การงานอาชีพ ป.2 หน่วยที่ 4

๒ชั้นประถมศึกษาปี ที่ หนังสอื เรียนรายวชิ าพนื้ ฐาน การงานอาชีพ

๔หน่วยการเรียนรู้ท่ี งานเกษตร การเพาะเมล็ด การดแู ลแปลงเพาะกล้า การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ที่ ๒

การเพาะเมล็ด การปลูกพชื ทาได้หลายวธิ ี เช่น การเพาะเมลด็ การปักชา ซงึ่ วิธีการ เพาะเมลด็ ไดร้ ับความนิยมมากทสี่ ุด เพราะพชื ส่วนใหญ่มีเมลด็ มีวธิ ีการ ปลูกงา่ ย และประหยัดค่าใช้จา่ ย การเพาะเมลด็ การปักชา • การเพาะเมลด็ เป็ นการนาเมลด็ พนั ธุพ์ ชื ทม่ี คี ุณภาพดี มาเพาะปลูกลงในแปลงหรือภาชนะทเ่ี ตรียมไว้ เช่น กระบะ ถุงพลาสตกิ จนกระท่ังเมลด็ งอก เป็ นต้นกล้า และเจรญิ เตบิ โตแข็งแรง จงึ ย้ายต้นกล้าไปปลูกในพนื้ ที่ ทต่ี ้องการ ตัวอย่างเมลด็ พันธุพ์ ชื บรรจซุ อง การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๒

วธิ กี ารเพาะเมลด็ การเพาะเมล็ดในกระบะ • การเพาะเมลด็ ในกระบะคอื การเพาะเมลด็ ขัน้ ตอนการเพาะเมลด็ ในภาชนะทสี่ ามารถเคลอ่ื นย้ายได้สะดวก การเพาะเมลด็ ด้วยวธิ นี ี้ ส่วนใหญ่จะเป็ น ๑. ตกั ดนิ ใส่ในกระบะเพาะ การปลูกพชื ทต่ี ้องการตน้ กล้าจานวนน้อย ให้มคี วามหนาอยา่ งน้อย ๓ นิว้ วัสดุ อุปกรณ์ ๒. โรยเมลด็ พนั ธุพ์ ชื ลงในกระบะแตล่ ะช่อง ๓. โรยดนิ บาง ๆ กลบและกดดนิ ให้กระชับเพอ่ื ให้เมล็ด ๑. กระบะทมี่ ชี ่องระบายนา้ ขนาดพอเหมาะ ๒. ช้อนปลูก ได้รับความชนื้ และงอกได้สม่าเสมอ แล้วนาไปวางใน ๓. ดนิ ร่วน บริเวณทมี่ แี สงแดดราไร ๔. เมลด็ พันธุพ์ ชื ๔. รดนา้ ใหช้ ุ่มดว้ ยบวั รดนา้ โดยรดนา้ ทุกวันเวลาเช้า ๕. บัวรดนา้ และเยน็ จนตน้ กล้าเจริญเตบิ โตแขง็ แรง จงึ ยา้ ยไป ปลูกในทท่ี จี่ ัดไว้ตอ่ ไป การงานอาชพี ชั้นประถมศกึ ษาปี ท่ี ๒

