ເຄມີ​ອຸດສາຫະກໍາ

ກຍຸຼ ໂກ + ຟກຼຸ ໂຕ  C12H22O11 ໃຊ້ເມັດນໍ້າຕານຖູຼມເພ່ີອເຮັດໃຫ້ຄາບມັນຕິດມທ່ີລ້າງບໍ່ອອກນັ້ຼນໃຫ້ອອກໄດ້, ຕົັຼ້ມນໍ້າຕານກັບນໍ້າເລັກ ນ້ອຍຈົນໄດ້ນໍ້າເສີ່ອມໜຽວແລ້ວເທລົງໃນກວດປາກກວາ້ ງ ຫຼ ຖ້ວຍຈາກນັຼ້ນນໍາໄປວາງໄວ້ບູ່ອນເປີດໂລງູ່ ມັນຈະດງຶ ດູດມົດເຂົັ້ຼາມາດູດກິນລົດຫວານແລ້ວຕົກລົງໃນນໍ້າເສ່ີອມໜຽວຕິດຈັບມົດໄວ້. ບັນເທົາອາການລີຼັ້ນໂພງດ້ວຍການ ອົມນໍ້າຕານໄວອ້ າການເຈັບຈະລຸດລົງ, ປະສົມນໍ້າຕານກບັ ແປ້ງຟໃູ ນປະລິມານເທົ່າກັນແລວ້ ແມງສາບຈະມາກນິ ແລວ້ ແປ້ງຟູຈະເຮັດໃຫ້ແມງສາບຕາຍ, ໃຊ້ນໍ້າເຄິ່ີງລີດປະສົມກັບນໍ້າຕານ ແລະ ພິກໄທ 1 ບູ່ວງກາເຟແລ້ວເທໃສູ່ຖ້ວຍປະ ໄວ້ແມງວັນຈະເຂົັຼ້າມາແລວ້ ຕກົ ລົງຕາຍໃນນໍ້ານັຼ້ນ. ໂຮຍນໍ້າຕານລົງໃນຖູ່ານ ຫຼ ຟນ 1 ຢິບແລ້ວຈູດຈະຊູ່ວຍຕິດໄຟ ໄວຂຶັ້ຼນ, ໂຮຍນໍ້າຕານລົງໃນພາສະນະບັນຈຸຂະໜົມປັງເລັກນ້ອຍຈະປ້ອງກັນຄວາມຊຸູ່ມເຮັດໃຫ້ຂະໜົມປັງກອບຄ ເກົ່າ. ແຕູ່ຖ້າຮັບປະທານນໍາ້ ຕານເກີນປະລິມານຈະເກີດໂລກແຂວ້ ຜູ່ອຍ, ກະດູກຜ່ອູ ຍ, ເບາົ ຫວານ, ອ້ວນ, ເປັນໂລກ ຫົວ ໃຈ, ອາຫານບ່ໍຍອູ່ ຍ ແລະ ອນ່ີ ໆອີກ. ຜະລດິ ຕະພນັ ແລະ ການຕະຫາຼ ດ ຜະລດິ ຕະພັນທ່ີຜະລດິ ໄດຈ້ ະຖກບັນຈຸເຂຼ້ົັາຖົງແລວ້ ນາໍ ສງົ່ ອອກຈໍາໜາູ່ ຍຢູຸ່ທງັ ພາຍໃນ ແລະ ຕູ່າງປະເທດອກີ ດ້ວຍ ເຊີິ່ງ ສາ້ ງຍອດລາຍຮັບໃຫ້ແກູ່ປະເທດຊາດ ແລະ ຮບັ ໃຊ້ໃນການດາໍ ລງົ ຊວີ ດິ ຂອງມະນດຸ ນັບທັງການແພດອກີ ດວ້ ຍ 5. ສະພາບແວດລອ້ ມ ແລະ ມນົ ລະພດິ ການຜະລິດນໍ້າຕານຈະມີເສດອ້ອຍ, ເສດຖົງບັນຈຸ, ກາສຈາກໂຮງງານ, ນໍ້າເສຍເຊິ່ີງເຮັດໃຫ້ເກີດມົນລະພິດຕໍ່ ສະພາບແວດລອ້ ມ ແລະ ສຂຸ ະພາບຂອງມະນຸດ. ຄໍາຖາມ 1. ຈ່ງົ ບອກແຈງ້ ປະຫວັດຄວາມເປນັ ມາຂອງນ້ໍາຕານມຄີ ແນວໃດ? 2. ວດັ ຖຸດິບໃນການຜະລິດນາໍ້ ຕານມຫີ ຍງັ ແດ?ູ່ 3. ເວຼົັາ້ ແຈງ້ ການຜະລິດນ້ໍາຕານມີຄແນວໃດ? 4. ເວົຼາັ້ ແຈງ້ ສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ມນົ ລະພດິ ຂອງການຜະລິດນ້າໍ ຕານມີຄແນວໃດ? 51

ບົດທີ 6 ອດຸ ສາຫະກາໍ ຜະລດິ ຢາປວົ ພະຍາດ 1. ປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາ ຢາປວົ ພະຍາດແມ່ນູ ກາໍ ເນດີ ມາຈາກການບລໂິ ພກພດພັນຂອງມະນຸດໂດຍທມ່ີ ະນດຸ ສໍານຶກໄດຈ້ າກອາການທີ່ພົບ ຢຸູ່ໃນຮາູ່ ງກາຍເມ່ອີ ບລໂິ ພກພດແລວ້ ອາການດັ່ງົ ກາູ່ ວໄດລ້ ະງັບໄປ, ຈາກພດຶ ຕກິ ໍາ ດ່ັງົ ກ່າູ ວ ໄດເ້ ຮັດໃຫ້ມະນຸດ ມີການພັດທະນາ ຈາກການບລິໂພກພດປຸ່ຍນມາເປນັ ການຕົ້ັຼມສາໍ ລບັ ເອົານໍ້າມາ ດ່ີມເປັນຢາ, ຈາກນັ້ຼນໄດ້ພັດທະນາຮູບແບບຂອງຢາມາເປັນ ການບົດ, ຂ້ຽວແລ້ວເຮັດເປັນເມັດຈົນມາຮອດປະຈຸ ບັນໄດ້ ພັດທະນາຢາເປັນຫຼາຍຮູບແບບ ໂດຍອາໄສ ວິທະຍາສາດ ແລະ ເທັກໂນໂລຢເີ ຂ້ັົາຼ ມາຊູ່ວຍເຮັດໃຫ້ການຊົມໃຊ້ໄດຢ້ າຸ່ ງ ວອູ່ ງໄວ ແລະ ປວົ ພະຍາດໄດທ້ ັນການ. 2. ເປາຶົ້ ໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັ ຢາເປັນສິ່ີງທ່ີໃຊ້ແກ້ ແລະ ປ້ອງກັນໂລກ ຫຼ ບໍາລຸງຮູ່າງກາຍເຊິີ່ງສາມາດເອີັຼ້ນຊີ່ແຕກຕູ່າງກັນຄ ເອີ້ັຼນຊ່ີຕາມ ລັກສະນະເຊົັ່ນ ຢາຜົງ, ຢາເມັດ, ຢານໍາ້ . ການເອີຼ້ັນຕາມສເີ ຊັົ່ນ ຢາແດງ, ຢາຂຽວ, ຢາເຫຼອງ, ຢາດໍາ. ເອີຼັ້ນຕາມ ລົດຊາດເຊັ່ົນ ຢາຂົມ, ຢາຫອມ. ເອີັ້ຼນຕາມວິທີເຮັດເຊັ່ົນ ຢາຕົຼ້ັມ, ຢາກັົ່ນ, ຢາດອງ, ເອີຼັ້ນຕາມກິລິຍາການໃຊ້ ເຊນ່ົັ ຢາດົມ, ຢາກິນ, ຢາສັກ, ຢາອມົ ແຕທູ່ ງັ ໝດົ ຢານແຼີ້ັ ມ່ນູ ຊ່ວູ ຍໃຫ້ຫາຍພະຍາດ. 3. ວດັ ຖດຸ ບິ ທໃີ່ ຊເ້ ຂາັຼົ້ ໃນການຜະລດິ ຢາ ການຜະລິດຕົວຢາວັດຖຸດິບດ້ວຍການໝັກພດ, ສັດ ຫຼ ສັງເຄາະທາງເຄມີຈາກທາດຂັຼ້ນຕົັ້ຼນ ຫຼ ທາດຂັ້ຼນກາງ ໂດຍການຄິດຄົຼ້ັນ ແລະ ພັດທະນາເທັກນິກວິທີການຜະລິດການປຸ່ຽນໂຄງສ້າງໂມເລກຸນເພີ່ອໃຫ້ໄດ້ວັດຖຸດິບທີ່ເປັນ ຕົວຢາ ຫຼ ວັດຖຸດິບອ່ີນໆທ່ີໃຊ້ເປັນສູ່ວນປະກອບໃນສູດການຜະລິດຢາເຊັົ່ນ Sorbitol lactose, ແຄ໊ບຊຼູນເປັົ່າ ຊະນິດແຂງ ແລະ ອອູ່ ນການຜະລິດວັດຖຸດບິ ຕ້ອງໃຊ້ເທກັ ໂນໂລຢສີ ູງ ແລະ ການລງົ ທຶນຫາຼ ຍ, ຕະຫາຼ ດບ່ໍໃຫຍູ່ຈາໍ ເປັນ ຕ້ອງໄດ້ຮູ່ວມມກັບຕູ່າງປະເທດເປັນເວລາ 8-10 ປີຂຶັຼ້ນໄປ ແລະ ຕ້ອງໃຊ້ຜູ້ຊູ່ຽວຊານເຊັ່ົນ ວິສະວະກອນເຄມີ, ນັກ ຊວີ ະເຄມີ, ນກັ ຈລຸ ະຊວີ ະວິທະຍາ, ແພດ, ສັດຕະວະແພດມາເຮັດວຽກຮູວ່ ມກນັ 3. ຂຼນ້ັ ຕອນການຜະລດິ ຢາ ຢາປາສະຈາກເຊອັ້ຼ ແມ່ນູ ຢາທີ່ປາສະຈາກທຸກຊະນິດໂດຍສະເພາະແມູ່ນຈຸລິນຊີ ແລະ ສ່ີງິ ແປກປອມອ່ນີ ໆເຊ່ີງິ ຢາປາສະຈາກເຊ້ັຼອລວມມີຫຼາຍຊະນິດເຊັົ່ນ ຢາສັກ, ຢາຢອດ, ຢາເມັດ, …ການຜະລິດຢາຕ້ອງຜະລິດໂດຍໃຊ້ເທັກ ນິກປາສະຈາກເຊອ້ຼັ ໂດຍຜະລດິ ໃນພາສະນະທີ່ຄວບຄຸມ ແລະ ມີການເຝົຶ້າລະວັງບ່ໍໃຫ້ມີການປົນເປ້ຶອນຂອງເຊ້ຼັອຈຸລິນ 52

ຊີ ແລະ ສງີ່ິ ແປກປອມໂດຍສະເພາະແມູ່ນຂຼັ້ນສຸດທ້າຍຂອງການຜະລິດຫັຼງຈາກປິດພາສະນະບັນຈຸແລ້ວຕ້ອງເຂຼ້ັົາໃນຕູ້ ອົບມູ່າເຊັຼ້ອດ້ວຍອາຍນ້ໍາຈາກນນັ້ຼ ນາໍ ໄປເຮັດໃຫ້ແຫ້ງດ້ວຍວທິ ີເຢັນ(freeze-dried) ການຜະລດິ ຢາລູກກອນສະໝຸນໄພ ຂ້ັຼນຕອນການປະສມົ ນ້າໍ ເຜງັຼິ້ ກບັ ຝຸ່ນຢາ 1. ນໍາຝຸນ່ ຢາທ່ີບົດລະອຽດແລວ້ ນັ້ນຼ ເທລງົ ອາູ່ ງ. 2. ຕອງນໍ້າເຜິ້ຼັງ ແລ້ວເທຮວາດລົງເທິງຝຸ່ນຢາເທ່ີອລະໜ້ອຍ ພ້ອມທັງໃຊ້ມຄົນຄັ້ຼນຢາໃຫ້ເຂົ້ັຼາກັບນໍ້າເຜິຼັ້ງ ຈົນ ປ້ັຶນ ໄດໂ້ ດຍບ່ໍຕິດມ ຫຼ ບບີ ເມັດຢາແລວ້ ບໍ່ແຕກຖວ່າູ ໄດແ້ ລວ້ , ຖາ້ ຫາກວາູ່ ມນັ ແຫຼວປັນຶ້ ບ່ໍໄດສ້ ະແດງວູ່ານໍ້າເຜັ້ຼິງຫຼາຍໂພດ ຕ້ອງຕ່ີມຝຸ່ນຢາລົງໄປອກີ , ຖາ້ ຫາກວູ່າບີບເມດັ ຢາແລ້ວແຕກສະແດງວາູ່ ນ້າໍ ເຜງ້ັຼິ ໜອ້ ຍ. ວທິ ີກງ້ັຼິ ຢາລກູ ກອນ 1. ໃຊ້ມກິັຼງ້ ຢາໃຫ້ເປນັ ເສ້ັຼນກມົ ໄດຕ້ າມຂະໜາດຕ້ອງການ. 2. ນໍາເສັ້ຼນຢາມາວາງໃສູ່ຮາງລູກກອນໃຊ້ຝາຮາງປົກເສັຼ້ນຢາແລ້ວກິຼ້ັງເບົາໆໄປມາຈົນກູ່ວາຝາປົກນັຼ້ນຈໍາຂອບ ຮາງ ລູກກອນຈາກນັຼ້ນເນັ້ຼນນໍ້າໜັກລົງ ແລະ ກິ້ຼັງໄປມາ 4-5 ຄັຼ້ງແລ້ວຈຶີ່ງຍູ້ຝາປົກອອກໄປທາງດ້ານໜ້າເພ່ີອໃຫ້ເມັດຢາ ຕກົ ລົງໃນຖາດບັນຈຸ. 3. ນາໍ ເມດັ ຢາ ເຂຼ້າົັ ຕອູ້ ົບ ໂດຍໃຊ້ອຸນຫະພູມ 50-55 ອົງສາເຊປະມານ 48 ຊ່ົວໂມງ ແລ້ວເກັບຮກັ ສາໄວ້ ໃນ ແກວ້ ທີມ່ ຝີ າປິດແຈບເພອ່ີ ປອ້ ງກັນຄວາມຊມູຸ່ ແລະ ບໍ່ໃຫ້ຖກແສງແດດ. ການຜະລິດຢາລກູ ກອນ ສາມາດປ້ຶນັ ດ້ວຍມແຕຕ້ອງຕັດເສ້ັຼນຢາໃຫ້ຍາວເທ່ົາກນັ ກູ່ອນ ແລ້ວຈີງຶ່ ແປງໃຫ້ເປັນ ເມັດດ້ວຍການໃຊມ້ . 4. ການທົດສອບຄຸນນະພາບ ແລະ ການຮກັ ສາຢາ ກວດສອບຫາບັບເຟີ pH ຂອງທາດຕົວຢຸ່າງຕ້ອງຢູຸ່ລະຫວາູ່ ງ 6 ແລະ 7,5ຖ້າ pH ບ່ໍຢຫຸູ່ ວູ່າງນໃີັຼ້ ຫ້ໃຊ້ HCl ຫຼ NaOH ປບັ ໃຫ້ໄດຕ້ າມຄວາມຕອ້ ງການກູອ່ ນໃຊ້ອນຸ ຫະພູມເຂຼັາ້ົ ໄປເຊ່ິີງຢຸູ່ 37 ອົງສາເຊ. ຂັນຼ້ ຕອນການກວດ ນໍາເອົາ ທາດຕວົ ຢ່າຸ ງ 0,2 ມິລລີ ດີ ທມ່ີ ອີ ນຸ ຫະພູມ 37 ອງົ ສາເຊ ເທໃສູ່ຫອຼ ດ LAL ໂດຍປາສະຈາກ ເຊອັ້ຼ ແລ້ວປັບ pH ໃຫ້ຢຸູ່ 6-7,5, ຈາກນັ້ຼນຜິກຫຼອດໄປມາຈາກນັຼ້ນນໍາໄປໃສູ່ໃນ Water bath ທີ່ມີອຸນຫະພູມ 37 ອົງສາເຊໂດຍໃຫ້ຫຼອດຢຸູ່ທູ່າຕັ້ຼງຊີ່ເປັນເວລາ 1 ຊົ່ວໂມງບໍ່ໃຫ້ລົບກວນຈາກນັ້ຼນນໍາເອົາຫຼອດອອກມາຜິກກັບ 180 ອົງສາຖ້າຫາກວູ່າເຈລບໍ່ໄຫຼອອກມາຈາກດ້ານໃນແລ້ວຖວູ່າເປັນ Positive, ຖ້າບໍ່ມີເຈລເກີດຂຶ້ຼັນຖວູ່າເປັນ Negative. 53

5. ການໂຄສະນາ ແລະ ການຈັດຈາໍ ໜູ່າຍຢາ ການໂຄສະນາເປັນການຄົັຼ້ນຫາລູກຄ້າເຊິ່ີງເຮົາສາມາດໂຄສະນາໄດ້ຫຼາຍທາງເຊັ່ົນ ທາງພາບເຄີ່ອນໄຫວ, ພາບ ໜິັງຼ້ , ໂທລະທດັ , ວິທະຍຸ, ປ້າຍໂຄສະນາ, …ແລະ ສາມາດຈດັ ຈາໍ ໜູາ່ ຍຕາມຄວາມຕອ້ ງການຂອງລູກຄາ້ ແລະ ທອ້ ງ ຕະຫຼາດນບັ ທັງພາຍໃນ ແລະ ຕູາ່ ງປະເທດ. ຄໍາຖາມ 1. ຈົ່ງບອກປະຫວັດຄວາມເປັນມາຂອງຢາປົວພະຍາດ? 2. ເປຶ້າົ ໝາຍ, ຄວາມສໍາຄັນ ແລະ ວັດຖຸດິບຂອງການຜະລິດຢາປົວພະຍາດມີຄແນວໃດ? 3. ເວັາ້ຼົ ລະອຽດຂັ້ນຼ ຕອນການຜະລດິ ຢາປວົ ພະຍາດມຄີ ແນວໃດ? 4. ເພນ່ີິ ທດົ ສອບຄຸນນະພາບຂອງຢາປົວພະຍາດ, ເກັບຮັກສາ, ໂຄສະນາ ແລະ ຈໍາໜູ່າຍຢາປວົ ພະຍາດຄແນວໃດ? 54

ບດົ ທີ 7 ອດຸ ສາຫະກາໍ ນາໍ້ ຢາລາ້ ງຈານ ແລະ ສະບຝູ ນຸ່ 1. ປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາຂອງນາໍ້ ຢາລາ້ ງຈານ ແລະ ສະບຝູ ນຸ່ ແຟບັ ສນິ ຄ້າອຸປະໂພກທີ່ຈໍາເປນັ ຢຸ່າງໜຶງ່ີ ໃນຊີວິດປະຈໍາວນັ ມີຄຸນລັກສະນະໃນການຊາໍ ລະຊະລາ້ ງສີ່ງິ ສກົ ກະປົກ ອອກຈາກເສັ້ຼອຜ້າ, ເຄ່ີອງນຸູ່ງຫົ່ມ ແລະ ພາສະນະຕູ່າງໆ, ປັດຈຸບັນໃນທ້ອງຕະຫາຼ ດມີການຜະລິດແຟັບອອກມາຈໍາໜູ່ າຍຫຼວງຫຼາຍຍ່ີຫ້ໍ, ຫຼາຍຮູບແບບ, ຫຼາຍສດູ . ແຟັບຜະລິດຂຶັ້ນຼ ກ່ອູ ນໝູ່ໃນປະເທດເຍຍລະມັນໃນສະໄໝສົງຄາມໂລກ ຄັຼ້ງທີ 1, ໃນຊູ່ວງນີ້ັຼໄຂງົວ ແລະ ນໍ້າມັນພດສໍາລັບຜະລິດສະບູຂາດແຄນ, ນັກວິທະຍາສາດໄດ້ຄົຼັ້ນຄິດທາດສັງເຄາະ ຂຶັ້ຼນມາແທນສະບູ, ຕັຼ້ງແຕູ່ນັຼ້ນມາຈຶ່ີງໄດ້ມີການຄົຼັ້ນຄວ້າພັດທະນາສູດແຟັບຫຼາກຫຼາຍຊະນິດເຮັດໃຫ້ເກີດມີຄວາມ ນິຍົມແຟັບຢຸ່າງໄວວາ ແລະ ໄດ້ນໍາຜະລິດຕະພັນແຟັບເຂົຼ້າັ ມາປະເທດໄທຫຼັງສົງຄາມໂລກຄັ້ຼງທີ 2 ເພີ່ອໃຊ້ແທນສະບູ ໃນການຊັກເສ້ັຼອຜ້າແລ້ວເຮັດໃຫ້ເກີດມີຄວາມນິຍົມຂຶຼັ້ນຢຸ່າງແຜູ່ຫຼາຍໃນໝູ່ປະຊາຊົນເພາະແຟັບສາມາດລ້າງສິ່ີງ ສົກກະປົກໄດ້ດີກວູ່າສະບູ ແລະ ສະດວກໃນການໃຊ້, ຈາກນັ້ຼນບລິສັດຄອນເກດປາມໂອລິບຈໍາກັດໄດ້ຕັ້ຼງໂຮງງານ ຜະລິດ ແລະ ຈໍາໜູ່າຍແຟັບຕໍ່ຈາກນ້ັຼນມາໄດ້ມີຫຼາຍບລິສດັ ໄດ້ຜະລິດແຟັບອອກມາດ້ວຍຫຼາຍຍີ່ຫໍ້ພ້ອມດ້ວຍມີການ ພັດທະນາ ແລະ ປບັ ປຸງຄຸນນະພາບໃຫ້ດຂີ ັນຶ້ຼ ເລຼອັ້ ຍໆ, ໃນປດັ ຈຸບັນແຟບັ ໄດຮ້ ັບຄວາມນຍິ ົມຢຸ່າງແຜູ່ຫາຼ ຍເຮດັ ໃຫ້ເກີດ ມີການແຂ່ງູ ຂັນກັນຈຶ່ງີ ເຮັດໃຫ້ມີຮູບແບບພາສະນະບັນຈຸອອກມາຫາຼ ກຫຼາຍ ແລະ ມີສູດແຟັບເກີດຂຶຼນ້ັ ຢ່າຸ ງຫຼວງຫາຼ ຍ ອກີ ດວ້ ຍ 2. ວດັ ຖດຸ ບິ ທໃີ່ ຊເ້ ຂາຼ້ົັ ໃນການຜະລດິ ນາໍ້ ຢາລາ້ ງຈານ ແລະ ສະບຝູ ນຸ່ ແຟັບແບງູ່ ອອກເປນັ 3 ຊະນິດຄ ຊະນິດຊັກດວ້ ຍມ, ຊກັ ດວ້ ຍເຄີ່ອງຈັກ ແລະ ຊກັ ດ້ວຍມ ຫຼ ເຄ່ີອງຈັກກໄດ້. ສູ່ວນປະກອບຂອງແຟັບມີ 2 ຊະນິດໃຫຍູ່ຄ ສູ່ວນປະກອບຫຼັກທີ່ຈໍາເປັນຕ້ອງມີຢຸູ່ໃນສູ່ວນປະສົມ ແລະ ສູ່ວນ ປະກອບສາໍ ຮອງທ່ີອາດມີ ຫຼ ບໍ່ມີກໄດ.້ ສູວ່ ນປະກອບຫກັຼ ຂອງແຟບັ ມີ 5 ຊະນິດຄ: 1. ທາດລົດ ແຮງຕຶງຜວິ ໝາຍເຖງິ ທາດເຊີິງ່ ເມີອ່ ລະລາຍໃນນໍ້າແລ້ວຈະຊູ່ວຍລົດແຮງຕຶງຜິວ ຂອງນ້ໍາເຮັດໃຫ້ ຄາບສກົ ກະປກົ ທ່ຕີ ິດຢກຸູ່ ບັ ເນຼັອ້ ຜາ້ ລຸດອອກໄດງ້ າູ່ ຍດາຍອາດເປນັ ຊະນິດສັງເຄາະ ຫຼ ທາໍ ມະຊາດເຊິີງ່ ເປນັ ທາດເຄມີປະ ເພດແອນໄອອອນນິກ, ແຄັດໄອອອນນິກ ຫຼ ນັນໄອອນນິກປະເພດໃດໜີ່ຶງ ຫຼ ອາດປະສົມກັນ, ປັດຈຸບັນຜູ້ຜະລິດ ມກັ ນິຍມົ ໃຊແ້ ມ່ນູ ທາດລີເນຍອາລກິນເບນຊນິ ຊນັ ໂຟເນດ(Linear Alkylbenzensulfonate ຫຼ LAS) 2. ທາດລດົ ຄວາມກະດ້າງຂອງນໍ້າ ໝາຍເຖງິ ທາດທລີ່ ດົ ຄວາມກະດາ້ ງຂອງນໍ້າທາດນບ້ັີຼ ່ໍສາມາດລາ້ ງສງີ່ິ ເປເິ ປ້ອຶ ນ ອອກຈາກເສັຼ້ອຜາ້ ໄດແ້ ຕູ່ຊວູ່ ຍໃຫ້ທາດລົດແຮງຕຶງຜວິ ມປີ ະສິດທພິ າບດີຂຶ້ັຼນ, ທາດທີ່ຜຜູ້ ະລດິ ນຍິ ມົ ໃຊ້ກັນຫຼາຍແມູ່ນ ໂຊດຽມໄຕໂຼ ປລຟີ ສົ ະເຟດ (STPP) ແຕູ່ທາດນເຼ້ີັ ປັນທາດທທີ່ ໍາລາຍແຫູ່ງຼ ນາ້ໍ ປັດຈບຸ ນັ ນເ້ຼີັ ພ່ີິນຈງ່ີຶ ລດຸ ຜູ່ອນການໃຊ້ທາດ ນລີຼັ້ ງົ . 3. ທາດຮັກສາລະດບັ ຄວາມເປັນບາເຊິ ແມນູ່ ທາດທີ່ຮັກສາຄວາມເປັນບາເຊິ ໃຫ້ຄົງທຕີ່ ະຫຼອດ ຊູ່ວງການໃຊ້, 55

ປ້ອງກັນການກັດຫ້ຽນຂອງພາສະນະທີ່ເຮດັ ດ້ວຍໂລຫະທີ່ໃຊ້ໃນການຊັກເຄ່ີອງ, ຊູ່ວຍເພີ່ມຄຸນນະພາບຂອງທາດລົດ ແຮງຕຶງຜິວໄດແ້ ກູ່ ໂຊດຽມຊີລເີ ກດ ແລະ ໂຊດຽມຄາໂບເນດ. 4. ທາດກັນຄາບຄນ ແມູນ່ ທາດທ່ີຊວູ່ ຍປອ້ ງກັນບໍ່ໃຫ້ຄາບ ຫຼ ສີງິ່ ສົກກະປກົ ທີ່ລຸດອອກໄປນນ້ຼັ ກບັ ຄນມາຕິດ ເສັ້ຼອຜາ້ ໃນເວລາທກີ່ ໍາລັງຊກັ ຢນຸູ່ ັນຼ້ ເຊ່ົັນ ໂຊດຽມຄາບອກຊີເມທິລແຊລລູໂລ(Sodium arboxymethylcellulose) 5. ທາດເພີ່ມຄວາມສົດໃສແມ່ນູ ທາດທສ່ີ າມາດດດູ ແສງອລັ ຕຼາໄວໂອເລດແລວ້ ເຮດັ ໃຫ້ເຄ່ີອງທີ່ຊັກນັ້ຼນສົດໃສ ຂຶຼັ້ນເຊົ່ັນ ໄທໂນພລັ ດີເອມັ ເອສ (Tinopal DMS) ທາດສໍາຮອງທຕີ່ ່ີມລົງໄປໃນແຟັບ ແມນູ່ ທາດເພ່ີມຟອງ ຫຼ ທາດລົດຟອງ, ທາດຟອກ, ທາດຊູ່ວຍ ການລະລາຍ, ທາດກັນໂໝກ, ນໍ້າຫອມ, ສີ, ທາດກັນການຈັບຕົວເປັນກ້ອນ, ທາດຊູ່ວຍຂັບສິີ່ງສົກກະປົກ, ທາດຕ້ານຈຸລິນຊີ, ທາດນ້ມຸ , ທາດຄງົ ສະພາບໃນການເກັບຮກັ ສາ, ທາດກັນໄຟຟ້າສະຖດິ , ທາດກັນການກດັ ຫ້ຽນ ວັດຖຸດບິ ຜະລິດນໍ້າຢາລ້າງຈານ 1. Sodium Alkyl Benzene Sulphonate ຫຼື Linear Alkyl Benzene Sulphonate, Sodium Salt 2. Sodium Lauryl Ether Sulphate 3. Cocamidopropyl Betaine 4. ທາດສະກດັ ຈາກພດເຊົ່ັນ ນ້າໍ ໝາກນາວ, ໝາກຂຼຫີ້ັ ດູ ,… 5. ເກອ 6. ນ້ໍາ 3. ຂນ້ັຼ ຕອນການຜະລດິ ນາ້ໍ ຢາລາ້ ງຈານ ແລະ ສະບຝູ ນຸ່ 3.1 ວທິ ຜີ ະລດິ ນາໍ້ ຍາລາ້ ງຈານສດູ ໝາກນາວ ວດັ ສະດອຸ ປຸ ະກອນ 1. ຫວົ ເຊັອຼ້ ນໍ້າຢາ N70 1kg. 2. ສະໝຸນໄພສັຼ້ມົ 3 ກໂິ ລກຼາມ 3. ເກອ 1 ກໂິ ລກຼາມ. 4. ນາໍ້ ສະອາດ 10 ກໂິ ລກາຼ ມ. 5. ພາສະນະທີໃ່ ຊ້ກວນນາໍ້ ຢາຄວນເປນັ ພາສະນະລຽບເຊົັ່ນ ຊາມ, ຖັງສ,ີ ໄມ້ສາໍ ລບັ ຄົນ. ຂນັຼ້ ຕອນ ແລະ ວທິ ຜີ ະລດິ 1. ລ້າງໝາກນາວ, ໝາກຂ້ຫັຼີ ູດ, ໝາກນັດໃຫ້ສະອາດແລວ້ ຫນ່ົັ ເປັນຕອູ່ ນແລ້ວຕົຼັ້ມຈາກນັນຼ້ ຕອງເອົານໍາ້ ໃຫ້ ໄດ້ 3 ກິໂລກາຼ ມ ມາປະສມົ ກັບນ້ໍາທີ່ສະອາດ 10 ກໂິ ລກາຼ ມ ຈະໄດ້ 13 ກິໂລກຼາມ ( ຖາ້ ຢາກໄດສ້ ີເຫອຼ ງໃຫ້ປະສມົ ຂ້ຼັີໝ້ິຼັນ ລງົ ໄປ 1 ຂດີ ) 56

