ่งจะเผยแพรเมื่อเริ่มเปดรับใบสมัคร ขอรับทุนในแตละป (ประมาณตนเดือนเมษายน) ทั้งนี้ปงบประมาณของญี่ปุนจะ เรม่ิ ตน วนั ท่ี 1 เมษายน ของทกุ ป ตวั อยา งคา ใชจ า ยทส่ี ามารถขอรบั การสนบั สนนุ ได เชน คากอสรางอาคารสำหรับติดตั้งเครื่องจักร คาเครื่องจักร และอุปกรณที่ใชใน โครงการ โดยโครงการตองเริม่ ดำเนนิ การไดภ ายในระยะเวลา 3 ป ขั้นตอนการขอรับทนุ กระทรวงสง่ิ แวดลอ ม ประเทศญป่ี นุ มอบหมายให Global Environment Centre Foundation (GEC) เปนผูดำเนินการใหการสนับสนุนทางการเงิน เริ่มจากการประกาศรับขอเสนอโครงการที่จะขอรับทุน ประกาศผลการคัดเลือก จัดทำสัญญา ตรวจสอบโครงการที่เริ่มดำเนินการแลวและโอนเงินสนับสนุนใหกับ 2

Joint Crediting Mechanism ผูพฒั นาโครงการฝา ยญ่ปี ุน ซ่ึงจะโอนเงินใหก บั ผพู ัฒนาโครงการฝายไทยตอไป การพัฒนาโครงการจะเริ่มจากการที่ผูพัฒนาโครงการฝายไทย (Partner Participant) วางแผนที่จะทำโครงการที่ใชเทคโนโลยีคารบอนต่ำซึ่งชวยลดการปลอย กา ซเรอื นกระจกจบั คกู บั ผพู ฒั นาโครงการฝา ยญป่ี นุ ซง่ึ จะเปน ตวั แทน (Representative Participant) และเปน ผยู น่ื ใบสมคั รขอรบั ทนุ โดยทง้ั สองฝา ยจะตอ งลงนามใน Agreement on International Consortium ทง้ั นห้ี นว ยงานของประเทศญป่ี นุ ไดจ ดั ทำ matching platform ที่ชวยจับคูบริษัทญี่ปุนกับบริษัทไทยที่มีความสนใจในเทคโนโลยี/กิจกรรม ประเภทเดยี วกนั เพอ่ื ใหเ กดิ การพฒั นาโครงการ JCM เพม่ิ มากขน้ึ เชน GEC หรอื Institute for Global Environmental Strategies (IGES) ผูพัฒนาโครงการฝายไทยมีหนาที่ติดตั้งเครื่องจักร อุปกรณ ดำเนินโครงการ และตรวจวดั คา ของพารามเิ ตอรต ามทร่ี ะเบยี บวธิ กี ารลดกา ซเรอื นกระจกทเ่ี ลอื กใชก ำหนด เชน โครงการผลิตพลังงานไฟฟาจากพลังงานแสงอาทิตยตองตรวจวัดปริมาณพลังงาน ไฟฟา ทผ่ี ลติ ไดต ลอดอายโุ ครงการเปน เวลา 10 ป สว นผพู ฒั นาโครงการฝา ยญป่ี นุ มหี นา ที่ บรหิ ารโครงการและรายงานผลการตรวจวดั คา ของพารามเิ ตอรใ หก บั GEC รายละเอยี ด ดังรปู ท่ี 2.1 รปู ท่ี 2.1 การจบั คกู บั ผพู ฒั นาโครงการฝา ยญป่ี นุ 11

Joint Crediting Mechanism ใบสมคั รและเอกสารประกอบการยน่ื ขอ เสนอโครงการ (Proposal) 1. Declaration by representative participant 2. Project implementation plan 3. Project Idea Note for the Model Project 4. Budget และเอกสารสนบั สนุน 5. ขอมูลบรษิ ทั และเอกสาร เชน โบรชัวร 6. หลกั ฐานทางการเงนิ ของ representative participant และ partner participant ซึ่งเปนขอมูลลาสุดตอเนื่องจำนวน 3 ป ที่ผานการ ตรวจสอบแลว 7. รา ง International consortium agreement และกำหนดการทจี่ ะ ลงนาม 8. Agreement on the Allocation of JCM Credits 9. Checklist for submission of proposal 10. เอกสารสนับสนุนอน่ื ๆ ผพู ฒั นาโครงการฝา ยญป่ี นุ ยน่ื ใบสมคั รขอรบั การคดั เลอื กเปน โครงการตน แบบ JCM ภายในเวลาทก่ี ำหนด (ประมาณกลางเดอื นพฤษภาคม) โดยกระทรวงสง่ิ แวดลอ ม ประเทศญป่ี นุ จะเปน ผพู จิ ารณาการใหท นุ GEC จะประกาศรายชอ่ื โครงการทไ่ี ดร บั การ คดั เลอื กประมาณสิ้นเดือนมิถุนายน จากนัน้ ผูพ ัฒนาโครงการทัง้ สองฝายตองจดั เตรียม ใบสมคั รขอรบั ทนุ และเอกสารประกอบเพอ่ื จดั ทำสญั ญารบั ทนุ ซง่ึ ควรดำเนนิ การใหแ ลว เสรจ็ ภายใน 90 วนั หลงั จากทไ่ี ดร บั การคดั เลอื ก ผพู ฒั นาโครงการฝา ยไทยจงึ เรม่ิ กอ สรา ง/ ติดตั้งอุปกรณเครื่องจักรและเดินระบบ โดยเงื่อนไขการเบิกเงินสนับสนุนเปนไปตามที่ ระบุในสัญญา GEC จะตรวจสอบโครงการ ณ ที่ตั้ง เพื่อประเมินคำขอเบิกเงินและโอน เงนิ สนับสนุนใหก บั ผพู ฒั นาโครงการฝายญ่ปี นุ ตอไป ดงั รปู ที่ 2.2 12

Joint Crediting Mechanism มีแผนงานที่จะทำ จับคู‹บร�ษัทญี่ปุ†น จัดเตร�ยมเอกสาร กิจกรรมซึ่งช‹วยลด และลงนามใน ประกอบและยื่นใบสมัคร กาซเร�อนกระจก Agreement on Internation ขอรับการคัดเลือก Consortium เปšน JCM Model Project ไดรับการคัดเลือกจาก Global Environment Centre Foundation (GEC) ซึ่งดำเนินการแทนกระทรวงสิ�งแวดลอมญี่ปุน จัดเตร�ยมเอกสารประกอบและ ยื่นใบสมัครขอรับทุน (ควรดำเนินการใหŒแลŒวเสร็จภายใน 90 วัน) ไดรับอนุมัติทุนจาก GEC ซึ่งจะใชเวลาพ�จารณา ประมาณ 30 วัน ก‹อสรŒาง/ติดตั้ง และเดินระบบ และขอเบิกเง�นสนับสนุนจาก กระทรวงสิ�งแวดลŒอม ประเทศญี่ปุ†น GEC ตรวจสอบโครงการ ณ ที่ติดตั้ง เพ�่อประเมินคำขอเบิกเง�น ไดŒรับเง�นสนับสนุนผ‹านบร�ษัทญี่ปุ†น ซึ่งเปšนตัวแทนตามที่ระบุใน Agreement on International Consortium รปู ท่ี 2.2 ขน้ั ตอนการขอรบั ทนุ เพอ่ื พฒั นาโครงการตน แบบ JCM 13

Joint Crediting Mechanism เงอื่ นไขในการคัดเลอื กขอ เสนอโครงการทีข่ อรบั ทุน การคัดเลือกโครงการที่จะใหทุนพิจารณาตามหลักเกณฑซึ่งมี 2 ลักษณะ คือ ผา น/ไมผา น และการใหค ะแนนมาก/นอ ย โดยพจิ ารณาคะแนนเฉพาะโครงการที่ผา น หลักเกณฑเทานั้นเพื่อประเมินความเปนไปไดที่ผูพัฒนาโครงการจะสามารถพัฒนา โครงการไดส ำเรจ็ และทำใหเ กดิ การลดการปลอ ยกา ซเรอื นกระจกไดต ามทค่ี าดการณไ ว เชน มแี ผนงานทช่ี ดั เจน มคี วามนา เชอ่ื ถอื สามารถดำเนนิ โครงการไดโ ดยไมม คี วามเสย่ี ง (ตัวอยางความเสี่ยง เชน ความไมแนนอนของกำลังการผลิตของอุตสาหกรรมบาง ประเภท) นอกจากนี้ยังพิจารณาความคุมคาในการใหการสนับสนุนซึ่งคำนวณไดจาก ปรมิ าณเงนิ สนับสนุนตอ ปริมาณกา ซเรือนกระจกท่ีลดได (เยน/ตันคารบ อนไดออกไซด เทียบเทา ) โดยมีหลักเกณฑ ดงั นี้ 1. Eligibility Review 1. มีคุณสมบัติตามหลักเกณฑผูŒยื่นในสมัคร 2. สามารถลดการปล‹อยกาซเร�อนกระจก 3. สามารถนำเทคโนโลยีมาใชŒในประเทศไทยไดŒ 4. ใชŒเทคโนโลยีมีประสิทธิภาพสูง 5. ไม‹ก‹อใหŒเกิดผลกระทบต‹อสิ�งแวดลŒอมและสังคมเศรษฐกิจ 6. สามารถประมาณการค‹าใชŒจ‹ายในการพัฒนาโครงการไดŒ 7. ไดŒรับเง�นกูŒจากหน‹วยงานอื่น เช‹น JICA 8. ตŒองไม‹ไดŒรับทุนสนับสนุนอื่นจากรัฐบาลญี่ปุ†น ผลการประเมิน: ผ‹าน/ไม‹ผ‹าน 14