• การเพาะเมลด็ ในภาชนะหรือวัสดุสาเร็จรูป ใช้กับการขยายพนั ธุพ์ ชื ทไ่ี ม่ต้องการถอนย้ายตน้ กล้า และเมลด็ พันธุม์ ขี นาดใหญ่ หย่งั รากลกึ หรือเป็ นเมลด็ พนั ธุท์ ห่ี ายากและมรี าคาแพง วธิ นี ีจ้ ะสนิ้ เปลอื ง เมลด็ พันธุน์ ้อยกว่าวธิ อี น่ื ต้นกล้าจะแขง็ แรงและมขี นาดเท่ากัน วัสดุ อุปกรณ์ ขั้นตอนการเพาะเมลด็ ตน้ กล้าในวัสดุสาเร็จรูป ๑. ถุงพลาสตกิ สดี าหรือกระถาง ๑. ตกั ดนิ ลงในภาชนะหรือวัสดุสาเร็จรูปทเ่ี ตรียมไว้จนเกอื บเตม็ พลาสตกิ เจาะรู ๒. ทาหลุมตนื้ ๆ ให้เหมาะสมกับขนาดของเมลด็ พนั ธุพ์ ชื ทนี่ ามาปลูก ๓. หยอดเมลด็ ลงในหลุมทท่ี าไว้แล้วกลบดนิ บาง ๆ รดนา้ ใหช้ ุ่ม ๒. ช้อนปลูก ๔. เมอ่ื ตน้ กล้าแขง็ แรงดแี ล้ว จงึ ย้ายไปปลูกในทท่ี จี่ ัดไว้ตอ่ ไป ๓. ดนิ ร่วน ๔. เมลด็ พันธุพ์ ชื การงานอาชพี ชั้นประถมศึกษาปี ท่ี ๒ ๕. บัวรดนา้

แปลงเพาะเมล็ด • การเพาะเมลด็ ในแปลงเพาะเป็ นการขยายพนั ธุ์ ทตี่ อ้ งการตน้ กล้า จานวนมาก โดยสถานทเ่ี พาะตอ้ งมแี สงแดดเพยี งพอนา้ ไม่ทว่ มขัง แปลงเพาะเมลด็ มขี นาดกว้าง ๑ เมตร และยาวตามตอ้ งการ วัสดุ อุปกรณ์ ขั้นตอนการเพาะเมลด็ ๑. แปลงเพาะเมลด็ ขนาด ๑. ขุดพลกิ หน้าดนิ ผึ่งแดดทงิ้ ไว้ ๑-๒ สัปดาห์ เพอ่ื ทาลายเชอื้ โรคและศัตรูพชื กว้าง ๑ เมตร ยาวตาม ๒. ยอ่ ยก้อนดนิ ใหม้ ขี นาดเล็ก ปรับผิวหน้าดนิ ใหเ้ รียบเสมอกันเพอ่ื ให้เมล็ดพันธุพ์ ชื ทห่ี ว่านตกลงดนิ ไม่ลึก ตอ้ งการ เกินไป ซงึ่ จะชว่ ยใหต้ น้ กล้างอกไดด้ ี ๒. เมลด็ พนั ธุพ์ ชื ๓. หว่านเมลด็ พนั ธุพ์ ชื ใหก้ ระจายท่วั แปลง ไม่ควรหวา่ นให้แน่นจดุ ใดจุดหน่ึง เพราะจะทาใหต้ น้ กล้าเบยี ดกัน ๓. จอบ ๔. สายยางหรือบวั รดนา้ ยากตอ่ การถอนย้าย ๕. ฟางแหง้ หรือทางมะพร้าว ๔. โรยดนิ บาง ๆ กลบเมลด็ เพอื่ ใหเ้ มล็ดพันธุพ์ ชื ไดร้ ับความชนื้ สม่าเสมอและงอกเร็วขนึ้ ๕. คลุมด้วยฟางแหง้ หรือทางมะพร้าว เพอื่ ป้องกันแสงแดดทอี่ าจเป็ นอนั ตรายกับเมลด็ ทเ่ี ร่ิมงอก ๖. รดนา้ ใหช้ ุ่มตลอดทัง้ แปลงด้วยบัวรดน้า หรือใชส้ ายยางทมี่ หี ัวปรับระดบั ความแรงของนา้ ได้ ๗. รดนา้ เป็ นประจาทุกวันเวลาเชา้ และเยน็ ๘. เมอื่ ตน้ กล้างอกท่ัวทงั้ แปลงแล้ว จงึ นาฟางแห้งหรอื ทางมะพร้าวออก เพอื่ ใหต้ ้นกล้าได้รับแสงแดดมากขนึ้ การงานอาชพี ชั้นประถมศกึ ษาปี ท่ี ๒

