cookbook การดำเนินงานกองทุนชุมชนตามหลักธรรมาภิบาล

- 46 - การประเมินศักยภาพกลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิตดําเนินการครงั แรกในป พ.ศ. 2553 โดยใช้ แบบประเมินการจดั ระดับการพัฒนาและแบบประเมินการตรวจสุขภาพทางการเงน ปงบประมาณ พ.ศ. 2558 กรมการพัฒนาชุมชนดําเนินการประเมินและตรวจสุขภาพกลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิตในรูปแบบ SMART SAVING GROUP (SSG) ในปงบประมาณ พ.ศ. 2562 และได้พิจารณาปรบั แบบเปนแบบประเมิน การจดั ระดับและแบบประเมินการตรวจสุขภาพกลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิตตามหลักธรรมาภิบาล โดยให้ใช้ เพียงแบบเดียว คือ แบบประเมินศักยภาพกลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิตตามหลักธรรมาภิบาล ทังนี เพือให้สามารถตอบสนองกับสภาพเศรษฐกิจและสังคมทีเปลียนไปรวมทังตอบสนองความต้องการของ สมาชกิ ชุมชนและสามารถตรวจสอบและชชี ดั ถึงผลการดําเนินงานทีมีคณุ ภาพได้ชดั เจนขึน การประเมินศักยภาพกลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิตตามหลักธรรมาภิบาล คือการตรวจสุขภาพ กลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิตโดยมี วัตถุประสงค์ เพือสํารวจ ค้นหาปจจัยเสียง แนวโน้มของการดําเนินงาน และการเตรยมความพรอ้ มสําหรบั รองรบั ปญหาทีอาจเกิดขึนกับกลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิต รวมทัง เพือการวางแผนการพัฒนา ปองกันความเสียงไม่ให้มีความเสียหายเกิดขึน โดยใช้เครองมือทีเรยกว่า “แบบประเมินศักยภาพกลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิต”ประกอบด้วย 4 หลักการสําคัญ 10 หลักการย่อย 21 ตัวชวี ัด ซงึ ใชห้ ลักธรรมาภิบาล 10 ข้อ มาเปนแนวทางในการจดั ทําแบบประเมินดังกล่าว เพือให้กลุ่มออมทรพั ย์ฯ มีการบรหารจดั การทมี ีความโปรง่ ใส ตรวจสอบได้ และยังเปนการสรา้ งความเชอื มันให้แก่สมาชกิ เรมใช้ ในป พ.ศ. 2562 เปนต้นมา โดยมีพัฒนากรเปนผู้จดั เก็บข้อมูลรายกลุ่ม ปละ 2 ครงั ๆ ทีหนึงในเดือน ธนั วาคม ครงั ที 2 ในเดือน มิถุนายน แล้วสรุปรวบรวมข้อมูลการจดั ระดับรายงานให้กรมการพัฒนาชุมชนทราบ กลุ่มเปาหมายคือกลุ่มออมทรพั ยฯ์ ทปี ฏิบัติตามแนวทางของกรมการพัฒนาชุมชน ขนั ตอนการประเมินผล 1) พัฒนากรผู้รบั ผิดชอบตําบลดําเนินการประเมินรว่ มกับคณะกรรมการกลุ่มออมทรพั ย์ฯและสมาชกิ ฯ 2) วเคราะห์ข้อมูลจากแบบประเมินทีจดั เก็บ 3) สรปุ ผลการประเมินพรอ้ มจดั ระดับการพัฒนา 4) รายงานผลการดําเนินงานโดยจงั หวดั รายงานถึงกรมฯ รอบการประเมินที 1 ภายในวันที 31 มกราคม รอบการประเมินที 2 ภายในวนั ที 30 มิถุนายน 5) พัฒนากร คณะกรรมการฯ สมาชกิ ลุ่ม รว่ มวางแผนการพัฒนาสําหรบั กลุ่มฯ ทอี ยูใ่ นระดับการพัฒนา ที 1 พอใช/้ ปรบั ปรุง และระดับการพัฒนาที 2 ปานกลาง เคล็ดลับสําหรบั ผเู้ ร มทําแบบประเมินฯ : ควรเทียบคําอธบิ ายแบบประเมินฯ กับแบบประเมินฯ แต่ละข้อ เพือเพิมความเชยี วชาญ และสรา้ งความเข้าใจในการประเมิน

- 47 - คําอธบิ ายแบบ ตัวชีวัดทีมี * หมายถึงตัวชีวัดบังคับทีมี จํานวน 12 ตัวชีวัด จากจาํ นวนตัวชีวัดทังหมด 21 ตัวชวี ัด เปนตัวชวี ดั ทีกําหนดให้กลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิต ทอี ยูใ่ นระดับ 2 และ 3 ต้องผ่านตามจาํ นวน ข้อทกี ําหนด ดังนี เกณฑ์การจดั ระดับ - ระดับ 1 พอใช้/ปรบั ปรุง หมายถึง กลุ่มทีมีผลงานต้องปรบั ปรุงและพัฒนา เงอนไข คือ ผ่านเกณฑ์ไม่ถึง 13 ตัวชวี ัด - ระดับ 2 ปานกลาง หมายถึง กลุ่มทีมีผลงานปานกลาง เงอนไขคือ ผ่านเกณฑ์ 1๓ – ๑๗ ตัวชวี ัดและต้องผ่านตัวชวี ัดหลัก 1๐ ตัวชวี ัดคือ ตัวชวี ดั ที 2,๕,6,7,8,9,10,11,15 และ ๑๖ หากไม่เปนไป ตามเกณฑ์ให้จดั อยู่ในระดับ ๑ - ระดับ 3 ดี หมายถึง กลุ่มทีมีผลงานดี เงอนไขคือ ผ่านเกณฑ์ ๑๘ – ๒๑ ตัวชวี ัด และต้องผ่าน ตัวชวี ดั หลัก ๑๒ ตัวชวี ดั คือ ตัวชวี ัดที 2,๔,๕,6,7,8,9,10,11,15,๑๖ และ ๑๗ หากไม่เปนไปตามเกณฑ์ให้ จดั อยู่ในระดับ ๒ 1. หลักนิยมประชาธปิ ไตย 1.1 หลักความรบั ผิดชอบ/สามารถตรวจสอบได้ 1) คณะกรรมการมีการประชุมทกุ เดือนและมีการบันทกึ การประชุมทกุ ครงั 2) มีการส่งสัจจะสะสมสมาเสมอเปนประจาํ ทุกเดือน 3) มีการชาํ ระคืนเงนกู้ตามสัญญา 4) มีการจดั กิจกรรมด้านสาธารณะประโยชน์ของกลุ่ม 1.2 หลักความโปรง่ ใส/เปดเผย 1) มีการฝากถอนเงนผ่านระบบสถาบนั ทางการเงนทีถกู ต้องตามกฎหมาย 2) มีการจดั ทาํ ระเบยี บข้อมูล/เอกสารหลักฐานการเงน/ระบบบัญชคี รบถ้วนถูกต้อง และเปนปจจุบัน (ทะเบียนสมาชกิ ทะเบียนสัจจะ ทะเบียนลูกหนี ทะเบียนเงนกู้ ทะเบียนคุมทรพั ย์สิน ฯลฯ) มีการตรวจสอบบญั ชแี ละหลักฐานทางการเงน อย่างน้อยปละ 2 ครงั 3) มีการจดั ทาํ งบกําไร-ขาดทนุ งบดุล และรายงานสถานะทางการเงนให้กรรมการ และสมาชกิ ทราบปละ 2 ครงั ขึนไปและติดประกาศไว้ ณ ทที าํ การกลุ่มฯ 4) มีการจัดประชุมสามัญประจาํ ป อย่างน้อยปละ 1 ครงั และมีสมาชิกเข้ารว่ ม ประชุมใหญ่สามัญอยา่ งน้อยรอ้ ยละ 75 ของครวั เรอนทีเปนสมาชกิ 5) มีอาคารสถานทีใช้ประโยชน์สาธารณะรว่ มกันชดั เจน มีปายชอื กลุ่มออมทรพั ย์ เพือการผลิตและปายแสดงข้อมูลทชี ดั เจนและเปนปจจุบนั 1.3 หลักนิติธรรม 1) มีระเบยี บข้อบงั คับเปนลายลักษณ์อักษร เปนปจจุบนั 2) มีการเก็บดอกเบยี เงนกู้ในอัตราไม่เกินทีกฎหมายกาํ หนด (รอ้ ยละ 15 ต่อป) 3) มีการพิจารณาเงนก้เู ปนไปตามระเบยี บ มีการตรวจสอบและมีหลักฐานให้ตรวจสอบชดั เจน 1.4 หลักความเสมอภาค 1) ให้บรการแก่สมาชกิ ด้วยความรวดเรว็ และไม่เลือกปฏิบตั ิ

- 48 - 2. หลักประชารฐั 2.1 หลักการมีส่วนรว่ ม 1) มีการส่งเสรมการออม ประชาสัมพันธใ์ ห้ประชาชนในพืนทีสมัครเข้าเปนสมาชิก เพิมขึนอยา่ งต่อเนือง เพือสามารถเข้าถึงแหล่งเงนทุนชุมชน 2.2 หลักกระจายอํานาจ 1) มีกรรมการครบ 4 ฝาย และมีการแบ่งหน้าทีความรบั ผิดชอบของคณะกรรมการ เปนลายลักษณ์อักษรและปฏิบตั ิตามบทบาทหน้าที 3. หลักความรบั ผดิ ชอบทางการบร หาร 3.1 หลักคณุ ธรรม 1) มีการดําเนินงานโดยยึดหลักคุณธรรม 5 ประการ (ซือสัตย์ เสียสละ รบั ผิดชอบ เห็นอกเห็นใจ และไว้วางใจ) 4. หลกั การบรหารจดั การแนวใหม่ 4.1 หลักประสิทธผิ ล 1) มีการจดั สรรผลกําไรและจดั ให้มีสวสั ดิการชุมชนทกุ ป 4.2 หลักประสิทธภิ าพ 1) มีการนาํ เทคโนโลยีมาใชป้ ระโยชน์ 2) มีการจดั ทาํ แผนการดําเนินงาน/แผนบรหารความเสียง/ประกันความเสียงของกลุ่ม เปนประจาํ ทุกป และสมาชกิ ปฏิบตั ิตามแผนทกี าํ หนด 4.3 หลักการตอบสนอง 1) สมาชกิ สามารถกู้เงนได้ตามความต้องการภายใต้ข้อบงั คับของกลุ่ม 2) มีกิจกรรมเครอข่ายทตี อบสนองความต้องการของสมาชกิ

- 49 -

- 50 -

- 51 -

- 52 - á¹Ç·Ò§»¯ÔºÑµ¡Ô ÒôÒí à¹¹Ô ¡ÒÃá¡äŒ ¢»­˜ ËÒàÃÍ×è §ÃŒÍ§àÃÂÕ ¹¡ÅÁ‹Ø ÍÍÁ·ÃѾÂà ¾è×Í¡ÒÃ¼ÅµÔ ทีมา/ความสําคัญ สํานักพัฒนาทุนและองค์กรการเงนชุมชน มีกองทุนชุมชนอยู่ในความรบั ผิดชอบ จาํ นวน 2 กองทุน ได้แก่ กลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิต และเงนทนุ โครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ในการดําเนินงาน ของทงั 2 กองทนุ ยังมีปญหาการชาํ ระคืนเงนยืมตามสัญญา ปญหาหนีค้างชาํ ระ และการรอ้ งเรยนจาก สมาชกิ ในเรองการบรหารจดั การของคณะกรรมการอยู่เนือง ๆ หากยังปล่อยให้สถานการณ์ของกองทุน ชุมชนดังกล่าว ดําเนินไปในลักษณะเชน่ นี ย่อมไม่ส่งผลดีต่อการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากของประเทศ ประกอบกับสถานการณ์ปจจุบันบุคลากรกรมการพัฒนาชุมชนทีอยู่ในพืนทีเปนบุคลากรใหม่ ยังไม่มี ประสบการณ์ในด้านการส่งเสรม สนับสนุนทุนชุมชนทีอยู่ในความรบั ผิดชอบเท่าทีควร ดังนัน เพือให้ เจา้ หน้าทพี ัฒนาชุมชนได้ศึกษาและนาํ ไปใชใ้ นการปฏิบัติงานให้เปนไปตามแนวทางเดียวกันในการแก้ไข ปญหาอย่างยังยืน จงึ ได้จดั ทําคู่มือแนวทางปฏิบัติการดําเนินการแก้ไขปญหาข้อรอ้ งเรยนกลุ่มออมทรพั ย์ เพือการผลิตขึนสําหรบั เจา้ หน้าทีพัฒนาชุมชน เพือใชใ้ นการปฏิบัติงานกรณีทีเกิดปญหาการรอ้ งเรยน การดําเนินงานกลุ่มออมทรพั ยเ์ พือการผลิต คําสําคัญทีต้องรู ้ กลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิต หมายถึง การรวมตัวกันของชาวบ้าน เพือชว่ ยเหลือตนเองและชว่ ยเหลือ ซึงกันและกันโดยการประหยัดทรพั ย์ แล้วนํามาสะสมรวมกันทีละเล็กละน้อยเปนประจําอย่างสมาเสมอ เพือใชเ้ ปนทุนให้สมาชกิ ทีมีความจาํ เปนเดือดรอ้ นกู้ยืมไปใชใ้ นการลงทุนประกอบอาชพี หรอเพือสวัสดิการ ของตนเองและครอบครวั หลักการดําเนินงานกลุ่มออมทรพั ย์ฯ จะดําเนินงานให้ประสบผลสําเรจ็ และมีประสิทธภิ าพ จะต้อง บรหารจดั การอยู่ภายใต้คุณธรรม 5 ประการ คือ ความซอื สัตย์ ความเสียสละ ความรบั ผิดชอบ ความเห็นอก เห็นใจกัน และความไวว้ างใจกัน โดยมีวัตถุประสงค์ ดังนี 1. ส่งเสรมให้มีการประหยดั และออมเงนในรปู เงนสัจจะ 2. ให้บรหารเงนทนุ สนับสนนุ การประกอบอาชพี และสวัสดิการของสมาชกิ 3. ให้มีประสบการณ์ในการบรหาร และจดั ทาํ เงนทนุ ด้วยตนเอง 4. ส่งเสรมให้มีความสามัคคี การทาํ งานรว่ มกัน และการชว่ ยเหลือซงึ กันและกัน 5. ให้มีประสบการณ์ในการบรหาร และจดั การเงนทนุ ของตนเอง เรองรอ้ งเรยน หมายถึง ประเด็นปญหาต่าง ๆ ทีผู้รอ้ งเรยนแจ้งผ่านชอ่ งทางต่าง ๆ เนืองจาก ไม่ได้รบั การบรการตามสิทธทิ ีกําหนด ผู้รบั บรการไม่ได้รบั ความสะดวกตามสมควร ไม่ได้รบั ความเปนธรรม จากการปฏิบัติงาน หรอได้รบั ความเสียหาย หรอความเดือดรอ้ นอันเนืองจากการปฏิบัติงานของ เจา้ หน้าที สํานักงานพัฒนาชุมชนจงั หวดั /อําเภอ หรอหน่วยงานภายในของกรมการพัฒนาชุมชน