Joint Crediting Mechanism 2. Assessment Review 1. ผูŒพัฒนาโครงการสามารถดำเนินโครงการไดŒ I. ศักยภาพของผูŒพัฒนาโครงการ (15 คะแนน) II. ความเหมาะสมของแผนงาน (10 คะแนน) III. ผลตอบแทนของโครงการ (5 คะแนน) IV. โครงสรŒางของ International consortium (5 คะแนน) V. ความเหมาะสมของแผนการเง�น (5 คะแนน) 2. ปร�มาณการลดกาซเร�อนกระจกและความคุŒมค‹า (40 คะแนน) 3. ศักยภาพในการเผยแพร‹เทคโนโลยี (10 คะแนน) 4. แนวคิดในการพัฒนา Methodology และแผนการติดตาม (10 คะแนน) ผลการประเมิน: คะแนน มาก/นŒอย ดัชนีในการประเมินความคุŒมค‹า (ขŒอ 2) เง�นสนับสนุนต‹อปร�มาณกาซเร�อนกระจกที่ลดไดŒ นŒอยกว‹า 4,000 JPY/tCO2e Cost-effectiveness for GHG emission reductions [JPY/tCO2 equivalent] = Amount of financial support [JPY] Emission reduductions of GHG (tCO2equivalent/y) x Legal durable years [y] ผลการประเมิน: คะแนนเต็ม 25 คะแนน ดัชนีในการประเมินระยะเวลาคืนทุน (ขŒอ 1.III) ระยะเวลาคืนทุน มากกว‹า 3 ป‚ ผลการประเมิน: คะแนนเต็ม 5 คะแนน 15





3บทท่ี การพฒั นาโครงการ JCM ขนั้ ตอนการพัฒนากลไก JCM การพฒั นาระเบยี บวธิ กี ารลดกา ซเรอื นกระจก การพัฒนาเอกสารขอ เสนอโครงการและ แผนการตดิ ตามประเมินผล การขนึ้ ทะเบียนโครงการ การขอรับรองปริมาณคารบอนเครดติ ขั้นตอนการพัฒนากลไก JCM หลังจากที่โครงการไดรับการคัดเลือกใหพัฒนาเปนโครงการตนแบบ JCM (JCM Model Project) ผูพัฒนาโครงการฝายไทยตองกอสราง/ติดตั้ง และเดินระบบ และเมื่อเริ่มดำเนินโครงการแลวจะตองตรวจวัดคาของตัวแปรที่ตองใชในการคำนวณ ปรมิ าณการลดกา ซเรอื นกระจก เชน โครงการทใ่ี ชเ ครอ่ื งทำนำ้ เยน็ ประสทิ ธภิ าพสงู จะตอ ง ตรวจวัดปรมิ าณพลงั งานไฟฟา ทเ่ี คร่อื งทำนำ้ เย็นใช (MWh) ในขณะทผ่ี ูพ ฒั นาโครงการ ฝา ยญป่ี นุ ซง่ึ เปน ผแู ทนของโครงการ (Representative Particpant) จะรบั ผดิ ชอบเรอ่ื ง การยื่นคำขอขึ้นทะเบียนโครงการ การจัดสงรายงานการติดตามประเมินผลใหกับ หนว ยงานใหท นุ และการขอการรบั รองคารบ อนเครดติ ซง่ึ ผพู ฒั นาโครงการฝา ยไทยตอ ง แบงปน คารบอนเครดิตใหก ับฝายญป่ี นุ กระทรวงสิ่งแวดลอม ประเทศญี่ปุน จะดำเนินวาจางที่ปรึกษาใหชวยพัฒนา เอกสารประกอบตา ง ๆ ทจ่ี ำเปน ตอ งใชใ นการขอขน้ึ ทะเบยี นโครงการและขอการรบั รอง คารบ อนเครดติ และวา จา งผตู รวจประเมนิ โครงการ (Third Party Entity: TPE) ซง่ึ จะ ทำหนา ทตี่ รวจสอบความใชได (validation) ของเอกสารขอเสนอโครงการ (Project Design Document: PDD) และทวนสอบความถกู ตอ งของรายงานการตดิ ตามประเมนิ ผลโครงการ (verification) 18

โครงสราŒ ง การดำเน รฐั บาลญปี่ นุ† JC แจŒงใหŒหน‹วยงานทราบ ว‹ามี คณะกรรม Government of Japan การขน้� ทะเบยี นโครงการ และแจงŒ JCM Joint C วา‹ มกี ารรบั รองปรม� าณคารบ อน ใหทŒ นุ พัฒนาโครงการตŒนแบบ JCM เครดติ และฝ†ายเลข สนับสนุนค‹าจŒางที่ปร�กษาและผูŒตรวจประเมิน (Secret โครงการ ในการพัฒนาเอกสารเพ�่อขอข�้น ทะเบียนโครงการและรับรองคารบอนเครดิต อนุมตั ิหลกั เกณฑ กฎ มอบหมาย หน‹วยงานภาคเอกชนเปšนฝ†าย อนมุ ตั ิระเบยี บว�ธกี าร เลขานุการฯ อนมุ ตั ิ ขน�้ ทะเบยี นโคร รบั “คารบ อนเครดติ ” ของโครงการทผ่ี พŒู ฒั นา ใหŒการรับรอง ปร�มาณ โครงการฝา† ยไทยแบง‹ ปน˜ ใหŒ และบนั ทกึ ในระบบ หาร�อเกี่ยวกับกลไก อ ทะเบียน เครดิต ผŒตู รวจประเมนิ โครงการ รายงานการตรวจสอบ Third Party Entities ความใชŒไดŒ ตรวจสอบความใชŒไดŒของเอกสารขŒอเสนอ (validation report) โครงการ (Validation) ทวนสอบปร�มาณการลดกา ซเร�อนกระจกท่จี ะ รายงานการทวนสอบ ขอการรับรอง (Verification) (verification report) ข้ันตอนการพัฒนาโครงการ JCM 01 ไดรŒ ับการคดั เลือกเปนš 02 พัฒนาระเบียบว�ธีการ 03 ตรวจสอบความใชŒไดŒ 04 ข้น� ท JCM Model Project ลดกาซเร�อนกระจก ของ PDD (Validation (Re (Methodology) และ by TPE) เอกสารขอŒ เสนอโครงการ (PDD)

นินงาน กลไก JCM มการร‹วม JC แจŒงใหŒหน‹วยงานทราบ ว‹ามี รัฐบาลไทย Committee การข�้นทะเบียนโครงการ และแจŒง Government of Thailand ขานุการฯ ว‹ามกี ารรับรองปรม� าณคารบอน tariat) เครดิต มอบหมาย อบก. เปšนฝ†ายเลขานุการและเปšน กรรมการร‹วมฯ ฝ†ายไทย ซึ่ง อบก. จะออก ฎระเบียบของกลไก ผูŒพฒั นาโครงการย่ืนคำขอ “คารบ อนเครดติ ” ของโครงการ ใหกŒ บั ผพŒู ฒั นา รลดกา ซเรอ� นกระจก การรับรองคารบอนเครดติ โครงการฝา† ยไทยและบันทึกในระบบทะเบียน รงการ ณ“คารบ อนเครดติ ” ผŒูพัฒนาโครงการยื่นคำขอข�น้ ทะเบียนโครงการ อาทิ การแบ‹งปน˜ คารบ อน เอกสารขอŒ เสนอโครงการ ผพูŒ ฒั นาโครงการ TH & JP (Project Design Document: PDD) (Project Participants) รายงานการติดตามประเมนิ ผล จัดทำเอกสารขŒอเสนอโครงการ และดำเนิน (Monitoring report) โครงการ ตรวจวดั ค‹าของตัวแปรทตี่ อŒ งใชŒในการคำนวณ ปร�มาณการลดกา ซเร�อนกระจก บันทึกค‹าใน Spreadsheet การติดตาม ประเมินผลที่ไดŒรับการข�น้ ทะเบียน ซ่ึงจะใชŒเปนš รายงานการคดิ ตามประเมนิ ผล ทะเบยี นโครงการ 05 ตรวจวัดและบันทึกค‹าใน 06 ทวนสอบความถกู ตŒองของ 07 รับรองปร�มาณคารบ อน egistration) Spreadsheet การตดิ ตาม รายงานติดตามประเมินผล เครดติ (Credit issuance) ประเมินผลที่ไดŒรับการข�้น (Verification by TPE) ทะเบียน (Monitoring)

