แวคิวโอล

แวคิวโอล (Vacuole) แวควิ โอล (Vacuole) เป็นช่องๆ ล้อมรอบด้วยเมมเบรนชนิดเยอ่ื ยนู ติ ชั้นเดยี ว อยู่ ภายในเซลลย์ ูแคริโอต (eukaryotic cell) บางชนดิ พบในเซลล์พืชสว่ นใหญ่และสัตวห์ ลาย ชนิด โดยแวคิวโอลในสตั ว์มกั เล็กกว่าในพืช แวควิ โอลสามารถทาหนา้ ทเี่ ปน็ ท่ีเกบ็ หลั่ง และ ถา่ ยของเหลวภายในเซลล์ แวคิวโอลและสารภายในถือวา่ แตกต่างจากไซโตพลาสซมึ สามารถแบ่งออกได้ 3 ประเภท คือ 1. Contractile vacuole จะพบในส่งิ มชี ีวิตเซลลเ์ ดยี ว ในอาณาจักรโพรทสิ ตา ทาหนา้ หนา้ ท่ีรกั ษาสมดลุ ของน้า 2. Food vacuole บรรจุอาหาร พบในเซลลเ์ ม็ดเลือดขาวบนสิ่งมีชีวติ เซลลเ์ ดยี วหรอื สตั ว์ เล้ยี งลกู ดว้ ยนม นอกจากนีเ้ ราอาจแบง่ ไดอ้ กี เชน่ Fat vacuole 3. Sap vacuole จะเจอในเซลลพ์ ืช ทาหนา้ ทสี่ ะสมสีไอออน นา้ ตาล กรดอะมโิ น สะสมผลกึ สารพษิ ในเซลล์

การทางานของแวควิ โอล โดยท่วั ไปแลว้ การทางานของแวควิ โอเกีย่ วข้องกบั หนา้ ทีต่ ่อไปน้ี คอื กาจัดซากของโครงสรา้ งทีไ่ ม่ ใช้ เก็บของเสียและ สารที่มีขนาดเล็กรกั ษาความดันน้าและความเตง่ ในเซลล์ รักษาความเป็นกรดเบสใน เซลล์ ซง่ึ สามารถสรปุ การทางานของแวควิ โอลในสง่ิ มีชีวิตชนดิ ต่างๆได้ ดังนี้ • การทางานในเซลลพ์ ชื แวคิวโอลเป็นแหล่งสะสมของเสียในเซลล์พืช โดยปกติโทโนพลาสตจ์ ะไมย่ อมใหข้ องเสีย เหล่านัน้ ไหลกลับเขา้ สู่ไซโตพลาสซมึ ได้อีก การสะสมของเสียไวใ้ นเซลล์ตลอดเวลาน้ี ในบางกรณีเปน็ ประโยชนต์ อ่ พชื เพราะทาให้มีรสขมหรือเปน็ พิษตอ่ สัตวท์ ่ีกนิ พชื นั้นๆ เมอ่ื ออรแ์ กแนลลม์ อี ายมุ ากและ ซ่อมแซมไม่ได้แล้วจะหลอมรวมเขา้ กบั แวคิวโอล และถูกย่อยสลายโดยเอนไซมใ์ นแวควิ โอล ส่วนทน่ี า กลบั มาใชใ้ หมไ่ ด้ จะถกู ส่งกลับเข้าส่ไู ซโตพลาสซึม

การทางานในเซลล์สัตว์ แวควิ โอลในสตั วเ์ ปน็ ส่วนสาคัญในกระบวนการเอกโซไซโตซิส และ เอนโดไซโตซสิ o เอกโซไซโตซิส เป็นกระบวนการขบั ออกซึง่ โปรตนี ซ่งึ ทอ่ี ยู่ในกรานลู คัดหลั่ง อนั เป็นโปรตีนมาจาก กอลจแิ อปพาราตสั มาแต่ตน้ ซงึ่ ในกรานูลคัดหล่ังนนั้ เป็นที่ท่เี กดิ กระบวนการเปลีย่ นโปรฮอร์โมน เป็นฮอร์โมนก่อนหนา้ น้ัน โดยกระบวนการเอกโซไซโตซสิ จะทาหนา้ ที่กาจัดสว่ นทีเ่ ป็นของเสีย ออกไป o เอนโดไซโตซสิ จะกลบั กนั กับเอกโซไซโตซิส ซง่ึ เอนโดไซโตซสิ มีหลายประเภท ไดแ้ ก่ • ฟาโกไซโตซสิ หรือกระบวนกนิ ของเซลลเ์ ปน็ กระบวนการทใี่ ชก้ บั แบคทีเรยี , เซลล์ทตี่ าย แล้ว หรอื สิง่ เล็กๆ อยา่ งอืน่ ที่เซลลส์ ามารถล้อมและกินได้ การกนิ ทาไดโ้ ดยการท่สี งิ่ ท่ีเซลล์ จะกินไดส้ ัมผัสกบั เยือ่ หุ้มเซลล์แลว้ เข้าไปโดยดนั เย่อื ห้มุ เซลล์ และเม่ือสง่ิ นน้ั พน้ เขา้ ไปใน เซลลท์ ้งั หมด เย่ือหมุ้ เซลล์กจ็ ะล้อมวัตถนุ ัน้ จนมิด และปดิ ชอ่ งว่างเย่ือหมุ้ เซลลท์ ่วี ัตถนุ ้ันดนั เข้ามา ทาให้วตั ถุนน้ั อยู่ในเซลล์โดยมีเยอ่ื หมุ้ เซลลท์ ่ีเขา้ มาด้วยห่อหุ้มอยู่ ซง่ึ เย่ือน้นั ทาหนา้ ท่ี เป๋็นแวควิ โอลแทน กระบวนการนี้สามารถมองเห็นด้วยกลอ้ งจลุ ทรรศน์ได้ • พิโนไซโตซิส หรือกระบวนการดืม่ ของเซลล์ มลี กั ษณะสาคญั เหมอื นกระบวนการกินของ เซลล์ แต่ตา่ งตรงวตั ถุท่กี ินจะเปน็ ในรปู ของสารละลาย ซึ่งจะไมส่ ามารถมองเหน็ ไดด้ ้วย กล้องจุลทรรศน์

Plant Cell Central Vacuole