- 53 - เปาหมาย เพือใชเ้ ปนแนวทางในการแก้ไขปญหาเรองรอ้ งเรยนกลุ่มออมทรพั ยเ์ พือการผลิต ขันตอนกระบวนงาน บทบาทเจา้ หน้าทีพัฒนาชุมชนกรณีเกิดปญหาเรองรอ้ งเรยนกลุ่มออมทรพั ยเ์ พือการผลิต ดําเนินการ ดังนี พัฒนากร 1) รายงานสถานการณ์ปญหาการรอ้ งเรยนให้ผู้บังคับบญั ชาทราบตามระดับชนั โดยเรว็ ภายใน 1 วัน 2) กรณีมีสือมวลชนนําเสนอข่าวเผยแพรป่ ญหาขอ้ รอ้ งเรยน ให้รายงานพัฒนาการอําเภอ พัฒนาการจงั หวดั เพือรายงานข้อมูลเบืองต้นให้อธบิ ดี และสํานักพัฒนาทุนและองค์กรการเงนชุมชนทราบทนั ที ประเด็น สือมวลชนทีนําเสนอข่าว วันเวลาทีเสนอข่าว ข้อมูลกลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิต สถานทีตัง ปญหาเรอง ทรี อ้ งเรยน จาํ นวนสมาชกิ และเงนทเี สียหาย และพืนทไี ด้ดําเนินการไปแล้วอยา่ งไรบ้าง 3) เมือได้รบั ข้อมูลปญหาทีเกิดขึนกับกลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิต ให้ตรวจสอบฐานข้อมูลกลุ่มฯ ทีขึน ทะเบยี นตามแนวทางกรมการพัฒนาชุมชน 4) พัฒนากรลงพืนทีไปตรวจสอบข้อมูลจากคณะกรรมการ สมาชกิ กลุ่ม ตามทีพัฒนาการอําเภอมอบหมาย และรายงานผู้บังคับบญั ชาทราบตามลําดับชนั (อําเภอ จงั หวดั กรมการพัฒนาชุมชน) 5) กรณีมีหนังสือรอ้ งเรยนหรอหากไม่มีแต่เกิดความเสียหายด้านการเงนให้จงั หวัด/อําเภอแล้วแต่กรณี ให้บนั ทึกเสนอผู้วา่ ราชการจงั หวดั /นายอําเภอ แต่งตังคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจรงลงพืนทโี ดยเรว็ สอบสวนหาข้อเทจ็ จรงเกียวกับการบรหารงาน และให้คาํ แนะนาํ ในการแก้ไขปญหาแก่คณะกรรมการและ สมาชกิ และรายงานผลให้ผู้บงั คับบัญชาทราบตามลําดับชนั อย่างต่อเนืองจนกวา่ เรองจะถึงทสี ุด พัฒนาการอําเภอ 1) รายงานสถานการณ์ปญหาการรอ้ งเรยนให้ผู้บังคับบัญชาทราบตามระดับชนั โดยเรว็ ภายใน 1 วัน 2) กรณีมีสือมวลชนนําเสนอข่าวเผยแพรป่ ญหาข้อรอ้ งเรยนกลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิต ให้พัฒนากร ตรวจสอบข้อมูลและรายงานให้พัฒนาการจงั หวัดเพือรายงานข้อมูลเบืองต้นให้อธบิ ดี และสํานักพัฒนาทุน และองค์กรการเงนชุมชนทราบทันที ประเด็น สือมวลชนทีนําเสนอข่าว วันเวลาทีเสนอข่าว ข้อมูล กลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิต สถานทีตัง ปญหาเรองทรี อ้ งเรยน จาํ นวนสมาชกิ และเงนทีเสียหาย และ พืนทไี ด้ดําเนินการไปแล้วอย่างไรบา้ ง 3) พัฒนาการอําเภอ/พัฒนากร เมือได้รบั ข้อมูลปญหาทีเกิดขึนกับกลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิต ให้ตรวจสอบฐานข้อมูลกลุ่มฯทขี ึนทะเบียนตามแนวทางกรมการพัฒนาชุมชน 4) มอบหมายให้พัฒนากรลงพืนทีไปตรวจสอบข้อมูลจากคณะกรรมการ สมาชิกกลุ่ม และรายงาน ผู้บงั คับบัญชาทราบตามลาํ ดับชนั (อาํ เภอ จงั หวดั กรมการพัฒนาชุมชน) 5) กรณีมีหนังสือรอ้ งเรยนหรอหากไม่มีแต่เกิดความเสียหายด้านการเงนให้จงั หวดั /อําเภอแล้วแต่กรณี บนั ทกึ เสนอผู้ว่าราชการจงั หวดั /นายอาํ เภอ แต่งตังคณะกรรมการตรวจสอบข้อเทจ็ จรงลงพืนทโี ดยเรว็ สอบสวนหาข้อเท็จจรงเกียวกับการบรหารงาน และให้คําแนะนําในการแก้ไขปญหาแก่คณะกรรมการ และสมาชิกกลุ่มออมทรัพย์เพือการผลิต และรายงานผลให้ผู้บังคับบัญชาทราบตามลําดับชัน อย่างต่อเนืองจนกวา่ เรองจะถึงทสี ุด

- 54 - พัฒนาการจงั หวดั 1) รายงานสถานการณ์ปญหาการรอ้ งเรยนให้ผู้บงั คับบญั ชาทราบตามระดับชนั โดยเรว็ ภายใน 1 วัน 2) กรณีมีสือมวลชนนําเสนอข่าวเผยแพรป่ ญหาข้อรอ้ งเรยนกลุ่มออมทรพั ย์ฯ ให้พัฒนาการอําเภอรายงาน ข้อมูลเบอื งต้นให้พัฒนาการจงั หวดั รายงานอธบิ ดี และสํานักพัฒนาทนุ ฯ ทราบทนั ที ประเด็น สือมวลชน ทีนําเสนอข่าว วันเวลาทีเสนอข่าว ข้อมูลกลุ่มออมทรพั ย์ฯ สถานทีตัง ปญหาเรองทีรอ้ งเรยน จาํ นวน สมาชกิ /เงนทเี สียหาย และพืนทไี ด้ดําเนินการไปแล้วอย่างไรบ้าง 3) ให้พัฒนาการอําเภอรายงานผลการตรวจสอบฐานข้อมูลกลุ่มฯทขี ึนทะเบียนตามแนวทางกรมฯ 4) ให้พัฒนาการอําเภอมอบหมายพัฒนากรลงพืนทีไปตรวจสอบข้อมูลจากคณะกรรมการ สมาชกิ กลุ่ม และ รายงานผู้บังคับบญั ชาทราบตามลาํ ดับชนั (อาํ เภอ จงั หวดั กรมการพัฒนาชุมชน) 5) กรณีมีหนังสือรอ้ งเรยนหรอหากไม่มีแต่เกิดความเสียหายด้านการเงนให้จังหวัด/อําเภอแล้วแต่กรณี บันทึกเสนอผู้ว่าราชการจงั หวัด/นายอําเภอ แต่งตังคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจรงลงพืนทีโดยเรว็ สอบสวนหาข้อเทจ็ จรงเกียวกับการบรหารงาน และให้คําแนะนาํ ในการแก้ไขปญหาแก่คณะกรรมการและ สมาชกิ และรายงานผลให้ผู้บงั คับบัญชาทราบตามลําดับชนั อย่างต่อเนืองจนกว่าเรองจะถึงทสี ุด 6) การดําเนินคดี

- 55 - แนวทาง/มาตรการในการดําเนินงานในกรณีเกิดปญหาข้อรอ้ งเรยน ดังนี

- 56 - ขันตอนการดําเนินคดีทางกฎหมาย (คดีอาญา) ๑. สมาชกิ กลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลติ ทเี ปนผู้เสียหาย และคณะกรรมการดําเนินการจดั ประชุมเพือลงมติ มอบอาํ นาจให้กรรมการหรอสมาชกิ คนใดคนหนึงเปนผู้มีอาํ นาจในการดําเนินคดี โดยทาํ หนังสือมอบอํานาจและ มีรายงานการประชุมเปนลายลักษณ์อักษร พรอ้ มทงั มีรายมือชอื สมาชกิ เข้ารว่ มประชุมด้วย ๒. ให้ผู้แทนของกลุ่มทีได้รบั มอบอํานาจ เข้าแจ้งความรอ้ งทุกข์ต่อเจ้าพนักงานสอบสวน ณ สถานี ตํารวจภูธรในพืนทที เี กิดความเสียหาย ๓. ความผิดฐานยักยอก เปนความผิดอันยอมความได้ ต้องแจง้ ความรอ้ งทุกข์ภายในสามเดือน คดีจะขาด อายุความไม่สามารถฟองรอ้ งดําเนินคดีทางกฎหมายได้ แต่ถ้าแจง้ ความรอ้ งทกุ ข์แล้ว อายุความจะขยายออกไป เปน ๑๐ ป ๔. คดียักยอกสามารถถอนคํารอ้ งทุกข์ ถอนฟองและยอมความกันได้ ไม่ว่าจะอยู่ระหว่างดําเนินคดี ในชนั สอบสวนของพนักงานสอบสวนหรออยูร่ ะหว่างการพิจารณาในชนั ศาล ทัง ๓ ศาล ผู้เสียหายสามารถถอนคาํ รอ้ ง ทุกข์ ถอนฟองและยอมความกันในเวลาใดก็ได้ก่อนคดีถึงทีสุด โดยสิทธิการฟองคดีต่อศาลย่อมระงับไป ผู้เสียหายไม่สามารถฟองคดีต่อศาลได้อีก ๕. ความเสียหายทีเกิดขึน ถ้าอยู่ระหว่างแจ้งความร้องทุกข์สามารถเจรจาตกลงยอมความกันได้ การประนีประนอมยอมความกฎหมายไม่ได้บังคับว่าจะต้องทําเปนหนังสือ แต่เพือปองกันมิให้ผู้กระทําผิด ไม่ยอมชดใชต้ ามเงอนไขทกี ําหนดในสัญญา สามารถฟองรอ้ งดําเนินคดีได้แต่ถ้าอยู่ระหวา่ งดําเนินคดีในชนั ศาล ให้ทาํ สัญญาประนีประนอมยอมความต่อหน้าศาลเพือให้ศาลรบั รู้ สามารถใชบ้ งั คับคดีโดยไม่ต้องฟองรอ้ งอีก ๖. การฟองรอ้ งคดีอาญาต่อศาล บุคคลทีมีอํานาจฟองคดีอาญาต่อศาล ได้แก่ ๑) พนักงานอัยการ ๒) ผู้เสียหาย ในกรณีผู้เสียหายไม่ดําเนินคดีเองจะตังทนายความให้ว่าความและดําเนินตามกระบวนการ พิจารณาแทน กรณีผู้เสียหายมอบอํานาจให้ผู้แทนดําเนินการจะว่าความไม่ได้ต้องตังทนายความเพือดําเนินการ ตามกระบวนการพิจารณา การฟองรอ้ งต่อศาลผู้เสียหายไม่ควรฟองรอ้ งต่อศาลเอง เพราะทาํ ให้ต้องเสียเงนในการว่าจา้ งทนายความ ควรแจ้งความรอ้ งทุกข์ต่อพนักงานสอบสวน แล้วพนักงานจะส่งสํานวนให้พนักงานอัยการส่งฟองศาล เพือดําเนินกระบวนการพิจารณาในฐานความผิดยักยอกหรอฉ้อโกง ผู้เสียหายมีสิทธทิ ีจะเรยกรอ้ งทรพั ย์สิน ทีสูญเสียไปเนืองจากการกระทําผิดคืนได้ เมือพนักงานอัยการยืนฟองคดีอาญาต่อศาล ให้ผู้เสียหาย ขอให้ พนักงานอัยการเรยกทรพั ยส์ ินแทนผู้เสียหายด้วยเลย ผู้เสียหายไม่ต้องฟองรอ้ งเปนคดีแพ่งอีก เอกสารหลกั ฐาน ๑. หนังสือมอบอาํ นาจ ๒. รายงานการจดั การประชุมของคณะกรรมการ ๓. รายงานความก้าวหนา้ สถานการณ์การรอ้ งเรยน

- 57 - สําหรบั กรณีความเสียหายทเี กิดจากสมาชกิ ไม่ยอมชาํ ระคืนเงนกู้นัน เนืองจากกลุ่มออมทรพั ยเ์ พือการผลติ มิได้เปนนิติบุคคล การฟองรอ้ งเพือบงั คับให้สมาชกิ ทีผิดนัดการชาํ ระหนีไม่คืนเงนทีก้ยู ืมไปคืนแก่กลุ่ม ถือเปน คดีแพ่ง กลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิตมีอํานาจในการเสนอคดีของตนต่อศาลแพ่งทมี ีเขตอาํ นาจได้ ระยะเวลาดําเนินการ เรมนับระยะเวลาเมอื : รบั เรองรอ้ งเรยน สินสุดระยะเวลาเมือ : ได้มีการชแี จง ให้คําแนะนาํ หรอระงับเรอง หรอยุติเรอง หรอการแจง้ ผลการพิจารณาให้ผูร้ อ้ งเรยนทราบ ระเบยี บกฎหมายทเี กียวข้อง ระเบียบกรมการพัฒนาชุมชน ว่าดว้ ยการส่งเสรมการดําเนินงานกลุ่มออมทรพั ยเ์ พือการผลิต พ.ศ. 2555

- 58 - ¡Òè´·ÐàºÂÕ ¹à»¹š ʶҺ¹Ñ ¡ÒÃà§¹Ô »ÃЪҪ¹ ทมี าและความสําคัญ สถาบันการเงนประชาชนมีผลบังคับใชเ้ มือวันที 26 สิงหาคม 2562 เพือให้องค์กรการเงนชุมชนทีมี ความประสงค์มีสถานะเปนนิติบุคคล ได้ยืนคําขอจดทะเบียนเปนสถาบันการเงนประชาชนได้ ตามความสมัครใจ มีธนาคารผู้ประสานงานในพืนทีเปนพีเลียงช่วยจัดทําและพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศสําหรบั การ ให้บรการทางการเงน รวมทังเพือความคล่องตัวในการบรหารจดั การและสามารถสนองตอบกับปญหา ความต้องการในชุมชนได้อย่างมีประสิทธภิ าพ คําสําคัญทคี วรรู้ “สถาบนั การเงนประชาชน” (สง.ปชช.) หมายความว่า องค์กรการเงนชุมชนซงึ ได้จดทะเบียนเปนสถาบัน การเงนประชาชนตามพระราชบัญญัติสถาบันการเงนประชาชน พ.ศ. 2562 “สถาบันการเงนชุมชน” หมายความว่า องค์กรการเงนระดับชุมชนทีให้บรการการเงนระดับชุมชน “บรการการเง นในระดับชุมชน” หมายความว่า การรบั ฝากเงน การให้สินเชอื การเช่าซือ การรบั จาํ นํา การรบั จาํ นอง การรบั ชาํ ระเงน การโอนเงนหรอการอืนใดทเี ปนการให้บรการการเงนระดับชุมชนตามทกี าํ หนด ในกฎกระทรวง กฎกระทรวง โดยมีขอบเขตการให้บรการเฉพาะสมาชกิ ทอี ยู่ในตําบลและเขตหมู่บ้านทตี ิดกัน “ธนาคารผู้ประสานงาน” หมายความว่า ธนาคารหรอสถาบันการเงนซึงทําหน้าทีสนับสนุนและ ประสานงานการดาเนินงานของสถาบันการเงนประชาชน เปาหมาย เพือส่งเสรมการออมและให้บรการทางการเงนแก่สมาชิก รวมทังส่งเสรมหรอสนับสนุนการพัฒนา องค์ความรู้ คุณภาพชีวต และสวัสดิการของสมาชิกและประชาชนในพืนที องค์กรการเงนชุมชนสามารถ ยืนคําขอจดทะเบียนเปนสถาบันการเงนประชาชนตามพระราชบัญญัติสถาบันการเงนประชาชน พ.ศ. 2562 ได้ตามความสมัครใจ โดยสถาบันการเงนประชาชนสามารถทําหน้าทีเปนธนาคารของชุมชนซึงให้บรการ รบั ฝากเงนจากสมาชกิ ประชาชน และวสาหกิจชุมชน ให้สินเชอื แก่สมาชกิ และเปนตัวแทนการรบั ชาํ ระเงน และโอนเงนของสมาชกิ และประชาชน โดยมีพืนทใี นการดําเนินงานไม่เกินเขตตําบลหรอแขวงทตี ังของสถาบนั การเงนประชาชนและเขตหมู่บ้านทตี ิดกับตําบลหรอแขวงอันเปนทตี ังของสถาบันการเงนประชาชน การจดทะเบียนเปนสถาบันการเงนประชาชนเปนการยกระดับองค์กรการเงนชุมชนให้มีสถานะเปน นิติบุคคลทีมีธนาคารผู้ประสานงานเปนพีเลียงชว่ ยจดั ทําและพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ สําหรบั การให้บรการทางการเงน เปนตัวกลางในการทําธุรกรรมทางการเงน และช่วยตรวจสอบและประเมินผล การดําเนินการ ซงึ การมีพีเลียงดังกล่าวจะชว่ ยลดต้นทุนและสนับสนุนให้สถาบันการเงนประชาชนสามารถ ดําเนินการเปนธนาคารของชุมชนทีมีประสิทธภิ าพและเปนทียอมรบั และไว้วางใจของสมาชกิ และประชาชน ในพืนที

