บทที่ ๔ ไก่แจ้แซ่เสียง

หนูเหน็ ไก่แจ้ไหม ครอบครวั ไก่คุ้ยเขีย่ ดิน ก๊กุ ก๊กุ เรียกลูกกิน เอ้ก อ๋ี เอ้ก แซเ่ สียงขนั

ฉนั เขียนเร่อื งน้ใี ห้เพ่ือนรกั ค่หู น่ึงกับครอบครัวท่ี น่ารักของเขา ความจรงิ เขาไม่ใช่คนหรอก แต่เปน็ ไก่แจ้ เพ่อื น ๆ รู้จักไก่แจ้ไหม ถ้าอยากรูจ้ ักก็ตามฉันมา ไก่แจ้ของฉัน ช่ือ เจ้าสรอ้ ย กับ เจ้าสวย เจ้าสรอ้ ยเป็นไก่แจ้ตัวผู้ สว่ นเจ้าสวยเปน็ ไก่แจ้ตัวเมยี พ่อซ้ือเจ้าสรอ้ ยกับเจ้าสวยใหเ้ ป็นของขวัญวันเกิด เม่อื ปีท่ีแล้ว ฉันดีใจมาก เพราะอยากมีสตั ว์เลี้ยง เปน็ ของตัวเองมานานแล้ว

เจ้าสร้อยกับเจ้าสวยเป็นไก่แจ้พันธุ์ไทย พ่อบอกฉัน ว่าคนไทยเลี้ยงไก่มานานแล้ว ไก่แจ้เป็นไก่สวยงาม ลาตัวเล็ก และเต้ีย ตัวผ้มู สี ีสนั สดใส หงอนเป็นแฉก หางเรียวยาวโค้งงอน ส่วนตัวเมียสีไม่สวยเท่าตัวผู้ ไก่แจ้มีขนหลายสี บางตัวมีสีเดียวล้วน ๆ เช่น สขี าว สดี า สีเทา บางตัวมีหลายสปี นกัน บางทีเรยี กช่ือตามสี ที่ต่างกัน เชน่ สีประดู่ สีดอกหมาก สีกระ

เจ้าสร้อยของฉนั มลี าตัวสดี าสนทิ มีขนสร้อยคอ เปน็ รว้ิ ๆ สขี าวนวลเหมือนสีดอกหมาก และมขี นหาง สเี ดียวกัน เขาจึงเรียกว่า “ไก่สดี อกหมาก” สว่ นเจ้าสวย เป็นไก่สปี ระดู่ ขนของมันสนี ้าตาลคล้าย ๆ กับสีนกกระจอก นกกระจอกไทยนะ ไมใ่ ช่นกกระจอกเทศ

ท้ังเจ้าสร้อยและเจ้าสวย ชอบกินขา้ วเปลือก แมลงและหญา้ หรอื อาหารไก่ที่มขี ายตามตลาด มนั กินอาหารไม่มาก แต่กินได้ตลอดท้ังวัน

พอ่ ทาบา้ นเล็ก ๆ ให้มนั อยู่ ตอนเช้าก็ปล่อยออกมา เดินเล่นในสนามหญา้ หนา้ บา้ น ท้ังคู่เดินเตาะแตะต้วมเต้ียม ดูนา่ รกั น่าขัน

เจ้าสร้อยกับเจ้าสวยต่ืนแต่เช้า มันต่ืนก่อนพ่อกับแม่ เสยี อีก พอต่ืนข้ึนมา เจ้าสรอ้ ยก็โก่งคอขนั เลยทีเดียว จนฉนั อยากเปลี่ยนช่ือมนั เป็น “เจ้านาฬกิ าปลุก” ก็หลายคร้ัง พ่อบอกฉันว่า ให้ดูตัวอย่างไก่แจ้ เพราะไก่แจ้ ขยนั คนเราต้อง “ต่ืนก่อนไก่” จะได้เปน็ คนขยนั แล้วพ่อ ก็ชอบท่องกลอน ไก่แจ้ ใหฟ้ ังจนฉันจาได้ เพ่อื น ๆ อยากฟังไหมฉันจะท่องให้ฟัง

ไก่แจ้ ไก่เอ๋ยไก่แจ้ ถึงยามขนั ขันแซ่กระช้นั เสียง โก่งคอเร่อื ยร้องซอ้ งสำเนยี ง ฟังเพยี งบรรเลงวังเวงดัง ถ้าตัวเราเหล่าน้ีหม่ันนกึ ถึงคุณครูผฝู้ กึ สอนส่งั ไม่มากนักสักวันละสองคร้งั คงต้ังแต่สขุ ทกุ วันเอย (หม่อมเจ้าประภากร, ดอกสรอ้ ยสภุ ำษิต. กระทรวงศกึ ษาธิการ) บทอาขยาน บทเลือก