2. ນໍາເອົາ N70 ຈາໍ ນວນ 1 ກິໂລກຼາມໃສູ່ຖັງ ແລ້ວລນິ ນ້ໍາສະໝນູ ໄພລງົ ຄ່ອູ ຍໆໃຊ້ໄມຄ້ ນົ ໃຫ້ເຂຼາ້ົັ ກນັ ໄປ ທາງດຽວເພີອ່ ບ່ໍໃຫ້ເກດີ ຟອງຫາຼ ຍເຊ່ີງິ ໃຊເ້ ວລາ 15 ນາທີຈົນກາຍເປັນສຂີ າວຄມີ . 3. ຄູອ່ ຍໆເທນາໍ້ ສະໝູນໄພລງົ ໄປໃນຖັງ ໃນເວລາທກີ່ າໍ ລັງກວນ ແລະ ໂຮຍເກອລົງໄປພອ້ ມໆກັນຄນົ ໃຫ້ ເຂັຼ້າົ ກັນຈົນກາຍເປນັ ສີຂາວນວນ 4. ຕັຼ້ງປະໄວ້ 6 ຊ່ວົ ໂມງ( 1 ຄນ). 5. ນາໍ ໄປລາ້ ງຈານໄດເ້ ລຍີ . 3.2 ວທິ ຜີ ະລດິ ແຟບັ ວດັ ສະດຸ ແລະ ອປຸ ະກອນ 1. ໄຂ, ນາໍ້ ມນັ ພດ 2. ໂຊດຽມໄຮດອຼ ກໄຊ ຫຼ ໂພແທດັ ຊຽມໄຮດອຼ ກໄຊ. 3. ຖງັ 4. ເຄອີ່ ງຕອງ 5. ປາ້ໍ ສດີ 6. ຖົງພລາສະຕກິ , ຖັງ, ກບັ ເຈຍ້ 7. ສີ 8. ຫວົ ນາໍ້ ຫອມ 9. ເກອ ຂນັ້ຼ ຕອນຂອງການຜະລິດແຟບ 1. ປະສມົ ທາດຕ່າູ ງໆລົງໃນຖງັ ປະສົມຂະໜາດ 10 ໂຕນ ເຊິ່ີງມນັ ຈະທໍາງານຢູຸ່ 10-15 ນາທີ ເພີ່ອເກີດປະຕິກິ ລິ ຍາລະຫວູ່າງອາຊິດຊັນໂຟນິກ ແລະ ໂຊດຽມໄຮດຼອກໄຊແລ້ວໄດ້ຜະລິດຕະພັນຫຼັກຄ Sodium linear alkyl benzenesulphonate (NaLAS) ເຊິ່ີງເປັນທາດທີ່ມີຜົນຕໍ່ຄູ່າ % ADຂອງແຟັບປະສົມທີ່ອອກຈາກຖັງຈະມີ ລກັ ສະນະເປນັ ສະເລລີ ແລະ ຖກສ່ງົ ໄປເກບັ ມຽ້ ນໄວ້ໃນຖງັ ພັກສະເລລີ 57

2. ສົງ່ ສະເລລີ ໄປຫາເຄອ່ີ ງຕອງ ເພ່ອີ ຕອງເອາົ ອານຸພາກທບີ່ ່ໍເປັນເນ້ຼັອດຽວກນັ ອອກ, ສວູ່ ນກາກທ່ຕີ ອງໄດ້ ຈະ ເອາົ ຖິມ້ັຼ 3. ໃຊປ້ ້າໍ ຄວາມດນັ ຕ່ໍາປາໍ້ ສະເລລໄີ ປຫາເຄອ່ີ ງຈໍາກດັ ອາກາດເຊງິ່ີ ຢຸູ່ທາງໃນມຫີ ົວສດີ ສະເລລີໃຫ້ເປັນຝອຍແລ້ວ ໃຊ້ປໍ້າສນູ ຍາກາດດູດເອາົ ອາກາດອອກຈະໄດສ້ ະເລລີທີມ່ ີຄວາມໜາແໜ້ນເພມ່ີ ຂຼຶນັ້ . 4. ຈາກນນັ້ຼ ນໍາສ່ງົ ສະເລລີ ທີ່ຖກດດູ ອາກາດອອກແລ້ວນັ້ຼນໄປຫາ Drop tankໃນໄລຍະນ້ຼັີ ຖ້າຫາກສະເລລີມີ ຄວາມດັນສູງເກີນຈະສາມາດລະບາຍສະເລລີບາງສູ່ວນໄປຫາຖັງພັກສະເລລີໃນຊູ່ວງທ່ີລໍາລຽງສະເລລີອອກຈາກ Drop tank ນັ້ຼນຈະຕິດຕັຼ້ງແມູ່ເຫຼັກໄວ້ເພ່ີອດູດເສດເຫຼັກທ່ີຕິດອອກກູ່ອນທີ່ຈະນໍາສົ່ງເຂົັຼ້າໄປຫາເຄ່ີອງບົດ Rietz mill). 5. ນໍາສົງ່ ສະເລລໄີ ປຫາຫວົ ສດີ (Spray drying tower)ຈາໍ ນວນ 12 ຫົວລຽນຢູຸ່ເທິງວງົ ແຫວນຈາໍ ນວນ 2 ວົງຢູຸ່ບລເິ ວນເຄີິ່ງກາງ ຂອງຫ້ອງອບົ ແຫງ້ ໂດຍໃຊພ້ ັດລມົ ຈາໍ ນວນ 6 ເຄ່ອີ ງພັດເພີ່ອຊວູ່ ຍໃຫກ້ ານອບົ ແຫງ້ ມປີ ະສິດ ທິພາບດີຂຶຼ້ັນ, ສະເລລີທີ່ສີດເປນັ ຝອຍຈະໄຫຼສວນທາງກບັ ອາກາດຮອ້ ນຢຸູ່ອນຸ ຫະພມູ 400 ອົງສາເຊເຊີິ່ງຄວາມຮ້ອນ ນ້ັີຼໄດ້ຈາກການເຜົາໄໝ້ຂອງກາສທໍາມະຊາດເພ່ີອລະເຫີຍນໍ້າອອກຈາກສະເລລີແລ້ວຈະໄດ້ຝຸ່ນພ້ັຼນຖານ(Base power)ອອກທາງດ້ານລຸູ່ມຂອງຫ້ອງອົບແຫ້ງແລ້ວລໍາລຽງໄປຕາມສາຍພານທມ່ີ ີການເປັົ່າລະບາຍຄວາມຮ້ອນດ້ວຍ ອາກາດເພອີ່ ສົງ່ ໄປຫາເຄີ່ອງແຍກ(Separator). 6. ຝນຸ່ ພນ້ຼັ ຖານ ທຜ່ີ ູ່ານການຄັດແຍກ ອະນພຸ າກນີຈ້ັຼ ະຖກສ່ົງ ໄປຫາໄຊໂລ ແລ້ວລາໍ ລຽງໄປຕາມສາຍພານ ໄປ Post dosing unit ເພີ່ອຕີ່ມທາດເຕີມແຕູ່ງຂຶັ້ຼນກັບຊະນິດຂອງແຟັບທ່ີມີອົງປະກອບທາງເຄມີຕູ່າງກັນຈາກນັຼ້ນເຮັດ ໃຫ້ຝຸ່ນພ້ນຼັ ຖານ ແລະ ທາດເຕີມແຕງູ່ ຕູາ່ ງໆປະສມົ ເຂາຼ້ັົ ກັນໂດຍແບງູ່ ອອກເປັນ 2 ສາຍໆພານທີ່ 1 ສາມາດປບັ ຄວາມ ໄວຂອງສາຍພານໄດ້ໄວກວູ່າສາຍພານທ່ີ 2 ທີ່ມີເຄີ່ອງປະສົມສໍາລັບຄົນຝຸ່ນພັ້ຼນຖານກັບທາດເຕີມແຕູ່ງໃຫ້ເຂົຼັ້າກັນ ກູ່ອນທີ່ຈະລໍາລຽງໄປຫາ Mass flow hopper ສູ່ວນອີກສາຍພານໜ່ີຶງແມູ່ນສົ່ງໄປເຂົັຼ້າເຄ່ີອງຟຼູອີໄດເຊີແລ້ວບັນຈຸ ເປນັ ຜະລດິ ຕະພນັ ແຟັບ. 7. ການບນັ ຈຸຜະລດິ ຕະພັນ ແມູ່ນຕ້ອງໄດຊ້ ງົ່ັ ນໍ້າໜກັ ແລະ ປດິ ພາສະນະບັນຈຸໃຫ້ແຈບສະນດິ , ຂະບວນການ ບັນຈຸແມູ່ນເລ່ີມແຕູ່ສົ່ງຝຸ່ນແຟັບຈາກ Mass flow hopper ແລະ ຟຼູອີໄດເຊີໂດຍໃຊ້ສາຍພານບັນຈຸ 6 ສາຍເຊິີ່ງແຕູ່ ລະສາຍພານບັນຈຸຈະບັນຈຸຂະໜາດຕູ່າງກັນ, ສາຍບັນຈຸ B ແລະ Cເປັນສາຍບັນຈຸຂະໜາດນ້ອຍສູ່ວນສາຍພານ ບັນຈຸທີເ່ ຫຼອໄດແ້ ກູ່ສາຍພານບັນຈຸ D, F, L7, L8ເປັນສາຍພານບັນຈຸຂະໜາດໃຫຍູ່. ໄຂມນັ ແລະ ນາໍ້ ມັນ ບາເິຊ ກີ ເຊ ສະບູ 58ິລນ

4. ຂນຼ້ັ ຕອນໃນການທດົ ສອບຄນຸ ນະພາບຂອງນາໍ້ ຢາລາ້ ງຈານ ແລະ ສະບຝູ ນຸ່ ການທດົ ສອບນາໍ້ ຢາລາ້ ງຈານ ເອົານາ້ໍ ມັນພດລົງໃນຫຼອດທົດລອງຕາມຈາໍ ນວນຂອງຢນໍ້າຢາລ້າງຈານທຕີ່ ອ້ ງການທົດສອບ ຈາກນນ້ັຼ ເທນາໍ້ ຢາລ້າງຈານລົງສົ່ນັ ປະໄວ້ 2 ນາທີແລ້ວເທອອກຈາກນ້ນຼັ ລາ້ ງດ້ວຍນໍາ້ ແລວ້ ສັງເກດວາູ່ ຫອຼ ດໃດບໍ່ມີນ້າໍ ມນັ ຕິດຢູຸ່ແມູນ່ ນໍ້າຢາລາ້ ງຈານປະເພດນຼັ້ນມີປະສດິ ທພິ າບສູງ. 5. ຜນົ ກະທບົ ຕສໍ່ ະພາບແວດລອ້ ມໃນການຜະລດິ ນາໍ້ ຢາລາ້ ງຈານ ແລະ ສະບຝູ ນຸ່ ເຖິງແມູ່ນວູ່າແຟັບຈະເປັນສິນຄ້າອຸປະໂພກທ່ີຊູ່ວຍໃຫ້ຊີວິດປະຈໍາວັນສະດວກສະບາຍຂຶັ້ຼນກຕາມແຕູ່ສູ່ວນ ປະກອບໃນແຟັບ ແລະ ນໍ້າຢາລ້າງຈານລ້ວນແຕູ່ແມູ່ນທາດເຄມີຖ້າສະສົມທາດເຄມີຢຸູ່ໃນນໍ້າຫຼາຍກຈະເຮັດໃຫ້ ແຫຼູ່ງນໍ້າເສຍນັ້ຼນແມູ່ນຍ້ອນທາດຟົສເຟດທີ່ມີຢຸູ່ໃນແຟັບນັຼ້ນເອງເຊິ່ີງມັນໄດ້ກາຍເປັນປຸ໋ຍເຮັດໃຫ້ພດຈະເລີນເຕີບໂຕ ຢາຸ່ ງໄວວາ ເຊີິງ່ ເປນັ ການກດີ ຂວາງການສນັ ຈອນທາງນາໍ້ , ທາໍ ລາຍທດັ ສະນຍີ ະພາບຂອງນໍາ້ , ເມອີ່ ພດຕາຍຈະເຮດັ ໃຫ້ ນາ້ໍ ເນົ່າເໝນັ ເຮດັ ໃຫ້ອອກຊີເຈນໃນນ້ໍາລຸດລົງ, ສ່ິງີ ທມ່ີ ຊີ ວີ ດິ ອາໄສຢຸູ່ໃນນໍ້າຂາດແຄນອອກຊີເຈນ ແລະ ຕາຍໄດ.້ ຄໍາຖາມ 1. ຈ່ົງບອກແຈ້ງປະຫວັດຄວາມເປັນມາຂອງນ້າໍ ຢາລາ້ ງຈານ ແລະ ສະບູຝນຸ່ ມຄີ ແນວໃດ? 2. ວັດຖຸດິບທີ່ໃຊເ້ ຂ້ົ!ັຼ ໃນການຜະລດິ ນໍ້າຢາລາ້ ງຈານ ແລະ ສະບູຝຸນ່ ມີຫຍງັ ແດູ່?ເວົຼ້ັາແຈງ້ ແຕູລ່ ະຢຸາ່ ງ 3. ຈົ່ງບອກແຈງ້ ຂ້ນຼັ ຕອນໃນການຜະລິດນໍ້າຢາລ້າງຈານ ແລະ ສະບູຝນຸ່ ມຄີ ແນວໃດ? 4. ເພ່ນີິ ທົດສອບຄຸນນະພາບຂອງນໍ້າຢາລາ້ ງຈານ ແລະ ສະບຝູ ນຸ່ ຄແນວໃດ? 5. ການຜະລິດນຢໍ້ າລາ້ ງຈານ ແລະ ສະບູຝນຸ່ ມຜີ ົນກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລອ້ ມແນວໃດ? 59

ບດົ ທີ 8 ອດຸ ສາຫະກາໍ ນາໍ້ ຫວານ 1. ປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາຂອງນາໍ້ ຫວານ ແປັບຊແີ ມູ່ນເຄອີ່ ງດີຶມ່ ນ້ໍາອັດລມົ ທີ່ຜະລດິ ຂຶນັຼ້ ໂດຍບລິສັດເບຍ ແລະ ແປັບຊີເຊ່ິງີ ເປັນບລສິ ດັ ຄູ່ແຂງູ່ ຂອງບລິສັດ ເຄີ່ອງດ່ີມຈາກຕູາ່ ງປະເທດ, ແປັບຊີກໍາເນີດຂຶ້ຼັນມາດ້ວຍການຄົຼ້ັນຄິດຂອງເກຊບັ ກອນຄາແລັບແຣດແຮມທີ່ນິວເບິນ ໃນຊູ່ວງທົດສວັດ 1800-1900ເຊິ່ີງໄດ້ຕັ້ຼງຊ່ີເຄີ່ອງດ່ີມນຼີ້ັວູ່າເຄີ່ອງດີ່ມຂອງແບຼັດໂດຍມີເຈຕະນາຜະລິດເຄ່ີອງດ່ີມນ້ັຼີ ຂຶັ້ຼນເພ່ີອຮັກສາອາການປວດທ້ອງຕມາແຣັດແຮມຕັຼ້ງຊີ່ວູ່າແປັບຊີ ແລະ ໄດ້ຈົດເຄ່ີອງໝາຍການຄ້າເມີ່ອວັນທີ 16 ມິຖຸນາ 1903ວູ່າ ແບຼດດຼິີ່ງ, ສູ່ວນປະສົມໄດ້ຖເປັນຄວາມລັບທາງການຄ້າ, ໃນປີ 1898 ໄດ້ຖເອົາສິນຄ້ານີ້ັຼເປັນຢາ ມາວາງຂາຍຢຸູ່ຮ້ານຂອງຄາເລບແບດຼ ແຮມເພ່ີອດຶງດູດລູກຄ້າເຊງ່ີິ ບັນດາລກູ ຄາ້ ໄດໃ້ ສູ່ຊ່ີເຄີ່ອງດີ່ມນຼັີ້ວູ່າເຄີ່ອງດ່ີມຄາໂບ ເນດເຊິ່ີງເປັນເຄ່ີອງດ່ີມທີ່ສົດຊ່ີນ, ມີຊີວິດຊີວາ ແລະ ຊູ່ວຍໃນການຍູ່ອຍອາຫານ. ໃນປີ 1905 ໄດ້ປຸ່ຽນຊ່ີມາເປັນ ແປັບຊີ-ໂຄລູ່າ, ໃນປີ 1906 ປຸ່ຽນມາເປັນ The Original Pure Food Dring. ໃນປີ 1907 ໄດ້ປຸ່ຽນຊ່ີມາເປັນ Delicious and healthful ຮອດປີ 1920ໄດມ້ ຊີ ີ່ວູ່າ ເຈາຼັ້ົ ຈະພໃຈເມອ່ີ ໄດດ້ ຶີມ່ ແປັບຊີ Dring Pepsi It will satisfy youປີ 1940 ໄດ້ ປ້ໍາໂລໂກແປັບຊີໃສູ່ກວດ, ປີ 1950 ໄດ້ປ້ໍາໃສູ່ຝາກວດ, ປີ 1964 ໄດ້ຂະຫຍາຍອອກສູ່ຢູລົບຕາເວັນອອກ ແລະ ຍີ່ປຸ່ນເຮັດໃຫ້ແປັບຊີກາຍເປັນເຄ່ີອງດ່ີມອັນດັບ 1 ຂອງໂລກ ແລະ ໄດ້ກະຈາຍໄປທົວ່ ທຸກມູມໂລກ. ປີ 1931 ເປັນ ຕົຼັ້ນມາແປັບຊີໄດ້ກາຍເປັນເຄ່ີອງດີ່ມຢຸູ່ໃນຄວາມຊົງຈໍາຂອງຄົນທົ່ວໂລກ, ຮອດປີ 1993 ໄດ້ຜະລິດເຄ່ີອງໃຊ້ທ່ີມີ ສັນຍາລັກຂອງແປບັ ຊີໃສູ່ ຕກຸ ກະຕາ, ເສຼອ້ັ ຢດ, ໝວກ, ແກວ້ , ພວງກຸນແຈ, ໂສ້ງຂາສຼັນ້ , ນັບແຕູ່ປີ 2005 ເປນັ ຕົ້ຼັນ ມາໄດເ້ ຮັດໃຫ້ແປັບຊີກາຍເປນັ ເຄ່ອີ ງດມີ່ ທມ່ີ ີລດົ ຊາດທເີ່ ປນັ ເອກະລກັ ແລະ ເປນັ ທຊີ່ ່ນີ ຊອບຂອງມະນດຸ . 2. ວດັ ຖຸດບິ ທໃີ່ ຊເ້ ຂາັຼົ້ ໃນການຜະລດິ ນາ້ໍ ຫວານ ວດັ ຖດຸ ບິ ໃນການຜະລິດນາໍ້ ອດັ ລມົ 1. ນໍ້າ ຕອ້ ງເປັນນໍ້າທສີ່ ະອາດ ຕາມຄຸນນະພາບ ໄດກ້ າໍ ນດົ ຫຼ ມາດຖານຂອງນໍາ້ ດມ່ີ ຕາມການປະກາດຂອງກະ ຊວງສາທາລະນະສຸກເຊິີ່ງຈະຕ້ອງໄດ້ນາໍ ມາຜູ່ານຂະບວນການຕກົ ພຶກດ້ວຍທາດເຄມີ, ຕອງຜູ່ານດິນຊາຍ, ລົດຄວາມ ກະດ້າງ, ຕີ່ມກຼລງົ ເພອີ່ ຂາ້ ເຊັ້ອຼ ໂລກ ແລະ ຕອງດ້ວຍຖູ່ານກໍາມັນຕະພາບ(Activate carbon). 2. ນໍ້າຕານ ຕອ້ ງແມູ່ນນ້າໍ ຕານຊໂູຼ ຄສແຕູ່ຕອ້ ງມີນໍາ້ ຕານອິນເວສີ ຮອ້ ຍລະ 0,0015 ປະລິມານຮອ້ ຍລະ0,017 pHເປນັ ກາງເມອີ່ ລະລາຍໃນນໍາ້ ແລວ້ ຈະໄດນ້ າໍ້ ເປ່ິອຍໃສບ່ໍມສີ ີ. 3. ມປີ ະລິມານຈລຸ ນິ ຊີ ນ້ອຍກວາູ່ 400 ໂຄໂລນຕີ 1ໍ່ 0 ມິນລີລດິ ຂອງນາໍ້ ຕານ ຫຼັງຈາກໝັກເຊ້ັຼອ 3 ວັນ ຢຸທູ່ ີ່ ອຸນຫະພມູ 37 ອງົ ສາເຊ. 4. ຫົວນ້ໍາເຊຼັອ້ (Concentrate) ແມູ່ນ ທາດໃຫ້ກນີິ່ , ລດົ , ສີ, ອາຊິດ ແລະ ທາດກນັ ບດູ ທມີ່ ີການກະກຽມ 60

ໃຫ້ຢຸູ່ໃນລັກສະນະຂອງຫົວນໍ້າເຊັຼ້ອ( ເກັບໄວ້ຫ້ອງເຢັນໃນອຸນຫະພູມ 4-10 ອົງສາເຊ)ສູ່ວນທໍາອິດຢຸູ່ໃນຮູບ ລັກສະນະເປັນເມັດ, ຝຸ່ນສູ່ວນຫຼາຍເປັນພວກອາຊິດອາເຊຕິກ, ສີ ແລະ ທາດກັນບູດ ແລະ ສູ່ວນທີ 2 ແມູ່ນຢູຸ່ໃນ ລກັ ສະນະເປນັ ທາດແຫວຼ ເປັນທາດທ່ີໃຫ້ກ່ນີິ , ລົດຊາດ. 5. ກາ໊ ສຄາບອນໄດອອກໄຊທີ່ໃຊຕ້ ້ອງຢຸໃູ່ ນລັກສະນະທາດແຫຼວເຊງ່ີິ ບ່ໍໃຫ້ກາ໊ ສຊະນິດອີນ່ ປົນຢ່ນູຸ າໍ , ຄາບອນ ໄດອອກໄຊຕອ້ ງມີຄວາມບລສິ ດຸ ຮອ້ ຍລະບໍ່ຕໍ່າກວ່າູ 99,5ໂດຍມີປະລິມານຄາບອນໂມໂນອອກໄຊບ່ໍເກີນ 10 ສູວ່ ນ ໃນລ້ານສູ່ວນປະລິມານໄນຕຼິກອອກໄຊ ແລະ ໄນໂຕຼເຈນໄດອອກໄຊບ່ໍເກີນ 8,6 ສູ່ວນໃນລ້ານສູ່ວນ ແລະ ຕ້ອງມີ ການກວດສອບຄວາມເປັນອາຊິດໄຮໂດຼເຈນຊັລໄຟຟົສຟິນ ແລະ ທາດອົງຄະທາດທ່ີເປັນທາດຣີດິວ (ORGANIC REDUCING SUBSTANCE) 3. ອປຸ ະກອນ ແລະ ຂນັຼ້ ຕອນໃນການຜະລິດນາໍ້ ຫວານ ຂນັ້ຼ ຕອນການຜະລດິ ນາໍ້ ອດັ ລມົ ໃນໂຮງງານອດຸ ສາຫະກາໍ ມດີ ງ່ັົ ນ:ັ້ຼີ 1. ການກະກຽມນ້ໍາບລສິ ຸດ ເປນັ ຂັ້ນຼ ຕອນການກຽມນາໍ້ ທີ່ໃຊເ້ ຂາົັ້ຼ ໃນການປະສົມນາໍ້ ຕານ ແລະ ຫົວນໍ້າເຊຼ້ັອໃຫ້ ໄດ້ນໍ້າອັດລົມທ່ີມີຄຸນນະພາບດີ, ມີກິີ່ນ, ລົດຊາດສະໝໍ່າສະເໝີຈໍາເປັນຕ້ອງໃຊ້ນໍາ້ ທບີ່ ລິສຸດກວູ່ານໍາ້ ດ່ີມປົກະຕດິ ້ວຍ ການນໍາເອົານໍ້າດີ່ມທີ່ມີຄຸນນະພາບດີມາປັບປຸງໃຫ້ມີກິີ່ນ, ລົດຊາດດີຂຶ້ຼັນ ແລະ ກໍາຈັດເກອແຮູ່ບາງຊະນິດເປັນຕັຼ້ົນ ແມູ່ນການກໍາຈັດທາດແຂວນລອຍໂດຍຜູ່ານການຕອງດ້ວຍດິນຊາຍ, ກໍາຈັດກິ່ີນ, ລົດທີ່ແປກປອມ ຫຼ ບໍ່ຕ້ອງການ ໂດຍສະເພາະກນີິ່ ກດຼ ້ວຍຕອງຜູາ່ ນຝ່ນຸ ຖາູ່ ນ. 2. ການກຽມນ້າໍ ເຊອ່ີ ມ ແມນູ່ ນໍາເອາົ ນ້ໍາຕານຊາຍຂາວບລິສຸດມາປະສມົ ກບັ ນໍາ້ ພອ້ ມກັບການຕີ່ມຝນຸ່ ຖູ່ານເພ່ີອ ຟອກສໃີ ຫ້ຂາວແລ້ວຕອງໃຫ້ໄດນ້ ໍາ້ ເຊອີ່ ມໃສແລວ້ ນາໍ ເອາົ ນາໍ້ ເຊີ່ອມໄປສຖູ່ ງັ ເຮດັ ໃຫ້ເຢນັ ເພອ່ີ ລົດອນຸ ຫະພູມນ້ໍາເຊ່ີອມ ລົງໃຫ້ເຫຼອ 24 ອົງສາເຊ, ຈາກນັ້ຼນນໍາໄປຂ້າເຊຼ້ັອດ້ວຍການຜູ່ານແສງອຸນຕຼາໄວໂອເລັດກູ່ອນທີ່ຈະນໍາໄປປະສົມກບັ ຫົວນາໍ້ ເຊ້ັອຼ , ໃນຂ້ັຼນຕອນຕໍ່ໄປແມູ່ນການປະສົມນໍາ້ ເຊີ່ອມກບັ ຫວົ ນາໍ້ ເຊັ້ຼອເຊິ່ງີ ເປັນການນໍາເອົານໍ້າເຊ່ີອມທ່ີກຽມໄວ້ມາ ປະສົມກັບຫົວນໍ້າເຊຼັ້ອທີ່ປະກອບດ້ວຍ 2 ສູ່ວນຄ ໃນລັກສະນະເປັນທາດແຫຼວ ແລະ ຝຸ່ນເຊິີ່ງຈໍາເປັນຕ້ອງນໍາເອົາ 2 ສ່ວູ ນນມີ້ັຼ າປະສມົ ເຂ້ຼົັາກັນເສຍກ່ອູ ນແລ້ວຈງ່ີຶ ນາໍ ມາປະສມົ ກັບນໍ້າເຊີ່ອມກວນດວ້ ຍໃບພັດໃຫ້ເຂຼັ້ົາເປນັ ເນຼັ້ອດຽວກັນຈະ ໄດ້ນໍ້າເຊີ່ອມສໍາເລັດຮູບ( finished syrup)ເຊິີ່ງມີຄວາມເຂັ້ຼມຂຸ້ນ ແລະ ຄວາມຫວານສູງຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ນໍາໄປເຈອ ຈາງໃຫ້ໄດຄ້ ວາມຫວານຕາມຄວາມຕອ້ ງການຢຸູ່ໃນປະມານຮ້ອຍລະ 9,5-14 3. ການປະສມົ ຂອງ (mixing) ສວູ່ ນປະສົມຕາູ່ ງໆເຊນັົ່ ນາໍ້ ເຊີ່ອມ, ທາດແຕ່ງູ ກນ່ີິ ຕູ່າງໆ, ລດົ ຊາດ (flavoring agent) ສີ (coloring agent) ອາຊິດອາເຊຕິກໃຫ້ເປັນເນຼັ້ອດຽວກັນ, ວັດແທກຄວາມເຂັ້ຼມຂຸ້ນຂອງທາດປະສົມ ດ້ວຍການແທກຄາູ່ brix ແລະ pH. 4. ການອັດກາ໊ ສເປັນຂ້ນັຼ ຕອນສາໍ ຄັນທສີ່ ດຸ ເພາະຈະເຮດັ ໃຫ້ເຄ່ີອງດມ່ີ ມລີ ົດຊາດ, ການອດັ ກ໊າສ ຈະເປັນການ 61