- 59 - เงอนไขขององค์กรการเงนชุมชนทจี ะยืนคําขอจดทะเบียนเปนสถาบนั การเงนประชาชน 1) ได้รบั ความเห็นชอบจากสมาชกิ ด้วยมติไม่น้อยกว่า 3 ใน 4 ของจาํ นวนสมาชกิ ทังหมด ให้ยืนคําขอ จดทะเบียนเปนสถาบนั การเงนประชาชน 2) มีการจดั ทาํ งบการเงนประจาํ ปต่อเนืองกันเปนเวลาไม่น้อยกวา่ 2 ป นับถึงวนั ทยี นื คาํ ขอจดทะเบียน 3) มีการใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศในการทาํ งานมาแล้วไม่น้อยกว่า 1 ป 4) มีทนุ ทชี าํ ระแล้ว เปนจาํ นวนไม่ตากว่า 5 แสนบาท 5) มีผลการดําเนินงานเปนกําไรต่อเนืองกันเปนเวลาไม่น้อยกว่า 2 ป นับถึงวันทียืนคําขอจดทะเบียน และในวันทียืนคําขอจดทะเบียนต้องไม่มีผลการดําเนินงานขาดทุนสะสม นอกจากนี สมาชกิ ของ องค์กรการเงนชุมชนต้องเปนบุคคลธรรมดาและมีภูมิลําเนาหรอประกอบอาชพี เปนหลักแหล่งในพืนที ในการดําเนินงานขององค์กรการเงนชุมชนนันเปนระยะเวลาไม่น้อยกว่า 1 ป นับแต่วันทีสมัครเปน สมาชกิ รวมทงั ต้องมีคณุ สมบตั ิและไม่มีลักษณะต้องห้ามตามข้อบังคับของสถาบันการเงนประชาชน เอกสารและหลักฐานทีองค์กรการเงนชุมชนต้องใชส้ ําหรบั การยืนขอจดทะเบยี นเปนสถาบันการเงนประชาชน 1) คาํ ขอจดทะเบียนเปนสถาบนั การเงนประชาชน 2) รายงานการประชุมสมาชกิ ซงึ ลงมติไม่น้อยกว่า 3 ใน 4 ของจาํ นวนสมาชกิ ทงั หมดเพือดําเนินการยืน คําขอจดทะเบียน พรอ้ มด้วยรายชือสมาชิกทังหมด และรายงานการประชุมสมาชิกซึงตังผู้แทน (ไม่น้อยกว่า 3 คน) เพือดําเนินการยนื คําขอจดทะเบยี น พรอ้ มสําเนา 3) ทะเบียนสมาชิกพรอ้ มลายมือชือและทะเบียนหุ้นทีแต่ละคนจะถือเมือได้จดทะเบียนเปนสถาบัน การเงนประชาชน 4) รา่ งข้อบงั คับตามมาตรา 23 แห่งพระราชบญั ญัติสถาบนั การเงนประชาชน พ.ศ. 2562 5) งบการเงนยอ้ นหลังอย่างน้อย 2 ป 6) รายงานการเคลือนไหวทางบญั ชยี ้อนหลังอยา่ งน้อย 2 ป 7) หลักฐานทแี สดงให้เห็นวา่ มีการใชโ้ ปรแกรมคอมพิวเตอรใ์ นการทาํ งานมาแล้วไม่น้อยกวา่ 1 ป กระบวนการในการยืนขอจดทะเบยี น 1) ทปี ระชุมสมาชกิ องค์กรการเงนชุมชนตังผู้แทนไม่น้อยกวา่ 3 คน เพือดําเนินการยนื ขอจดทะเบียน 2) ยืนเอกสารขอจดทะเบียนได้ทสี าขาของธนาคารผู้ประสานงานในพืนที (ธนาคารออมสิน/ธกส.) 3) ธนาคารผู้ประสานงาน ตรวจสอบความครบถ้วนถูกต้องของเอกสาร พรอ้ มรบั รองความครบถ้วนของ เอกสารประกอบการจดทะเบียนและให้ความเห็นของธนาคารผู้ประสานงาน 4) ธนาคารผู้ประสานงานรวบรวมหลักฐานนาํ ส่งนายทะเบียน (สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง กระทรวงการคลัง) 5) นายทะเบียนพิจารณาตรวจสอบหลักฐานกรณีได้รบั อนุมัติให้องค์กรการเงนชุมชนจดทะเบียนเปน สถาบันการเงนประชาชน นายทะเบียนจะออกใบสําคัญรบั จดทะเบียนพรอ้ มมีหนังสือแจ้งผลการพิจารณา/ ถ้าไม่ได้รบั อนุมัติให้จดทะเบียน นายทะเบียนจะมีหนังสือแจ้งผลการพิจารณาและองค์กรการเงน ชุมชนมีสิทธยิ นื อุทธรณ์ต่อนายทะเบียนภายใน 60 วัน 6) ให้ผู้มีชอื อยู่ในทะเบยี นสมาชกิ ซงึ ชาํ ระหุ้นตามจาํ นวนทจี ะถือหุ้นครบถ้วนแล้วเปนสมาชกิ นับแต่วันที ได้รบั อนญุ าตจดทะเบียน กรณีนายทะเบียนอนมุ ัติให้องค์กรการเงนเปนสถาบนั การเงนประชาชน 7) นัดสมาชกิ ประชุมใหญส่ ามัญครงั แรกภายใน 30 วนั นับแต่นายทะเบยี นรบั จดทะเบียน เพือเลือกตัง กรรมการสถาบนั การเงนประชาชน

ในช่วง ป พ.ศ. ๒๕๓๓ พบว่าปญหาความยากจนของประชาชนในชนบทไทยมีจํานวนมาก โดยผลจากการสํารวจรายได้ของครวั เรอนทัวประเทศของสํานักงานสถิติแห่งชาติ และ สถาบันวจัย เพือการพัฒนาประเทศ พบว่า คนจนมีรายได้ตากว่าเส้นความยากจน ได้เพิมขึน ค่อนข้างมากในเขตชนบท และจากข้อมูลพืนฐานระดับหมู่บ้าน (กชช.๒ ค) ยังบง่ บอกวา่ มีหมู่บา้ น ล้าหลัง หรอหมู่บา้ นเรง่ รดั พัฒนา อันดับ ๑ อยู่จาํ นวน ๑๑,๖๐๘ หมู่บา้ น กระทรวงมหาดไทย จงึ ได้กําหนดดําเนินงานโครงการแก้ไขปญหา ความยากจนขึน โดยคณะรฐั มนตร มีมติเมือวันที ๑๗ สิงหาคม ๒๕๓๖ เห็นชอบให้กระทรวงมหาดไทย ดําเนินงานโครงการ กข.คจ. ระยะที ๑ ระหว่างป ๒๕๓๖ - ๒๕๔๐ อนุมัติจัดสรรเงน จาํ นวน ๑๑,๖๐๘ หมู่บ้าน และคณะรฐั มนตรมีมติ เมือวันที ๑๗ มิถุนายน ๒๕๔๐ เห็นชอบในหลักการโครงการ กข.คจ. ระยะที ๒ (ป ๒๕๔๐ - ๒๕๔๔) อนุมัติ จดั สรรเงน จาํ นวน ๑๗,๖๒๗ หมู่บ้าน โดยดําเนินการในหมู่บ้าน ทีมีครวั เรอนยากจนมีรายได้เฉลีย ตากว่าเกณฑ์ ๑๕,๐๐๐ บาท/คน/ป ตามข้อมูลความจาํ เปนพืนฐาน (จปฐ.) ปพ.ศ. ๒๕๓๙ เพือขยายการดําเนินงานให้ครอบคลุมทุกหมู่บา้ นทียังไม่ได้ดําเนินการในระยะที ๑ เมือสินสุด ระยะเวลาดําเนินงาน ในป ๒๕๔๔ ดําเนินการได้ทงั สิน จาํ นวน ๒๙,๒๓๔ หมู่บา้ น หลักการและแนวคิด เปนการสนับสนนุ เงนทนุ ให้ในระดับหมู่บา้ น แล้วมอบอํานาจและหน้าทคี วามรบั ผิดชอบให้องคก์ ร ประชาชนในหมู่บ้านเปนผู้บรหารจดั การเงนทนุ ให้หมุนเวยนอยู่ในหมู่บา้ นตลอดไป ภายใต้ หลักการ ดังนี ๑. การมีส่วนรว่ มขององค์กรประชาชน และประชาชนในหมู่บ้านเปาหมาย ในการรว่ มคิด รว่ มตัดสินใจ รว่ มทาํ รว่ มรบั ผิดชอบและรว่ มรบั ผลประโยชน์ ๒. การใชข้ ้อมูลครวั เรอนเปาหมายจากการจดั เก็บข้อมูลและตรวจสอบขององค์กรประชาชน ในหมู่บา้ น ๓. การมอบอํานาจและหน้าที ความรบั ผิดชอบให้องค์กรประชาชนในหมู่บ้านเปาหมาย คือ คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บา้ น เปนผู้บรหารจดั การเงนทุนให้หมุนเวยนคงอยูใ่ นหมู่บ้านตลอดไป โดยมี เจา้ หน้าทพี ัฒนาชุมชน เปนผู้ส่งเสรมสนับสนุน ตรวจสอบ ติดตามการดําเนินงาน ให้มีประสิทธภิ าพ ๔. สนับสนนุ เงนทนุ เพือประกอบอาชพี แก่ครวั เรอนเปาหมาย หมู่บา้ นละ ๒๘๐,๐๐๐ บาท วัตถุประสงค์ เพือให้ครวั เรอนยากจนเปาหมายทมี ีรายได้ตากว่าเกณฑ์ความจาํ เปนพืนฐาน (จปฐ.) ได้มี แหล่งเงนทนุ ในระดับหมู่บ้าน สําหรบั ยืมไปประกอบอาชพี หรอขยายกิจการอาชพี ของตน เพือเพิมรายได้และ พัฒนาคณุ ภาพชวี ตให้ดีขึน

- 61 - การดําเนินงานโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) โครงการแก้ไขปญหาความยากจน ดําเนินงานภายใต้ระเบยี บกระทรวงมหาดไทยว่าด้วย การบรหารและ การใช้จ่ายเงนโครงการแก้ไขปญหาความยากจน พ.ศ.๒๕๓๖ และฉบับที ๒ พ.ศ. ๒๕๓๙ ซึงได้ยกเลิก ไปแล้ว ปจจุบันดําเนินงานตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการบรหารและการใช้จ่ายเงน โครงการแก้ไขปญหาความยากจน พ.ศ.๒๕๕๓ และแนวทางการดําเนินงานทกี รมการพัฒนาชุมชนกาํ หนด คําสําคัญทคี วรรู้ “¤ÃÑÇàÃ×͹໇ÒËÁÒ” หมายถึง ครวั เรอนในหมู่บ้านเปาหมายตามโครงการ กข.คจ. ทีมีรายได้เฉลีย ต่อคนต่อปตากวา่ เกณฑ์ความจาํ เปนพืนฐาน (จปฐ.) แนวทางการคดั เลือกและจดั ทําบัญชที ะเบียนครวั เร อนเปาหมาย ดังนี ๑. ให้คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน คัดเลือกครวั เรอนยากจนทีมีรายได้เฉลียตากว่าเกณฑ์ (จปฐ.) ตามข้อมูล (จปฐ.) ปทีได้รบั งบประมาณดําเนินการ โดยจดั ทําบัญชีทะเบียนครวั เรอน เปาหมายเรยงลําดับไว้ และให้เปนครวั เรอนเปาหมายผู้มีสิทธยิ มื เงนทุนตามโครงการ กข.คจ. (๑) กรณีทมี ีครวั เรอนมีรายได้ ตากว่าเกณฑ์ (จปฐ.) เพิมขึนภายหลังให้ถือเปน ครวั เรอนเปาหมายผู้มีสิทธิยืมเงนทุน กข.คจ. เพิมเติม(๒) ให้ปรบั ปรุงบัญชีทะเบียนครวั เรอนเปาหมายให้เปนปจจุบันทุกป โดยยึดครวั เรอน เปาหมายเดิมเปนหลัก และให้นํารายชอื ครวั เรอนเปาหมายทีเกิดขึนใหม่ ตาม (๑) ต่อทา้ ยในบัญชี ทะเบียนครวั เรอนเปาหมายเดิม โดยให้ครวั เรอนเปาหมายตามบัญชที ะเบียนครวั เรอนเปาหมายที จดั ไว้ครงั แรกได้ยมื จนครบถ้วนก่อน จงึ ให้ครวั เรอนเปาหมายทเี กิดขึนภายหลังได้ยมื ในลาํ ดับถัดไป ๒. กรณีครวั เรอนเปาหมาย ในหมู่บ้าน กข.คจ. มีรายได้เฉลียผ่านเกณฑ์ (จปฐ.) ครบทุกครวั เรอน แต่ครวั เรอนเปาหมายยงั ไม่บรรลุวัตถุประสงค์ด้านการพัฒนาคณุ ภาพชวี ต ให้คณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน บรหารเงนทุนโครงการ กข.คจ. ให้ครวั เรอนเปาหมายใชเ้ ปนเงนทุน ในการประกอบอาชีพ เพือพัฒนาคณุ ภาพชวี ตครวั เรอนเปาหมายให้บรรลวุ ตั ถปุ ระสงค์ดังกล่าว “เงนทุนโครงการ กข.คจ.” ประกอบด้วย ๑. เงนอุดหนุนจากรฐั บาล ๒. เงนอุดหนนุ จากองค์กรปกครองส่วนท้องถิน ๓. ดอกผลหรอผลประโยชน์อืนใดทเี กิดจากเงนโครงการ กข.คจ. ๔. เงนบรจาคหรอเงนชว่ ยเหลืออืนใดทใี ห้โดยไม่มีเงอนไขหรอข้อผูกพัน ๕. เงนกู้ตามโครงการ กข.คจ. ๖. เงนอืนใดทหี น่วยงานอืนหรอองค์กรอืนสนับสนุนให้เปนเงนโครงการ กข.คจ.