ประโยชนข์ องการเพาะเมล็ด รักษาพนั ธุพ์ ชื ไม่ใหส้ ูญพันธุ์ ใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชน์ พชื ทเ่ี พาะจนเจริญเตบิ โตแล้วนามาประกอบอาหาร เป็ นอาชีพทส่ี ร้างรายไดใ้ หแ้ ก่ตนเองและครอบครัว ปลูกจติ สานึกใหร้ ักธรรมชาตแิ ละอนุรักษส์ ิ่งแวดล้อม จากการปลูกพชื ใหม้ ีจานวนเพม่ิ มากขนึ้ การงานอาชพี ชั้นประถมศกึ ษาปี ท่ี ๒

การดแู ลแปลงเพาะกล้า การรดนา้ การดูแลแปลงเพาะกล้า เป็ นการดูแลต้นกล้าใหเ้ จริญเตบิ โตแขง็ แรง พร้อมทจ่ี ะถอนยา้ ยไปปลูกในสถานทที่ เี่ ตรียมไว้ต่อไป การดูแลต้นกล้าในแปลงเพาะ ทาไดโ้ ดยการรดนา้ พรวนดนิ กาจัดวชั พชื หรือศัตรูพชื และใส่ป๋ ุย เพอ่ื ใหไ้ ดต้ น้ กล้าทดี่ เี จริญเตบิ โตเป็ นตน้ พชื ทแี่ ข็งแรง และ ใหผ้ ลติ ผลได้ อุปกรณท์ ใี่ ช้ในการรดนา้ หลังจากเพาะเมลด็ แล้วตอ้ งรดนา้ ทุกวัน เวลา บวั รดนา้ สายยาง เช้าและเยน็ เพอ่ื ใหด้ นิ ชุ่มชนื้ โดยใช้บวั รดนา้ หรือสาย การงานอาชพี ชั้นประถมศกึ ษาปี ท่ี ๒ ยางฉีดพ่นเป็ นฝอยละเอยี ด และไม่ควรเปิ ดนา้ แรง เกนิ ไป เพราะตน้ กล้าเลก็ ๆ จะบอบชา้ อกี ทงั้ ไมค่ วร รดนา้ จนพนื้ เปี ยกแฉะ หรือนา้ ทว่ มขัง เพราะจะทาให้ ตน้ กล้าเน่าตายได้

ขัน้ ตอนการรดนา้ ๑. เตรียมอุปกรณท์ ใี่ ช้ในการรดนา้ ถ้าเป็ น ต้นกล้าขนาดเล็กควรใช้บัวรดนา้ เพอ่ื ไม่ให้ ตน้ กล้าบอบชา้ ถ้าตน้ กล้าแข็งแรงดแี ล้ว และ แปลงเพาะมขี นาดใหญ่ควรใช้สายยางรดนา้ ทม่ี ี หวั ปรับระดบั ความแรงของนา้ เพอ่ื ประหยัด เวลาและแรงงาน ๒. รดนา้ ใหท้ ่วั แปลงปลูกจนพนื้ ดนิ ชุ่ม แตไ่ ม่ควรใหแ้ ฉะหรือทว่ มขัง ๓. ทาความสะอาดอุปกรณห์ ลังการใช้งาน ทุกครั้ง แล้วเกบ็ เข้าทใ่ี หเ้ รียบร้อย การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๒

การดแู ลแปลงเพาะกล้า การพรวนดนิ อุปกรณท์ ใี่ ช้ เป็ นการช่วยทาใหด้ นิ ร่วนซุยและระบายนา้ ไดด้ ี ในการพรวนดนิ ตน้ กล้าจะดดู ซมึ สารอาหารในดนิ ได้สะดวก จงึ เจริญเตบิ โต ได้ดี วธิ พี รวนดนิ ทาไดโ้ ดยใช้ส้อมพรวน พรวนดนิ รอบ ๆ โคนตน้ กล้า และขณะพรวนดนิ อาจใส่ป๋ ยุ เพอ่ื ใหต้ น้ กล้า ไดร้ ับสารอาหารมากขนึ้ ส้อมพรวน การงานอาชพี ชั้นประถมศกึ ษาปี ที่ ๒