กลอนที่ฉันท่องให้ฟงั นี้ พ่อบอกว่าเปน็ บทดอกสร้อย สภุ าษิตที่เป็นบทอ่านของเก่า นักเรียนแต่ก่อนเขาท่องจากัน ฉนั ว่าพวกเราก็ควรท่องจาด้วย เพ่อื น ๆ เห็นด้วยไหม ถ้าเรา นกึ ถึงคาสอนของคณุ ครู ขยันอ่านหนังสอื วันละคร้งั สองคร้งั เหมือนที่ไก่แจ้ขยนั ขนั เราก็คงมีความสุขทุกวัน

แม่ของฉนั ก็เหมือนกัน ชอบนาไก่มาเปรยี บกับคน แม่บอก ใหฉ้ ันอาบน้าแต่งตัว ซักเส้อื ผา้ ให้สะอาด ให้ฉนั ดอู ยา่ งเจ้าสรอ้ ย กับเจ้าสวย เพราะมนั ชอบไซ้ขน ทาความสะอาดขนของมันทุกวัน แม่ชอบพดู ว่า “ไก่งามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง” ฉันว่ายังมีสานวนอีกมากท่ีเกี่ยวกับไก่ แต่ฉนั นึกได้เท่านี้ เพ่อื น ๆ ล่ะ เคยได้ยนิ สานวนอะไรอีกบา้ ง

สายแล้วฉันคงเขยี นเท่านก้ี ่อนจะต้องรีบไปดเู จ้าสร้อย กับเจ้าสวย พ่อบอกว่าวันนีเ้ จ้าสวยจะมลี ูกเจี๊ยบเล็ก ๆ เพราะมัน ฟักไข่มา ๒๑ วันแล้ว

แหม! ฉนั ต่ืนเต้นจริง ๆ ที่จะได้เห็นลกู เจี๊ยบ ตัวเล็ก ๆ ในครอบครัวของเจ้าสรอ้ ยกับเจ้าสวย ลกู ๆ ของมันจะมีสีอะไรบ้างนะ



๑. ไก่แจ้ เปน็ บทดอกสรอ้ ยทไ่ี พเรำะ น่ำอ่ำน น่ำฟัง ให้ขอ้ คิดเตือนใจ โดยยกควำมขยนั ขันแข็งของไก่แจ้ มำเปรยี บเทยี บ

๒. บทดอกสรอ้ ยนใี้ ชค้ ำง่ำย อ่ำนแล้ว คล้ำยกับได้เห็นภำพและได้ยิน เสยี งขันของไก่แจ้ เช่น

ไก่เอ๋ยไก่แจ้ ถึงยามขนั ขนั แซก่ ระช้นั เสยี ง โก่งคอเร่อื ยร้องซอ้ งสาเนยี ง ฟงั เพียงบรรเลงวังเวงดัง

๓. อ่ำนบทเรยี นเร่อื ง ไก่แจ้แซเ่ สยี ง แล้วบอกได้หรอื ไมว่ ่ำ อะไรคือ ควำมดขี องไก่แจ้ ซงึ่ เรำควรถือ เป็นตัวอยำ่ ง

๔. ในบทดอกสรอ้ ย ไก่แจ้ มคี ำใดบ้ำง ทมี่ คี วำมหมำยเกยี่ วขอ้ งกับ “เสยี ง”

๕. อ่ำนเพ่ือสังเกตจังหวะและลลี ำถ้อยคำ

ขนั แซ่ ต่างขยนั ในหนา้ ที่ ขันแซเ่ สียงไก่ขนั แบบอยา่ งน้จี งจดจา หม่นั เพยี รทาความดี

กระช้นั เสยี ง เปน็ สาเนียงไม่ควรทา กระชากกระช้ันเสียง ทุกถ้อยคาประทับใจ วาจาไพเราะนา

โก่งคอ พูดผางโผงจงเลี่ยงไป โก่งคอจนตัวโก่ง พูดนมิ่ นวลชวนช่ืนชม อ่อนหวานคนรักใคร่