- 62 - โครงสรา้ งการบรหารและบทบาทหน้าที ¡ÃÁ¡ÒþѲ¹ÒªØÁª¹ อํานาจหน้าที ควบคุมดูแลและตรวจสอบการใชเ้ งนโครงการ กข.คจ. ให้เปนไป ตามวัตถปุ ระสงค์ของการตังงบประมาณและระเบียบของทางราชการ Êíҹѡ§Ò¹¾Ñ²¹ÒªÁØ ª¹¨Ñ§ËÇ´Ñ /ÍíÒàÀÍ อาํ นาจหน้าที (๑) ส่งเสรมความเข้มแข็งของเครอข่ายหมู่บา้ น กข.คจ. (๒) สนับสนนุ และประสานงาน (๓) กํากับดูแล ติดตาม ประเมินผล และรายงานผลการดําเนินงาน (๔) ปฏิบตั ิหน้าทีอืนตามทอี ธบิ ดีกรมการพัฒนาชุมชนมอบหมาย ¤³Ð¡ÃÃÁ¡ÒÃÍíҹǡÒÃᡌ䢻˜­ËÒ¤ÇÒÁÂÒ¡¨¹¨Ñ§ËÇÑ´ จาํ นวนไม่เกิน ๑๑ คน (ผู้วา่ ราชการจงั หวัดเปนผู้ลงนามแต่งตัง) ประกอบด้วย (๑) รองผู้วา่ ราชการจงั หวัด ทรี บั ผิดชอบงานพัฒนาชุมชน เปนประธาน (๒) ผู้แทนของหน่วยงานราชการทเี กียวข้อง เปนกรรมการ (๓) ผู้แทนองค์กรปกครองส่วนทอ้ งถินระดับจงั หวัด เปนกรรมการ (๔) ผู้ทรงคุณวุฒิภายในจงั หวัดทมี ีความรคู้ วามสามารถด้านการบรหารจดั การเงนทนุ ชุมชน เปนกรรมการ (๕) พัฒนาการจงั หวดั เปนกรรมการและเลขานุการ (๖) หัวหน้ากลุ่มงานทีรบั ผิดชอบงานโครงการ กข.คจ. เปนกรรมการและ ผู้ชว่ ยเลขานกุ าร อาํ นาจหน้าที (๑) ส่งเสรมความเข้มแข็งของเครอข่ายหมู่บา้ น กข.คจ. (๒) สนับสนนุ และประสานงาน (๓) กํากับดูแล ติดตาม ประเมินผล และรายงานผลการดําเนินงาน (๔) ปฏิบตั ิหน้าทีอืนตามทไี ด้รบั มอบหมาย ¤³Ð¡ÃÃÁ¡ÒÃÍÒí ¹Ç¡ÒÃᡌ䢻˜­ËÒ¤ÇÒÁÂÒ¡¨¹ÍíÒàÀÍ จาํ นวนไม่เกิน ๙ คน (นายอาํ เภอเปนผู้ลงนามแต่งตัง) ประกอบด้วย (๑) นายอําเภอ เปนประธาน (๒) ผู้แทนของหน่วยงานราชการทเี กียวข้อง เปนกรรมการ (๓) ผู้แทนองค์กรปกครองส่วนทอ้ งถินในอาํ เภอ เปนกรรมการ (๔) ผู้ทรงคุณวฒุ ิในอําเภอทมี ีความรูค้ วามสามารถด้านการบรหารจดั การเงนทุนชุมชน เปนกรรมการ (๕) พัฒนาการอาํ เภอ/กิงอําเภอ เปนกรรมการและเลขานุการ (๖) นักวชาการพัฒนาชุมชนผู้รบั ผิดชอบโครงการ กข.คจ. เปนกรรมการและ ผู้ชว่ ยเลขานุการ อํานาจหน้าที (๑) ส่งเสรมความเข้มแข็งของเครอข่ายหมู่บ้าน กข.คจ. (๒) สนับสนนุ และประสานงาน (๓) บรหารจดั การเงนทุนโครงการ กข.คจ. อาํ เภอ (๔) กํากับดูแล ติดตาม ประเมินผล และรายงานผลการดําเนินงาน (๕) ปฏิบตั ิหน้าทีอืนตามทไี ด้รบั มอบหมาย

- 63 - ¤³Ð¡ÃÃÁ¡ÒÃÍÒí ¹Ç¡ÒÃᡌ䢻˜­ËÒ¤ÇÒÁÂÒ¡¨¹ÃдºÑ µíҺŠจาํ นวนไม่เกิน ๗ คน (นายอาํ เภอเปนผู้ลงนามแต่งตัง) ประกอบด้วย (๑) ปลัดอําเภอผู้ประสานงานประจาํ ตําบล เปนประธาน (๒) ผู้แทนหน่วยงานราชการทเี กียวข้อง เปนกรรมการ (๓) ผู้แทนองค์กรปกครองส่วนทอ้ งถินในตําบล เปนกรรมการ (๔) ประธานคณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บา้ น เปนกรรมการ (๕) ผู้ทรงคุณวฒุ ิภายในตําบลทมี ีความรูค้ วามสามารถด้านการบรหารจดั การเงนทนุ ชุมชน เปนกรรมการ (๖) พัฒนากรผู้รบั ผิดชอบประจาํ ตําบล เปนกรรมการและเลขานกุ าร อาํ นาจหน้าที (๑) ส่งเสรมความเข้มแข็งของเครอข่ายหมู่บา้ น กข.คจ.ภายในตําบล (๒) สนับสนนุ และประสานงาน (๓) กํากับดูแล ติดตาม ประเมินผล และรายงานผลการดําเนินงาน (๔) ปฏิบัติหน้าทีอืนตามทไี ด้รบั มอบหมาย ¤³Ð¡ÃÃÁ¡Òà ¡¢.¤¨.ËÁًºŒÒ¹ มีจาํ นวน ๗ - ๙ คน มีวาระคราวละ ๔ ป (นายอาํ เภอเปนผู้ลงนามแต่งตัง) ประกอบด้วย (๑) ประธานคณะกรรมการหมู่บา้ น (กม.) จาํ นวน ๑ คน (๒) ผู้แทนคณะกรรมการหมู่บ้าน (กม.) จาํ นวน ๑ คน (๓) ผู้แทนสมาชกิ สภาองค์กรปกครองส่วนทอ้ งถิน จาํ นวน ๑ คน (๔) อาสาพัฒนาชุมชน จาํ นวน ๑ คน (๕) ผู้แทนกลุ่มออมทรพั ยเ์ พือการผลิตหรอกลุ่มอาชพี จาํ นวน ๑ คน (๖) ผู้แทนคณะกรรมการพัฒนาสตรหมู่บา้ น จาํ นวน ไม่เกิน ๒ คน (๗) ผู้แทนองค์กรชุมชนอืนหรอผู้ทรงคุณวฒุ ิในหมู่บ้าน จาํ นวน ไม่เกิน ๒ คน (โดยให้หัวหน้าครวั เรอนเปาหมายประชุมเพือคัดเลือกผู้แทนฯ) อาํ นาจหน้าที (๑) บรหารจดั การเงนโครงการ กข.คจ.หมู่บา้ น (๒) พิจารณาอนมุ ัติโครงการและเงนยืมแก่ครวั เรอนเปาหมาย (๓) ติดตาม ส่งเสรม สนับสนุนการประกอบอาชพี ของครวั เรอนเปาหมาย (๔) จดั ทาํ ระบบข้อมูล จดั ทาํ เอกสาร บญั ชี ทะเบียนตามโครงการ กข.คจ. (๕) รายงานผลการดําเนินงานตามโครงการ กข.คจ. (๖) แก้ไขปญหาทเี กิดขึนจากการดําเนินงานตามโครงการ กข.คจ

- 64 - การบรหารเงนทุนโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) การดําเนินงานโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ภายใต้ระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการบรหารและการใช้จ่ายเงนโครงการแก้ไขปญหาความยากจน พ.ศ.๒๕๕๓ มีแนวทาง การบรหารเงนทนุ กข.คจ. ดังนี ๑. การพิจารณาอนมุ ัติโครงการและเงนยมื ให้คณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน พิจารณาอนุมัติโครงการและเงนยืมตามลําดับบัญชีทะเบียน ครวั เรอนเปาหมาย และต้องได้รบั ความเห็นชอบจากพัฒนากรผู้รบั ผิดชอบประจาํ ตําบล (ตามระเบียบฯ พ.ศ.๒๕๕๓ ข้อ ๑๗) มีแนวทางปฏิบัติ ดังนี ๑) ให้พิจารณาอนุมัติโครงการและเงนยืมแก่ครวั เรอนเปาหมาย ตามบัญชีทะเบียน ครวั เรอน เปาหมาย ทีได้จดั ทาํ ไว้ครงั แรกได้ยมื จนครบถ้วนก่อน จงึ ให้ครวั เรอนเปาหมายทีเกิดขึน ใหม่ภายหลัง ได้ยมื ในลําดับถัดไป ๒) กรณีหมู่บ้านทีครวั เรอนมีรายได้ผ่านเกณฑ์ (จปฐ.) ครบทุกครวั เรอนให้คณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บา้ น พิจารณาอนุมัติโครงการและเงนยมื แก่ครวั เรอนเปาหมาย ทยี งั ไม่บรรลุ วัตถปุ ระสงค์ด้านการพัฒนา คณุ ภาพชวี ตใชเ้ ปนเงนทนุ ในการประกอบอาชพี เพือสรา้ งรายได้ สําหรบั พัฒนาคณุ ภาพชวี ตต่อไป ๓) ประเภทอาชพี ทีครวั เรอนเปาหมายสามารถเสนอขอยืมเงนได้แก่ (๑) อุตสาหกรรมในครวั เรอน (๒) ค้าขาย (๓) งานชา่ ง (๔) เกษตรกรรม (๕) อาชพี อืน ๆ ตามทคี ณะกรรมการ กข.คจ. เห็นชอบ ๔) การพิจารณาจาํ นวนเงนยืมของครวั เรอนเปาหมาย โดยพิจารณาจากความสามารถในการส่งใชเ้ งนยืม ประเภทอาชพี ตามความเหมาะสมและเปนไปได้ ระยะเวลาทีจะก่อให้เกิด รายได้ เปนต้น ๕) เงอนไขในการใช้เงนยืมของครวั เรอนเปาหมาย คือ ให้นําไปใช้ประกอบอาชีพตามโครงการ ทเี สนอขอยืม มขี อ้ ห้าม ดังนี ๕.๑ ห้ามนําไปใชห้ นีสินเดิม ๕.๒ ห้ามนาํ ไปบูรณะ ซอ่ มแซมทอี ยู่อาศัย ๕.๓ ห้ามนําไปใชจ้ า่ ยในครอบครวั ๒. การอนุมัติเงนยืมของคณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บา้ น ๑) คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน พิจารณาอนุมัติเงนยืมให้แก่ครวั เรอนเปาหมายให้พิจารณา ตามลําดับตามบัญชที ะเบยี นครวั เรอนเปาหมาย ๒) การพิจารณาอนุมัติเงนยืมต้องได้รบั ความเห็นชอบจากพัฒนากรผู้รบั ผิดชอบประจาํ ตําบล และ ไม่ควรใชว้ ธกี ารหารเฉลียเงนทุน ควรพิจารณาตามความจาํ เปน ความเหมาะสมของแต่ละโครงการและ คาํ นึงถึงผลตอบแทนทจี ะได้รบั

- 65 - ๓. การทาํ สัญญายืมเงนตามโครงการ กข.คจ. การทาํ สัญญายมื เงนทุน กข.คจ. ดําเนินการ ดังนี ๑) แจง้ ให้หัวหน้าครวั เรอนเปาหมายหรอผู้แทนทีได้รบั อนุมัติโครงการและเงนยืม ให้ทําสัญญายืม เงน ภายใน ๓ วนั นับแต่วันทรี บั แจง้ การอนมุ ัติโครงการและเงนยมื ๒) รายงานผลการอนุมัติเงนยืมให้อําเภอทราบ และปดประกาศให้ทราบโดยทัวกัน ณ ศูนย์ปฏิบัติการ หมู่บา้ นโครงการ กข.คจ. หรอในทเี ปดเผยของชุมชน ๓) การทําสัญญายืมเงน ให้ประธานคณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน และหัวหน้าครวั เรอนเปาหมาย หรอผู้แทนเปนคู่สัญญา และเปนผู้มีอํานาจลงนามในสัญญา ในกรณีทีประธานคณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน ไม่อยู่หรอไม่สามารถปฏิบัติหน้าทีได้ ให้รองประธานคณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน หรอ กรรมการทคี ณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บา้ นมอบหมาย เปนผู้ลงนามในสัญญายมื เงนแทน ๔) ให้ทําสัญญายืมเงนทุน กข.คจ. (ตามแบบทีแนบท้ายระเบียบฯ) จาํ นวน ๓ ชุด เก็บทีหัวหน้าครวั เรอน เปาหมายผู้ยืมเงน ๑ ชุด คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน ๑ ชุด และ สํานักงานพัฒนาชุมชนอําเภอ ๑ ชุด ๔. การเบิกจา่ ยเงนให้ครวั เรอนทีได้รบั อนุมัติให้ยมื เงน การเบิกจ่ายเงนกองทุน กข.คจ. ให้แก่ครัวเรอนทีได้รับอนุมัติให้ยืมเงน ให้ คณะกรรมการ กองทุน กข.คจ. หมู่บ้าน โอนเงนเข้าบัญชีเงนฝากของหัวหน้าครวั เรอนเปาหมายเต็มจาํ นวนทีได้รบั อนมุ ัติให้ยมื และออกใบรบั เงนยืมของครวั เรอนเปาหมาย ตามแบบทกี าํ หนด ๕. การชาํ ระคืนเงนยมื ของครวั เรอนเปาหมาย ให้คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน กําหนดระยะเวลาการชาํ ระคืนเงนยืม ทังนี ต้องไม่เกิน ๓ ป นับแต่วันทาํ สัญญา และเมือสมาชกิ ชาํ ระคืนเงนกู้แล้วคณะกรรมการต้องนําฝาก ธนาคารภายใน ๓ วนั ทาํ การ ๖. การผ่อนผันการชาํ ระคืนเงนยืม กรณีมีเหตุสุดวสัย ภัยพิบตั ิ ภัยธรรมชาติ หรอเหตุจาํ เปนอืนใดให้หัวหน้าครวั เรอนเปาหมาย หรอ ผู้แทน ยืนคําร้องพร้อมเหตุผลความจําเปนเพือขอผ่อนผันระยะเวลาการส่งใช้คืนเงนยืมต่อ คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บา้ น และให้พิจารณาเปนรายกรณี ๗. การรายงานผลการดําเนินงานและการจดั ทาํ เอกสารบญั ชี ๑) คณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บา้ น แจง้ ผลการพิจารณาอนมุ ัติโครงการและอนมุ ัติเงนยมื แก่ครวั เรอน เปาหมายให้อําเภอทราบทกุ ครงั เมือมีการพิจารณาอนมุ ัติโครงการและอนุมัติเงนยืม ๒) คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน จดั ทาํ เอกสารบญั ชี ตามแบบทีกาํ หนด ได้แก่ 2.๑) สมุดบญั ชที ะเบยี นครวั เรอนเปาหมาย (เล่มสีม่วง) 2.2 บัญชคี ุมเงนฝากธนาคาร โครงการ กข.คจ. (เล่มสีเขียว) 2.3 บัญชคี ุมลูกหนี โครงการ กข.คจ. (เล่มสีเหลือง) ๓) เมือมีการรบั เงนยืม/ส่งใชค้ ืนเงนยืม ของครวั เรอนเปาหมาย ให้มีหลักฐานการรบั เงนยืม/การส่งใช้ คืนเงนยืมพรอ้ มจดั ทาํ บญั ชแี ละลงทะเบียนรายการข้อมูลให้ถูกต้องเปนปจจุบนั ๘.การติดตามและสนับสนนุ ครวั เรอนเปาหมายทยี ืมเงนของคณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บา้ น คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน จะต้องติดตามสนับสนุนการประกอบอาชีพของ ครวั เรอนเปาหมาย ภายหลังจากทไี ด้รบั เงนยืม เพือทราบผลว่าเงนยมื ไปประกอบอาชพี ตามทีระบุไว้ในโครงการจรงหรอไม่ ผลการประกอบอาชพี เปนอย่างไร มีปญหาหรอต้องชว่ ยเหลือแก้ไขอย่างไร และมีความพรอ้ มในการคืนเงนยืม ตามจาํ นวนและระยะเวลาทกี าํ หนดในสัญญาหรอไม่

