แผนการสอนรายสัปดาห์ เชื้อเพลิงและสารหล่อลื้น

ABSTRACT เชือ้ เพลงิ และวสั ดหุ ลอ่ ลน่ื Wannasit [Course title] เช้ือเพลิงแขง็ [Document subtitle]

แผนการสอนรายสัปดาห์ท่ี 1

แผนการสอนรายสัปดาห์ รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สัปดาห์ที่ 1 หน่วยที่ 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ จุดประสงค์การเรียนรู้ จุดประสงคท์ วั่ ไป 1. เขา้ ใจเก่ียวกบั เช้ือเพลิงไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 2. เขา้ ใจกระบวนการผลิตถ่านหินชนิดตา่ ง ๆ ไดถ้ ูกตอ้ ง จุดประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม 3. อธิบายความช้ืนในไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 4. บอกลกั ษณะของเปลวไฟไดถ้ ูกตอ้ ง 5. อธิบายการวเิ คราะห์ถ่านหินไดถ้ ูกตอ้ ง 6. บอกประเภทของถ่านหินไดถ้ ูกตอ้ ง 7. บอกประโยชน์ของถ่านหินไดถ้ ูกตอ้ ง 8. อธิบายกระบวนการแปรรูปของถ่านหินไดถ้ ูกตอ้ ง 9. อธิบายวธิ ีการพฒั นาของถ่านหินไดถ้ ูกตอ้ ง 10. อธิบายการผลิตน้ามนั สงั เคราะห์จากถ่านหินไดถ้ ูกตอ้ ง 11. อธิบายการคาร์โบไนซ์ถ่านหินไดถ้ ูกตอ้ ง 12. อธิบายการแกซิไฟถ่านหินไดถ้ ูกตอ้ ง 13. อธิบายการใชต้ วั เร่งปฏิกิริยาไดถ้ ูกตอ้ ง 14. อธิบายการเปรียบเทียบกระบวนการแปรรูปถ่านหินไดถ้ ูกตอ้ ง คุณลกั ษณะท่ีตอ้ งการ 1. เขา้ ใจเกี่ยวกบั เช้ือเพลิงไมไ้ ด้ 2. เขา้ ใจกระบวนการผลิตถ่านหินชนิดตา่ ง ๆ ได้ 3. มีความตรงตอ่ เวลา 4. มีระเบียบวนิ ยั ในห้องเรียน 5. สามารถทางานเป็นทีมได้ 6. สามารถปฏิตามคาสงั ได้

สื่อการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สัปดาห์ท่ี 1 หน่วยที่ 2 ชื่อหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ สื่อแผน่ ใส จานวน 2 แผน่ ประกอบไปดว้ ย แผน่ ที่ 1 ไม้ และ ถ่านหิน แผน่ ท่ี 2 อตั ราส่วนของธาตุท่ีมีอยใู่ นถ่านหิน แผน่ ที่ 3 ประเภทของถ่านหิน สื่อ Power point จานวน 18 เฟรม ประกอบไปดว้ ย เฟรมท่ี 1 ภาพ ช่ือเรื่องเซ้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน เฟรมที่ 2 ภาพ เช้ือเพลิงแขง็ เฟรมท่ี 3 ภาพ คุณสมบตั ิของไม้ เฟรมท่ี 4 ภาพ การวเิ คราะห์ถ่านหิน เฟรมที่ 5 ภาพ ประเภาของถ่านหิน เฟรมที่ 6 ภาพ ประโยชนข์ องถ่านหิน เฟรมท่ี 7 ภาพ ประโยชนข์ องถ่านหิน เฟรมท่ี 8 ภาพ การคาร์โบไนซ์ถ่านหิน เฟรมท่ี 9 ภาพ การแก่ซิไฟถ่านหิน เฟรมท่ี 10 ภาพ การใชต้ วั เร่งปฏิกิริยา เฟรมที่ 11 ภาพ การพฒั นาถ่านหิน เฟรมที่ 12 ภาพ การไพไรไลซิส (Pyrolysis ) เฟรมที่ 13 ภาพ การไฮโดรจีเนชนั่ ( Hydrogenation Process ) เฟรมที่ 14 ภาพ การฟิ ชเชอร์ทรอปส์ ( Fisher – Tropsch Syntnthesis ) เฟรมท่ี 15 ภาพ การคาร์โบไนซ์ถ่านหิน ( Carbonization of Coal ) เฟรมท่ี 16 ภาพ การแกซิไฟถ่านหิน ( Gasification of Coal ) เฟรมท่ี 17 ภาพ การใชต้ วั เร่งปฏิกิริยา ( Catalysis ) เฟรมที่ 18 ภาพ การเปรียบเทียบกระบวนการแปรรูปถ่านหิน

สื่อการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สปั ดาห์ที่ 1 จานวน 3 คาบ หน่วยที่ 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ ส่ือแผน่ ใส จานวน 2 แผน่ ประกอบไปดว้ ย แผน่ ที่ 1 ไม้ และ ถ่านหิน

ส่ือการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สัปดาห์ท่ี 1 หน่วยที่ 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ แผน่ ที่ 2 อตั ราส่วนของธาตุที่มีอยใู่ นถ่านหิน

สื่อการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สัปดาห์ที่ 1 หน่วยท่ี 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ แผน่ ท่ี 3 ประเภทของถ่านหิน ประเภทของถ่านหิน 1.ถ่านพีท ( Peat ) 2.ถ่านลิกไนต์ ( Lignite ) 3.ถ่านบิทูมินสั ( Bituminous ) 4.ถ่านแอนทราไซต์ ( Anthracite )

สื่อการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สปั ดาห์ที่ 1 หน่วยท่ี 2 ชื่อหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ เฟรมที่ 1 ภาพ ช่ือเร่ืองเซ้ือเพลิงและสารหล่อลื่น เฟรมท่ี 2 ภาพ เช้ือเพลิงแข็ง

สื่อการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สปั ดาห์ที่ 1 หน่วยท่ี 2 ชื่อหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ เฟรมที่ 3 ภาพ คุณสมบตั ิของไม้ เฟรมที่ 4 ภาพ การวเิ คราะห์ถ่านหิน

สื่อการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สปั ดาห์ที่ 1 หน่วยที่ 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ เฟรมที่ 5 ภาพ ประเภาของถ่านหิน เฟรมที่ 6 ภาพ ประโยชนข์ องถ่านหิน

สื่อการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สัปดาห์ที่ 1 หน่วยท่ี 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ เฟรมที่ 7 ภาพ ประโยชนข์ องถ่านหิน เฟรมท่ี 8 ภาพ การคาร์โบไนซ์ถ่านหิน

ส่ือการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สปั ดาห์ท่ี 1 หน่วยท่ี 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ เฟรมท่ี 9 ภาพ การแก่ซิไฟถ่านหิน เฟรมท่ี 10 ภาพ การใชต้ วั เร่งปฏิกิริยา

ส่ือการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สัปดาห์ที่ 1 หน่วยที่ 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ เฟรมที่ 11 ภาพ การพฒั นาถ่านหิน เฟรมที่ 12 ภาพ การไพไรไลซิส (Pyrolysis )

สื่อการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สัปดาห์ที่ 1 หน่วยที่ 2 ชื่อหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ เฟรมที่ 13 ภาพ การไฮโดรจีเนชน่ั ( Hydrogenation Process ) เฟรมที่ 14 ภาพ การฟิ ชเชอร์ทรอปส์ ( Fisher – Tropsch Syntnthesis )

ส่ือการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สัปดาห์ท่ี 1 หน่วยท่ี 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ เฟรมที่ 15 ภาพ การคาร์โบไนซ์ถ่านหิน ( Carbonization of Coal ) เฟรมที่ 16 ภาพ การแกซิไฟถ่านหิน ( Gasification of Coal )

