Kimya BAŞARI 1 HİKAYELERİ NOBEL ÖDÜLLERİ İLGİNÇ HİKAYELER PAFİAL
HAZIRLAYANLAR Danışman Kapak Tasarım Sayfa Düzeni Yazı Kaynak
WİLHELM NASIL? CONRAD RÖNTGEN Katottan kopan elektronlar anoda ulaşamadan cama çarparak, floresan adı Alman asıllı, Nobel Fizik Ödülü sahibi fizikçi. Röntgen verilen ışık parlamaları meydana ışınlarını bulması ile tanınır. getirmekteydi. 8 Kasım 1895 günü deneyi biraz değiştirip tüpü siyah bir karton ile kapladı ve ışık geçirgenliğini anlayabilmek için odayı karartıp deneyi tekrarladı... PAFİAL
İçerik 1 RÖNTGEN NEDİR 2 RÖNTGEN CİHAZI NEDİR? 2 RADYOGRAFİK MUAYENE NEDİR? 3 WİLHELM CONRAD RÖNTGEN 4 BULUNUŞ
Röntgen Nedir?
Röntgen Cihazı Nedir? Radyografik Muayene Nedir?
Wilhelm Conrad Röntgen
Anna Bertha Ludwig İlk Röntgen;Wilhelm Conrad Röntgen'in eşinin eli Bulunuş Zehra Demirci Proje Yönetmeni
Wilhelm Conrad Röntgen kimdir? şX ı ınlarını 1895 yılında Almanya’da Würzburg Üniversitesi Fizik Profesörü ş ş şWilhelm Conrad Röntgen ke fetmi tir. Röntgen, laboratuvar çalı maları ş şsırasında tesadüfen bir ı ıma fark edip onunla bir gölge görüntü elde etmi tir. ş ş ğDaha sonra, bilinmeyen bu enerjiye “X ı ını” adını vermi tir. Yaptı ı deneyler, ğ ş ğradyasyonun kemiklere de il fakat yumu ak dokulara nüfuz edebildi ini ve ş ğfotografik plakalar üzerinde gölge görüntüler dü ürebildi ini gösterir. Röntgen şbu ke fi ile 1901 yılının fizik dalında verilen ilk Nobel Ödülü’nü alır. PAFİAL
CRİSPER CAS 9 EMMANUELLE NASIL? CHARPENTİER VE JENNİFER DOUDNA PAFİAL
İçerik 1 CRISPR-CAS9 NEDİR? En kısa ve doğru şekliyle CRISPR-Cas9, bir genom düzenleme aracı. 2 CRISPR-CAS9 NASIL ÇALIŞIR? Genomun belirli yerlerinden iki DNA iplikçiğini kesebilen \"moleküler bir makas\" görevi görür. Böylece DNA parçaları eklenebilir veya çıkarılabilir.Genomun belirli yerlerinden iki DNA iplikçiğini kesebilen \"moleküler bir makas\" görevi görür. Böylece DNA parçaları eklenebilir veya çıkarılabilir. 5 BU KEŞFİ YAPAN KİŞİLERİN BAŞLANGIÇ HİKAYELERİ Emmanuelle Charpentier ve Jennifer Doudna 6 UYGULAMALARI VE VAATLERİ NELER? CRISPR-Cas9 genetik bileşeni olan çok sayıda tıbbi rahatsızlığın (kanser, hepatit B ve hatta yüksek kolesterol) tedavisinde kullanılmak için yüksek potansiyele sahip. 7 EDİTÖRÜN NOTU
CRISPR-CAS9 CRISPR-CAS9 NEDİR? “DNA'da Ameliyat Yapabilen Teknoloji” olarak da anılan CRISPR-Cas9 2020 Nobel Kimya Ödülü ile bilim dünyasında heyecan yaratan bir uygulama. En kısa ve doğru şekliyle CRISPR-Cas9, bir genom düzenleme aracı. Yani genetikçilerin ve tıp araştırmacılarının DNA üzerinde ekleme, çıkarma yapmalarına ya da DNA dizilimini değiştirmelerine olanak tanıyan özgün bir teknoloji. Bugüne kadar kullanılan tekniklerin hepsinden daha hızlı, daha ucuz ve daha yüksek doğruluk oranına sahip olan CRISPR-Cas9, geniş bir uygulama yelpazesine sahiptir.
