Rehberlik Hizmetleri

e-bülten REHBERLİK HİZMETLERİ

1

REHBERLİK NEDİR? Eğitimde bir hizmet alanı olarak rehberlik demokratik bir ortam içerisinde öğ- rencinin duygusal, bedensel, sosyal ve zihinsel kapasitelerinin en ileri bir seviyede geliştirilmesini esas alan çalışmaları kapsar. Diğer bir ifade ile rehberlik, bireyin ken- dini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini geliştir- mesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleş- tirmesi için uzman kişilerce bireye yapılan psikolojik yardımlardır. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Okulda başarı ve akademik gelişme, bireysel ve toplumsal gelişmeler, birey- sel eğitsel ve mesleki gelişim alanlarında grupla ve bireysel olarak öğrencilere ihti- yaçlarını karşılamaları, sorunlarını gidermeleri açısından yapılan sistemli ve profes- yonel bir yardım sürecidir. Eğitim Sisteminde Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Gelişmiş ve demokratik toplumlarda eğitim-öğretim faaliyetlerinin önemi, eğitimden beklentiler ve beklentilerin yayıldığı alan giderek artmaktadır. Eğitimden beklenilenlerin genişlemesine ve yaygınlaşmasına karşın, eğitim etkinliklerinde hala öğretimin temel alınması, çağdaş eğitimde yetersiz bir yaklaşım ve tutum olarak görülmektedir. Öğrencinin yetenek ve becerilerinin en üst düzeyde gelişmesinde yalnızca öğretimin yapabilecekleri sınırlı olup, okullarda başka tür hizmet ve etkinlik- lere de ihtiyaç duyulmaktadır. Çağımızda eğitimdeki etkili ve önemli gelişmelerden biri de, \"Psikolojik Danış- ma ve Rehberlik\" hizmetlerinin okullarda yer almasıdır. Bu hizmetler öğrencinin geli- şiminin (gelişimin tüm alanlarında), bütüncül bir yaklaşımla ele alınmasını mümkün kılmıştır. Bu da okulun ve öğretimin etkinliğinin artmasına yol açmıştır. 2

Okullardaki Psikolojik Danışma ve Rehberlik (PDR) Hizmetleri Okulda PDR hizmetleri, öğrencinin kendini daha iyi tanıması, özelliklerinin far- kında olması, kendisine açık olan fırsatları ve seçenekleri tanıması, kendisi için ger- çekçi kararlar alabilmesi, potansiyellerini geliştirebilmesi, karşılaştığı engel ve sorun- lara karşı uygun baş etme becerileri gösterebilmesi ve çevresine uyum sağlayabil- mesi için yürütülen psikolojik yardım hizmetleridir. (Kaya,2004;sayfa 64) Okullarda yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri uzman bir psiko- lojik danışman tarafından yürütülmesi gereken hizmetlerdir. Fakat okuldaki psikolojik danışmanın okuldaki diğer personelin yardımının almadan bu hizmetleri sağlıklı bir şekilde yürütmesi mümkün değildir. Özellikle öğrenciler hakkında çeşitli bilgilerin toplanması ve onlara götürülecek hizmetlerin planlanmasında öğretmeler psikolojik danışmanlar için önemli birer başvuru kaynaklarıdır. Okullardaki psikolojik danışman, okul müdürü, müdür yardımcısı, sınıf rehber öğretmeni ve ders öğretmenlerinin ya- pacakları görevler Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği’nde ayrıntılı şekilde belirtilmiştir. 10 Kasım 2017 CUMA Resmî Gazete Sayı : 30236 MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI REHBERLİK HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ 3