ລະລາຍກ໊າສຄາບອນໄດອອກໄຊລົງໃນນໍ້າເຊ່ີອມທ່ີປະສົມກັບຫົວນໍ້າເຊຼັ້ອ ແລະ ເຈອຈາງແລ້ວເຊິ່ີງການລະລາຍຈະ ເກີດໄດ້ດີທ່ີອຸນຫະພູມຕໍ່າ, ຄວາມດັນສູງ, ການອັດກ໊າສໃນໂຮງງານອຸດສາຫະກໍານິຍົມໃຊ້ກ໊າສຄາບອນໄດອອກໄຊ ໃນລກັ ສະນະແຫວຼ ເມີອ່ ໄດຮ້ ບັ ຄວາມຮ້ອນແລວ້ ຈະປຽຸ່ ນມາເປນັ ກ໊າສ ເມີອ່ ເປີດກາ໊ ສອອກ ກ໊າສຈະຜາູ່ ນຄາໂບເນເຕີ ( carbonator)ທ່ີສາມາດຄວບຄຸມປະລິມານກ໊າສທີ່ຈະຕ່ີມລົງໄປເຄີ່ອງດີ່ມຢຸູ່ໃນບລິມາດ1-5ຂຶຼ້ັນກັບຊະນິດຂອງ ເຄີອ່ ງດມ່ີ . 5. ການບັນຈຸ ເປນັ ການນໍາເອາົ ນໍ້າອັດລົມ ທ່ີໄດຜ້ າູ່ ນການອັດກ໊າສແລ້ວ ເຂັ້າຼົ ໃນພາສະນະບັນຈຸ ແລວ້ ປດິ ຝາ ແລວ້ ນໍາເຂ້າັຼົ ລາງ, ແກດັ ແລວ້ ນາໍ ໄປເກບັ ມ້ຽນໃນສາງ. 6. ກວດທນ່ີ ໍາມາບນັ ຈຕຸ ້ອງໄດ້ຜູາ່ ນການອະເຊ້ັຼອກອູ່ ນດວ້ ຍການແຊູ່ກວດລົງໃນທາດລະລາຍໂສດາໄຟ ຫຼ ໃຊ້ ຫົວຊີດທາດລະລາຍໂສດາໄຟກັບນໍ້າຮອ້ ຍລະ 3-4 ທ່ີອຸນຫະພູມ 60-70 ອົງສາເຊລົງໃນກວດແລ້ວຊີດດ້ວຍນໍ້າທັງ ດາ້ ນໃນ ແລະ ດ້ານນອກ ໃຫ້ໂສດາໄຟອອກໝົດ. ມາດຖານຂອງເຄອ່ີ ງດມ່ີ ນໍ້າອັດລມົ ແຕູ່ລະຊະນດິ ຈະມປີ ະລມິ ານ ນາໍ້ ຕານ, ກາ໊ ສ ແລະ pHແຕກຕາູ່ ງກັນ. ການຜະລິດນໍ້າອັດລົມດ້ວຍມສາມາດຜະລິດໄດ້ດ້ວຍສາລະພັດລົດຊາດຕາມຄວາມຕ້ອງການເຊິີ່ງສາມາດ ປະຕບິ ດັ ດົ່ັງນ:ັີຼ້ ສດູ ນາ້ໍ ອດັ ລມົ 1. ອາຊິດອາເຊຕິກ 18 ບູ່ວງກາເຟ 2. ໂສດາໄບຄາໂບເນດ 8 ບູວ່ ງກາເຟ 3. ນ້ໍາຕານ 6 ບູວ່ ງກາເຟ 4. ຫົວນໍາ້ ໝາກໄມ້ 1 ຈອກແກ້ວ ອປຸ ະກອນ 1. ຄກົ ແລະ ສາກ 2. ກວດແກ້ວໃສສະອາດ ແລະ ຝາປິດ 3. ຈອກແກວ້ ແຖມນໍ້າສະອັີວຼ້ 4. ບູ່ວງກາເຟ 5. ແອງູ່ ນ້ອຍ ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ ບດົ ຝນຸ່ ອາຊດິ ອາເຊຕິກ ແລະ ໂສດາໄບຄາໂບເນດ ໃຫ້ມຸນູ່ ລະອຽດ ແລວ້ ເທເຂ້ັຼົາປະສມົ ກນັ ໃນພາສະນະ ແລ້ວຄົນໃຫ້ເຂົ້ຼັາກັນຈາກນັຼ້ນເທໃສູ່ກວດແກ້ວທີ່ມີຝາປິດແຈບດີແລ້ວຕິດປ້າຍວູ່າຝຸ່ນສໍາລັບຜະລິດນໍ້າອດັ ລົມ, ຈາກ ນັ້ຼນນໍາເອົາຝຸ່ນນໍ້າອັດລົມ 2 ບູ່ວງກາເຟແລ້ວປະສົມກັບ ນໍ້າຫວານກິ່ີນຕູ່າງໆເຊ້ຼັອນໍ້າໝາກໄມ້ 1 ຈອກຈະໄດ້ນໍ້າອັດ ລົມ 1 ຈອກ. ໃນນ້ໍາອັດລົມຈະເກດີ ມີຟອງຄາບອນໄດອອກໄຊເຊິ່ີງເກີດຈາກອາຊິດອາເຊຕກິ ໃນເມີ່ອຖກລະລາຍໃນ ນໍ້າຈະໄດ້ອາຊິດອາເຊຕິກເມີ່ອທໍາປະຕິກິລິຍາກັບໂສດາໄບຄາໂບເນດຈະເກີດເປັນຟອງກ໊າສ, ສະນັ້ຼນນໍ້າອັດລົມນັ້ຼີຈ່ີຶງ 62

ສາມາດນໍາມາຜະລິດກັບນໍ້າໝາກໄມ້ທຸກຊະນິດ, ຖ້າຫາກປະສົມກັບນໍ້າທໍາມະດາຈະໄດ້ນໍ້າໂສດາ. ຖ້າຜະລິດຢູຸ່ໃນ ໂຮງງານກສາມາດຄູນຂ້ນຼັຶ ຕາມປະລິມານທ່ີຜະລິດດ້ວຍມນັນຼ້ ເອງ. 4. ການເກບັ ຮກັ ສາ ແລະ ຈາໍ ໜາູ່ ຍ ກມູຸ່ ເປາ້ົຶ ໝາຍ ແປັບຊີໄດ້ວາງກນົ ລະຢດຸ ທາງການຕະຫາຼ ດໂດຍການວາງຮູບລັກສະນະສິນຄ້າເປນັ ເຄີອ່ ງດມ່ີ ເຊິງີ່ ສະແດງເຖິງວຖິ ີຊີວິດຂອງຄນົ ຫນຼຸ້ ໃໝູ່, ທນັ ສະໄໝເພອ່ີ ເປນັ ການຕອບສະໜອງຄົນຫຸ້ຼນໃໝ່ທູ ່ຕີ ອ້ ງການຄວາມແປກໃ ໝູ່ຢູຸ່ສະເໝີເຮັດໃຫ້ເກີດລົດນິຍົມແປັບຊີໃນກຸູ່ມຄົນຫຼຸ້ນໃໝູ່ທ່ີຕ້ອງການຄວາມກ້າວໜ້າສູ່ອານາຄົດ, ທ້າທາຍກັບ ຄວາມແປກໃໝູ່ດ້ວຍຄວາມສ້າງສັນ. ແປັບຊີໄດ້ສ້າງປະຫວັດສາດຄັຼ້ງໃຫຍູ່ອີກຄັ້ຼງໜີຶ່ງດວ້ ຍການສ້າງເວບໄຊບັນໃນ ໂລກອິນເຕີເນັດໃນຊ່ີ Pepsi World ຈົນກາຍເປັນເວບໄຊຍອດຮິດຂອງຄົນຫຼຸ້ນໃໝູ່. ແປັບຊີໄດ້ໂຄສະນາດ້ວຍ ຫຼາກຫຼາຍທາງເພີ່ອເປັນການເຂົັ້ຼາເຖິງ ແລະ ຈູງໃຈຜູ້ບລິໂພກດ້ວຍການເລອກໃຊ້ປຼີເຊັນເຕີທີ່ມີຊີ່ສຽງໃນການ ໂຄສະນາຊີ່ສຽງແບບພາບຄົນຫຼຸ້ນໃໝູ່, ນອກນີັ້ຼແປັບຊີຍັງໄດ້ອອກແບບລົດຊາດຫຼາກຫຼາຍຍ່ີຫ້ໍເພ່ີອຕອບສະໜອງ ຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງຄນົ ຫຸ້ນຼ ໃໝ່ຍູ າມໃດກຖເອົາຄໍາວູາ່ ແປັບຊລີ ດົ ຊາດຂອງຄວາມສົດຊີ່ນຕະຫຼອດເວລາ. ຜູ້ຄົນ ຍງັ ຮັບຮູ້ແປບັ ຊຜີ ່າູ ນທາງວທິ ະຍຸ, ໂທລະທັດ, ອນິ ເຕີເນັດ ແລະ ຕເູ້ ຄອ່ີ ງດມ່ີ ໂດຍການໂຄສະນາ ແລະ ການຕະຫຼາດທີ່ເ ໜອຊັ້ຼນຂອງແປັບຊຈີ ົນເຮັດໃຫ້ຜະລິດຕະພນັ ແປັບຊີເປັນແບຼນໄດ້ຮບັ ຄວາມກູ່າວຂານມາຈົນເຖິງປດັ ຈຸບັນນ້ີຼັ. ສູ່ວນ ການເກັບຮັກສາແມູ່ນຫຼັງຈາກບັນຈຸຜະລິດຕະພັນເຂົັຼ້າໃນພາສະນະແລ້ວໄດ້ຫຸ້ມຫໍ່ຕາມແບບຫຸ້ມຫໍ່ເຊັ່ົນ ແກັດ, ລາງ ,…ແລວ້ ເກບັ ຮັກສາໄວ້ໃນສາງເພ່ອີ ສ່ົງອອກສົງ່ ທ້ອງຕະຫຼາດຕາມການສັງ່ົ ຈອງຂອງລກູ ຄາ້ ທາງພາຍໃນ ແລະ ຕາູ່ ງປະ ເທດ. 5. ການກວດສອບຄນຸ ນະພາບ ແລະ ການຕດິ ສະຕກິ ເກີ ຈາກການເກັບກໍາຂ້ໍມູນ ພົບວູ່ານໍ້າອັດລົມ ພົບເຫັນທາດເສບຕິດ, ຢາແກ້ໄອ, ແກ້ປວດ, ແປ້ງເຂົ້ັຼາໜຽວ, ຢາ ຄມຸ ກໍາເນີດ ຫຼ ປະສົມກັບທາດອີ່ນໆມາກມາຍ ແລະ ນໍ້າອັດລົມຍັງກໃຫ້ເກີດຜົນເສຍຕໍ່ສຸຂະພາບເປັນຕົຼັ້ນແມູ່ນ ໂລກ ອ້ວນ, ກະດູກຜອູ່ ຍ, ອາການຊມຶ ເສາຼັ້ົ , ອາການໂຕຖ້ ຽງ. ດງັົ່ ນັຼນ້ ຈີງຶ່ ຕອ້ ງມກີ ານກວດສອບຄຸນນະພາບຂອງນໍ້າອັດລົມ ດັົງ່ ນ:້ັີຼ 1. ກວດຫາປະລິມານນາ້ໍ ຕານ ວາງໝ້ໄໍ ວ້ເທງິ ເຕາົ ເອົານ້າໍ ອັດລົມລົງໄປໃນໝ້,ໍ ເປດີ ໄຟໃຫ້ແຮງ ໃຫ້ນໍາ້ ອັດລົມ 63

ຟົດເມີ່ອນໍ້າອັດລົມຟົດແລ້ວຄູ່ອຍໆຜູ່ອນໄຟລງົ ເພ່ີອໃຫ້ນໍ້າແຫ້ງໝົດແລ້ວປິດໄຟ, ໃຊ້ບູ່ວງຂູດເອົານໍ້າຕານອອກຈາກ ໝ້ໍແລວ້ ນາໍ ໄປຊົງ່ັ ເພອ່ີ ຊົັງ່ ປະລິມານຂອງນໍ້າຕານຖ້າເກີນປະລມິ ານທ່ີກໍານດົ ໄວ້ສະແດງວາູ່ ເປັນນາ້ໍ ອດັ ລມົ ທມີ່ ີຄນຸ ນະພາ ບຕໍາ່ . ຜນົ ເສຍຂອງນໍາ້ ຕານ ຖ້າກິນນາໍ້ ຕານຫາຼ ຍເກີນໄປມັນຈະເຂົ້າັຼ ສູ່ກະແສເລອດຢາຸ່ ງວູ່ອງໄວເຮັດໃຫ້ເກີດມພີ າວະເປັນອາຊິດຮູ່າງກາຍ ເກດີ ພາວະບ່ໍສມົ ດນູ ຈ່ີຶງມີການດງຶ ແຮູ່ທາດຈາກສ່ວູ ນຕູາ່ ງໆພາຍໃນຮູາ່ ງກາຍມາແກ້ໄຂຄວາມບໍ່ດູຸ່ນດູ່ຽງນ້ັຼນແລ້ວເຮັດ ໃຫ້ນໍ້າຕານສະສົມໄວ້ໃນຕັບແຕູ່ຖາ້ ມຫີ ຼາຍເກີນໄປຕັບຈະສົງ່ ໄປຫາກະແສເລອດແລ້ວປຽຸ່ ນເປັນອາຊິດໄຂມັນແລ້ວສະ ສົມໄວ້ໃນສູວ່ ນທີມ່ ກີ ານເຄ່ີອນໄຫວໜ້ອຍເຊ່ັົນ ກະໂພກ, ຂາ, ໜ້າທ້ອງ, ຖ້າຍງັ ສບຕກ່ໍ ິນນາ້ໍ ຕານຢຸ່າງຕໍ່ເນ່ີອງອາຊິດ ໄຂມັນຈະສະສົມໄວ້ໃນອະໄວຍະວະພາຍໃນເຊັົ່ນ ຫົວໃຈ, ຕັບ, ໄຂູ່ຫຼັງແລ້ວຖກຫ່ໍຫຸ້ມດ້ວຍໄຂມັນ ແລະ ນໍ້າເມອກ ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມດັນເລອດສູງ, ເຮັດໃຫ້ການທໍາງານຂອງສະໝອງຜິດປົກະຕິແລ້ວເກີດອາການງູ່ວງຫາວນອນ, ອາການເຈັບຫົວຊໍາເຮຼ້ັອ, ເປັນມຶນໃນເວລາເປັນປະຈໍາເດອນ, ເປັນສິວ, ຝີ, ແຜສຸກເປ່ິອຍ, ຕົກໃຈ, ແຜລິສດວງຮູ ທວານ, ເບົາຫວານ, ວັນນະໂລກ, ໂລກຫົວໃຈ, ມະເຮັງຕັບ, ເຈັບຫົວຂັ້ຼນຮຸນແຮງ, ເດັກເປັນໂລກແຂ້ວພຸຜູ່ອຍ, ເປັນຄົນໂກດຮ້າຍງູ່າຍ, ບ່ໍມີສະມາທິ, ສູນເສຍທາດແຄນຊຽມ, ແມັກນີຊຽມ ແລະ ທາດອີ່ນໆອອກໄປນໍາປັສະວະ ແລວ້ ເກີດເປນັ ໂລກກະດກູ ຜອູ່ ຍ ແລະ ເຈບັ ຂ່ໍ. ກວດສອບຄວາມເປນັ ອາຊດິ ນໍາເອາົ ນາ້ໍ ອັດລົມເຂຼ້ົາັ ໃນເຄອ່ີ ງກວດຫາpHແລວ້ ເປີດເຄ່ີອງອາູ່ ນຄູ່າpHຖາ້ ຄ່າູ ສູງກວູ່ າມາດຕະຖານທກ່ີ າໍ ນດົ ໄວ້ແມູ່ນເປັນນໍາ້ ອັດລົມທີ່ບໍ່ມີຄນຸ ນະພາບ. ກວດສອບຫາແປງ້ ເຂາົຼັ້ ໜຽວ ນໍາເອາົ ນາ້ໍ ອດັ ລົມ ລົງໃນຫຼອດທດົ ລອງ ແລວ້ ຢອດໄອໂອດິນລງົ ຖ້າປຸ່ຽນເປັນສຟີ າ້ ສະແດງວູ່າ ມແີ ປງ້ ເຂາົຼັ້ ໜຽວເຈອປົນຢຸູ່ໝາຍວາູ່ ເປັນນໍາ້ ອດັ ລມົ ທີ່ບ່ໍໄດມ້ າດຕະຖານ. ກວດສອບຫາຢາແກປ້ ວດ, ຢາຄມຸ ກາໍ ເນດີ ແມູ່ນເພ່ິີນຈະກວດສອບດວ້ ຍເຄ່ອີ ງວິເຄາະທາງການແພດ. 6. ຜນົ ກະທບົ ຕສໍ່ ະພາບແວດລອ້ ມ ການຜະລດິ ນໍາ້ ອັດລົມ ຈະມີເສດພາສະນະບນັ ຈຸ, ກາສຈາກໂຮງງານອດຸ ສາຫະກໍາ, ນາໍ້ ເສຍ ເຊງີິ່ ເຮັດໃຫ້ເກດີ ມນົ ລະພິດຕສໍ່ ະພາບແວດລອ້ ມ ແລະ ສຂຸ ະພາບຂອງມະນຸດ. ຄໍາຖາມ 1. ຈ່ົງບອກປະຫວັດຄວາມເປນັ ມາຂອງນາໍ້ ຫວານມຄີ ແນວໃດ? 2. ວດັ ຖດຸ ບິ ທໃ່ີ ຊ້ເຂົັາຼ້ ໃນການຜະລດິ ມຫີ ຍັງແດູ່? ເວາົ້ຼັ ແຈ້ງແຕລູ່ ະຢ່າຸ ງ 3. ຈົງ່ ບອກແຈ້ງອປຸ ະກອນ ແລະ ຂ້ນັຼ ຕອນການຜະລດິ ມີຄແນວໃດ? 4. ເພີ່ນິ ເກັບຮກັ ສາ ແລະ ຈໍາໜາູ່ ຍແນວໃດ? 5. ຈົງ່ ບອກວິທີການກວດສອບຄຸນນະພາບ ແລະ ຜນົ ກະທບົ ຕ່ສໍ ະພາບວາດລອ້ ມມີຄແນວໃດ? 64

ບດົ ທີ 9 ອດຸ ສາຫະກາໍ ເບຍ 1. ປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາຂອງເບຍ ເບຍເປັນເມໄຣຫຼາຍໆຮູບແບບທ່ີຜູ່ານຂະບວນການໝັກຜະລິດຕະພັນພວກລາສະພດ, ປະຫວັດສາດຂອງເບຍ ນັ້ຼນມີມາຍາວນານແລ້ວ. ເບຍເປັນເຄີ່ອງດ່ມີ ແອລກຮຊະນດິ ທໍາອິດຂອງໂລກເຊິງີ່ ເລມ່ີ ຜະລິດມາໄດ້ 6.000 ປີກູ່ອນ ຄສໂດຍຊາວບາບີໂລນຽນ, ເບຍເປັນທີ່ຮັບຮູ້ກັນໃນສະໄໝເອຢິບໂບຮານ ແລະ ເມໂລໂປເຕເມຍ ແລະ ມີຫຼັກຖານ ຍ້ອນກບັ ຍາວນານເຖິງ 4.000 ປີກອູ່ ນຄສໂດຍນາໍ ໃຊເ້ ຂ້ຼົັາເບຼເປັນວັດຖຸດິບເປັນເວລາ 1.000 ປີກອູ່ ນຄສໂດຍການ ປະສມົ ພດອກີ ໜງີ່ຶ ຊະນິດເຂົາ້ັຼ ໄປຄ ຮ໊ອບເຊງິ່ີ ເຮດັ ໃຫ້ມກີ ິີ່ນຫອມຫວນ, ມລີ ດົ ຊາດຂົມ ແລະ ສາມາດຮກັ ສາຄນຸ ນະພາ ບຂອງເບຍໃຫ້ຮັກສາໄວ້ດົນນານ, ແຕູ່ເບຍເຫຼົ່ານັຼ້ີແຕກຕູ່າງຈາກເບຍປັດຈຸບັນ, ເນ່ີອງຈາກວູ່າເຄ່ີອງປຸງ ແລະ ກໍາມະ ວິທີໃນການຜະລິດເບຍມີຄວາມແຕກຕູ່າງກັນໄປຕາມສະຖານທີ່, ລັກສະນະຂອງເບຍ( ຊະນິດຂອງເບຍ, ລົດຊາດ ແລະ ສີ)ຈຶີງ່ ເຮດັ ໃຫ້ມີຄວາມແຕກຕູາ່ ງກັນຫາຼ ຍ. ປະເທດໄທໄດເ້ ລມີ່ ຜະລິດເບຍໃນປີພສ 2473ໂດຍນໍາໃຊ້ເຂ້າັຼົ ປຽນ ແທນເຂົຼັ້າ ແລະ ໄດ້ຜະລິດເບຍອອກຈໍາໜູ່າຍໃນປີ 2477ພາຍໃຕ້ເຄີ່ອງໝາຍການຄ້າກາໝີ, ກາສິງແດງ, ສິງຂາວ, ກາພະປາງທອງ, ກາວູ່າວ, ກາກຸນແຈ, ກາລົດໄຟ ແລະ ຍັງເຫຼອຢຸູ່ໃນປັດຈຸບັນແມູ່ນກາສິງ. ໃນປີ 2504 ໂຮງງານ ເບຍແຫງູ່ ທ່ີ2ໄດຜ້ ະລດິ ເບຍກາຫະນຸມານ, ກາແຜນທີ,່ ກາກະທິງແຕູ່ບ່ໍໄດຮ້ ັບຄວາມນິຍົມຊມົ ຊອບຈາກລກູ ຄາ້ ຈີງຶ່ ໄດ້ ເລກີ ກດິ ຈະການໄປ. ປີ 2521 ໄດຜ້ ະລດິ ຄຼອສເຕີເຊງີ່ິ ຊັ້ຼລິຂະສິດຈາກຕູ່າງປະເທດ. ປີ 1991 ໄດຜ້ ະລິດເບຍກາຊາ້ ງ ແລະ ເບຍລາວຂຶນ້ຼັ ແລະ ໄດ້ພັດທະນາມາເຖິງປັດຈບຸ ັນໄດ້ຜະລິດເບຍອອກຫາຼ ຍຍີ່ຫໍ້ເຊງິ່ີ ເປນັ ທີ່ນິຍົມຂອງລູກຄ້າເປັນ ຕົັ້ຼນແມນູ່ ເບຍໄທເກີ, ເບຍລາວ, ເບຍເຮນີແກນ. 2. ວດັ ຖຸດບິ ທໃ່ີ ຊເ້ ຂາົຼ້ັ ໃນການຜະລດິ ເບຍ ວັດຖຸດບິ ຫຼັກ ຂອງການຜະລດິ ເບຍ ຄ ມອລ (malt), ຢສິ (yeast), ຮອ໊ ພ (hop) ແລະ ນໍາ້ . ມອລ ໄດຈ້ າກ ການບົ່ມເມັດເຂົ້ັຼາເບຼ, ສາລີໃຫ້ແຕກໜໍ່(ສູ່ວນເບຍລາວໃຊ້ເຂົ້ຼັາໄກູ່ນ້ອຍ)ໃນຊູ່ວງແຕກໜໍ່ເອັນໄຊຈະຍູ່ອຍສະຕັກ (starch)ໃຫ້ໂມເລກຸນນ້ອຍລົງກາຍເປັນນໍ້າຕານແລ້ວຈຶ່ີງນໍາມາໝັກດ້ວຍຢີສໃຫ້ເກີດເປັນແອລກຮ, ກູ່ອນຈະໝັກ ຕອ້ ງໄດຕ້ ່ີມຮ໊ອພເພ່ອີ ໃຫ້ເບຍມກີ ່ິນີ ແລະ ມີລດົ ຂົມ. ອົງປະກອບຫຼັກໃນການໝັກເບຍຄ ນໍ້າ, ເຂົ້ຼັາມອລ(ເມັດເຂົຼັ້າອົບແຫ້ງ ຫຼ ຂົັ້ຼວເມັດວັສພດທ່ີແຕກໜ່ໍແລ້ວ ໂດຍປົກະຕິແມູ່ນເຂົັຼ້າເບຼ), ຮ໊ອພ ແລະ ຢີສ ແລະ ຍັງມີສູ່ວນປະສົມອີ່ນໆອີກເຊັົ່ນ ໝາກເຊີລີ, ລາສເບີລີ ແລະ ເມັດ ພດອ່ນີ ເຊ່ັົນ ສາລຮີ ຽກວູ່າສູ່ວນປະສມົ ຂາ້ ງຄຽງ. ນາໍ້ ເປນັ ອງົ ປະກອບຫກັຼ ຂອງເບຍຄນຸ ສົມບດັ ຂອງນາ້ໍ ຈງ່ີຶ ມຜີ ົນຕກ່ໍ ບັ ລດົ ຊາດຂອງເບຍ. 65

ມອລຈາກເຂົັ້ຼາເບຼເປັນຊະນິດທີ່ນິຍົມກັນຫຼາຍເນ່ີອງຈາກວູ່າປະລິມານເອັນໄຊອະໄມເລສສູງເຊິີ່ງເຮັດໃຫ້ຂະ ບວນການແຕກຕົວຂອງແປ້ງກາຍເປັນນໍ້າຕານນັ້ຼນເກີດຂຶັ້ຼນໄວ, ນອກຈາກນັ້ຼນແລ້ວເມັດພດອ່ີນໆເຊັ່ົນ ສາລີ, ເຂັາ້ົຼ ຈ້າວ, ເຂາ້ຼັົ ໂອທ ແລະ ເຂຼັົ້າໄຣເຊີິງ່ ຢຸູ່ໃນສະພາບເມດັ ປົກະຕິກຍັງໃຊ້ເປນັ ສູວ່ ນປະສມົ ໄດອ້ ກີ . ຮ໊ອພ ເປັນສວູ່ ນປະສົມ ເຮັດໃຫ້ມີລົດຊາດຂມົ ເພອ່ີ ໃຫ້ສົມດນູ ກບັ ລດົ ຫວານ ຈາກມອລ ແລະ ຍັງເປນັ ຢາ ຕຕໍ່ າ້ ນຈລຸ ິນຊີອີ່ນໆທີບ່ ໍ່ແມູ່ນຢີສເຊ່ງີິ ສງົ່ ຜົນຕກໍ່ ານໝກັ . ຢີສ ໃຊ້ໃນຂະບວນການໝັກ ເພີ່ອຍູ່ອຍສະຫຼາຍນ້າໍ ຕານ ທີ່ສະກັດຈາກເມດັ ພດ ໃຫ້ເປນັ ແອລກຮ ແລະ ຄາບອນໄດອອກໄຊໂດຍປກົ ະຕິແລ້ວລະດັບແອລກຮໃນເບຍຈະຢູຸ່ທີ່ 4-6 ເປເີ ຊນັ ແຕູ່ອາດຈະຕໍ່າເຖິງ 2 % ຫຼ ສູງ ກວາູ່ 14 %, ຢີສທ່ີໃຊແ້ ບູ່ງເປນັ 3 ປະເພດຄ ຢີສໝັກລອຍຜິວ, ຢີສໝກັ ນອນກນັ , ຢີສທໍາມະຊາດ. 3. ເທກັ ນກິ ແລະ ຂນຼັ້ ຕອນໃນການຜະລດິ ເບຍ ເບຍແມນູ່ ເຄ່ີອງດ່ຶີມແອລກຮໄດ້ຈາກການໝັກ(fementation) ການກະກຽມມອລ ການຜະລດິ ມອລແມ່ນູ ນາໍ ເອົາເມັດພດມາແຊູ່ໃຫ້ດູດນໍາ້ ແລ້ວປະໄວ້ໃຫ້ແຕກໜໍ່ເປນັ ຕົັ້ຼນ ອອູ່ ນ, ໃນຊ່ວູ ງການອອກໜໍ່ເມດັ ພດຈະສ້າງເອັນໄຊເຊ່ັົນ ອະໄມເລສເຊິ່ີງມັນຈະໄຮໂດໄຼ ລສະຕັກໃຫ້ມີໂມເລກຸນນ້ອຍ ລງົ ເປນັ ມອລໂທສ, ກຼໂູ ຄສຈາກນັນຼ້ ຈງ່ີຶ ຢຸດການແຕກໜໍ່ ແລະ ຢຸດຢຶັງ້ ກດິ ຈະກາໍ ຂອງເອນັ ໄຊດວ້ ຍການຕົັ້ຼມປະລິມານ ແລະ ຄຸນນະພາບຂອງມອລມີຕໍ່ປະລິມານແອລກຮ, ສີ, ກິ່ີນ, ລົດຊາດ ແລະ ເນັຼ້ອສໍາພດັ (ນໍ້າເບຍ)ການໃຊ້ປະລິມານ ມອລຫາຼ ຍແມ່ນູ ເຮດັ ໃຫ້ເບຍມີປະລມິ ານແອລກຮສງູ , ມອລທຜີ່ ່າູ ນການຂ້ັຼົວ(roasting)ຈະໄດ້ເບຍທີ່ມີສີເຂຼມັ້ ແລະ ມີກິນີ່ , ລດົ ຊາດສະເພາະ. ການປະສົມ ແມູ່ນການນໍາເອົາມອລທ່ີບົດແລ້ວມາປະສົມກັບນໍ້າໃນໄລຍະນີຼ້ັເອັນໄຊໃນມອລຈະເຮັດວຽກ ໂດຍໂດຍເອັນໄຊໂປຼຕີເອສຈະຍູ່ອຍໂປຼຕນິ ໃຫ້ເປັນອາຊິດອາມີໂນ ແລະ ເອັນໄຊອະໄມເລສຈະຍູ່ອຍສະຕັກ(starch) ໃຫ້ເປນັ ທາດແຫວຼ ທ່ີມີລດົ ຫວານຮຽກວາູ່ ວອສ (wort)ຖາ້ ຫາກວາູ່ ການຍອູ່ ຍໄດນ້ ໍ້າຕານຫຼາຍເມ່ີອນາໍ ໄປໝັກຈະເຮັດ 66