ส่ือการสอน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สปั ดาห์ที่ 1 หน่วยที่ 2 ชื่อหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ เฟรมท่ี 17 ภาพ การใชต้ วั เร่งปฏิกิริยา ( Catalysis ) เฟรมท่ี 18 ภาพ การเปรียบเทียบกระบวนการแปรรูปถ่านหิน

ผงั การจดั ห้องเรียน/พนื้ ทฝ่ี ึ กปฏบิ ตั ิ รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สปั ดาห์ท่ี 1 หน่วยที่ 2 ชื่อหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ 1. กระดาน 2. กระดาน 3. กระดาน 4. จอภาพ 5. บอร์ด 6. โตะ๊ อาจารย์ 7. โตะ๊ วา่ งเครื่องฉาย 8. ประตู 9. 9-24 โตะ๊ เรียน

ผงั การใช้กระดาน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สปั ดาห์ท่ี 1 หน่วยท่ี 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ จานวน 3 คาบ 1. การเขียนกระดาน เขียนจากซา้ ยไปขวา

กจิ กรรมการเรียนการสอน กจิ กรรม กจิ กรรมนักเรียนนักศึกษา ข้นั เตรียมการสอน ข้นั เตรียมการสอน 1. เตรียมห้อง จดั เอกสารการสอน 1. นกั เรียนเตรียม ตารา เขา้ หอ้ งเรียน ข้นั นาเขา้ สู่บทเรียน(Motivation) ข้นั นาเขา้ สู่บทเรียน(Motivation) 1. ครูสนทนากบั ผเู้ รียน ถาม ประเภทของ 1. ผเู้ รียนบอกประเภทเช้ือเพลิง เช้ือเพลิง เช้ือเพลิง มีอะไรบา้ ง แขง็ เช้ือเพลิงเหลว เช้ือเพลิงกา๊ ซ ข้นั สอน(Information) ข้นั สอน(Information) 1. ครูอธิบายเน้ือหาของเช้ือเพลิงแขง็ 1. ผเู้ รียนฟังและจดบนั ทึก 2. ไม้ 2. ผเู้ รียนตอบคาถาม 3. ถ่านหิน ข้นั พยายาม(Application) ข้นั พยายาม(Application) 1. ใหน้ กั เรียนทากิจกรรมที่บอบหมาย 1. ผเู้ รียนเรียนทากิจกรรมที่หมอบหมาย ข้นั สาเร็จผล(Program) ข้นั สาเร็จผล(Program) 1. เฉลย กิจกรรมท่ีหมอบหมาย 1. ผเู้ รียนร่วมเฉลยกิจกรรมท่ีหมอบหมาย 2. ใหท้ าแบบทดสอบการเรียนรู้ 2. ผเู้ รียนทาแบบทดสอบ

กจิ กรรมการเรียนการสอน(ต่อ) งานที่มอบหมายหลงั เรียน 1. ไม้ มีคุณสมบตั ิอยา่ งไรบา้ ง 2. ถ่านหินมีกี่ประเภท อะไรบา้ ง อธิบายมาพอเขา้ ใจ 3. อธิบายการพฒั นาถ่านหินมาพอเขา้ ใจ 4. บอกการเปรียบเทียบการแปรรูปถ่านหินมาพอเขา้ ใจ การวดั ผลการเรียนรู้ (พุทธิพิสัย ทกั ษะพสิ ัย จิตพสิ ยั ) เคร่ืองมือวดั ผล วธิ ีการวดั ผล 1. แบบทดสอบแบบตวั เลือก 1. ตรวจแบบทดสอบ เกณฑผ์ า่ น 50 % 2. แบบฝึกหดั ทา้ ยบท 2. ตอบคาถามไดถ้ ูกตอ้ ง ตารา-เอกสารประกอบการสอน ประเสริฐ เทียนนิมิต. เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน. –กรุงเทพฯ :ซีเอด็ ยเู คช้นั . 2554

รหสั วชิ า 2101-2115 แผนกาหนดเวลากา หน่วยการเรียนท่ี 2 ช่ือวชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน ชื่อหน่วยการเรียน เช้ือเพลิงแขง็ ข้นั ตอน เวลา จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ เน้ือหา M 0-3 I 4 - 40 อธิบายความช้ืนในไมไ้ ด้ ความช้ืนในไม้ ถูกตอ้ ง คุณสมบตั ิของไม้ บอกลกั ษณะของเปลว ลกั ษณะของเปลวไฟ ไฟไดถ้ ูกตอ้ ง

ารปฏบิ ัตกิ ารเรียนการสอน วนั /เดือน/ปี นาที 40 หนา้ 1/3 สปั ดาห์ท่ี 1 เวลาปฏิบตั ิการสอน วธิ ีสอน/กิจกรรมครู กิจกรรมผเู้ รียน สื่อการสอน แผน่ ใส่ ที่ 1 จากบทที่แลว้ เราไดเ้ รียนถึง เช้ือเพลิงแขง็ Power point เฟรม ประเภทของพลงั งาน เช้ือเพลิงเหลว ที่ 1 – 2 Power point เฟรม มาแลว้ ถามนกั เรียนวา่ เช้ือเพลิงก๊าซ ที่ 3 ประภทของพลงั งานมี อะไรบา้ ง อธิบาย ความช้ืนของไม้ ฟังบรรยายและจดบนั ทึก คุณสมบตั ิของไม้ ลกั ษณะของเปลวไฟ ต้งั คาถาม ตอบคาถาม ความร้อนท่ีไมแ้ หง้ ให้ 295 องศาเซลเซียล ความร้อน

รหสั วชิ า 2101-2115 แผนกาหนดเวลากา หน่วยการเรียนที่ 2 ชื่อวชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน ชื่อหน่วยการเรียน เช้ือเพลิงแขง็ ข้นั ตอน เวลา จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ เน้ือหา อธิบายการวเิ คราะห์ถ่าน การวเิ คราะห์ถ่านหิน หินไดถ้ ูกตอ้ ง บอกประเภทของถ่าน ประเภทของถ่านหิน หินไดถ้ ูกตอ้ ง บอกประโยชนข์ องถ่าน ประโยชน์ของถ่านหิน หินไดถ้ ูกตอ้ ง อธิบายกระบวนการแปร กระบวนการแปรรูปของ รูปของถ่านหินได้ ถ่านหิน ถูกตอ้ ง อธิบายวธิ ีการพฒั นาของ วธิ ีการพฒั นาของถ่านหิน ถ่านหินไดถ้ ูกตอ้ ง อธิบายการผลิตน้ามนั การผลิตน้ามนั สงั เคราะห์ สงั เคราะห์จากถ่านหิน จากถ่านหิน ไดถ้ ูกตอ้ ง

ารปฏบิ ัตกิ ารเรียนการสอน วนั /เดือน/ปี นาที 40 หนา้ 2/3 สปั ดาห์ที่ 1 เวลาปฏิบตั ิการสอน วธิ ีสอน/กิจกรรมครู กิจกรรมผเู้ รียน สื่อการสอน บรรยาย ถาม วเิ คราะห์ถ่าน ฟัง ตอบ เพื่อแบ่งประ Power point เฟรม หินทาเพื่ออะไร เททของถ่านหิน ที่ 4 บรรยาย ถามประเภทของ ฟัง ตอบ ประเภทของถ่าน Power point เฟรม ถ่านหิน หิน ที่ 5 , แผน่ ใส 3 บรรยาย ฟังและจดบนั ทึก Power point เฟรม ท่ี 6 – 7 บรรยาย ฟังและจดบนั ทึก Power point เฟรม ท่ี 8-10 บรรยาย ฟังและจดบนั ทึก Power point เฟรม บรรยาย ฟังและจดบนั ทึก ที่ 11 Power point เฟรม ท่ี 12-14