- 66 - การส่งคนื เงนโครงการ กข.คจ.ของหม่บู ้าน ปจจุบันหมู่บ้านตามโครงการแก้ไขปญหาความยากจน(กข.คจ.) จํานวนหลายแห่งทีบรรลุ วัตถุประสงค์ของโครงการกล่าวคือไม่มีครวั เรอนยากจน ดังนันหากหมู่บ้าน กข.คจ.ต้องการคืนเงน มีแนวทางดําเนินการ ดังนี ๑. กรณีหมู่บ้านเปาหมายตามโครงการ กข.คจ. ดําเนินการบรรลุวัตถุประสงค์ของ โครงการ กข.คจ. ให้ดําเนินการ ดังนี ๑) กรณีหมู่บ้านทีมีครวั เรอนเปาหมายรายได้ผ่านเกณฑ์ (จปฐ.) ครบทุกครวั เรอน แต่ครวั เรอน เปาหมายยังคงต้องได้รบั การพัฒนาคุณภาพชีวตให้ดีขึนต่อไป ให้หมู่บ้านยังคงสามารถดําเนินการ ขับเคลือนโครงการ กข.คจ. ต่อไปได้ โดยให้ถือปฏิบัติตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการบรหารและ การใชจ้ า่ ยเงนโครงการแก้ไขปญหาความยากจน พ.ศ.๒๕๕๓ ๒) กรณีหมู่บ้านทีมีครวั เรอนเปาหมายรายได้ผ่านเกณฑ์ (จปฐ.) ครบทุกครวั เรอน และ ครวั เรอน เปาหมายได้รบั การพัฒนาคุณภาพชวี ตให้ดีขึนแล้ว ให้ส่งคืนเงนโครงการ กข.คจ.ของ หมู่บ้าน ไปรวม เปนเงนทุนโครงการ กข.คจ. อาํ เภอ โดยดําเนินการ ดังนี ๒.๑) ให้คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน จดั ประชุมคณะกรรมการและครวั เรอนเปาหมาย และทีประชุม ต้องมีการลงมติโดยเสียงข้างมากของทปี ระชุมเห็นชอบ ในการส่งคืนเงน โครงการ กข.คจ. ของหมู่บา้ น ๒.๒) ให้คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน แจง้ การส่งคืนเงน กข.คจ.ของหมู่บ้าน ให้คณะกรรมการ อํานวยการ กข.คจ.อําเภอทราบโดยไม่ชกั ชา้ นับแต่วันทีได้มีการจดั ประชุม และทีประชุมลงมติเห็นชอบ การส่งคืนเงน พรอ้ มแนบสําเนาบนั ทกึ การประชุมด้วย ๒.๓) ให้คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน ส่งคืนเงนทุนโครงการ กข.คจ. จาํ นวน ๒๘๐,๐๐๐ บาท โดยโอนเงนเข้าบญั ชี “เงนทุน กข.คจ. อําเภอ” ภายใน ๗ วันทําการ นับแต่วันที ได้แจง้ ส่งคืนเงนกับ คณะกรรมการอํานวยการ กข.คจ. อําเภอ ๒.๔) ให้คณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน แจ้งคณะกรรมการอํานวยการ กข.คจ. อําเภอทราบ พรอ้ มแนบสําเนาหลักฐานการโอนเงนโครงการ กข.คจ.ของหมู่บา้ น เข้าบญั ชี “เงนทุน กข.คจ. อําเภอ” และรบั หลักฐานการส่งคืนเงนโครงการ กข.คจ.ของหมู่บ้านจาก คณะกรรมการอํานวยการ กข.คจ. อาํ เภอ เพือเก็บไว้เปนหลักฐาน ๒. กรณีหมู่บ้านทีอยู่ในเขตเทศบาลใดเปลียนเปนชุมชน หรอถูกยุบตามกฎหมายว่าด้วย ลักษณะ ปกครองทอ้ งที และการยุบรวมนันทาํ ให้มีเงนโครงการ กข.คจ. มากกวา่ หนึงโครงการ เมือมีการยุบรวมหมู่บ้านทําให้มีเงนโครงการ มากกว่าหนึงโครงการให้หมู่บ้านทีมีการยุบรวมนัน คงมีเงนโครงการ กข.คจ. เพียงหนึงโครงการ ซงึ ได้มีการชาํ ระคืนเงนจากครวั เรอนเปาหมายแล้ว ส่วนทีเกิน จากหนึงโครงการนัน ให้ดําเนินการส่งคืนต่อคณะกรรมการอํานวยการ กข.คจ. อําเภอ การส่งคืนเงน โครงการ กข.คจ.หมู่บา้ น ให้ดําเนินการ ดังนี

- 67 - ๑) ให้พัฒนากรผู้รบั ผิดชอบประจาํ ตําบล จัดประชุมคณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน และ ครวั เรอน เปาหมายทังสองหมู่บ้านทีถูกยุบรวมตามกฎหมายว่าด้วยลักษณะปกครองท้องที เพือชแี จงทําความเข้าใจ เกียวกับการส่งคืนเงนโครงการ กข.คจ.ของหมู่บา้ น ไปรวมเปนเงนทนุ โครงการ กข.คจ. อาํ เภอ ๒) ให้คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน แจ้งการส่งคืนเงน กข.คจ.ของหมู่บ้าน ให้อําเภอทราบ โดยไม่ชกั ชา้ นับแต่วันทีได้มีการประชุมชแี จงทาํ ความเข้าใจ ๓) ให้คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน ส่งคืนเงนทนุ โครงการ กข.คจ. จาํ นวน ๒๘๐,๐๐๐ บาท โดยโอนเงน เข้าบัญชี “เงนทุน กข.คจ. อําเภอ” ภายใน ๗ วันทําการ นับแต่วันทีได้ แจ้งการส่ งคืนเงนกับ คณะกรรมการอํานวยการ กข.คจ.อําเภอ และให้คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้านแจ้งคณะกรรมการ อํานวยการ กข.คจ.อําเภอทราบ พรอ้ มแนบสําเนาหลักฐานการโอนเงนโครงการ กข.คจ. ของหมู่บ้าน เข้าบัญชีเงนทุน กข.คจ. อําเภอ และรับหลักฐานการส่งคืนเงนโครงการ กข.คจ.ของหมู่บ้าน จากคณะกรรมการอาํ นวยการ กข.คจ. อําเภอ เพือเก็บไวเ้ ปนหลักฐาน การบรหารและการเบิกจา่ ยเงนโครงการ กข.คจ. อําเภอ ๑. เมือมีหมู่บา้ นแสดงเจตนาทีจะคืนเงนโครงการ กข.คจ.หมู่บ้าน กรณีเปนการคืนเงนหมู่บ้านแรก ของอําเภอ ให้คณะกรรมการอํานวยการ กข.คจ. อําเภอ ดําเนินการเปดบัญชเี งนฝากธนาคาร ประเภท ออมทรพั ย์ ใชช้ อื บญั ชวี า่ “เงนทุน กข.คจ. อาํ เภอ...(ระบุชอื อาํ เภอ)........................” ๒. การเบกิ จา่ ยเงนทนุ กข.คจ. อาํ เภอ ให้คณะกรรมการอาํ นวยการ กข.คจ. อําเภอ ลงนามการเบิกจา่ ยเงน ๒ ใน ๓ และให้มีประธานลงนามเบิกจา่ ยเงนทนุ กข.คจ. อาํ เภอ ด้วยทกุ ครงั ๓. เมือคณะกรรมการอํานวยการ กข.คจ. อาํ เภอ ได้รบั เงนโครงการ กข.คจ.จากหมู่บ้าน ไม่วา่ กรณีใด ให้จดั ให้มีหลักฐานในการส่งคืน รบั คืนเงน ให้แก่หมู่บา้ นทีส่งคืนเงนโครงการ กข.คจ. หมู่บา้ น นันด้วย ๔. ให้ประธานคณะกรรมการอํานวยการ กข.คจ.อําเภอ เรยกประชุมกรรมการ ภายใน ๑๕ วัน นับแต่วันทไี ด้รบั คืนเงนโครงการ กข.คจ. หมู่บา้ น ๕. ให้พิจารณาหมู่บ้านเปาหมายตามโครงการ กข.คจ. จาํ นวนทังสิน ๓๙,๖๔๖ หมู่บ้าน ดําเนินการ ไปแล้ว ๒๙,๒๓๔ หมู่บ้าน พิจารณาจากหมู่บ้านเปาหมายตามโครงการ กข.คจ.ระยะที ๑ และ ๒ ทียัง ไม่ได้รบั เงนโครงการ กข.คจ. (จาํ นวน ๑๐,๔๑๒ หมู่บา้ น) ๖. การพิจารณาจาํ นวนเงนทุนให้แก่หมู่บ้าน ให้คณะกรรมการอํานวยการ กข.คจ. อําเภอ พิจารณา เงนทุนทงั โครงการ จาํ นวน ๒๘๐,๐๐๐ บาท 7. คณะกรรมการอํานวยการ กข.คจ. อําเภอ รายงานผลการบรหารเงนทุนโครงการ กข.คจ. อําเภอ ให้ผู้ว่าราชการจังหวัดทราบ ภายใน ๑๕ วันทําการ นับแต่วันทีได้รบั คืนเงน โครงการ กข.คจ. จากหมู่บ้านเปาหมายไม่ว่ากรณีใด หรอคณะกรรมการอํานวยการ กข.คจ.อําเภอ ได้ส่งมอบเงนทุน โครงการ กข.คจ. ให้กับหมู่บา้ นเปาหมาย(ใหม่) รบั ไปดําเนินการเรยบรอ้ ยแล้ว

- 68 - การเปลียนแปลงสถานภาพของหมู่บา้ น กข.คจ. ๑. กรณกี ารแยกหมูบ่ ้านจากหมบู่ ้านเดิม ๑) ให้คงเงนโครงการ กข.คจ.ไว้ในหมู่บ้านเดิมเพือให้ครวั เรอนเปาหมายยืมเปนทุนใน การประกอบ อาชพี ต่อไป ให้คัดเลือกและจดั ลาํ ดับจากครวั เรอนในหมู่บา้ นเดิมเปนครวั เรอน เปาหมายตามโครงการ ต่อไป โดยให้คัดเลือกและจัดลําดับครวั เรอนเปาหมาย ตามแนวทางการคัดเลือกและจัดทําบัญชี ทะเบยี นครวั เรอนเปาหมายทกี รมการพัฒนาชุมชนกําหนด ๒) ส่วนครวั เรอนเปาหมายเดิมทีแยกไปอยู่หมู่บ้านใหม่ ให้พ้นจากการเปนครวั เรอน เปาหมายของ หมู่บ้านเดิมนับแต่ได้มีการแยกหมู่บ้าน เว้นแต่ ครวั เรอนทียังคงค้างชาํ ระเงนยืมตาม โครงการ กข.คจ. ให้ยืมเงนต่อไปจนครบกําหนดและส่งคืนตามสัญญาเดิมจนครบถ้วนแล้ว จึงให้พ้นจากการเปน ครวั เรอนเปาหมายของหมู่บ้านเดิม ส่วนการคัดเลือกและจดั ลําดับบัญชที ะเบียน ครวั เรอนเปาหมาย เพิมเติมให้ดําเนินการตามแนวทางทกี รมการพัฒนาชุมชนกําหนด ๓) ให้ถือว่าคณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้านเดิมทีได้แต่งตังไว้แล้วทาํ หน้าทีต่อไปจนครบวาระ เว้นแต่ กรณีกรรมการดังกล่าวถูกแยกไปอยู่หมู่บ้านใหม่ จงึ ให้พ้นจากการเปนกรรมการ กข.คจ.ของหมู่บา้ นเดิม นับแต่วนั แยกหมู่บ้าน และให้เลือกกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน จากหมู่บา้ น เดิมแทนตําแหน่งนัน ภายใน ๑๕ วนั โดยให้ดํารงตําแหน่งจนครบวาระตามทเี ลือกแทน ๒ . ก รณี หมู่ บ้านเปาหมา ยโครงการ กข . คจ. ทีอยู่ใ นเ ขตเ ทศบาลใดเปลียนเปนชุ มชน หรอ หมู่บ้านดังกล่าวถูกยุบตามกฎหมายว่าด้วยลักษณะปกครองท้องที ๒.๑ กรณีหมู่บา้ นเปาหมายทอี ยู่ในเขตเทศบาลเปลียนเปนชุมชน ๑) ให้เงนทนุ ตามโครงการ กข.คจ. ครวั เรอนเปาหมาย คณะกรรมการ กข.คจ. ตลอดจน ผลของการ ทไี ด้ดําเนินงานทผี ่านมาก่อนหน้ายังคงมีผลต่อไป ๒) ให้วาระการดํารงตําแหน่งของคณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน ทีได้มีการแต่งตังก่อนเปลียน ฐานะเปนชุมชนในเขตเทศบาล คงนับเวลาต่อเนืองไปจนกว่าจะครบวาระ ๓) ให้ถือว่าครวั เรอนเปาหมายเดิมเปนครวั เรอนเปาหมายตามโครงการ กข.คจ. ต่อไป ส่วนการคัดเลือกและจดั ลําดับบัญชีทะเบียนครวั เรอนเปาหมายเพิมเติม ให้ดําเนินการตาม แนวทาง ทกี รมการพัฒนาชุมชนกําหนด ๒.๒ กรณีหมู่บ้านถกู ยุบตามกฎหมายว่าด้วยลักษณะปกครองทอ้ งที ๑) การยุบรวมหมู่บา้ นทาํ ให้มีเงนโครงการ กข.คจ. มากกว่าหนึงโครงการ เมือได้ มีการชาํ ระคืนเงน จากครวั เรอนเปาหมายทียืมเงนแล้ว ให้หมู่บ้านทีมีการถูกยุบรวมส่งคืนเงน โครงการ กข.คจ.ของหมู่บ้าน ต่อคณะกรรมการ กข.คจ.อําเภอ โดยปฏิบัติตามแนวทางการส่งคืน เงนโครงการ กข.คจ.ของหมู่บ้าน ตามแนวทางทกี รมการพัฒนาชุมชนกําหนด ๒) เมือมีการยุบรวมหมู่บ้าน ให้คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน ระงับการปฏิบัติหน้าที เปนการชวั คราว และจดั ให้มีการคัดเลือกคณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน ภายใน ๑๕ วัน นับแต่วันที การยุบรวมมีผลใชบ้ งั คับ ส่วนการทังหลายทีได้ดําเนินการอยู่ก่อนการยุบรวมยังคง ดําเนินการได้ต่อไป ๓) ให้ถือว่าครวั เรอนเปาหมายเดิมเปนครวั เรอนเปาหมายตามโครงการ กข.คจ. ต่อไป ส่วนการคัดเลือกและจัดลําบัญชีทะเบียนครวั เรอนเปาหมายเพิมเติม ให้ดําเนินการตามแนวทาง ทกี รมการพัฒนาชุมชนกําหนด