เร่อื ยรอ้ ง เร่อื ยร้องทานองเพราะ แสนเสนาะสร้างสขุ สม ฝึกใจใหร้ ่นื รมย์ น้อมนิยมแต่ส่งิ ดี

ซอ้ งสำเนยี ง ซอ้ งสาเนียงท่ีเรียงร้อย บทดอกสรอ้ ยสรา้ งสขุ ศรี เรียงคาลา้ วจี มีมานานลูกหลานไทย

บรรเลง ต่างรอ้ งรับเสียงสดใส บรรเลงเป็นเพลงขบั นค่ี ือไทยในกมล ฟงั แล้วช่ืนหัวใจ

๖. รอ้ งเพลงเกยี่ วกับไก่และแสดงท่ำทำง ประกอบ

เพลง ไก่งำมเพรำะขน ไก่งามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง บ้านเมืองจัดแจง ก็เจรญิ รุ่งเรอื ง รกั สวยรักงาม รกั ความสามคั คี ทาแต่ความดี ก็เปน็ ศรีบา้ นเมอื ง (ฉันท์ ขาวิไล, หนังสอื บทขับรอ้ ง เล่ม ๓.)

มเี พลงเกยี่ วกับไก่ทน่ี ่ำรกั น่ำรอ้ งอกี หรอื ไม่ นำมำรอ้ งแลกเปลย่ี นกัน

๗. อ่ำนบทดอกสรอ้ ยต่อไปนี้ แล้วพจิ ำรณำควำมหมำย

ไก่แก้ว ไก่เอ๋ยไก่แก้ว ขันแว่วปลกุ เรายามเช้าตรู่ เสียงไก่ขันเตือนจิตใหค้ ิดดู ไฉนไก่จึงรู้จักเวลา ขืนนอนสายต่อไปไมด่ ีแน่ คนจะแพไ้ ก่แก้วเสยี แล้วหนา ทกุ ช่ัวโมงนาทีมีราคา ลุกข้ึนมากอบกิจสัมฤทธิเ์ อย (ฐะปะนีย์ นาครทรรพ, ศกึ ษำภำษิตและรอ้ ยกรอง.)

๘. เขยี นเกย่ี วกับไก่

๑) ลองคิดและเขียนผสมคาท่ีมคี าว่า ไก่ ๒) รวบรวมภาพไก่พันธุ์ต่าง ๆ แล้วแต่งประโยคส้ัน ๆ เกี่ยวกับไก่ ตามความคิดของนักเรยี น ๓) รวบรวมประโยชน์ของไก่ว่ามอี ะไรบา้ ง เขียนบันทึก แล้วนามาเพม่ิ เติมแลกเปลี่ยนกัน



กมล ใจ กระ ช่อื เต่าทะเลชนิดหน่ึง มกั เรียกว่า เต่ากระ กระดองสนี า้ ตาลปนเหลือง เรยี กสีอยา่ งสี กระช้ัน กระดองของเต่ากระว่า สกี ระ ถี่, ใกล้เข้ามา ใช้แก่เวลา การกระทา เหตกุ ารณ์หรืออาการที่ออกเสยี งถ่ี ๆ เชน่ ไก่ขนั กระช้ันเสยี ง

ซ้อง รอ้ งพรอ้ ม ๆ กัน, รอ้ งสรรเสรญิ นกกระจอก ช่อื นกขนาดเล็ก พบได้ท่ัวไป ขนสนี า้ ตาล ร้องเสยี งดัง “จ๊อก ๆ” บรรเลง ทาเพลงด้วยเคร่อื งดนตรี ประดู่ ช่อื ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ มหี ลายชนดิ ดอกเป็นช่อสวยงาม เน้อื ไมส้ นี ้าตาล เรยี กสอี ย่างสเี น้อื ไมข้ องต้นประดู่ว่า สีประดู่

วังเวง บรรยากาศที่สงบเยือกเย็น ทาให้ เกิดความรูส้ ึกอ้างว้าง ว้าเหว่ ศรี และเปล่าเปลี่ยวใจ สัมฤทธ์ิ สิริมงคล, ความรุง่ เรือง, ความสว่าง สาเนียง สุกใส, ความงาม, ความเจริญ ความสาเร็จ เสยี ง, นา้ เสียง, หางเสยี ง, วิธีออกเสยี ง

หมาก ช่อื ไม้ยนื ต้น ผลใชเ้ ค้ียวรว่ มกับใบพลู และปูนแดง ดอกสขี าวนวล เรยี กสี อยา่ งสขี องดอกต้นหมาก ว่า สีดอกหมาก