รหสั วชิ า 2101-2115 แผนกาหนดเวลากา หน่วยการเรียนท่ี 2 ชื่อวชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น ชื่อหน่วยการเรียน เช้ือเพลิงแขง็ ข้นั ตอน เวลา จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ เน้ือหา A อธิบายการคาร์โบไนซ์ การคาร์โบไนซ์ถ่านหิน ถ่านหินไดถ้ ูกตอ้ ง อธิบายการแกซิไฟถ่าน การแกซิไฟถ่านหิน หินไดถ้ ูกตอ้ ง อธิบายการใชต้ วั เร่ง การใชต้ วั เร่งปฏิกิริยา ปฏิกิริยาไดถ้ ูกตอ้ ง อธิบายการเปรียบเทียบ การเปรียบเทียบ กระบวนการแปรรูปถ่าน กระบวนการแปรรูปถ่านหิน หินไดถ้ ูกตอ้ ง 41-46 P 47-50

ารปฏบิ ัติการเรียนการสอน สัปดาห์ที่ 1 วนั /เดือน/ปี เวลาปฏิบตั ิการสอน 40 นาที หนา้ 3/3 วธิ ีสอน/กิจกรรมครู กิจกรรมผเู้ รียน ส่ือการสอน บรรยาย ฟังและจดบนั ทึก Power point เฟรม ท่ี 15 บรรยาย ฟังและจดบนั ทึก Power point เฟรม ที่ 16 บรรยาย ฟังและจดบนั ทึก Power point เฟรม ท่ี 17 บรรยาย ถาม และสรุป ฟังและจดบนั ทึก ตอบ Power point เฟรม น เน้ือหา คาถาม สรุปเน้ือหา ที่ 18 ใหน้ กั เรียนทาแบบทดสอบ ทาแบบทดสอบ หลงั เรียน เฉลยแบบฝึกหดั /มอบงาน ตรวจ/ รับมอบงาน

ใบนาเข้าสู่บทเรียน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สัปดาห์ที่ 1 หน่วยที่ 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ เวลา 40 นาที รายการส่ือ วสั ดุ อุปกรณ์ วธิ ีการ สาระ แผน่ ใส่ แผน่ ที่ 1 ไมแ้ ละ ถ่านหิน บรรยาย นาเข้าส้บู ทเรียน แผน่ ใส่แผน่ ที่ 2 อตั ราส่วนของธาตุท่ีมีอยใู่ น บรรยาย อตั ราสว่ นของธาตทุ ี่มีอยใู่ นถ่านหนิ ถ่านหิน แผน่ ท่ี 3 ประเภทของถ่านหิน Power point จานวน 18 เฟรม บรรยาย เร่ือง เฟรมที่ 1 ภาพชื่อเร่ืองเซ้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน 1. ความช้ืนในไม้ เฟรมท่ี 2 ภาพ เช้ือเพลิงแข็ง 2. ลกั ษณะของเปลวไฟ เฟรมท่ี 3 ภาพ คุณสมบตั ิของไม้ 3. การวเิ คราะห์ถ่านหิน เฟรมที่ 4 ภาพ การวเิ คราะห์ถ่านหิน 4. ประเภทของถ่านหิน เฟรมที่ 5 ภาพ ประเภาของถ่านหิน 5. ประโยชน์ของถ่านหิน เฟรมที่ 6 ภาพ ประโยชนข์ องถ่านหิน 6. กระบวนการแปรรูปของถ่านหิน เฟรมท่ี 7 ภาพ ประโยชน์ของถ่านหิน 7. วธิ ีการพฒั นาของถ่านหิน เฟรมท่ี 8 ภาพ การคาร์โบไนซ์ถ่านหิน 8. การผลิตน้ามนั สงั เคราะห์จากถ่าน เฟรมท่ี 9 ภาพ การแก่ซิไฟถ่านหิน เฟรมที่ 10 ภาพ การใชต้ วั เร่งปฏิกิริยา หิน เฟรมที่ 11 ภาพ การพฒั นาถ่านหิน 9. การคาร์โบไนซ์ถ่านหิน เฟรมที่ 12 ภาพ การไพไรไลซิส (Pyrolysis ) 10. การแกซิไฟถ่านหิน เฟรมที่ 13 ภาพ การไฮโดรจีเนชน่ั 11. การใชต้ วั เร่งปฏิกิริยาไดถ้ ูกตอ้ ง เฟรมท่ี 14 ภาพ การฟิ ชเชอร์ทรอปส์ 12. การเปรียบเทียบกระบวนการแปร เฟรมท่ี 15 ภาพ การคาร์โบไนซ์ถ่านหิน รูปถ่านหิน เฟรมท่ี 16 ภาพ การแกซิไฟถ่านหิน เฟรมท่ี 17 ภาพ การใชต้ วั เร่งปฏิกิริยา เฟรมที่ 18 ภาพ การเปรียบเทียบกระบวนการ แปรรูปถ่านหิน

ใบเนือ้ หา รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สัปดาห์ที่ 1 หน่วยท่ี 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ ใบท่ี 1/10 เชื้อเพลงิ แขง็ 1 . ไม้ ( wood ) เป็ นวสั ดุที่ใชเ้ ป็นเช้ือเพลิงทวั่ ๆ ไป โดยเริ่มใชม้ าตงั่ แตส่ มยั ก่อน ประวตั ิศาสตร์ ในเน้ือไมจ้ ะประกอบไปดว้ ยสารลิกนินและเยอื่ เซลลล์ ูโลสเป็นส่วนใหญ่ มีไขมนั และน้าตาลปนอยบู่ า้ งเลก็ นอ้ ย คุณสมบตั ิทางกายภาพบางประการของไมม้ ีดงั น้ีคือ 1. ถา้ เป็นไมท้ ่ีมีความช้ืนอยหู่ รือไมส้ ดจะมีค่าความช้ืนประมาณ 25-60 เปอร์เซ็นต์ ประกอบไปดว้ ยธาตุคาร์บอน 50 - 53 เปอร์เซ็นต์ ออกชเจน 38 - 44 เปอร์เซ็นต์ ไฮโดรเจน 5.8 - 7.0 เปอร์เซ็นต์ ไนโตรเจน 0 - 0.3 เปอร์เซ็นต์ กามะถนั 0 – 0.1 เปอร์เซ็นต์ และข้ีเถา้ 0.1 – 2.0 เปอร์เซ็นต์ 2. ถา้ เป็นไมแ้ หง้ จะมีความร้อนประมาณ 19..8 – 21.0 เมกะจูล/กิโลกรัม (HHV) และ 17- 19 เมกะจูล/กิโลกรัม (LHV) คามหน่าแน่นจะมีค่าอยรู่ ะหวา่ ง 500 – 1,100 กิโลกรัม / ลูกบาศกเ์ มตร ค่าสภาพการนาความร้อนจะมีคา่ อยรู่ ะหวา่ ง 0.15 – 0.45 วตั ต์ / ตารางเมตร องศาเซลเชียสอุณหภมู ิถดั ไปจะมีคา่ อยู่ ประมาณ 295 ๐C แต่ถา้ เป็นถ่านไมจ่ ะมีคา่ ประมาณ 400 – 800 ๐C 3. ลกั ษณะของเปลวไฟที่เกิดจากการเผาไหม้ ถา้ เป็นไม่ท่ีมีปริมาณไขมนั สูง เปลวไฟท่ีไดจ้ ะเขม็ และสวา่ งมาก เช่นไมส้ น เป็นตน้ แต่ถา้ มีปริมาณไขมนั ต่า เปลวไฟท่ีเกิดข้ึนจะค่อนขา้ งจางและใส