CRISPR-CAS9 NASIL ÇALIŞIR? CRISPR-Cas9 sistemi, DNA'da değişiklik (mutasyon) yaratan iki önemli molekülden oluşur: Cas9 adlı bir enzim: Genomun belirli yerlerinden iki DNA iplikçiğini kesebilen \"moleküler bir makas\" görevi görür. Böylece DNA parçaları eklenebilir veya çıkarılabilir. Rehber RNA denilen bir RNA parçası (İng. guide RNA - gRNA): Daha uzun bir RNA iskeletin içindeki, önceden tasarlanmış küçük (yaklaşık 20 bazlık) bir RNA diziliminden oluşur. Uzun RNA iskeleti DNA'ya bağlanır ve önceden tasarlanmış dizilim Cas9'un genomun doğru noktasına gitmesine rehberlik eder. Böylece Cas9 enzimi doğru yerleri keser. CRISPR-Cas9 teknolojisinde, genomdaki hedef DNA diziliminin bütünleyici RNA bazlarına sahip Rehber RNA, DNA'daki belirli bir dizilimi bulup bağlanmak için tasarlanır. Cas9 adlı enzim ise rehber RNA'yı izleyerek, DNA'da ilgili yere gider ve DNA'nın iki iplikçiğinde de kesik oluşturur. Bu aşamada hücre, DNA'nın hasar gördüğünü fark eder ve onarmaya çalışır. Bilimciler DNA onarım mekanizmasını kullanarak, ilgilendikleri hücrenin bir ya da birden fazla geninde değişiklik yapabilirler.
CRİSPR/CAS9 METODU İKİ ŞEKİLDE YAPILABİLİR 1.İnsandan alınan hücreler Crispr/Cas9 ile manipüle edilerek tekrardan geri gönderilir (ex vivo yöntem). 2.Direk olarak Crispr/Cas9 enzim sistemi hastaya yollanır (in vivo yöntem).
Bilim insanları bu tekniği hastalıkların tedavisinde kullanmaya yönelik çalışmaya başlamışlardır. Aşağıda bu konuda yapılan son araştırmalar sıralanmıştır. AIDS’e neden olan HIV virüsü DNA’sı başarıyla insan vücudundan arındırılmıştır. Halk arasında kas erimesi olarak bilinen Muscular Distrophy (müsküler distrofi), nadir görülen fakat erken yaşlarda yaşam kaybına neden olan bir hastalıktır. Fareler üzerinde yapılan çalışmalarda bu hastalığa neden olan gen düzeltilerek sağlıklı farelerin dünyaya gelmesi sağlanmıştır. Kanser araştırmalarında Crispr/Cas9 metodu büyük umut vaad etmektedir. Bilindiği üzere kanserin sebebi genlerimizde meydana gelen hasarlar birikmesi sonucu, hücrelerin kontrolsüz bölünmeye başlamasıdır. Kanserin ortaya çıkış nedenini hedef alan Crispr/Cas9 metodu teoride kanserin çaresi konumundadır.
EMMANUELLE CHARPENTİER JENNİFER ANNE DOUDNA
Uygulamalar Ve Vaatler
Editör'ün Notu Hüseyin Can Alma
PAFİAL
PENİSİLİN ALEXANDER FLEMİNG PENİSİLİN PAFİAL
İçerik 1 ESKİ ÇAĞLARDA PENİSİLİN KULLANIMI Binlerce yıl önce , küfün yaraları iyileştirdiği bilniyordu. Çin’de M.Ö. 600’de küflü soya püresiyle iltihaplı yaralar tedavi edilirdi. 1 PENİSİLİN NEDİR? Penisilin, “penicillum notatum” adlı mantarın ürettiği, bakteri öldürücü bir maddedir. Hastalık yapan bakterilerin hücre duvarını bozarak hastalığı önler. 1 FLEMİNG’DEN ÖNCEKİ DURUM J. Lister, 1871’de küf mantarı bulaşan idrarda bakteri çoğalmadığını buldu. W. Roberts, 1874’te küf mantarının bakterileri büyütmediğini yazdı. 2 PENİSİLİNİ TESADÜFEN KEŞFEDİLİŞİ J. Lister, 1871’de küf mantarı bulaşan idrarda bakteri çoğalmadığını buldu. W. Roberts, 1874’te küf mantarının bakterileri büyütmediğini yazdı.
İçerik 3 İLAÇ OLARAK DENENMESİ Dr. Paine 1930’da penisilin ile 4 hastanın göz iltihabını tedavi etti ama bunu yayınlamadı. Oxford Ünivesitesi’nde Florey ve Chain, 1938’de küf mantarının ürettiği penisilini saflaştırıp farelere enjekte edince, fareler zarar görmedi. 3 PENİSİLİNİN İLAÇ OLARAK ÜRETİMİ Florey, 1941’de ilacın büyük bir tesiste üretimi için Rockefeller Vakfı’ndan destek aldı. Büyütülen tesiste verim arttı ve penisilin üreten bir küf mantarı daha buldular. 4 PENİSİLİN FLEMİNG’İN YAŞAMINI NASIL ETKİLEDİ? Florey, 1940’larda öne çıktı ve Fleming unutuldu. London Times, “mucize penisilin Oxford’da geliĢtirildi” diye yazmıştı.