ขัน้ ตอนการพรวนดนิ ๑. เตรียมส้อมพรวนซง่ึ เป็ นอุปกรณ์ ทใ่ี ช้ในการพรวนดนิ ๒. ใช้ส้อมพรวน พรวนดนิ รอบ ๆ โคนตน้ กล้า ระวังไม่ใหถ้ ูกราก ๓. ทาความสะอาดอุปกรณ์ หลังการ ใช้งานทกุ ครั้งและเกบ็ เข้าทใ่ี หเ้ รียบร้อย การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๒

หญ้า การกาจดั วัชพชื และศัตรูพชื เป็ นพชื ทขี่ ึน้ เองตามธรรมชาติ โดยผู้ดแู ล หนอน ไม่ตอ้ งการ เช่น หญ้าชนิดตา่ ง ๆ ทขี่ ึน้ อยรู่ อบ ๆ ตน้ กล้า จะคอยแย่งอาหารจากตน้ กล้าทาใหต้ ้นกล้าเจริญเติบโตช้า และตน้ เล็ก ส่วน เช่น หนอนและแมลงชนิดต่าง ๆ จะกัดกนิ กง่ิ ใบ และลาตน้ ของตน้ กล้า ซง่ึ อาจทาใหต้ ้นกล้า แมลง ตายได้ การกาจัดวัชพชื และศัตรูพชื เป็ นประจาจะช่วยให้ ตน้ กล้าเจริญเตบิ โตไดด้ ี และสมบูรณ์ ส้อมพรวน อุปกรณท์ ใ่ี ช้ในการกาจดั วชั พชื เสียม การงานอาชีพ ชั้นประถมศกึ ษาปี ท่ี ๒

ขัน้ ตอนการกาจดั วัชพชื ๑. เตรยี มอุปกรณก์ าจดั วัชพชื เช่น ส้อมพรวน เสยี ม ๒. ใช้มอื ค่อย ๆ ดงึ หรอื ถอนวัชพชื ต้นเล็ก ๆ โดยไม่ให้เหลอื รากในดิน เพอื่ ไม่ให้กระทบกระเทอื นรากของตน้ กล้า ส่วนวัชพชื ต้นใหญ่อาจใช้ส้อมพรวน หรือเสยี ม ขุดทัง้ รากและต้นออกไปทงิ้ ใหห้ มด ๓. ทาความสะอาดอุปกรณห์ ลังการใช้งานทุกครั้งและเกบ็ เข้าทใี่ หเ้ รียบร้อย ขั้นตอนการกาจัดศัตรูพชื ๑. จับหนอนหรือแมลงทเ่ี กาะอยู่บนลาต้นกงิ่ ก้าน และใบของตน้ กล้าไปทงิ้ ลงในถงั ขยะทมี่ ฝี าปิ ด ๒. เดด็ ส่วนของตน้ กล้าทถ่ี กู หนอนหรือแมลง กัดกนิ ทงิ้ การงานอาชพี ชั้นประถมศกึ ษาปี ท่ี ๒