Joint Crediting Mechanism ขน้ั ตอนการพฒั นาโครงการ JCM เรม่ิ จากการตรวจสอบวา กจิ กรรมโครงการ มีความสอดคลองกับเงื่อนไขและสามารถใชระเบียบวิธีการลดกาซเรือนกระจกที่ไดรับ การรบั รองแลว หรอื ไม หากไมเ ขา ขา ยระเบยี บวธิ ฯี ทไ่ี ดร บั การรบั รองแลว จะตอ งพฒั นา ระเบียบวิธีฯ ใหมและขอรับการรับรองกอนนำมาใชในการคำนวณปริมาณการลดกาซ เรอื นกระจกของโครงการ รายละเอียดการพฒั นาระเบียบวธิ ฯี อยูใ นหนา 2.3 ผูพัฒนาโครงการตองตรวจวัดและบันทึกคาของพารามิเตอรตามที่ระเบียบ วธิ ฯี กำหนดตลอดอายโุ ครงการเพอ่ื ใชใ นการคำนวณปรมิ าณกา ซเรอื นกระจกทโ่ี ครงการ สามารถลดไดซึ่งเปนหัวขอหลักในเอกสารขอเสนอโครงการที่ตองใหผูตรวจประเมิน โครงการตรวจสอบความใชไ ด นอกจากรายละเอยี ดเกย่ี วกบั การคำนวณปรมิ าณกา ซเรอื น กระจกที่โครงการสามารถลดไดแลว เอกสารขอเสนอโครงการยังมีขอมูลเกี่ยวกับราย ละเอยี ดของกจิ กรรมของโครงการ ผลกระทบตอ สง่ิ แวดลอ มของโครงการ และผลการจดั ประชมุ รบั ฟงความคดิ เหน็ จากผทู ่เี ก่ยี วของ รวมถงึ แผนการติดตามประเมนิ ผลโครงการ ไฟล Spreadsheet ประกอบดวยแผนงานที่มีรายละเอียดเกี่ยวกับแผนการตรวจวัด คาการปลอยกาซเรือนกระจก (emission factor) หรือพารามิเตอรอื่น ๆ ที่ไมจำเปน ตองตรวจวัด (fixed ex ante) และแผนงานที่ใชในการบันทึกขอมูลของพารามิเตอรที่ ตองติดตามประเมินผลและคำนวณปริมาณกาซเรือนกระจกที่โครงการสามารถลดได เชน กรณีของโครงการผลิตพลังงานไฟฟาจากพลังงานแสงอาทิตย จะมีแผนงานที่ให กรอกปรมิ าณพลงั งานไฟฟาท่ผี ลติ ได (เมกะวัตต) จากแผงแตล ะชุด เชน แผงบนหลังคา ของอาคาร A อาคาร B ซึ่งคาการปลอยกาซเรือนกระจกสำหรับโครงการผลิตพลังงาน ไฟฟา จากพลงั งานแสงอาทติ ย เทา กบั 0.319 ตนั คารบ อนไดออกไซดเ ทยี บเทา /เมกะวตั ต ปริมาณการลดกาซเรือนกระจกของโครงการ เทากับ ปริมาณพลังงานไฟฟาที่ผลิตได (เมกะวตั ต) x 0.319 (ตนั คารบ อนไดออกไซดเทียบเทา /เมกะวตั ต) ผูพัฒนาโครงการตองจัดสงเอกสารขอเสนอโครงการและแผนการติดตาม ประเมินผล พรอมทั้ง Modalities of Communication Statement Form (MoC) ซึ่งมขี อ มูลเกี่ยวกบั ผูพ ัฒนาโครงการทัง้ ฝายไทยและฝา ยญป่ี ุน ไปยังฝายเลขานุการของ กลไกเครดิตรวม เพื่อใหเผยแพรรับฟงความคิดเห็นเกี่ยวกับโครงการบน website ซึ่ง ผตู รวจประเมนิ โครงการ (Third Party Entity: TPE) จะนำความเหน็ ทไ่ี ดร บั ไปใชป ระกอบ 21

Joint Crediting Mechanism ในการตรวจสอบความใชไ ดข องโครงการ และเมอ่ื TPE ตรวจสอบความใชไ ดเ สรจ็ สน้ิ แลว จะจดั ทำรายงานการตรวจสอบความใชได (validation report) ผพู ฒั นาโครงการฝา ยญป่ี นุ ยน่ื PDD ทผ่ี า นการตรวจสอบความใชไ ดแ ลว แผนการ ตดิ ตามประเมนิ ผลโครงการพรอ มกบั รายงานการตรวจสอบความใชไ ด (validation report) และคำขอขน้ึ ทะเบยี นโครงการเปน โครงการ JCM ไปยงั ฝา ยเลขานกุ ารฯ ซง่ึ จะตรวจสอบ ความครบถว นสมบรู ณข องเอกสารและเสนอใหค ณะกรรมการรว มฯ ขน้ึ ทะเบยี นโครงการ เมื่อโครงการไดรับการขึ้นทะเบียนแลว ผูพัฒนาโครงการตองเปดบัญชีในระบบ ทะเบียน โดยผูพัฒนาโครงการฝายญี่ปุนเปดบัญชีในระบบทะเบียนของฝายญี่ปุน สวนผู พัฒนาโครงการฝายไทยเปดบัญชีในระบบทะเบียนขององคการบริหารจัดการกาซเรือน กระจก และผูพัฒนาโครงการตองตรวจวัดคาของพารามิเตอรตามที่ระบุไวใน PDD และ บันทกึ คา ในแผน งานของไฟลแผนการตดิ ตามประเมินผลโครงการทไ่ี ดร ับการข้ึนทะเบียน เพือ่ จัดทำรายงานการตดิ ตามประเมนิ ผลโครงการ TPE จะทำการทวนสอบความถกู ตอ งของรายงานการตดิ ตามประเมนิ ผลโครงการ กอ นออกรายงานการทวนสอบ (verification report) ผพู ฒั นาโครงการฝา ยญป่ี นุ ตอ งยน่ื คำขอรับการรับรองปริมาณคารบอนเครดติ พรอมท้ังรายงานการตดิ ตามประเมินผลโครง การทผ่ี า นการทวนสอบความถกู ตอ งจากผตู รวจประเมนิ โครงการ (verified monitoring report) และรายงานการทวนสอบความถูกตอง ไปยังฝายเลขานุการฯ ซึ่งจะตรวจสอบ ความครบถว นสมบรู ณข องเอกสารและเสนอใหค ณะกรรมการรว มฯ รบั รองคารบ อนเครดติ ใหกบั โครงการ กรณีที่ผูŒพัฒนาโครงการไม‹ประสงคจะดำเนินโครงการ JCM ต‹อโดยไม‹มีเหตุ อนั ควร ผพูŒ ฒั นาโครงการฝา† ยญีป่ †ุนซงึ่ เปšนตัวแทน (Representative Participant) จะตอŒ งชดใชŒเงน� ทุนที่ไดรŒ บั ใหŒกับรฐั บาลญ่ีปนุ† 22

Joint Crediting Mechanism การพฒั นาระเบยี บวธิ ีการลดกา ซเรือนกระจก ระเบียบวิธีการลดกาซเรือนกระจกถูกพัฒนาขึ้นเพื่อใชในการคำนวณปริมาณ การลดกา ซเรอื นกระจกจากการดำเนนิ โครงการซง่ึ มขี อบเขตชดั เจน ดงั นน้ั จงึ มกี ารกำหนด เงอ่ื นไขกจิ กรรมทส่ี ามารถใชง านระเบยี บวธิ ฯี ได วธิ กี ารคำนวณ และพารามเิ ตอรท ต่ี อ ง ตรวจวดั รวมทง้ั พารามเิ ตอรท ไ่ี มจ ำเปน ตอ งตรวจวดั และสามารถกำหนดคา คงทใ่ี หใ ชใ น การคำนวณไดต ลอดอายุโครงการ ระเบียบวิธีการฯ ประกอบดว ยเนอ้ื หา 9 สวน ดังน้ี Section ชื่อ รายละเอียด A Title of methodology ชื่อระเบยี บวธ� ฯี B Terms and definition นยิ าม C Summary of methodology สรุปเกย่ี วกับกิจกรรมการลดกาซเร�อนกระจก การคำนวณ หาค‹าการปล‹อยกา ซเร�อนกระจกจากกรณอี าŒ งอิง/จากการ ดำเนินโครงการ และพารามิเตอรท ่ีตอŒ งตดิ ตามผล D Eligibility criteria เง�่อนไขสำหรับตรวจสอบวา‹ กจิ กรรมโครงการมีความสอด คลอŒ งและสามารถใชŒระเบียบว�ธีฯ ในการคำนวณไดหŒ ร�อไม‹ E Emission Sources and GHG types แหลง‹ กำเนดิ กา ซเรอ� นกระจกและประเภทของกา ซเรอ� นกระจก F Establishment and calculation of F.1 แนวคิด/หลักการที่ใชŒในการกำหนดกรณีอŒางอิง และ reference emissions F.2 สมการคำนวณปร�มาณกาซเร�อนกระจกของกรณี อŒางอิง G Calculation of project emissions สมการคำนวณปร�มาณกาซเร�อนกระจกจากการดำเนิน โครงการ H Calculation of emissions reductions สมการคำนวณปร�มาณการลดกาซเร�อนกระจกจากการ ดำเนนิ โครงการ I Data and parameters fixed ex ante ตวั แปรที่ไมจ‹ ำเปšนตŒองตรวจวัด 23

Joint Crediting Mechanism หลักการคำนวณปริมาณการลดกาซเรือนกระจก การคำนวณปรมิ าณการลดกา ซเรอื นกระจก (emissions reductions) จากการ ดำเนนิ โครงการกลไกเครดติ รว ม (Joint Crediting Mechanism: JCM) ตอ งใชร ะเบยี บ วธิ กี ารคำนวณซง่ึ ไดร บั การรบั รองจากคณะกรรมการรว มสองฝา ย (ฝา ยไทยและฝา ยญป่ี นุ ) ปรมิ าณการลดกา ซเรอื นกระจก คอื สว นตา งระหวา งปรมิ าณการปลอ ยกา ซเรอื นกระจก กอ นและหลงั ดำเนนิ โครงการ จากรปู ท่ี 3.2 รปู ท่ี 3.2 หลกั การคำนวณปรมิ าณการลดกา ซเรอื นกระจกจากโครงการ JCM กลไก CDM กลไก JCM Emission Reduction = C-A Emission Reduction = B-A กอนเริ่มดำเนินโครงการ กิจกรรมที่เคยทำอยูเดิมการปลอยกาซเรือนกระจก มากกวา คา C และเมอ่ื ดำเนนิ โครงการแลว ปรมิ าณการปลอ ยกา ซเรอื นกระจกของโครงการ (Project Emissions: PE) เทากับ A วิธีการคำนวณปริมาณการลดกาซเรือนกระจก ภายใตก ลไกการพฒั นาทส่ี ะอาด (Clean Development Mechanism: CDM) ซง่ึ เปน กลไกการลดกา ซเรือนกระจกภายใตพ ธิ ีสารเกียวโตของอนสุ ัญญาสหประชาชาติวา ดวย การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศจะใชคา C เปนคาการปลอยกาซเรือนกระจกกอน 24