ໃຫ້ໄດ້ແອລກຮສູງ. ອຸນຫະພູມການປະສົມມີຜົນຕໍ່ປະລິມານແອລກຮ ແລະ ລົດຊາດຂອງເບຍ, ການກຽມວອສຢູຸ່ ອຸນຫະພູມສູງເຮັດໃຫ້ເອັນໄຊອານຟາອະໄມເລສເຮັດໜ້າທີ່ໄດ້ດີກວູ່າເບຕາອະໄມເລສຈະໄດ້ເດັກຕິນສູງເມ່ີອນໍາໄປ ໝກັ ຈະໄດແ້ ອລກຮຕໍ່າ, ແຕູ່ຖາ້ ອນຸ ຫະພູມຕໍ່າຈະໄດນ້ າໍ້ ຕານຫາຼ ຍເມ່ີອນາໍ ໄປໝັກຈະໄດແ້ ອລກຮສງູ ຢູຸ່ໃນໄລຍະນ້ີຼັຕ້ອງ ໄດຕ້ ່ີມຮອ໊ ພເພອ່ີ ໃຫ້ເກດີ ລດົ ຂົມ ແລະ ກິນີ່ , ລົດສະເພາະຂອງເບຍ. ການໝັກເບຍ ໝັກ ວອສດວ້ ຍຢີສໃນຖັງໝັກ(fermenter)ເພີອ່ ໃຫ້ຢີສປຸ່ຽນນາໍ້ ຕານເປັນເອຕລິ ແອລກຮ ແລະ ຄາບອນ ໄດອອກໄຊ. 4. ປະເພດຂອງເບຍ ເບຍອາດແບູ່ງຕາມຊະນິດຂອງຢີສທໃ່ີ ຊ້ ແລະ ວທິ ີການໝັກເປນັ 2 ປະເພດໃຫຍູ່ຄ: ເບຍບອດທອມຢີສໝາຍເຖິງເບຍທີໄ່ ດຈ້ າກການໝັກດວ້ ຍຢີສບອດທອມໂດຍຢີສຊະນິດນີັຼ້ຫງຼັ ການໝັກຈະຕົກເປັນ ພຶກຢຸູ່ກົັຼ້ນຖັງ, ການໝັກໃຊ້ອຸນຫະພູມ 10-15 ອົງສາເຊ, ການໝັກ ຈະເກີດຂຶັ້ຼນຊ້າໆແລ້ວປຸ່ຽນນໍ້າຕານເປັນເຫຼົັ້າ ແລະ ກ໊າສຄາບອນໄດອອກໄຊ, ຫຼັງການໝັກຈະຕ້ອງເກັບໄວ້ໃນຖັງໄມ້ທ່ີອຸນຫະພູມຕໍ່າເປັນເວລາຫຼາຍອາທິດເພ່ີອ ໃຫ້ເກດີ ການໝກັ ຢ່າຸ ງສົມບູນເຮັດໃຫ້ເບຍມສີ ີເຫຼອງສົດໃສ, ມລີ ດົ ອ່ອູ ນເຖິງປານກາງ ແລະ ມີກ໊າສຫາຼ ຍ. ເບຍທີ່ໄດ້ ຮບັ ຄວາມນຍິ ມົ ຫາຼ ຍແມູ່ນ ລາເກີເບຍເຊ່ົັນ ເບຍສງິ , ຄສັ ເບີກ ແລະ ໄຮນແິ ກນ ເຊ່ງີິ ມີເຫາ້ັຼົ ປະມານ 3,2-4,5 ດີກ.ີຼ ເບຍທ໊ອບຢີສ ແມູ່ນເບຍທີໄ່ ດ້ຈາກການໝກັ ດວ້ ຍທ໊ອບຢສີ ມັນສາມາດປຸຽ່ ນນ້ໍາຕານໃຫ້ເປັນເຫຼັາົ້ ແລະ ກາ໊ ສຄາ ບອນໄດອອກໄຊທີ່ອຸນຫະພມູ 15-21 ອົງສາເຊເຊ່ິີງການໝັກຈະເກດີ ຂນ້ັຶຼ ໃນບລເິ ວນເບອ້ັຼ ງເທິງຂອງຖງັ , ເປນັ ເບຍທີ່ ມສີ ີເຂ້ມັຼ , ກນີ່ິ , ລດົ ຊາດເຂັຼ້ມຂ້ນຸ ແລະ ລດົ ຂມົ ກວູ່າເບຍບອດທອມ, ມີເຫາັຼ້ົ ປະມານ 4,5-6,5 ດກີ .ຼີ ການເຮັດໃຫ້ໃສ (clarification)ຫຼັງຈາກໝັກເບຍໄດ້ປະລິມານເຫຼົັ້າຕາມຄວາມຕ້ອງການແລ້ວນໍາມາບົ່ມໃນຫ້ອງ ເຢັນເພ່ີອໃຫ້ຢີສ ແລະ ໂປຼຕິນຕົກພຶກ(sedimentation)ແລ້ວຈຶີ່ງຕອງ(filtration)ໃຫ້ໃສອາດໃຊ້ plate and frame filter ຫຼ ການຕອງດວ້ ຍເຍອີ່ (centrifuge), ການເຮັດໃຫ້ເບຍໃສອາດຈະໃຊທ້ າດຊູ່ວຍກໍ່ໃຫ້ເກີດພຶກເຊນັ່ົ isinglass. ສະຫຼຸບແລ້ວການແບູ່ງປະເພດຂອງເບຍນັ້ຼນຈະແບູ່ງໄດ້ຫຼາຍວິທີແຕູ່ວິທີຫຼັກທີ່ໃຊ້ແມູ່ນ ແບູ່ງຕາມປະເພດ ຂອງຢີສທີ່ໃຊເ້ ຂົຼັ້າໃນການໝກັ ໂດຍແບ່ງູ ເປັນ 3 ປະເພດຄ: ຢີສໝັກລອຍຜວິ ແມນູ່ ໃນເມອີ່ ໝັກສໍາເລັດແລ້ວເຊ້ັອຼ ຢີສຈະລອຍຕົວທຜີ່ ິວໜ້າຂອງເບຍ. ຢີສໝັກນອນກນັ ແມູ່ນໃນເມີ່ອໝກັ ສໍາເລດັ ແລ້ວເຊັ້ອຼ ຢສີ ຈະຈມົ ຢຸກູ່ ້ັົນຼ ພາສະນະ. ຢີສທໍາມະຊາດ ແມູ່ນໃຊ້ເຊ້ັຼອຢີສທໍາມະຊາດບໍ່ໄດ້ໃຊ້ຢີສທ່ີເພາະລ້ຽງຂຶ້ັຼນມາ.ນອກຈາກນັີ້ຼຍັງແບູ່ງປະເພດຂອງ ເບຍຕາມສ,ີ ແຫງູຼ່ ຜະລດິ , ວດັ ຖຸດິບທີໃ່ ຊ,້ ຂະບວນການຜະລິດ, ປະລິມານແອລກຮ ແລະ ອນີ່ ໆ. ເບຍປະເພດຢີສໝັກລອຍຜິວມີເບຍ ເອລ(Ale), ເບຍພອດເຕີ(porter), ເບຍຂາວ (white beer), ອານເບຍ (Alt beer), ສະຕທູ (stout). 67

ເບຍປະເພດຢີສໝັກນອນກັນແມູ່ນເບຍລາເກີ (Lager beer), ເບຍພິນເຊັນ(Pilsen bee), ເບຍດໍາ (dark beer), ເບຍບອ໊ ກ(bock beer). ເບຍປະເພດຢສີ ທໍາມະຊາດແມູ່ນ ເບຍລໍາບກິ (Lambic beer). ການແບ່ງູ ປະເພດເບຍແບບອນີ່ ໆໄດ້ແກູ່ ເບຍສົດ (Draught beer) ແມນູ່ ເບຍທເ່ີ ສີບຈາກຖງັ ເບຍໂດຍທບີ່ ໍ່ໄດບ້ ັນຈຸໃສູ່ກວດ, ກະປອ໊ ງ. ເບຍໄລ (Light beer) ແມູ່ນເບຍທີ່ມີກະລລີ ແລະ ເຊຼັ້ອເຫຼົ້ັາຕໍ່າ, ມີສີອູ່ອນ, ລົດຊາດຈດຈາງ, ມີລົດຊາດ ຂົມໜອ້ ຍ ແລະ ບ່ໍມີກ່ນີິ ເບຍຫງຼັ ຈາກການດ່ີຶມ. ເບຍໄອສ (Ice beer) ແມູ່ນເບຍຫຼງັ ຈາກການໝກັ ສໍາເລດັ ແລ້ວເຮດັ ໃຫ້ເຢັນລົງຈນົ ແຂງຕົວເປນັ ເກດັ . 5. ການບນັ ຈເຸ ບຍເຂາຼັ້ົ ພາສະນະ ເບຍອາດຈະບັນຈຸໃສູ່ກະປຸ໋ອງອາລຍູ ມໂີ ຍມ, ກວດແກວ້ ສີຂຽວ ຫຼ ສີຊາແລວ້ ປິດຝາໃຫ້ແຈບສະນດິ ດ.ີ 6. ການກວດສອບຄນຸ ນະພາບເບຍ ກວດສອບຫາທາດນໍ້າຕານ, ແປງ້ ໂດຍການນໍານ້າໍ ເບຍເລັກນ້ອຍແລວ້ ຢອດໄອໂອດນິ ລງົ ໃສູ່ຖາ້ ມີສີຟາ້ ສະແດງວາູ່ ມີແປ້ງປົນຢຸູ່ ແລະ ນໍາເອົານໍ້າເບຍມາຕົ້ັຼມລະເຫີຍເອົານໍາ້ ອອກຈົນໝົດຖ້າເຫັນມີນໍ້າຕານຕິດຢູຸ່ກົຼ້ນັ ໝ້ໍສະແດງວູ່າມີນໍ້າຕານ ປະປນົ ຢ່ນຸູ ໍາ, ຍັງສາມາດກວດສອບລະດັບດກີ ຂີຼ ອງເບຍໄດດ້ ວ້ ຍວິທີກວດສອບດ້ວຍເຄອ່ີ ງວັດແທກສໍາເລັດຮບູ . 7. ການເກບັ ຮກັ ສາ ແລະ ຈດັ ຈາໍ ໜາູ່ ຍ ພາຍຫງັຼ ທ່ໄີ ດບ້ ັນຈຸເຂາົ້ຼັ ໃນກວດ, ກະປ໊ອງແລ້ວພາກສູ່ວນທກີ່ ູ່ຽວຂ້ອງ ໄດນ້ າໍ ຜະລິດຕະພັນເບຍໄປເກບັ ຮັກສາ ໄວ້ໃນສາງເກັບມ້ຽນເພີ່ອສົ່ງອອກຈໍາໜູ່າຍສູ່ທ້ອງຕະຫຼາດ, ສູ່ວນການຈໍາໜູ່າຍແມູ່ນເພິ່ີນໄດ້ໂຄສະນາໃນຫຼາຍທາງ ເພີ່ອສ້າງຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ບລິໂພກເຊັ່ົນ ໂຄສະນາລົດຊາດ, ຄຸນນະພາບ ແລະ ອີ່ນໆ ແລະ ນອກຈາກນັຼ້ນຍັງໄດ້ ໂຄສະນາທາງດ້ານເຄ່ີອງອຸປະໂພກ, ບລິໂພກເຊັ່ົນ ປ້ໍາສະຕິກເກີເບຍໃສູ່ພວງກຸນແຈ, ຈອກ, ຈານ, ເສັຼ້ອ, ໂສ້ງ, … ແລະ ຍັງໄດ້ໂຄສະນາທາງໂທລະພາບ, ອິນເຕີເນັດ, ປ້າຍໂຄສະນາ,…ຈາກນັຼ້ນໄດ້ຈັດຈໍາໜູ່າຍຕາມການສັ່ົງຊ້ັຼຂອງ ລກູ ຄາ້ ນບັ ທງັ ພາຍໃນ ແລະ ຕູາ່ ງປະເທດ. 8. ຜນົ ກະທບົ ຕສໍ່ ະພາບແວດລອ້ ມຂອງການຜະລດິ ເບຍ ການຜະລິດເບຍ ຈະມີເສດພາສະນະບັນຈຸ, ກາສຈາກໂຮງງານ, ນ້ໍາເສຍ ເຊີິ່ງເຮດັ ໃຫເ້ ກີດ ມົນລະພິດຕສໍ່ ະພາບ ແວດລອ້ ມ ແລະ ສຸຂະພາບຂອງມະນດຸ . ຄາໍ ຖາມ 1. ຈ່ົງບອກປະຫວັດຄວາມເປນັ ມາຂອງເບຍມຄີ ແນວໃດ? 2. ວັດຖດຸ ບິ ສໍາລັບຜະລິດເບຍມີຫຍງັ ແດູ?່ ເວົັ້າຼ ລະອຽດແຕູ່ລະຢຸາ່ ງ 3. ເວົຼັ້າແຈງ້ ເທັກນກິ ແລະ ຂັຼ້ນຕອນຂອງການຜະລດິ ເບຍມີຄແນວໃດ? 4. ເວັາຼ້ົ ແຈງ້ ປະເພດຂອງເບຍມຄີ ແນວໃດ? 5. ເວ້ັາຼົ ແຈງ້ ການບັນຈຸ, ການກວດສອບ, ການເກບັ ຮັກສາ, ການຈໍາໜູ່າຍ ແລະ ຜນົ ກະທບົ ມຄີ ແນວໃດ? 68

ບດົ ທີ 10 ອດຸ ສາຫະກາໍ ຜະລດິ ນາ້ໍ ສີ 1. ປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາຂອງນາໍ້ ສີ ສີເປັນວດັ ສະດຸສງັ ເຄາະທີ່ມະນຸດຮ້ຈູ ັກກນັ ມານານກູວ່ າ 130 ປີ, ສີເກີດຂຼຶ້ັນມາໃນສດັ ຕະວັດທີ 18ມະນຸດຮູ້ໃຊ້ ປະໂຫຍດຈາກປະຕິກິລິຍາເຄມີແລ້ວຜະລິດສີຂຶັ້ຼນມາເປັນຄັ້ຼງທໍາອິດໃນຄສ 1868ໂດຍ John Wesley Hyatt ນັກວິທະຍາສາດຊາວອາເມລິກາເຊິ່ີງນໍາໃຊ້ໄນໂຕຼແຊນລຸຍໂລເປັນວັດຖຸດິບ, ຕໍ່ມາໄດ້ຄົຼ້ັນພົບສີໂດຍການນໍາໃຊ້ນໍ້າ ມັນດິບ, ກ໊າສທໍາມະຊາດໂດຍການລັົ່ນນໍ້າມັນດິບອອກມາເປັນEthylene, polyleneແລ້ວຜະລິດເປັນ HDPE, LLDPE, LDPE ດ້ວຍປະລິມານນໍ້າມັນດິບ 4%ຈາກນັ້ຼນໄດ້ພັດທະນາຂຶຼັ້ນມາໂດຍຕະຫຼອດຈົນຮອດປັດຈຸບັນ ສາມາດຜະລດິ ສອີ ອກມາຫຼາຍຍີ່ຫໍ້. 2. ສນິ ຄາ້ ຄນຸ ປະໂຫຍດ ແລະ ສະມດັ ຕະພາບໃນການຜະລດິ ສີນາໍ້ ພະລາສຕິກທີ່ດຈີ ະຕ້ອງປະສມົ ທາດທປີ່ ້ອງກັນເຊຼ້ັອລາ ຫຼ ຝນຸ່ ສທີ ທີ່ ນົ ຕແ່ໍ ສງແດດ ແລະ ການເຊັດລ້າງ ແລະ ມລີ າຄາຂອ້ ນຂາ້ ງປະຍັດ. ສີອະຄຼີລິດກີຼ້ັງເງົາ ເປັນສີທ່ີໃຊ້ທາພາຍນອກອາຄານໂດຍທົ່ວໄປຈະໃຊ້ສີນໍ້າພະລາສຕິກຊະນິດອະຄຼີລິດ 100% ເພາະວາູ່ ມນັ ເປັນສທີ ີ່ທນົ ທານຕທໍ່ ຸກສະພາບອາກາດແຕູ່ສຊີ ະນດິ ນມີຼັ້ ີຜິວດາ້ ນເຊີ່ງິ ເປັນສາຍເຫດຂອງການຈັບຂອງຝຸ່ນ ແລະ ຄາບເປິເປຶ້ອນໃນອາກາດ, ຖ້າຫາກຢາກຫຼີກລຽງຄວາມເປິະເປ້ຶອນດັົ່ງກູ່າວນັ້ຼນຕ້ອງໃຊ້ສີອະຄຼີລິດກີ້ຼັງເງົາແທນ ເພາະສີຊະນິດນ້ີຼັເນັຼ້ອສີຂອງມັນມ່ີນເຮັດໃຫ້ພ້ັຼນລຽບລົດການຈັບຂອງຂີ້ັຼຝຸ່ນແຕູ່ສີເງົາອາດເຮັດໃຫ້ເກີດການມ່ີນລັ້ຼົນ ແລະ ມີກນີິ່ ຕອນຖກແສງແດດສູອ່ ງໃສູ່, ສີຊະນິດນມຼັ້ີ ກັ ນຍິ ມົ ໃຊທ້ າເຮອນຄົວເພາະວາູ່ ເຮັດອະນາໄມສະດວກ. ສີນູນເປັນສີປະກອບຈາກອະຄຼີລິດເຮຊິນຂອງຊີລີກາເຮັດໃຫ້ພນມີລວດລາຍ ແລະ ສວຍງາມສາມາດຍຶດເກາະ ຕິດກັບພ້ັຼນຜິວໄດດ້ ີ, ສໍາລັບຝາທີ່ແຕກລາ້ ວ ແລະ ໂບກບ່ໍລຽບດີນ້ຼັນສາມາດສາບໃຫ້ລຽບໄດ້ດ້ວຍການພົ່ນສີ ຫຼ ໃຊ້ ລກູ ກ້ິັງຼ ກໄດສ້ ຊີ ະນິດນໃັຼີ້ ຊ້ທາໄດທ້ ງັ ພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກ. ສີອິພ໊ອກຊີເປັນສີສໍາລັບປ້ອງກັນຂີຼ້ັໝ້ຽງ, ທົນຕໍ່ອາຊິດ ແລະ ບາເຊິ, ສາມາດກັນການຊຶມຂອງນໍ້າໄດ້, ເວລາ ທາສີຈະບ່ໍຍ້ອຍທາໜາໄດແ້ ຫ້ງໄວເໝາະສໍາລັບໃຊ້ທາໂລຫະ ແລະ ຄອນກິດຼ ເຊນ່ົັ ທາເຮອ, ທ່ໍນໍ້າປະປາ, ກະເບັ້ຼອງມຸງ ຫັຼງຄາ. ສີທາໄມ້ເປັນສີນໍ້າມັນ ຫຼ ສີທີ່ທາໄມ້ໂດຍສະເພາະ, ຖ້າເປັນສີອະຄຼີລິດ 100% ສີຊະນິດນຼັ້ີຈະຊູ່ວຍໃນການ ຍຶດເກາະໄດດ້ ,ີ ບ່ໍແຕກລ້າວ. 3. ບນັ ດາທາດເຄມທີ ໃີ່ ຊເ້ ຂາົ້ຼັ ໃນການປະສມົ ສີ ທາດປະສົມເພີ່ມເຕີມແມູ່ນໄດ້ຈາກທໍາມະຊາດ ຫຼ ຜະລິດຈາກການສັງເຄາະທາງເຄມີໂດຍທາດເຄມີນຼ້ີັໃຊ້ປະສົມ ລົງໄປໃນສູ່ວນປະສົມຂອງຄອນກີຼດເພີ່ອປັບປງຸ ຄນຸ ລກັ ສະນະບາງປະການຂອງຄອນກດຼີ ເປັນຕົັ້ຼນແມູ່ນ ທາດກກັ ກະ 69

ຈາຍຟອງອາກາດ, ທາດລດົ ປະລິມານນາ້ໍ ແລະ ກດີ ຂວາງການກໍຕ່ ົວ ແລະ ທາດຊ່ວູ ຍເລັ່ົງການກໍ່ຕົວ ການໃຊ້ທາດເພີມ່ ເຕມີ ຍ້ອນວູ່າທາດເພີມ່ ເຕີມແມູ່ນໃຊ້ເພີ່ອປັບປງຸ ຫຼ ເພີ່ມປະສິດທິພາບຄອນກຼີດສົດ ຫຼ ຄອນ ກຼີດທີ່ແຂງແລ້ວ, ທາດປະສົມເພີ່ມເຕີມສາມາດປັບປຸງຄຸນລັກສະນະຂອງຄອນກຼີດໃຫ້ມີຄວາມທົນທານ, ຄວາມ ສາມາດເທຄອນກດຼີ ບ່ໍວ່າູ ຈະຢໃຸູ່ ນສະພາບອາກາດຮອ້ ນ ຫຼ ໜາວກຕາມແຕູ່ກຍັງສາມາດປາ້ໍ ໄດຢ້ າຸ່ ງສະດວກໝາຍວູາ່ ສາມາດເຮັດໃຫ້ຄອນກີດຼ ມອີ ດັ ຕາສ່ວູ ນຂອງນ້ໍາຕຊ່ໍ ີມັງ (W/C). ຂແ້ໍ ນະນາໍ ໃນການໃຊທ້ າດເຄມເີ ພມີ່ ເຕມີ ທາດກກັ ກະຈາຍຟອງອາກາດເປັນທາດເຄມີຊະນດິ ເປັນນໍາ້ ຊີ່ຶງຈະນໍາໃຊ້ໃນເວລາການປະສມົ ຄອນກຼີດມີໜ້າ ທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດຟອງອາກາດທີ່ກະຈາຍຢຸູ່ມີຂະໜາດນ້ອຍທ່ີສຸດ, ເມ່ີອປະສົມເຂົຼ້ັາໃນຄອນກຼີດແລ້ວຟອງອາກາດເຫຼົ່ານັ້ຼີ ຈະຊູ່ວຍປັບປຸງຄວາມສາມາດຂອງຄອນກຼີດໃຫ້ມຄີ ວາມທນົ ທານຕສ່ໍ ະພາວະຂອງນາໍ້ ກາຍເປັນນໍາ້ ກ້ອນ ແລະ ລະລາຍ ສະລັບກັນ ແລະ ເກອທີ່ໃຊ້ລະລາຍນໍ້າກ້ອນ, ເມີ່ອຄອນກຼີດຍັງຢຸູ່ໃນສະພາວະປະລາສຕກິ ຢູຸ່ນຼັ້ນທາດກັກກະຈາຍຟອງ ອາກາດຈະຊູ່ວຍລົດການແຍກຕົວຂອງຄອນກຼີດໄດ້. ຢຸູ່ເຂດໜາວທີ່ມັກມີຫິມະຕົກເພິີ່ນໄດ້ກໍານົດໃຫ້ມີປະລິມານ ອາກາດຢຸູ່ໃນຄອນກຼີດປະມານ 4-7%ເພ່ີອເທລານຈອດລົດຂະໜາດໃຫຍູ່, ຂົວ, ທາງຫຼວງ, ທາງຍູ່າງ, ດາດຟ້າ, ເດີ່ນບ້ານ. ສາໍ ລັບໂຄງສ້າງຢໃຸູ່ ນອາຄານແມູ່ນບ່ໍຕ້ອງການໃຊ້ທາດກະຈກັ ກະຈາຍຟອງອາກາດກໄດ,້ ຫາ້ ມໃຊ້ທາດກະ ຈັກກະຈາຍຟອງອາກາດກັບວຽກກ່ໍສ້າງທີ່ໃຊ້ຄວາມລຽບຂອງຜິວຄອນກຼີດໃນກລະນີໃນຄອນກຼີດມີປະລິມານຊີມັງ ຫຼາຍແມູ່ນການໃຊ້ທາດກະຈັກກະຈາຍຟອງອາກາດຕ້ອງເພີ່ມຂຶັຼ້ນເທ່ີອລະ 1%, ສໍາລັບປະເທດເຮົາມັກໃຊ້ເທພຼັ້ນ ຫ້ອງເຢນັ ໃນໂຮງໝໂດຍທ່ວົ ໄປມັກໃຊ້ໃນອັດຕາສູ່ວນ 100 ລະ 15-40 ເພ່ອີ ໃຊ້ຫ່ໍຼເປນັ ທສໍ່ ່ົງນໍ້າມັນດິບ ພາບຂະຫຍາຍຂອງຄອນີກດີິ່ທໃສິ່ ພາບຂະຫຍາຍຂອງຄອນກີ ດ່ີິທໍິ່ບໃສ່ິ ທາດກັ ກກະຈາຍຟອງອາກາດ ທາດກັ ກກະຈາຍຟອງອາກາດ 70

ທາດລດົ ປະລມິ ານນໍາ້ ສາມາດໃຊໄ້ ດ້ 2 ຈຸດປະສງົ ຄ 1. ໃຊ້ລົດນ້າໍ ໃນສູ່ວນປະສົມຂອງຄອນກີຼດໂດຍທຍ່ີ ງັ ໄດຄ້ ູ່າຫຍບຸ ຕົວຄເກົ່າ. 2. ໄດຮ້ ບັ ຄ່າູ ຫຍຸບຕົວເພມີ່ ຂຼ້ຶນັ ໂດຍບ່ໍຕອ້ ງປຽຸ່ ນແປງສວູ່ ນປະສົມ ແລະ ບໍ່ຕອ້ ງການເພີ່ມນາ້ໍ ອີກ. ທາດເຄມີທ່ີລົດປະລິມານນໍ້າເມ່ີອຕີ່ມລົງໃນສູ່ວນປະສົມຂອງຄອນກຼີດຈະສາມາດລົດປະລິມານນໍ້າທ່ີໃຊ້ປະສົມ, ຄອນກຼີດທີ່ໃຊ້ທາດກະຈັກກະຈາຍຟອງອາກາດຈະມີຄວາມແໜ້ນໜຽວກວູ່າຄອນກຼີດທົ່ວໄປເລັກນ້ອຍຍ້ອນວ່າູ ມັນໄດ້ເຮັດໃຫ້ອານຸພາກຂອງຊີມັງເກີດມີການກະຈາຍຕົວສະໝໍ່າສະເໝີຈາກຄຸນລັກສະນະຂອງທາດລົດ ປະລິມານນໍ້າ, ທາດເຄມີທ່ີກົດໜູ່ວງການແຂງຕົວ ເປັນທາດທ່ີກົດໜູ່ວງການແຂງຕົວຂອງຄອນກຼີດທີ່ໃຊ້ເທໃນ ສະພາບອາກາດຮ້ອນທີ່ມີອຸນຫະພູມສູງ, ທາດກົດໜູ່ວງການແຂງຕົວຈຶ່ີງນິຍົມໃຊ້ໃນການເທໂຄງສ້າງຂະໜາດ ໃຫຍູ່ເຊົັ່ນ ການເທຢໃຸູ່ ນສະພາບອາກາດຈດັ . ໍນ້ າຢາປະສມຄອນີກດປະເພດ ຕິ່ າງໆ ທາດເລັ່ົງການແຂງຕົວ ເປັນນໍ້າຢາທລ່ີ ົດໄລຍະເວລາການແຂງຕົວຂອງຄອນກີຼດໃຫ້ສັ້ຼນລົງແລ້ວເລັ່ົງການແຂງຕົວ ໃຫ້ໄວຂນ້ັຼຶ ເພິ່ນີ ໃຊເ້ ທຢໃຸູ່ ນສະພາວະທີມ່ ີອາກາດເຢນັ ອຸນຫະພູມຕໍາ່ , ໃຊ້ໃນການກໍສ່ າ້ ງທເ່ີ ລງັ່ົ ດູ່ວນເຊັນົ່ ການຖອກ ແບບອອກໄວເຊັ່ົນ ການຫ່ໍຼທໍ່ຕູ່າງໆທີ່ຕ້ອງການແບບໄວ, ໃຊ້ໃນການສ້ອມແຊມໂຄງສ້າງ, ສ້ອມແປງຕາບທາງ ຫວຼ ງທີ່ຕອ້ ງການໃຫ້ປະຊາກອນໃຊດ້ ູວ່ ນ. ເພິີ່ນແບງູ່ ທາດເລ່ັງົ ການແຂງຕົວອອກເປັນ 2 ກູຸ່ມຄ ຊະນິດທີ່ມີຄຼໄລເປັນສ່ວູ ນປະກອບ ແລະ ຊະນິດທີ່ບໍ່ມີຄຼ ໄລເປັນສູ່ວນປະກອບແຕູ່ສູ່ວນໃຫຍູ່ເພິ່ີນນິຍົມໃຊ້ຊະນິດທີ່ມີຄຼໄລເປັນສູ່ວນປະກອບເພາະວູ່າມີປະສິດທິພາບໃນ ການເລັ່ົງການແຂງຕົວສູງ ແລະ ມີລາຄາຖກ(ມີທັງຊະນິດນໍ້າ ແລະ ຜົງ), ທາດເລັ່ົງປະເພດນຼັ້ີບໍ່ຄວນໃຊ້ກັບງານທີ່ ໃຊ້ເຫຼັກໃຫ້ເກີນກວາູ່ 100 ລະ 0,20 ເພາະມັນຈະກັດເຫຼກັ ສູ່ວນວຽກກໍ່ສ້າງທີ່ບ່ໍໃຊ້ເຫຼັກແມູ່ນໃຫ້ໃຊ້ທາດເລັ່ົງ ນ້ີັຼບ່ໍເກີນ 100 ລະ 2ໂຕນນໍ້າໜັກຂອງຊີມັງ ແລະ ບໍ່ຄວນໃຊ້ກັບງານກໍ່ສ້າງທີ່ໃຊ້ອາລູມີນີອອມ, ໂລຫະທີ່ຊຸບ ດວ້ ຍໄຟຟ້າເພາະຈະເກີດຂຼ້ີໝັ ້ຽງ. ທາດເຄມີທີ່ສາມາດລົດປະລິມານນໍ້າລົງຫຼາຍ ເປັນນໍ້າຢາລົດປະເພດພິເສດເຊິີ່ງມີທັງບໍ່ເຫຼັກໄນຊັນໂພເນດ ແລະ ໂພລິກາບອກຊີລິກເອດເຊິ່ີງມັນສາມາດລົດປະລິມານນໍ້າລົງເຖິງ 12-25%ເພີ່ອບໍ່ໃຫ້ນໍ້າຊຶມຜູ່ານເພິ່ີນໃຊ້ 71

