บอร์ดสุนทรภู่

สุนทรภู่ มีช่ือเดิมว่า ภู่ เกิดในสมัยรัชกาลท่ี 1 แห่งกรุง รัตนโกสินทร์ เมื่อวันจันทร์ เดือน 8 ข้ึน 1 ค่า ปีมะเมีย จุลศักราช 1148 เวลาเช้า 2 โมง (ตรงกับวันท่ี 26 มิถุนายน พ.ศ. 2329) ณ บรเิ วณด้านเหนอื ของ “พระราชวังหลงั ” ซึง่ ก็คือบริเวณสถานีรถไฟ บางกอกน้อยในปัจจุบันน้ี เช่ือว่าหลังจากสุนทรภู่เกิดได้ไม่นาน บิดา มารดาก็หย่าร้างกนั บิดาออกไปบวชอยทู่ ี่วัดป่ากรา่ อันเป็นภมู ิล่าเนาเดิม ส่วนมารดาได้เข้าไปอยู่ในพระราชวังหลัง ถวายตัวเป็นนางนมของ พระองค์เจ้าหญิงจงกล พระธิดาในเจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์ ดังน้ัน “สุนทรภู่” จึงได้อาศัยอยู่ในพระราชวังหลังกับมารดา และได้ ถวายตัวเป็นข้าในกรมพระราชวังหลัง สุนทรภู่ยังมีน้องสาวต่างบิดา อกี สองคน ชื่อฉมิ และนม่ิ

ในประวัติบางช่วงบางตอนของชีวิตท่าน มีการบันทึก ไว้ว่า \"สุนทรภู่\" ได้เข้ารับราชการในกรมพระอาลักษณ์เม่ือ พ.ศ. 2359 ในสมัยรัชกาลท่ี 2 มีหน้าท่ีเฝ้าเวลาทรงพระ อักษรเพื่อคอยรับใช้ คร้ังหน่ึงเม่ือรัชกาลท่ี 2 ทรงแต่ง กลอนบทละครเรื่อง “รามเกียรติ์” แล้วเกิดติดขัด ไม่มี ผู้ใดต่อกลอนได้ต้องพระราชหฤทัย จึงโปรดให้สุนทรภู่ ทดลองแต่ง ปรากฏว่าแต่งได้ดีเป็นที่พอพระทัย จึงทรง พระกรุณาฯ เลือ่ นใหเ้ ปน็ “ขุนสุนทรโวหาร”

จากนนั้ ไมน่ านสุนทรภ่ไู ดเ้ ลือ่ นยศเป็น “หลวง สนุ ทรโวหาร” ได้รบั พระราชทานบา้ นหลวงอยทู่ ท่ี า่ ชา้ ง ใกล้กับวงั ทา่ พระ และไดเ้ ป็นหน่ึงในคณะรว่ มแตง่ “ขนุ ชา้ งขนุ แผน” ข้ึนมาใหม่ ตอ่ มาในปี พ.ศ. 2394 พระบาทสมเด็จพระจอม เกล้าเจ้าอยหู่ ัว (รัชกาลท่ี 4) และทรงสถาปนาเจ้าฟ้า น้อยขึ้นเป็น พระบาทสมเดจ็ พระปน่ิ เกล้าเจ้าอยหู่ ัว สนุ ทรภจู่ งึ ได้รบั แตง่ ตั้งเป็นเจ้ากรมอาลกั ษณ์ฝา่ ย พระราชวงั บวร มบี รรดาศักดิเ์ ปน็ “พระสนุ ทรโวหาร”

