หยพารดะเฝมตนตา กนอางยปสรวัะัสชดิ์า์� สัแมั สพงันั สธุุร์ิ์ิยวงษ์์ “รู้�้ไหมมนุุษย์์เราสามารถสร้้างฝนที่่�ตกลงมาจากฟ้้าได้้นะ” คำถามชวนคิิด จากคุุณครูทู ี่ผ่� มจำได้ข้ ึ้้�นใจมาตั้�งแต่ส่ มัยั ยังั เป็น็ เด็ก็ เราเรียี กว่า่ ฝนเทียี ม และ “ทราบหรือื ไม่ว่ ่า่ ฝนเทีียมเกิดิ ขึ้น้� ได้อ้ ย่า่ งไรและเพราะเหตุใุ ดถึึงต้้องมีีการทำฝนเทีียม” ฝนเทียี มเกิิดจาก พระราชดำริิของพระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร เมื่อ�่ ปีี ๒๔๙๘ เนื่อ�่ งจากพระองค์ไ์ ด้ท้ อดพระเนตรความทุุกข์ย์ ากของประชาชนชาวอีสี าน ที่ม่� ีสี ภาพพื้้�นที่่� ที่ม่� ีคี วามแห้ง้ แล้ง้ ไม่ม่ ีนี ้ำ้ สำหรับั อุุปโภคบริิโภค แล้ว้ พระองค์ท์ รงทำให้ก้ ้อ้ นเมฆกลายเป็น็ ฝนหยดแรกที่ต่� กลงบน ผืืนแผ่น่ ดิินไทยได้ส้ ำเร็จ็ นี่่ค� ืือที่ม�่ าของหยาดน้ำ้ ฝนที่เ�่ กิิดขึ้�้ นด้ว้ ยพระเมตตาของพระองค์์ คนไทยจึึงเรียี ก ฝนเทียี มว่า่ “ฝนหลวง” “ฝนหลวง” คืือ โครงการที่เ่� กิิดขึ้�้ นจากพระราชดำริิ เครื่่�องบิินเซสนา ของพระบาทสมเด็จ็ พระบรมชนกาธิเิ บศร มหาภูมู ิิพลอดุุลยเดช ไอน้้ำในมวลอากาศอิ่�่มตััว ก็็จะเกิิดกระบวนการกลั่่�นตััว มหาราช บรมนาถบพิิตร ที่ม�่ ีพี ระราชประสงค์เ์ พื่อ�่ สร้า้ ง ของไอน้้ำในมวลอากาศขึ้�้ นบนแกนกลั่่�นตััว และเกิิดเป็็น ฝนเทีียมสำหรัับบรรเทาความแห้้งแล้้งให้้แก่่เกษตรกร ฝนตกลงมา ฉะนั้้�นสารเคมีที ี่ใ�่ ช้จ้ ึึงประกอบด้ว้ ย สูตู รร้อ้ น เมื่อ�่ คราวที่เ่� สด็จ็ พระราชดำเนิินไปทรงเยี่่ย� มราษฏรในพื้้�นที่�่ เพื่่�อกระตุ้�้ นเร่่งเร้้ากลไกการหมุุนเวีียนของบรรยากาศ ภาคตะวันั ออกเฉียี งเหนืือ เมื่อ่� ปีี ๒๔๙๘ ได้ท้ รงรับั ทราบ สููตรเย็็น เพื่่�อกระตุ้�้ นกลไกการรวมตััวของละอองเมฆ ถึึงความเดืือดร้้อนทุุกข์์ยากของราษฎรและเกษตรกรที่�่ ให้โ้ ตขึ้�้ นเป็น็ เม็ด็ ฝน และสูตู รที่ใ�่ ช้เ้ ป็น็ แกนดูดู ซับั ความชื้้�น ขาดแคลนน้้ำอุุปโภคบริิโภคและทำการเกษตร จึึงได้้ เพื่่�อกระตุ้�้ นกลไกระบบการกลั่่�นตััวให้้มีีประสิิทธิิภาพ พระราชทานโครงการพระราชดำริิ “ฝนหลวง” ซึ่ง� เป็น็ สูงู ขึ้�้ น โครงการค้น้ คว้า้ ทดลอง ปฏิิบัตั ิิการฝนเทียี มหรืือฝนหลวงขึ้้�น การทำฝนหลวงเป็็นกรรมวิิธีีการเหนี่่�ยวนำน้้ำ จากฟ้า้ จะต้อ้ งให้เ้ ครื่อ�่ งบิินที่ม่� ีอี ัตั ราการบรรทุุกมาก ๆ บรรจุุสารเคมีีขึ้�้ นไปโปรยในท้้องฟ้้า โดยดููจากความชื้้�น จำนวนเมฆ และสภาพของทิิศทางลมประกอบกันั ปัจั จัยั สำคัญั ที่ท่� ำให้เ้ กิิดฝนคืือ ความร้อ้ นชื้้�นปะทะความเย็น็ และ มีีแกนกลั่่�นตััวที่่�มีีประสิิทธิิภาพในปริิมาณที่่�เหมาะสม กล่่าวคืือ เมื่�่อมวลอากาศร้้อนชื้้�นที่�่ระดัับผิิวพื้้�นลอยขึ้�้ นสู่่� อากาศเบื้�องบน อุุณหภูมู ิิของมวลอากาศจะลดต่่ำลงจนถึึง ระดัับหนึ่่ง� หากอุุณหภูมู ิิที่�่ลดต่่ำลงนั้้�นมากพอที่จ่� ะทำให้้ 49วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕
กระบวนการทำฝนหลวง เริ่ม�่ จากการตรวจสอบสภาพอากาศในพื้้�นที่ท�่ ี่ต�่ ้อ้ งการให้ฝ้ นตก อาศัยั หลักั การทาง วิิทยาศาสตร์์ ที่ท่� รงอธิบิ ายให้เ้ ข้า้ ใจได้ง้ ่า่ ย ๆ เรียี กว่า่ การโจมตีแี บบแซนด์ว์ ิิช มีี ๓ ขั้้�นตอน ขั้น�้ ตอนที่ห�่ นึ่ง�่ “ก่อ่ กวน” คืือทำให้เ้ กิิดก้อ้ นเมฆจำนวนมาก การดัดั แปรสภาพอากาศขณะนั้้�นเพื่อ่� เร่ง่ หรืือ เสริิมการเกิิดและก่อ่ รวมตัวั ของเมฆด้ว้ ยการก่อ่ กวนสมดุุลของมวลอากาศเป็น็ แห่ง่ ๆ โดยการโปรยสารเคมีปี ระเภท ดููดความชื้้�นแล้้วทำให้้อุุณหภููมิิสููงขึ้�้ นในระดัับความสููงที่่�ใกล้้เคีียงกัับระดัับการกลั่่�นตััว และโปรยสารเคมีีประเภท ที่เ�่ มื่อ่� ดูดู ซับั ความชื้้�นแล้ว้ ทำให้อ้ ุุณหภูมู ิิลดต่่ำลงที่ร่� ะดับั สูงู ประมาณ ๗,๐๐๐ ฟุุต ทั้�งนี้�เพื่อ�่ ช่ว่ ยให้เ้ กิิดเมฆเร็ว็ ขึ้�้ นและ มีปี ริิมาณมากกว่า่ ที่เ่� กิิดตามธรรมชาติิ โดยเริ่ม�่ ก่อ่ กวนในช่ว่ งเวลาเช้า้ ทางด้า้ นเหนืือลมของพื้้�นที่เ�่ ป้า้ หมายหวังั ผล และในอากาศต้อ้ งมีคี วามชื่น�่ สัมั พัทั ธ์ป์ ระมาณ ๖๐% ขั้�้นตอนที่่�สอง “เลี้้ย� งให้้อ้้วน” คืือเพิ่่�มขนาดก้้อนเมฆให้้ใหญ่่ขึ้�้ น เป็็นการดััดแปรสภาพอากาศและ เมฆขณะนั้้�น เพื่อ่� เร่ง่ หรืือเสริิมการเจริิญก่อ่ ตัวั ของเมฆให้ม้ ีขี นาดใหญ่แ่ ละหนาแน่น่ ยิ่ง่� ขึ้้�น ด้ว้ ยการกระตุ้�้ นหรืือเร่ง่ การเจริิญเติิบโตของก้อ้ นเมฆที่ก่� ่อ่ ตัวั แล้ว้ ให้ม้ ีขี นาดใหญ่ข่ ึ้้�นทั้้�งฐานเมฆและยอดเมฆ ขนาดหยดน้ำ้ ใหญ่ข่ ึ้้�นและปริิมาณน้ำ้ ในก้้อนเมฆมากขึ้้�น จนหนาแน่่นเร็็วกว่่าที่�่จะปล่่อยให้้เจริิญเองตามธรรมชาติิ ด้้วยการโปรยสารเคมีีประเภทที่�่ เมื่อ�่ ดูดู ซับั ความชื้้�นแล้ว้ ทำให้อ้ ุุณหภูมู ิิลดต่่ำลงที่ร�่ ะดับั ฐานเมฆหรืือทับั ยอดเมฆหรืือระหว่า่ งฐานและยอดเมฆ โดยบิินโปรย สารเคมีเี ข้า้ สู่่�ก้อ้ นเมฆโดยตรง หรืือโปรยรอบ ๆ และระหว่า่ งช่อ่ งว่า่ งของก้อ้ นเมฆทางด้า้ นเหนืือลมให้ก้ ระแสลม พัดั พาสารเคมีเี ข้า้ สู่่�ก้อ้ นเมฆ หรืือโปรยสารเคมีสี ูตู รร้อ้ นสลับั สูตู รเย็น็ ทับั ยอดเมฆ หรืือที่บ่� ริิเวณพื้้�นที่ใ่� ต้ล้ มของ บริิเวณที่เ่� ริ่ม�่ ต้น้ ก่อ่ กวน ทั้�งนี้้�สุุดแล้ว้ แต่ส่ ภาพของเครื่อ�่ งบิิน ภูมู ิิอากาศ และอากาศขณะนั้้�นจะอำนวยให้้ และขั้น�้ ตอนที่ส่� าม “โจมตีี” คืือขั้้�นตอนการดัดั แปรสภาพอากาศในก้อ้ นเมฆที่ม�่ ีขี นาดใหญ่แ่ ละมีคี วาม หนาแน่น่ เพิ่่�มมากขึ้�้ น โดยบิินโปรยสารเคมีีประเภทที่�ท่ ำให้อ้ ุุณหภููมิิลดต่่ำลงเข้า้ ไปในเมฆโดยตรงที่่�ฐานเมฆ หรืือ ยอดเมฆทางด้า้ นเหนืือลม หากยอดเมฆสูงู ไม่เ่ กิิน ๑๕,๐๐๐ ฟุุต จะใช้เ้ ครื่อ�่ งบิิน ๒ ลำ โปรยพร้อ้ มกันั แบบแซนด์ว์ ิิช ลำแรกจะโปรยผงเกลืือแป้้งที่่�ระดัับความสููงประมาณ ๑๐,๐๐๐ ฟุุตเพื่่�อดููดซัับความชื้้�น ซึ่�งจะทำให้้เม็็ดน้้ำมีี ขนาดใหญ่่ขึ้�้ นและหล่่นลงมารวมกัับเม็็ดน้้ำอยู่�บริิเวณฐานเมฆและเครื่่�องบิินลำที่�่สองบิินทำมุุมเยื้�องกัับลำแรก ๔๕ องศา และโปรยผงยูเู รียี บริิเวณฐานเมฆเพื่อ่� ให้อ้ ุุณหภูมู ิิเย็น็ ลง ทำให้เ้ ม็ด็ น้ำ้ หล่น่ มาเป็น็ ฝน 50 วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำเดืือน ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕
ฝนเทียี มนั้้�น มีคี นคิิดค้น้ กันั มานานแล้ว้ มีมี าก่อ่ น ต้อ้ งมีฝี น “ฝนหลวง” จึึงถืือกำเนิิดขึ้�้ นสำหรับั ประเทศไทย ที่ป�่ ระเทศไทยเราคิิดและใช้้ สำเร็จ็ บ้า้ งไม่ส่ ำเร็จ็ บ้า้ งแต่ม่ า ฝนหลวงไม่ไ่ ด้ถ้ ูกู คิิดค้น้ ขึ้้�นด้ว้ ยเรื่อ�่ งความต้อ้ งการชื่อ�่ เสียี ง ประสบความสำเร็จ็ ในประเทศไทย ฝนเทียี มหรืือฝนหลวง ไม่ไ่ ด้ม้ ีตี ้น้ เหตุุหลักั ประการแรกด้ว้ ยเรื่อ�่ งความก้า้ วหน้า้ ทาง ของประเทศไทยเริ่ม�่ ใช้ใ้ นปีี ๒๔๙๘ โดยพระบาทสมเด็จ็ วิิทยาศาสตร์์ แต่เ่ กิิดขึ้้�นเพราะความต้อ้ งการให้ป้ ระชาชน พระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช มีชี ีวี ิิตความเป็น็ อยู่�ที่ด่� ีขี ึ้�้ น บรมนาถบพิิตร ทรงคิิดค้้นกรรมวิิธีีแบบใหม่่ คืือการ “ฝนเทียี มไม่ใ่ ช่เ่ รื่อ�่ งลวงโลก แต่ม่ ีีข้้อจำกัดั ในการนำ ปรัับปรุุงเปลี่�่ยนแปลง (Modify) แนวคิิดที่�่มีีอยู่�เดิิม ไปใช้”้ (และไม่ไ่ ด้ส้ ่ง่ ผลกระทบต่อ่ สิ่ง�่ แวดล้อ้ ม) แต่ม่ ีขี ้อ้ จำกัดั ให้้ทำได้จ้ ริงิ และมีีประสิทิ ธิภิ าพ เหมาะกับั สภาพภููมิสิ ังั คม และปัจั จัยั ที่จ่� ำเป็น็ ในการนำไปปฏิิบัตั ิิ โดยเฉพาะในพื้้�นที่�่ นั้้น� ๆ ถ้า้ จะเปรียี บเทียี บให้เ้ ห็น็ ภาพเหมืือนกับั การที่ค�่ ิิดค้น้ แล้้งที่่�อากาศมีีความชื้้�นต่่ำและไม่่สามารถทำให้้เกิิดการ และพัฒั นารถยนต์์ เช่น่ นายเอ คิิดค้น้ รถยนต์ข์ ึ้้�นมาเป็น็ ก่อ่ ตัวั ของเมฆฝนได้ง้ ่า่ ย การทำฝนเทียี มเป็น็ กรรมวิิธีที าง คนแรกของโลก ซึ่�งขัับเคลื่�่อนโดยใช้้พลัังงานจากน้้ำมััน วิิทยาศาสตร์ท์ ี่เ�่ ลียี นแบบการเกิิดฝนในธรรมชาติิ โดยต้อ้ ง พอมายุุคหนึ่่�งนายบีีก็็ได้้คิิดค้้นรถยนต์์ที่�่ใช้้พลัังงานไฟฟ้้า หาก้อ้ นเมฆที่พ่� อจะเกิิดฝนได้้ แล้ว้ เร่ง่ ให้เ้ กิิดการควบแน่น่ ขึ้�้ นเป็น็ เจ้า้ แรกของโลก บางคนก็อ็ าจจะกล่า่ วว่า่ ฝนเทียี ม ของเมฆขึ้้�นด้ว้ ย ๓ ขั้้�นตอน คืือ ก่อ่ กวน เลี้�ยงให้อ้ ้ว้ น และ ของเมืืองนอก ฝนหลวงของคนไทย แต่ส่ ิ่ง�่ ที่ป่� ระจักั ษ์ช์ ัดั โจมตีี คืือการที่ห�่ ลาย ๆ ประเทศมาศึึกษาเรื่อ�่ งฝนเทียี มในไทย เพราะฝนเทีียมที่�่คิิดค้้นในไทยมีีประสิิทธิิภาพมากกว่่า ประเทศไทยมีสี ถานการณ์น์ ้ำ้ ที่ผ�่ ันั ผวนเปลี่่ย� นแปลง มีกี ารพัฒั นาต่อ่ ยอด จนในที่ส่� ุุดพระองค์ก์ ็ท็ รงพบว่า่ ต้อ้ ง อย่า่ งต่อ่ เนื่อ�่ ง ภาวะเสี่่ย� งต่อ่ การขาดแคลนน้ำ้ ในหลายพื้้�นที่�่ ทำอย่่างไรบ้า้ ง ฝนถึึงจะตกโดยไม่ต่ ้อ้ งรอแค่เ่ พีียงสภาพ อัันเนื่�่องมาจากความต้้องการน้้ำที่่�มากขึ้�้ นและความ ดิินฟ้า้ อากาศจะอำนวย นี่่เ� ป็น็ ความรู้�ที่เ่� กิิดจากการพัฒั นา แปรปรวนของสภาพภููมิิอากาศที่่�ก่่อให้้เกิิดน้้ำท่่วม ต่่อยอดของพระองค์์ ในวัันที่่�เราคิิดเรื่�่องนี้�ได้้ ฝนเทีียม และน้้ำแล้้ง คืือสาเหตุุที่่�ต้้องมีีโครงการเติิมน้้ำในเขื่�่อน ในที่่�อื่่�น ๆ ยัังคงเป็็นแนวคิิดที่่�อยู่�ระหว่่างการพััฒนา และพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตของประชาชนที่่�ต้้องการใช้้น้้ำ แ ต่่ ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย เ ป็็ นช า ติิ แ ร ก ที่่� น ำ แ น ว คิิ ด นี้ � ม า ท ำ ไ ด้้ อุุปโภคบริิโภคและทำการเกษตรในพื้้�นที่่�แห้้งแล้้ง สำเร็จ็ จริิง อีกี ทั้�งยังั สามารถรับั รองได้ว้ ่า่ ฝนจะตกลงบน ถึึงแม้ว้ ่า่ ประเทศไทยมีปี ริิมาณฝนตกเพิ่ม�่ มากขึ้�้ นแต่ข่ ้อ้ มูลู พื้้�นที่เ่� ป้า้ หมายถึึงร้อ้ ยละ ๙๕ รายงานจากกรมชลประทาน (ที่ม่� า : เว็บ็ ไซต์ส์ ำนักั ข่า่ ว กรมประชาสัมั พันั ธ์์ วันั ที่่� ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๖๑) พบว่า่ จากผลสำเร็็จนี้้�ต่่างชาติิถึึงได้้ยกย่่องและมอบ สถานการณ์์น้้ำในอ่่างเก็็บน้้ำขนาดใหญ่่ยัังคงมีีน้้ำใช้้ใน สิิทธิิบัตั รให้้ การจะได้ส้ ิิทธิิบัตั รนั้้�น ไม่ใ่ ช่ว่ ่า่ คิิดอะไรขึ้�้ นมา ปริิมาณน้้อยกว่่าความต้้องการของประชาชน จึึงได้้มีี ก็ไ็ ด้้ แต่จ่ ะต้อ้ งมีกี ารตรวจสอบว่า่ คิิดขึ้้�นเองหรืือไม่แ่ ละ ปฏิิบััติิการฝนหลวงไว้้เตรีียมความพร้้อมและวางแผน ได้ผ้ ลจริิงตามที่ร�่ ะบุุหรืือไม่่ คืือเป็น็ วิิทยาศาสตร์ท์ ี่พ�่ ิิสูจู น์์ ขึ้�้ นบิินปฏิิบัตั ิิการฝนหลวงในภารกิิจทำฝน เพิ่ม�่ ปริิมาณน้ำ้ ได้้ ทำกี่่ค� รั้�งก็ไ็ ด้ผ้ ลเหมืือนเดิิม การบิินทดลองปฏิิบัตั ิิการ ในเขื่่�อนและอ่่างเก็็บน้้ำ เพื่�่อช่่วยเหลืือการเกษตรตามที่่� ท ำ ฝ น ห ล ว ง บ นท้้ อ ง ฟ้้ า เ ป็็ น ค รั้ � ง แ ร ก เ กิิ ด ขึ้้�น เ มื่�่ อ วัั น ที่่� ประชาชนต้อ้ งการ ๑ กรกฎาคม ๒๕๑๒ บริิเวณเหนืืออุุทยานแห่่งชาติิ เขาใหญ่่ และได้ท้ ดลองต่อ่ เนื่อ�่ งมาอีกี หลายครั้�งจนประสบ สนามบิินที่ส�่ นับั สนุุนภารกิิจขึ้้�นบิินปฏิิบัตั ิิการฝนหลวง ความสำเร็จ็ ได้น้ ำไปช่ว่ ยเหลืือประชาชนครั้�งแรกในช่ว่ ง ของกรมฝนหลวงและการบิินเกษตรมาอย่า่ งยาวนาน คืือ ปลายปีี ๒๕๑๔ และปฏิิบัตั ิิติิดต่อ่ กันั มาทุุกปีจี นถึึงปัจั จุุบันั สนามบิินท่า่ ใหม่่ จังั หวัดั จันั ทบุุรีี ปัจั จุุบันั ได้ร้ ับั การปรับั ปรุุง และพัฒั นาให้อ้ ยู่�ในสภาพสมบูรู ณ์แ์ ละเป็น็ มาตรฐานสากล ด้ว้ ยพระราชหฤทัยั ที่ม่�ุ่�งหวังั ว่า่ ไม่ม่ ีเี รื่อ�่ งใดสำคัญั เพื่�่อความปลอดภััยแก่่เจ้้าหน้้าที่่�ผู้้�ปฏิิบััติิงาน ซึ่�งในการ กว่่าปากท้้องของประชาชนซึ่่�งเป็็นส่่วนสำคััญที่�่สุุดที่่�จะ ปรับั ปรุุงมีี ๒ ระยะ ระยะที่ห�่ นึ่่ง� เป็น็ การปรับั ปรุุงในกิิจกรรม เสริิมสร้้างความมั่่�นคงในทุุกระดัับให้้แก่่ประเทศชาติิ การปรัับระดัับพื้้�นที่่�ก่่อสร้้าง การปููยางทางวิ่�่ง ทาสีี จะทำอย่่างไรให้้คนในพื้้�นที่�่แห้้งแล้้งมีีพอกิิน นั่่�นคืือ 51วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบัับที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕
เส้น้ จราจร และการจัดั ทำระบบระบายน้ำ้ ระยะที่ส่� องปรับั ปรุุง ๒๕๑๘ เพื่่�อเป็็นหน่่วยงานรองรัับโครงการพระราชดำริิ ทางขับั ลานจอด ไหล่ท่ างวิ่ง�่ และระบบไฟฟ้้าเป็็นหลััก ฝนหลวงต่่อไป กระทั่่�งมีีการปรัับปรุุงและพััฒนาปฏิิบััติิ โดยคณะกรรมการพิิเศษเพื่่�อประสานงานโครงการ การฝนหลวงมาจนถึึงปััจจุุบัันเป็็น “กรมฝนหลวงและ อันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิ (กปร.) ได้ใ้ ห้ก้ ารสนับั สนุุน การบิินเกษตร” เพื่อ�่ ให้ก้ ารบริิหารจัดั การปฏิิบัตั ิิการฝนหลวง แผนงานงบประมาณโครงการปรัับปรุุงสนามบิินท่่าใหม่่ เป็น็ ไปอย่า่ งรวดเร็ว็ มีปี ระสิิทธิภิ าพ และมีคี วามคล่อ่ งตัวั ระยะที่�่ ๒ ด้ว้ ยการปรับั ปรุุงระบบไฟฟ้า้ สนามบิิน ด้ว้ ยเห็น็ ในการบูรู ณาการภารกิิจร่ว่ มกับั ส่ว่ นราชการอื่น่� ๆ ว่า่ การปรับั ปรุุงสนามบิินท่า่ ใหม่่ อำเภอท่า่ ใหม่่ จังั หวัดั ที่ม่� า : https://www.porpeang.org จันั ทบุุรีี