ใบเนือ้ หา รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สัปดาห์ที่ 1 หน่วยที่ 2 ชื่อหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ ใบที่ 2/10 2 . ถ่านหิน ( Coals) 2.1 การวเิ คราะห์ถ่านหิน (Analysis of coals ) เพอ่ื ตอ้ งการทราบถึงส่วนประกอบของธาตุต่าง ๆ ในถ่านหิน เช่น คาร์บอน ไฮโดรเจน กามะถนั สารระเหย ความช้ืน คา่ ความร้อนของเช้ือเพลิง ฯลฯ วา่ มีมากนอ้ ยเพยี งใด ทงั่ น้ีเพือ่ จะไดเ้ ลือกใชถ้ ่านหินแตล่ ะชนิดไดอ้ ยา่ งเหมาะสมกบั สภาพงานท่ีใช้ และใชไ้ ดป้ ระโยชน์มาก ท่ีสุด การวเิ คราะห์ถ่านหินโดยทว่ั ไปแบง่ เป็น 2 ประเภทคือ 2.1.1 การวเิ คราะห์ถ่านหินโดยละเอียด ( Ultimate Analysis ) เป็นการนาเอาถ่านหินมาทาการวเิ คราะห์หาปริมาณหรือส่วนประกอบของ ถ่านหินวา่ ประกอบดว้ ยธาตุอะไรบา้ งและจานวนเทา่ ใด เช่น หาส่วนประกอบเปอร์เซ็นตข์ อง คาร์บอน ไฮโดรเจน ออกชิเจน กามะถนั และเถา้ ซ้ึงจะนามาคิดเป็นเปอร์เซ็นตข์ องน้าหนกั ( Percent by weight ) การวเิ คราะห์โดยละเอียดจาเป็ นตอ้ งหาส่วนประกอบท้งั 6 อยา่ งดงั กล่าวท่ีมาน้ี การวเิ คราะห์แบบน้ีตอ้ งทาการทดสอบโดยใชเ้ ทคนิคข้นั สูงในการวเิ คราะห์ เพราะตอ้ งหาค่า ส่วนประกอบดงั กล่าวมาอยา่ งละเอียด 2.1.2 การวเิ คราะห์โดยประมาณ ( Proximate Analysis ) เป็นการนาเอาถ่านหินมาทาการทดสอบแบบง่าย ๆ ซ่ึงจะแสดง ส่วนประกอบท่ีสาคญั บางอยา่ งของถ่านหิน โดยไมต่ อ้ งวเิ คราะห์ทางเคมีใหไ้ ดค้ ่าที่แน่นอนเหมือน การวเิ คราะห์โดยละเอียด ส่ิงที่จะตอ้ งทาการวเิ คราะห์โดยประมาณน้ี มีอยู่ 4 อยา่ งคือ ความช้ืน สาร ระเหย เน้ือถ่านหรือถ่านคงตวั ( Fixed Carbon ) และเถา้ โดยน้ามาคิดเป็นเปอร์เซ็นตข์ องน้าหนกั

ใบเนือ้ หา รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สัปดาห์ที่ 1 ใบที่ 3/10 หน่วยท่ี 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ 2.2 ประเภทของถ่านหนิ เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงทางเคมี ทางธรณีวทิ ยาของแหละสะสมซากพชื ทาใหเ้ กิด การสะสมทางอินทรียเ์ คมี และแปรสภาพเป็นถ่านหินท่ีมีอายแุ ละคุณภาพตา่ ง ๆ กนั ถ่านหินท่ีจดั อยู่ ในชนิดถ่านหินช้นั เลวหรือถ่านหินที่มีอายแุ ละคุณภาพต่าที่สุด โดยเริ่มจากถ่านหินพีทจนกระทงั่ กลายเป็นถ่านหินท่ีแขง็ ตอ้ งใชเ้ วลาหลายลา้ น ๆ ปี เราสามารถแบง่ ชนิดของถ่านหินตง่ั แตช่ นิดท่ีมี คุณภาพต่าไปจนถึงถ่านหินท่ีมีคุณภาพสูงได้ 4 ชนิด 5. ถ่านพที ( Peat ) 6. ถ่านลิกไนต์ ( Lignite ) 7. ถ่านบิทูมินสั ( Bituminous ) 8. ถ่านแอนทราไซต์ ( Anthracite ) ถ่านหินประกอบไปดว้ ยธาตุต่าง ๆ ต่อไปน้ี คาร์บอน ออกชิเจน ไฮโดรเจน และ ไนโตรเจน นอกจากน้ียงั มี ซิลิกอน อะลูมิเนียม เหลก็ แคลเซียม และแมกนีเซียม ธาตุเหล่าน้ีเม่ือเกิด การรวมตวั กบั ออกซิเจนจะไดอ้ อกไซดต์ า่ ง ๆ ซ่ึงจะทาใหเ้ ถา้ ท่ีเกิดจากการเผาไหมข้ องถ่านหิน ประกอบดว้ ยออกไซดข์ องโลหะเหล่าน้ีดว้ ย ในระหวา่ งที่ถ่านหินมีการแปรสภาพ ไฮโดรเจนและ ออกชิเจนจะลดลงตามลาดบั เนื่องจากเกิดสารระเหย ซ่ึงมีผลทาใหค้ วามช้ืนของธาตุท้งั สองท่ีกล่าว ถูกขบั ออกไป และทาใหอ้ ตั ราส่วนของธาตุคาร์บอนของถ่านหินเพิ่มสูงข้ึนไปดว้ ยโดยข้ึนอยกู่ บั เวลา จากเหตุผลดงั่ กล่าวน้ีเอง จึงทาใหม้ ีการแยกแยะช้นั ขงถ่านหิน และมีช่ือเรียกตา่ งกนั ออกไป การเปลี่ยนแปลงของธาตุท่ีเป็นส่วนประกอบจะเกิดข้ึนในระหวา่ งการเปล่ียนแปลงหรือ ในกระบวนการเปลี่ยนแปลงของถ่านหิน ดงั แสดงในตารางท่ี 1.1 โดยไม่ไดค้ ิดในส่วนท่ีเป็น ความช้ืนดว้ ย

ใบเนือ้ หา รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สัปดาห์ท่ี 1 หน่วยที่ 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ ใบที่ 4/10 ตารางท่ี1.1 อตั ราส่วนของธาตุท่ีมีอยใู่ นถ่านหิน ( % โดยน้าหนกั ) ชนิดของธาตุ คาร์บอน ไฮโดรเจน ออกชิเจน ไนโตรเจน ซลั เฟอร์ เถา้ ช้นั ของถ่านหิน ถ่านพีท 23.1 9.6 59.6 1.3 0.4 6.0 ถ่านลิกไนต์ 42.4 6.7 43.3 0.7 0.7 6.2 ถ่านซบั บิทูมินสั 58.8 6.0 29.6 1.3 0.3 4.0 ถ่านบิทูมินสั 79.6 4.3 4.8 1.7 1.0 7.2 ถ่านแอนทราไซต์ 86.7 2.2 2.9 0.8 0.5 6.9 1 . ถ่านพที (Peat) เป็นถ่านหินในข้นั เริ่มตน้ ของกระบวนการเกิด ถ่านหิน ซากพืชบางส่วนยงั สลายตวั ไม่ หมด และมีลกั ษณะใหเ้ ห็นเป็ นลาตน้ ก่ิงหรือใบ มีสีน้าตาลจนถึงสีดา มีความช้ืนสูง สารประกอบที่ เกิดข้ึนมีปริมาณออกซิเจนสูงแต่มีปริมาณคาร์บอนต่า เม่ือนาพีตมาเป็นเช้ือเพลิงตอ้ งผา่ น กระบวนการไล่ความช้ืนหรือทาใหแ้ หง้ ก่อน ความร้อนที่ไดจ้ ากการเผาพีตสูงกวา่ ที่ไดจ้ ากไม้ ใช้ เป็นเช้ือเพลิงเพอ่ื ใหค้ วามร้อนในบา้ นหรือผลิตไฟฟ้ า ขอ้ ดีของพีตคือมีร้อยละของกามะถนั ต่ากวา่ น้ามนั และถ่านหินอื่น ๆ 2. ถ่านหนิ ลกิ ไนต์ (lignite) ถ่านหินลิกไนต์ เป็นถ่านหินที่ยงั พอมีซากพืชเหลือปรากฏให้เห็นอยเู่ ลก็ น้อย มีสี นา้ ตาลเข้มจนถึงดา มีปริมาณคาร์บอนคอ่ นข้างน้อย และมีปริมาณความชืน้ สงู ถึงร้อยละ 30-70 สว่ นใหญ่ถกู ใช้เป็นเชือ้ เพลงิ และถือวา่ เป็นถ่านหนิ ที่มีคณุ ภาพต่า 3.ถ่านหนิ ซับบทิ ูมนิ ัส (sub-bituminous) ถ่านหินซบั บทิ มู ินสั มีลกั ษณะสีนา้ ตาลเข้มจนถึงดา เนือ้ ถ่านหนิ จะมีความออ่ นตวั คล้าย ขีผ้ งึ ้ ไมแ่ ขง็ มาก มีปริมาณคาร์บอนประมาณร้อยละ 71-77 และมีความชืน้ ประมาณร้อยละ 10-20 (World Coal Institute. 2004b. On-line) ถ่านหินประเภทนีม้ ีสว่ นมากใช้เป็นเชือ้ เพลิงในการผลติ กระแสไฟฟ้ า หรือใช้ในอตุ สาหกรรม