PENİSİLİN Eski Çağlarda Penisilin Kullanımı Binlerce yıl önce , küfün yaraları iyileştirdiği bilniyordu. Çin’de M.Ö. 600’de küflü soya püresiyle iltihaplı yaralar tedavi edilirdi. Sümer ve Mısırlılar, bayat ekmekle yapılan birayı antibiyotik olarak kullandı. Mezopotamya ve Ukrayna’da yaralar toprakla tedavi edildi. Penisilin nedir? Penisilin, “penicillum notatum” adlı mantarın ürettiği, bakteri öldürücü bir maddedir. Hastalık yapan bakterilerin hücre duvarını bozarak hastalığı önler. Gelişigüzel kullanımı, bakterinin “direnç” kazanmasına neden olur. Nefrit, menenjit, prostat ve kemik iltihabı gibi çok sayıda hastalığı tedavi eder. Gram pozitif bakterilere karşı etkilidir ama gram negatif bakterilere, verem basiline, tetanoz ve şarbona karşı etkisizdir. Alerjisi olanlar için tehlikelidir. Fleming’den Önceki Durum J. Lister, 1871’de küf mantarı bulaşan idrarda bakteri çoğalmadığını buldu. W. Roberts, 1874’te küf mantarının bakterileri büyütmediğini yazdı. Louis Pasteur, 1877’de küfün şarbon aktivitesini durdurduğunu buldu. E. Duchesne, 1897’de küf mantarının koli basili çoğalmasını engellediğini tezinde yazdı. Askerde, Arap çocukların eğerleri karanlıkta küflendirdiğini gördü. Bu küfün, atların yarasını iyileştirdiğini söylediler, ama araştırma bitmeden önce veremden öldü. Bu gözlemleri yapanlar penisilinin kaşifi olamadı. ERNEST DUCHESNE
Alexander Fleming ALEXANDER FLEMİNG’İN PENİSİLİNİ TESADÜFEN KEŞFEDİŞİ Fleming, 1881’de İskoçya’da bir Fleming, altı yıl sonra, yine tesadüfen çiftlikte doğdu ve yaşamı dünyanın ilk antibiyotiği olan penisilini tesadüflerle şekillendi. Düşünmediği buldu. Stafilikok bakterisini, 1928’de halde ağabeyinin önerisiyle tıp kültür kaplarında çoğaltıyordu. Kapları okudu. Cerrah olmak istedi ama yıkamadan bir aylık tatile çıktı. arkadaşının önerisiyle bakteriyolog Döndüğünde, küflenen kapları oldu. Bakteri öldürücü maddeleri yıkarken birinde küfün çevresinde araştırken, ilk tesadüfi buluşunu bakteri büyümediğini gördü. 1922’de yaptı. Bakteri kültür Mantardaki bir madde, bakterinin kabında, bakterilerin büyümediği çoğalmasını engellemişti. Maddeyi bölgeyi farketti. Yanındakilere “o mantardan ayırdı ve ona “penisilin” bölgeye, nezleyken burnumdan sıvı adını verdi. Penisilin,1000 kez damladı” dedi. Sonra gözyaşının da sulandırılsa bile bakteriyi öldürüyordu. bakteri büyümesini durdurduğunu Penisilinle ilgili yayınladığı makale ilgi buldu. Bu sıvılardaki etkin maddeye çekmedi. Buluşun önemini “lisozim” adını verdi kanıtlayamayınca, penisilini 1931’de bıraktı.