ปี พ.ศ. 2529 ในโอกาสครบรอบวนั เกดิ 200 ปี ของ \"สนุ ทรภ\"ู่ องคก์ ารยเู นสโกได้ประกาศให้สนุ ทรภู่ เปน็ บุคคลส่าคัญของโลกทางดา้ นวรรณกรรม นบั เปน็ ชาวไทย คนที่ 5 และเป็นสามัญชนชาวไทยคนแรกทไี่ ดร้ ับเกยี รตินี้ ในปีนน้ั สมาคมภาษาและหนงั สอื แห่งประเทศไทยในพระบรม ราชปู ถัมภจ์ ึงได้จัดพมิ พ์เผยแพรห่ นงั สอื \"อนสุ รณส์ ุนทร ภู่ 200 ปี\" และมกี ารจัดตงั้ \"สถาบนั สุนทรภ\"ู่ ขึ้น เพอื่ ส่งเสริมกจิ กรรมเก่ยี วกับการเผยแพรช่ ีวติ และผลงาน ของสนุ ทรภ่ใู ห้เปน็ ที่รู้จักกันอยา่ งกวา้ งขวางมากย่งิ ข้ึน

ตอ่ มาพบว่ามกี ารสร้างอนุสาวรีย์และหนุ่ ปนั้ ของสนุ ทรภู่ ข้นึ มาหลายแห่ง ได้แก่ - อนุสาวรยี ์สนุ ทรภู่ เมืองแกลง : สร้างขึ้นเป็นแหง่ แรกที่ ต. กร่า อ.แกลง จ.ระยอง ซง่ึ เปน็ บา้ นเกดิ ของท่านบิดาของสนุ ทรภู่ โดยวางศิลาฤกษเ์ ม่ือวันท่ี 30 ธันวาคม พ.ศ. 2498 อันเปน็ ปที ่ี ครบรอบ 100 ปกี ารถงึ แกอ่ นจิ กรรมของสุนทรภู่ และมีพธิ ีเปดิ อยา่ งเป็นทางการเมือ่ วันท่ี 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2513 ภายในอนุสาวรยี ์มีหุ่นปนั้ ของสุนทรภู่ และตวั ละครในวรรณคดี เร่อื งเอกของทา่ นคือ พระอภยั มณี ท่ดี ้านหน้าอนุสาวรีย์ มหี มุด กวี หมดุ ที่ 24 ปักอยู่

- อนุสาวรยี ส์ นุ ทรภู่ เมอื งเพชรฯ : สรา้ งขน้ึ ทที่ า่ น้่าหลงั วัดพลบั พลาชัย ต. คลองกระแชง อ.เมอื ง จ.เพชรบุรี ซ่งึ เป็นจดุ ที่สนุ ทรภ่ไู ด้เคยมาตามนิราศ เมอื งเพชร อนั เป็นนิราศเร่อื งสดุ ท้ายของทา่ น และเชื่อว่าเพชรบรุ ีเป็นบ้าน เกิดของมารดาของท่านดว้ ย - อนุสาวรยี ส์ ุนทรภู่ กรุงเทพฯ : ตั้งอยู่ทว่ี ดั ศรีสดุ าราม บางกอกนอ้ ย กรุงเทพฯ เนอ่ื งจากเปน็ สถานที่ทเี่ ชื่อวา่ ท่านไดเ้ ลา่ เรียนเขียนอา่ นเม่ือวัยเยาว์ ทน่ี ี่ - หนุ่ ขผ้ี ้งึ สุนทรภู่ นครปฐม: พบรูปปน้ั หุ่นข้ีผึง้ สุนทรภู่ ตลอดจนหนุ่ ขผ้ี ้งึ ใน วรรณคดีเร่อื ง พระอภัยมณี จดั แสดงท่ีพิพิธภัณฑห์ ่นุ ขผ้ี ้งึ ไทย จ.นครปฐม - พิพิธภัณฑส์ นุ ทรภู่ : กุฏิสุนทรภู่ หรอื พิพิธภณั ฑส์ ุนทรภู่ ตัง้ อยู่ที่วดั เทพธดิ าราม ถ.มหาไชย กรุงเทพฯ เปน็ อาคารซึ่งปรับปรงุ จากกุฏิท่ีสนุ ทรภู่ เคยอาศัยอยเู่ มือ่ ครงั้ จ่าพรรษาอยทู่ ีน่ ่ี ปจั จุบันเป็นที่ตงั้ ของสมาคมนักกลอน แห่งประเทศไทย และมีการจัดกิจกรรมวนั สนุ ทรภ่เู ปน็ ประจา่ ทุกปี