ใบเนือ้ หา รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สัปดาห์ที่ 1 หน่วยท่ี 2 ชื่อหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ ใบท่ี 5/10 4 . ถ่านหินบิทูมนิ ัส (bituminous) ถ่านหินบทิ มู ินสั เป็นถา่ นหินเนือ้ แนน่ มีลกั ษณะแข็ง และมกั จะประกอบด้วยชนั้ ถ่านหิน สีดาสนทิ ท่ีมีลกั ษณะเป็ นมนั วาว มีปริมาณคาร์บอนประมาณร้อยละ 80-90 และมีความชืน้ ร้อย ละ 2-7 ถา่ นหนิ ประเภทนีส้ ามารถแบง่ ย่อยได้เป็น 3 กลมุ่ ตามความสามารถในการระเหย (World Coal Institute. 2004a. On-line) คือประเภทท่ีมีความสามารถในการระเหยสงู กลาง และต่า ถา่ น หนิ ชนดิ นีเ้หมาะสาหรับการใช้เป็นถ่านหินเพื่อการถลงุ โลหะ หรืออาจใช้เป็นเชือ้ เพลิงผลิต กระแสไฟฟ้ าได้ซง่ึ ขนึ ้ อยกู่ บั ปริมาณคาร์บอนและความสามารถในการระเหย 2.3 ประโยชน์ของถ่านหิน 1. ใชเ้ ป็นเช้ือเพลิงสาหรับผลิตพลงั งานไอน้า เพื่อน้าไปผลิตกระแสไฟฟ้ า ส่วนใหญ่จะ ใชถ้ ่านหินที่มีคุณต่า เช่น ถ่านลิกไนต์ โดยอาจจะใชเ้ ป็ นชนิดกอ้ นขนาดเลก็ หรือบดเป็ นผง กไ็ ด้ ข้ึนอยกู่ บั เตา่ เผาที่ใช้ 2. ใชเ้ ป็นเช้ือเพลิงในอุตสาหกรรมถลุงเหล็ก โดยการแปรสภาพใหเ้ ป็นถ่านโคก้ ก่อน เน่ืองจากถ่านโคก้ มีคุณภาพมาตรฐาน สามารถควบคุมความร้อนและการเผาไหมไ้ ดง้ ่าย นอกจากน้ี แลว้ ยงั ใชเ้ ป็นวตั ถุดิบโดยตรงในการผลิตเหลก็ พรุน ( Sponge iron ) 3. ใชเ้ ป็นเช้ือเพลิงสาหลบั รถไฟ หรือเรือเดินทะเลย 4. ใชเ้ ป็นเช้ือเพลิงในอุตสาหกรรมผลิตแกว้ ปูนซีเมนต์ ส่ิงทอ และอุตสาหกรรมเคมี 5. ใชเ้ ป็นเช้ือเพลิงสาหรับหุงตม้ และใหค้ วามร้อนในบริเวณท่ีมีอากาศหนาวเยน็ เช่น ประเทศแถบยโุ รปตะวนั ตก และสหรัฐอเมริกา เป็ นตน้ ปัจจุบนั ไดม้ ีการผลิตเป็ นถ่านก่อนหรือเป็น แทง่ ซ่ึงใชเ้ ป็นเช้ือเพลิงในการหุงตม้ ไดเ้ ป็นอยา่ งดี 6. ใชเ้ ป็นวตั ถุดิบในการผลิตกา๊ ชเพ่ือเป็นเช้ือเพลิง 7. ใชเ้ ป็นวตั ถุดิบในการผลิตสารเคมีตา่ ง ๆ เนื่องจากถ่านหินมีส่วนประกอบของธาตุ หลายชนิด เช่น เบนซิน และลูกเหมน็ เป็นตน้

ใบเนือ้ หา รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สัปดาห์ท่ี 1 หน่วยท่ี 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ ใบท่ี 6/10 8. ใชใ้ นกิจการอื่น ๆ เช่น ใชเ้ ป็นพิกเมนต์ ( Pigment ) หรือ ฟิ ลเตอร์ ( Filter) บอ ละเอียดสาหรับใชท้ าผวิ หนา้ แบบโลหะ สกดั เอาข้ีผงึ ( wax ) และยาง ( Resin ) น้าไปใชป้ ระโยชน์ ได้ ถา้ น้าถ่านหินไปเผากบั หินปูนที่อุณหภมู ิสูงถึง 1,100 ๐C กจ็ ะไดแ้ คเซียมคาร์ไบด์ และเม่ือนาไฟ ผสมกบั น้าจะไดก้ ๊าซอะเซทิลีน (Acetylene) 9. ใชเ้ ป็นวตั ถุดิบส่วนหน่ึงในงานอุตสาหกรรม เช่น ผลิตภณั ฑพ์ ลาสติก ยาง สงั เคราะห์ และวตั ถุระเบิด เป็นตน้ 2.4 กระบวนการแปรรูปถ่านหิน 1. การคาร์โบไนซ์ถ่านหิน ( Coal Carbonization ) เป็นการกลนั่ สลายถ่านหินในท่ี ท่ีมีอากาศโดยไม่ใชค้ วามร้อนอยา่ งเดียว กระบวนการน้ีนิยมใชใ้ นกระบวนการผลิตถ่านโคก้ หรือ เช้ือเพลิงแขง็ คุณภาพดี 2. การแกซิไฟถ่านหิน ( Coal Gasification ) เป็นการแปรรูปถ่านหินใหก้ ลายเป็น เช้ือเพลิงกา๊ ช 3. การใชต้ วั เร่งปฏิกิริยา ( Catalysis ) เป็นการแปรรูปถ่านหินโดยใชต้ วั เร่งปฏิกิริยา เขา้ มาช่วย สามารถเร่งปฏิกิริยาและกาหนอดชนิดของปฏิกิริยาเพื่อใหไ้ ดผ้ ลิตภณั ฑต์ ามตอ้ งการ ในแต่ละกระบวนการดงั ท่ีไดก้ ล่าวมาน้ี จะมีกรรมวธิ ีเครื่องปฏิกรณ์และระบบที่ ถูกคน้ คิดประดิษฐข์ ้ึนมามากมาย ท้งั น้ีกเ็ พอื่ พยายามใหก้ ารแปรรูปถ่านหินเป็นไปอยา่ งสมบูรณ์ มี ประสิทธ์ิภาพสูง และแกป้ ัญหามลภาวะท่ีเกิดข้ึนดว้ ย