ຜະລິດເບຕົງແຮງສູງ, ຄູ່າຫຍຸບຕົວຂອງມັນແມູ່ນ 7,5-10 ຊມ, ຖ້າປະສົມທາດລົດປະລິມານໃນນໍ້າໃນອັດຕາ ສວູ່ ຍຫາຼ ຍຈະມີການຫຍບຸ ຕົວເຖງິ 20 ຊມໂດຍບ່ໍຕ້ອງເພີ່ມນໍາ້ . ນອກຈາກນແ້ັຼີ ລ້ວຍັງມີຜະລິດຕະພັນທີ່ໃຊ້ປະຍຸກສາໍ ລັບເພ້ັຼີມຄຸນລັກສະນະຄອນກຼີດເຊັົ່ນ ທາດປ້ອງກັນການ ກັດຫ້ຽນການເຂາ້ົັຼ ໝ້ຽງຂອງເຫຼັກ, ການຫົດຕົວຂອງຄອນກຼີດ, ການສະລາ້ ງຂອງນໍ້າໃນເວລາເທຄອນກີຼດ, ນໍ້າຢາ ຢດໄລຍະເວລາການແຂງຕົວຂອງຄອນກຼີດໃຫ້ແກູ່ຍາວອອກໄປ, ທາດລົດການເກີດປະຕິກິລິຍາລະຫວູ່າງບາເຊິ ກັບມວນສານລວມ(ດ່ົັງດິນ), ທາດທ່ີເຮັດໃຫ້ເກດີ ສຕີ າູ່ ງໆໃນຄອນກີຼດ. 4. ຂນັຼ້ ຕອນ ແລະ ການຜະລິດສີ ນາໍ ມາຜາູ່ ນຂະບວນການcrackແລ້ວເຮັດໃຫ້ເປັນເມດັ ອອກມາຈາກນຼັນ້ ນໍາເຂຼົາ້ັ ເຄອີ່ ງຈັກສລບັ ຊີດ ຫຼ ເປາົ່ັ ໃຫ້ເປນັ ຝຸນ່ ແລ້ວນາໍ ໄປປະສົມກັບວດັ ຖຸດບິ ອນ່ີ ໆຕາມຕອ້ ງການ 5. ສະພາບແວດລອ້ ມ ແລະ ຜນົ ດຜີ ນົ ເສຍຂອງການຜະລດິ ສີ ການຜະລິດທາງດາ້ ນອດຸ ສາຫະກໍາລວ້ ນປຸ່ອຍທາດອາຍ, ຂັ້ຼີເຫຍອັ້ຼ , ນ້າໍ ເສຍອອກມາທັງໝດົ ນລຼີັ້ ວ້ ນແຕູ່ເປັນຜນົ ກະທບົ ຕກໍ່ ບັ ສະພາບແວດລ້ອມນບັ ທງັ ຄນົ , ສັດ ແລະ ພດ, ເຮັດໃຫ້ຄຸນນະພາບຂອງອາກາດ, ດິນ ແລະ ນໍ້າມີການ ປຸ່ຽນແປງ. ກ໊າສທ່ີອອກຈາກໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາຈະປົນມາກັບນໍ້າຝົນເຮັດໃຫ້ເກີດເປນັ ຝົນກົດເຊິງ່ີ ມີຜົນຕ່ໍການດາໍ ລົງຊີວິດຂອງສັດ, ເຮັດໃຫ້ສີຂອງໃບໄມ້ຈດຈາງ, ການສັງເຄາະແສງບ່ໍໄດ້ດີ, ກັດຫ້ຽນອາຄານບ້ານເຮອນ, ເປັນ ອັນຕະລາຍຕທ່ໍ າງເດີນຫາຍໃຈ ແລະ ປອດຂອງຄນົ ເຮົາ. ນ້ໍາເປ້ຶອນທ່ີປຸ່ອຍຈາກໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາລົງສູ່ແຫູ່ຼງນໍ້າຈະ ເຮດັ ໃຫ້ແຫູ່ງຼ ນາ້ໍ ເປຶ້ອນມີຜົນກະທບົ ຕກໍ່ ານດໍາລງົ ຊວີ ິດຂອງສັດ ແລະ ພດທີ່ອາໄສຢຸູ່ໃນນາໍ້ ຍ້ອນປະລິມານອອກຊີເຈນ ໃນນໍ້າລດຸ ລງົ ເປັນເຫດໃຫ້ສັດ ແລະ ພດຕາຍ ແລະ ເນາົ່ ເປອ່ິ ຍ, ເມ່ີອພດ ແລະ ສດັ ຕາຍເນົ່າເປອິ່ ຍແລ້ວຈຸລິນຊີໃນນໍ້າ ຕອ້ ງການໃຊປ້ ະລມິ ານອອກຊີເຈນເປັນຈາໍ ນວນຫວຼ ງຫາຼ ຍເພີອ່ ມາຍອູ່ ຍສະຫຼາຍຊາກເຫາຼົ່ ນັຼນ້ ເປັນເຫດໃຫ້ອອກຊີເຈນ ໃນນໍ້າເພີ່ມທະວີຄວາມສູນເສຍອອກຊີເຈນໄປຢາຸ່ ງໄວວາຈີ່ຶງເປັນເຫດໃຫ້ນໍາ້ ຂາດອອກຊີເຈນແລ້ວກາຍເປັນແຫູ່ງຼ ນາ້ໍ ທ່ີເປຶ້ອນ. ນອກຈາກນັຼີ້ຍັງເຮັດໃຫ້ເກີດມົນລະພິດທາງດິນອີກເນີ່ອງຈາກວູ່າໂຮງງານໄດ້ປຸ່ອຍທາດອາຍອອກມາແຕູ່ ໃນທາດອາຍຈະມີຝຸ່ນລະອອງຂອງສິີ່ງເປຶ້ອນເປິປະປົນມານໍາເປັນຕົັຼ້ນແມູ່ນ ໂລຫະໜັກຈະຕົກລົງມາປະສົມໃນດິນ ແລ້ວເກີດການແລກປຸ່ຽນທາດໃນດິນເຮັດໃຫ້ພດບ່ໍສາມາດດູດກິນເປັນອາຫານຈຶ່ີງເປັນເຫດເຮັດໃຫ້ມີຜົນກະທົບຕ່ໍ ການຈະເລນີ ເຕີບໂຕຂອງພດ, ເຮດັ ໃຫ້ດິນເສຍຄຸນນະພາບໄປ, ເປັນຜົນກະທົບຕກ່ໍ ານດໍາລງົ ຊວີ ດິ ຂອງຈຸລິນຊີໃນດິນ ອກີ ດວ້ ຍ. ຄາໍ ຖາມ 1. ຈ່ງົ ບອກປະຫວດັ ຄວາມເປັນມາຂອງນາ້ໍ ສີ? 2. ເວົຼ້າັ ແຈງ້ ສິນຄາ້ ຄຸນປະໂຫຍດ ແລະ ສະມດັ ຕະພາບໃນການຜະລດິ ສມີ ຄີ ແນວໃດ? 3. ເວາ້ັຼົ ແຈງ້ ບນັ ດາທາດເຄມທີ ໃີ່ ຊ້ເຂາ້ົຼັ ໃນການຜະລດິ ສມີ ຄີ ແນວໃດ? 4. ຈງົ່ ບອກແຈງ້ ຂ້ຼັນຕອນການຜະລິດ, ສະພາບແວດລອ້ ມ ແລະ ຜນົ ດີຜົນເສຍຂອງການຜະລດິ ສີ? 72

ບດົ ທີ 11 ອດຸ ສາຫະກາໍ ປະລາສຕກິ 1. ປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາຂອງປະລາສຕກິ ປະລາສຕິກທົ່ວໄປທີ່ເຮົາຄຸ້ນເຄີຍ ແລະ ໃຊ້ກັນຢູຸ່ໃນປັດຈຸບັນນັຼ້ີແມູ່ນໄດ້ສັງເຄາະຂຶຼັ້ນດ້ວຍສີມຂອງມະນຸດ ເອງຢຸູ່ໃນຊູ່ວງ 100 ກວູ່າປີທີ່ຜູ່ານມາ, ສໍາລັບການໃຊ້ງານໃນດ້ານຕູ່າງໆເຊັົ່ນ ພາສະນະບັນຈຸ, ອຸປະກອນຂອງໃຊ້ ແລະ ເຄີ່ອງມຕູ່າງໆຖ້າເຮົາຈະຍ້ອນໄປສຶກສາປະຫວັດການສັງເຄາະພລາສຕິກຊະນິດທໍາອິດຂອງໂລກແມູ່ນຈະຕ້ອງ ກັບໄປເລີ່ມຕົຼັ້ນຢຸູ່ທີ່ປີ ຄສ 1863 ແມູ່ນບລິສັດຜະລິດບິນລຽດໃນປະເທດສະຫະລັດອາເມລິກາໄດ້ປະກາດໃຫ້ ລາງວັນ 10.000 ໂດລາໃຫ້ແກູ່ຜທູ້ ສ່ີ າມາດຫາວດັ ສະດມຸ າທດົ ແທນງາຊາ້ ງເພ່ີອໃຊ້ເຂາຼ້ົັ ໃນການເຮັດບິລລຽດເຊ່ິີງໃນ ຂະນະນັ້ຼນເປັນກິລາທີ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມສູງຈຶ່ີງເປັນເຫດໃຫ້ຊ້າງປຸ່າໃນແຖບອັບຟະລິກກາຈໍານວນຫຼາຍຖກລູ່າເພີ່ອ ເອົາງາຈນົ ເກອບສູນພັນໄປທາູ່ ນຈອນເວສເລໄຮແອດ (John Wesley Hyatt) ເຊີ່ງິ ເປັນຊ່າູ ງໄມ້ຊາວອາເມລິກາເປນັ ຄົນໜ່ີຶງທ່ີສົນໃຈ ແລະ ໃຊ້ຄວາມພະຍາຍາມຄົ້ັຼນຫາວັດສະດຸທີ່ສາມາດນໍາມາໃຊ້ແທນງາຊ້າງ, ຫຼັງຈາກລາວໄດ້ເຮັດ ການທົດລອງຢູເຸ່ ປັນເວລາຫຼາຍປີມີຄົນໜ່ີຶງລາວໄດ້ຮັບອຸບດັ ຕິເຫດຈາກຂອງມີຄມົ ບາດມໃນຂະນະທີ່ລາວກໍາລັງເຮັດ ການປະສົມຂັ້ີຼເລີ່ອຍກັບກາວເຂົາໄດ້ປົວແຜດ້ວຍໂຄໂລດຽນ(colodion)ເຊິີ່ງເຮັດຈາກໄນໂຕຼແຊລລຸຍໂລລະລາຍຢຸູ່ ໃນເອແຕ ແລະ ເຫຼົັ້າແຕູ່ໃນບັງເອີນເຂົາໄດ້ເຮັດຢານັຼ້ນຕົກລົງເທິງໂຕະເມ່ີອເບິີ່ງອີກເຫັນວູ່າຢາແຫ້ງເປັນແຜູ່ນໜຽວ, ຈາກນັຼ້ນທູ່ານສບຕເ່ໍ ຮັດການທົດລອງແລ້ວພົບວູ່າຫາກຕ່ີມກາລະບູນລົງໄປໃນສູ່ວນປະສົມເອແຕຈະໄດ້ວັດສະດເຸ ຊິີງ່ ຮຽກວູ່າແຊລລູລອຍ (celluliod) ເຊິີ່ງເປັນວັດສະດຸທ່ີມີຄຸນລັກສະນະເໝາະສົມໃນການນໍາມາໃຊ້ຜະລິດບິລລຽດ ແລະ ຜະລິດຕະພັນຕາູ່ ງໆເນ່ອີ ງຈາກວາູ່ ມນັ ມຄີ ນຸ ລັກສະນະທົນທານຕນໍ່ ້າໍ ມັນ, ນໍາ້ ແລະ ອາຊິດ, ເຮດັ ໃຫ້ມສີ ີສັນສວຍ ງາມໄດງ້ ູາ່ ຍ, ລາຄາຖກ, ລູກປອີ າໂນ, ຫວີ, ເຄ່ີອງປະດບັ ເສຼອັ້ , ກະດມຸ , ເຄອ່ີ ງຫັິນຼ້ ເດກັ ນ້ອຍ, ຟມິ ຮບູ ເງາົ ເຊິີ່ງຖວ່າູ ແຊ ລລູລອຍເປັນປະລາສຕິກເຄິ່ີງສັງເຄາະຊະນິດທໍາອິດຂອງໂລກທີ່ເກີດຈາກການປັບປຸງໂຄງສ້າງຂອງແຊລລຸຍໂລເຊີ່ິງ ເປັນວັດສະດຸຈາກທໍາມະຊາດຖວູ່າເປັນຈຸດເລີ່ມຕົຼັ້ນຂອງອຸດສາຫະກໍາປະລາສຕິກ, ແຕູ່ເນ່ີອງຈາກແຊລລູລອຍເປັນ ພລາສະຕິກທ່ີຕິດໄຟງູ່າຍ ແລະ ສາມາດລະເບີດໄດ້ຖ້າຫາກວູ່າມີປະລິມານໝູ່ໄນໂຕຼເຈນ(NO2) ສູງຈຶີ່ງເຮັດໃຫ້ເກດີ ຄວາມບ່ໍນຍິ ົມຂຼຶັ້ນໃນໄລຍະຕມໍ່ າເຮັດໃຫ້ວດັ ສະດທຸ ເີ່ ຮັດຈາກແຊລລລູ ອຍຫາພົບໄດຍ້ າກໃນປັດຈບຸ ັນນ,ັ້ີຼ ແຕູ່ຍງັ ນຍິ ົມ ນາໍ ມາເຮດັ ໝາກປ່ິງປຸອ່ ງ. 73

ຕມ່ໍ າໃນປີ 1907 ນັກເຄມີຊ່ີ ລໂີ ອບກີ ແລນ (Leo Baekeland) ໄດຄ້ ັ້ນຼົ ພົບວທິ ີການຜະລິດເບກເກີໄລ (Bekelite) ເຊິີ່ງມີຊີ່ວູ່າພລາສະຕິກສັງເຄາະຊະນິດທໍາອິດຂອງໂລກເຊິ່ີງເຮັດຈາກທາດອົງຄະທາດໂມເລກຸນນ້ອຍໆເຊິ່ີງເກີດຈາກ ການທໍາປະຕກິ ລິ ຍິ າລະຫວູາ່ ງຟອກມານເດຮດິ ແລະ ເຟໂນລ, ເບກເກີໄລເປັນປະລາສຕກິ ແຂງ, ທນົ ຕໍ່ຄວາມຮ້ອນໄດ້ ດີ ແລະ ເຮດັ ໃຫ້ເປັນຫຼາຍຮບູ ຮູ່າງໄດ້ຕາມແມູ່ແບບໂດຍໃຊ້ຄວາມຮ້ອນເຮດັ ໃຫ້ມີສສີ ັນສວຍງາມໄດລ້ າຄາຖກ, ເບກ ເກີໄລໄດ້ນໍາມາຜະລິດເປັນສະນວນເຄອບສາຍໄຟ ແລະ ສິ້ຼັນສູ່ວນເຄີ່ອງໃຊ້ໄຟຟ້າ, ຕໍ່ມາຜະລິດເປັນຜະລິດຕະພັນໃຊ້ ໃນຄວົ ເຮອນ, ເຄ່ອີ ງໃຊ,້ ເຄ່ີອງປະດັບຕູ່າງໆທີ່ມີສສີ ນັ ສວຍງາມຈາໍ ນວນຫຼວງຫາຼ ຍຈົນກາຍເປັນວັດສະດຸທີ່ຖກນໍາມາ ໃຊ້ໃນດາ້ ນຕ່າູ ງໆນບັ ພັນຊະນດິ \"the material of a thousand uses\" ຮອດປີ 1942 ເປັນໄລຍະທີ່ເກີດສົງຄາມໂລກຄັ້ຼງທີ່ 2ເບກເກີໄລໄດ້ນໍາຜະລິດເປັນໂທລະສັບ, ແວູ່ນຕານັກບິນ, ອາວຸດຕູ່າງໆເຮັດໃຫ້ການຜະລິດເຄີ່ອງທີ່ມີສີສັນລວດລາຍໄດ້ຢຸດສະງັກລົງຈົນສົງຄາມສິຼ້ັນສຸດລົງເທັກໂນໂລຢີການ ສີດເປັນຮູບຕູ່າງໆຂອງປະລາສຕິກໄດ້ພັດທະນາຂຶັ້ຼນມາແລ້ວຜະລິດປະລາສຕິກໃໝູ່ຂ້ັຼຶນເຊັົ່ນ ນີລົ່ງ (Nylon), ວິນິລ (Vinyl) ຫຼ ອະຄຼີລິກ (acrylic) ໄດ້ເກີດຂຶຼັ້ນຈາກການຄົັຼ້ນຄ້ວາວິໄຈຂອງນັກວິທະຍາສາດຈຶີ່ງມີການນໍາໃຊ້ເບກເກີ ໄລໜ້ອຍລົງເຖິງຢຸ່າງໃດກຕາມໃນປັດຈຸບັນຍັງໄດ້ນໍາໃຊ້ເບກເກີໄລເປັນທາດເຄອບຜິວ ແລະ ຜະລິດສິຼັ້ນສູ່ວນ ອຸປະກອນເຄີ່ອງໃຊໄ້ ຟຟາ້ ທີ່ມຄີ ນຸ ນະພາບ ແລະ ທົນທານຕຄໍ່ ວາມຮອ້ ນເປັນພເິ ສດ. ເຄີ່ອງໃຊ້ ແລະ ອປຸ ະກອນຕູ່າງໆທ່ີຖກຜະລິດຂຼຶັ້ນໃນອາດີດໄດ້ກບັ ກາຍມາເປັນເຄ່ີອງເກົ່າແກູ່ທເີ່ ປັນທຕີ່ ້ອງການຂອງ ນກັ ສະສົມໃນປດັ ຈຸບນັ ເລີຍເກີດມີການຜະລດິ ຂອງປອມຂ້ຶັນຼ ມາໂດຍໃຊ້ເຮຊນິ ຫຼ ປະລາສຕກິ ຊະນິດອນີ່ ໆເຊັນົ່ ອະຄີຼ ລິກ ດົັງ່ ນນຼັ້ ການເລອກຊ້ຼັຂອງເກົ່າແກູ່ຄວນໄດທ້ ົດລອງເບງີິ່ ດວ້ ຍການນາໍ ເອາົ ຜະລິດຕະພັນເກາ່ົ ແກູ່ນັຼ້ນໄປແຊູ່ລົງໃນນໍາ້ ອນູຸ່ ຖາ້ ແມນູ່ ຜະລິດຕະພນັ ເບກເກີໄລແທ້ຈະມກີ ີິນ່ ຄກບັ ທາດເຄມີ(ຟອກມານເດຮດິ )ຫາກແມູນ່ ແຊລລູລອຍຈະມກີ ່ີນິ ຄກັບວກິ (ກາລະບູນ). 2. ວດັ ຖດຸ ບິ ແລະ ອປຸ ະກອນທໃີ່ ຊເ້ ຂາັຼ້ົ ໃນການຜະລດິ ວັດຖຸດບິ ທີ່ໃຊ້ເຂ້າຼັົ ໃນການຜະລິດຢາງພະລາສຕກິ ແມນູ່ ນໍາ້ ມນັ ດິບ 74

3. ຂນຼັ້ ຕອນ ແລະ ວທິ ກີ ານຜະລດິ ຢາງພະລາສຕກິ ເຮດັ ອປຸ ະກອນຮບັ ໃຊ້ ປະລາສຕກິ ທ່ີໃຊ້ໃນປດັ ຈຸບັນແມູ່ນມຫີ າຼ ຍຮູບຜະລດິ ຕະພັນເຊ່ັົນ ຖົງຢາງ, ກູອ່ ງ, ທ່ໍ, ແຜູ່ນຟມິ ສູ່ວນຫຼາຍແມູ່ນມີ ແຫງູ່ຼ ກາໍ ເນດີ ມາຈາກປໂີ ຕລຽມເຊງ່ິີ ລວມທງັ ນາ້ໍ ມນັ ດິບ ແລະ ກາ໊ ສທໍາມະຊາດເຊີິ່ງເປັນທາດໄຮໂດຄຼ າບອນທີ່ເກີດຂຶຼັ້ນ ເອງໂດຍທໍາມະຊາດໃຕ້ພັ້ຼນດິນ ແລະ ມີຄວາມສໍາຄັນ ຕ່ໍຊີວິດຂອງມະນຸດເພາະວູ່າມັນເປັນທງັ ແຫຼູ່ງພະລັງງານ ແລະ ແຫຼູ່ງວັດຖຸດິບສໍາລັບຜະລິດວັດສະດຸສັງເຄາະຕູ່າງໆ, ປີໂຕລຽມຈະຢູຸ່ໃນສະພາບເປັນກ໊າສ, ທາດແຫຼວ ຫຼ ແຂງແມູ່ນ ຂຶ້ຼັນຢູຸ່ກັບອຸນຫະພູມ, ຄວາມດັນ ແລະ ການຈັດລຽງຕົວຂອງຄາບອນໃນໂມເລກຸນ ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວທາດຄາບອນ ຈະມີຄາບອນບໍ່ເກີນ 4 ອາຕອມ, ມີສະພາບເປັນກາ໊ ສຖ້າມີຄາບອນລະຫວູາ່ ງ 5-19 ອາຕອມຈະມີສະພາບເປັນທາດ ແຫຼວຖາ້ ມຄີ າບອນຕັ້ງຼ ແຕູ່ 20 ອາຕອມຂຼັຶນ້ ໄປຈະເປັນທາດແຂງ. ການກັົ່ນລໍາດັບສູ່ວນນໍ້າມນັ ດບິ ເຮັດໃຫ້ເຮົາສາມາດແຍກທາດປະກອບໄຮໂດຼຄາບອນອອກເປນັ ສູວ່ ນຕູ່າງໆເຊີ່ງິ ພົບວູ່າມີປະລິມານທາດປະກອບໄຮໂດຼຄາບອນສາຍຍາວເກີນກວູ່າຄວາມຕ້ອງການ, ແຕູ່ພັດມີສາຍໄຮໂດຼຄາບອນ ສາຍສັ້ຼນທີ່ນາໍ ໄປໃຊ້ປະໂຫຍດຫາຼ ຍກວູາ່ ນັຼນ້ ຊໍ້າພັດມີໜ້ອຍຈຶ່ີງຕ້ອງນາໍ ເອົາທາດປະກອບໄຮໂດຼຄາບອນທີ່ເກີນຄວາມ ຕ້ອງການນັ້ຼນມາຜູ່ານຂະບວນການແຍກສະຫຼາຍເພ່ີອຕັດຄວາມຍາວນັ້ຼນໃຫ້ສັຼ້ນລົງໃຫ້ເປນັ ທາດປະກອບມຂີ ະໜາດ ນ້ອຍລົງເຊ່ັົນ ກ໊າວ ເອຕີແລນ ແລະ ໂປຼປີແລນເຊິີ່ງເປນັ ທາດຕ້ັຼງຕົັ້ຼນໃນການຜະລິດປະລາສະຕິກບາງຊະນິດໂດຍກ໊າສ ເຫ່າຼົ ນຈ້ັຼີ ະຖກສົງ່ ໄປຍງັ ໂຮງງານຜະລດິ ເມດັ ປະລາສະຕິກ ໍນ້ າມັ ນລດ ເືຼຊ້ ອເພີ ງຫຸ ງຕ້ ມ ແລະ ໍນ້ າມັ ນຍນ ທາດເຄມີ ຕິ່ າງໆ ໍນ້ າມັ ນລດ ແລະ ທາດ ເຄມີ ຕ່ິ າງໆ ໍນ້ າມັ ນລດບັ ນທຸ ກ ໍນ້ າມັ ນລດເຮັ ດວຽກສູ ງ ຂ້ ນໄປ ໍນ້ າມັ ນເ່ິຼືຄອງ ຂະບວນການຜະລິດເມັດປະລາສະຕິກແມູ່ນເລມີ່ ຈາກການນໍາເອົາທາດປະກອບໄຮໂດຼຄາບອນທີ່ມີຂະໜາດນ້ອຍເຊງ່ີິ ໄດຈ້ າກການກ່ົນັ ລະດັບສູວ່ ນຂອງນ້າໍ ມັນດິບມາທໍາປະຕກິ ລິ ິຍາກັນຈນົ ກາຍເປນັ ສາຍໂສຍ້ າວຮຽກວ່າູ ໂປລີແມເຊິ່ງີ ໂປ 75

ລີແມແຕູ່ລະຊະນິດສັງເຄາະໂດຍການໃຊ້ວັດຖຸດິບເລີ່ມຕົ້ຼັນທີ່ແຕກຕູ່າງກັນໄປເຮັດໃຫ້ໂປລີແມມີຄຸນລັກສະນະແຕກ ຕູ່າງກັນໂດຍໂປລີແມທ່ີສັງເຄາະໄດ້ນ້ຼີັຈະຖກນໍາໄປແປຮບູ ເປັນເມດັ ປະລາສະຕິກແລ້ວຜະລິດເປັນຜະລິດຕະພັນຕາູ່ ງໆ ຕ່ໍໄປເຊັົ່ນ ການຜະລິດເມັດປະລາສະຕິກໂປລີເອຕີແລນ (PE) ໂດຍເລີ່ມຕົັຼ້ນຈາກກ໊າສເອຕີແລນເຊິ່ີງຖກເກັບໄວ້ໃນ ຖັງປະຕກິ ິລຍິ າເມ່ີອຕ່ີມທາດເລັົ່ງປະຕກິ ິລິຍາລງົ ໄປຈະເກີດປະຕກິ ິລຍິ າຂັຶ້ຼນໂມເລກຸນຂະໜາດນ້ອຍໆຈໍານວນຫຼາຍຈະ ເຂ້ັາົຼ ມາຕກ່ໍ ັນເປັນໂມເລກຸນ ທຍີ່ າວກາຍເປັນ ໂປລີເອຕີແລນທມີ່ ີລັກສະນະເໝາະສົມສາໍ ລບັ ນາໍ ໄປໃຊ້ໃນການແປຮູບ ເປັນຜະລດິ ຕະພນັ ຕູ່າງໆເຊນົັ່ ຕຸກ, ຖົງ, ເຄ່ອີ ງຫຼິ້ັນເດັກເປນັ ຕົຼ້ັນ. ກາສເອີຕ ໂປີລເອີຕ ປະຕກິ ລິ ຍິ ແາສລງັ ນເຄາະໂປລແີ ມ ແລນ ປະຕິກິລຍິ າສັງເຄາະໂປລີແມ(polymerization) ແມນູ່ ປະຕິກິລິຍາເຄມີເຮດັ ໃຫ້ໂມໂນແມໂມເລກນຸ ນອ້ ຍໆເກດີ ປະຕກິ ລິ ິຍານາໍ ກັນເປນັ ສາຍໂສ້ຍາວຢຽດເຊິີງ່ ແບງູ່ ອອກເປນັ 2 ປະເພດຄ 1. ການສງັ ເຄາະໂປລແີ ມແບບໂສ້ ຫຼ ລວມຕວົ ຂະບວນການສັງເຄາະແບບລວມຕວົ ແມູ່ນເປັນການນາໍ ເອົາໂມໂນແມເຊງິ່ີ ເປັນທາດທມ່ີ ີໂມເລກຸນຂະໜາດນ້ອຍໆ ແລະ ບໍ່ອີ່ມຕົວໝາຍວູ່າມີພັນທະຄູ່ ຫຼ ພັນທະສາມຢຸູ່ໃນໂມເລກຸນທໍາປະຕິກິລິຍາເຊິີ່ງກັນ ແລະ ກັນຈົນກາຍເປັນໂມ ເລກຸນຂະໜາດໃຫຍູ່ເຊິີ່ງການທໍາປະຕິກິລິຍາແມູ່ນເລ່ີມຈາກໂມເລກຸນທີ່ມີພັນທະຄູ່ ຫຼ ພັນທະສາມຈະຖກຄວາມ ຮ້ອນ ແລະ ທາດເລັ່ົງປະຕິກິລິຍາ(catalyst) ທ່ີເໝາະສົມເຮັດໃຫ້ພັນທະ 1 ພັນທະແຕກຫັກເຊິີ່ງເຮັດໃຫ້ການທໍາ ປະຕິກິລິຍາຍຶດຕິດກັບພັນທະທີ່ແຕກຫັກອອກຂອງໂມເລກຸນທີ່ຢູຸ່ຂ້າງຄຽງກັນເກີດການຕໍ່ກັນຂອງແຕູ່ລະໂມເລກຸນ ວູ່ອງໄວຂັຼ້ຶນຈົນໄດໂ້ ມເລກນຸ ໃໝູ່ທ່ີມີລັກສະນະເປັນສາຍໂສ້ທີຍ່ າວຢຽດ, ການສັງເຄາະໂປລີແມແບບນຼີັ້ບ່ໍມີຜະລິດຕະ ພັນອ່ນີ ລຸດອອກມາໄດເ້ ຮດັ ໃຫ້ຈໍານວນອາຕອມຂອງທາດໂປລແີ ມເທາົ່ ກັບຈາໍ ນວນອາຕອມໃນໂມເລກຸນຂອງໂມໂນ ແມເຊນ່ົັ ໂປລເີ ອຕີແລນ, ໂປລີໂປປຼ ີແລນ 2. ການສງັ ເຄາະໂປລແີ ມແບບຂນັຼ້ ຫຼ ຄວບແໜນ້ ການສັງເຄາະແບບຄວບແໜນ້ ແມູ່ນເກດີ ຈາກໂມໂນແມ 2 ຊະນດິ ເຊງີ່ິ ແຕູ່ລະຊະນດິ ເປນັ ໂມເລກຸນຂະໜາດນ້ອຍ ແລະ ມີຈຸຟັງຊັນຄກັນຢຸ່າງໜ້ອຍ 2 ຈຸຢູຸ່ທ່ີປາຍສຸດຂອງໂມເລກຸນ ຫຼ ອາດເກີດຈາກໂມໂນແມຊະນິດດຽວທີ່ມີຈຸຟັງ 76

ຊນັ ແຕກຕູ່າງກນັ ທາໍ ປະຕກິ ິລຍິ າກນັ ເປັນໂມເລກຸນໃຫຍູ່ການສັງເຄາະໂປລີແມແບບນສຼັີ້ ູ່ວນໃຫຍູ່ຈະເກີດທາດທີ່ມີໂມ ເລກນຸ ຂະໜາດນອ້ ຍເຊ່ນັົ H2O, HCl ແລະ CH3OH ເປັນຜນົ ພອຍໄດເ້ ຊິງີ່ ເປນັ ສາເຫດໃຫ້ຈໍານວນອາຕອມຂອງ ທາດໃນຈຸຂອງໂປລີແມນ້ອຍກູ່ວາຈໍານວນອາຕອມໃນໂມເລກຸນຂອງໂມໂນແມ, ອີກຢຸ່າງໜ່ີຶງປະລາສະຕິກທ່ີເກີດ ການສັງເຄາະດວ້ ຍຂະບວນການຄວບແໜ້ນໄດແ້ ກູ່ນີລງົ ແລະ ໂປລີແອສແຕເປນັ ຕົຼັ້ນ. ໂມໂນແມ ໂປີລແມ ີນລງ 6,6 4. ຜນົ ກະທບົ ຕສ່ໍ ະພາບແວດລອ້ ມໃກຄ້ ຽງ ຜົນກະທົບທາງດາ້ ນບວກຕສ່ໍ ະພາບແວດລ້ອມ ການປະເມີນຜົນກະທບົ ທາງບວກຕສ່ໍ ະພາບແວດລ້ອມຂອງການນໍາເອົາປະລາສຕິກຍອູ່ ຍສະຫຼາຍໄດ້ນຼັ້ນມາ ໃຊ້ອີກເຊີິ່ງສາມາດເຮັດໄດ້ໂດຍວທິ ີວັດທະຈັກຊີວິດຂອງປະລາສຕກິ ຍອູ່ ຍສະຫາຼ ຍໄດທ້ າງຊວີ ະພາບເຊີ່ິງສາມາດປຽບ ກບັ ປະລາສຕກິ ທຜ່ີ ະລິດຈາກປໂີ ຕລຽມເຊີິງ່ ກ່ໍໃຫ້ເກີດປະໂຫຍດດັົ່ງນັີ້ຼ 1. ຄອມໂພສທີ່ໄດ້ຈາກການຍູ່ອຍສະຫຼາຍປະລາສຕິກທາງຊີວະພາບຮູ່ວມກັບຂີຼັ້ເຫຍຼັ້ອອົງຄະທາດອີ່ນໆ ສາມາດນໍາມາໃຊໃ້ ນການປບັ ປຸງຄຸນນະພາບຂອງດິນໂດຍຊູ່ວຍເພີ່ມທາດອົງຄະທາດ, ຄວາມຊ່ມູຸ ແລະ ທາດອາຫານ ໃຫ້ແກູ່ດິນ, ພ້ອມທັງຊູ່ວຍລົດປະລິມານການໃຊ້ປຸ໋ຍ, ລົດການເກີດພະຍາດໃນພດ, ການໝັກປະລາສຕິກຍູ່ອຍ ສະຫຼາຍໄດເ້ ຮັດໃຫ້ເກີດການໝນູ ວຽນຂອງທາດໃນຂະນະທີ່ການໃຊ້ປະລາສຕກິ ໝັກຕ້ອງກໍາຈດັ ດ້ວຍການເຜາົ . 2. ລຸດເນ້ຼັອທີ່ການໃຊ້ງານຂອງເຕົາເຜົາຂີຼັ້ເຫຍັ້ຼອໂດຍການໃຊ້ປະລາສຕິກຍູ່ອຍສະຫຼາຍໄດ້ທາງຊີວະພາບ ແລະ ຖົງທີ່ຍູ່ອຍສະຫຼາຍໄດ້ເຮັດໃຫ້ເພີ່ມສັກກາຍະພາບໃນການຍູ່ອຍສະຫຼາຍຂອງເສດອາຫານ ຫຼ ຂ້ັຼີເຫຍັຼ້ອອົງຄະ ທາດໃນບ່ໍຝັງກັບໄດ້ຖກນໍາມາໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກກ໊າສເມຕານ, ການໃຊ້ຟິມປະລາສຕິກຍູ່ອຍສະຫຼາຍທາງຊີວະພາບ 77