งานประพันธข์ อง \"สุนทรภู่\" เท่าที่มกี ารค้นพบในปัจจุบนั มปี รากฏอยู่ เพียงจ่านวนหนึง่ และสูญหายไปอกี เป็นจา่ นวนมาก ถงึ กระนั้นตามจ่านวนเท่าท่ี ค้นพบ ก็ถอื ว่ามีปรมิ าณค่อนข้างมาก เรียกได้วา่ สุนทรภเู่ ปน็ \"นักแตง่ กลอน\" ท่ีสามารถแต่งกลอนได้รวดเร็วหาตวั จบั ยาก ผลงานของสุนทรภู่เท่าทีค่ ้นพบ ในปจั จบุ นั มดี งั ต่อไปนี้ - นริ าศเมอื งแกลง (พ.ศ. 2349) : แต่งเมอ่ื หลังพ้นโทษจากคุก และเดินทาง ไปหาพ่อทเ่ี มืองแกลง - นิราศพระบาท (พ.ศ. 2350) : แตง่ หลงั จากกลับจากเมืองแกลง และตอ้ ง ตามเสด็จพระองค์เจ้าปฐมวงศไ์ ปนมัสการรอยพระพุทธบาท ท่จี งั หวดั สระบรุ ี ในวนั มาฆบูชา - นริ าศภูเขาทอง (ประมาณ พ.ศ. 2371) : แตง่ โดยสมมุตวิ ่า เณรหนพู ัด เป็นผูแ้ ต่ง ไปนมัสการพระเจดีย์ภูเขาทองท่ี จ.พระนครศรีอยธุ ยา

- นริ าศสพุ รรณ (ประมาณ พ.ศ. 2374) : แตง่ เม่อื ครัง้ ยังบวชอยู่ และไป ค้นหายาอายุวฒั นะที่ จ.สพุ รรณบุรี เปน็ ผลงานเรอ่ื งเดียวของสนุ ทรภทู่ ีแ่ ต่ง เปน็ โคลง - นิราศวัดเจา้ ฟา้ (ประมาณ พ.ศ. 2375) : แต่งเมอ่ื ครง้ั ยงั บวชอยู่ และไป คน้ หายาอายวุ ัฒนะตามลายแทงที่วดั เจา้ ฟ้าอากาศ (ไมป่ รากฏว่าท่จี ริงคอื วัดใด) ทจ่ี งั หวดั พระนครศรีอยุธยา เทพ สุนทรศารทลู เสนอว่า นิราศดงั กล่าวเป็น ผลงานของพัด ภเู่ รอื หงส์ บุตรของสุนทรภู่ - นิราศอเิ หนา (ไมป่ รากฏ, คาดวา่ เปน็ สมยั รัชกาลที่ 3) : แตง่ เป็นเนือ้ เรอื่ ง อเิ หนาร่าพันถงึ นางบษุ บา เทพ สนุ ทรศารทลู เสนอว่า นิราศดังกล่าวเป็น ผลงานของกรมหลวงภวู เนตรนรนิ ทรฤทธิ์ - ร่าพันพิลาป (พ.ศ. 2385) : แตง่ เมอื่ ครงั้ จ่าพรรษาอยู่ท่ีวัดเทพธิดาราม แลว้ เกดิ ฝันรา้ ยว่าชะตาขาด จึงบันทึกความฝันพรอ้ มรา่ พนั ความอาภพั ของ ตัวไวเ้ ป็น \"ร่าพนั พิลาป\" จากนั้นจึงลาสกิ ขาบท