Eğitim Sisteminde Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetlerinin Amacı Psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarının amacını ortaya koyabilmek için öncelikle, \"kendini gerçekleştirme\" (self-actualizing) kavramından hareket et- mekteyiz. Bu kavram alan literatüründe önemle üzerinde durulmaktadır ve insan ihtiyaçları arasında en üst düzeydeki ihtiyaç olarak belirlenmektedir. Buna göre, in- sanın davranışlarına yön veren ana güdü, insanın kendini gerçekleştirme güdüsü- dür. ►Kendisini gerçekleştirmekte olan bireyin taşıdığı özellikler, aslında, psikolojik sağlığı yerinde olan çağdaş insanda bulunması gereken özelliklerdir. Bunlar genel olarak şöyle özetlenebilir, Kendini gerçekleştirmekte olan birey daha yeterli bir kişiliğe sahiptir ve daha verimlidir. Kim olduğunu gerçekçi biçimde algılayabildiği gibi, kim olabileceği hakkında da tutarlı bir görüşe sahiptir. Hem kendisi hem de başkaları hakkında iyi düşüncelere sahiptir. İnsan değerlerine saygı duyar, ben- imser, geliştirir. Kendini gerçekleştirmekte olan birey geçmişten daha çok geleceğe dönüktür, yaratıcıdır. Kendine saygı duyar, kendini olduğu gibi kabul eder, duygu- larını açığa vurmaktan kaçınmaz. Değişmeye ve yeni yaşantılara açıktır. Kendini değişmekte olan dünyanın yine değişmekte olan gerçek bir parçası olarak görür. Kendini gerçekleştirme birey için yaşam boyu süren bir süreçtir. Her bireyin bu- nu belirli bir dönemde belirli bir gerçekleştirme düzeyi bulunmaktadır. İşte eğitimde psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin amacı öğrencinin eğitim-öğretim yaşantısı dahilinde kendini gerçekleştirmesine yardımcı ol- maktır ve bu amaç anlaşılacağı üzere Eğitim Sistemimizin genel amaçlarıyla da bü- yük ölçüde uyum içerisindedir. Eğitim süreci içinde rehberlik hizmetleri, öğrencinin gelişmesine ve uyumuna yardım etmeye yöneliktir. Rehberliğin temel ya da sonal (nihai) amacı bi- reyin kendini gerçekleştirmesidir. Kendini gerçekleştirme hümanistik psiko- loji ekolünün ortaya koyduğu bir kavramdır. 4

Ülkemizde Rehberlik Hizmetlerinin Tarihi Gelişimi Rehberlik bir bireyin başka bir bireye yaptığı yardım biçiminde sınırlı bir anla- yışla ele alınırsa, rehberlik insanoğlunun dünyada var oluşu ve dili öğrenmesi ile baş- lamıştır denilebilir. Ancak bu günkü anlam ve kapsamı ile Psikolojik Danışma ve Reh- berlik oldukça yeni bir anlayış ve uygulamadır. Rehberlik eğitimle başlamış olup, gü- nümüzde en yaygın PDR uygulamaları eğitimde sürdürülmekle birlikte, PDR bugün sadece okula yönelik bir hizmet değildir. Eğitimde öğretim ve yönetim etkinliklerinin dışında öğrenciye dönük hizmetle- rin tümüne öğrenci kişilik hizmetleri denmektedir. Bu hizmetlerin merkezinde ve te- melinde PDR hizmetleri olmak üzere kredi, burs, sağlık, özel eğitim ve sosyal yardım gibi çeşitli hizmetlerden oluşmaktadır. Günümüzdeki eğitim anlayışında her öğrencinin bireysel farklılıkları olduğu ka- bul edilerek öğrenci merkezli eğitim öğretim ortamı oluşturulmaya çalışılmaktadır. Bu nedenle eğitimi tamamlatıcı ve destekleyici bir hizmet olan PDR hizmetlerine önem verilmektedir. Ülkemizde rehberlik, uygulamalar bakımından yeni olmakla birlikte, fikir ve kavram olarak oldukça uzun bir geçmişe sahiptir. Özellikle, son yıllarda PDR, eğitim ortamında en çok sözü edilen bir kavram ve uygulama olarak görünmektedir. Doğ- rudan doğruya rehberlik olarak gösterilmemişse de okul programlarında ve okul yö- netmeliklerinde rehberlik anlayışına uygun bir çok kavramların uzun bir süredir yer aldığı görülmektedir. Bu tür yeniliklerin programlarda yer alması cumhuriyetin kurulu- şundan hemen sonraki yıllara kadar inmektedir. Kısaca özetlemek gerekirse... 1.Rehberlik fikir ve kavramı eğitimimize 1950’lerde girmeye başlamıştır. 1951- 1956 yılları arası eğitim sistemimizde rehberlik çalışmaları bakımından çok hareketli bir dönem olmuştur. Bu dönemde Türk-Amerikan işbirliği içinde, bir yandan Ameri- kalı uzmanlar eğitim sistemimizde incelemeler yapmak üzere Türkiye’ye davet edi- lirken, öte yandan ülkemizdeki bazı eğitimciler psikolojik danışma ve rehberlik ala- nında uzmanlaşmak üzere Amerika’ya gönderilmişlerdir. 5