Joint Crediting Mechanism ดำเนนิ โครงการ ซง่ึ เรยี กวา การปลอ ยกา ซเรอื นกระจกของกรณฐี าน (Baseline Emissions: BE) ซง่ึ เปน คา ทค่ี ำนวณโดยคดิ จากกรณที โ่ี ครงการยงั ดำเนนิ กจิ กรรมเหมอื นเดมิ ในขณะ ที่ปริมาณการปลอยกาซเรือนกระจกกอนดำเนินโครงการ JCM คือ คาการปลอยกาซ เรือนกระจกของกรณีอางอิง (Reference Emissions) หรือคา B ซึ่งเปนคาการปลอย กา ซเรอื นกระจกจากการใชอ ปุ กรณ/ เครอ่ื งจกั รซง่ึ มคี ณุ สมบตั เิ ชน เดยี วกนั ทด่ี ที ส่ี ดุ (Best Available Technology: BAT) ทีม่ ีจำหนายในทอ งตลาด เนอ่ื งจากกลไก JCM มงุ เนน ใหเ กดิ การถา ยทอดเทคโนโลยปี ระสทิ ธภิ าพสงู มายงั ประเทศไทย จงึ ตอ งใชอ ปุ กรณ/ เครอ่ื งจกั ร ทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพสงู กวา อปุ กรณ/ เครอ่ื งจกั รทว่ั ไป (Business as usual: BaU) ทจ่ี ำหนา ย อยูใ นทอ งตลาดของไทย ซ่ึงสว นตางระหวางคาการปลอยกา ซเรอื นกระจกของกรณฐี าน (C) และกรณีอางอิง(B) ซึ่งเปนสวนที่ไมมีการขอการรับรองคารบอนเครดิตสามารถนับ เปน การลดกา ซเรอื นกระจกสว นเพม่ิ เตมิ (net emission reductions) ของประเทศไทย ได ตวั อยา งเชน โครงการเปลย่ี นเครอ่ื งทำนำ้ เยน็ ประสทิ ธภิ าพสงู คา การปลอ ยกา ซเรอื น กระจกจากกรณฐี านของกลไก CDM จะคดิ จากคา สมั ประสทิ ธข์ิ องประสทิ ธภิ าพของเครอ่ื ง ทำนำ้ เยน็ เดมิ ทเ่ี คยใชก อนทำโครงการ ในขณะท่ีคา การปลอยกาซเรอื นกระจกจากกรณี อางองิ ของกลไก JCM จะคดิ จากคาสมั ประสทิ ธิข์ องประสทิ ธภิ าพของเครอ่ื งทำนำ้ เยน็ ท่ี ดที ่สี ดุ ที่มจี ำหนายในทองตลาด การกำหนดคาการปลอยกาซเรือนกระจกจากกรณีอางอิง กรณอี า งองิ ของกลไก JCM ไดจ ากการสำรวจเทคโนโลยที ด่ี ที ส่ี ดุ สำหรบั กจิ กรรม ของโครงการทม่ี จี ำหนา ยและใชง านในประเทศไทย เชน คา ประสทิ ธภิ าพการทำความเยน็ ของเครอ่ื งทำนำ้ เยน็ จะกำหนดจากคา ของเครอ่ื งทำนำ้ เยน็ ทด่ี ที ส่ี ดุ ทม่ี จี ำหนา ยในทอ งตลาด และตอ งดกี วา หรอื เทยี บเทา กบั คา มาตรฐานประสทิ ธภิ าพพลงั งานขน้ั สงู (High Energy Performance Standard: HEPS) โดยเครื่องทำน้ำเย็นที่จะนำมาเปรียบเทียบตองมี คณุ สมบตั เิ ชน เดยี วกนั กบั โครงการ เชน สารทำความเยน็ ตอ งมคี า ศกั ยภาพในการทำลาย โอโซน (Ozone Depletion Potential) เปน 0 จะเหน็ ไดว า การปลอ ยกา ซเรอื นกระจก จากการใชอุปกรณทั่วไปในทองตลาด (Business as Usual : BAU) จะมีคาสูงสุด การ ปลอ ยกา ซเรอื นกระจกจากกรณอี า งองิ ซง่ึ เปน การใชอ ปุ กรณท ด่ี ที ส่ี ดุ ในทอ งตลาดจงึ มคี า ต่ำกวา ในขณะที่การปลอยกาซเรือนกระจกจากการใชอุปกรณของโครงการจะปลอย 25

Joint Crediting Mechanism กาซเรือนกระจกต่ำสุด จึงเห็นไดวาปริมาณกาซเรือนกระจกที่ลดไดจากโครงการ JCM จะมคี า ตำ่ กวา กรณที ว่ั ไปและเปน ไปตามหลกั อนรุ กั ษ (conservativeness) เปน อยา งมาก คาของกรณีอางอิง (B) เปนคาที่ไดจากการสำรวจจากแค็ตตาล็อก เอกสารคุณลักษณะ และเวบ็ ไซต ตวั อยา งเชน โครงการประเภทการเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพการใชพ ลงั งาน สามารถ คำนวณปริมาณการลดกาซเรือนกระจกของโครงการไดจากคาประสิทธิภาพที่ดีขึ้นของ อุปกรณประสิทธภิ าพสูงท่ีโครงการใชในการดำเนนิ งานคณู ดว ยปรมิ าณการใชไ ฟฟาของ อุปกรณน ้ัน ตัวอยางเชน ระเบียบวิธีสำหรับเครื่องทำน้ำเย็นประสิทธิภาพสูง กำหนดให คำนวณปรมิ าณการปลอ ยกา ซเรอื นกระจกจากกรณอี า งองิ จากคา ปรมิ าณพลงั งานไฟฟา ที่เครื่องทำน้ำเย็นของโครงการใช (MWh/p) คูณดวยคาสัดสวนสัมประสิทธิ์ของ ประสทิ ธภิ าพของเครอ่ื งทำนำ้ เยน็ (COP) ของโครงการกบั เครอ่ื งทำนำ้ เยน็ ทด่ี ที ส่ี ดุ ของ ตลาดและคาการปลอยกาซเรือนกระจกจากการผลิตพลังงานไฟฟา (tCO2/MWh) ผลการสำรวจคา COP ของเครอ่ื งทำนำ้ เยน็ ประสทิ ธภิ าพสงู ทม่ี จี ำหนา ยอยใู นทอ งตลาด และการกำหนดคา COP สำหรับกรณีอางอิงมีรายละเอียดดังรูปที่ 3.3 COP 6.3 450 550 825 1,500 6.1 max:6.06 max:5.85 5.9 max:5.69 5.7 max:5.59 5.5 5.3 5.1 4.9 Company B 4.7 Company D 4.5 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 0 Cooling Capacity [USRt] 26

Joint Crediting Mechanism Cooling capacity 300<X<450 450<X<550 550<X<825 825<X<1,500 per unit (USRt) 5.59 5.69 5.85 6.06 COPRE.i รปู ท่ี 3.3 ผลการสำรวจคา สมั ประสทิ ธป์ิ ระสทิ ธภิ าพของเครอ่ื งทำนำ้ เยน็ แบบ centrifugal ทม่ี อี นิ เวอรเ ตอร การปลอยกาซเรือนกระจกจากกรณีอางอิง (Reference Emissions: RE) สามารถคำนวณไดโดยใชสมการ ดังนี้ F.2. Calculation of reference emissions : Reference emissions during the period p [tCO2/p] : Power consumption of project chiller i during the period p [MWh/p] : COP of project chiller i calculated under the standardizing temperature conditions : COP of reference chiller i under the standardizing temperature conditions [-] : CO2 emission factor for consumed electricity [tCO2/MWh] สว นการปลอ ยกา ซเรอื นกระจกจากการใชเ ครอ่ื งทำนำ้ เยน็ ของโครงการ (Project Emissions: PE) สามารถคำนวณไดโ ดยใชส มการ ดังนี้ G. Calculation of project emissions : Project emissions during the period p [tCO2/p] : Power consumption of project chiller i during the period p [MWh/p] : CO2 emission factor for consumed electricity [tCO2/MWh] 27

Joint Crediting Mechanism ขั้นตอนการพัฒนาและรับรองระเบียบวิธีการลดกาซเรือนกระจก ผพู ฒั นาโครงการตอ งตรวจสอบวา กจิ กรรมโครงการเขา ขา ยตามขอ กำหนดของ ระเบยี บวธิ กี ารลดกา ซเรอื นกระจกทไ่ี ดร บั การรบั รองแลว หรอื ไม กรณที เ่ี ขา ขา ยสามารถ ใชระเบียบวิธีฯ ในการคำนวณปริมาณการลดกาซเรือนกระจกได แตกรณีที่ไมเขาขาย จะตองพัฒนาระเบียบวธิ ฯี ใหมตามข้นั ตอน ดงั นี้ 1) ฝายเลขานุการฯ ฝายญี่ปุนหรือไทย หรือผูพัฒนาโครงการจัดเตรียมราง ระเบยี บวิธกี ารลดกาซเรอื นกระจก (methodology) ตามขอกำหนดของแนว ทางการพัฒนาระเบียบวิธีการลดกาซเรือนกระจก (JCM Guidelines for Developing Proposed Methodology) โดยใชแ บบฟอรม “JCM Proposed Methodology Form” และ “JCM Proposed Methodology Spreadsheet Form” version ลาสุด พรอ มเอกสารประกอบเสนอตอคณะกรรมการรวมฯ 2) กรณที ผ่ี พู ฒั นาโครงการเปน ผจู ดั เตรยี มรา งระเบยี บวธิ ฯี ใหย น่ื ตอ คณะกรรมการ รว มฯ ทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส ฝา ยเลขานกุ ารฯ จะตรวจสอบความครบถว นสมบรู ณ ของรา งระเบยี บวธิ ฯี และแจง ผลใหผ พู ฒั นาโครงการทราบ ภายใน 7 วนั (ปฏทิ นิ ) 3) กรณีที่รางระเบียบวิธีฯ มีความครบถวนสมบูรณ ฝายเลขานุการฯ เผยแพร เอกสารบนเวบ็ ไซต https://www.jcm.go.jp/th-jp/information/ เพอ่ื รบั ฟง ความคิดเห็น เปนเวลา 15 วัน (ปฏิทิน) และเผยแพรความคิดเห็นที่ไดรับบน เว็บไซต 4) คณะกรรมการรวมฯ ประเมินรางระเบียบวิธีฯ และความคิดเห็นที่ไดรับและ ประสานกับผูพัฒนาโครงการหากมีประเด็นใด ๆ ที่เกี่ยวกับกับระเบียบวิธีฯ โดยอาจมอบหมายใหผเู ชย่ี วชาญภายนอกชวยประเมนิ รา งระเบยี บวิธฯี กอน พิจารณารา งระเบียบวธิ ีฯ ภายใน 60 วนั (ปฏิทิน) นบั จากวันทีป่ ดรับฟงความ คิดเห็น ซึ่งผลการพิจารณามี 3 รูปแบบ ไดแก รับรอง รับรองแบบมีขอแกไข ไมรับรอง กรณีที่ไมสามารถพิจารณารางระเบียบวิธีฯ ภายในเวลาที่กำหนด เนื่องจากมีประเด็นที่ตองชี้แจงเพิ่มเติม ใหฝายเลขานุการฯ แจงใหผูพัฒนา ระเบยี บวธิ ฯี ทราบภายใน 60 วนั (ปฏทิ นิ ) นบั จากวนั ทป่ี ด รบั ฟง ความคดิ เหน็ โดยคณะกรรมการรวมตองสรุปผลการพิจารณาภายใน 90 วัน (ปฏิทิน) นับ จากวันท่ปี ดรบั ฟงความคิดเห็น 28