ถืือเป็น็ การสนับั สนุุนให้ก้ ารดำเนิินงานโครงการ : http://rainmaking.royalrain.go.th อันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิในการบิินปฏิิบัตั ิิการฝนหลวง : https://royalrain.go.th เป็็นไปตามเป้้าหมายตามแนวพระราชดำริิของพระบาท สมเด็จ็ พระบรมชนกาธิเิ บศร มหาภูมู ิิพลอดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร และพระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่�หัวั ประโยชน์ข์ องฝนเทียี มนั้้�น นอกจากจะช่ว่ ยในเรื่อ่� งน้ำ้ เพื่อ�่ อุุปโภคบริิโภคและการเกษตร ยังั ช่ว่ ยในเรื่อ่� งเสริิมสร้า้ ง เส้น้ ทางคมนาคมทางน้ำ้ รวมทั้�งช่ว่ ยลดการเกิิดไฟป่า่ ได้้ อีกี ด้ว้ ย โครงการตามพระราชดำริิฝนหลวง เป็น็ ที่ป่� ระจักั ษ์์ ต่อ่ สายตาชาวโลกและได้ร้ ับั การจดสิิทธิิบัตั รในเวลาต่อ่ มา ด้ว้ ยความสำคัญั และความต้อ้ งการให้ม้ ีปี ฏิิบัตั ิิการฝนหลวง ช่ว่ ยเหลืือทวีมี ากขึ้้�น ฉะนั้้�นเพื่อ่� ให้ง้ านปฏิิบัตั ิิการฝนหลวง สามารถปฏิิบััติิการช่่วยเหลืือประชาชนได้้กว้้างขวางและ ได้้ผลดีียิ่่�งขึ้้�น รััฐบาลจึึงได้้ตราพระราชกฤษฎีีกาก่่อตั้�ง สำนัักงานปฏิิบััติิการฝนหลวง เมื่อ่� วัันที่่� ๒๑ กัันยายน ข้อ้ มูลู เพิ่ม�่ เติิมของสิิทธิิบัตั ร 52 วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำเดือื น ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕
วััดญาณสัังวรารามวรมหาวิิหาร เป็็นวััดที่่�สมเด็็จ นายโชคชัยั อุ่่�นใจ พระสังั ฆราชเจ้า้ กรมหลวงวชิริ ญาณสังั วร เป็น็ ประธาน จััดสร้้างบนที่่�ดิินของผู้�้ มีีจิิตศรััทธาร่่วมกัันถวายที่่�ดิิน กองประชาสัมั พัันธ์์ ณ ตำบลห้ว้ ยใหญ่่ อำเภอบางละมุุง จังั หวััดชลบุุรีี และ ประทานชื่�่อวััดตามสมณศัักดิ์์�เดิิมของพระองค์์ (สมเด็็จ สภาพพื้้น� ที่�่ในอดีตี พระญาณสังั วร สมเด็จ็ พระสังั ฆราช สกลมหาสังั ฆปริณิ ายก) ว่า่ “วััดญาณสัังวราราม” สภาพพื้น�้ ที่�ใ่ นปััจจุุบััน ในระยะแรก วััดนี้้�มีีฐานะเป็็นสำนัักสงฆ์์และได้้รัับ วรมหาวิหิ ารอันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิ ในพื้้น� ที่ป่� ระมาณ อนุญุ าตอย่า่ งเป็น็ ทางการเมื่อ�่ วันั ที่�่ ๒๑ กุมุ ภาพันั ธ์์ ๒๕๒๓ ๒,๕๐๐ ไร่่ ครอบคลุมุ ๓ ตำบล ของ ๒ อำเภอในจัังหวััด และรัับพระราชทานวิิสุงุ คามสีีมา เมื่อ่� วันั ที่่� ๑๐ มีีนาคม ชลบุุรีี ได้้แก่่ ตำบลห้้วยใหญ่่ อำเภอบางละมุุง ตำบล ๒๕๒๕ พระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิเิ บศร มหาภููมิิพล นาจอมเทีียนและตำบลพลููตาหลวง อำเภอสััตหีีบ อดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร ทรงรัับไว้้เป็็นวััดใน มีีราษฎรประมาณ ๔๖,๘๐๐ คน ๑๑,๗๐๐ ครััวเรืือน พระบรมราชููปถัมั ภ์แ์ ละได้โ้ ปรดเกล้า้ ฯ ให้ย้ กวัดั ญาณสังั วราราม โดยได้น้ ้อ้ มนำหลักั “บวร” คืือ บ้า้ น วัดั โรงเรีียน มาปรับั ใช้้ เป็น็ พระอารามหลวงชั้น� เอก ชนิดิ วรมหาวิหิ าร ตั้้ง� แต่ว่ ันั ที่�่ ในลัักษณะพึ่่�งพาอาศััยเกื้้�อกููลซึ่�่งกัันและกััน เพื่�่อเป็็น ๔ มีีนาคม ๒๕๓๑ ศููนย์ร์ วมของชุุมชนในการพััฒนาด้้านจิิตใจ ชีีวิิตความ เป็็นอยู่� และสร้้างความเข้้มแข็็งเป็็นปึึกแผ่่นของสัังคม วััดแห่่งนี้้�มีีวััตถุุประสงค์์สร้้างให้้เป็็นสำนัักปฏิิบััติิ โดยส่่วนรวม พร้้อมกัับการอนุุรัักษ์์ทรััพยากรธรรมชาติิ ธรรม และเป็็นวัดั ประจำรัชั กาลที่�่ ๙ ด้้วยเหตุุนี้้� การแบ่่ง สรุปุ การดำเนิินงานเป็น็ ๓ ด้า้ น ดัังนี้้� พื้้�นที่�่สิ่่ง� ปลููกสร้้างจึึงแบ่่งออกเป็น็ ๔ เขต ได้้แก่่ 53วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ เขตที่่� ๑ เขตพุทุ ธาวาส เป็น็ ที่ต่� ั้้ง� ศาสนสถานต่า่ ง ๆ อาทิิ พระอุโุ บสถ พระบรมธาตุุเจดีีย์์มหาจักั รีีพิิพััฒน์์ ฉบัับที่่� ๔ ประจำ�ำ เดืือน ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕ เขตที่�่ ๒ เขตสัังฆาวาส เป็น็ ที่�่ตั้้�งของเสนาสนะกุฏุ ิิ พระภิกิ ษุแุ ละสามเณรที่จ่� ำพรรษาอยู่�ที่่�วัดั เขตที่่� ๓ เขตฆราวาส เป็น็ สถานที่ต่�ั้้ง� ศาลาโรงธรรม ที่่�พักั อาศัยั ของผู้้�มาปฏิิบัตั ิิธรรม เขตที่่� ๔ เขตโครงการอันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิ เป็็นสถานที่่�ศึึกษา วิิจััย สาธิิตและฝึึกอบรมองค์์ความรู้�้ ในการประกอบอาชีีพให้แ้ ก่ร่ าษฎร ในเขตที่่� ๔ เขตโครงการ อันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริิ สำนักั งานคณะกรรมการพิเิ ศษ เพื่�่อประสานงานโครงการอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ (สำนัักงาน กปร.) เป็็นหน่่วยประสานบููรณาการสนอง พระราชดำริริ ่ว่ มกับั จังั หวัดั ชลบุรุ ีีและหน่ว่ ยงานที่เ่� กี่ย�่ วข้อ้ ง ดำเนิินโครงการพััฒนาพื้้�นที่�่โดยรอบวััดญาณสัังวราราม
ด้้านการส่่งเสริิมอาชีีพ การเกษตร ดำเนิินการจััด ระบบอนุุรัักษ์์ดิินและน้้ำ โดย สาธิิตการใช้้ปุ๋๋�ยพืืชสด ปุ๋๋�ยหมััก น้้ำหมัักชีีวภาพ และการปลููก หญ้า้ แฝกในพื้้น� ที่ท่� ี่ม่� ีีการกัดั เซาะ พัังทลายเปราะบางมากในพื้้น� ที่�่โครงการ เช่่น โครงการ อนุุรัักษ์์ดิินและน้้ำพื้้�นที่่�วััดญาณสัังวรารามวรมหาวิิหาร อัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ มีีพื้้�นที่่�จำนวน ๔๒ ไร่่ ในส่่วนของการจััดหาแหล่่งน้้ำได้้ดำเนินิ โครงการพัฒั นา ลุ่�มน้้ำคลองบ้า้ นอำเภอ ตำบลห้ว้ ยใหญ่่ อำเภอบางละมุุง จังั หวััดชลบุรุ ีี จึึงมีีแหล่่งน้้ำความจุุรวมกว่่า ๘,๐๐๐,๐๐๐ ลููกบาศก์์เมตร และมีีการจัดั ตั้้�งศููนย์ฝ์ ึึกอบรมเยาวชน ในระยะแรกเริ่ม� หน่่วยงานต่่าง ๆ ที่่�เกี่�่ยวข้อ้ ง ร่่วมกัันฝึึกอบรมการทำการเกษตรให้้แก่่เยาวชน ต่่อมา ในปีี ๒๕๓๕ ได้้รับั การพิิจารณาจากคณะรััฐมนตรีีให้้เป็น็ สถานศึกึ ษา โดยใช้ช้ื่อ่� ว่า่ “ศูนู ย์ฝ์ ึกึ และพัฒั นาอาชีพี เกษตรกรรม วัดั ญาณสังั วรารามวรมหาวิหิ ารอันั เนื่อ�่ งมาจากพระราชดำริ”ิ บนพื้้�นที่�่จำนวน ๓๒ ไร่่ เพื่�่อสนองพระราชดำริิในการ ศึกึ ษาวิจิ ัยั ด้า้ นการปรับั ปรุงุ ดินิ เพื่อ�่ แก้ป้ ัญั หาดินิ เสื่อ�่ มโทรม พร้้อมกัับการป้้องกัันและกำจััดศััตรููพืืชโดยไม่่ใช้้สารเคมีี ดำเนินิ งานควบคู่่�กับั ศููนย์ว์ ิจิ ัยั และพัฒั นาการเกษตรระยอง (งานวิชิ าการเกษตร) รวมถึงึ นำความรู้จ�้ ากการศึกึ ษาวิจิ ัยั มาจัดั ทำเป็็นหลัักสููตรต่่าง ๆ เพื่่อ� เผยแพร่ฝ่ ึกึ อบรมให้้แก่่ ราษฎรรอบพื้้�นที่่�โครงการ เน้้นให้้ราษฎรพึ่่�งพาตนเอง ได้ด้ ้ว้ ยอาชีีพเกษตรกรรมที่ป�่ ลอดสารพิษิ เป็น็ การเพิ่่ม� มููลค่า่ ทางเศรษฐกิิจที่่�ไม่่กระทบต่่อสิ่่�งแวดล้้อมและสัังคม โดยยึึดหลัักปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียงเป็็นแนวทาง ในการดำเนิินงาน ปัั จ จุุ บัั น เ ก ษ ต ร ก ร ก ลุ่ � ม เ ป้้ า ห ม า ย ส า ม า ร ถ เพาะปลููกด้ว้ ยวิธิ ีีเกษตรธรรมชาติิ มีีอาชีีพเสริมิ และมีีการ ประชาสััมพัันธ์์การส่่งเสริิมอาชีีพด้้านการเกษตรให้้แก่่ ประชาชนผู้�้สนใจทั้้�งการจััดนิิทรรศการและการจััดงาน มหกรรมเกษตรธรรมชาติิ ในปีี ๒๕๖๖ จัดั เป็็นครั้้ง� ที่�่ ๒๒ ในชื่อ่� “สืืบสานศาสตร์์พระราชา พััฒนาเทคโนโลยีี สู่่�วิถิ ีี พอเพีียง” เมื่อ่� วันั ที่่� ๑๐ - ๑๔ กุมุ ภาพันั ธ์์ ๒๕๖๖ ณ ศููนย์ฝ์ ึกึ และพััฒนาอาชีีพการเกษตรกรรมวััดญาณสัังวราราม วรมหาวิิหารฯ ตำบลห้ว้ ยใหญ่่ อำเภอบางละมุุง จัังหวััด ชลบุรุ ีี เพื่�อ่ ส่่งเสริิมการท่อ่ งเที่่�ยวเชิิงเกษตรอีีกด้้วย 54 วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำ�ำ เดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕
ด้้านการส่่งเสริิมสุุขภาพ ด้้านการอนุุรัักษ์์ทรััพยากร และอนามััยของประชาชน ธรรมชาติิ ดำเนิินการจััดตั้้�ง มีี ก า ร จัั ด ตั้้� ง โ ร ง พ ย า บ า ล วัั ด เขตห้้ามล่่าสััตว์์ป่่าเขาชีีโอน ญาณสังั วรารามฯ เพื่อ่� ให้บ้ ริกิ าร โดยประกาศเป็น็ เขตห้า้ มล่า่ สัตั ว์ป์ ่า่ ทางการแพทย์์แก่่ประชาชนใน เมื่่�อวันั ที่่� ๑๐ มกราคม ๒๕๒๘ เขตตำบลห้้วยใหญ่่ อำเภอ ครอบคลุมุ พื้้�นที่่�กว่่า ๒,๒๐๐ ไร่่ บางละมุุง ที่�่มีีประชากรกว่่า ๒๐,๐๐๐ คน โดยพบว่่า มีีการฟื้�้นฟููสภาพป่่าด้้วยวิิธีีการต่่าง ๆ อาทิิ ก่่อสร้้าง โรคที่่�เป็็นปััญหาต่่อสุุขภาพของประชาชนในพื้้�นที่่� ได้้แก่่ อ่่างเก็็บน้้ำ สร้้างฝายชะลอความชุ่�มชื้�น เพื่่�อเพิ่่�มความ โรคเบาหวาน และโรคความดัันโลหิิตสููง โรงพยาบาล ชุ่�มชื้�นและช่่วยป้้องกัันไฟป่่า นอกจากนี้้� ยัังมีีสถานีี จึงึ มุ่�งเน้น้ การส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพไม่ใ่ ห้เ้ กิดิ โรค เพื่อ่� ลดค่า่ ใช้จ้ ่า่ ย เพาะเลี้้ย� งสัตั ว์ป์ ่า่ บางละมุงุ ทำหน้า้ ที่ใ่� นการเพาะเลี้้ย� งและ ในการรักั ษาพยาบาล ให้ป้ ระชาชนมีีส่่วนร่่วมในการดููแล ขยายพันั ธุ์์�สัตั ว์ป์ ่า่ เพื่อ�่ ปล่อ่ ยคืืนสู่�ธรรมชาติิ จัดั ทำโป่ง่ เทีียม สุุขภาพ สร้า้ งเครืือข่า่ ยการดููแลสุุขภาพ เช่น่ จััดตั้้�งชมรม ทุ่�งหญ้า้ เพื่อ่� เป็น็ แหล่ง่ อาหารสัตั ว์์ และยังั ได้จ้ ัดั ทำโครงการ ผู้�้ สููงอายุุตำบลห้้วยใหญ่่ นอกจากนี้้� ยัังให้้การรัักษา ป่า่ สิริ ิเิ จริญิ วรรษอันั เนื่อ่� งมาจากพระราชดำริิ เพื่อ�่ อนุรุ ักั ษ์์ แบบผสมผสาน แบบสหวิิชาชีีพ เช่่น บริิการการแพทย์์ ดินิ และน้้ำ และเป็น็ ที่อ่� ยู่�อาศัยั ของสัตั ว์ป์ ่า่ อย่า่ งยั่ง� ยืืน พื้้น� ที่่� แผนไทยและการแพทย์์ทางเลืือกให้้ประชาชนมีีส่่วนร่่วม จำนวน ๒,๒๓๕ ไร่่ ในการดููแลสุุขภาพ และยัังจััดตั้้�งศููนย์ส์ มเด็จ็ พระสัังฆราช ญาณสัังวร เพื่่�อผู้�้ สููงอายุุ จัังหวััดชลบุุรีี ให้้บริิการด้้าน คลินิ ิกิ ผู้�้สูงอายุุ คลินิ ิกิ กายภาพบำบัดั ควบคู่่�กับั การศึกึ ษา วิจิ ัยั พัฒั นาองค์ค์ วามรู้ก�้ ารดููแลสุุขภาพผู้�้ สููงอายุทุ ี่ถ�่ ููกต้อ้ ง 55วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบัับที่่� ๔ ประจำ�ำ เดืือน ตุลุ าคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕
ผลสำเร็จ็ จากการดำเนินิ งานตามแนวพระราชดำริิ พระราชดำริิมีีความสำคััญเป็็นอย่่างมากที่�่มุ่ �งเน้้นพััฒนา ทำให้พ้ ื้้�นที่โ่� ดยรอบวััดญาณสัังวรารามฯ ในวัันนี้้� มีีความ สิ่่ง� ที่จ่� ำเป็น็ ต่อ่ การดำรงชีีพของราษฏรในทุกุ ด้า้ นก่อ่ น เช่น่ อุดุ มสมบููรณ์ข์ึ้น� เป็น็ อย่า่ งมาก ทั้้ง� ทรัพั ยากรป่า่ ไม้แ้ ละพื้้น� ที่�่ การสนัับสนุุนแหล่่งน้้ำเพื่่�อสร้้างอาชีีพ ฟื้�้นฟููป่่า พััฒนา เกษตรกรรมตามวิถิ ีีเกษตรกรรมธรรมชาติิ อันั เป็น็ ผลจาก ชุุมชน และอนุรุ ักั ษ์์สิ่่ง� แวดล้้อม แล้ว้ จึงึ ส่ง่ เสริมิ ให้้ความรู้้� การส่่งเสริิมด้้านการพััฒนาที่�่ดิินและการชลประทาน ทางวิิชาการและเทคโนโลยีีที่่�เรีียบง่่าย เน้้นการปรัับใช้้ อย่า่ งมีีประสิทิ ธิภิ าพและต่อ่ เนื่อ�่ ง สังั คมได้ร้ ับั การพัฒั นา ภููมิปิ ัญั ญาท้อ้ งถิ่่น� ที่ร�่ าษฎรสามารถนำไปปฏิบิ ัตั ิไิ ด้แ้ ละเกิดิ ในทุกุ มิติ ิติ ามหลััก “บวร” จากการมีี “บ้า้ น” (ชุุมชน) ประโยชน์ส์ ููงสุุดต่่อตนเอง ครอบครััว และชุุมชน สืืบไป ที่ร�่ ่ว่ มมืือกันั สร้า้ งเครืือข่า่ ยการดููแลสุขุ ภาพร่ว่ มกันั และ “วัดั ” เนื่อ่� งในโอกาสวันั คล้า้ ยวันั พระบรมราชสมภพพระบาทสมเด็จ็ (วัดั ญาณสังั วรารามฯ) เป็น็ ศููนย์ร์ วมจิติ ใจและกล่อ่ มเกลา พระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช และมีี “โรงเรียี น” (ศูนู ย์ฝ์ ึกึ และพัฒั นาอาชีพี เกษตรกรรม บรมนาถบพิติ ร วันั ที่่� ๕ ธันั วาคม ๒๕๖๕ ขอน้อ้ มสำนึกึ วััดญาณสัังวรารามฯ) เป็็นแหล่่งฝึึกอบรมให้้ความรู้�้ ในพระมหากรุณุ าธิิคุณุ อัันหาที่่ส� ุดุ มิิได้้ นอกจากนี้้� ยังั มีีการส่ง่ เสริมิ การท่อ่ งเที่ย�่ ว เช่น่ การเยี่ย่� มชม วัดั ญาณสังั วรารามฯ วิหิ ารเซีียน และเขาชีีจรรย์์ มีีนักั ท่อ่ งเที่ย�่ ว ทั้้ง� ชาวไทยและชาวต่า่ งชาติเิ ดินิ ทางมาท่อ่ งเที่ย�่ ว ส่ง่ ผลให้้ ราษฎรในพื้้น� ที่โ�่ ดยรอบโครงการมีีอาชีีพและมีีรายได้เ้ พิ่่ม� ขึ้น� หากมองย้อ้ นกลับั ไปในอดีีตตั้้ง� แต่เ่ ริ่ม� ต้น้ โครงการ จนกระทั่่ง� ประสบความสำเร็จ็ ดังั เช่น่ ปัจั จุบุ ันั นี้้ก� ารดำเนินิ งานตามแนว 56 วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำำ�เดืือน ตุลุ าคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕
หญ้า้ หมักั … อาหารสััตว์ท์ ำำได้ท้ ุุกฤดููกาล นางสาวกฤษณีี คงสวัสั ดิ์�์ ศูนู ย์ศ์ ึกึ ษาการพัฒั นาพิิกุลุ ทองอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ งานปศุุสััตว์์ ศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาพิิกุุลทอง อัันเนื่่อ� งมาจากพระราชดำริไิ ด้น้ ำหญ้า้ เนเปียี ร์ป์ ากช่อ่ ง ๑ มาทำเป็น็ หญ้า้ หมััก เพื่่อ� ใช้ส้ ำหรัับเป็็นพืืชอาหารในการ เลี้้ย� งแพะ และได้ส้ ่ง่ เสริมิ การทำหญ้า้ หมัักให้แ้ ก่เ่ กษตรกร ในพื้�้นที่่�ขยายผลของศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาพิิกุุลทองฯ และผู้้�สนใจ หญ้า้ หมักั เป็น็ พืชื อาหารสัตั ว์ท์ ี่เ�่ ก็บ็ รักั ษา ข้อ้ ดีี หญ้า้ เนเปียี ร์์ปากช่อ่ ง ๑ l เจริญิ เติิบโตเร็ว็ แตกกอดีี ทนแล้ง้ ไว้ใ้ นสภาพความชื้้น� สูงู ในพื้้น� ที่ท�่ ี่ไ่� ม่ม่ ีีอากาศ หรือื ใน l ใบและลำต้น้ อ่่อนนุ่่�ม ภาชนะปิดิ ที่ป�่ ้อ้ งกันั อากาศเข้า้ ถึงึ ซึ่ง่� จะช่ว่ ยให้ค้ ุณุ ค่า่ l ให้ผ้ ลผลิติ ตลอดทั้้�งปีี มีีผลผลิิตต่อ่ ไร่่สูงู ทางอาหารของพืืชเหล่่านั้้�นคงอยู่� อีีกทั้้�งหญ้้าหมััก เป็น็ พืืชอาหารสัตั ว์์ที่่�สามารถทำได้้ทุกุ ฤดูกู าล และ สามารถเก็บ็ เกี่่�ยวได้้นาน ๖ - ๗ ปีี เหมาะสำหรับั เกษตรกรผู้เ้� ลี้้ย� งสัตั ว์เ์ คี้้ย� วเอื้้อ� งที่ก่� ำลังั l มีคี ุณุ ค่่าทางอาหารสััตว์ท์ ี่่�ดีี โดยเฉพาะมีี มองหาวิธิ ีีการจัดั การด้า้ นพืชื อาหารสัตั ว์ใ์ ห้เ้ พีียงพอ ต่่อการเลี้้�ยงสััตว์์ได้้ตลอดทั้้�งปีีได้้เป็็นอย่่างดีี ทั้้�งนี้้� โปรตีีนสููงถึงึ ๗.๓๒% เนื่่อ� งจากการทำหญ้า้ หมักั เป็น็ ทางเลือื กหนึ่่ง� ในการ l เหมาะสำหรัับใช้้ในสััตว์์เคี้้ย� วเอื้อ้� ง เช่น่ แพะ เก็บ็ รักั ษาอาหารสัตั ว์ใ์ นช่ว่ งที่ห�่ ญ้า้ มีีจำนวนมากเกินิ ความต้อ้ งการของสัตั ว์์ และยังั สามารถแก้ไ้ ขปัญั หา แกะ และวััว เป็น็ ต้น้ ในสภาวะที่�่ขาดแคลนพืืชอาหารสัตั ว์ไ์ ด้อ้ ีีกด้้วย ศููนย์์ศึกึ ษาฯ นำพาอาชีพี 57วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำเดือื น ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕
การทำ�ำ หญ้า้ หมักั สามารถทำ�ำ ได้้ ๒ วิธิ ีี ดังั นี้�้ วิธิ ีกี าร วัสั ดุุอุุปกรณ์์ ขั้้�นตอนการทำำ� ๑. การทำำ�หญ้า้ หมักั ในถุุงพลาสติิก หั่่�นหรืือสัับ บรรจุุหญ้า้ สด อััดให้แ้ น่่นเพื่่�อไล่่ ใช้ย้ างรััด หมัักไว้้ ๓ - ๔ ขนาด ๒ - ๓ ที่่ห� ั่่�นแล้ว้ ลงในถุุง อากาศออกให้้ ปิดิ ปากถุุงให้้สนิิท สััปดาห์์ จะกลาย เซนติเิ มตร พลาสติิก หมดบรรจุุหญ้า้ ป้้องกัันอากาศ เป็น็ หญ้้าหมััก ลงในถุุง และน้้ำเข้า้ นำไป นำมาใช้เ้ ลี้้ย� ง เก็็บไว้้ในที่่ร� ่่ม สััตว์ไ์ ด้้ ๒. การทำ�ำ หญ้า้ หมักั ในถัังพลาสติิก หั่่�นหรืือสัับหญ้า้ บรรจุุหญ้า้ สด ย่่ำอััดให้แ้ น่่น ปิดิ ฝาถัังให้้สนิทิ หมัักไว้้ ๓ - ๔ สดให้้มีีขนาด ที่่ห� ั่่�นแล้้วลงใน เพื่่อ� ไล่อ่ ากาศออก แล้ว้ ปิิดทัับด้ว้ ย สััปดาห์์ นำมาใช้้ ๒ - ๓ เซนติิเมตร ถัังหมััก ขนาด บรรจุุลงในถััง แผ่น่ พลาสติกิ เลี้้ย� งสััตว์ไ์ ด้้ ๒๐๐ ลิติ ร เป็็นชั้้น� ๆ ป้อ้ งกัันอากาศ และน้้ำเข้้า การดููแลรัักษา l หญ้้าที่่�นำมาใช้้หมัักไม่่ควรจะมีีความชื้้�นสููงมาก ๑.๕ - ๒ บาท/กิิโลกรััม ๓ - ๔ บาท/กิิโลกรัมั เพราะจะทำให้้เกิิดน้้ำในภาชนะหมัักมากเกิินไป ต้้นทุนุ การทำำหญ้้าหมักั สามารถบรรจุถุ ุงุ จำำหน่่าย และหญ้้าหมัักเก็บ็ ได้ไ้ ม่่นาน l ควรระมััดระวัังหนูหู รืือแมลงสาบที่่จ� ะมากััดภาชนะ หรืือพลาสติิกที่่�ปิิดให้้เป็็นรูู อากาศจะเข้้าไปทำให้้ เพีียงเท่่านี้้�เราก็็จะได้้หญ้้าหมัักที่่�มีีคุุณค่่าทาง หญ้า้ หมัักเสีียได้้ โภชนาการสููง เหมาะต่่อการเลี้ย�้ งสัตั ว์์ สามารถทำได้้ง่า่ ย ไม่ยุ่่�งยาก ทำให้เ้ กษตรกรมีอี าหารเลี้ย�้ งสัตั ว์เ์ พียี งพอสำหรับั l เมื่่�อเปิิดภาชนะควรใช้้ให้้หมดในระยะเวลาอัันสั้�้น การเลี้ย�้ งสัตั ว์ต์ ลอดทั้้ง� ปีี และสามารถลดต้น้ ทุนุ ในการเลี้ย้� งสัตั ว์์ และเปิดิ ภาชนะอย่า่ ให้ก้ ว้า้ งมาก เพื่่อ� ช่ว่ ยให้ห้ ญ้า้ หมััก ได้้เป็น็ อย่า่ งดีี เสื่่�อมช้า้ ลง หากมีขี ้อ้ สงสััยสามารถสอบถามเพิ่่�มเติมิ ได้ท้ ี่่� ๐ ๗๓๖๓ ๑๐๓๓ หรืือ ศููนย์ศ์ ึึกษาการพััฒนาพิิกุุลทองอัันเนื่่อ� งมาจากพระราชดำริิ 58 วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำเดืือน ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕
บ้า้ นแปกแซม นายวััชระ หัศั ภาค กองติดิ ตามประเมินิ ผล บ้้านแปกแซม เป็็นชุุมชนบนพื้�้นที่่�สููง ในตำบล เปียี งหลวง อำเภอเวีียงแหง จังั หวัดั เชีียงใหม่่ อยู่่�ห่า่ ง จากตััวเมืืองเชีียงใหม่่ไปทางทิิศเหนืือประมาณ ๑๗๐ กิิโลเมตร สููงจากระดัับน้้ำทะเลปานกลางประมาณ ๑,๒๘๘ – ๑,๔๖๕ เมตร สภาพพื้น�้ ที่อ่� ยู่่�บริเิ วณที่ล�่ าด เชิงิ เขา ราษฎรในพื้น้� ที่เ�่ ป็น็ ชาวไทยภูเู ขาเผ่า่ ลีีซอ ซึ่ง�่ อพยพ มาจากอำเภอฝาง จังั หวัดั เชีียงใหม่่ เนื่่อ� งจากเห็น็ ว่า่ พื้น้� ที่่� บริิเวณบ้้านแปกแซมเป็็นพื้�้นที่่�ที่�่มีีความอุุดมสมบููรณ์์ เหมาะแก่ก่ ารทำการเกษตรพื้น�้ ที่ส�่ ูงู จึึงมีีการตั้้ง� ถิ่น่� ฐานขึ้้น� ดัังนั้้�นในอดีีตบ้้านแปกแซมจึึงพบปััญหาพื้้�นที่่�ป่่าไม้้ ที่�่ถููกทำลาย มีีการตััดไม้้ทำลายป่่าและแผ้้วถางเพื่่�อทำ การเกษตรทำให้ป้ ่า่ ไม้ล้ ดลง เมื่่อ� วันั ที่่� ๖ กุมุ ภาพันั ธ์์ ๒๕๔๓ สมเด็จ็ พระนางเจ้า้ สิริ ิกิ ิติิ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ พระบรมราชชนนีีพันั ปีหี ลวง พร้อ้ มด้ว้ ยพระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่�หัวั เมื่่อ� ครั้ง� ดำรง พระอิิสริิยยศสมเด็็จพระบรมโอรสาธิิราชฯ สยามมกุุฎ ราชกุมุ าร เสด็จ็ ฯ ไปทรงเยี่ย่� มราษฎรบ้า้ นแปกแซม ตำบล เปียี งหลวง อำเภอเวีียงแหง จังั หวัดั เชีียงใหม่่ ทรงพบว่า่ บริเิ วณนี้้เ� ป็น็ แหล่ง่ ต้น้ น้้ำที่ส�่ ำคัญั แต่ป่ ่า่ ไม้ก้ ลับั ถูกู บุกุ รุกุ ทำลายใช้้เป็็นที่�่ทำกิิน และมีีแนวโน้้มว่่าจะถููกแผ้้วถาง สุขุ พอที่�พ่ อเพีียง 59วารสารอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบัับที่่� ๔ ประจำำ�เดืือน ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕
ไปเรื่อ� ย ๆ นอกจากนั้้น� ยังั เป็น็ พื้น�้ ที่ล่� ่อ่ แหลมต่อ่ ปัญั หา พื้�้นที่่�ป่่าต้้นน้้ำได้้รัับการอนุุรัักษ์์และฟื้�้นฟููสามารถสร้้าง ยาเสพติิด จึึงมีีพระราชดำริิให้้พััฒนาความเป็็นอยู่�และ ความชุ่�มชื้น�้ ครอบคลุมุ พื้น้� ที่�่ ๑๙,๓๗๕ ไร่่ มีีการจัดั ระเบีียบ บรรเทาความเดืือดร้อ้ นของราษฎร กรมป่า่ ไม้ใ้ นขณะนั้้น� ชุมุ ชนในเรื่อ� งที่อ่� ยู่�อาศัยั และที่ท�่ ำกินิ ให้แ้ ก่ร่ าษฎร ส่ง่ เสริมิ และหน่ว่ ยงานที่เ�่ กี่ย�่ วข้อ้ งได้ด้ ำเนินิ การสนองพระราชดำริิ การใช้ป้ ระโยชน์จ์ ากป่า่ อย่า่ งยั่่ง� ยืืน ตลอดจนการสร้า้ ง จััดตั้้�งสถานีีสาธิิตและถ่่ายทอด การเกษตร ป่่าไม้้ รายได้จ้ ากป่า่ มีีการพัฒั นาพื้น้� ที่ใ่� ห้เ้ ป็น็ แหล่ง่ ท่อ่ งเที่ย่� ว สิ่่ง� แวดล้อ้ ม บ้า้ นแปกแซม เพื่่อ� ส่ง่ เสริมิ ให้ค้ วามรู้�ราษฎร เชิงิ อนุรุ ักั ษ์ด์ ้า้ นธรรมชาติิ เกษตร วัฒั นธรรม ประเพณีี ซึ่ง�่ ส่ว่ นใหญ่เ่ ป็น็ ชาวไทยภูเู ขาในพื้น�้ ที่บ่� ้า้ นแปกแซม และ วิถิ ีีชีีวิติ ของชุมุ ชน มีีจิติ สำนึึกรักั และหวงแหน