ใบเนือ้ หา รหสั 2101-2115วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สปั ดาห์ที่ 1 ใบที่ 7/10 หน่วยที่ 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ 2.5 วธิ ีการพฒั นาถ่านหนิ 1. การพฒั นาเทคนิคการใช้ถ่านหินโดยตรง คือการพยายามคน้ หาเทคนิคใหม่ ๆ หรือปรับปรุงเทคนิคการใชถ้ ่านหินที่มีอยเู่ ดิมใหม้ ีประสิทธิภาพมากยง่ิ ข้ึน โดยสามารถนาไปใชก้ บั ถ่านหินท่ีมีคุณภาพต่างกนั ได้ และสามารถลดมลภาวะที่เกิดจากการเผาไหมถ้ ่านหินใหน้ อ้ ยลงดว้ ย ซ่ึงช่วยใหก้ ารนาถ่านหินมาใชเ้ ป็นพลงั งานเช้ือเพลิงเป็นไปอยา่ งกวา้ งขวางยงิ่ ข้ึน ปัจจุบนั ไดม้ ีการ ไดม้ ีการทดลองนาถ่านหินบดละเอียดผสมกบั น้ามนั เพื่อใชเ้ ป็นพลงั งานเช้ือเพลิงสาหลบั ทดแทน น้ามนั ในเตาเผาหรือหมอ้ ตม้ น้าท่ีมีอยเู่ ดินในอุตสาหกรรมตา่ ง ๆ โดยสามารถใชถ้ ่านหินไดถ้ ึง 20 – 50 เปอร์เซ็นต์ แตว่ ธิ ีการน้ีเป็ นการแกป้ ัญหาในระยะส้นั ในระยะยาวแลว้ แลว้ การพยายามคน้ หา เทคนิคการใชถ้ ่านหินอยา่ งมีประสิทธิภาพเป็นเป้ าหมายที่สาคญั ของการพฒั นาการใชถ้ ่านหิน จาก การคน้ ควา้ ของประเทศสหรัฐอเมริกาทาใหม้ ีการสร้างอุปกรณ์การเผาถ่านหินชนิดใหม่ท่ีเรียนวา่ ฟลูอิไดซ์เบด ที่มีการปรับปรุงระบบการเผาถ่านหินใหม้ ีประสิทธิภาพท่ีดีกวา่ เตาเผาชนิดเดิม 2. การพฒั นาเทคนิคการผลติ การผลติ ก๊าซและนา้ มนั สังเคราะห์จากถ่านหนิ เนื่องจากปริมาณไฮโดรเจนในถ่านหินค่อนขา้ งต่าเมื่อเปรียบเทียบกบั พลงั งานเช้ือเพลิงธรรมชาติ ชนิดอื่น ดงั น้นั การแปรสภาพถ่านหินใหเ้ ป็นกา๊ ซหรือน้ามนั จะตอ้ งอาศยั กระบวนการเปล่ียนแปลง ทางเคมีที่สลบั ซบั ซอ้ น เพือ่ ใหม้ ีการเพิ่มปริมาณไฮโดรเจนพร้อง ๆ กบั การลดปริมาณลดปริมาณ ออกชิเจน กามะถนั และในโตรเจนดว้ ย ในปัจจุบนั การผลิตก๊าซจากถ่านหินมีหลายวธิ ี วธิ ีท่ีใชม้ า ตงั่ แต่สมนั ก่อนสงครามโลกคร้ังที่ 2 คือ กระบวนการเลอร์กี ( Lurgi Process) ซ่ึงเป็นวธิ ีที่นิยมใชใ้ น ประเทศสาธารณรัฐแอฟริกาใตแ้ ละประเทศแถบยโุ รปตะวนั ออกในปัจจุบนั ส่วนวธิ ีวงิ เลอร์ฟลูอิ ไดซ์เบด และ คอปเปอร์ทอตซ์ กเ็ ป็นการนาเอาถ่านหินมาผลิตกา๊ ชเพอ่ื นาไปใชผ้ ลิตป๋ ุยและ แอมโมเนีย นอกจากน้ีก็ไดม้ ีการคน้ ควา้ หาวธิ ีการผลิตก๊าซจากถ่านหินโดยวธิ ีตา่ ง ๆ ท่ีทาใหก้ าร ผลิตกา๊ ซเป็นไปอยา่ งมีประสิทธิภาพสูงข้ึนดว้ ย

ใบเนือ้ หา รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สปั ดาห์ท่ี 1 หน่วยที่ 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ ใบที่ 8/10 2.6 การผลติ นา้ มนั สังเคราะห์จากถ่านหิน แบ่งไดเ้ ป็น 3 วธิ ีใหญ่ ๆ คือ 1 . การไพไรไลซิส ( Pyrolysis ) คือการนาเอาถ่านหินมาเผาในสุญญากาศดว้ ยอุณหภูมิ สูงมาก จะทาใหไ้ ดเ้ ช้ือเพลิงเหลว กา๊ ซ และถ่านโคก้ 2 . การไฮโดรจีเนช่ัน ( Hydrogenation Process ) คือการเติมไฮโดรเจนในขณะท่ีเผา ถ่านหินดว้ ยอุณหภูมิสูง จะไดข้ องเหลวที่สามารถนามากลนั่ เป็นน้ามนั เช้ือเพลิงได้ 3 . การฟิ ชเชอร์ทรอปส์ ( Fisher – Tropsch Syntnthesis ) คือวธิ ีการผลิตน้ามนั สังเคราะห์ที่ดาเนินการอยใู่ นประเทศสาธารณรัฐแอฟริกาไตใ้ นปัจจุบนั วธิ ีการน้ีเป็ นวธิ ีการใช้ ตวั เร่งปฏิกิริยาชนิดหน่ึงภายไดค้ วามดนั และอุณหภูมิท่ีกาหนดให้ 2.7 การคาร์โบไนซ์ถ่านหิน ( Carbonization of Coal ) การคาร์โบไนซ์ถ่านหิน แบง่ ไดเ้ ป็น 2 วธิ ีคือ 1 . การคาร์โบไนซ์ถ่านหินท่ีอุณหภูมติ ่า ( Low Temperature Carbonization ) โดยใช้ อุณหภูมิประมาณ 600 ๐C ใหผ้ ลผลิตหลกั เป็นถ่านโคก้ อุณหภมู ิต่า น้ามนั ดิบถ่านหิน รวมท้งั กาซ ถ่านหินที่มีคุณภาพสูง แต่กระบวนการน้ีไมเ่ ป็ นที่นิยมกนั มากนกั มากนกั ในขณะน้ี เพราะน้ามนั ท่ี ผลิตไดส้ ามารถเกิดอิมลั ชนั กบั น้าจึงแยกออกไดย้ าก ส่วนถ่านโคก้ ท่ีไดน้ ้ีใชไ้ ดด้ ีกบั การหุงตม้ ใน ครัว แตก่ ารใชก้ า๊ ซหุงตม้ หรือกา๊ ซเช้ือเพลิงจะสะดวกกวา่ 2. การคาร์โบไนซ์ถ่านหินทอ่ี ณุ หภูมิสูง ( High Temperature Carbonization ) โดยใช้ อุณหภูมิประมาณ 1,000 ๐C ใหผ้ ลผลิตที่สาคญั คือถ่านโคก้ อุณหภูมิสูงน้ามนั และน้ามนั ดิบ รวมท้งั กา๊ ซถ่านหิน คุณภาพของผลิตภณั ฑข์ ้ึนอยกู่ บั กระบวนการผลิตและใชก้ ๊าซที่ผลิตเป็นเช้ือเพลิงใน การผลิตถ่านโคก้ คุณภาพสูงสาหรับการถลุงโลหะ ใชเ้ ตาเฉพาะท่ีเรียกวา่ โคก้ โอเวน มีลกั ษณะเป็น สี่เหลี่ยมผนื ผา้ แคบและยาว มีประตปู ิ ดเปิ ดเพ่ือสามารถดนั ถ่านโคก้ ออกได้ วางติดกนั เป็นชุด ส่วน กา๊ ซท่ีไดจ้ ากการคาร์โบไนซ์ นอกจากจะใชเ้ ป็นความร้อนกบั กระบวนการผลิตถ่านหินแลว้ ยงั มี แหละเพื่อจาหน่ายไดอ้ ีกดว้ ย การผลิตถ่านโคก้ น้ีข้ึนอยกู่ บั คุณสมบตั ิของถ่านหินเป็นอยา่ งมาก โดยเฉพาะคา่ การพอตวั และการเกิดเป็นโคก้ โดยท้วั ไปถ่านบิทูมินสั ท่ีมีคา่ การพองตวั ปานกลางจะ ใชไ้ ดด้ ีที่สุด