ป๋ ยุ คอก ป๋ ยุ หมัก ป๋ ยุ นา้ ชีวภาพ การใส่ป๋ ุย ป๋ ุยทไ่ี ด้จากมูลสัตว์ ป๋ ุยทไ่ี ดจ้ ากการหมัก ป๋ ุยทไี่ ด้จากการยอ่ ยสลาย การใส่ป๋ ยุ เป็ นการให้ เช่น โค กระบอื สุกร ไก่ ซากพชื ขยะมูลฝอย เศษวัสดุเหลอื ใช้ ซากพชื สารอาหารแก่ตน้ กล้าเพมิ่ เตมิ จากทไี่ ด้รับ จากดนิ โดยป๋ ุยทเ่ี ลอื กใช้นั้นควรเป็ นป๋ ุย ตามบา้ นเรอื น ซากสัตว์ โดยการหมัก จากธรรมชาติ เช่น ป๋ ุยคอกจากมูลสัตว์ ป๋ ุยหมักจากพชื ป๋ ุยนา้ ชีวภาพ เพราะป๋ ุย อุปกรณท์ ใ่ี ช้ในการใส่ป๋ ุย เหล่านีส้ ามารถยอ่ ยสลายไดต้ าม ธรรมชาติ และไม่ทงิ้ สารตกค้างทเ่ี ป็ น อันตรายไวใ้ นดนิ จงึ ไม่ทาใหด้ นิ เสีย และช่วยอนุรักษส์ ่งิ แวดล้อมอีกด้วย ช้อนปลูก ส้อมพรวน ป๋ ยุ คอก ป๋ ุยหมัก หรือป๋ ยุ นา้ หมกั ชวี ภาพ การงานอาชีพ ชั้นประถมศกึ ษาปี ท่ี ๒

ขัน้ ตอนการใส่ป๋ ุย การงานอาชพี ชั้นประถมศึกษาปี ท่ี ๒ ๑. ป๋ ุยคอกหรือป๋ ุยหมักใหใ้ ช้ช้อนปลูก ตักป๋ ุยโรยลงในดนิ ใหท้ ่วั ตน้ กล้าหรือแปลงเพาะ สัปดาหล์ ะ ๑ ครั้ง ถา้ เป็ นป๋ ุยนา้ ชีวภาพให้ ผสมนา้ ตามฉลากแนะนาวธิ ีใช้ แล้วใส่บัวรดนา้ รดตน้ กล้า ๒. ใช้ส้อมพรวน พรวนดนิ กลบป๋ ุยใหท้ ่วั แปลงปลูก การใส่ป๋ ุยคอกหรือป๋ ุยหมักควรใส่รอบต้น กล้า ไม่ควรใส่ใหถ้ ูกตน้ กล้าโดยตรง เพราะจะ ทาใหต้ ้นกล้าเฉาตายได้ เน่ืองจากป๋ ุยมีความ เข้มข้นมาก

ประโยชนข์ องการดแู ลแปลงเพาะกล้า ตน้ กล้าเจริญเตบิ โตรวดเร็ว แขง็ แรง เพราะไม่มีวชั พชื และไม่มีศัตรูพชื ไดผ้ ลิตผลทมี่ คี ุณภาพ สามารถนาไปใช้ประโยชนไ์ ด้ การงานอาชีพ ชั้นประถมศกึ ษาปี ท่ี ๒

แบบพัฒนาทกั ษะ ในการทาข้อสอบปรนัยเพอื่ ประเมนิ ผลตวั ชีว้ ัด ๒รายวชิ าพนื้ ฐานการงานอาชพี ชั้นประถมศกึ ษาปี ท่ี หน่วยการเรียนรู้ที่ งานเกษตร

๑. ถ้าตอ้ งการเพาะเมลด็ เพยี งเล็กน้อย และเคลอ่ื นยา้ ยสะดวก ควรเพาะดว้ ยวธิ ีใด เพาะในแปลงเพาะ เพาะในกระบะเพาะ เพาะในภาชนะหรือวัสดุสาเร็จรูป เฉลย เหตุผล กระบะเพาะเป็ นภาชนะทเ่ี คล่ือนย้ายไดง้ า่ ย สะดวกและมีพนื้ ทไ่ี ม่มาก

๒. ข้อใดกล่าวถกู ตอ้ งเกย่ี วกบั การเพาะเมล็ดในแปลงเพาะ ขุดพลกิ หน้าดนิ ไว้ 1-2 วัน ทาหลังคาไม่ใหต้ น้ กล้าถูกแดดตลอดทงั้ วัน หว่านเมล็ดในแปลงใหส้ ม่าเสมอไม่แน่นเกนิ ไป เฉลย เหตุผล พชื ไม่มีการแย่งอาหารกนั ทาใหไ้ ดร้ ับสารอาหารเพยี งพอในการเจริญเตบิ โต