Joint Crediting Mechanism 5) ฝา ยเลขานกุ ารฯ เผยแพรผ ลการพจิ ารณาและขอ มลู ทเ่ี กย่ี วขอ งกบั ระเบยี บวธิ ฯี ไดแก ระเบียบวิธีฯ ที่ไดรับการรับรอง และรายงานการติดตามประเมินผล (monitoring spreadsheet) บนเว็บไซตภายใน 5 วัน (ปฏิทิน) นับจากวันที่ คณะกรรมการรว มฯ สรุปผลการพจิ ารณา 6) ผพู ฒั นารา งระเบยี บวธิ ฯี สามารถเสนอรา งระเบยี บวธิ ฯี ทไ่ี มผ า นการตรวจสอบ ความครบถวนสมบูรณหรือไมผานการรับรองจากคณะกรรมการรวมฯ ไดอีก โดยชี้แจงเหตุผลที่ทำใหรางระเบียบวิธีฯ ไมผานการตรวจสอบความครบถวน สมบรู ณห รอื ไมผ านการรับรองจากคณะกรรมการรวมฯ

Joint Crediting Mechanism ข้นั ตอนการรับรองระเบียบวธ� ีการลดกาซเรอ� นกระจก เวลา ผรูŒ บั ผิดชอบ ขั้นตอน เอกสารท่ีเก่ยี วขอŒ ง ผŒพู ัฒนาโครงการ จดั เตร�ยมรา‹ งระเบยี บว�ธีการลดกาซเร�อนกระจก JCM Guidelines for Developing Proposed ฝา† ยเลขานกุ ารฯ (methodology) Methodology และ และเสนอต‹อคณะกรรมการร‹วมฯ ทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส แบบฟอรม JCM Proposed Methodology Form ไดŒรบั รา‹ งระเบียบว�ธฯี จากผŒูพัฒนาโครงการ 7 วนั ฝ†ายเลขานุการฯ พ�จารณาความครบถวŒ นสมบรู ณ แจงŒ ผลการพจ� ารณา ฝ†ายเลขานกุ ารฯ ของร‹างระเบยี บวธ� ีฯ ใหผŒ Œูพัฒนาโครงการ ไมค‹ รบถวŒ น รับทราบ ครบถŒวน แจงŒ ผลการพ�จารณาใหผŒ พูŒ ฒั นาโครงการรบั ทราบ 15 วัน ฝา† ยเลขานุการฯ เผยแพรร‹ ะเบียบวธ� ีฯ ท่ผี ูŒพฒั นาโครงการ ยนื่ ขอการรับรองทมี่ คี วามครบถวŒ นสมบูรณ หร�อ ร‹างระเบียบวธ� ฯี ทฝ่ี †ายเลขานุการฯ เปšนผŒพู ัฒนาบนเวบ็ ไซด เพ�่อรบั ฟง� ความคดิ เหน็ ฝ†ายเลขานุการฯ สรุปผลเสนอคณะกรรมการรว‹ มฯ เพ�่อพจ� ารณา ไดŒรับขอŒ มลู เพ�มเติม จากผพŒู ัฒนาโครงการ 60 วนั คณะกรรมการร‹วมฯ พจ� ารณา ไม‹รบั รอง หร�อ 90 วนั ใช‹ ใหขŒ อขŒอมลู เพ�มเตมิ (กรณที ่ีมกี ารขอ ไม‹ใช‹ ขอŒ มลู เพ�มเติม) ภายใน 5 วัน ฝา† ยเลขานุการฯ รบั รอง/รับรองแบบมีขอŒ แกŒไข เผยแพรผ‹ ลการพจ� ารณาและ ขอŒ มูลท่ีเกย่ี วขอŒ งกับระเบียบว�ธีฯ บนเว็บไซต 30

Joint Crediting Mechanism การพัฒนาเอกสารขอเสนอโครงการและแผนการติดตามประเมนิ ผล ผพู ฒั นาโครงการจดั เตรยี มเอกสารขอ เสนอโครงการ (Project Design Document :PDD) และแผนการติดตามประเมินผล (Monitoring Spreadsheet) ตามขอกำหนด ของแนวทางการพัฒนาเอกสารขอเสนอโครงการและรายงานการติดตามประเมินผล (Guidelines for Developing Project Design Document and Monitoring Report) แบบฟอรม “Project Design Document Form” ซึ่งใชในการพัฒนา เอกสารขอเสนอโครงการประกอบดว ยเน้ือหา สวนท่ี 1 เปนรายละเอียดกิจกรรมโครงการ ไดแก ชื่อโครงการ เทคโนโลยีที่โครงการ ใชใ นการลดกา ซเรอื นกระจก ทต่ี ง้ั โครงการ ชอ่ื ของผพู ฒั นาโครงการ วนั ทเ่ี รม่ิ ดำเนนิ งานและอายุโครงการ การสนับสนุนจากฝา ยญปี่ ุน สว นท่ี 2 เปน รายละเอยี ดเกย่ี วกบั ระเบยี บวธิ กี ารลดกา ซเรอื นกระจกทโ่ี ครงการใช ไดแ ก รหสั ของระเบยี บวธิ ฯี และเวอรช น่ั การตรวจสอบวา กจิ กรรมโครงการเขา ขา ย ทส่ี ามารถใชระเบยี บวิธฯี ไดหรอื ไม สว นท่ี 3 เปน การคำนวณปรมิ าณการลดกา ซเรอื นกระจกและจดุ ทจ่ี ะทำการตรวจวดั คา ของพารามิเตอร ปรมิ าณกา ซเรือนกระจกท่ีคาดวา จะลดไดใ นแตละป สว นท่ี 4 การวเิ คราะหผลกระทบสง่ิ แวดลอมของโครงการ (หากมี) สว นท่ี 5 การจดั รับฟงความคดิ เห็น สวนท่ี 6 ขอ มูลอา งอิง สวนท่ี 7 ภาคผนวก สว นที่ 8 ประวตั ิการปรบั ปรงุ เอกสารขอ เสนอโครงการ 31

Joint Crediting Mechanism Monitoring Spreadsheet เปนไฟลท ่ีไดร ับการรับรองพรอมกับระเบยี บวิธฯี ทเ่ี ลือกใช ซึง่ ภายในไฟลจ ะประกอบดวยแผน งาน 3 สวน ไดแก สว นท่ี 1 แผนการตดิ ตามประเมินผล ใชปอนขอมลู คาดการณแ ละคำนวณปรมิ าณกาซ เรอื นกระจกทค่ี าดวาจะลดไดก อ นการตรวจสอบความใชไ ดของโครงการ สว นท่ี 2 โครงสรางการติดตามประเมินผล ใชระบุโครงสรางการดำเนินงานและการ จัดการงานในสวนของติดตามประเมนิ ผลโครงการ สว นท่ี 3 การรายงานผล ประกอบดว ยแผน งานสำหรบั กรอกขอ มลู และแผน งานสำหรบั คำนวณปริมาณกาซเรือนกระจกที่โครงการลดไดเพื่อใชในการทวนสอบความ ถูกตอ งของปริมาณกา ซเรอื นกระจกทโี่ ครงการลดได การขน้ึ ทะเบียนโครงการ (และการเปล่ียนแปลงรายละเอยี ดหลังการข้นึ ทะเบยี นโครงการ) กจิ กรรมลดกา ซเรอื นกระจกจะถกู นบั เปน โครงการ JCM เมอ่ื คณะกรรมการรว มฯ เหน็ ชอบใหข น้ึ ทะเบยี น ซง่ึ ขน้ั ตอนการขน้ึ ทะเบยี นโครงการ JCM มรี ายละเอยี ด ดงั น้ี 1) ผพู ฒั นาโครงการทกุ ฝา ยมอบหมายใหผ พู ฒั นาโครงการหนง่ึ รายเปน ผปู ระสานงาน ซง่ึ จะทำหนา ทต่ี ดิ ตอ ประสานงานกบั คณะกรรมการรว มฯ และฝา ยเลขานกุ าร และทุกฝายลงนามรวมกันในเอกสาร Modalities of Communication Statement Form (MoC) ซง่ึ จะระบชุ ่ือบริษทั ผูตรวจประเมินโครงการ 2) ผูพัฒนาโครงการจัดเตรียมรางเอกสารขอเสนอโครงการ (Project Design Document: PDD) และแผนการติดตามประเมินผล (monitoring plan) ตามขอกำหนดของ JCM Guidelines for Developing Project Design Document and Monitoring Report 3) ผพู ฒั นาโครงการยน่ื รา ง PDD และแผนการตดิ ตามประเมนิ ผล พรอ มทง้ั MoC และเอกสารประกอบที่จัดเตรียมโดยใชแบบฟอรม version ลาสุด มายังฝาย เลขานุการฯ เพื่อใหฝายเลขานุการฯ เผยแพรบน website https://www. jcm.go.jp/th-jp/information/ เพื่อรับฟงความคิดเห็น และสงเอกสารไป 32