- 69 - บทบาทของเจา้ หน้าทพี ัฒนาชุมชน พัฒนากร ผู้รบั ผิดชอบหมู่บา้ นเปาหมาย ทาํ หน้าทสี ่งเสรม สนับสนนุ การดําเนินงานโครงการ กข.คจ. ดังนี ๑) ส่งเสรมกระบวนการเรยนรใู้ นการบรหารจดั การแก่คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน ๒) ส่งเสรม สนับสนนุ การประกอบอาชพี ของครวั เรอนเปาหมาย ๓) สนับสนนุ การจดั ทาํ ระบบข้อมูลและเอกสาร บญั ชคี ุมต่าง ๆ ๔) ติดตาม ตรวจสอบ กํากับ ดูแลเงนทนุ กข.คจ. ๕) รายงานผลการดําเนินงานตามโครงการ กข.คจ. ๖) ปฏิบตั ิงานอืน ๆ ตามทพี ัฒนาการอาํ เภอมอบหมาย พัฒนาการอําเภอ ทําหน้าที ส่งเสรม สนับสนุน ในการจัดทําแผนพัฒนา ประสิทธภิ าพการบรหารเงน โครงการ กข.คจ. และชีแจง แนะนําติดตาม และกํากับดูแลการ ดําเนินงานตามโครงการ กข.คจ. ของพัฒนากรผู้รบั ผิดชอบประจาํ ตําบล พัฒนาการจงั หวัด ทาํ หน้าทสี ่งเสรม สนับสนนุ ติดตามกํากับดูแล การดําเนินงานตามโครงการ กข.คจ. ภายในจงั หวดั และมอบหมายเจา้ หน้าทีติดตาม ตรวจสอบ และแนะนาํ การลงบญั ชี คุมลูกหนีและบญั ชี เงนฝากธนาคารของหมู่บา้ นเปาหมาย แล้วรายงานผลให้ผู้วา่ ราชการจงั หวัดทราบ ปละ ๑ ครงั การรายงาน ๑. การรายงานภาวะหนีสินและฐานะการเงนของครวั เรอนเปาหมาย ๑.๑ คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน รายงานภาวะหนีสินและฐานะการเงนของ ครวั เรอนเปาหมาย ให้อําเภอทราบเพือรายงานจงั หวัด ปละ ๒ ครงั ภายในวันที ๓๐ มีนาคม และวันที ๓๐ กันยายน ของทุกป ตามแบบแนบทา้ ยระเบยี บฯ ๑.๒ จงั หวัดตรวจสอบความถูกต้อง ครบถ้วนของข้อมูลก่อนรายงานภาวะหนีสินและ ฐานะการเงน โครงการ กข.คจ.ของหมู่บ้านเปาหมาย ให้กรมการพัฒนาชุมชนทราบ ภายในวันที ๓๐ กันยายนของทุกป ตามแบบแนบทา้ ยระเบยี บฯ ๑.๓ สําหรบั หมู่บา้ นทีมีปญหาเงนทุนไม่ครบถ้วน ขอให้จงั หวดั รว่ มกับคณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บา้ น ได้แก้ไขปญหาแล้วรายงานผลสภาพปญหาการบรหารเงนทุนโครงการ กข.คจ. ตาม แบบแนบท้าย ระเบียบฯ ให้กรมการพัฒนาชุมชนทราบพรอ้ มกับการรายงานภาวะหนีสินและฐานะการเงนของ ครวั เรอนเปาหมาย ๒. การรายงานผลความก้าวหน้าการดําเนินงานโครงการ กข.คจ. ๒.๑ อําเภอรายงานผลความก้าวหน้าการดําเนินงานโครงการ กข.คจ.ให้จังหวัด ปละ ๑ ครงั ตามแบบแนบทา้ ยระเบยี บฯ ๒.๒ จัง หวั ดตรว จสอ บคว า มถูก ต้ อ ง ครบถ้ วนตาม แ บบ ร ายง านฐ า นข้ อมู ลห มู่ บ้ า น แ ล ะ ครวั เรอนเปาหมายโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ก่อนรายงานให้กรมการพัฒนาชุมชน ภายในวันที ๓๐ กันยายนของทกุ ป

- 70 - เครอข่ายหมบู่ ้าน กข.คจ. ให้ จังหวัดทบทวนและส่งเสรมการจัดตังเครอข่ายหมู่บ้าน กข.คจ.ระดั บตําบล ระดับอําเภอ และระดับจงั หวัด โดยให้เปนไปตามความเหมาะสมของแต่ละพืนที ประกอบด้วยเครอข่ายหมู่บ้าน กข.คจ. ๓ ระดับ ได้แก่ ๑. เครอข่ายหมู่บา้ น กข.คจ.ระดับตําบล (นายอาํ เภอเปนผู้แต่งตัง) ประกอบด้วย ประธาน คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บา้ นทกุ หมู่บ้าน ๒. เครอข่ายหมู่บ้าน กข.คจ.ระดับอําเภอ (นายอําเภอเปนผู้แต่งตัง) ประกอบด้วย ประธานเครอข่าย หมู่บา้ น กข.คจ.ระดับตําบลทกุ ตําบล และผู้แทนเครอข่ายหมู่บา้ น กข.คจ.ระดับ ตําบล ๆ ละ ๑ คน ๓. เครอข่ายหมู่บ้าน กข.คจ.ระดั บจังหวัด (ผู้ว่าราชการจังหวัดเปนผู้แต่ งตัง) ประกอบด้ วย ประธานเครอข่ายหมู่บ้าน กข.คจ. อาํ เภอทกุ อําเภอ และผู้แทนเครอข่ายหมู่บ้าน กข.คจ. ระดับอาํ เภอ ๆ ละ ๑ คน อํานาจหน้าที ส่งเสรมความเข้มแข็งของหมู่บ้าน กข.คจ. สนับสนุนและประสานการดําเนินงานกับ หน่วยงานที เกียวข้อง

- 71 - ¡ÒûÃÐàÁ¹Ô È¡Ñ ÂÀÒ¾â¤Ã§¡ÒÃᡌ䢻­˜ ËÒ¤ÇÒÁÂÒ¡¨¹ (¡¢.¤¨.) µÒÁËÅ¡Ñ ¸ÃÃÁÒÀºÔ ÒÅ การประเมนิ ศักยภาพโครงการแกไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) เ พื อ ส่ ง เ ส ร ม ส นั บ ส นุ นง า น โ ค รง ก า ร ก ข . คจ . ใ ห้ มี การบรหารจดั การทเี ปนธรรมและสามารถแก้ไขปญหาความยากจน ได้อย่างแท้จรงและยังยืนด้วยหลักธรรมาภิบาล และเปนไป ตามแนวทางของกรมการพัฒนาชุมชน ผู้จดั เก็บขอ้ มูลและผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ พัฒนากร ผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน ทเี ปนผู้รบั ผิดชอบการบรหารจดั การเงนทนุ ของหมู่บ้าน รว่ มกันให้ข้อมูลแก่พัฒนากรผู้จดั เก็บข้อมูล ในลักษณะการสอบถามประกอบการ สัมภาษณ์และมีหลักฐานเชงิ ประจกั ษ์

- 72 - ทีมาและความสําคัญ โครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) เปนการสนับสนนุ เงนทนุ ให้ในระดับหมู่บ้าน แล้วมอบอาํ นาจ และหน้าที ความรบั ผิดชอบให้องค์กรประชาชนในหมู่บา้ นเปนผู้บรหารจดั การเงนทุนให้หมุนเวยนอยู่ใน หมู่บ้านตลอดไป การบรหารจัดการโครงการ กข.คจ. อาจไม่มีรูปแบบตายตัวในทุกประการ ขึนอยู่กับ ศักยภาพของแต่ละหมู่บ้าน แต่การบรหารจดั การจาํ เปนต้องอยู่ภายใต้หลักการดําเนินงาน ได้แก่ 1. การมีส่วนรว่ มขององค์กรประชาชนและประชาชนในหมู่บ้านเปาหมายในการร่วมคิด รว่ มตัดสินใจ รว่ มทาํ รว่ มรบั ผิดชอบและรว่ มรบั ผลประโยชน์ 2. การใชข้ ้อมูลครวั เรอนเปาหมายจากการจดั เก็บและตรวจสอบขององค์กรประชาชนในหมู่บา้ น 3. การมอบอํานาจและหน้าที ความรบั ผิดชอบในองค์กรประชาชนในหมู่บ้าน เปาหมาย คือ คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน เปนผู้บรหารจดั การเงนทนุ ให้หมุนเวยน คงอยูใ่ นหมู่บา้ นตลอดไป โดยมี เจา้ หน้าทีพัฒนาชุมชนเปนผู้ส่งเสรมสนับสนุน ตรวจสอบ และติดตามการดําเนินงานโครงการ กข.คจ. ให้มีประสิทธภิ าพ 4. สนับสนุนเงนทุนเพือประกอบอาชีพแก่ครวั เรอนเปาหมาย หมู่บ้านละ ๒๘๐,๐๐๐ บาท โดยไม่มีดอกเบยี การประเมินศักยภาพโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ตามหลักธรรมาภิบาลเปน การประเมินว่า การดําเนินโครงการแก้ไขความยากจนยังเปนไปตามหลักการดําเนินงานเบืองต้นและ เปนไปตามหลักธรรมาภิบาลทีจะทําให้โครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ดําเนินการแก้ไข ปญหาความยากจนได้บรรลุวัตถุประสงค์และมีความยังยืนหรอไม่ และถ้าไม่เปนไปตามหลักการและ วตั ถปุ ระสงค์ดังกล่าวพฒั นากรและชุมชนจะมีวธแี ก้ไขปญหารว่ มกันอยา่ งไร พัฒนากรมีหน้าทีควบคุม ดูแล ติดตาม และตรวจสอบการดําเนินงานโครงการ กข.คจ. โดยใช้ แบบประมินโครงการ กข.คจ. เพือประเมินผลการดําเนินงานและจัดระดับการพัฒนาหมู่บ้าน กข.คจ. เดิมการประเมินศักยภาพโครงการแก้ไขปญหาความยากจน กข.คจ. มีแบบฟอรม์ จาํ นวน 2 แบบ คือ แบบประมินผลการพัฒนากิจกรรหมู่บ้าน กข.คจ. ๒๖ ตัวชีวัด และแบบประเมินสุขภาพทางการเงน กข.คจ. 24 ตัวชวี ดั ปจจุบนั กรมฯ ได้ปรบั แบบประเมินโครงการ กขคจ. ใหม่ เปนแบบประมินศักยภาพ โครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ตามหลักธรรมาภิบาล 18 ตัวชีวัด แทนแบบเดิม โดยมี วัตถุประสงค์เพือส่งเสรมสนับสนุนงานโครงการ กข.คจ. ให้มีการบรหารจดั การตัวยหลักธรรมาภิบาล และเปนไปตามแนวทางของกรมการพัฒนาชุมชน คําสําคัญที ควรรู ้ พัฒนากรควรทาํ ความเข้าใจแนวคิดเรองหลักธรรมาภิบาลก่อน เพือเปนพืนฐานในการทาํ ความเขา้ ใจ การประเมินศักยภาพโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ตามหลกั ธรรมาภิบาล “หลักธรรมาภิบาล” หรอทบี างแห่งเรยกว่า “การบรหารกิจการบา้ นเมืองทดี ี หลักธรรมรฐั และ บรรษัทภิบาล ฯลฯ” ซึงเรารูจ้ ักกันในนาม “Good Governance” ทีหมายถึง การบรหารทีเปนธรรม เปนการสะสมความรูข้ องหลักการเพือการอยู่รว่ มกันในบ้านเมืองและสังคมอย่างมีความสงบสุข สามารถประสานประโยชน์และคลีคลายปญหาข้อขัดแย้งโดยสันติวธแี ละพัฒนาสังคมให้มีความยังยืน

- 73 - องค์ประกอบของหลักธรรมาภิบาล 6 ประการ ดังนี 1. หลักนิติธรรม คือ การตรากฎหมาย กฎ ระเบยี บข้อบงั คับและกติกาต่าง ๆ ให้ทนั สมัยเหมาะสมกับ สภาพสังคมนัน ๆ เปนธรรม และเปนทียอมรบั ของสังคมและสมาชกิ โดยมีการยินยอมพรอ้ มใจและ ถือปฏิบตั ิรว่ มกันอย่างเสมอภาคและเปนธรรม 2. หลักคุณธรรม คือ การยึดถือและเชอื มันในความถูกต้องเปนธรรม มีค่านิยมทีดีงามในกลุ่ม/ องค์กร สังคมและมีสมาชกิ ของสังคมถือปฏิบัติ ได้แก่ ความซอื สัตย์สุจรต ความเสียสละ ความอดทน ขยนั หมันเพียร ความรบั ผิดชอบ การเคารพสิทธขิ ันพืนฐาน เปนต้น 3. หลักความโปรง่ ใส คือ การทาํ ให้กลุ่มสังคมหรอกลุม่ /องค์กร เปนสังคมทเี ปดเผยข้อมูลข่าวสาร อย่างตรงไปตรงมา และสามารถตรวจสอบความถกู ต้องได้โดยการปรบั ปรุงระบบและกลไกการทาํ งาน ของกลุ่ม/องค์กรให้มีความโปรง่ ใสมีการเปดเผยข้อมูลข่าวสารหรอเปดให้ประชาชนสามารถเข้าถึง ข้อมูลข่าวสารได้สะดวก ตลอดจนมีระบบหรอกระบวนการตรวจสอบและประเมินผลทีมีประสิทธภิ าพ ซึงจะเปนการสรา้ งความไว้วางใจซึงกันและกัน และช่วยให้การทํางานของภาครฐั และภาคเอกชน ปลอดจากการทจุ รตคอรปั ชนั 4. หลักความมีส่วนรว่ ม คือ การทําให้สังคมทีอยู่เปนสังคมทีประชาชนมีส่วนรว่ มรบั รู้ และรว่ ม เสนอความเห็นในการตัดสินใจสําคัญ ๆ ของสังคม โดยเปดโอกาสให้ประชาชนมีชอ่ งทาง ในการเข้ามา มีส่วนรว่ ม ได้แก่ การแจ้งความเห็น การไต่สวนสาธารณะ การประชาพิจารณ์การแสดง ประชามติ หรออืน ๆ และขจดั การผูกขาดจากภาคส่วนใดภาคส่วนหนึง หรอกลุ่มคนบางกลมุ่ ซงึ จะชว่ ยให้เกิดการรว่ มมอื กันของทกุ ภาคส่วน 5. หลักความรบั ผิดชอบทกุ ภาคส่วน ต้องตังใจปฏิบัติภารกิจตามหน้าทอี ยา่ งดียิง โดยมุ่งให้บรการ แก่ผู้มารบั บรการ เพืออํานวยความสะดวกต่าง ๆ มีความรบั ผิดชอบต่อความบกพรอ่ งในหน้าทีการงาน ทีตนรบั ผิดชอบอยู่ พรอ้ มทีจะปรบั ปรุงแก้ไขได้ทันท่วงที หรอมีการรบั ผิดชอบต่อหน้าทีของตนเอง ในฐานะสมาชกิ ทเี คารพข้อตกลง 6. หลักความคุ้มค่า ผู้บรหารหรอคณะกรรมการ ต้องตระหนักว่ามีทรพั ยากรค่อนข้างจาํ กัด ดังนัน ในการบรหารจัดการจําเปนจะต้ องยึดหลักความประหยัดและความคุ้มค่า ซึงจําเปนจะต้ อง ตังจุดมุ่งหมายและมีการประเมินความคุ้มค่าของการตัดสินใจต่าง ๆ ทังในเรองกฎระเบียบและ การดําเนินงาน เพือใชท้ รพั ยากรต่าง ๆ ทมี ีให้เกิดประโยชน์สูงสุด ทาํ ให้เกิดความยังยืนในการดําเนินงาน เปาหมาย เพือส่งเสรมสนับสนุนงานโครงการ กข.คจ. ให้มีการบรหารจดั การทีเปนธรรมและสามารถแก้ไข ปญหาความยากจนได้อย่างแท้จรงและยังยืนตัวยหลักธรรมาภิบาล และเปนไปตามแนวทางของ กรมการพัฒนาชุมชน

- 74 - ขันตอนกระบวนการ การประเมินศักยภาพโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ตามหลักธรรมาภิบาล มีขันตอนการดําเนินงาน ดังนี ๑. ให้พัฒนากร ทาํ หน้าทีประเมินศักยภาพโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ตามหลักธรรมาภิบาล ปละ ๑ ครงั ภายในเดือนกันยายนของทุกป ตามแบบประเมินศักยภาพโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ตามหลักธรรมาภิบาล ทังนี สามารถดาวน์โหลดแบบสํารวจฯ ได้ทางเว็บไซต์สํานักพัฒนาทุน และองค์กรการเงนชุมชน ๒. หลังจากทาํ การประเมินศักยภาพฯ เรยบรอ้ ยแล้ว ให้ทีมงานพัฒนาชุมชนอําเภอ เปนผู้ประมวลผล ข้อมูลตามจาํ นวนหมู่บ้าน เปาหมายทีได้รบั การสนับสนุนเงนทุนของอําเภอในแบบสรุปข้อมูลทีกรมฯ กําหนดให้ โดยเมือประเมินศักยภาพฯ เรยบรอ้ ยแล้วพัฒนาการอําเภอและพัฒนากรต้องเปนผู้ให้ คาํ ปรกษากับหมู่บา้ นทีเข้ารว่ มโครงการในเรองการแก้ไขปญหาและการพัฒนาหมู่บา้ น กข.คจ. ๓. ให้อําเภอนําผลการประเมินบันทกึ ลงในแบบรายงานฐานข้อมูลหมู่บ้านและครวั เรอนเปาหมาย โครงการแก้ใขปญหาความยากจน (กข.คจ.) โดยให้บันทึกผลการประเมิน ลงในชอ่ งระดับการพัฒนา หมู่บา้ นตามแบบรายงานดังกล่าว ๔. ให้อําเภอตรวจสอบความถูกต้อง ครบถ้วนของข้อมูลก่อนส่งให้จงั หวัด ๕. ให้จงั หวัดสรุปผลการประเมินฯ ในภาพรวมของจงั หวัด และตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูล ตามแบบสรุปผลการประเมินฯ และแบบรายงานฐานข้อมูล หมู่บ้านและครวั เรอนเปาหมายโครงการ แก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ในชอ่ งระดับการพัฒนา ให้ข้อมูลครบถ้วนถูกต้องตรงตามความเปนจรง (ผู้จดั เก็บข้อมูลเละผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ พัฒนากร ผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ คณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน ทีเปน ผู้รบั ผิดชอบการบรหารจดั การเงนทุนของหมู่บ้าน กข.คจ. รว่ มกันให้ข้อมูลแก่พัฒนากรผู้จดั เก็บข้อมูล ในลักษณะการสอบถามประกอบการสัมภาษณ์และมีหลักฐานเชงิ ประจกั ษ์)