ເປນັ ວດັ ສະດຄຸ ມຸ ໜ້າບໍ່ຝັງກັບແທນດນິ ໃນແຕູ່ລະວັນເປັນການເພີ່ມເນ້ຼອັ ທີ່ໃຫ້ບໍ່ຝັງກັບເນີ່ອງຈາກວູ່າປິດໜ້າບ່ໍຝັງກັບ ດ້ວຍດິນທຸກວັນຈະໃຊເ້ ນອ້ຼັ ທລີ່ ວມ 25% ຂອງເນອ້ຼັ ທໃີ່ ນບ່ໍຝັງກບັ . 3. ການໃຊ້ພະລັງງານໃນການສັງເຄາະ ແລະ ຜະລິດປະລາສຕິກຍູ່ອຍສະຫຼາຍໄດ້ທາງຊີວະພາບໜ້ອຍກວູ່າ ການຜະລິດປະລາສຕິກທົ່ວໄປດັ່ົງຕາຕະລາງດ້ານລຸູ່ມໂດຍທຽບກັບພະລັງງານທີ່ໃຊ້ໃນການຜະລິດ HDPE ແລະ LDPE ໂດຍພະລັງງານທີ່ໃຊ້ໃນການຜະລິດ PHA ໃກ້ຄຽງກັບທີ່ໃຊ້ໃນການຜະລິດ PE ຫາກການຜະລິດປະລາສ ຕິກຍູ່ອຍສະຫຼາຍໄດ້ໂດຍໃຊ້ທາດອາຫານນໍ້າຕານໃນນໍ້າເສຍຈາກໂຮງງານຜະລິດແປ້ງ, ກາກນໍ້າຕານ, ພຶກຈະເຮັດ ໃຫ້ການໃຊພ້ ະລງັ ງານລຸດລົງ ຊະນດິ ປະລາສຕິກ ພະລງັ ງານທໃ່ີ ຊໃ້ ນການສັງເຄາະ (MJ/Kg) LDPE 81 PHA-fermentation process 81 HDPE 80 PCL 77 PVOH 58 PLA 57 TPS + 60% PCL 52 TPS + 52.5% PCL 48 TPS 25 TPS + 15% PVOH 25 4. ການປົດປຸ່ອຍກ໊າສເຮອນແກ້ວເປັນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ີງແວດລ້ອມທີ່ສໍາຄັນຈາກການໃຊ້ປະລາສຕິກຍູ່ອຍ ສະຫຼາຍໄດ້ທາງຊີວະພາບແຕູ່ຈາກການສຶກສາໂດຍວທິ ີປະເມີນວັດທະຈັກຕ້ັຼງແຕູ່ເລມີ່ ການຜະລິດຈົນເຖິງການກໍາຈດັ ພາຍຫຼັງການໃຊ້ງານແລ້ວພົບວູ່າປະລາສຕິກຍູ່ອຍສະຫຼາຍໄດ້ແລ້ວເກີດມີການປົດປຸ່ອຍກ໊າສຈາກເຮອນແກ້ວໃນ ປະລິມານທີ່ຕໍ່າກູ່ວາໂປລີເອຕີແລນເຊິີ່ງເຫັນໄດ້ຢຸ່າງຊັດເຈນໃນກລະນີເປັນພລາສຕິກທ່ີມີແປ້ງເປັນອົງປະກອບພຶຼ້ັນ ຖານເຊິ່ີງກ໊າສຄາບອນໄດອອກໄຊທ່ີເກີດຂຶ້ັຼນຈາກການຍູ່ອຍສະຫຼາຍຂອງພລາສຕິກຈະຖກໃຊ້ໄປໃນການເຕີບໂຕ ຂອງພດທີ່ຈະປູກຂຶ້ັຼນມາໃໝູ່ເຮັດໃຫ້ເກີດການໝູນວຽນກ໊າສຄາບອນໄດອອກໄຊໃນທໍາມະຊາດເຊິ່ີງເປັນສູ່ວນໜ່ຶີງ ຂອງວດັ ທະຈກັ ຄາບອນເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມສົມດນູ ຂອງປະລມິ ານກາ໊ ສຄາບອນໄດອອກໄຊໃນບັນຍາກາດ 78

ຊະນດິ ປະລາສຕິກ ປະລມິ ານການປດົ ປ່ອຸ ຍກ໊າສເຮອນແກ້ວ PCL *10 (Kg CO2 eq./Kg) LDPE HDPE 53 PVOH 50 49 42 TPS + 60%PCL 36 TPS + 52.5% PCL 33 TPS + 15% PVOH 17 Mater Bi TM film grade 12 Thermoplastic starch 11 Mater Bi TM foam grade 9 PLA NA PLA-ferment NA ປະເພດຂອງພລາສຕກິ ຖາ້ ຫາກແບູງ່ ພລາສຕກິ ຕາມຄວາມຮອ້ ນເຮາົ ສາມາດແບງູ່ ອອກເປນັ 2 ປະເພດຄ 1. ເທີໂມປະລາສຕກິ (Thermoplastic) ໂປລີແມຊະນິດນ້ີັຼຈະມີໂຄງສ້າງໂມເລກຸນຂອງສາຍໂສ້ໂປລີແມເປັນແບບເສັ້ຼນຊ່ີ ຫຼ ກິີ່ງສັ້ຼນໆສາມາດ ລະລາຍໄດດ້ ີໃນຕົວເຮັດໃຫ້ລະລາຍບາງຊະນດິ ໃນເມອີ່ ໄດຮ້ ບັ ຄວາມຮອ້ ນຈະອອູ່ ນຕົວລົງ ແລະ ເປິອ່ ຍເປັນທາດແຫຼວ ໜຽວເນ່ອີ ງຈາກວູາ່ ໂມເລກນຸ ຂອງໂປລີແມທີ່ຝັ້ນຶ ກັນຢຸູ່ສາມາດເຄອີ່ ນທໄ່ີ ປມາໄດງ້ ່າູ ຍຂຶັ້ນຼ ໃນເມ່ີອໄດຮ້ ບັ ຄວາມຮອ້ ນ ແລະ ເມ່ີອເຢັນຕວົ ລົງກຈະແຂງຕົວເຊິ່ີງການເປ່ິອຍ ແລະ ເຢັນຕົວນຼັ້ີສາມາດເກດີ ກັບໄປກັບມາໄດ້ໂດຍບ່ໍເຮັດໃຫ້ຄນຸ ລັກສະນະທາງເຄມີ ແລະ ທາງຟິຊິກ ຫຼ ໂຄງສ້າງຂອງໂປລີແມປຸ່ຽນແປງຫຼາຍປານໃດ, ປະລາສຕິກປະເພດນສັ້ີຼ າມາດ ແປຮູບໂດຍການສີດໃນເວລາທີ່ປະລາສຕິກອູ່ອນຕົວລົງ ແລະ ໄຫຼໄດ້ດ້ວຍຄວາມຮ້ອນ ແລະ ຄວາມດັນເຂົັ້ຼາໄປໃນ ແມູ່ແບບຕາມຄວາມຕ້ອງການ, ຫຼັງຈາກພລາສຕິກໄຫຼເຂົຼ້ັາໄປເຕມັ ແມູ່ແບບແລ້ວຈະເຮັດໃຫ້ເຢັນຕົວລົງ ແລະ ຖອດ ອອກຈາກແມູ່ແບບແລ້ວນໍາໄປໃຊ້ໄດ້, ເມີ່ອໃຊ້ແລ້ວສາມາດນໍາມາຜະລິດຄນໃໝູ່ໄດ້ອີກໂດຍການບົດ ແລະ ຫຼອມ 79

ດວ້ ຍຄວາມຮ້ອນແຕູ່ຜະລິດຕະພັນທີ່ຜະລດິ ຄນໃໝູ່ນບຼັີ້ ໍ່ສາມາດໃຊ້ກັບອຸນຫະພມູ ສູງໄດເ້ ພາະຈະເຮັດໃຫ້ບດິ ບ້ຽວເຊ່ົັນ ຕຸກນາ້ໍ ດີມ່ , ຕກຸ ປະເພດຕາູ່ ງໆ 2. ເທີໂມສິດຕິ່ີງ ໂປລີແມປະເພດນຈີຼັ້ ະມີໂຄງສ້າງແບບດາງແຫເຊ່ີິງຈະເປອິ່ ຍໄດໃ້ ນຂຼ້ັນຕອນການແປຮບູ ເທີ່ອທາໍ ອິດເທາ່ົ ນ້ັຼນເຊ່ງິີ ໃນຂັຼ້ນຕອນນຈີຼັ້ ະມປີ ະຕິກລິ ິຍາເຄມີເກດີ ຂັ້ຶນຼ ເຮັດໃຫ້ເກດີ ພນັ ທະເຊ່ີອມໂຍງລະຫວ່າູ ງໂມເລກຸນເຮດັ ໃຫ້ໂປລີ ແມມີຮູບຮູ່າງທ່ີຖາວອນບ່ໍສາມາດເປ່ິອຍໄດ້ອີກແຕູ່ຖ້າໄດ້ຮັບຄວາມຮ້ອນສູງເກີນໄປຈະເຮັດໃຫ້ພັນທະລະຫວູ່າງອາ ຕອມໃນໂມເລກນຸ ແຕກອອກທາດທີ່ມີຄນຸ ລັກສະນະທີ່ບ່ໍເປນັ ໂປລີແມຕໄ່ໍ ປອກີ . ການຜະລດິ ປະລາສຕິກຊະນິດເທີໂມ ເຊດຈະຕູ່າງຈາກປະລາສຕິກເທີໂມປະລາສຕກິ ຄ ໃນຂຼ້ນັ ຕອນທໍາອິດຕ້ອງເຮດັ ໃຫ້ເກີດປະຕິກິລຍິ າໂປລີແມໄຮເຊຊັນ ພຽງບາງສູ່ວນມີການເຊ່ີອມໂຍງໂມເລກຸນເກີດຂຶ້ັຼນເລັກນ້ອຍ ແລະ ສາມາດເປິ່ອຍໃນເມ່ີອໄດ້ຮັບຄວາມຮ້ອນຈຶີ່ງ ສາມາດແປຮູບພາຍໃຕ້ຄວາມດັນ ແລະ ອຸນຫະພູມສງູ ໄດ້ ເມ່ີອຜະລດິ ຕະພັນມີຮູບຮ່າູ ງຕາມທີ່ຕ້ອງການແລ້ວໃຫ້ຢຸດ ອຸນຫະພູມໄວ້ປະມານ 200-300 ອົງສາເຊເພີ່ອໃຫ້ໄດ້ໂຄງສ້າງແບບດາງແຫທີ່ແຂງແຮງຈາກນັຼ້ນສາມາດນໍາຜະລດິ ຕະພັນອອກຈາກແບບໂດຍບ່ໍຈໍາເປັນໃຫ້ເຢັນຕົວເນ່ີອງຈາກວູ່າມັນຈະແຂງຢຸູ່ໃນແມູ່ແບບ, ດັົ່ງນັຼ້ນການສະໜອງ ຄວາມຮ້ອນໃນຂະບວນການຜະລິດພັດວູ່າກບັ ກາຍມາເປັນການເຮັດໃຫ້ຜະລິດຕະພນັ ແຂງຕົວແຕູ່ຜະລິດຕະພັນທ່ີໄດ້ ບໍ່ສາມາດນາໍ ມາຜະລິດຄນໃໝູ່ໄດ້ອກີ , ຖ້າຫາກວາູ່ ສະໜອງຄວາມຮອ້ ນສູງເກີນໄປຈະເຮດັ ໃຫ້ພລາສຕິກສະຫຼາຍຕົວ ຫຼ ໄໝ້ໂດຍບ່ໍເກດີ ການເປອິ່ ຍເລີຍເຊ່ົນັ ເບກເກີໄລ, ເມລາມນິ ,… ຕາຕະລາງສະແດງຄວາມແຕກຕູາ່ ງລະຫວູ່າງເທີໂມປະລາສຕິກ ແລະ ເທີໂມເຊດ ເທີໂມປະລາສຕກິ ເທີໂມເຊດ 1. ເປນັ ໂປລແີ ມແບບເສນັຼ້ 1. ເປນັ ໂປລີແມແບບດາງແຫ 80

2. ອອູ່ ນຕວົ ຫຼ ເປອ່ິ ຍເມ່ີອໄດ້ຮບັ ຄວາມຮ້ອນ 2. ແຂງຕົວເມີອ່ ໄດຮ້ ັບຄວາມຮ້ອນ 3. ຕອ້ ງເຮັດໃຫ້ເຢັນກອູ່ ນນໍາອອກຈາກແບບ 3. ນໍາອອກຈາກແບບໂດຍບ່ໍຖາ້ ໃຫ້ເຢນັ 4. ບໍ່ເກີດປະຕກິ ລິ ຍິ າໄຮເຊຊັນໃນແມູ່ແບບ 4. ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າໂປລີແມໄຮເຊຊັນໃນແມູແ່ ບບ 5. ນໍາມາຜະລດິ ຄນໃໝູ່ໄດ້ 5.ບໍ່ສາມາດນາໍ ມາຜະລດິ ຄນໃໝູ່ໄດ້ ພລາສຕກິ ໃນປດັ ຈບຸ ນັ ຜະລິດຕະພັນທ່ີໃຊ້ໃນປັດຈຸບັນມີຫຼາຍຊະນິດສາມາດນໍາມາຜະລິດຄນໃໝູ່ໄດ້ຈຶ່ີງມີການໝາຍຕົວເລກໃສູ່ ໃນຜະລິດຕະພັນເພ່ີອໃຫ້ສະດວກຕ່ໍການແບູ່ງປະເພດເຊິ່ີງຕົວເລກທັງ 7 ຈະຢູຸ່ໃນສັນຍາລັກຮູບສາມລູ່ຽມທີ່ມີລູກ ສອນຊັຼ້ີໄປທາງດຽວກັນສູ່ວນຫຼາຍມກັ ໃສູ່ໄວ້ກຼນັ້ົ ພາສະນະດ່ງັົ ນ:ີ້ຼັ 1. ໂປລເີ ອຕີແລນເຕຕາຟຕາເລດ(Poly (ethylene terephthalate), PET) PET ທົນຕແໍ່ ຮງກະທົບ, ບ່ໍແຕກງູ່າຍ, ໃສ, ສາມາດເບ່ີິງເຫນັ ສ່ງິີ ທບີ່ ັນຈຸຢຂູຸ່ າ້ ງໃນຈີຶງ່ ນິຍົມໃຊ້ບນັ ຈຸນາ້ໍ ດມີ່ຶ , ນໍາ້ ມນັ ພດ, ເຄອ່ີ ງສໍາອາງ, ບນັ ຈຸນໍ້າອດັ ລມົ . ຜະລິດຕະພນັ ປະເພດນ້ີັຼສາມາດນາໍ ມາດຜະລິດຄນໃໝໄູ່ ດ້ເຊງ່ິີ ນໍາມາຜະລດິ ເປັນ ເສນ້ັຼ ໃຍເຮດັ ເສ້ັຼອກັນໜາວ, ພມົ , ເສັນຼ້ ໃຍສັງເຄາະສໍາລບັ ຍັດໝອນ, ເສອ້ັຼ ຫນຼິັ້ ສະກີ 2. ໂປລເີ ອຕີແລນຄວາມໜາແໜນ້ ສງູ (High density polyethylene, HDPE) HDPE ໂປລີເອຕີແລນຄວາມໜາແໜ້ນສູງມີໂຄງສ້າງໂມເລກຸນແບບເສັ້ຼນຊ່ີຂ້ອນຂ້າງແຂງ, ບ່ໍແຕກຫັກງູ່າຍ, ສວູ່ ນໃຫຍູ່ມສີ ີສັນສວຍງາມຍົກເວັນ້ຼ ຕຸກນໍາ້ ດຶີ່ມຈະມົວກວູ່ າຕຸກPET, ລາຄາຖກ, ແປຮບູ ໄດງ້ າູ່ ຍ, ທນົ ຕທໍ່ າດເຄມີໃຊ້ ບັນຈຸນໍ້າຢາທໍາຄວາມສະອາດ, ແຊມພູ, ແປ້ງເດັກ, ຖົງຫີັ້ຼວ, ບັນຈຸນົມ. ຜະລິດຕະພັນປະເພດນຼ້ັີສາມາດນໍາມາຜະລດິ ຄນໃໝໄູ່ ດເ້ ຊັ່ນົ ຜະລິດຕຸກໃສູ່ນ້ໍາຢາຊກັ ເຄີ່ອງ, ໄມ້ທຽມເພ່ອີ ເຮດັ ຕັ່ົງນງ່ັົ ໃນສວນ. 3. ໂປລີວນິ ິລກໄຼ ລ (Poly (vinyl chloride), PVC) PVC ເປັນ ປະລາສຕກິ ແຂງ ໃຊ້ຜະລດິ ທໍ່ນໍາ້ ປະປາ, 81

ເຮັດສາຍຢາງໃສ, ແຜູ່ນຟິລສໍາລັບຫໍ່ອາຫານ, ຜ້າກັ້ຼນໃນຫ້ອງອາບນໍ້າ, ແຜູ່ນກະເບຼັ້ອງຢາງ, ປະລາສຕິກປູໂຕະ, ຕຸກ ໃສູ່ແຊມພູ, PVC ເປັນປະລາສຕິກສາມາດນໍາມາຜະລິດຄນໃໝູ່ໄດ້ເຊັ່ົນ ປະຕູໜ້າຕູ່າງ, ວົງກົບ, ໜັງທຽມ, ຈວຍ ຈາລະຈອນ, ເຟນີ ີເຈ,ີ ມ້ານັງົ່ . 4. ໂປລີເອຕີແລນຄວາມໜາແໜ້ນຕໍ່າ (Low density polyethylene, LDPE) ເປນັ ປະລາສຕິກທີ່ນ້ມຼັິ , ສາມາດ ຢດໄດຫ້ ຼາຍ, ໃສໃຊຜ້ ະລິດຟລິ ຫ່ໍອາຫານ, ຖົງບນັ ຈຸອາຫານ. ຜະລດິ ຕະພັນຊະນດິ ນສີ້ັຼ າມາດນາໍ ມາຜະລດິ ຄນໃໝູ່ໄດ້ ເຊນັົ່ ຖງົ ໃສູ່ຂັີຼ້ເຫຍຼ້ອັ 5. ໂປລໂີ ປປຼ ແີ ລນ(Polypropylene, PP) ເປັນປະລາສຕິກທແີ່ ຂງ, ທົນຕກ່ໍ ານກະທບົ , ທນົ ຕທ່ໍ າດເຄມີ, ທນົ ຕຄໍ່ ວາມຮອ້ ນ ແລະ ນໍ້າມນັ , ໃຊ້ຜະລິດພາສະນະບນັ ຈຸອາຫານ, ໂຟມ, ຊາມ, ຈານ, ຖັງ, ກະຊ້າ, ຜະລດິ ຕະພັນ ຊະນິດນສຼ້ີັ າມາດນາໍ ມາຜະລິດຄນໃໝູ່ໄດເ້ ຊົັ່ນ ຜະລິດເຮັດພາສະນະບນັ ຈຸໝ້ໍໄຟລົດ, ສຼັິ້ນສວູ່ ນລົດເຊັົ່ນ ກັນຊນົ . 6. ໂປລີສະຕແີ ລນ(Polystyrene, PS) ເປນັ ປະລາສຕິກແຂງ, ໃສແຕູ່ຜູອ່ ຍແຕກງູ່າຍໃຊ້ຜະລດິ ກະແຊດັ , ສໍາລີ, ກບັ ບັນຈຸໝູຫຍອງ, ໂຟມໃສູ່ອາຫານ. ສາມາດນໍາມາຜະລດິ ຄນໃໝໄູ່ ດເ້ ຊນົ່ັ ກັງເກາະເຄອ່ີ ງ, ໄມບ້ ນັ ທດັ ,… 82

7. ປະລາສຕິກອີ່ນໆ ທ່ີບໍ່ແມູນ່ 6 ຊະນິດທໍາອດິ ທ່ີກາູ່ ວມານຼັນ້ ຍງັ ມີປະລາສຕກິ ຫຼາຍຢຸ່າງທໃີ່ ຊ້ຢູຸໃ່ ນເຮອນ ສາມາດ ນໍາມາຜະລດິ ຄນໃໝູ່ໄດ,້ ນອກຈາກໝາຍຕົວເລກແລ້ວ ຍັງໝາຍເປັນພາສາອັງກິດໃສູ່ອກີ ເພີ່ອສະດວກໃນ ການແຍກແຍະ ແລະ ນໍາມາຜະລິດຄນໃໝ່ເູ ຊັົນ່ ໂປລີຄາໂບເນດ (Polycarbonate, PC) ຜົນກະທບົ ດາ້ ນລບົ 1. ກໍ່ໃຫ້ເກີດມົນພາວະທາງນໍ້າຈາກການເພຼ້ີັມຂອງຄູ່າຄວາມຕ້ອງການອອກຊີເຈນທາງຊີວະເຄມີ (biological oxygen demand, BOD) ແລະ ຄູ່າຄວາມຕ້ອງການທາງເຄມີ(chemical oxygen demand, COD) ອັນເນີ່ອງມາຈາກປະລິມານທາດອົງຄະທາດ ຫຼ ທາດອາຫານໃນແຫຼູ່ງນໍ້າໃນປະລິມານສູງເຮັດໃຫ້ຈຸລິນຊມີ ີ ຄວາມຕອ້ ງການໃຊ້ອອກຊີເຈນໃນນໍ້າສູງຂັນຶຼ້ , ກ່ໃໍ ຫ້ເກີດການປ່ຽຸ ນແປງຂອງລະບບົ ນິເວດທາງນາ້ໍ . 2. ເກດີ ການປົນເປ້ອຶ ນຂອງຜະລິດຕະພນັ ທີໄ່ ດຈ້ າກການຍອູ່ ຍສະຫາຼ ຍຂອງປະລາສຕກິ ໃນສະພາບແວດ ລອ້ ມເຊັົ່ນ ການຝງັ ກັບ, ຄອມພົສເຊີ່ງິ ເຮັດໃຫ້ທາດເຕີມແຕູງ່ ລວມທັງສ,ີ ທາດຄະຕະລສິ ຕົກຄາ້ ງຮົວ່ ໄຫຼ ປນົ ເປ້ຶອນ ໄປກບັ ນາ້ໍ ໃຕ້ດນິ ແລະ ເທິງໜາ້ ດິນແລ້ວເກີດພິດຕລ່ໍ ະບບົ ນເິ ວດ. 3. ເກີດມົນພາວະຈາກຂັ້ີຼເຫຍຼ້ັອອັນເນີ່ອງມາຈາກການໃຊ້ພລາສຕິກຍູ່ອຍສະຫຼາຍໄດ້ທາງຊີວະພາບທີ່ຖກ ຖິຼັ້ມ ຫຼ ຕົກເຮູ່ຍລົງໃນສິີ່ງແວດລ້ອມທີ່ມີສະພາບບ່ໍເໝາະສົມຕໍ່ການຍູ່ອຍສະຫຼາຍເຊັົ່ນ ຖກລົມພັດ ແລະ ຕິດຄ້າງຢຸູ່ ເທິງງູ່າໄມ້ເຊິີ່ງມີປະລິມານຈຸລິນຊີບໍ່ພຽງພທີ່ຈະສະຫຼາຍ, ນອກຈາກນ້ຼີັການໃຊ້ປະລາສຕິກຍູ່ອຍສະຫຼາຍໄດ້ອາດເຮັດ ໃຫ້ຜູ້ບລິໂພກເຂົຼ້ັາໃຈຜິດວູ່າຈະສາມາດກໍາຈັດໄດ້ງູ່າຍ ແລະ ວູ່ອງໄວເຮັດໃຫ້ເກີດມີການຊົມໃຊ້ຫຼາຍຂຶຼ້ັນ ແລະ ປະ ລາສຕິກຍູ່ອຍສະຫຼາຍໄດ້ບາງຊະນິດອາດໃຊ້ເວລາດົນນານໃນການຍູ່ອຍສະຫຼາຍທາງຊີວະພາບຢຸ່າງສົມບູນລົງໄດ້ ແລະ ກໍ່ໃຫ້ເກີດອັນຕະລາຍຕໍ່ສັດທີ່ກນກິນປະລາສຕິກເຂົຼ້ັາໄປເນ່ີອງຈາກວູາ່ ບ່ໍສາມາດຍູ່ອຍສະຫຼາຍໄດ້ຢູຸ່ໃນກະເພາະ ອາຫານຂອງສັດ. 83

4. ຄວາມເປັນພິດຂອງຄອມພົສທີ່ໄດ້ຈາກການໝັກປະລາສຕິກຍູ່ອຍສະຫຼາຍໄດ້ທາງຊີວະພາບເນ່ີອງມີ ທາດເຄມີຕົກຄ້າງ ຫຼ ການໃຊ້ທາດເຕີມແຕູ່ງທີ່ມີຄວາມເປັນພິດເຊິງີ່ ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ພດ ແລະ ສັດທີ່ອາໄສຢຸູ່ໃນດິນ ເຊັ່ົນ ຂີັຼ້ກະເດອນ, ດັົ່ງນັຼ້ນຈຶ່ີງຕ້ອງໄດ້ສຶກສາຄວາມເປັນພິດ (toxi city) ຂອງຄອມພົສ, ສິຼັ້ນສູ່ວນທີ່ເກີດການຫັກ ເປັນປຸ່ຽງນ້ອຍໆຈະເກີດການສະສົມຢຸູ່ໃນດິນທີ່ນໍາໃຊ້ເຂົຼັ້າໃນການກະເສດໃນປະລິມານເລັກນ້ອຍຈະຊູ່ວຍໃຫ້ເກີດ ການໝູນວຽນຂອງອາກາດໄດ້ດີຈ່ຶີງມັກນິຍົມໃຊ້ໃນສວນດອກໄມ້, ສວນອາງຸູ່ນ ເພ່ີອຊູ່ວຍໃນການປັບສະພາບຂອງ ດິນ, ແຕູ່ເຖິງຢຸ່າງໃດກຕາມອາດເກີດການສະສົມຂອງເສດປະລາສຕິກໃນດິນຫຼາຍຂຶຼັ້ນອາດສົ່ງຜົນຕຄ່ໍ ນຸ ນະພາບຂອງ ດິນ ແລະ ປະລມິ ານຂອງຜົນຜະລດິ ໄດ.້ 5. ເກີດທາດປະກອບທ່ີບໍ່ສາມາດຍູ່ອຍສະຫຼາຍເຊັົ່ນ ທາດປະກອບປະເພດ ແອໂຣແມຕິກຈາກການຍູ່ອຍ ສະຫຼາຍຂອງປະລາສຕິກບາງຊະນິດເຊັົ່ນ AACs ໂດຍສູ່ວນທ່ີເປັນວົງແຫວນແອໂຣແມຕິກໃນໂປລີແມຈະເກີດການ ປຸ່ຽນແປງເປນັ ທາດຂະໜາດນ້ອຍເຊັົນ່ ອາຊດິ ເທເຣຟຕາລິກ TPAເຊ່ີງິ ມນັ ຍອູ່ ຍສະຫາຼ ຍທາງຊວີ ະເຄມີບ່ໍໄດດ້ ີ. 6. ການຕົກຄາ້ ງ ຂອງທາດເຕມີ ແຕູ່ງ ທຕ່ີ ່ີມລົງໃນປະລາສຕິກ ຍູອ່ ຍສະຫາຼ ຍໄດ້ ເພີ່ອປັບຄຸນລັກສະນະ ໃຫ້ເ ໝາະສົມກັບການໃຊ້ງານເຊັົ່ນດຽວກັນກັບປະລາສຕິກເກີດການຍູ່ອຍສະຫຼາຍທາດເຕີມແຕງູ່ ເຫຼົ່ານ້ຼັີອາດປົນເປ້ຶອນຢຸູ່ ໃນສະພາບແວດລ້ອມໄດ້ເຊັົ່ນ ທາດຊູ່ວຍໃນການປະສົມປະລາສຕິກຕູ່າງໆເຂົ້ຼັາໃສູ່ກັນເຊັົ່ນ methylene diisocyanate (MDI), glycerol, sorbital, propylene glycol, ethylene glycol, polyethylene glycol, triethyl citrate ແລະ triacetine ທາດທ່ີເພິີ່ນມັກຕີມ່ ລົງປະລາສຕິກສວູ່ ນໃຫຍູ່ແມ່ນູ ທາດອົງຄະທາດຈຶີ່ງມັກເກດີ ການສະສມົ ໃນດິນ ແລະ ສະພາບແວດລອ້ ມ. ຄໍາຖາມ 1. ປະລາສຕກິ ມີປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາຄແນວໃດ? 2. ຈງົ່ ບອກແຈ້ງວັດຖດຸ ບິ , ອປຸ ະກອນ ແລະ ຂ້ັນຼ ຕອນການຜະລິດສີ? 3. ປະຕກິ ລິ ຍິ າສັງເຄາະໂປລແີ ມມຈີ ກັ ປະເພດ? ຄປະເພດໃດແດ?ູ່ ເວຼັົ້າແຈງ້ ແຕູລ່ ະປະເພດ 4. ເວົ້ຼັາແຈງ້ ຜນົ ກະທບົ ຕໍສ່ ະພາບແວດລອ້ ມມີຄແນວໃດ? 5. ປະລາສຕິກແບູງ່ ອອກເປັນຈກັ ປະເພດ? ຄປະເພດໃດແດ?ູ່ ເວຼາົັ້ ແຈ້ງແຕູລ່ ະປະເພດ 6. ເວົຼັ້າລະອຽດປະລາສຕິກແຕູລ່ ະປະເພດໃນປະຈຸບນັ ມຄີ ແນວໃດ? 7. ບອກຜນົ ກະທບົ ດາ້ ນລບົ ມຄີ ແນວໃດ? 84