Joint Crediting Mechanism ใหผ ตู รวจประเมนิ โครงการ (TPE) ตรวจสอบความใชไ ด (validation) 4) ฝา ยเลขานกุ ารฯ ออกหมายเลขรหสั โครงการ และแจง ใหผ พู ฒั นาโครงการทราบ 5) ฝา ยเลขานกุ ารฯ เผยแพรเ อกสารโครงการบนเวบ็ ไซต เปน เวลา 30 วนั (ปฏทิ นิ ) พรอมทั้งขอมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับโครงการ ไดแก ชื่อโครงการ ที่ตั้งและพิกัด ที่ตั้ง ชื่อผูพัฒนาโครงการ ชื่อของผูตรวจประเมินโครงการ ปริมาณกาซเรือน กระจกทค่ี าดวา จะลดได ระเบยี บวธิ ที ใ่ี ชใ นการคำนวณปรมิ าณกา ซเรอื นกระจก วันท่ีเรม่ิ เดินระบบและอายโุ ครงการ 6) ฝายเลขานุการฯ แจงใหผูพัฒนาโครงการและผูตรวจประเมินโครงการทราบ URL ทเ่ี ผยแพรเ อกสาร เชน https: //www. jcm.go.jp/th-jp/information/211 และวันทีเ่ ร่ิมเปด และปดรบั ฟงความคิดเหน็ 7) ผูที่ตองการแสดงความคิดเห็นสามารถสงความเห็นเปนภาษาอังกฤษ พรอม แจงชื่อและที่อยูติดตอไปยังผูพัฒนาโครงการและผูตรวจประเมินโครงการ ทางอิเล็กทรอนิกสตามอีเมลที่ระบุบนเว็บไซต ผูตรวจประเมินโครงการจะ ทบทวนความคิดเห็นที่ไดรับและสัมภาษณผูพัฒนาโครงการเพื่อตรวจสอบวา ผพู ฒั นาโครงการไดค ำนงึ ถงึ ความคดิ เหน็ ทไ่ี ดร บั แลว ฝา ยเลขานกุ ารฯ เผยแพร ความคิดเห็นที่ไดรับบนเว็บไซตโดยอาจละเวนความคิดเห็นที่ผูตรวจประเมิน โครงการพจิ ารณาแลวเหน็ วาไมเปนความจริง (unauthentic) 8) ผูตรวจประเมินโครงการจัดสงรายงานการตรวจสอบความใชไดของโครงการ (validation report) ใหผูพัฒนาโครงการ และแจงผลการประเมินใหฝาย เลขานกุ ารฯ ทราบ 9) ผูพัฒนาโครงการยื่นเอกสารตอฝายเลขานุการฯ เพื่อขอขึ้นทะเบียนโครงการ ประกอบดว ย ใบสมคั รขอขน้ึ ทะเบยี นโครงการ (JCM Project Registration Request Form) PDD ทผ่ี า นการตรวจสอบความใชไ ดโ ดยผตู รวจประเมนิ โครงการ MoC รายงานการตรวจสอบความใชไ ดข องโครงการ และเอกสาร ประกอบอ่ืน ๆ ทางอิเลก็ ทรอนกิ ส 10) ฝายเลขานุการฯ เผยแพรขอมูลการขอขึ้นทะเบียนโครงการบนเว็บไซต และ แจงใหผูพัฒนาโครงการทราบทางอิเล็กทรอนิกส 33

Joint Crediting Mechanism 11) ฝายเลขานุการฯ ตรวจสอบความครบถวนสมบูรณของเอกสารและแจงผลให ผูพัฒนาโครงการและผูตรวจประเมินโครงการทราบ ภายใน 7 วัน (ปฏิทิน) กรณีที่เอกสารมีความครบถวนสมบูรณ จะเสนอใหคณะกรรมการรวมฯ ขึ้น ทะเบียนโครงการ 12) ฝายเลขานกุ ารฯ แจง ผลการพิจารณาใหผพู ัฒนาโครงการและผตู รวจประเมนิ โครงการรับทราบ และเผยแพรผลการพิจารณาและขอมูลที่เกี่ยวของกับ โครงการบนเว็บไซต 34

Joint Crediting Mechanism ขั้นตอนการข้�นทะเบยี นโครงการ JCM เวลา ผŒรู ับผดิ ชอบ ขัน้ ตอน เอกสารทเ่ี กย่ี วขŒอง ผŒูพฒั นาโครงการ จดั เตรย� มเอกสาร Modalities of Communication Statemant ฝา† ยเลขานุการฯ และรา‹ งเอกสารขŒอเสนอโครงการและแผนการติดตามประเมินผล JCM Guidelines for ฝา† ยเลขานุการฯ Developing Project ย่ืนมายังฝา† ยเลขานกุ ารฯ Design Document 30 วนั ผูŒทเี่ กีย่ วขŒอง ไดŒรบั เอกสารจากผพŒู ัฒนาโครงการ ออกหมายเลขรหสั โครงการ and Monitoring Report ฝา† ยเลขานุการฯ Modalities of ผตŒู รวจประเมิน และแจŒงใหผŒ ูŒพัฒนาโครงการทราบ Communication โครงการ เผยแพร‹เอกสารบนเว็บไซด เพอ่� รับฟ�งความคิดเหน็ และแจŒง URL ที่ Statement Form (MoC) ผŒูพฒั นาโครงการ เผยแพร‹เอกสารใหผŒ ูŒพฒั นาโครงการและผตูŒ รวจประเมนิ โครงการทราบ JCM Project Design ฝ†ายเลขานุการฯ Document Form 7 วัน ฝ†ายเลขานุการฯ แสดงความคิดเห็นเปšนภาษาองั กฤษทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส พรอŒ มแจŒงช่อื และที่อย‹ูตดิ ตอ‹ ไปยังผูŒพัฒนาโครงการและผตŒู รวจประเมนิ โครงการ ฝ†ายเลขานุการฯ ฝา† ยเลขานกุ ารฯ เผยแพรค‹ วามคดิ เหน็ ที่ไดŒรบั บนเว็บไซต JCM Guidelines for คณะกรรมการรว‹ มฯ จัดสง‹ รายงานการตรวจสอบความใชŒไดŒของโครงการ (validation report) Validation and Verification JCM Validation Report ฝ†ายเลขานกุ ารฯ ใหŒผพูŒ ฒั นาโครงการและแจงŒ ผลการประเมนิ ใหฝŒ †ายเลขานกุ ารฯ ทราบ Form ย่ืนใบสมคั รและเอกสารประกอบเพอ่� ขอขน้� ทะเบยี นโครงการ JCM Project Registration มายังฝ†ายเลขานกุ ารฯ ทางอิเล็กทรอนิกส Request Form Validated Project Design ไดรŒ บั ใบสมคั รและเอกสารประกอบการขอข้�นทะเบยี นเผยแพร‹ขอŒ มูล Document การขอข้�นทะเบยี นโครงการบนเว็บไซต และแจงŒ ใหŒผŒพู ฒั นาโครงการ Validation Report ทราบทางอเิ ล็กทรอนิกส และตรวจสอบความครบถŒวนสมบรู ณข องเอกสาร พจ� ารณาความครบถวŒ น ไมค‹ รบถŒวน แจŒงผลการพจ� ารณาใหŒ สมบรู ณของเอกสาร ผูŒพฒั นาโครงการทราบ ครบถวŒ น แจŒงผลการพจ� ารณาใหผŒ Œูพัฒนาโครงการ และผตูŒ รวจประเมินโครงการทราบ เสนอใหคŒ ณะกรรมการรว‹ มฯ พ�จารณา พ�จารณา ไมเ‹ หน็ ชอบ เห็นชอบ แจงŒ ผลการพจ� ารณาใหผŒ พูŒ ัฒนาโครงการและผตŒู รวจ ประเมนิ โครงการรบั ทราบและเผยแพร‹ผลการพจ� ารณา และขŒอมลู ทีเ่ กีย่ วขŒองกับโครงการบนเว็บไซต 35