2.Rehberlik konusunda ülkemizde 1951-1958 yıları arasında görülen hızlı çalış- malar ve gelişmeler daha sonra duraklamıştır. Bu duraklamada türlü etmenlerin et- kisi olmuştur. Bunlar arasında, yetişmiş personel yokluğu, yetkililerdeki inanç ve bilgi eksikliği, parasal desteğin bulunmayışı vb. sayılabilir. Ancak rehberlik fikir ve kavramı ülke düzeyinde yayılmaya, yeni hazırlanan program ve yönetmeliklerde etkisini gös- termeye devam etmiştir. Bu arada, örneğin, VII. Milli Eğitim Şurası rehberlik çalışma- ları ile ilgilenmiştir. 3.Ülkemizde okullarda psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarının başla- tılması bakımından ikinci beş yıllık kalkınma planı ve VIII. Milli Eğitim Şurası önemli bir dönüm noktası olmuştur. İkinci beş yıllık kalkınma planında Milli Eğitim Bakanlığınca okullarda planlı ve programlı rehberlik uygulamaları başlatılması öngörülmüştür. 4.IX. Milli Eğitim Şurası’nda alınana kararlar okullardaki psikolojik danışma ve rehberlik yeni ve önemli bir boyut kazandırmıştır. Ülke düzeyinde bütün orta dereceli okul programlarında rehberlik çalışmaları için haftada 2 saatlik bir süre ayrılmıştır. Bu karar rehberlik çalışmaları için gerekli olan zaman sorununu çözmede önemli bir adım olmuştur. 5.Okullarda rehberlik uygulamaları genişlerken bazı yüksek öğrenim kurumla- rımızda da psikolojik danışma ve rehberlik dalında lisans-üstü düzeyde akademik programlar başlatılmış; bu dalda ayrı bölümler kurulmuştur. Ülkemizde 1981 yılında yüksek öğretimde yapılan yeni düzenlemeler sonucunda PDR alanı eğitimde psiko- lojik hizmetler anabilim dalları içinde bir bilim dalı olarak yerini almış; psikolojik danış- ma ve rehberlikte lisans programları başlatılmıştır. Rehberlik Hizmetlerinin Kapsamı Rehberlik hizmetleri, öğrencinin her yönüyle gelişmesini ve böylece onun ken- dini gerçekleştirmesini amaçlayan psikolojik yardım hizmetlerini kapsadığı için bu hizmetlerin bir bütünlük içinde verilmesi gereği önem taşır. Rehberlik kapsamında verilecek hizmet türleri, genel olarak bu hizmetlerin verildiği eğitim kademesi, kuru- mun nitelikleri, hizmetlerin temel işlevleri ya da hangi alandaki problemlerin çözü- müne yönelik olarak organize edildiğine bağlı olarak değişebilir. Ancak okulda ya- pılması gereken rehberlik hizmetleri aşağıdaki gibidir. ►Rehberlik hizmetleri bir bütündür, birbirini tamamlar. ►Hizmetler birbirinin alanını kısmen kapsasa da kendine özgü etkinlikleri de içerir. ►Tüm hizmetlerin merkezinde psikolojik danışma yardımı yer alır. ►Hizmetler arasındaki ilişkiler aynı yoğunlukta olan çok yönlü bir yapıya sahiptir. 6