ใบเนือ้ หา รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สัปดาห์ท่ี 1 หน่วยท่ี 2 ชื่อหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ ใบท่ี 9/10 2.8 การแกซิไฟถ่านหิน ( Gasification of Coal ) การแกซิไฟถ่านหิน คือกระบวนการท่ีถ่านหินเกิดการเผาไหมเ้ พียงบางส่วนในบรรยากาศ ในไอน้า หรือในออกซิเจน ซ่ึงส่วนท่ีเป็นเช้ือเพลิงท้งั หมดในถ่านหินจะถูกแปรสภาพใหก้ ลายเป็น กา๊ ซเช้ือเพลิง กระบวนการน้ีจดั ไดว้ า่ เป็ นกระบวนการท่ีมีการพฒั นามาเป็ นลาดบั อยา่ งต่อเนื่องเป็น อยา่ งมาก เน่ืองจากในสมยั ก่อนการพบน้ามนั ดิบน้นั ถ่านหินจดั วา่ เป็นเช้ือเพลิงท่ีสาคญั ที่สุด จึงมี การคิดคน้ ดดั แปลงถ่านหินใหก้ ลายเป็นก๊าซเช้ือเพลิงเพื่อส่งไปตามทอ่ ตามบา้ นเรือนสาหรับใชใ้ น การหุงตม้ และทาความอบอุ่นใหก้ บั บา้ นเรือนในฤดูหนาวไดอ้ ยา่ งสะดวก โดยเฉพาะในประเทศใน แถบยโุ รป กระบวนการน้ีกระบวนการผลิตเช้ือเพลิงสะอาดจากถ่านหินท่ีดีท่ีสุดวธิ ีหน่ึง เพราะ สามารถใชก้ บั ถ่านหินคุณภาพต่ามีปริมาณเถา้ และปริมาณกามะถนั สูงไดท้ ุกชนิด เป็นการลดปัญหา มลภาวะที่เกิดจากการใชถ้ ่านหินเป็นเช้ือเพลิง 2.9 การใช้ตวั เร่งปฏิกิริยา ( Catalysis ) การใชต้ วั เร่งปฎิกิริยา แบง่ ออกไดเ้ ป็น 2 กระบวนการคือ 1 . กระบวนการฟิ ชเชอร์ทรอปส์ เป็ นกระบวนการสงั เคราะห์สารประกอบไฮโดรคาร์บอน ประเภทตา่ ง ๆ รามท้งั แอลกอฮอลจ์ ากก๊าซสังเคราะห์ ท่ีมีคาร์บอนมอนอกไซดแ์ ละไฮโดรเจนเป็น ส่วนใหญ่ ภายใตค้ วามดนั อุณหภมู ิ และตวั เร่งปฏิกิริยา ชนิดของผลิตภณั ฑท์ ี่เกิดข้ึนสามารถควบคุม ไดโ้ ดยใชส้ ภาวะและตวั เร่งปฏิกิริยาท่ีเหมาะสม โดยทวั่ ไปทาใหส้ ภาวะความดนั และอุณหภมู ิไมส่ ูง มากนกั 2. กระบวนการไฮโดรจีเนช้นั กระบวนการผลิตน้ามนั จากถ่านหินหรือในบางคร้ังอาจ เรียกวา่ กระบวนการทาของเหลวจากถ่านหิน การพฒั นากระบวนการไฮโดรจีเนช้นั เร่ิมข้ึนแตก่ ่อน สงครามโลกคร้ังที่ 2 เป็นกระบวนการสาคญั ท่ีผลิตน้ามนั เช้ือเพลิงต่าง ๆ ในระดบั อุตสาหกรรม ก่อนท่ีน้ามนั ปิ โตเลียมจะเขา้ มามีบทบาทแทนท่ี แตง่ านดา้ นวจิ บั ลพั ฒั นาดา้ นน้ียงั คงดาเนิน ต่อเนื่องกนั มาจนถึงปัจจุบนั ในข้นั ตอนแรก ใชถ้ ่านหินผสมกบั น้ามนั จากถ่านหินและตวั เร่งปฏิกิริยาแลว้ บดละเอียด นาไปทาปฏิกิริยากบั ไฮโดรเจนภายใตอ้ ุณหภูมิและความดนั สูง เช่นอุณหภมู ิ 450 ๐C และความดนั 25 MPa ถ่านหินจะละลายไดส้ ูงถึง 90 เปอร์เซ็นต์

ใบเนือ้ หา รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สัปดาห์ที่ 1 หน่วยที่ 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ ใบที่ 10/10 ในข้นั ตอนที่ 2 ปฏิกิริยาท่ีเกิดข้ึนเป็นการแตกตวั ของสารไฮโดรคาร์บอนและเป็นการ เติมไฮโดรเจน ซ่ึงแตกตา่ งกบั กระบวนการของน้ามนั ปิ โตเลียมตรงที่น้ามนั จากถ่านหินมีสารไฮโดร คาร์บอยประเภทโพรีอะโรแมติก และแอสฟัลทีน อยมู่ าก จึงตอ้ งเลือกตวั เร่งปฏิกิริยาท่ีสามารถทา ใหว้ งแหวนแตกออกจากกนั และเติมไฮโดรเจนไดอ้ ยา่ งเฉพาะเจาะจง การวจิ ยั และพฒั นา กระบวนการเติมไฮโดรเจนจึงเนน้ ดา้ นการพฒั นาตวั เร่งปฏิกิริยาเป็นอยา่ งมาก 2.10 การเปรียบเทยี บกระบวนการแปรรูปถ่านหนิ ถา้ เป็นการเปรียบเทียบในข้นั อุตสาหกรรม กระบวนการต่าง ๆ ดงั ท่ีกล่าวมาแลว้ น้นั กระบวนการคาร์โบไนซ์เป็นกระบวนการที่ใชเ้ ทคโนโลยตี ่าท่ีสุด กาลงั การผลิตอาจกาหนดได้ ตามความตอ้ งการ แต่ข้ึนอยกู่ บั ชนิดของถ่านหินเป็ นอยา่ งมาก กระบวนการแกซิไฟเป็นกระบวนการท่ีใชเ้ ทคโนโลยรี ะดบั ปานกลาง แตต่ อ้ งมี กาลงั การผลิตสูงมาก และตอ้ งการกา๊ ซเช้ือเพลิงอยา่ งสม่าเสมอ ส่วนขอ้ ดีคือ ใชไ้ ดก้ บั ถ่านหินทุก ชนิด และเป็นระบบที่สามารถกาจดั มลพิษออกจากเช้ือเพลิงก่อนการใชง้ านไดด้ ีท่ีสุด กระบวนการท่ีใชต้ วั เร่งปฏิกิริยาแบบฟิ ชเชอร์ทรอปส์เป็ นกระบวนการที่เช้ือถือได้ แตม่ ีขอ้ แมว้ า่ จะตอ้ งมีความตอ้ งการน้ามนั เช้ือเพลิงประเภทตา่ ง ๆ ทุกประเภท และในดา้ นราคา จะตอ้ งสามารถแขง่ ขนั กบั ผลิตภณั ฑจ์ ากน้ามนั ปิ โตเลียมไดอ้ ีกดว้ ย