ບດົ ທີ 12 ກາ໊ ສ ແລະ ອກົ ຊແີ ຊນ 1. ປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາ ຄົນເຮົາ, ສັດ ແລະ ພດເກີດມີຊີວິດຂຶ້ຼັນມາກລ້ວນແຕູ່ຫາຍໃຈເອົາອົກຊີ, ອົກຊີເປັນທາດທ່ີນໍາໃຊ້ ແລະ ຜະລິດ ຂຶຼັ້ນຢຸ່າງບ່ໍຢຸດຢັ້ຶງ, ອົກຊີແຊນແມູ່ນທາດມູນໜຶ່ີງທີ່ບັນຈຸຫຼາຍໃນໂລກຂອງພວກເຮົາເຊິີ່ງກວມເອົາເຖິງ 49%ຂອງ ມວນສານເປອກໂລກທັງໝົດ, ໃນນັ້ຼນມັນບັນຈຸຢຸູ່ໃນບັນຍາກາດ, ນໍ້າ, ອາກາດບັນຈຸອົກຊີແຊນເຖິງ 21%ຂອງບລິ ມາດ. ອກົ ຊີແຊນຂອງອາກາດຖກນໍາໃຊ້ຢ່າຸ ງບ່ໍຢຸດຢຶັ້ງເຂັາົຼ້ ໃນປະກົດການຫາຍໃຈ, ການເຜາົ ໄໝ,້ ການເນ່ົາເປ່ິອຍ, ການຫຼູ້ຍຫ້ຽນ ແລະ ອີ່ນໆ, ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ຼນປະລິມານຂອງມັນຢຸູ່ໃນອາກາດຈະມີການຜະລິດຂຶຼັ້ນມາໃໝູ່ເລັຼ້ອຍໆຢຸ່າງ ລຽນຕິດພາຍໃຕ້ແສງສະຫວ່າູ ງຂອງດວງຕາເວັນຍ້ອນອາໄສຂະບວນການບໍາລງຸ ລ້ຽງດັົ່ງກາູ່ ວນັຼນ້ ບັນດາພຶກສາສາດກ ຈະປ່ອຸ ຍອົກຊີແຊນອອກມາຫາຼ ຍກວູ່ າ 6 ເທົາ່ ຂອງປະລິມານທີ່ມັນໄດ້ນາໍ ໃຊ້ເຂຼັາ້ົ ໃນການບໍາລຸງລຽ້ ງກຄຂະບວນການ ສັງເຄາະແສງ, ອົກຊີແຊນພົບເຫັນໃນພາວະທາດປະສົມຢູຸ່ໃນທໍາມະຊາດເປັນຕົຼ້ັນແມູ່ນໃນທາດປະສົມຂອງນໍ້າ, ໃນ ທາດປະສມົ ແຮູ່ທາດອະນົງຄະທາດ ແລະ ໃນຮູ່າງກາຍທມີ່ ີຊວີ ດິ . ນາໍ້ ບນັ ຈຸອົກຊີແຊນເຖິງ 88,89%ຂອງມວນສານ, ໃນພາກສູ່ວນເປອກໂລກ, ຮູ່າງກາຍຂອງຄົນເຮົາບັນຈຸອົກຊີແຊນເຖິງ 47,3%ຂອງມວນສານພາຍໃຊ້ຮູບຮູ່າງອົກ ຊິດ ແລະ ເກອທບີ່ ັນຈຸອົກຊີແຊນ, ອົກຊແີ ຊນແມູ່ນທາດມູນໜ່ຶີງທີ່ສີິງ່ ທມ່ີ ີຊວີ ິດບໍ່ສາມາດຂາດໄດເ້ ຊ່ງີິ ບັນດາຮູ່າງກາຍ ທີ່ມຊີ ວີ ິດແມ່ນູ ບນັ ຈຸອກົ ຊີແຊນເຖິງ 65%ຂອງມວນສານ. ອົກຊີແຊນເປັນທາດທີ່ສໍາຄັນຕົຼັ້ນຕຂອງໂຮງຈັກໂຮງງານ, ເຕັກນິກ, ເຄີ່ອງເຜົາໄໝ້ພິເສດເຊິ່ີງໃນນັ້ຼນທາດ ອາຍທໃີ່ ຫ້ການເຜາົ ໄໝຢ້ ຸູ່ໃນກະແສຂອງອກົ ຊແີ ຊນສົດຈະໃຫ້ອຸນຫະພມູ ຫຼາຍກວ່າູ ອຸນຫະພູມຈາກແປວໄຟຂອງອົກຊີ ແຊນໃນອາກາດ, ແປວໄຟຂອງຮໂີ ດແຼ ຊນທຖີ່ ກເຜົາໄໝ້ຢູຸ່ໃນກະແສຂອງທາດອກົ ຊີແຊນຈະມີອຸນຫະພູມເຖງິ 2000 ອົງສາເຊເຊ່ິີງແປວໄຟຂອງທາດອາຍດົງັ່ ກາູ່ ວນແ້ີັຼ ມູ່ນຖກນໍາໃຊ້ເຂາ້ັົຼ ໃນການຈອດ ແລະ ຕັດໂລຫະ, ໃຊ້ເພີ່ອເຮັດໃຫ້ປາ ລາຕິນ, ແກ້ວນາງຝານ, ບັນດາວດັ ຖຸທາດອີນ່ ໆທີລ່ ະລາຍຍາກນັ້ຼນເປິອ່ ຍ. ເພນີິ່ ນາໍ ໃຊ້ອົກຊແີ ຊນແຫຼວ ແລະ ອາກາດ ແຫຼວທີ່ບັນຈຸມີອົກຊີແຊນຫຼາຍເພ່ີອປຸງແຕູ່ງທາດສົມປົນທ່ີລະເບີດ(ແຕກ), ຄວາມແຮງຂອງທາດລະເບີດດັົ່ງກູ່າວ ແມູ່ນໃຊ້ເຂົຼັ້າໃນການຂຸດຄົັ້ຼນບ່ໍແຮູ່. ເພິີ່ນນໍາໃຊ້ອົກຊີແຊນແຫຼວບັນຈຸເຂົຼ້ັາໃນລູກປນເຊິີ່ງເຮັດໃຫ້ເກີດການເຜົາໄໝ້ ເຊັົ່ນ ເຟອງ, ຫຍ້າ, ຂ້ັຼີເລ່ີອຍ, ຖູ່ານດ້ວຍການຕ່ໍສົຼ້ັນແກັບໃສູ່ກະແສໄຟຟ້າ, ກູ່ອນນໍາໃຊ້ລູກປນແມູ່ນຕ້ອງຖກສາກ ໂດຍທັນທີດ້ວຍການຈຸູ່ມມັນລົງໃນອົກຊີແຊນແຫຼວ, ອົກຊີແຊນແຫຼວແມູ່ນໜຶີ່ງໃນບັນດາທາດປະສົມທ່ີຖກນໍາໃຊ້ ເຂົ້ັຼາໃນການສ່ົງຍານອາວະກາດ, ນອກຈາກນັ້ຼນອົກຊີແຊນແຫຼວຍັງຊູ່ວຍເຮັດໃຫ້ເກີດການປະຕິກິລິຍາທາງເຄມີແຮງ ຂຶັ້ນຼ ໂດຍສະເພາະຢູ່ໃຸ ນຍົນ, ກໍາປນັ່ ດໍານາ້ໍ , ບງ້ັຼ ອົກຊີໃນການຂດຸ ຄົັນ້ຼ ແລະ ໃນໂຮງໝ. 85

ອົກຊີແຊນເປັນທາດອາຍບ່ໍມີສີ, ບໍ່ມີລົດຊາດ, ບ່ໍມີກິີ່ນ, ລະລາຍໃນນໍ້າໜ້ອຍເຊິີ່ງອົກຊີແຊນ 3 ບລິມາດ ລະລາຍໃນນໍ້າໄດ້ 100 ບ ລິມາດຢູຸ່ອຸນຫະພູມ 20 ອົງສາເຊພາຍໃຕ້ຄວາມດັນທໍາມະດາ, ກາຍເປັນແຫຼວຢູຸ່ ອຸນຫະພູມ -182,96 ອົງສາເຊ ແລະ ກາຍເປັນແຂງຢູຸ່ອຸນຫະພູມ -218,9 ອົງສາເຊ, ອົກຊີແຊນມີສີຟ້າຈາງຢຸູ່ໃນ ພາວະແຫວຼ ແລະ ແຂງ, ໂມເລກຸນຂອງມນັ ປະກອບດວ້ ຍ 2 ປະລະມະນູທບ່ີ ໍ່ມຂີ ວຼັ້ນ. ອກົ ຊແີ ຊນເປັນສວູ່ ນປະກອບທ່ີ ສໍາຄນັ ແລະ ມີປະລມິ ານ ເປນັ ອັນດບັ 2 ໃນສູວ່ ນປະກອບ ຂອງບນັ ຍາກາດໂລກ ເຊິງ່ີ ມີປະມານ 20,94% ໂດຍ ປະລມິ ານ. 2. ອຸປະກອນ ແລະ ອງົ ປະກອບທ່ີສາໍ ຄນັ ໃນການຜະລດິ ເຄ່ີອງຜະລດິ ອົກຊີແຊນ ຫນ້ຼຸ 3 ລີດ K2 BW ເຄອ່ີ ງຜະລດິ ອກົ ຊແີ ຊນ ຫນຼຸ້ 3 ລີດ K3 B ເຄີ່ອງຜະລດິ ອົກຊີແຊນ ຫນ້ຼຸ 5 ລດີ 7F-5 ເຄອີ່ ງຜະລດິ ອກົ ຊແີ ຊນ ຫຸຼນ້ 10 ລດີ Neptune ເຄ່ີອງຜະລິດອົກຊີແຊນ ຫນຸ້ຼ 8 ລດີ 7 F-5 86

3. ວດັ ຖດຸ ບິ ແລະ ການນາໍ ເຂາັ້ຼົ ຂອງວດັ ຖດຸ ບິ ການຜະລດິ ກາສອກົ ຊແີ ຊນແຕູ່ກອູ່ ນແມນູ່ ເພີ່ິນໄດວ້ ິເຄາະນໍ້າແຕູ່ປະຈບຸ ນັ ນວີຼັ້ ດັ ຖຸດິບທນີ່ ໍາໃຊ້ເຂ້ັົຼາໃນການຜະລດິ ກາສອົກຊີແຊນ ແມນູ່ ອາກາດ ເພາະອາກາດ ເປັນວັດຖຸດບິ ທີ່ຫາງ່າູ ຍ ແລະ ມຂີ ັຼ້ນຕອນການຜະລດິ ງູ່າຍ ບ່ໍສ້ນິຼັ ເປອງ ງົບປະມານຫາຼ ຍ. 4. ການຜະລິດ ແລະ ຂັຼ້ນຕອນຂອງການຜະລດິ ກ໊າສ ແລະ ອກົ ຊແີ ຊນ ອົກຊີແຊນເປັນກາສທີ່ຄົນເຮົາຮູ້ຈັກກັນດີ ແລະ ໄດ້ມີການຜະລິດຂຶັ້ຼນໃນອຸດສາຫະກໍາເພ່ີອໃຊ້ເຂົັຼ້າໃນການ ຕັດ, ຈອດໂລຫະ, ໃຊ້ຊວູ່ ຍການຫາຍໃຈຂອງຄົນເຈັບຢຸູໃ່ ນໂຮງໝ. ໃນສະໄໝທໍາອດິ ກາສໄດ້ຜະລິດໂດຍການແຍກ ນໍ້າດວ້ ຍກະແສໄຟຟາ້ , ໃນປດັ ຈຸບັນໄດມ້ ີການຜະລດິ ອກົ ຊແີ ຊນເພ່ີອຮບັ ໃຊ້ກິດຈະກາໍ ຕ່າູ ງໆຫຼາຍຂັຼຶ້ນ ແລະ ເກອບທັງ ໝົດແມູ່ນໄດ້ຜະລິດຈາກອາກາດໂດຍວິທີເຮັດໃຫ້ເປັນອາກາດແຫຼວດ້ວຍການໜີບແໜ້ນ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເຢັນລົງ ພ້ອມທງັ ແຍກເອົາອາຍນ້ໍາ ແລະ ກາສກາກບອນດອີ ົກຊິດອອກ, ເມີ່ອອາກາດກາຍເປັນທາດແຫຼວແລວ້ ຈຶ່ງີ ແຍກເອາົ ນີ ໂຕຼແຊນ ແລະ ອົກຊີແຊນອອກຕາມຄວາມແຕກຕູ່າງຂອງຈຸດຟົດຂອງກາສນຼັ້ນ, ອົກຊີແຊນທີ່ຜະລິດໄດ້ຈະມີຄວາມ ສົດປະມານ 44,5%ຂຶ້ຼັນໄປສູ່ວນຄວາມບ່ໍບລິສຸດຈະແມູ່ນນີໂຕຼແຊນ. ຢູຸ່ໃນໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາເພິີ່ນປຸງແຕູ່ງອກົ ຊີ ແຊນດ້ວຍການກັົ່ນອາກາດແຫຼວເປັນວັກເປັນຕອນ, ອົກຊີຖກບັນຈຸໄວ້ໃນເຕົ້ັຼາເຫຼັກກ້າ, ໃນຫ້ອງທົດລອງເພິ່ີນປຸງ ແຕູ່ງອົກຊີແຊນດ້ວຍການແຍກທາດສານທີ່ມີອົກຊີບັນຈຸຢຸູ່ຫຼາຍ, ບັນດາທາດທ່ີນໍາເອົາມາປຸງແຕູ່ງອົກຊີແຊນສູ່ວນ ຫຼາຍແມູນ່ ກລຼ າດ, ແປກກຼລາດກາລດີ ັ່ງົ ສົມຜນົ ລມູຸ່ ນ:້ັຼີ 2KClO3 = 2KCl + 3O2 2KMnO4 = K2MnO4 + O2 + MnO2 ການຜະລດິ ອົກຊີແຊນຈາກອາກາດນ້ັີຼແມູ່ນເພິີ່ນໄດ້ນາໍ ເອົາອາກາດໄປເກັບໄວ້ໃນຖັງແລ້ວກໍາຈັດສິີ່ງສົກະປົກ ອອກກອູ່ ນຈາກນັຼ້ນຫຼຸດອນຸ ຫະພູມໃຫ້ຕ່ໍາລງົ ເຖິງ 200 ອງົ ສາເຊ ແລະ ເພ່ມີ ຄວາມດັນໃຫ້ຫຼາຍຂຶຼັນ້ , ດວ້ ຍຄວາມດັນ ແລະ ອຸນຫະພູມໃນລະດັບນີ້ັຼໄດ້ເຮັດໃຫ້ອາກາດໄດ້ປຸ່ຽນແປງສະພາບຈາກພາວະອາຍກາຍເປັນພາວະແຫຼວເອີ້ຼັນວູ່າ ອາກາດແຫວຼ ເຊງິີ່ ມັນລວມມີທັງອກົ ຊແີ ຊນ ແລະ ນໂີ ຕແຼ ຊນແຕູ່ທງັ 2 ທາດນແັຼີ້ ມູນ່ ມີຈຸດຟົດແຕກຕູາ່ ງກັນດັົງ່ ນຼັນ້ ເຮົາ ຈງ່ຶີ ສາມາດແຍກນີໂຕແຼ ຊນອອກໄດດ້ ວ້ ຍການເພມີ່ ອຸນຫະພມູ ໃຫ້ສງູ ຂັ້ນຶຼ ແລວ້ ຫຸດຼ ຄວາມດັນລງົ ໃນຂະນະດຽວກັນນ້ັຼນ ຄວນເພີ່ມອຸນຫະພູມຂຶຼັ້ນປະມານ -182 ອົງສາເຊແລ້ວອົກຊີແຊນແຫຼວຈະກາຍເປັນກາສລະເຫີຍຂຼ້ຶັນມາແລ້ວນໍາໄປ ເກບັ ໃສູ່ຖັງເຊິງ່ີ ມີຄວາມບລສິ ຸດປະມານ 99%. 5. ປະເພດຂອງກ໊າສ ແລະ ອກົ ຊແີ ຊນ ກາສເຮອນແກ້ວ (GHG) ແມູ່ນກາສໃນບັນຍາກາດທ່ີດູດສັບ ແລະ ປຸ່ອຍລັງສີພາຍໃນຊູ່ວງຄວາມຖີ່ (ກິີ່ນແມູ່ ເຫຼັກໄຟຟ້າ) ອິນຟຼູເລດຮ້ອນເຮັດໃຫ້ເກີດສູນເສຍຄວາມຮ້ອນບາງສູ່ວນອອກສູ່ທ້ອງອາກາດພາຍນອກ ແລະ ປົດ ປອຸ່ ຍຄວາມຮອ້ ນກັບສພູ່ ຼ້ັນຜິວໂລກ ຖາ້ ມີກາສນຫຼັ້ີ າຼ ຍຈະເຮດັ ໃຫ້ໂລກຮອ້ ນຂຶນ້ັຼ . 87

ກາສທີ່ເກີດຈາກທໍາມະຊາດ ແລະ ມະນຸດສ້າງຂຶຼັ້ນ ໄດ້ແກູ່ເມຕານເປັນກາສເຮອນແກ້ວທ່ີສ້າງຜົນກະທົບ ຫຼາຍເປັນອັນດັບ 2 ແລະ ກ່ໍໃຫ້ເກີດປະກົດການເຮອນແກ້ວ 20% ໂດຍມະນຸດເປັນສາຍເຫດກາສນີຼ້ັພາໃຫ້ເກີດ ໂລກຮ້ອນຫຼາຍກວູ່າ ກາສກາກໂບນິກປະມານ 23 ເທົ່າ ແລະ ມີອາຍຸຍາວ 12 ປີ. ກາສນັຼ້ີເກີດຈາກຂັ້ຼີເຫຍ້ຼັອອົງຄະ ທາດທກີ່ າໍ ລັງຍອູ່ ຍສະຫາຼ ຍ ແລະ ການລ້ຽງສັດ, ນອກຈາກນຍຼີ້ັ ັງປຸ່ອຍອອກມາໃນລະຫວາູ່ ງທຜີ່ ະລດິ ຖູ່ານຫີນ, ຂົນສ່ົງ ຖູ່ານຫີນ ແລະ ກາສທໍາມະຊາດ, ກາສນັ້ຼີເພີ່ມຂ້ຶຼັນປະມານ 150% ແລະ ມີອາຍຸ 400.000 ປີ, ເມຕານຈະສະຫຼາຍ ກາຍເປັນກາສກາກໂບນິກໃນໄລຍະເວລາ 2-3 ປີຕໄ່ໍ ປ. ກາສ N2O ເປັນກາສເຮອນແກວ້ ທ່ີເຮັດໃຫ້ໂລກຮ້ອນຫຼາຍກູ່ວາກາສກາກໂບນິກ 296 ເທົ່າ ແລະ ຄົງຕົວ ຢ່ໃູຸ ນບັນຍາກາດ ປະມານ 114 ປ.ີ ກາສນັຼີ້ ຖກປອຸ່ ຍອອກມາຈາກທໍາມະຊາດເປນັ ຕົຼັ້ນແມ່ນູ ມະຫາສະມດຸ ແລະ ດນິ ແຕູ່ກາສນມັ້ຼີ ະນຸດກາໍ ລັງກໍຂ່ ັຶນ້ຼ ໄດ້ແກູ່ ການກະເສດ (ໃສູ່ປຸຍ໋ ), ອດຸ ສາຫະກາໍ ແລະ ຍັງເກດີ ຈາກການເຜົາໄໝ້ຂອງເຊ້ຼັຶອ ເພງີ ແລະ ວດັ ສະດອຸ ົງຄະທາດ. ກາສ HFCs ເປນັ ກາສທີ່ເຮອນແກ້ວປຸອ່ ຍອອກມາສ້າງຜົນກະທບົ ສູງເຊ່ງີິ ເຮດັ ໃຫ້ເກີດໂລກຮ້ອນຫຼາຍກວູ່າ ກາສກາກໂບນກິ 20.000 ເທາົ່ ແລະ ມີຄວາມຢນຍງົ ເຖິງ 260 ປ.ີ ກາສ PFCs ເປນັ ກາສເຮອນແກ້ວທີ່ເຮັດໃຫ້ໂລກຮ້ອນຫຼາຍກວາູ່ ກາສກາກໂບນກິ 5.700-10.000ເທົ່າ ມີອາຍຸເຖິງ 50.000 ປ.ີ ກາສນສຼີ້ັ ່ວູ ນຫຼາຍໄດຈ້ າກການຫຼອມອາລຸຍມີຍມົ . ກາສ SF6 ເປັນກາສເຮອນແກ້ວທ່ີເຮດັ ໃຫ້ໂລກຮ້ອນຫຼາຍກວ່າູ ກາສກາກໂບນິກ 23.900ເທາົ່ ມີອາຍຸເຖງິ 3.200 ປີ. ກາສນເຼ້ັີ ກີດມາຈາກການຜະລິດເກບີ , ຢາງຕີນລດົ , ຢາງປູທາງ, ສະນວນໄຟຟາ້ . ອົກຊແີ ຊນທເີ່ ກີດຂຶຼັນ້ ໃນທໍາມະຊາດ ແມນູ່ ເກີດມາຈາກການສງັ ເຄາະດ້ວຍແສງຂອງພດນັຼ້ນເອງ. ໍນ້ າ ອກີ ຊ ແຊນ ແສງສະຫວິ່ າງ ກາກໂບ ິນກ ແຮ່ິ ທາດ ໍນ້ າ ຕິ່ າງໆ 6CO2 + 6H2O  C6H12O6 + 6O2 88

6. ການເກັບຮກັ ສາກາ໊ ສ ແລະ ອກົ ຊແີ ຊນ ກາສ ແລະ ອົກຊີແຊນຈະຖກບັນຈຸໃສູ່ຖັງໂດຍມີຝາປິດໃຫ້ສະນິດດີແລ້ວນໍາໄປເກັບມ້ຽນໄວ້ສະຖານທີ່ຮົ່ມເຢນັ ເພອ່ີ ລນາໍ ອອກຈໍາໜູ່າຍ. 7. ຜົນດີ ແລະ ຜົນກະທົບຕ່ໍກບັ ສິີ່ງແວດລ້ອມ ກໍາມະສິດທິພາບທາງດ້ານເຄມີທີ່ສໍາຄັນຂອງອົກຊີແຊນແມູ່ນຄວາມສາມາດທາງດ້ານການສົມຮູ່ວມຂອງມັນ ເຊງິີ່ ມັນສາມາດສມົ ຮ່ວູ ມກບັ ທາດດຽູ່ ວດວ້ ຍການແຜຄູ່ ວາມຮ້ອນ ແລະ ເກີດແສງສະຫວ່າູ ງ, ເພ່ີອເຜົາໄໝ້ວັດຖຸທາດ ໃດໜຶ່ີງກັບອົກຊີແຊນນັ້ຼນແມູ່ນເພິ່ີນຕ້ອງເພີ່ມອຸນຫະພູມໃຫ້ສູງເລັ້ຼອຍໆເພາະວູ່າອົກຊີແຊນແມູ່ນທາດໜຶ່ີງທີ່ເຄີ່ອນ ໄຫວເຄມີຍາກສມົ ຄວນຢູຸ່ໃນອນຸ ຫະພມູ ທໍາມະດາ(ສາໍ ພັນຂອງບນັ ດາປະລະມະນູອກົ ຊແີ ຊນແມູ່ນມຄີ ວາມ ຕາ້ ນແຂງແຮງ ຕກໍ່ ບັ ການເຜົາໄໝ,້ ເພນ່ີິ ຍັງຮູ້ຈກັ ຫຼາຍປະກົດການປອຸ່ ຍອົກຊີແຊນຊາ້ ດ້ວຍການປະກົດຕົວ ຂອງອົກ ຊີແຊນ. ຕົວຢຸ່າງ ການຫາຍໃຈຂອງຮູ່າງກາຍທີ່ມີຊີວິດ, ການຫຼູ້ຍຫ້ຽນຂອງໂລຫະ, ການແຍກຂອງຮູ່າງກາຍທີ່ເນົ່າ ເປ່ິອຍ ແລະ ອີ່ນໆ, ຄວາມຮ້ອນທີ່ຖກແຜູ່ອອກໄດ້ແຈກຢາຍໃນແວດລ້ອມກາງຫາວ, ແຕູ່ບາງເທ່ີອມັນກຖກທ້ອນ ໂຮມ ແລະ ສາມາດເກີດການໄໝ້ເອງໄດ້ເຊັົ່ນ ແພເສດ, ເຟອງແຫ້ງ, ຫຍ້າແຫ້ງ, ຖູ່ານ, ທາດສານອ່ີນໆ. ທັງໝົດ ປະກົດການການປຸ່ອຍອກົ ຊີໃນອກົ ຊສີ ດົ ແມູ່ນໃຫ້ຄວາມຮອ້ ນຫຼາຍກວູ່ າອກົ ຊີໃນອາກາດເຊົນ່ັ ຂັີ້ຼເລອີ່ ຍທີ່ຖກໄໝ້ຊ້າໆ ກັບອາກາດແຕູ່ເມ່ີອເອົາມັນໃສູ່ເຂົັ້ຼາໄປໃນອົກຊີສດົ ຈະລກຸ ໄໝ້ເປນັ ແປວໄຟແຈ້ງ, ປານເຂັມເຫຼັກກ້າຖກຈູດໃຫ້ຮ້ອນ ແດງຢູຸ່ໃນອາກາດແລ້ວເອົາປຸ່ອນລົງໃນໂຖທີ່ບັນຈຸອົກຊີສົດຈະຖກປຸ່ອຍອົກຊີຢຸ່າງແຮງແລ້ວປຸ່ອຍແສງເຫຼັ້ອມອອກ ມາ. ອົກຊີແຊນແມູ່ນທາດມນູ ໜຶ່ີງທ່ີບັນຈຸຫຼາຍໃນໂລກຂອງພວກເຮົາເຊິ່ີງກວມເອາົ ເຖິງ 49% ຂອງມວນສານ ເປອກໂລກທງັ ໝດົ , ໃນນັນ້ຼ ມນັ ບັນຈຸຢໃູຸ່ ນບັນຍາກາດ, ນໍາ້ , ອາກາດບັນຈຸອກົ ຊີແຊນເຖິງ 21% ຂອງບລມິ າດ ທາດອາຫານທີ່ໃຫ້ພະລັງງານແກູ່ຮູ່າງກາຍແມູ່ນໂປຼຕິນ, ກາກໂບຮີດຼາດ ແລະ ໄຂມັນທັງ 3 ຊະນິດນຼີັ້ລ້ວນ ແຕູ່ບັນຈຸມີອົກຊີແຊນຢູຸ່ນໍາ, ອົກຊີແຊນຍັງເປັນສູ່ວນປະກອບຂອງວິຕາມິນ ແລະ ແຮູ່ທາດອີກດ້ວຍ, ອົກຊີແຊນທີ່ ຄົນເຮົາຫາຍໃຈເຂ້າຼົັ ໄປຍັງມີຄວາມຈໍາເປັນໃນການເຜົາຜານທາດອາຫານໃນຮ່າູ ງກາຍອີກດ້ວຍເພອ່ີ ໃຫ້ໄດພ້ ະລັງງານ, ອກົ ຊແີ ຊນເປັນທາດທ່ີກາໍ ຈັດສງິີ່ ເສດເຫອຼ ອອກຈາກຮາູ່ ງກາຍ. ຊູ່ວຍເສີມສ້ງການຫາຍດີຂອງແຜເປັນຕົັ້ຼນແມູ່ນແຜເບົາຫວານ, ແຜຫຼອດເລອດ, ແຜຈາກລັງສີຍ້ອນວູ່າແຜ ໄດ້ຮັບອົກຊີແຊນຈາກອາກາດແລ້ວຈະເຮັດໃຫ້ຈຸລັງມີການເສີມສ້າງໄດ້ດີຂຶັຼ້ນຈຶ່ີງສາມາດສ້າງແພຈຸລັງ ແລະ ເສັຼ້ນ ເລອດຝອຍໃໝູ່ຂນຶັ້ຼ ຈຶງ່ີ ສາມາດເຮັດໃຫ້ແຜດີໄວ. ຄົນ, ພດ ແລະ ສັດລ້ວນແຕູ່ຕ້ອງການອົກຊີແຊນເພ່ີອຫາຍໃຈ (ຂະບວນການເມຕາບລິດຂອງຈຸລັງ) ແລະ ອົກຊີແຊນເກີດມາຈາກຂະບວນການສັງເຄາະດ້ວຍແສງຂອງພດ. ຄົນເຮົາຫາຍໃຈເອົາອົກຊີແຊນເຂົັ້ຼາໄປເພ່ີອໃຊ້ໃນ ຂະບວນການເຜົາຜານທາດອາຫານຕູ່າງໆໃຫ້ກາຍເປັນພະລັງງານ ແລະ ໃຫ້ຈຸລັງຕູ່າງໆຂອງຮູ່າງກາຍໃຊ້ຫາຍໃຈ 89

ແລະ ເຮໂມໂກຼບິນໃນເມັດເລອດແດງຈະເປັນໂຕສໍາຄັນໃນການນໍາສົ່ງອົກຊີແຊນໄປຍັງຈຸລັງທົ່ວຮູ່າງກາຍເຮັດໃຫ້ຈຸ ລັງຕູ່າງໆມີຊີວດິ ຢູຸ່ໄດ້ເຊ່ົັນ ກ້າມເນອັຼ້ ຫົວໃຈ, ຕັບ, ໄຂູ່ຫຼັງ, ປອດ, ສະໝອງ ແລະ ຈຸລັງອີ່ນໆ, ຖ້າບ່ໍໄດ້ຮັບອົກແຊນ ຈະເຮັດໃຫ້ຈຸລັງຕູ່າງໆຕາຍໄດ້. ອົກຊີແຊນເປັນແຫຼວຢູຸ່ -183 ອົງສາເຊ ແລະ ແຂງຢູຸ່ -218 ອົງສາເຊ. ອົກຊີແຊນ ຍັງໃຊ້ໃນວົງການແພດເປັນຕົັຼ້ນແມູ່ນຊູ່ວຍຮັກສາໂລກປອດບວມ, ໂລກລະບົບຫາຍໃຈ, ໂລກຫົວໃຈ, ໃຊ້ໃນການ ເດີນທາງຂອງນັກອາວະກາດ, ການດໍານໍ້າ, ເຮັດໃຫ້ນາໍ້ ເປຶ້ອນກາຍເປນັ ນໍາ້ ບລສິ ດຸ . ຖ້າຂາດອົກຊີແຊນຈະມີອາການ ອູ່ອນເພຍ, ປວດກ້າມເນຼ້ັອ, ເມີ່ອຍ, ຊຶມເສົຼັ້າ, ມຶນຫົວ, ກະວົນກະວາຍ, ຄວາມຈໍາເສ່ີອມ, ການໝູນວຽນຂອງເລອດບໍ່ໄດ້ດີ, ການຍູ່ອຍ ແລະ ການດູດຊຶມອາຫານບ່ໍໄດ້ດີ, ກົດໃນກະເພາະ ເພມີ່ ຂຼັນ້ຶ , ພູມຕ້ານທານຫຼດຸ ລງົ , ຕິດເຊອ້ຼັ ໂລກໄດງ້ ູ່າຍ, ໝດົ ສະຕິ. ຄາໍ ຖາມ 1. ກາສ ແລະ ອກົ ຊີແຊນມຄີ ວາມເປນັ ມາແນວໃດ? 2. ອປຸ ະກອນ, ອງົ ປະກອບທີ່ສາໍ ຄັນ, ວດັ ຖຸດບິ ມີຫຍງັ ແດູ?່ 3. ຈົ່ງບອກແຈ້ງຂັຼນ້ ຕອນການຜະລດິ ກາສ ແລະ ອົກຊແີ ຊນມີຄແນວໃດ? 4. ຈົ່ງເວຼ້າັົ ລະອຽດກາສແຕູ່ລະປະເພດມີຄແນວໃດ? ພ້ອມທັງບອກວທິ ເີ ກັບຮກັ ສາ, ຜົນດີ, ຜນົ ເສຍມຄີ ແນວໃດ? 90