Joint Crediting Mechanism การขอรบั รองปริมาณคารบอนเครดิต โครงการที่ไดรับการขึ้นทะเบียนเปนโครงการ JCM แลวจะตองตรวจวัดคาของ พารามเิ ตอรซ ง่ึ เปน ตวั แปรตามทก่ี ำหนดไวใ นเอกสารขอ เสนอโครงการทไ่ี ดร บั การขน้ึ ทะเบยี น และบนั ทกึ คา ในไฟลแ ผนการตดิ ตามประเมนิ ผลซง่ึ ไดร บั การขน้ึ ทะเบยี น และขอรบั การรบั รอง ปรมิ าณคารบ อนเครดติ ขน้ั ตอนการขอรบั รองปรมิ าณคารบ อนเครดติ มรี ายละเอยี ด ดงั น้ี 1) ผพู ฒั นาโครงการตรวจวดั คา ของตวั แปรตามทร่ี ะบไุ วใ นเอกสารขอ เสนอโครงการ (PDD) ทไ่ี ดร บั การขน้ึ ทะเบยี น และปอ นขอ มลู ในรายงานการตดิ ตามประเมนิ ผล (monitoring spreadsheet) ทีเ่ สนอตอ คณะกรรมการรว มฯ ในข้นั ตอนการ ขอข้ึนทะเบยี นโครงการ 2) ผตู รวจประเมนิ โครงการทวนสอบความถกู ตอ งของปรมิ าณการลดกา ซเรอื นกระจก 3) ผพู ัฒนาโครงการเปด บญั ชีในระบบทะเบียนของฝา ยญี่ปนุ และฝา ยไทย 4) ผพู ฒั นาโครงการยน่ื คำขอรบั การรบั รองปรมิ าณคารบ อนเครดติ พรอ มทง้ั รายงาน การติดตามประเมินผลที่ผานการทวนสอบความถูกตองจากผูตรวจประเมิน โครงการ (verified monitoring report) และรายงานการทวนสอบความถกู ตอ ง (verification report) มายังคณะกรรมการรวมฯ ทางอิเล็กทรอนิกสเพื่อให ฝายญี่ปุนหรือฝายไทยออกคารบอนเครดิตในระบบทะเบียนใหกับผูพัฒนา โครงการ โดยใชแบบฟอรม “JCM Credits Issuance Request Form” ซึ่ง ระบุปริมาณคารบอนเครดิตที่ผูพัฒนาโครงการฝายไทยและญี่ปุนที่รวมกัน พัฒนาโครงการแตล ะฝายจะไดร บั (tCO2e) 5) ฝายเลขานุการฯ แจงใหผูพัฒนาโครงการทราบวาไดรับเอกสารคำขอรับการ รับรองปรมิ าณคารบอนเครดิตแลวทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส 6) ฝายเลขานุการฯ ตรวจสอบความครบถวนสมบูรณของเอกสารคำขอรับการ รบั รองปรมิ าณคารบ อนเครดติ ภายใน 7 วนั (ปฏทิ นิ ) 7) ฝา ยเลขานกุ ารฯ เสนอเอกสารคำขอรับการรับรองปรมิ าณคารบอนเครดติ ทมี่ ี ความครบถว นสมบรู ณใหคณะกรรมการรวมฯ พจิ ารณา 8) ฝา ยเลขานุการฯ แจง ผลการพจิ ารณาของคณะกรรมการรว มฯ ใหผ ูดูแลระบบ ทะเบยี นฝา ยญป่ี นุ และฝา ยไทย ผพู ฒั นาโครงการแตล ะฝา ย และผตู รวจประเมนิ โครงการทราบ 36

Joint Crediting Mechanism 9) ผดู แู ลระบบทะเบยี นฝา ยญป่ี นุ และฝา ยไทยออกคารบ อนเครดติ ใหก บั ผพู ฒั นา โครงการ และแจงผลการดำเนนิ งานใหคณะกรรมการรวมฯ ทราบผานฝาย เลขานุการฯ 10) ฝายเลขานุการฯ จัดเก็บขอมูลที่เกี่ยวของกับการออกคารบอนเครดิตและ เผยแพรสูส าธารณะผานทางเวบ็ ไซต 37

Joint Crediting Mechanism ขน้ั ตอนการรบั รองปร�มาณคารบ อนเครดิต เวลา ผูŒรับผดิ ชอบ ข้ันตอน เอกสารท่เี กย่ี วขอŒ ง ผŒพู ฒั นาโครงการ ตรวจวัดค‹าของตวั แปรตามที่ระบุไวŒในเอกสารขŒอเสนอโครงการที่ไดŒรับ ผตŒู รวจประเมิน JCM Guidelines for โครงการ การขน้� ทะเบียน และปอ‡ นขอŒ มลู ในรายงานการติดตามประเมนิ ผล Developing Project ผพŒู ฒั นาโครงการ ทวนสอบความถูกตŒองของปร�มาณการลดกาซเรอ� นกระจก Design Document และออกรายงานการทวนสอบความถกู ตอŒ ง and Monitoring Report ผพŒู ฒั นาโครงการ Validated Project เปดบญั ชีในระบบทะเบียนคารบ อนเครดติ ของฝา† ยญป่ี น†ุ และไทย Design Document ฝา† ยเลขานกุ ารฯ ย่นื คำขอรบั การรับรองปร�มาณคารบอนเครดิตพรŒอมท้งั รายงาน JCM Guidelines for Validation and Verification การติดตามประเมนิ ผลทผ่ี ‹านการทวนสอบความถูกตอŒ งแลวŒ JCM Verification Report มายังคณะกรรมการรว‹ มฯ ทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส Form ไดŒรบั เอกสารคำขอรับการรบั รองปร�มาณคารบ อนเครดิต JCM Project Cycle แจงŒ ใหŒผŒพู ฒั นาโครงการทราบทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส Procedure JCM Credits Issuance Request Form Verified Monitoring Report Verification Report 7 วนั ฝ†ายเลขานกุ ารฯ พจ� ารณาความครบถŒวนสมบรู ณ ไมค‹ รบถŒวน แจงŒ ผลการพ�จารณาใหŒ ของเอกสารคำขอ ผŒูพัฒนาโครงการทราบ ฝ†ายเลขานกุ ารฯ ครบถวŒ น ฝา† ยเลขานกุ ารฯ คณะกรรมการรว‹ มฯ แจงŒ ผลการพจ� ารณาใหผŒ Œูพัฒนาโครงการรับทราบ ฝา† ยเลขานุการฯ เสนอใหŒคณะกรรมการรว‹ มฯ พ�จารณา ผดูŒ ูระบบทะเบียน ฝา† ยญี่ปน†ุ และฝา† ยไทย พจ� ารณา ไมร‹ บั รอง แจงŒ ผลการพจ� ารณาใหŒ ฝ†ายเลขานกุ ารฯ ผŒูพัฒนาโครงการทราบ รับรอง แจงŒ ผลการพจ� ารณาใหผŒ Œดู แู ลระบบทะเบยี นฝา† ยญ่ปี ุน† และฝา† ยไทย ผŒูพฒั นาโครงการและผŒูตรวจประเมินโครงการทราบ ออกคารบอนเครดิตใหŒกับผŒพู ฒั นาโครงการแต‹ละฝา† ย และแจงŒ ผลการดำเนินงานใหŒฝา† ยเลขานกุ ารฯ ทราบ แจงŒ ผลการออกคารบ อนเครดติ ในระบบทะเบยี น ใหŒคณะกรรมการรว‹ มฯ ทราบ และจดั เก็บขŒอมลู ที่เก่ยี วขอŒ ง กับการออกคารบ อนเครดติ และเผยแพรข‹ Œอมูลบนเว็บไซต 38



4บทที่ สิ่งที่ผพู ฒั นาโครงการ ตองดำเนนิ การ การแบง ปนคารบ อนเครดิต การขอข้นึ ทะเบียนโครงการ การรายงานผลการตรวจวดั ปริมาณ คารบอนเครดิต การขอรบั รองคารบ อนเครดิต การใชง านคารบ อนเครดิต ในการพัฒนาโครงการกลไกเครดิตรวม (Joint Crediting Mechanism: JCM) นอกเหนือจากที่ผูพัฒนาโครงการฝายไทยตองกอสรางและติดตั้งอุปกรณ เทคโนโลยีคารบอนต่ำแลว ยังตอ งดำเนินการในรายละเอียด ดังน้ี การแบงปน คารบอนเครดติ ผพู ฒั นาโครงการทจ่ี ะสมคั รขอรบั การสนบั สนนุ เงนิ ลงทนุ เพอ่ื พฒั นาโครงการ ตนแบบ JCM (JCM Model Project) จากรัฐบาลญี่ปุนตองลงนามในแบบฟอรม Agreement on the Allocation of JCM Credits วาจะแบงปนคารบอนเครดิต ใหก บั ฝายญีป่ นุ อยา งนอ ยรอยละ 50 ของคารบอนเครดติ ท่ีไดรับจากโครงการ เพือ่ ไมใหเ กิดปญหาเรอื่ งการแบง ปนคารบอนเครดิตภายหลังจากทีไ่ ดร บั ทนุ และดำเนนิ โครงการแลว ผูพัฒนาโครงการตองตรวจสอบวา โครงการที่จะยืน่ ขอทุนเปนไปตาม ขอกำหนดการแบงปนคารบอนเครดิตที่คณะกรรมการรวมกลไกเครดิตรวม Joint Crediting Mechanism (JCM) ฝา ยไทยใหค วามเหน็ ชอบหรอื ไม ทง้ั น้ี เนอ่ื งจากมติ คณะรัฐมนตรีที่ใหจัดทำความตกลงทวิภาคีความรวมมือระหวางประเทศไทยกับ ประเทศญป่ี นุ ในการพฒั นากลไกเครดติ รว ม (Joint Crediting Mechanism: JCM) เมื่อวันที่ 20 มกราคม 2558 ไดกำหนดใหดำเนินงานบนพื้นฐานของการแบงปน ผลประโยชนอยา งเทาเทียมกันและเปน ธรรมระหวา งกนั 40