รู้้�คุณุ ค่า่ บ้า้ นหินิ แตว ให้ส้ ามารถทำการเกษตรที่เ�่ หมาะสมพร้อ้ มกับั ของทรััพยากรป่่าไม้้ ตลอดจนช่่วยกัันอนุุรัักษ์์เพื่่�อให้้ อนุุรัักษ์์และฟื้�้นฟููสภาพป่่าต้้นน้้ำลำธาร มีีการจััดสรร สามารถเอื้อ�้ ประโยชน์ท์ ั้้ง� ทางตรงและทางอ้อ้ ม เกิดิ การ ที่�่ดิินทำกิินแบบแปลงรวมให้้แก่่ราษฎร ทำให้้มีีรายได้้ ท่อ่ งเที่ย�่ วเชิงิ อนุรุ ักั ษ์์ เชิงิ เกษตร เชิงิ วัฒั นธรรม เพีียงพอเลี้้ย� งครอบครัวั ได้้ จากโครงการแรกที่บ่� ้า้ นแปกแซม สมเด็จ็ พระนางเจ้า้ สิริ ิกิ ิติ ิ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ พระบรมราชชนนีีพันั ปีหี ลวง มีีพระราชดำริิให้้ดำเนิินการช่่วยเหลืือราษฎรที่่�อาศััย บนพื้น้� ที่ส่� ูงู ทางภาคเหนืือในลักั ษณะเดีียวกันั นี้้อ� ีีก โดยใช้้ ชื่่อ� เรีียกว่า่ สถานีีพัฒั นาการเกษตรที่ส่� ูงู ในสมเด็จ็ พระนางเจ้า้ สิริ ิกิ ิติิ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ ดำเนินิ การอยู่�ในพื้น้� ที่ภ�่ าคเหนืือ จนถึึงปัจั จุบุ ันั รวม ๑๘ แห่ง่ โดยอยู่�ในความรับั ผิดิ ชอบ ของกรมอุทุ ยานแห่ง่ ชาติิ สัตั ว์ป์ ่า่ และพันั ธุ์์�พืืช จำนวน ๑๗ แห่ง่ และกองทัพั ภาคที่�่ ๓ จำนวน ๑ แห่ง่ ชีีวิติ ความเป็น็ อยู่แ�่ ละสภาพของชุมุ ชน บ้้านแปกแซมและหมู่ �บ้้านใกล้้เคีียงในพื้�้นที่่�สถานีี สาธิิตและถ่่ายทอดการเกษตร ป่่าไม้้ สิ่่�งแวดล้้อม บ้า้ นแปกแซม เกิดิ การเปลี่ย�่ นแปลงจากเมื่่อ� ๓๐ ปีที ี่แ�่ ล้ว้ ภายใต้้พระมหากรุุณาธิิคุุณในสมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� พระบรมราชินิ ีีนาถ พระบรมราชชนนีีพันั ปีหี ลวง ที่ไ�่ ด้้ เสด็จ็ ฯ ไปทรงติดิ ตามโครงการที่บ่� ้า้ นแปกแซม รวม ๔ ครั้ง� และทรงสนัับสนุุนโครงการมาอย่่างต่่อเนื่่�อง ทำให้้ 60 วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบัับที่่� ๔ ประจำ�ำ เดืือน ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕
ปัจั จุบุ ันั ชุมุ ชนบ้า้ นแปกแซม มีีประชากร ๗๙๕ คน เมื่่�อชุุมชนและทุุกครััวเรืือนเข้้ารัับการอบรม ๑๕๕ ครัวั เรืือน ชุมุ ชนมีีการพัฒั นาและขยายตัวั มากขึ้้น� มีีความรู้� เกิดิ กระบวนการเรีียนรู้� และสามารถจัดั การ รวมถึึงมีีกิจิ กรรมการท่อ่ งเที่ย�่ วเข้า้ มาในชุมุ ชน สร้า้ งรายได้้ ขยะมูลู ฝอยและสิ่่ง� แวดล้อ้ มในชุมุ ชน มีีการคัดั แยกขยะ ให้ค้ นในชุมุ ชนมีีชีีวิติ ความเป็น็ อยู่�ที่ด�่ ีีขึ้้น� อย่า่ งไรก็ต็ าม จากต้น้ ทาง นำขยะไปทำปุ๋๋ย� หมักั น้้ำหมักั ชีีวภาพไว้ใ้ ช้เ้ อง สิ่่ง� หนึ่ง่� ที่ต�่ ามมา คืือ ปัญั หาขยะที่เ่� พิ่่ม� ขึ้้น� ทำให้ก้ ระทบต่อ่ ในชุุมชนและครััวเรืือน รวมทั้้�งสามารถสร้้างรายได้้ ชีีวิติ ความเป็น็ อยู่�และสภาพแวดล้อ้ มของชุมุ ชน จากการขายขยะรีีไซเคิลิ ชาวบ้า้ นและผู้�นำชุมุ ชนได้พ้ ูดู คุยุ กันั และร่ว่ มกันั “ถัังขยะเพื่อ�่ คััดแยกลดขยะต้น้ ทาง” จัดั ทำโครงการจัดั การขยะมูลู ฝอยชุมุ ชน โดยเป็น็ ความ แนวทางสำคััญหนึ่่�งที่�่บ้้านแปกแซมนำมาใช้้ ร่ว่ มมืือกันั จากหลายฝ่า่ ย อาทิิ สถานีีสาธิติ และถ่า่ ยทอด เริ่ม� จากเรื่อ� ง “ถังั ขยะเพื่่อ� คัดั แยกลดขยะต้น้ ทาง” โดยการ การเกษตร ป่า่ ไม้้ สิ่่ง� แวดล้อ้ มตามพระราชดำริบิ ้า้ นแปกแซม คััดแยกขยะครััวเรืือนและนำขยะมา “ใช้้ซ้้ำ” จััดทำ ชุุดทหารจากกองกำลัังผาเมืือง สำนัักงานส่่งเสริิม จุดุ ทิ้้ง� ขยะอันั ตราย โซนละ ๑ จุดุ รวม ๘ จุดุ เก็บ็ ขยะ การศึึกษานอกระบบและการศึึกษาตามอัธั ยาศัยั (กศน.) ชุมุ ชนทุกุ วันั พระเดืือนละ ๒ ครั้ง� ทำให้เ้ กิดิ เครืือข่า่ ยใน และศููนย์์พััฒนาเด็็กเล็็กบ้้านแปกแซม เป็็นต้้น โดยมีี การจััดการปััญหาขยะมููลฝอยในครััวเรืือนและชุุมชนได้้ องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำบลเปียี งหลวง เป็น็ แกนจัดั ตั้้ง� คณะ ร่ว่ มกันั คัดั แยกขยะในครัวั เรืือน โดยจัดั การ ดังั นี้้� ทำงานด้า้ นการบริหิ ารจัดั การขยะมูลู ฝอยชุมุ ชน ขยะอินิ ทรียี ์์ ได้แ้ ก่่ เศษอาหาร นำไปให้ส้ ัตั ว์เ์ ลี้้ย� ง ชุมุ ชนร่่วมกันั จััดการขยะตาม ซึ่ง่� ทุกุ ครัวั เรืือนจะจัดั การกันั เองในบ้า้ นของตนเอง หลัักปรััชญาของเศรษฐกิจิ พอเพีียง ขยะรีไี ซเคิิล มีีการจััดการโดยการแยกชนิดิ ของ ในปีี ๒๕๖๐ เกิิดความร่่วมมืือของคนในชุุมชน ขยะ เช่น่ ขวด กระดาษ เป็น็ ต้น้ ทำโดยอาสาหมู่�บ้า้ น บ้้านแปกแซม เริ่�มจากแนวคิิดร่่วมมืือกัันใช้้ภููมิิปััญญา นำไปขายต่อ่ และนำเงินิ เข้า้ กองทุนุ จัดั การขยะ จัดั การปัญั หา โดยไม่ม่ ีีการใช้ง้ บประมาณซึ่ง่� สอดคล้อ้ ง กัับหลัักปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง ดัังนั้้�นจึึงเริ่�มที่�่ ขยะทั่่�วไป คนในชุุมชนร่่วมมืือกัันในการแยก การให้้ความรู้ �ในชุุมชนเกี่�่ยวกัับการคััดแยกขยะเรีียนรู้ � ฝังั กลบ และบางส่ว่ นเผาด้ว้ ยเตาลดมลพิษิ หลักั การ 3Rs คืือ ขยะพิิษ ต้้องทำการแยกใส่่ภาชนะต่่างหาก โดยองค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำบลเปียี งหลวง ทำการจัดั เก็บ็ และทำลายต่อ่ ไป Reduce คืือ การลดการใช้้ การบริโิ ภคทรัพั ยากร ที่ไ�่ ม่จ่ ำเป็น็ ลง Reuse คืือ การใช้ท้ รัพั ยากร ให้คุ้้�มค่า่ ที่ส่� ุดุ Recycle คืือ การนำกลับั “เสวียี นไม้ไ้ ผ่”่ เครื่อ� งมืือจัดั การขยะ มาใช้ใ้ หม่่ 61วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบับั ที่�่ ๔ ประจำำ�เดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕
ผลสำ�ำ เร็็จที่่�เป็็นรููปธรรม จากการดำเนิินงานดัังกล่่าว นำไปสู่� รางวััล แห่่งความสำเร็็จ คืือ จัังหวััดเชีียงใหม่่ได้้มอบรางวััล ชนะเลิศิ “หมู่�บ้า้ น/ชุมุ ชนสะอาด” ในระดับั ตำบล ให้แ้ ก่่ บ้า้ นแปกแซม ตำบลเปียี งหลวง เมื่่อ� วันั ที่่� ๑๕ กันั ยายน ๒๕๖๐ ชาวบ้า้ นในบ้า้ นแปกแซมได้ม้ ีีการนำ “เสวีียนไม้ไ้ ผ่”่ จากรางวัลั ดังั กล่า่ ว ทำให้ช้ ุมุ ชนเกิดิ ความร่ว่ มมืือ ที่เ�่ ป็น็ ภูมู ิปิ ัญั ญาท้อ้ งถิ่น�่ มาใช้เ้ ป็น็ อุปุ กรณ์ใ์ นการจัดั การขยะ ร่ว่ มใจกัันทำกิิจกรรมเพื่่อ� ลดขยะอย่่างต่อ่ เนื่่อ� ง ดังั เห็น็ เป็น็ เครื่อ� งจักั สานที่ท�่ ำจากไม้ไ้ ผ่ท่ ี่ข่�ึ้้น� รูปู เป็น็ ตะกร้า้ ไม้ไ้ ผ่่ ผลได้จ้ าก การลดปริมิ าณขยะ จากปีี ๒๕๖๐ เฉลี่ย่� ๑๐ ที่�่มีีการใช้้ในชุุมชนมาดั้้�งเดิิม สามารถหาไม้้ไผ่่ได้้ กก. ต่อ่ ครัวั เรืือนต่อ่ เดืือน ลดเหลืือ ๓ กก. ต่อ่ ครัวั เรืือน ในพื้น้� ที่เ�่ พราะมีีการปลูกู กันั ทั่่ว� ไป ทำให้ไ้ ม่ต่ ้อ้ งมีีค่า่ ใช้จ้ ่า่ ย ต่อ่ เดืือน ในปีี ๒๕๖๑ มีีจิติ อาสาในการจัดั การขยะชุมุ ชน รวมถึึงเมื่่�อใช้้งานจนเก่่าจะย่่อยสลายตามธรรมชาติิ เพิ่่ม� จาก ๑๕ คนในปีี ๒๕๖๐ มาเป็น็ ๑๗๕ คน ในปีี โดยนำมาเป็น็ ถังั ขยะชุมุ ชน เพื่่อ� รวบรวมขยะโดยเฉพาะ ๒๕๖๑ และมีีการนำผลสำเร็จ็ ไปขยายผลยังั ชุมุ ชนพื้น�้ ที่�่ ใบไม้แ้ ล้ว้ ปล่อ่ ยทิ้้ง� เพื่่อ� ให้เ้ กิดิ การย่อ่ ยสลายเพื่่อ� เป็น็ ปุ๋๋ย� ตาม สูงู ใกล้เ้ คีียง ธรรมชาติใิ ห้แ้ ก่พ่ ืืชได้้ ชุุมชนร่่วมมืือกันั เพื่่อ� ความยั่�งยืืน บทเรีียนที่�่ชุุมชนบ้้านแปกแซมได้้เรีียนรู้ �ในการ ภายหลังั จากได้ร้ ับั รางวัลั เมื่่อ� ปีี ๒๕๖๐ ชุมุ ชนบ้า้ น จััดการขยะที่่�สำคััญ คืือ “ไม่่ใช้้และลดการใช้้” ซึ่่�งเกิิด แปกแซม และชุมุ ชนในพื้น้� ที่ใ�่ กล้เ้ คีียงได้ท้ ำกิจิ กรรมเกี่ย�่ ว จิติ สำนึึกที่ด�่ ีี ลดปริมิ าณขยะที่ต�่ ้อ้ งฝังั กลบ ลดขยะตกค้า้ ง กับั การจัดั การขยะ และจัดั ระเบีียบชุมุ ชนให้ม้ ีีความสะอาด ทำให้ล้ ดมลภาวะจากขยะชุมุ ชนลงได้้ มีีการนำผลิติ ภัณั ฑ์์ มีีการปลููกดอกไม้้ในพื้้�นที่่�รอบบ้้านสร้้างความสวยงาม ที่�่ได้้จากขยะอิินทรีีย์์ ได้้แก่่ ปุ๋๋�ยหมััก น้้ำหมัักชีีวภาพ อย่า่ งต่อ่ เนื่่อ� ง ทำให้ไ้ ด้ร้ ับั รางวัลั ต่า่ ง ๆ คืือ ซึ่ง�่ เป็น็ มิติ รกับั สิ่่ง� แวดล้อ้ มไปใช้ท้ างการเกษตร ลดการใช้้ ปุ๋๋�ยเคมีีส่่งผลดีีต่่อทรััพยากรธรรมชาติิและสิ่่�งแวดล้้อม เกิดิ ทัศั นีียภาพที่ส�่ วยงามในชุมุ ชน การปลูกู จิติ สำนึึกในตัวั เอง โดยการรักั ษาธรรมชาติใิ นชุมุ ชน การรักั ษาความสะอาด ชุมุ ชน ชุมุ ชนรักั ษาป่า่ ต้น้ น้้ำ โดยไม่ต่ ัดั ไม้ท้ ำลายป่า่ ปีี ๒๕๖๑ ได้ร้ ับั โล่เ่ กีียรติคิ ุณุ การผ่า่ นเข้า้ รอบ ปีี ๒๕๖๒ ได้ร้ ับั รางวัลั ชนะเลิศิ ในระดับั อำเภอ รอบที่่� ๑ โครงการชุุมชนปลอดขยะ (Zero Waste) ตามโครงการคััดเลืือกหมู่�บ้้านดีีเด่่น (บ้้านสวย ของกรมส่ง่ เสริมิ คุณุ ภาพสิ่่ง� แวดล้อ้ ม กระทรวงทรัพั ยากร เมืืองสุุข) ประจำปีี ๒๕๖๑ จากกรมการปกครอง ธรรมชาติแิ ละสิ่่ง� แวดล้อ้ ม กระทรวงมหาดไทย ปััจจุุบัันบ้้านแปกแซมยัังคงให้้ความสำคััญกัับการจััดการขยะอย่่างมีีส่่วนร่่วมจากคนในชุุมชน ทำให้้ชุุมชน มีีความสะอาด เป็น็ ระเบีียบ สวยงาม ส่ง่ ผลต่อ่ คุณุ ภาพชีีวิติ ที่ด่� ีี และยังั เป็น็ แหล่ง่ ศึึกษาดูงู าน นับั เป็น็ ความสำเร็จ็ จากการร่่วมมืือร่่วมใจกัันในการดููแลชุุมชน โดยนำหลัักปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง ประเพณีีวััฒนธรรม และภูมู ิปิ ัญั ญาท้อ้ งถิ่น่� มาเป็น็ หลักั ในการจัดั การชุมุ ชนเพื่่อ� ให้เ้ กิดิ ความยั่่ง� ยืืน 62 วารสารอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ฉบัับที่�่ ๔ ประจำำ�เดืือน ตุุลาคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕
แสงแรกแห่ง่ ปีี สวััสดีีปีกี ระต่่าย ๒๕๖๖ ภาพ/บทความ : นายพิสิ ิทิ ธิ์� วิิเชียี รทศพร กองประชาสััมพัันธ์์ ตึ๊๊�ดๆๆๆ เสีียงเตืือนตั้้�งปลุุกของโทรศััพท์์ค่่อย ๆ ดัังขึ้้�น ผมเอื้้�อมมืือหยิิบโทรศััพท์์ดููเวลาที่่�หน้้าจอ ณ ตอนนี้้�เป็็นเวลา ๐๔.๓๐ น. ผมรีีบปฏิิบััติิกิิจวััตรประจำวััน และออกเดิินทางโดยรถยนต์์ส่่วนตััว จากบ้า้ นจัังหวััดสมุทุ รปราการเพื่่อ� ไปปฏิบิ ััติงิ านยัังสำนัักงาน กปร. ในเช้า้ วัันนี้้ถ� นนหนทางโล่ง่ มีรี ถยนต์ส์ ััญจร บนท้้องถนนน้้อยมาก ๆ คงเป็็นเพราะว่่าอยู่�ในช่่วงวัันหยุุดเทศกาลปีีใหม่่ การเดิินทางไปสำนัักงานวัันนี้้� ผมจึึงเลืือกใช้้เส้้นทางปกติโิ ดยไม่ต่ ้อ้ งใช้้ทางพิิเศษ ขัับรถเพลินิ ๆ ใช้เ้ วลาเดินิ ทางไม่ก่ ี่่�นาทีี รถยนต์ข์ ัับมาถึึง สะพานพระราม ๘ หนึ่่ง� ในโครงการจตุรุ ทิศิ ที่่พ� ระบาทสมเด็จ็ พระมหาภูมู ิพิ ลอดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิติ ร มีีพระราชดำริิให้้กรุุงเทพมหานครก่่อสร้้างขึ้้�น เมื่่�อปีี ๒๕๓๘ เพื่่�อบรรเทาปััญหาการจราจรในกรุุงเทพฯ ระหว่า่ งพื้้น� ที่่ฝ� ั่ง�่ พระนครกัับฝั่ง�่ ธนบุรุ ีี ที่่ม� ีปี ริมิ าณการจราจรคัับคั่่ง� ให้ค้ ลี่่ค� ลายลง ระหว่า่ งที่่ร� ถกำลัังข้า้ มกลางสะพาน ผมเหลือื บไปมองด้า้ นซ้า้ ยมือื ท้อ้ งฟ้า้ ยัังคงมืดื แต่เ่ ริ่ม� มองเห็น็ แสงสว่า่ งจากดวงอาทิติ ย์ท์ ี่่ก� ำลัังจะขึ้้น� จากขอบฟ้า้ เมื่่อ� ถึึงที่่ห� มาย เวลาที่่น� าฬิกิ าข้อ้ มือื บอกว่า่ ผมมาถึึงก่อ่ นเวลาปฏิบิ ััติงิ านเกือื บ ๆ ๑ ชม. ผมจึึงมีเี วลาหยิบิ กล้อ้ งคู่�ใจ พร้้อมเลนส์์มุุมกว้้าง และขึ้้น� ไปที่่�ระเบียี งสำนัักงาน ชั้้�น ๓ ทัันทีีที่่�เปิิดประตููระเบียี งออก ภาพดวงอาทิิตย์์ ที่่�กำลัังเลื่่�อนขึ้้�นจากขอบฟ้้าช่่างสวยงาม จากท้้องฟ้้าที่่�มืืด ค่่อย ๆ สว่่างขึ้้�น มัันช่่างเป็็นภาพที่่�สวยงาม รู้�สึกได้ถ้ ึึงพลัังแห่ง่ แสงอาทิติ ย์์ พลัังบวกของการทำงาน พลัังบวกของชีวี ิติ ไม่ร่ อช้า้ ผมรีบี จัับกล้อ้ ง สายตามองผ่า่ น ช่่องมองภาพวััดแสงและจััดองค์ป์ ระกอบภาพ ดวงอาทิติ ย์ค์ ่่อย ๆ เลื่่อ� นขึ้้น� จากขอบฟ้า้ เสียี งกดชััตเตอร์์ รััว ๆ เพื่่อ� บัันทึึกภาพแสนประทัับใจ เรือ่ งเล่าจากหลงั กล้อง 63วารสารอันเน่ืองมาจากพระราชด�ำริ ฉบับั ที่่� ๔ ประจำเดือื น ตุลุ าคม - ธันั วาคม ๒๕๖๕
เสน่ห่ ์์ของผ้้าครามสกล... ผ้้าพื้้�นเมืืองจัังหวััดสกลนคร มีเี อกลักั ษณ์แ์ ละเป็น็ ที่ย�่ อมรับั ในด้า้ นความ สวยงาม ผ่่านการออกแบบและแปรรููป จากผู้้�มีคี วามเชี่ย่� วชาญเรื่่อ� งผ้า้ จนมาเป็น็ ผลิติ ภัณั ฑ์ท์ ี่ใ�่ ช้ง้ านได้ห้ ลากหลาย คงความ สวยงามตามธรรมชาติิ เป็น็ ที่น่� ิยิ ม สามารถ ซื้อ้� หาเป็น็ ทั้้ง� ของขวัญั และของฝากสำ�ำ หรับั ทุกุ วัยั ได้ท้ ุกุ เทศกาล ผลิติ ภัณั ฑ์แ์ ปรรูปู จากสมุนุ ไพร เช่่น ลููกประคบ ยาหม่่อง ยาดม น้ำ�ำ� มัันไพล เทีียนตะไคร้้หอม เป็็นสิินค้้า จากธรรมชาติิที่�่มีีคุุณประโยชน์์ ปลอดภััย สามารถใช้ไ้ ด้ใ้ นชีวี ิติ ประจำ�ำ วันั สนใจสั่�ง่ ซื้อ้� ได้้ที่�่ 042-747 458-9 Napuparn 042-747 460 ศููนย์์ศึึกษาการพััฒนาภููพานอัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ณ ภูพู าน สินิ ค้า้ ผลิติ ภัณั ฑ์แ์ ละของที่ร�่ ะลึกึ บ้้านนานกเค้้า ตำ�ำ บลห้้วยยาง อำำ�เภอเมืืองสกลนคร จัังหวััดสกลนคร 47000