- 75 -

- 76 -

- 77 -

- 78 -

- 79 -

- 80 -

- 81 -

- 82 - คําอธบิ ายแบบประเมินศักยภาพโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ตามหลกั ธรรมาภิบาล

- 83 -

- 84 -

- 85 -

- 86 -

- 87 - á¹Ç·Ò§»¯ÔºµÑ ¡Ô ÒôÒí à¹¹Ô ¡ÒÃá¡äŒ ¢»­˜ ËÒàÃÍ×è §ÃŒÍ§àÃÂÕ ¹ â¤Ã§¡ÒÃᡌ䢻­˜ ËÒ¤ÇÒÁÂÒ¡¨¹ (¡¢.¤¨.) ทีมาและความสําคัญ การบรหารจดั การโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) เปนการดําเนินงานภายใต้ระเบียบ กระทรวงมหาดไทยวา่ ด้วยการบรหารและการใชจ้ า่ ยเงนโครงการแก้ไขปญหาความยากจน พ.ศ. ๒๕๕๓ ซึงกรมการพัฒนาชุมชนเปนหน่วยงานทีรบั ผิดชอบในการดําเนินงานตามโครงการดังกล่าว โดยให้ คณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บา้ น ซงึ เปนตัวแทนสําคัญในชุมชนเปนผู้บรหารจดั การเงนทนุ ให้กับครวั เรอน เปาหมายนําเงนยืมไปประกอบอาชพี โดยมีเจา้ หน้าทีพัฒนาชุมชนเปนผู้ส่งเสรม สนับสนุน ตรวจสอบ ติดตาม และรายงานผลการดําเนินงาน ซงึ ถือวา่ เปนกลไกการสรา้ งกระบวนการเรยนรู้ และยดึ หลักการ มีส่วนรว่ ม อันนาํ ไปสู่ความเข้มแข็งของชุมชน การดําเนินงานโครงการแก้ไขปญหาความยากจน กข.คจ. ตังแต่อดีตจนถึงปจจุบนั มีทงั หมู่บ้าน ทีมีการบรหารจัดการเข้มแข็ง และหมู่บ้านทีมีปญหาเกียวกับการบรหารเงนทุน โดยสาเหตุทีทําให้เกิด ปญหานัน มีหลากหลายด้วยกันไม่ว่าจะเปนครวั เรอนเปาหมายทียืมเงนไปแล้วไม่ส่งคืนเงนยืม ตามกําหนดระยะเวลาหรอย้ายออกนอกพืนทีไปอาศัยยงั ทอี ืนการเรง่ รดั คืนเงนยืมจงึ ยากลําบาก รวมถึง คณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน บางคน ไม่ปฏิบัติตามระเบียบฯ อย่างเครง่ ครดั กระทําการในลักษณะ แสวงหาประโยชน์จากเงนทนุ กข.คจ. จงึ ทาํ ให้เกิดปญหาความเสียหายกับเงนทนุ กข.คจ. กรมการพัฒนาชุมชน เห็นความสําคัญในการแก้ไขปญหาโครงการดังกล่าวฯ โดยถือว่าเปน ภารกิจสําคัญทีต้องเร่งดําเนินการ ดังนันการจัดทําแนวทางปฏิบัติการดําเนินการแก้ไขปญหา เรองรอ้ งเรยนเกียวกับโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ถือว่าเปนแนวทางในการปฏิบัติงาน อย่างหนึงทีจะชว่ ยให้เจ้าหน้าทีพัฒนาชุมชนได้ตระหนักถึงการแก้ไขปญหา และใชป้ ระโยชน์ เพือลด ข้อผิดพลาดในการดําเนินงานโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ในอนาคตต่อไป คําสําคัญทตี ้องรู้ คณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน หมายถึง คณะกรรมการบรหารเงนตามโครงการแก้ไขปญหา ความยากจนประจาํ หมู่บา้ น ครวั เรอนเปาหมาย หมายถึง ครวั เรอนในหมู่บ้านเปาหมายตามโครงการ กข.คจ. ทีมีรายได้เฉลีย ต่อคนต่อปตากว่าเกณฑ์ความจาํ เปนพืนฐาน กรณีครวั เรอนเปาหมายในหมู่บ้าน กข.คจ. มีรายได้เฉลีย ผ่านเกณฑ์ (จปฐ.) ครบทุกครวั เรอน แต่ครวั เรอนเปาหมายยังไม่บรรลุวัตถุประสงค์ด้านการพัฒนา คณุ ภาพชวี ต ให้คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน บรหารเงนทุนโครงการ กข.คจ. ให้ครวั เรอนเปาหมายใช้ เปนเงนทุนในการประกอบอาชีพ เพือพัฒนาคุณภาพชีวตครวั เรอนเปาหมายให้บรรลุวัตถุประสงค์ ดังกล่าว เรองรอ้ งเรยน หมายถึง ประเด็นปญหาต่าง ๆ ทีผู้รอ้ งเรยนแจ้งผ่านช่องทางต่าง ๆ เนืองจาก ไม่ได้รบั ความเปนธรรมจากการปฏิบัติงาน หรอได้รบั ความเสียหาย หรอความเดือดรอ้ นอันเนืองจาก การปฏิบตั ิงานของเจา้ หน้าที

- 88 - เปาหมาย เพือใชเ้ ปนแนวทางในการแก้ไขปญหาเรองรอ้ งเรยนโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ขันตอนกระบวนการ ๔.๑ บทบาทเจ้าหน้าทีพัฒนาชุมชนกับการดําเนินงานกรณีเกิดปญหาเรองรอ้ งเรยนโครงการ แก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) ดังนี ๔.๑.๑ พัฒนากร ๑) พั ฒ นากรรา ยงา นส ถา นก ารณ์ ปญ หา การร้อ งเ รยนใ ห้ ผู้ บั งคั บบั ญช า ท ร า บ ตามระดับชนั โดยเรว็ ภายใน 1 วนั ๒) เมือได้รบั ข้อมูลปญหาทีเกิดขึนกับโครงการ กข.คจ. ให้พัฒนากรตรวจสอบข้อมูล รายงานภาวะหนีสินของหมู่บ้าน กข.คจ. โดยตรวจสอบจาํ นวนเงนทุน กข.คจ. จาํ นวนเงนทีให้ครวั เรอน เปาหมายยืม จาํ นวนเงนทีฝากธนาคาร และจาํ นวนเงนทีมีปญหา/เสียหาย ๓) กรณีมีเรองรอ้ งเรยน และปญหาไม่ซบั ซอ้ น รา้ ยแรงกับเงนทุน กข.คจ. ให้พัฒนากร ติดตาม ตรวจสอบ ปญหาทีเกิดขึน และให้ผู้ถูกรอ้ งเรยน หรอหน่วยงานทีเกียวข้อง ชีแจง ถ้าเห็นว่า มีเหตุผลรบั ฟงได้ก็เสนอยุติเรอง และแจ้งให้ผู้รอ้ งเรยนทราบ (ในกรณีปรากฏตัวผู้รอ้ งเรยน) พรอ้ ม รายงานผลการดําเนินงานให้พัฒนาการอําเภอทราบ ๔.๑.๒ พัฒนาการอาํ เภอ ๑ ) ใ ห้ พั ฒ น า ก า ร อํ า เ ภ อ ม อ บห ม า ยพั ฒ น า ก รล งพื น ที ไ ปต ร ว จ ส อ บข้ อ มู ล จาก คณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน ครวั เรอนเปาหมาย และรายงานผู้บังคับบัญชาทราบตามลําดับชัน (อําเภอ จงั หวัด และกรมการพัฒนาชุมชน) ๒) กรณีมีเรองรอ้ งเรยนเกียวข้องกับคณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน ครวั เรอนเปาหมาย และเจ้าหน้าทีพัฒนาชุมชน โดยปญหามีความซับซ้อน ให้พัฒนาการอําเภอบันทึกเสนอนายอําเภอ แต่งตังคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจรงลงพืนทีโดยเรว็ เพือสอบสวนหาข้อเท็จจรงเกียวกับ การบรหารจดั การ และให้คําแนะนําในการแก้ไขปญหากับคณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน ครวั เรอน เปาหมาย พรอ้ มรายงานผลให้ผู้บังคับบญั ชาทราบตามลาํ ดับชนั อยา่ งต่อเนืองจนกว่าเรองจะถึงทสี ุด ๓) กรณีเรองรอ้ งเรยนทีอาจมีมูลความผิด แต่เปนเรองของคนในชุมชนไม่เกียวกับ เจา้ หน้าทพี ัฒนาชุมชนไม่ต้องแต่งตังคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจรง ควรมอบหมายพัฒนากรไปให้ คาํ แนะนาํ ในการแก้ไขปญหาต่อไป ๔.๑.๓ พัฒนาการจงั หวัด ๑) กรณีมีสือมวลชนนําเสนอข่าวเผยแพร่ ให้พัฒนาการจงั หวัด รายงานข้อมูลเบืองต้นให้ กรมการพัฒนาชุมชน สํานักพัฒนาทุนและองค์กรการเงนชุมชน ทราบทันที ประเด็น สือมวลชนที นําเสนอข่าว วันเวลาทีเสนอข่าว ข้อมูลหมู่บ้าน กข.คจ. สถานทีตัง ปญหาเรองทีรอ้ งเรยน จํานวน ครวั เรอนเปาหมาย จาํ นวนเงนทีเสียหาย และพืนทีได้ดําเนินการไปแล้วอยา่ งไรบา้ ง ๒) กรณีมีเรองรอ้ งเรยน ให้พัฒนาการจงั หวัดบันทกึ เสนอผู้ว่าราชการจงั หวัด แต่งตัง คณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจรงลงพืนทีโดยเรว็ เพือสอบสวนหาข้อเท็จจรงเกียวกับการบรหาร จดั การ และให้คําแนะนําในการแก้ไขปญหาโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) พรอ้ มรายงาน ผลให้กรมการพัฒนาชุมชนทราบอย่างต่อเนืองจนกว่าเรองจะถึงทสี ุด

- 89 - การดําเนินคดี กรณีครวั เรอนเปาหมายไม่ส่งคืนเงนยืมตามกําหนดระยะเวลาเนืองจากมีเหตุสุดวสัย ภัยพิบัติ ภัยธรรมชาติ ๑. พัฒนากรรว่ มกับคณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน จัดประชุมครวั เรอนเปาหมายทีผิดนัด ชาํ ระคืนเงนยืม โครงการ กข.คจ. ๒. ให้ครวั เรอนเปาหมายยืนคาํ รอ้ งพรอ้ มเหตุผลความจาํ เปน ขอผ่อนผันระยะเวลาการส่งใช้ คืนเงนยืมต่อคณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน เพือพิจารณาผ่อนผันการส่งใชค้ ืนเงนยมื เปนรายกรณี ๓. เมือครบกําหนดระยะเวลาผ่อนผันการส่งใชค้ ืนเงนยืม ให้คณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน เรง่ รดั การชาํ ระคืนเงนยมื โดยจดั ทาํ หนังสือทวงถามไปยังครวั เรอนเปาหมาย เพือให้นําเงนมาชาํ ระ คืนภายใน ๓๐ วนั นับแต่วนั ทไี ด้รบั หนังสือทวงถาม ๔. หากครวั เรอนเปาหมายเพิกเฉยไม่ชําระคืนเงนยืม ให้คณะกรรมการ กข.คจ.หมู่บ้าน รายงาน คณะกรรมการอํานวยการแก้ไขปญหาความยากจนตําบล และรายงานคณะกรรมการ อํานวยการแก้ไขปญหาความยากจนอําเภอ ตามลําดับ เพือลงมติเห็นชอบให้ดําเนินคดีฟองเรยก เงนคืนจากครวั เรอนเปาหมาย

- 90 - กรณีครวั เรอนเปาหมายไม่ส่งคืนเงนยืมเนืองจากเสียชวี ต และไม่มีทายาทรบั สภาพหนี กรณีครวั เรอนเปาหมายไม่ส่งคืนเงนยมื เนืองจากเสียชวี ต และมีทายาทรบั สภาพหนี ๑. พัฒนากรจดั ประชุมคณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน เพือหารอซกั ถามปญหาทเี กิดขึน ๒. เมือทราบเรองการเสียชวี ตของครวั เรอนเปาหมายทียืมเงนให้คณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน แจ้งรายงานอําเภอ เพือดําเนินการรวบรวมพยานหลักฐานเสนอต่อพนักงานอัยการ ในการฟองคดี ๓. การใชส้ ิทธทิ างศาลจะต้องยืนฟองทายาท โดยมีอายุความฟองคดี ภายใน ๑ ป นับแต่ เจา้ มรดกถึงแก่ความตาย

- 91 - กรณีคณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บา้ น ได้รบั ชาํ ระคืนเงนยมื จากครวั เรอนเปาหมายแล้วไม่นําเข้าบญั ชี กข.คจ. แต่กลับเบียดบงั เงนนันเปนของตนเอง หรอเปนของผู้อืนโดยทจุ รต มาตรการในการดําเนินงานในกรณีเกิดปญหาข้อรอ้ งเรยน เอกสารหลักฐาน ๑) บนั ทึกรายงานการประชุม ๒) ภาพถ่ายการจดั เวทีสรา้ งความเข้าใจไกล่เกลีย ๓) รายงานเสนอผู้บังคับบญั ชาตามลาํ ดับ