Alexander Fleming Howard Florey Ernst Chain ilaç olarak Dr. Paine 1930’da penisilin ile 4 hastanın göz denenmesi iltihabını tedavi etti ama bunu yayınlamadı. Oxford Ünivesitesi’nde Florey ve Chain, İ İ İ İ İ İP E N S L N N L A Ç O L A R A K D E N E N M E S : 1938’de küf mantarının ürettiği penisilini İF L O R E Y V E C H A N saflaştırıp farelere enjekte edince, fareler zarar görmedi. Sonra, 50 fareye streptokok Penisilinin ilaç Olarak Üretimi bakterisi verildi. Farelerin yarısına penisilin enjekte edildi, diğerlerine edilmedi. Penisilin Florey, 1941’de ilacın büyük bir tesiste üretimi enjekte edilenler ölmedi ama edilmeyenler için Rockefeller Vakfı’ndan öldü. Bir polisin yüzündeki çizik iltihaplanıp destek aldı. Büyütülen tesiste verim arttı ve yayılınca, Florey’in hastahanesinde bir gözü penisilin üreten bir küf mantarı daha alındı ama kan zehirlenmesi oldu. Florey buldular. ABD’deki küflü bir kavunun mantarı, birkaç saat ömrü kalan polise penisilin verdi. Fleming’in mantarından 200 kat Polis tam iyileşmeye başladığı gün, eldeki fazla penisilin üretiyordu. Mantar, x-ışınlarıyla penisilin bitti ve hasta öldü.. Diğer doktorlar mutasyona uğratılınca, 1000 kat “tedavi baĢarılıydı ama hastayı kaybettik” fazla penisilin üretti. Penisilin, 1945’te bir diyerek Florey ile alay etti. Yeni penisilin milyon hastayı tedavi edecek miktara üreterek, kanı zehirlenmiş 15 yaşında ölüme ulaştı. Yaralı askerlerin % 95’i penisilin mahkum bir çocuğu penisilinle kurtardılar. sayesinde ölümden kurtuldu. Sırtında kan çıbanı olan bir işçi de ölümden penisilinle kurtarıldı. Penisilinle çalışmayı bırakmış olan Fleming, Florey’den saf penisilin alarak bir arkadaşının hayatını kurtardı. Penisilinin laboratuvarda üretim oranı 1941’de çok düşük olduğu için büyük bir tesis gerekiyordu.
Penisilin Fleming’in Yaşamını Nasıl Etkiledi? Florey, 1940’larda öne çıktı ve Fleming unutuldu. London Times, “mucize penisilin Oxford’da geri Ģetirildi” diye yazmıştı. Fleming’in hastahanesinin başhekimi gazeteye tekzip yazıp penisilini Fleming’in keşfettiği bildirildi. Gazeteciler, Fleming ve Oxford’daki Florey ile röportaja gitti. Florey, gazeteye çıkmak istemediği için arka kapıdan kaçtı. Fleming, gazetecilerle görüşünce gazete resmini basıp onu kahraman ilan etti. Fleming, 1945’te Florey ve Chain ile birlikte Nobel Tıp Ödülü’nü kazandı. Daily Telegraph, 21 Aralık 1943’te “Churchill, Tunus’ta hastalanınca penisilin hayatını kurtardı” diye yazdı, ama Churchill sulfonamid ile iyileşmişti. Sulfonamid, Almanya’da geliştirildiği için gazete İngiliz buluşu penisilin yazmayı tercih etmişti. Fleming, Florey ve Chain penisilin ile milyonların hayatını kurtardı. Belki de çoğumuz, yaşamını penisilin veya bir benzerine borçludur. Üç bilim adamını da saygı ile anıyoruz. Zehra Demirci Proje Yönetmeni
PAFİAL
%4'ü İnsan Olan Bir Fare FARE NEDEN BU TÜR EMBRİYOSUNUN DENEYLER GELİŞİMİ YAPILIYOR ? PAFİAL
İçerik 1 FARE EMBRİYOSUNUN GELİŞİMİ Son yıllarda bilim insanları insan ile hayvanı Birleştirmeye çalışıyor ve yapılan en ilerideki çalışma İse New York Eyalet üniversitesi tarafından yapılan şu anda Anlatmakta olduğumuz çalışmadır. Bu Çalışmada bilim İnsanları insan kök hücrelerini bir fare Embriyosuyla Birleştirdiler. 1 İNSAN BEYNİNİN HÜCRELERİ FARE EMBRİYOSUNDA GELİŞİRSE NE OLUR ? CHIP Online’da yer alan habere göre, yeni doğmuş farelere insan beyni hücreleri enjekte eden bilim insanları, yapılan testlerde farelerin daha zeki ve daha bilgili olduklarını gözlemledi. Araştırmacılar, bağışlanan insan fetüslerinden beyin hücreleri ayrıştırdı. 2 NEDEN BU TÜR DENEYLER YAPILIYOR ? İnsan ve farklı bir hayvanının birleştirilme işlemi ilk kez yapılmıyor daha önceki yıllarda da buna benzer çalışmalar yapılmıştır ama bu incelediğimiz çalışma yapılanlar arasında en çok insana benzer hücre üretilen çalışmadır.Bu tür çalışmalar sayesinde insana ait organlar laboratuvar ortamında üretilmeye çalışılmaktadır.
3 Hayvan Doku ve Organlarını insan Yararına Kullanabilirmiyiz? genetik moditasyon yapılarak domuz akcigerinin insan kanını reddetmesini engelleyerek ya da genetiğini değiştirmek yerine doğrudan hayvanların içinde insan dokusu ve organı üretilebileceği ifade ediliyor 3 %4 Oranında insan Hücresi Elde Edilen Deneyin Sonucu Maalesef deneye yasal ve etik sebeplerden dolayı devam edilemedi.
Search