1.Psikolojik Danışma Hizmeti Psikolojik danışma “bireyin karar verme ve problem çözme ihtiyaçlarını karşı- layarak gelişim ve uyumunu sürdürmesine yardımcı olmak amacıyla bireyle yüz yü- ze kurulan psikolojik yardım ilişkisidir”. (Gibson ve Mitchell 1990) Bu hizmet yetişmiş uzman kişilerce verilen profesyonel bir hizmettir. Okuldaki rehberlik uzmanı (veya bu alanda yetişmiş uzman) tarafından verilir. 2.Oryantasyon Hizmeti (Yeni Ortama Alıştırma) Bu hizmet bir okula yeni başlayan öğrencilere eğitim yılı başında, okulu, kural- larını, işleyişini tanıtmak, okul ve o çevrede ihtiyaçlarını nasıl karşılayacakları hakkın- da bilgi vermek ve böylece yeni girdikleri ortama kısa sürede alışmalarına yardımcı olmak üzere yapılan çalışmalardır. Daha genele anlamda oryantasyon “Yeni bir işe, yeni bir okula, üniversiteye giren kişinin çevresine, işine, okuluna alışabilmesi için başladığı iş ya da okul çevresinde bulunan yetkiler tarafından hazırlanan özel ve oldukça kısa süreli bir eğitim programıdır. (Ceylan, 1995) Buradan da anlaşılıyor ki oryantasyon hizmetini verecek psikolojik danışma- nın/rehber öğretmenin bulunduğu yerde yani okulda yerleşik ve o ortamı biliyor ol- ması önemli bir noktadır. 3.Bireyi Tanıma Hizmeti Rehberlik hizmetleri içinde, öğrencinin gelişimine ve uyumuna yardımcı olabil- mek için onu tanımak gereklidir. Bireyin yetenekleri, özellikleri, güçlü ve sınırlı yönleri, beklenti ve idealleri, ailevi koşulları, başarı durumu, ilgileri vb. yönleri hakkında çeşitli bilgiler onun gelişimini izlemek ve yardımcı olmak için kullanılır. Bireyin tanınmasında sınıf öğretmenlerinin desteklenmesi ve iş birliği için okulda psikolojik danışmanın/ rehberlik öğretmeninin bulunması önemli ve vazgeçilmez bir husustur. 4.Bilgi Toplama ve Yayma Hizmeti Bireyin kendini gerçekleştirebilmesi için öncelikle kendini tanıması ve bulundu- ğu çevrede içinde yaşadığı toplumda kendini nasıl geliştirebileceğini iyi değerlen- dirmesi gerekir. İşte bilgi toplama hizmetleri öğrencinin gerek duyabileceği her türlü bilgiyi onun yararlanmasına sunmak için yapılan çalışmalardır. Örneğin: seçmeli derslerin bulunduğu bir sistemde öğrenciye seçmeli derslerin kapsamı, amacı, ka- zandıracakları hakkında bilgi verilmesi gerekir. Ya da temel eğitim sonunda öğren- cilere gidecekleri çeşitli liseler, bunların yapısı, niteliği, giriş koşulları gibi bilgiler veril- melidir. Aynı şekilde lise öğrencilerine de üst eğitim kurumları, üniversiteler ve koşul- ları vb. bilgiler verilmesi gerekir. Özellikle mesleğe yönelmede meslekleri tanıtmak amacıyla güncel ve yeterli bilgilerin verilmesi gençlerin doğru ve isabetli bir karar vermelerine yardımcı olacaktır. Bunların yanı sıra okuldaki ve çevredeki eğitsel ve kültürel etkinlikler, yardım hizmetleri, yararlanılabilecek kurumlar, part time iş olanakları, mezun olduktan son- raki iş olanakları hakkında bilgiler…gibi öğrencilerin kendini geliştirmesi için ihtiyaç duyacağı her türlü bilginin toplanması, tasnifi, öğrencilerin yaralanmasına sunulması ve paylaşılması çalışmaları bu gruba girer. 7