- 92 - ขันตอนการสอบข้อเท็จจรง ๑) ให้พฒั นาการอําเภอเสนอคําสังให้นายอําเภอแต่งตังคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจรง ๒) ให้คณะกรรมการฯ ทีได้รบั การแต่งตัง ดําเนินการตรวจสอบข้อเท็จจรงและรวบรวม พยานหลักฐานต่าง ๆ แล้วรายงานให้นายอาํ เภอทราบทนั ที ๓) การตรวจสอบข้อเท็จจรง ให้ตรวจสอบ รวบรวมพยานหลักฐานทงั จากผู้รอ้ งเรยนและผู้ถกู รอ้ งเรยน ๔) ให้ตรวจสอบข้อเท็จจรงเกียวกับการดําเนินงานของคณะกรรมการ กข.คจ. หมู่บ้าน และสอบข้อเท็จจรง ของครวั เรอนเปาหมาย ๕) ตรวจสอบหลักฐาน/เอกสารทางการเงนทังหมด ๖) ให้คณะกรรมการฯ ทีได้รบั แต่งตังรายงานผลการตรวจสอบข้อเท็จจรงให้นายอําเภอทราบ พรอ้ มรายงานจงั หวัด และกรมการพัฒนาชุมชนตามลาํ ดับ จนกว่าคดีจะถึงทสี ุด เอกสารหลักฐาน ๑) บนั ทกึ เสนอและคาํ สังแต่งตัง ๒) หลักฐาน/เอกสารทางการเงนของหมู่บา้ น กข.คจ. ๓) รายงานผลการตรวจสอบข้อเทจ็ จรง ๔) แบบบันทกึ การสอบข้อเท็จจรง ๕) ภาพถ่ายการตรวจสอบข้อเทจ็ จรง ๖) เอกสารทเี กียวข้องต่าง ๆ การแต่งตังคณะกรรมการตรวจสอบขอ้ เท็จจรง การแต่งตังคณะกรรมการตรวจสอบข้อเทจ็ จรงอาจประกอบไปด้วยจาํ นวนและบุคคล ดังนี ๑) ให้พัฒนาการอําเภอเสนอคําสังให้นายอําเภอแต่งตังคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจรง จาํ นวน ๓ คน ประกอบด้วย (๑) ปลัดอําเภอ (2) พัฒนากร (3) ผู้มีความรูใ้ นเรองบญั ช/ี การเงน ๒) ให้พัฒนาการจังหวัดเสนอคําสังให้ผู้ว่าราชการจังหวัดแต่งตังคณะกรรมการตรวจสอบ ข้อเท็จจรง จาํ นวน ๓ คน ประกอบด้วย (๑) หัวหน้ากลุ่มงานทีรบั ผิดชอบโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) (2) นักวชาการพัฒนาชุมชนทีรบั ผิดชอบโครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) (๓) ผู้มีความรูใ้ นเรองบญั ช/ี การเงน ระเบียบกฎหมายทีเกียวขอ้ ง ระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการบรหารและการใช้จ่ายเงนโครงการแก้ ไขปญหา ความยากจน พ.ศ. ๒๕๕๓

ทีมาและความสําคัญ ปญหาหนีครวั เรอนเปนปญหาเชิงโครงสรา้ งทีเรอรงั เปนอุปสรรคสําคัญต่อการพัฒนาประเทศ มาโดยตลอดแม้ในสภาวะปกติ และยิงเมือเกิดสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรคติดเชือไวรสั โคโรนา 2019 ซงึ ประเทศไทยก็ต้องเผชญิ กับผลกระทบรอบด้าน ส่งผลให้ปจจุบันหนีครวั เรอนไทยอยู่ทรี อ้ ยละ ๙๐.๕ ต่อ GDP มีอัตราการเพิมทสี ูงขึน เมือเทยี บกับ ไตรมาสที ๑/๒๕๖๓ อยูท่ ีรอ้ ยละ ๘๐.๒ ต่อ GDP ซงึ หนีครวั เรอนไทย มีการขยายตัวเพิมสูงขึนทาํ ให้ปจจุบันพบวา่ “คนไทยเรมเปนหนีเรว็ ขึน เปนหนีนานขึน และเปนหนีมากขึน” สะท้อนว่าคนไทยจาํ นวนไม่น้อยกําลังติดอยู่ในวงจรหนีทีตนเองสรา้ งขึน ส่วนหนึงมาจากการขาดวนัย และความรูท้ างการเงน และจากปจจัยภายนอกทีมาจากการขาดโอกาสในด้านต่าง ๆ เช่น ขาดเงนทุนใน การประกอบอาชพี การเข้าถึงแหลง่ ทนุ ไม่สามารถรกั ษาวนัยทางการเงนได้ ขาดการวางแผนทางการเงนทดี ี ฯ รฐั บาลจงึ มีนโยบายลดความเหลือมลาทางสังคม สรา้ งความเปนธรรม และสรา้ งโอกาสให้ประชาชน เข้าถึงแหล่งทุนเพือประกอบอาชีพและมีรายได้ทีมันคงอย่างทัวถึง นโยบายการแก้หนีสินครวั เรอน และ การส่งเสรมเศรษฐกิจท้องถิน (Local Economy) ซึงสอดรบั กับยุทธศาสตรช์ าติ 20 ป ด้านการสรา้ งโอกาส และความเสมอภาคทางสังคม ทีมีเปาหมายเพือเพิมขีดความสามารถของชุมชนท้องถินในการพัฒนา การพึงตนเองและการจัดการตนเองเพือสรา้ งสังคมคุณภาพ แต่จากสถานการณ์ทีเปนจรงของกองทุน/ กลุ่ม/องค์กรในหมู่บ้าน/ชุมชนพบว่ามีแหล่งทนุ ทีจะชว่ ยขับเคลือนเศรษฐกิจฐานรากจาํ นวนมาก (ทังทีเปน กองทนุ ทีรฐั ให้การสนับสนนุ และกองทนุ ทปี ระชาชนรวมตัวกันจดั ตังขึนมาเองเพือชว่ ยเหลือซงึ กันและกัน) มีกรรมการหลายคณะ แต่ส่วนใหญ่เปนผู้นําชุมชนคนเดียวกัน และมีสมาชิกเปนคน ๆ เดียวกัน ทําให้ ประชาชน/ครวั เรอนกําลังดําเนินชีวตสู่วงจรการเปนหนีหมุนเวยน “กู้หลายที เปนหนีหลายทาง” ซึงเปน เพียงการประคับประคองสถานการณ์เอาตัวรอดในระดับหนึงเท่านัน กรมการพัฒนาชุมชนมีภารกิจเกียวกับการส่งเสรมกระบวนการเรยนรูแ้ ละการมีส่วนรว่ มของ ประชาชน ส่งเสรมและพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากให้มีความมันคงและมีเสถียรภาพให้เกิดขึนในหมู่บ้าน/ ชุมชน โดยให้ความสําคัญกับการบรหารจดั การเงนทุนชุมชนให้มีประสิทธภิ าพ และเห็นความสําคัญของ การแก้ปญหาหนีครวั เรอนทีจะต้องแก้ปญหาทตี ้นตอ โดยเรมต้นทีระดับครวั เรอน จงึ ได้ดําเนินการส่งเสรม สนับสนุนให้มีการจัดตังสถาบันการจัดการเงนทุนชุมชน (ศูนย์จัดการกองทุนชุมชน) ตังแต่ป 2551 มีกลุ่มออมทรพั ย์เพือการผลิตทีเข้มแข็งเปนแกนหลักในการจัดตัง และขับเคลือนโดยคณะกรรมการ ศูนย์จัดการกองทุนชุมชนทีมาจากตัวแทนของกลุ่ม/องค์กรต่าง ๆ ในหมู่บ้าน/ชุมชน รว่ มกันทําหน้าที เชอื มโยงการบรหารจดั การเงนทุนชุมชนให้เกิดความคุ้มค่า มีประสิทธภิ าพ เกิดประโยชน์สูงสุด เพือแก้ไข ปญหาหนีสินของประชาชนในหมู่บ้าน/ชุมชนทีเกิดจากการเปนหนีกองทุนต่าง ๆ ทังกองทนุ ทีเกิดจากการรวมตัว ของชาวบ้านเอง และกองทนุ ทีจดั ตังโดยภาครฐั ผ่านกระบวนการบรหารจดั การหนี เปาหมายคือ “การลดหนี/ ปลดหนี” ของครวั เรอน

- 94 - โดยการสํารวจและจดั ทาํ ฐานข้อมูลกองทุนชุมชน ฐานข้อมูลหนีสินครวั เรอน ลูกหนี วเคราะห์ข้อมลู และจดั ประเภทลูกหนี บรหารจดั การหนี ปรบั โครงสรา้ งหนี และส่งเสรมวนัยทางการเงนให้กับคนในชุมชน โดยการส่งเสรมสนับสนุนให้ครวั เรอนน้อมนําหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปปรบั ใชใ้ นการดําเนินชวี ต ส่งเสรมการออม และวางแผนชวี ต นําไปสู่ชวี ตทีมีคุณภาพต่อไป ซงึ ถือเปนสิงสําคัญในการชว่ ยเสรมสรา้ ง ความเข้มแข็งของหมู่บ้าน/ชุมชน และนาํ พาให้เศรษฐกิจของประเทศเติบโตได้อยา่ งมันคงในทีสุด ปจจุบัน กรมการพัฒนาชุมชนมีศูนย์จดั การกองทุนชุมชนทีอยู่ในความรบั ผิดชอบ จาํ นวน 1,138 แห่ง ( ในพืนที 76 จงั หวัด 878 อําเภอ) และมีศูนย์จดั การกองทุนชุมชนทีได้รบั การคัดเลือกเปนต้นแบบด้านการบรหาร จดั การหนี จาํ นวน 54 แห่ง ในพืนที 49 จงั หวัด ทาํ หน้าทีเปนแหล่งเรยนรูก้ ระบวนการบรหารจัดการหนี แหล่งเรยนรดู้ ้านการส่งเสรมอาชพี กิจกรรมสํานึกดี แผนดี บรหารหนีได้ คําสําคัญที ควรรู ้ GDP : (Gross Domestic Product) หรอ ผลิตภัณฑ์มวลรวมของประเทศ คือ มูลค่าตลาดของ สินค้าและบรการขันสุดทา้ ยทีผลิตในประเทศในชว่ งเวลาหนึงๆ โดยไม่คํานึงว่าผลผลิตนันจะเปนผลผลิตที ได้จากทรพั ยากรภายในหรอภายนอกประเทศ หรอกล่าวง่าย ๆ ว่า เปนการนับรายได้ทีเกิดขึนจากใน ประเทศเท่านัน ไม่ว่าจะสัญชาติใดก็ตาม ซงึ เปนตัวเลขทีรวบรวมมาจากผลผลิตของภาคครวั เรอน ภาครฐั และภาคธรุ กิจทงั ประเทศ ถือเปนการวดั ความเจรญเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศนัน ๆ ประเทศตลาดเกิดใหม่ : ประเทศกําลังพัฒนาทีอยู่ในชว่ งการพัฒนาเศรษฐกิจให้เจรญก้าวหน้า ทดั เทยี มประเทศทพี ัฒนาแล้ว มีเศรษฐกิจทขี ยายตัวรวดเรว็ การเติบโตทางเศรษฐกิจสูง เศรษฐกิจท้องถิน : (Local Economy) ระบบเศรษฐกิจระดับท้องถิน หรอชุมชนทีมีลักษณะเปน องค์รวม ซงึ ไม่ได้มีแต่เพียงมิติทางด้านเศรษฐกิจทีเปนตัวเลขของรายได้ รายจา่ ย การผลิต และการบรโภค เทา่ นัน แต่จะเปนระบบเศรษฐกิจทีเปนส่วนหนึงของสังคม วัฒนธรรม มีความสัมพันธก์ ับวถีชวี ตความเปนอยู่ของ คนในชุมชน และรวมถึงการมีระบบคุณค่าเข้าไปด้วย ซงึ ถือเปนการดําเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ โดยให้ คนในชุมชนมีส่วนรว่ มคิด รว่ มทาํ รว่ มรบั ผลประโยชน์บนพืนฐานของความสามารถทีชุมชนต่าง ๆ มีอยู่จาก การใช้ “ทุนของชุมชน” ศูนย์จัดการกองทุนชุมชน : ศูนย์จัดการกองทุนชุมชน ทีจัดตังขึนเมือป พ.ศ. 2551 – 2564 จํานวน 1,138 แห่ง และทีจัดตังขึนเพิมเติมโดยไม่ใช้งบประมาณ โดยจังหวัดได้แจ้งฐานข้อมูลไว้ที กรมการพัฒนาชุมชน ซงึ เปนการรวมตัวของกลุ่ม/องค์กร/กองทุนการเงนทีมีอยู่ในหมู่บ้าน/ชุมชน ทังที จัดตังโดยภาคประชาชนและสนับสนุนจากภาครฐั โดยการบูรณาการข้อมูลในพืนที และเชือมโยง การบรหารจดั การเงนทุนในชุมชนให้สามารถใชเ้ งนทนุ อย่างค้มุ ค่า และเกิดประโยชน์สูงสุด ครวั เรอน หมายถึง ครอบครวั เดียวทีประกอบด้วย พ่อ แม่ ลูก ตามกฎหมาย (โดยการสมรสหรอ มีความผูกพันทางสายโลหิต หรอการมีบุตรบุญธรรม) ทอี าศัยอยู่ในบ้านหลังเดียวกันหรอคนโสดทีแยกบ้านกับ พ่อ แม่ และประกอบอาชพี หลักแยกจากพ่อ แม่ หากในบา้ นหลังเดียวกันมีครอบครวั เดียวหลายครอบครวั ให้นับเปนครวั เรอนทีแยกกัน เชน่ บา้ นหลังหนึงมีครอบครวั เดียว 3 ครอบครวั ให้นับเปน 3 ครวั เรอน

- 95 - การบรหารจดั การหนี : การแก้ไขปญหาหนีให้กับประชาชน ซงึ เปนกิจกรรมของศูนยจ์ ดั การกองทนุ ชุมชนตามแนวทางการดําเนินงานศูนย์จดั การกองทุนชุมชน และหมายความรวมถึงการแก้ไขปญหาหนี นอกระบบของคนในชุมชน นําไปสู่ผลสัมฤทธิ คือ คนในชุมชนสามารถบรหารจัดการเงนทุน วางแผน ทางการเงน และลดหนี ปลดหนีได้ การบรหารจดั การหนีไปสู่ 1 ครวั เรอน 1 สัญญา : การบรหารจดั การหนีให้กับประชาชนทีเปนหนี จากกลุ่ม/องค์กร/กองทุนการเงนในหมู่บา้ น/ชุมชน ซาซอ้ นกันหลายสัญญาเงนกู้ ให้เหลือเพียงหนึงสัญญา เงนกู้ต่อหนึงครวั เรอน โดยการบรหารจดั การของศูนย์จดั การกองทนุ ชุมชน หนี : หนีทเี กิดจากการกู้ยมื เงนจากกลุ่ม/องค์กร/กองทุนการเงน ในหมู่บ้าน/ชุมชน เชน่ กลุ่มออมทรพั ย์ เพือการผลิต โครงการแก้ไขปญหาความยากจน (กข.คจ.) กองทนุ หมู่บา้ นและชุมชนเมือง (กทบ.) กลุ่มอาชพี ต่าง ๆ โดยไม่รวมหนีทเี กิดจากการกู้ยมื จากธนาคารพาณิชย์ และสถาบันการเงน ลดหนี : การทีครวั เรอนมีหนีสินคงค้างลดลง เมือเข้าสู่การบรหารจัดการหนีของศูนย์จัดการ กองทุนชุมชน และการส่งเสรมสนับสนุนของคณะทาํ งานจดั การกองทนุ ชุมชน ปลดหนี : การทคี รวั เรอนไม่มีหนีสินคงค้าง เมือเข้าสู่การบรหารจดั การหนีของศูนย์จดั การกองทนุ ชุมชน เปาหมาย แก้ไขปญหาหนีสินครวั เรอน โดยใช้กระบวนการบรหารจัดการหนี (บรหารจัดการเงนทุนชุมชน โดยใชเ้ งนทุนทมี ีอยูใ่ นชุมชนแก้ปญหาหนีสินครวั เรอน) ให้สามารถลดหนี และปลดหนีได้ในทสี ุด บทบาทหน้าที 1. แก้ไขปญหาหนีสิน โดยใชก้ ระบวนการการบรหารจดั การหนี 6 ขันตอน 2. เชือมโยงการบรหารจัดการเงนทุนในชุมชนให้เปนระบบ โดยการจัดทําฐานข้อมูลทุนชุมชน ฐานข้อมูลหนีสินครวั เรอน บรหารจดั การหนี ปรบั โครงสรา้ งหนี และส่งเสรมวนัยทางการเงนให้คนในชุมชน 3. ส่งเสรมสนับสนุนให้ครวั เรอนน้อมนําหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปปรบั ใชใ้ นการดําเนนิ ชวี ตและวางแผนชวี ต ครวั เรอนมีการจดั ทําบัญชีครวั เรอนเพือให้รูร้ ายรบั รายจ่าย รูต้ ้นทุน รูว้ ธปี องกัน จุดรวั ไหล จนสามารถบรหารลดหนี ปลดหนี บรหารเงน บรหารชวี ตอยา่ งมีคณุ ภาพ