แบบทดสอบก่อนเรียน/หลงั เรียน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สัปดาห์ที่ 1 หน่วยที่ 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ เวลาสอบ 10 นาที คาช้ีแจง ใหเ้ ลือกคาตอบท่ีถูกตอ้ งที่สุดเพียงคาตอบเดียว 1. ขอ้ ใดต่อไปน้ีเป็ นเช้ือเพลิงแขง็ ก. ไม่ , เบนชิน ข. ไม้ , ถ่านหิน ค. ถ่านโคก้ , น้ามนั เตา ง. เช้ือเพลิงอดั แท่ง , ปิ โตเลียม 2. ถา้ ไมใ้ หค้ า่ ความร้อนเทา่ ใด ก. 200 – 400 ๐C ข. 400 – 800 ๐C ค. 800 – 1000 ๐C ง. 1000 – 1200 ๐C 3. การวเิ คราะห์ถ่านหินแบงออกเป็นกี่วธิ ี ก. 2 วธิ ี ข. 3 วธิ ี ค. 4 วธิ ี ง. 5 วธิ ี 4. ถ่านหินแบง่ ออกเป็นกี่ประเภท ก. 2 ประเภท ข. 3 ประเภท ค. 4 ประเภท ง. 5 ประเภท 5. ถ่านหินประเภทไดเป็นถ่านหินท่ีคุณภาพต่าที่สุด ก. แอนทราไซน์ ข. บีทูมินสั ค. ลิกไนต์ ง. พิท

แบบทดสอบก่อนเรียน/หลงั เรียน รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อล่ืน สปั ดาห์ที่ 1 หน่วยที่ 2 ชื่อหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ เวลาสอบ 10 นาที 6. กระบวนการแปรรูปถ่านหินมีก่ีวธิ ี ก. 2 วธิ ี ข. 3 วธิ ี ค. 4 วธิ ี ง. 5 วธิ ี 7. การพฒั นาเทคนิคการใชถ้ ่านหินโดยตรง คือกระบวนการได ก. ฟลูอิไดวเ์ บด ข. การเลอร์กี ค. คอบเปอร์ทอตช์ ง. วงิ เลอร์ฟลูอิไดซ์เบด 8. การคาร์โบไนซ์ถ่านหินที่อุณหภูมิสูงใชอ้ ุณหภูมิเท่าได ก. 800 ๐C ข. 900 ๐C ค. 1000 ๐C ง. 1100 ๐C 9. การใชต้ วั เร่งปฏิกิริยามีก่ีกระบวนการ ก. 1 กระบวนการ ข. 2 กระบวนการ ค. 3 กระบวนการ ง. 4 กระบวนการ 10. การบวนการไดเ้ ป็นกระบวนการแปรรูปถ่านหินที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด ก. การคาร์โบไนซ์ ข. การแกซิไฟ ค. การใชต้ วั เร่ง ง. การคอบเปอร์ทอตช์

เฉลยแบบทดสอบ(ก่อนเรียน/หลงั เรียน) รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น สปั ดาห์ที่ 1 หน่วยท่ี 2 ช่ือหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ เวลาสอบ 10 นาที ขอ้ ก ข ค ง 1X 2X 3X 4X 5X 6X 7X 8X 9X 10 X

ใบวดั ผลคุณธรรม จริยธรรม และคุณธรรมและคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ รหสั 2101-2115 วชิ า เช้ือเพลิงและสารหล่อลื่น รายการวดั ผล หน่วยท่ี 2 ช่ือหน่วยเช้ือเพลิงแขง็ เข้าใจ ุคณสมบั ิตของไม่ เข้าใจกระบวนการผ ิลต ่ถาน ใบงานที่……..ชื่องาน…………………………………. ริหะเน ีบชย ินบดวิ ่ตานังยใๆนไห้ด้องเ ีรยน ีมความตรง ่ตอเวลา นกั ศึกษาระดบั …….หอ้ ง…………….กลุ่ม…………… สามารถทางานเ ็ปน ีทมได้ สามารถป ิฏบั ิตตมคาส่ังได้ ว.ด.ป………………………………..เวลา……………. คะแนนรวม ลาดบั ชื่อ-นามสกลุ คะแนนเตม็ 5 5 5 5 5 5 30 ลงชื่อ………………………………….. อาจารยผ์ สู้ อน

เกณฑ์กาหนดการวดั ผลคุณธรรมจริยธรรม และลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ รหสั 2101-2115 วชิ า เชื่อเพลิงและสารหล่อล่ืน ระดบั ช้นั ปวช.2 หน่วยท่ี 2 ชื่อหน่วย เช้ือเพลิงแขง็ ว.ด.ป.ปฏิบตั ิ ใบงานท่ี……………….ชื่องาน…………………………………เวลาปฏิบตั ิ……………………… ลาดบั ที่ รายการวดั ผลปฏิบตั ิงาน เกณฑก์ าหนดวดั ผล คะแนน 1 เขา้ ใจคุณสมบตั ิของไม่ ตอบคาถาม เรื่อง องคป์ ระกอบ 2 ของไมไ้ ด้ ตอบคาถามเร่ือง คุณสมบตั ิของ 2 ไมไ่ ด้ ตอบคาถามเร่ือง เปลวไปของ 1 ไม่ได้ 2 เขา้ ใจกระบวนการผลิตถ่าน ตอบคาถามเรื่อง ประเภทถ่าน 1 หินได้ ตอบคาถามเรื่อง การแปรรูป 2 ถ่านหินได้ ตอบคาถามเร่ือง ประโยชน์ของ 2 ถ่านหินได้ 3 มีระเบียบวนิ ยั ในหอ้ งเรียน ไม่คุยเสียงดงั 3 ไมเ่ ดินไปมา 2 4 มีความตรงตอ่ เวลา เขา้ หอ้ งตอ่ งเวลา 3 เขา้ หลงั เวลา 15 นาที 2 5 สามารถทางานเป็นทีมได้ ทางานกลุ่มเรียนร้อบ 3 ทางานเสร็จแต่ไม่เรียนร้อย 2 6 สามารถปฏิบตั ตามคาสง่ั ได้ ทากิจกรรมในหอ้ งไดค้ รบ 2 ส่งแบบฝึ กหดั 3

งานทมี่ อบหมายหลงั สอน คาช้ีแจง ใหต้ อบคาถามต่อไปน้ี 1. ไม้ มีคุณสมบตั ิอยา่ งไรบา้ ง ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. 2. ถ่านหินมีกี่ประเภท อะไรบา้ ง อธิบายมาพอเขา้ ใจ ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. 3. อธิบายการพฒั นาถ่านหินมาพอเขา้ ใจ ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. 4. บอกการเปรียบเทียบการแปรรูปถ่านหินมาพอเขา้ ใจ ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ..............................................................................................................................................

บันทกึ หลงั สอน บนั ทกึ เกี่ยวกบั กิจกรรมการเรียนการสอน .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. บนั ทกึ เกี่ยวกบั ส่ือการสอน .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .......................................................................................................................................... บนั ทกึ เก่ียวกบั เนือ้ หา .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. บนั ทกึ เกี่ยวกบั การวดั และประเมินผล .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. บนั ทกึ เกี่ยวกบั เวลาในการทาการเรียนการสอน .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. บนั ทกึ เกี่ยวกบั พฤติกรรมการเรียนการสอนของผ้เู รียน .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ลงชื่อ…………………………………….ผ้สู อน/ผ้บู ทั กึ (………………………………..) ............./...................../..............

ความคิดเห็นอาจารย์พเ่ี ลยี้ ง ลงช่ือ………………………………… (………………………………) วนั ที่……………………………….. ความคดิ เหน็ อาจารย์นิเทศ ลงชื่อ………………………………… (………………………………) วนั ที่………………………………..