5.Yöneltme ve Yerleştirme Hizmetleri Öğrenci kendini tanıdıkça ve kendi gelişimi için yararlanabileceği bilgileri edindikçe bu iki grup bilgiyi kullanarak gelişime uygun durumlara yönelmeye başla- yacaktır. İşte öğrencinin kendine uygun bir eğitim kurumuna, branşa, işe ya da mesleğe yönelmesi ve o konuma yerleşmesi için yapılabilecek yardım hizmetleri bu gruba girer. Ayrıca öğrencinin okul içi ya da okul dışı bir sosyal etkinliğe yönelmesi, psikolojik danışma hizmetinden yararlanması için teşvik edilmesi, seçmeli derslerden kendi gelişime yardımcı olacak alanları seçmesi, eğitim sırasında uygun kısa süreli iş, staj, uygulama alanlarına yönelmesine ve yerleşmesine yardım edici bütün çalış- malar bu hizmetlerin içine girer. Genel olarak bu hizmetlerin amacı bireyi içinde bu- lunduğu durumdan bir üst basamağa, gelişimi ve uyumu açısından daha iyi bir ko- numa yöneltmek ve yerleştirmek için çalışmaktır. Bu hizmetin yürümesi için öğretmenin, psikolojik danışmanın/rehber öğretme- nin, okul yöneticisi ve velilerle iş birliği içinde olması gereklidir. 6.İzleme ve Değerlendirme Hizmeti İzleme ve değerlendirme hizmeti, yapılan önceki hizmetlerin bir devamı gibi düşünülebilir. Yöneltme ve yerleştirme sürecinin sonu ne olmuştur? Örneğin: psikolo- jik danışma yardımı alan öğrencide bu hizmetin sonucu beklenen değişiklik gerçek- leşmiş midir? Oryantasyon hizmetleri öğrencilere ne ölçüde yararlı olmuştur? Okul içinde bir eğitici kola yerleştirdiğimiz öğrenci ya da okul dışında part-time işe yerleş- tirdiğimiz öğrenci o konuma ne derece uyum sağlamıştır? Bütün durumların izlenip değerlendirilmesi yapılan hizmetlerin etkinliğini anlamak, gerekiyorsa yardım hizmet- lerini sürdürmek, yeni düzenlemeler yapmak için gerekir. Buradan da anlaşılabileceği gibi sağlıklı bir izleme ve değerlendirme hizmeti verilebilmesi için rehber öğretmenin/psikolojik danışmanın okulunda uzun bir zaman yerleşik bulunmasını ön plana çıkarmaktadır. 7.Müşavirlik (Konsültasyon) Hizmeti Rehberlik hizmetleri kapsamına, doğrudan öğrenciye yönelik olmayan ancak yapılacak hizmetlerin niteliğini etkileyecek, bazı hizmetler daha girer. Örneğin: “çevre ve veli ile ilişkiler” ya da “araştırma-geliştirme” hizmetleri gibi. Önemli görülen bir başka hizmet müşavirlik (konsültasyon) hizmetidir. Bu hizmet, okuldaki rehberlik uzmanının, öğretmen ve yöneticilerin ortak bir rehberlik anlayışı kazanmaları, bu alanlardaki bilgi ve becerilerini artırmaları için onlara yardımcı olmasıdır. (Kepçeoğlu 1993). Bir diğer deyişle okuldaki rehberlik uzmanı ile öğrencinin eğitimi ve yetiştirilmesi ile ilgili bir ya da daha fazla sayıda kişinin (öğretmen yönetici, veli…) iş birliği içinde, öğrencinin gelişmesine yönelik olarak kurdukları yardım ilişkisidir (Akmam 1994). Okuldaki psikolojik danışmanın/rehberlik uzmanının, kendi uzmanlık alanında sahip olduğu bilgi ve becerilerini öğretmen, veli ve yöneticilerin hizmetine sunması, onları bu konuda kendilerini geliştirmesine yardımcı olması, ortak ve yeterli bir reh- berlik anlayışının gelişmesine çaba harcaması müşavirlik hizmetlerinin kapsamına girer. Uzman, rehberlik çalışmaları sırasında öğretmen ve yöneticilere gerek duy- dukları yardımı vermeye, karşılaşılan güçlükleri birlikte çözmeye, onlara uzmanlık 8