๓. ข้อใดไมใ่ ช่ประโยชนข์ องการเพาะเมล็ด รักษาพนั ธุพ์ ชื ไม่ใหส้ ูญหาย ทาใหข้ ายตน้ ไม้ไดแ้ พงขนึ้ ทาเป็ นอาชพี สร้างรายได้ เฉลย เหตุผล การขายตน้ ไม้ใหไ้ ดร้ าคาแพง ขนึ้ อย่กู ับการดแู ลรักษาตน้ ไม้ ใหม้ คี วามสวยงาม สมบูรณ์

๔. วธิ ีใดเป็ นการขุดย้ายต้นกล้าโดยไม่ใหเ้ หย่ี วเฉา ใช้ช้อนปลูกขุดรากพร้อมดนิ ใช้ส้อมพรวนตัก ใช้มือดงึ เฉลย เหตุผล ช้อนปลูกเป็ น อุปกรณท์ ส่ี ามารถตกั และขุดตน้ กล้าได้

๕. การพรวนดนิ มีประโยชนอ์ ยา่ งไร ทาใหด้ นิ ร่วนซุย รากพชื ดดู อาหารไดด้ ี ทาใหธ้ าตุอาหารในดนิ เพม่ิ ขนึ้ ทาใหน้ า้ ในดนิ มากขนึ้ เฉลย เหตุผล การพรวนดนิ เป็ นการทาใหด้ นิ ไดม้ ีการเปล่ียนหน้าดนิ เพราะมกี ารขุด การกลบดนิ ส่งผลใหด้ นิ ร่วนซุยมากขึน้

๖. การเพาะเมลด็ ควรเลือกเมล็ดพนั ธุอ์ ย่างไร เมล็ดพันธุท์ มี่ รี าคาถกู เมล็ดพันธุท์ ม่ี รี าคาแพง เมล็ดพนั ธุท์ ม่ี คี ุณภาพดี เฉลย เหตุผล การเลือกเมล็ดพันธุท์ มี่ ีคุณภาพดที าใหต้ น้ ไม้ทปี่ ลูกมคี ุณภาพ

๗. อุปกรณใ์ ดใช้ในการใหน้ า้ ตน้ กล้าขนาดเล็ก บวั รดนา้ สายยาง ถังนา้ เฉลย เหตผุ ล นา้ ทไี่ หลออกจากบวั รดนา้ จะไม่มีความแรง ทาใหต้ น้ กล้าไม่บอบชา้ เวลารดนา้

๘. ข้อใดเป็ นการดแู ลตน้ กล้าไดเ้ หมาะสมทส่ี ุด ใส่ป๋ ุยตน้ กล้าทกุ วัน หม่ันกาจัดวัชพชื เป็ นประจา รดนา้ ตน้ กล้าสัปดาหล์ ะ ๑ ครั้ง เฉลย เหตุผล วัชพชื คอยแย่งสารอาหารทาใหต้ น้ ไม้ทเ่ี ราปลูกเจริญเตบิ โตช้า

๙. ถา้ มีหญ้าขึน้ ในแปลงเพาะกล้านักเรียนจะทาอย่างไร รดนา้ มาก ๆ ใหห้ ญ้าตาย ถอนหญ้าออก ฉีดยาฆา่ หญ้า เฉลย เหตุผล การรดนา้ มาก ๆ หรือการฉีดยาฆา่ หญ้าจะมีผลกระทบกับตน้ ไม้ ทเ่ี ราปลูกไว้ดว้ ย

๑๐. การดแู ลตน้ กล้าใหไ้ ดผ้ ลผลติ ปลอดสารพษิ ควรทาอย่างไร ใช้ยาฆา่ แมลงฉีดพ่นทุกวัน รดนา้ ผสมป๋ ุยคอกเป็ นประจาทุกวัน ใช้สารสกัดจากสมุนไพรฉีดพน่ เป็ นระยะ เฉลย เหตุผล สมุนไพรเป็ นยาจากธรรมชาติ ไม่มสี ารตกค้างทที่ าใหเ้ กดิ อันตราย