Joint Crediting Mechanism มตปิ ระชุมคณะกรรมการรวมกลไกเครดิตรวม Joint Crediting Mechanism (JCM) ฝา ยไทย (คร้ังท่ี 1/2560 เม่ือวนั อังคารที่ 8 สิงหาคม 2560) มีมติใหŒผูŒพัฒนาโครงการฝ†ายไทยสามารถแบ‹งป˜นคารบอนเครดิต จากโครงการ JCM ใหŒกับฝา† ยญ่ีปน†ุ โดยมีเง่อ� นไข ดังน้ี กรณที ่ี 1 โครงการไดŒรับการสนับสนนุ ต้ังแต‹รŒอยละ 50 ใหŒแบ‹งป˜นคารบอนเครดติ ตามสดั ส‹วนการสนบั สนุนทโี่ ครงการไดรŒ บั ตอ‹ เงน� ลงทนุ ของโครงการ โดยคดิ เฉพาะการสนบั สนนุ ท่ใี หกŒ บั โครงการทส่ี ามารถ ประเมินมูลค‹าไดŒ เช‹น การสนับสนุนเง�นลงทุน ค‹าจŒางที่ปร�กษาในการพัฒนา ระเบียบว�ธีการลดกาซเร�อนกระจก เอกสารขŒอเสนอโครงการ ค‹าจŒางผูŒตรวจ ประเมนิ โครงการ กรณีที่ 2 โครงการไดรŒ บั การสนับสนนุ นอŒ ยกว‹ารอŒ ยละ 50 ใหแŒ บง‹ ปน˜ คารบ อนเครดติ ใหกŒ บั ฝา† ยญป่ี น†ุ รอŒ ยละ 50 ไดŒ หากโครงการ เปนš ไปตามหลกั เกณฑ ดังน้ี 1. โครงการใชเŒ ทคโนโลยที ม่ี มี ลู คา‹ เงน� ลงทนุ สงู กวา‹ 500 ลาŒ นบาท หรอ� 2. มูลค‹าการลงทุนของโครงการต‹อหน‹วยคารบอนเครดิตสูงกว‹า 10,000 บาทตอ‹ ตนั คารบอนไดออกไซดเ ทยี บเทา‹ ตอ‹ ป‚ หมายเหตุ: กรณีที่ไม‹เขŒาข‹ายขŒอกำหนดขŒางตŒน ผูŒพัฒนาโครงการสามารถสอบถาม รายละเอียดขŒอมูลเพ�มเติมกับ อบก. รหัสโครงการ ชอื่ โครงการ TH001 Introduction of Solar PV Systems on Rooftops of Factory and Office Building ป‚ ค.ศ. ปรม� าณเครดติ ที่ไดŒรบั การรบั รอง บรษ� ัท สยามสตลี รฐั บาลญีป่ †ุน รอŒ ยละ (tCO2e) อนิ เตอรเนช่นั แนล (tCO2e) ของเง�น 2016 จำกัด (มหาชน) สนบั สนุน 2017 137 54.1 รวม 163 (tCO2e) คิดเปšนรŒอยละ 300 100 68 69 81 82 149 151 49.7 50.3 รปู ท่ี 4.1 ตวั อยา งการแบง ปน คารบ อนเครดติ 41

Joint Crediting Mechanism การขอข้ึนทะเบยี นโครงการ ผพู ฒั นาโครงการฝา ยญีป่ นุ จะเปน ผูย ่ืนเอกสารขอข้นึ ทะเบียนเปน โครงการ JCM โดยไดร ับความเห็นชอบจากผพู ฒั นาโครงการฝา ยไทย เมอื่ คณะกรรมการรวมฯ สองฝาย (ฝา ยไทยและฝา ยญป่ี นุ ) พจิ ารณาและเหน็ ชอบขน้ึ ทะเบยี นโครงการแลว ผพู ฒั นาโครงการ ทง้ั ฝา ยไทยและฝา ยญป่ี นุ จะตอ งเปด บญั ชคี ารบ อนเครดติ กบั ฝา ยเลขานกุ ารไทยและญป่ี นุ เพื่อใชในการรับมอบคารบอนเครดิตที่จะขอรับการรับรองจากคณะกรรมการรวมฯ สอง ฝา ยตอ ไป สำหรบั การเปด บญั ชคี ารบ อนเครดติ กบั ฝา ยเลขานกุ ารฯ ไทย ผพู ฒั นาโครงการ ตองจดั สง เอกสารเพอ่ื ขอเปดบญั ชไี ปยงั อบก. ดงั น้ี กรณีทเี่ ปน นิตบิ คุ คล 1) หนงั สอื แจงความประสงคจะเปด บญั ชี JCM Credit โดยระบอุ ีเมลทตี่ อ งการ ใชง านในระบบ 2) ชื่อ ทอี่ ยู และหนังสอื รับรองนติ ิบคุ ล ที่กรมพฒั นาธุรกิจการคา กระทรวง พาณิชยอ อกให โดยนายทะเบียนรับรองไมเกนิ 3 เดอื น 3) หนังสือมอบอำนาจใหผูร บั มอบอำนาจ (ผูใชงานระบบ) 4) สำเนาบัตรประชาชน หรอื หนงั สอื เดินทาง ของผมู อบอำนาจ 5) สำเนาบตั รประชาชน หรือหนงั สอื เดนิ ทาง ของผรู บั มอบอำนาจ 6) หนังสอื รบั รองการทำงานออกโดยบริษัท กรณที ่ีเปนหนว ยงานราชการ องคกรของรัฐบาล รฐั วสิ าหกจิ หรอื หนว ยงานของรัฐ 1) หนงั สือแจง ความประสงคจะเปดบัญชี JCM Credit โดยระบอุ ีเมลทตี่ องการ ใชง านในระบบ 2) ชอ่ื ทอ่ี ยู และสำเนาพระราชบญั ญตั ิ กฎหมาย หรอื หลกั ฐานทเ่ี กย่ี วขอ งแสดง การจัดต้งั หนว ยงาน 3) หนงั สือมอบอำนาจใหผ รู ับมอบอำนาจ (ผูใชง านระบบ) 4) สำเนาบัตรประชาชน หรือหนงั สอื เดนิ ทาง ของผูมอบอำนาจ 5) สำเนาบตั รประชาชน หรือหนังสอื เดนิ ทาง ของผูรับมอบอำนาจ หมายเหตุ : ในกรณีท่ผี ูพฒั นาโครงการฝายไทยมคี วามประสงคจะมอบหมายใหเจาหนาทผ่ี ดู ูแลระบบของ อบก.เปนผูแทนในการดำเนินการธุรกรรมในระบบทะเบียน (JCM Registry) ใหจัดทำหนังสือ แสดงเจตจำนงท่ีระบุให อบก.เปนผูดำเนินการแทน 42

Joint Crediting Mechanism การรายงานผลการตรวจวดั ปริมาณคารบ อนเครดิต ผพู ฒั นาโครงการตอ งตรวจวดั ตวั แปรตามทก่ี ำหนดไวใ นแผนการตดิ ตามประเมนิ ผล และกรอกขอมูลในไฟล Spreadsheet ที่ไดรับการขึ้นทะเบียนตลอดอายุโครงการ โดย จำนวนปที่ตองรายงานขึ้นอยูกับประเภทของโครงการ เชน โครงการผลิตพลังงานไฟฟา จากพลงั งานแสงอาทิตย ตองกรอกปรมิ าณพลงั งานไฟฟา ที่ผลิตจากพลังงานแสงอาทิตย รายเดือนใน sheet ดานลางตอ เนือ่ งเปน เวลา 10 ป เปน ตน i Monitoring Spreadsheet: JCM_TH_AM001_ver01.0 solar PV system Reference Number: number EG!\"# Quantity of the electricity generated by the project solar PV 1 2 system i during the period p 3 MWh/p 4 5 43 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42

Joint Crediting Mechanism การขอรบั รองคารบอนเครดิต ผพู ัฒนาโครงการฝายญ่ปี นุ จะเปน ผขู อการรบั รองคารบ อนเครดิตโดยไดร บั ความ เหน็ ชอบจากผพู ฒั นาโครงการฝา ยไทย โดยผพู ฒั นาโครงการฝา ยไทยตอ งแบง ปน คารบ อน เครดิตใหกับฝายญี่ปุนอยางนอยรอยละ 50 โดยตองตรวจสอบปริมาณคารบอนเครดิตที่ สามารถแบงปนไดจ ากหลักเกณฑท คี่ ณะกรรมการรว มกลไกเครดิตรวม Joint Crediting Mechanism (JCM) ฝา ยไทยกำหนด ตัวอยางแบบคำขอแบง ปน คารบอนเครดิตแสดงดังรูป JCM_TH_F_Iss_Req_ver02.0 Total verified emission reductions and allocation of credits (tCO2e) among project participants and/or both sides Total verified Name and account number of project participants Both sides emission Name: Tokyo Name: Thai Name: Name: Thai side Japanese reductions Consultants Co., Manufacturing Co., Account number: Account number: side (tCO2 equivalent) Ltd. Ltd. Account number: Account number: JCM-JP-100-00999 TH-910-10099-9 Registry Thai side Thai side Thai side Thai side Japanese side Japanese side Japanese side Japanese side 2013 1,000 500 500 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Total 1 44

Joint Crediting Mechanism การใชง านคารบอนเครดิต ผพู ฒั นาโครงการ JCM ฝา ยไทยสามารถขายคารบ อนเครดติ ทไ่ี ดจ ากโครงการให กับผูที่ทำกิจกรรมชดเชยคารบอนภายในประเทศได โดยสามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติม เกี่ยวกับกิจกรรมชดเชยคารบอนไดที่ http://carbonmarket.tgo.or.th/concept_ offsetting/concept_offsetting.pnc การทำกิจกรรมชดเชยคารบ อนขององคกร ผลิตภัณฑ การจดั ประชมุ งานอเี วนŒ ท หร�อบุคคล เพอ่� ทำใหกŒ ารปลอ‹ ยกา ซเรอ� นกระจกลดลง เรย� กว‹า “Carbon Offsetting” การทำกจิ กรรมชดเชยการปลอ‹ ยกาซเร�อนกระจก หรอ� การซ้อื คารบ อนเครดติ มา ชดเชยกบั ปรม� าณท้ังหมดท่ีปล‹อยออกจากกิจกรรมต‹างๆ ขององคก ร ผลติ ภณั ฑ การ จัดประชุมงานอีเวŒนท หร�อบุคคล เพ�่อทำใหŒการปล‹อยกาซเร�อนกระจกเท‹ากับศูนย เร�ยกว‹า “Carbon Neutral” 45