alanı ile ilgili müşavirlik yapmaya her zaman hazır ve istekli olmalıdır. Çünkü bu uz- manın en önemli görevlerinden biridir. Böylece okullarda ortak bir rehberlik anlayışı- nın gelişmesine yardım edebilir. Bütün bu hizmetler, kolayca anlaşılabileceği gibi birbirini tamamlayan, birbiri- ni destekleyen bazı noktalarda iç içe girmiş hizmetlerdir. Bir hizmet grubunu çıkarsak diğer tüm hizmetler aksar, eksik kalır. Tümü de öğrencinin gelişi, uyumu, daha başa- rılı ve mutlu olması için gereklidir. 1) Eğitsel Rehberlik Bireyler, beden yapıları, duy- gu özellikleri, sosyal durumları ve ze- ka seviyeleri yönünden birbirlerin- den derece derece ayrılıklar göste- rirler. Eğitimde eşitlik denilince, bu bireysel ayrılıklar göz önüne alınarak bu ayrılıkların gerektirdiği ilgi, ihtiyaç ve isteklere cevap vermek akla gel- mektedir. Bu duruma göre okul, sa- dece bilgi veren bir yer değil, bu- nun yanında, her çocuğun birbirin- den ayrı olan büyüme, gelişme ve dolayısıyla öğrenme özelliklerini de dikkate alan bir yerdir. Yani okulda eşit eğitim imkanları içinde her ço- cuk ilgi, istidat ve kabiliyet oranında en üstün bir seviyede yetiştirilmelidir. Bireyin kendi kabiliyet, ilgi, ihti- yaç ve imkanlarını uygun bir öğre- nim dalını seçip bu öğrenim dalında başarı ile ilerlemesini sağlamak için yapılan yardımlara Eğitsel Rehberlik denir. Bu tanımdan, eğitimle ilgili rehberliğin, öğrencinin okulda iyi bir uyum sağlaması ve eğitimle ilgili gelişimine yardım edilmesi amacının güdüldüğü açıkça anlaşılmaktadır. 9

2) Mesleki Rehberlik Meslek seçimi bireylerin belirli bir yaştan sonraki yaşamlarında onların ba- şarılı ve mutlu olarak gelişmelerini ve böylece kendini gerçekleştirebilmelerini etkileyecek en önemli olaylardan biri niteliğindedir. Mesleki Rehberlik; türlü meslekleri tanımaları ve kendi kişisel özel- liklerine uygun olan meslekleri seçmeleri, mesleklere hazırlanmaları ve meslekte gelişmeleri amacı ile bireylere yapılan yardımlar olarak tanımlanabilir. Mesleki rehberlik çalışmaları üç ana grupta top- lanır. 1.Öğrencileri tanıma 2.Mesleklerin incelenmesi 3.Bireyin kişisel nitelikleri ile mesleklerin gerektirdiği özellikler arasında bağlantı kurma. 3) Bireysel (Kişisel) Rehberlik Bireylerin kendileri ile ilgili kişisel problemlerin çözümü ile yapılan psikolo- jik yardımlar kişisel rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri olarak bir grupta toplanabilir. Kişisel problemler psikolojik danışma ve rehberlik alanına mesleki ve eğitsel problemler boyutundan sonra girmiş yeni bir boyuttur. Kişisel problemler bireyin sosyal ilişkileri ile yakından ilgili görüldüğünden son yıllarda bu boyut için “kişisel-sosyal rehberlik ve psikolojik danışma” deyiminin kullanıldığı dikkati çekmektedir. Problemin asıl kaynağı ne olursa olsun her problem bir ölçüde kişisel- dir. Hatta , dışarıdan bakıldığı taktirde örneğin, bir grup öğrenci için aynı gibi görü- nen belirli bir eğitsel sorun yada bir meslek seçimi sorunu aslında tek tek her öğren- cide farklı etkiler yaratabilir. Onun için, genel bir kural olarak psikolojik danışma ve rehberlikte bireylerin problemlerini dışarıdan değerlendirmek; bunları önem sırasına koymak uygun değildir. Daha başlangıçta gerçekten eğitsel yada mesleki görü- nümde olan sorunları zamanında bir çözüme bağlanamazlarsa bunların birey üzerindeki olumsuz etkileri de artmakta ve bu sorunlar zamanla daha çok kişisel sorun özellikleri göstermektedir. 10

1.Her birey seçme özgürlüğüne sahiptir. 2.Rehberlik hizmetlerinde insana saygı esastır. 3.Rehberlik hizmetlerinden yararlanmada gönüllülük esastır. 4.Rehberlik yaşam boyu yararlanılabilecek bir hizmettir. 5.Rehberlik hizmetlerinin bireysel boyutunda gizlilik esastır. 6.Rehberlik hizmetleri ilgililerin iş birliği ile yürütülmelidir. 7.Rehberlik tüm öğrencilere açık bir hizmettir. 8.Rehberlik hizmetlerinde bireysel farklılıklara saygı esastır. 9.Rehberlik hizmetleri hem bireye hem de topluma karşı sorumludur. 10.Rehberlik hizmetleri eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır. UNUTMAYIN ! 11