แบบสอบถามความพึงึ พอใจวารสารอัันเนื่�อ่ งมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่�่ ๔/๒๕๖๕ ข้อมูลส่วนบคุ คล ๑. คำ� นำ� หน้า ชื่อ นามสกุล อาชีพ ขา้ ราชการ/เจ้าหน้าท่ีในหนว่ ยงานของรฐั นักเรยี น/นกั ศึกษา พนักงานในหนว่ ยงานเอกชน สือ่ มวลชน เครือข่ายเศรษฐกิจพอเพียง บุคคลทว่ั ไป ผู้ผา่ นการฝึกอบรมในหลกั สูตรตา่ ง ๆ ของสำ� นักงาน กปร. หนว่ ยงาน โทรศัพท์ ๒. ทีอ่ ยู่ (จดั ส่งของรางวลั ส�ำหรบั ผรู้ ว่ มกจิ กรรม) ความพึึงพอใจต่่อคอลััมน์ต์ ่า่ ง ๆ ของวารสารอันั เนื่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่� ๔/๒๕๖๕ ปานกลาง น้อย มาก ๑ สบื สาน รกั ษา ต่อยอด สร้างสุขปวงประชา ๒ ทศมราชา พระเมตตาสูป่ ระชาราษฎร์ ๓ ตัวอย่างความสำ� เรจ็ ๔ ตามรอยพระราชปณิธาน ๕ ตดิ ตามและขบั เคล่ือนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำ� ริ ๖ อนั เน่ืองมาจากพระราชด�ำริ ๗ ศนู ย์ศึกษาฯ น�ำพาอาชพี ๘ สุขพอทพี่ อเพยี ง ๙ เร่อื งเลา่ จากหลงั กล้อง ๑๐ ผลิติ ภัณั ฑ์ข์ องศูนู ย์ศ์ ึกึ ษาการพัฒั นาภูพู านอันั เนื่�องมาจากพระราชดำริิ คำถามประจำวารสารอันั เนื่�องมาจากพระราชดำริิ ฉบับั ที่� ๔/๒๕๖๕ • วารสารฯ ฉบัับสุุดท้้ายของปีี ๒๕๖๕ ผู้้�อ่่านมีีข้้อแนะนำอย่่างไร และต้้องการให้้นำเสนอเรื่�องราวเกี่�ยวกัับอะไร ในการจััดทำวารสารฯ ปีีถัดั ไป คณะบรรณาธิกิ ารฯ มีขี องรางวัลั สำหรับั ผู้้�ที่่�ร่ว่ มตอบคำถามครบถ้ว้ น และเขียี นข้อ้ ความได้โ้ ดนใจ ทั้้ง� นี้้� สามารถ ตอบผ่า่ น QR Code ด้า้ นล่า่ งนี้้� หรือื ร่ว่ มกิจิ กรรมทาง Facebook: สำนักั งาน กปร. ภายในวันั ศุกุ ร์ท์ี่� ๑๖ มิถิ ุนุ ายน ๒๕๖๖ โดยสำนักั งาน กปร. จะติดิ ต่่อกลับั ผู้�ที่�ได้ร้ ับั รางวัลั ต่่อไป * ขอขอบคุณท่ีกรุณาใหข้ ้อคดิ เห็นตอ่ วารสารอันเน่ืองมาจากพระราชดำ� ริ สแกนตอบแบบสำ� รวจ และรว่ มกิจกรรมตอบค�ำถาม และร่วมตอบคำ� ถามเพอื่ รบั ของรางวลั * ขอความกรุณาแจ้งยนื ยัน หรือยกเลกิ การรับวารสารฯ ยนื ยนั รับตอ่ ไป ยกเลกิ การรบั วารสารฯ สามารถสง่ แบบสำ� รวจมายงั สำ� นกั งาน กปร. ไดโ้ ดยไมต่ อ้ งผนกึ ตราไปรษณยี ากร หรอื ทางโทรสาร ๐ ๒๔๔๗ ๘๕๖๑ - ๒ หรอื สแกนผา่ นทาง QR Code ขา้ งตน้ น้ี
(พน้ื ทส่ี ว่ นนส้ี ำ� หรบั โฆษณา) ใบอนญุ าตเลขท่ี ปน. (น) / 3981 ปณฝ. ท�ำเนยี บรัฐบาล ถา้ ฝากส่งในประเทศไมต่ ้องผนกึ ตราไปรษณียากร บรกิ ารธุรกจิ ตอบรับ ส�ำนักงาน กปร. ตู้ ปณ. ๗ ปณฝ. ท�ำเนียบรฐั บาล กรุงเทพมหานคร ๑๐๓๐๒
วารสาร นÑ เนื่�่องมาจาก ปีีที่�่ ๒๐ ฉบัับที่�่ ๔ ตุุลาคม - ธัันวาคม ๒๕๖๕ วัตั ถุปุ ระสงค์์ คณะอำำ�นวยการ ๑) นายปวัตั ร์ ์ นวะมะรัตั น เลขาธิิการ กปร. ๑. เพื่�่อเผยแพร่่พระราชกรณีียกิิจ แนวพระราชดำริิ ๒) นางสุุพร ตรีนี ริินทร์ ์ ที่่ป� รึกึ ษาด้้านการประสานงานโครงการฯ ที่่�ได้้พระราชทานไว้้สำหรัับเป็็นแนวทางการแก้้ไขปััญหาและ รัักษาราชการแทนรองเลขาธิกิ าร กปร. การพััฒนา รวมถึึงการอนุุรัักษ์์หรืือรัักษาทรััพยากรธรรมชาติิ ๓) นายหทััย วสุนุ ัันต์์ ที่่�ปรึึกษาด้้านการประสานงานโครงการฯ และสิ่่ง� แวดล้้อม พร้้อมทั้้ง� พัฒั นาอาชีีพให้บ้ ัังเกิดิ ความยั่่ง� ยืืน รักั ษาราชการแทนรองเลขาธิิการ กปร. ๒. เพื่อ�่ เผยแพร่ข่ ่า่ วสาร องค์ค์ วามรู้้�ตามแนวพระราชดำริิ ๔) นางพิชิ ญดา หััศภาค ที่่ป� รึึกษาด้า้ นการพัฒั นา และผลสำเร็็จจากโครงการอัันเนื่�่องมาจากพระราชดำริิ รัักษาราชการแทนรองเลขาธิกิ าร กปร. ในทุกุ ภููมิภิ าคของประเทศ ในการนำไปศึกึ ษาหาความรู้�้ และ ๕) ผู้้�อำนวยการกองประสานงานโครงการพื้้�นที่�่ ๑ สร้า้ งแรงบัันดาลใจให้้นำไปประยุุกต์ใ์ ช้ไ้ ด้ต้ ่อ่ ไป ๖) ผู้้�อำนวยการกองประสานงานโครงการพื้้น� ที่่� ๒ ๓. เพื่อ�่ เป็น็ สื่อ่� อีกี ช่อ่ งทางหนึ่่ง� ในการขยายผลการพัฒั นา ๗) ผู้อ�้ ำนวยการกองประสานงานโครงการพื้้�นที่�่ ๓ ตามแนวพระราชดำริิไปสู่่�สาธารณชนได้้อย่่างแพร่่หลาย ๘) ผู้้�อำนวยการกองประสานงานโครงการพื้้น� ที่่� ๔ มากขึ้�นและสามารถนำไปเป็น็ เอกสารอ้า้ งอิงิ ได้้ ๙) ผู้อ�้ ำนวยการกองประสานงานโครงการพื้้น� ที่่� ๕ ๑๐) ผู้อ�้ ำนวยการกองติิดตามประเมิินผล โปรดทราบ ๑๑) ผู้้�อำนวยการสำนักั งานเลขาธิกิ าร ๑๒) ผู้อ้� ำนวยการกองบริิหารและพััฒนาทรััพยากรบุคุ คล บทความและข้้อเขีียนต่่าง ๆ ในวารสารอัันเนื่�่องมาจาก ๑๓) ผู้อ�้ ำนวยการกองแผนงานและยุทุ ธศาสตร์์ พระราชดำริิ เป็็นความคิิดเห็็นส่่วนตััวของผู้้�เขีียน ไม่่ใช่่ ๑๔) ผู้้อ� ำนวยการกองกิจิ กรรมพิิเศษและวิเิ ทศสััมพันั ธ์์ ความเห็็นของสำนัักงานคณะกรรมการพิิเศษเพื่�่อประสานงาน ๑๕) ผู้อ�้ ำนวยการด้า้ นการพัฒั นาระบบบริหิ ารและป้้องกัันการทุจุ ริติ โครงการอันั เนื่่�องมาจากพระราชดำริิ (สำนัักงาน กปร.) ๑๖) ผู้อ้� ำนวยการศููนย์ส์ ารสนเทศ หากมีีความประสงค์์จะนำข้้อมููลไปเผยแพร่่ โปรดระบุุ แหล่่งที่�ม่ าของข้้อมููลด้ว้ ย คณะบรรณาธิิการ ๑) นางอรอนันั ต์์ วุุฒิิเสน หััวหน้า้ บรรณาธิิการ ดำ�ำ เนินิ การโดย ๒) นายวััชระ หัศั ภาค บรรณาธิิการ ๓) นายปริิญญวัฒั น์์ วัชั รอาภากร บรรณาธิกิ าร สำนักั งานคณะกรรมการพิิเศษเพื่่�อประสานงาน ๔) นายอภิศิ ักั ดิ์ � สรวิิสููตร บรรณาธิิการ โครงการอัันเนื่�อ่ งมาจากพระราชดำริิ (สำนักั งาน กปร.) ๕) นางสาวสมลัักษณ์์ บุนุ นาค บรรณาธิิการ อาคารสำนักั งานโครงการอัันเนื่�อ่ งมาจากพระราชดำริิ ๖) นางสาวสุดุ ารััตน์์ คุสุ ิินธุ์� บรรณาธิิการ เลขที่่� ๒๐๑๒ ซอยอรุุณอมรินิ ทร์์ ๓๖ ถนนอรุุณอมรินิ ทร์์ ๗) นายวิชิ าญ ธีรี ะสืืบสกุุล บรรณาธิกิ าร แขวงบางยี่่�ขันั เขตบางพลััด กรุงุ เทพมหานคร ๑๐๗๐๐ ๘) นางสาวอภิญิ ญา แก้ว้ เปรมกุุศล บรรณาธิิการ ๙) นางสาวบุษุ ราพรรณ อุตุ ระ บรรณาธิิการ www.rdpb.go.th ๑๐) นางสาวอัังคะนา ช่อ่ ประพัันธ์ ์ บรรณาธิกิ าร RDPBProject ๑๑) นายพงศกร แซ่่ลิ่ม� บรรณาธิิการ ส�ำ นกั งาน กปร. ๑๒) นางวิไิ ล หมอกอรุุณ บรรณาธิิการและเลขานุกุ าร [email protected] ๑๓) นางสาวสุุทธิพิ า อาศิริ พจน์ ์ บรรณาธิกิ ารและผู้�้ ช่่วยเลขานุกุ าร ๐ ๒๔๔๗ ๘๕๐๐-๖ ๑๔) นายโชคชััย อุ่�นใจ บรรณาธิิการและผู้้�ช่่วยเลขานุกุ าร ๐ ๒๔๔๗ ๘๕๖๒ ๑๕) นางสาวสุุกฤตา นุชุ รัักษา บรรณาธิกิ ารและผู้�้ ช่ว่ ยเลขานุกุ าร ISSN ขอขอบคุุณภาพปก ISSN ISSN : 1685-8234 ๑) นางสาวโสภา ไทยส่ว่ ย ๒) นายพลวรรธน์์ สายะเสวี ี พิมิ พ์์ที่�่ บริษิ ััท ธนอรุณุ การพิิมพ์์ จำกััด ๔๕๗/๖-๗ ถนนพระสุุเมรุุ แขวงบวรนิิเวศ เขตพระนคร กรุงุ เทพฯ ๑๐๒๐๐ โทร. ๐ ๒๒๘๒ ๖๐๓๓-๔ โทรสาร ๐ ๒๒๘๐ ๒๑๘๗-๘ E-mail : [email protected] วารสารอัันเนื่อ่� งมาจากพระราชดำริิ จัดั ทำขึ้้น� เพื่่�อแจกจ่่าย ห้้ามจำหน่่าย
สถานีีสาธิิตและถ่่ายทอดการเกษตร ป่่าไม้้ สิ่่�งแวดล้้อม ในสมเด็็จพระนางเจ้้าสิิริิกิิติ์์� พระบรมราชิินีีนาถ บ้้านแปกแซม ตําาบลเปีียงหลวง อำำเภอเวีียงแหง จัังหวััดเชีียงใหม่่
Search