ບັນນານຸກມົ 1. ທອງສີ ບນຸ ປະເສີດ ພອ້ ມດ້ວຍຄະນະ, ເຄມີສາດຊ້ັຼນມດັ ທະຍມົ ສຶກສາປທີ ີ 7, ລັດວິສາຫະກິດໂຮງພມິ ສກຶ ສາ, 2010. 2. Matin Patel, Review of Life Cycle Assessment for Bioplastic Utretch University, Natherlands, Nov. 2001 3. ວັນນາ ການຈະນະມະຍຸນ, ເຄມີອດຸ ສາຫະກາໍ , ມະຫາວທິ ະຍາໄລຂອນແກູນ່ , 2545. 4. ໂກມົນ ຮັກວົງ, ສີພລາສຕກິ , ຈລຸ າລງົ ກອນ, 2538. 5. ສໍາລານ ຝກສນູ ທອນ, ຄໍາພເີ ຄມີ ມ4-5-6, ພັດທະນາສກຶ ສາ, 2551. 6. http://www.ibdasiapac.com.au/brewing 7. http://www.beer-brewing.com/beer 8. http://th.wikipedia.org/wiki/ເຊລາມກິ 9. https://sites.google.com/site/puifaict/h/2-1/ເຊລາມິກ 10. http://blog.eduzones.com/whet/3383/ວດັ ຖຸດບິ ແລະ ການຜະລິດ 11. http://www.novabizz.com/CDC/Material.htm#ixzz3nBdgr2fy 91

ລະບບົ - ໂຄງຮູ່າງຫັຼກສູດລາຍວິຊາ ພາກຮຽນ ຊວ່ີ ຊິ າ: ເຄມີອດຸ ສາຫະກໍາ ຊ່ົວໂມງ ຫກັຼ ສູດສາ້ ງຄມູ ດັ ທະຍມົ ລະບບົ 12+4 ຄູາ່ ໜວູ່ ຍກິດ ລະຫດັ ວິຊາ: 0903409 ອະທບິ າຍໜູ່ ລະບບົ 4 ປີ ພາກຮຽນ 2 ປີ 2 ວຍກດິ ຈດຸ ປະສົງ 32 ຊົ່ວໂມງ ເນຼັ້ອໃນຫຍໍ້ 2(2-0-0) ວຊິ ານັີ້ຼມີ 2 ໜ່ວູ ຍກດິ ໃນນັ້ຼນ 2 ຊ່ົວໂມງເປນັ ການບັນຍາຍຕໍ່ 1 ອາທິດ ໃນ 16 ອາທິດ; ການດໍາເນນີ ລວມທັງໝດົ 32 ຊ່ົວໂມງ ການສອນ ເມອ່ີ ຮຽນຈບົ ວິຊານແຼັີ້ ລວ້ ນັກສກຶ ສາສາມາດ: 1. ຮູ້ໄດ້ຂະບວນການຜະລດິ ໃນອດຸ ສາຫະກໍາຕາູ່ ງໆຕາມໂຮງຈັກໂຮງງານທີ່ມໃີ ນລາວ ອາທິດທີ 1 2. ຂະບວນການທາງເຄມີ ແລະ ຟຊິ ິກຂຼ້ນັ ຕອນການຜະລດິ ການນໍາມາໃຊໃ້ ນຊີວດິ ປະຈາໍ ວນັ ໃນວິຊານຈຼັີ້ ະສກຶ ສາຂະບວນການຜະລດິ ໃນອດຸ ສາຫະກາໍ ຕູາ່ ງໆ, ສກຶ ສາຂະບວນການທາງເຄມີ ອາທດິ ທີ 2 ແລະ ຟຊິ ິກສາດ ຜະລິດຕະພັນອງີ ໃສູ່ມາດຕະຖານ, ການແນະນໍາ ແລະ ການຄວບຄມຸ ຜົນຜະລດິ ລາຍວຊິ ານ້ັມຼີ ີ 12 ບົດ ແຕູ່ລະບົດໄດ້ຈດັ ແບູ່ງເປັນຫຼາຍຫວົ ຂຍ້ໍ ູ່ອຍທີຈ່ ະສອນຢໃຸູ່ ນແຕລູ່ ະອາທດິ ເຊງ່ີິ ໄດ້ຈດັ ການຮຽນ-ການສອນພາຍໃນ 16 ອາທດິ , ສະນັນ້ຼ ຄູຕ້ອງເອົາໃຈໃສູ່ໃນການ ຄຼັ້ນົ ຄວ້າແລ້ວໃຊວ້ ິທີ ອະທບິ າຍ, ບນັ ຍາຍເປນັ ຕຼົັ້ນຕປະສານກບັ ການສນົ ທະນາ ແລະ ສະແດງ ປະຈກັ ຕາໄປພອ້ ມໆກັນໃຫແ້ ກູ່ນັກສກຶ ສາ ໃຫ້ເຂົາເຈາົຼັ້ ໄດ້ສນົ ທະນາເປນັ ກຸູມ່ ແລະ ຄນົ້ັຼ ຄວາ້ ເປັນ ລາຍບກຸ ຄົນເພອ່ີ ພດັ ທະນາທກັ ສະຂະບວນການທາງວິທະຍາສາດ ແລະ ຄວາມຮັບຮ້ທູ າງເຄມີ ໃຫເ້ ກດີ ຂຼນ້ັຶ ກບັ ຕົວຂອງນັກສຶກສາ ບົດທີ 1 ວທິ ະຍາສາດ ແລະ ເຕກັ ໂນໂລຢີ 1. ຄວາມໝາຍຂອງວທິ ະຍາສາດ ແລະ ເທກັ ໂນໂລຢີ 1.1 ວທິ ະຍາສາດ 1.2 ເທກັ ໂນໂລຢີ 1.3 ປຽບທຽບວທິ ະຍາສາດ ແລະ ເທັກໂນໂລຢີ 2. ການພົວພນັ ລະຫວູາ່ ງວິທະຍາສາດ ແລະ ເທັກໂນໂລຢີ 3. ຄວາມສາໍ ເລດັ ທີ່ສໍາຄນັ ທາງເທັກໂນໂລຢີໃນໄລຍະຜູ່ານມາ 4. ວິທະຍາສາດ ແລະ ເທກັ ໂນໂລຢີໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ອານາຄົດ ກດິ ຈະກໍາ ໃນຫວົ ຂໍທ້ ີ 1, 2, 3 ອາຈານບນັ ຍາຍປະສມົ ປະສານກັບການສົນທະນາຖາມຕອບກັບນກັ ສຶກ ສາ, ສູ່ວນຂທໍ້ ີ 3 ແມນູ່ ແບ່ງູ ກມູຸ່ ນກັ ສກຶ ສາຄຼນັົ້ ຄວ້າແລ້ວໃຫ້ຕວົ ແທນຂອງກມູຸ່ ຂັນ້ຶຼ ລາຍງານໂດຍ ອາຈານເປັນຜູ້ໃຫຄ້ າໍ ແນະນາໍ ແລະ ສະຫຼບຸ ບົດທີ 1 ວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕກັ ໂນໂລຢີ (ຕ)່ໍ 5. ການກສ່ໍ ້າງ ແລະ ການຖ່າູ ຍທອດວິທະຍາສາດ ແລະ ເທັກໂນໂລຢີ 6. ປະໂຫຍດຈາກວທິ ະຍາສາດ ແລະ ເທັກໂນໂລຢີ 6.1 ປະໂຫຍດຈາກວິທະຍາສາດ 6.2 ປະໂຫຍດຈາກເທກັ ໂນໂລຢີ 7. ປດັ ໄຈຕາູ່ ງໆທ່ີມີຜນົ ປະໂຫຍດຈະເລີນຕ່ວໍ ທິ ະຍາສາດ ແລະ ເທັກໂນໂລຢີ 92

ອາທິດທີ 3 ກດິ ຈະກາໍ ອາທິດທີ 4 ໃນຫົວຂ້ໍ 5, 6 ອາຈານບນັ ຍາຍປະສົມປະສານກບັ ການສນົ ທະນາຖາມຕອບກັບນັກສຶກສາ, ອາທດິ ທີ 5 ສວູ່ ນຂທ້ໍ ີ 3 ແມູ່ນແບງູ່ ກູຸມ່ ນັກສກຶ ສາຄັຼ້ນົ ຄວ້າແລວ້ ໃຫ້ຕວົ ແທນຂອງກມຸູ່ ຂັຶ້ຼນລາຍງານໂດຍ ອາຈານເປນັ ຜໃູ້ ຫຄ້ ໍາແນະນໍາ ແລະ ສະຫບຸຼ ບົດທີ 2 ທາດຊຶມຕ່ໍ ແລະ ວັດຖກຸ ໍ່ສາ້ ງ 1. ຄວາມໝາຍຂອງອດຸ ສາຫະກາໍ 2. ປະຫວັດທາດຊມຶ ຕໍ່ ແລະ ວດັ ຖກຸ ສ່ໍ າ້ ງ 3. ວັດຖດຸ ບິ ທາດຊມຶ ຕ່ໍ 4. ປະເພດດິນໜຽວ 5. ແປງ້ ໜຽວຫນີ ກາວ 5.1 ພາວະຂອງແປ້ງໜຽວຫນີ ກາວ 5.2 ຄນຸ ນະພາບທາງເຕກັ ນກິ ຂອງແປ້ງໜຽວຫນີ ກາວ 5.3 ເທກັ ນິກໃນການປະດິດແປ້ງໜຽວຫນີ ກາວ ກິດຈະກໍາ ຫວົ ຂໍ້ 1-4 ອາຈານບນັ ຍາຍປະສມົ ປະສານກບັ ການສົນທະນາຖາມຕອບກັບນັກສກຶ ສາ, ສ່ວູ ນຂ້ໍ ທີ 5 ແມູ່ນແບູ່ງກູ່ມຸ ນັກສຶກສາຄ້ຼັນົ ຄວາ້ ແລວ້ ໃຫຕ້ ວົ ແທນຂອງກູຸ່ມຂັ້ນຶຼ ລາຍງານໂດຍອາຈານ ເປນັ ຜໃູ້ ຫຄ້ ໍາແນະນໍາ ແລະ ສະຫຼບຸ ບົດທີ 2 ທາດມູນຊຶມຕໍ່ ແລະ ວດັ ຖຸກສ່ໍ າ້ ງ (ຕໍ)່ 6. ພວກປນູ ທໃີ່ ຊໃ້ ນການກ່ໍສາ້ ງ 6.1 ປະເພດປູນໃນຕະຫາຼ ດການຄາ້ 6.2 ການນາໍ ໃຊ້ປນູ 7. ຊີມັງ 7.1 ຂມ້ໍ ູນພຼັ້ນຖານທາງດາ້ ນຟຊິ ກິ ແລະ ເຄມຂີ ອງຊີມັງ 7.2 ບນັ ດາຕວົ ປະສານຂອງຊີມງັ 7.3 ແຮທູ່ າດຂອງຊີມງັ 7.4 ປະສິດທພິ າບຂອງຕົວປະກອບສ້າງຂອງຊມີ ງັ 7.5 ການຄວບຄຸມຊມີ ງັ 7.6 ການປະສົມຊມີ ັງ 7.7 ເທກັ ນິກໃນການຜະລິດຊີມງັ ກດິ ຈະກາໍ ຫວົ ຂໍ້ 6 ອາຈານບນັ ຍາຍປະສມົ ປະສານກບັ ການສົນທະນາຖາມຕອບກັບນກັ ສກຶ ສາ, ສູ່ວນຂໍທ້ ີ 7 ແມູນ່ ແບູ່ງກຸູ່ມນກັ ສຶກສາຄົນຼ້ັ ຄວ້າແລວ້ ໃຫຕ້ ວົ ແທນຂອງກມຸູ່ ຂຼັ້ນຶ ລາຍງານໂດຍອາຈານເປນັ ຜູ້ ໃຫຄ້ າໍ ແນະນາໍ ແລະ ສະຫບຼຸ ບົດທີ 3 ເຄ່ອີ ງປັ້ນຶ ດນິ ເຜາົ 1. ປະຫວັດຄວາມເປນັ ມາຂອງເຄ່ີອງປຶນັ້ ດິນເຜົາ 2. ການຈັດປະເພດຜະລິດຕະພັນເຄ່ອີ ງປນ້ຶັ ດິນເຜົາ 2.1 ຜະລດິ ຕະພັນແບບແປງ້ ໂຄ້ງ (ດດູ ນາ້ໍ ) 2.2 ຜະລດິ ຕະພັນເຊລາມກິ ແປ້ງບໍຊ່ ມຶ ນ້ໍາ ຫຼ ເຊລາມກິ ເນອັ້ຼ ແໜ້ນ 3. ການສຶກສາເບ່ີງິ ວັດຖດຸ ບິ 4. ການກາໍ ນດົ ຄຸນນະພາບດນິ ໜຽວ 93

ອາທດິ ທີ 6 ກດິ ຈະກາໍ ອາທິດທີ 7 ໃນຫວົ ຂ1້ໍ , 2 ອາຈານບນັ ຍາຍປະສມົ ປະສານກບັ ການສນົ ທະນາຖາມຕອບກັບນັກສຶກສາ, ອາທິດທີ 8 ສວູ່ ນຂ້ໍທີ 3, 4 ແມູ່ນແບູ່ງກູມຸ່ ນກັ ສກຶ ສາຄັົນ້ຼ ຄວ້າແລ້ວໃຫ້ຕົວແທນຂອງກຸູ່ມຂ້ນັຼຶ ລາຍງານໂດຍ ອາຈານເປັນຜ້ໃູ ຫຄ້ ໍາແນະນາໍ ແລະ ສະຫຼຸບ ບດົ ທີ 3 ເຄອ່ີ ງປຶນັ້ ດິນເຜາົ (ຕ່)ໍ 5. ການຜະລດິ ກູຽ່ ວກັບພວກເຊລາມິກ 5.1 ບາດກາ້ ວກະກຽມ 5.2 ການປ້ັຶນເອົາຮູບຮູ່າງ 5.3 ການຕາກແຫ້ງ 5.4 ການເຜົາສກຸ 5.5 ການເຄອບສີ ກດິ ຈະກາໍ ຂ້ໍ 5.1-5.3ອາຈານບັນຍາຍປະສົມປະສານກບັ ການສນົ ທະນາຖາມຕອບກບັ ນັກສຶກສາ, ສູວ່ ນ ຂ້ທໍ ີ 5.4-5.5 ແມນູ່ ແບູ່ງກມູຸ່ ນກັ ສຶກສາຄນັ້ົຼ ຄວາ້ ແລ້ວໃຫຕ້ ວົ ແທນຂອງກມຸູ່ ຂນັ້ຼຶ ລາຍງານໂດຍ ອາຈານເປັນຜ້ໃູ ຫຄ້ ໍາແນະນາໍ ແລະ ສະຫບຸຼ ບດົ ທີ 4 ແກວ້ 1. ຄວາມຮູກ້ ຽູ່ ວກບັ ແກວ້ 1.1 ປະຫວັດຄວາມເປັນມາຂອງແກ້ວ 1.2 ໂຄງສາ້ ງ ແລະ ກໍາມະສິດທິພາບຂອງແກວ້ 2. ວັດຖຸດິບໃນການຜະລດິ ແກ້ວ 2.1 ພວກອົກຊິດອາຊິດ 2.2 ພວກອົກຊດິ ບລິກ ແລະ ພວກອົກຊິດບລັດ 2.3 ພວກອົກຊິດແກ້ວ ກິດຈະກາໍ ຫວົ ຂໍ້ 1 ອາຈານບນັ ຍາຍປະສມົ ປະສານກບັ ການສົນທະນາຖາມຕອບກັບນກັ ສຶກສາ, ສ່ວູ ນຂທ້ໍ ີ 2 ແມູ່ນແບງູ່ ກູ່ມຸ ນັກສກຶ ສາຄ້ຼນົັ ຄວາ້ ແລ້ວໃຫ້ຕົວແທນຂອງກມູຸ່ ຂຶັນຼ້ ລາຍງານໂດຍອາຈານເປນັ ຜູ້ ໃຫ້ຄາໍ ແນະນາໍ ແລະ ສະຫຼຸບ ບົດທີ 4 ແກວ້ (ຕ)່ໍ 3. ແບບວທິ ດີ ໍາເນນີ ການຜະລິດແກ້ວ 3.1 ການກະກຽມສູ່ວນປະສົມ ຫຼ ການກະກຽມວັດຖຸດບິ 3.2 ຂຼັນ້ ຕອນ ແລະ ວິທີການຫຼອມແກ້ວ 3.3 ຂນ້ັຼ ຕອນ ແລະ ການປະກອບຕົວເປນັ ແກ້ວ 3.4 ການເຮັດໃຫແ້ ກ້ວຟົດ ແລະ ເຮດັ ໃຫແ້ ກ້ວລະອຽດ 4. ຊະນດິ ເຕາົ ເຜາົ ແກ້ວ 4.1 ເຕາົ ເຜົາແບບໄຫ 4.2 ເຕາົ ເຜົາແບບອ່າູ ງ 5. ຈາໍ ພວກແກ້ວແຕູ່ລະຊະນິດ ກິດຈະກາໍ 94

ອາທິດທີ 9 ໃນຫົວຂ້ໍ 3 ອາຈານບນັ ຍາຍປະສົມປະສານກບັ ການສົນທະນາຖາມຕອບກັບນັກສກຶ ສາ, ສູ່ວນ ອາທິດທີ 10 ຂ້ທໍ ີ 4-5 ແມນູ່ ແບູ່ງກຸູ່ມນກັ ສກຶ ສາຄົຼ້ນັ ຄວາ້ ແລວ້ ໃຫຕ້ ົວແທນຂອງກມູຸ່ ຂັນຼຶ້ ລາຍງານໂດຍ ອາທິດທີ 11 ອາຈານເປນັ ຜ້ໃູ ຫ້ຄາໍ ແນະນາໍ ແລະ ສະຫຼຸບ ອາທດິ ທີ 12 ບດົ ທີ 5 ອຸດສາຫະກໍາການຜະລິດນໍ້າຕານ 1. ປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາຂອງນາໍ້ ຕານ 2. ວັດຖຸດບິ ໃນການຜະລິດນໍາ້ ຕານ 3. ການຜະລດິ ນ້ໍາຕານ 4. ຜະລດິ ຕະພນັ ແລະ ການຕະຫາຼ ດ 5. ສະພາບແວດລອ້ ມ ແລະ ມົນລະພດິ ກດິ ຈະກໍາ ຫົວຂທ້ໍ ີ 1-3 ອາຈານບນັ ຍາຍປະສົມປະສານກບັ ການສນົ ທະນາຖາມຕອບກັບນັກສກຶ ສາ, ສວູ່ ນຂ້ໍທີ 4-5 ແມູ່ນແບູ່ງກຸູ່ມນກັ ສຶກສາຄົນ້ຼັ ຄວາ້ ແລວ້ ໃຫ້ຕົວແທນຂອງກມູຸ່ ຂັ້ຶຼນລາຍງານໂດຍ ອາຈານເປນັ ຜູ້ໃຫ້ຄາໍ ແນະນາໍ ແລະ ສະຫບຸຼ ບດົ ທີ 6 ອຸດສາຫະກໍາໃນການຜະລດິ ຢາປວົ ພະຍາດ 1. ປະຫວັດຄວາມເປັນມາ 2. ເປົ້ຶາໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັ 3. ວັດຖດຸ ິບທ່ໃີ ຊ້ເຂົາຼັ້ ໃນການຜະລດິ ຢາ 4. ຂຼັນ້ ຕອນການຜະລິດ 5. ການທດົ ສອບຄຸນນະພາບ ແລະ ການເກບັ ຮກັ ສາ 6. ການໂຄສະນາ ແລະ ການຈໍາໜູາ່ ຍ ກິດຈະກໍາ ຫວົ ຂໍ້ທີ 1-4 ອາຈານບັນຍາຍປະສມົ ປະສານກບັ ການສົນທະນາຖາມຕອບກັບນກັ ສກຶ ສາ, ສູ່ວນຂໍ້ທີ 5-6 ແມູ່ນແບູ່ງກມຸູ່ ນກັ ສກຶ ສາຄຼນ້ັົ ຄວາ້ ແລວ້ ໃຫ້ຕວົ ແທນຂອງກຸມູ່ ຂຼຶັ້ນລາຍງານໂດຍ ອາຈານເປັນຜໃູ້ ຫ້ຄໍາແນະນໍາ ແລະ ສະຫຸຼບ ບົດທີ 7 ອດຸ ສາຫະກໍາອາຍກາ໊ ສ ແລະ ອົກຊແີ ຊນ 1. ປະຫວັດຄວາມເປັນມາ 2. ອຸປະກອນ ແລະ ອງົ ປະກອບທີສ່ າໍ ຄນັ ໃນການຜະລດິ 3. ວັດຖຸດບິ ແລະ ການນໍາເຂາຼົ້ັ ຂອງວັດຖຸດິບ 4. ການຜະລິດ ແລະ ຂັຼ້ນຕອນຂອງການຜະລິດ 5. ປະເພດຂອງກ໊າສ ແລະ ອກົ ຊີແຊນ 6. ການເກັບຮັກສາ 7. ຜນົ ດີ ແລະ ຜົນກະທບົ ຕກໍ່ ັບສີງ່ິ ແວດລ້ອມ ກດິ ຈະກາໍ ຫົວຂ້ໍ 1-5 ອາຈານບນັ ຍາຍປະສົມປະສານກັບການສນົ ທະນາຖາມຕອບກບັ ນກັ ສຶກສາ, ສວູ່ ນຂໍ້ ທີ 6-7 ແມ່ນູ ແບູງ່ ກຸູ່ມນກັ ສຶກສາຄ້ນົຼັ ຄວ້າແລ້ວໃຫ້ຕວົ ແທນຂອງກມຸູ່ ຂຶຼັນ້ ລາຍງານໂດຍອາຈານ ເປນັ ຜູໃ້ ຫ້ຄາໍ ແນະນໍາ ແລະ ສະຫຸຼບ ບດົ ທີ 8 ອດຸ ສາຫະກາໍ ນໍາ້ ຫວານລາວ 1. ປະຫວດັ ຄວາມເປັນມາ 2. ວັດຖດຸ ບິ ທີໃ່ ຊ້ເຂັາ້ຼົ ໃນການຜະລດິ 3. ອປຸ ະກອນ ແລະ ຂ້ັຼນຕອນການຜະລິດ 95

ອາທດິ ທີ 13 4. ການເກັບຮັກສາ ແລະ ຈໍາໜາູ່ ຍ ອາທິດທີ 14 5. ການກວດສອບຄຸນນະພາບ ແລະ ການຕດິ ສະຕກິ ເກີ ອາທດິ ທີ 15 6. ຜນົ ກະທົບຕສໍ່ ະພາບແວດລ້ອມ ອາທດິ ທີ 16 ກດິ ຈະກາໍ ຫົວຂໍທ້ ີ 1-4 ອາຈານບັນຍາຍປະສມົ ປະສານກັບການສນົ ທະນາຖາມຕອບກບັ ນກັ ສຶກສາ, ສວູ່ ນຂໍ້ທີ 5-6 ແມ່ນູ ແບງູ່ ກ່ມຸູ ນັກສກຶ ສາຄັນ້ົຼ ຄວ້າແລວ້ ໃຫ້ຕວົ ແທນຂອງກຸ່ມູ ຂຼ້ນັຶ ລາຍງານໂດຍ ອາຈານເປັນຜໃູ້ ຫຄ້ າໍ ແນະນາໍ ແລະ ສະຫຸບຼ ບດົ ທີ 9 ອຸດສາຫະກາໍ ພາລາສະຕກິ 1. ປະຫວັດຄວາມເປັນມາ 2. ວັດຖດຸ ິບ ແລະ ອຸປະກອນທີໃ່ ຊ້ເຂົຼັ້າໃນການຜະລດິ 3. ອດັ ຕາສູ່ວນປະສົມທີ່ໃຊເ້ ຂ້ົາຼັ ໃນການຜະລດິ 4. ຂຼັ້ນຕອນ ແລະ ວທິ ີການຜະລດິ 5. ຜນົ ກະທົບຕໍສ່ ະພາບແວດລ້ອມ ກດິ ຈະກາໍ ຫົວຂໍ້ 1-3 ອາຈານບັນຍາຍປະສົມປະສານກບັ ການສົນທະນາຖາມຕອບກັບນັກສຶກສາ, ສູ່ວນຂໍ້ ທີ 4-6 ແມນູ່ ແບູງ່ ກູຸ່ມນກັ ສຶກສາຄ້ນັຼົ ຄວ້າແລ້ວໃຫຕ້ ວົ ແທນຂອງກູ່ມຸ ຂຶຼ້ັນລາຍງານໂດຍອາຈານ ເປນັ ຜູ້ໃຫ້ຄໍາແນະນໍາ ແລະ ສະຫຸຼບ ບົດທີ 10 ອຸດສາຫະກໍາຜະລິດນາ້ໍ ສີ 1. ປະຫວັດຄວາມເປັນມາ 2. ສນິ ຄ້າຄຸນປະໂຫຍດ ແລະ ສະມັດຕະພາບໃນການຜະລິດ 3. ບັນດາທາດເຄມທີ ໃີ່ ຊ້ເຂາ້ັຼົ ໃນການປະສມົ ສີ 4. ຂັຼ້ນຕອນ ແລະ ການຜະລິດນ້ໍາສີ 5. ສະພາບແວດລອ້ ມ ແລະ ຂ້ໍດີຂເ້ໍ ສຍຂອງການຜະລິດສີ ກດິ ຈະກາໍ ຫົວຂໍ້ 1-3 ອາຈານບນັ ຍາຍປະສົມປະສານກັບການສົນທະນາຖາມຕອບກັບນກັ ສຶກສາ, ສວູ່ ນຂ້ໍ ທີ 4-5 ແມູ່ນແບູ່ງກມຸູ່ ນັກສຶກສາຄັນົຼ້ ຄວາ້ ແລ້ວໃຫ້ຕົວແທນຂອງກູ່ມຸ ຂ້ຶຼນັ ລາຍງານໂດຍອາຈານ ເປັນຜ້ໃູ ຫຄ້ ໍາແນະນໍາ ແລະ ສະຫຼຸບ ບດົ ທີ 11 ອດຸ ສາຫະກໍານາ້ໍ ຢາລາ້ ງຈານ ແລະ ສະບູຝຸ່ນລາວ 1. ປະຫວັດຄວາມເປນັ ມາ 2. ວດັ ຖດຸ ິບ 3. ຂຼັ້ນຕອນການຜະລິດ 4. ຂຼັ້ນຕອນໃນການທົດສອບ 5. ຜນົ ກະທົບຕ່ໍສະພາບແວດລ້ອມ ກດິ ຈະກໍາ ຫົວຂໍ້ທີ 1-3 ອາຈານບັນຍາຍປະສົມປະສານກບັ ການສນົ ທະນາຖາມຕອບກັບນັກສຶກສາ, ສວູ່ ນຂໍ້ທີ 4-5 ແມູນ່ ແບ່ງູ ກ່ມູຸ ນກັ ສກຶ ສາຄົຼັ້ນຄວ້າແລວ້ ໃຫຕ້ ວົ ແທນຂອງກຸູ່ມຂນຼັ້ຶ ລາຍງານໂດຍ ອາຈານເປັນຜູ້ໃຫ້ຄໍາແນະນາໍ ແລະ ສະຫບຼຸ ບດົ ທີ 12 ອຸດສາຫະກໍາການຜະລິດເບຍ 1. ປະຫວັ ດຄວາມເປນັ ມາ 2. ວັດຖຸດິບ 96

ການປະເມີນ 3. ເທກັ ນກິ ແລະ ຂຼັ້ນຕອນການຜະລິດ 4. ທາດເຄມທີ ີໃ່ ຊເ້ ຂ້ຼາົັ ໃນການຜະລິດ ເອກະສານອ້າງ 5. ຂ້ັຼນຕອນການຜະລິດ ອີງ 6. ຂຼັນ້ ຕອນ ແລະ ວິທບີ ນັ ຈເຸ ບຍເຂາ້ັຼົ ພາສະນະ 7. ການກວດສອບຄຸນນະພາບ ຂຽນໂດຍ 8. ການເກບັ ຮັກສາ ແລະ ຈດັ ຈາໍ ໜູ່າຍ 9. ຜົນກະທບົ ຕສໍ່ ະພາບແວດລ້ອມ ກດິ ຈະກໍາ ຫົວຂ້ໍທີ 1-6 ອາຈານບນັ ຍາຍປະສົມປະສານກບັ ການສນົ ທະນາຖາມຕອບກັບນກັ ສຶກສາ, ສູ່ວນຂ້ໍທີ 7-9 ແມູນ່ ແບງູ່ ກຸມູ່ ນກັ ສກຶ ສາຄົນຼ້ັ ຄວາ້ ແລວ້ ໃຫ້ຕົວແທນຂອງກມູຸ່ ຂນ້ຼັຶ ລາຍງານໂດຍ ອາຈານເປນັ ຜູໃ້ ຫຄ້ ໍາແນະນາໍ ແລະ ສະຫຸບຼ 1. ການຮູ່ວມຮຽນ 10 % 2. ກດິ ຈະກໍາກມຸູ່ 30 % 3. ກວດກາກາງພາກ 20 % 4. ສອບເສັງທາ້ ຍພາກ 40 % 1. ຜູຊ້ ວູ່ ຍສາດສະດາຈານ ດຣ ໄກລຼ ີ ອບົ ຮົມສກຸ , ເຄມຟີ ຊິ ິກ 3, ພາກວິຊາເຄມ,ີ ຄະນະ ວິທະຍາສາດ, ມະຫາວິທະຍາໄລຄໍາແຫງ, ພສ 2525 2. ເຄມີສາດ 1, ສາໍ ລບັ ວທິ ະຍາໄລວທິ ະຍາສາດພນຼັ້ ຖານ, ມະຫາວິທະຍາໄລແຫງູ່ ຊາດ ວຽງຈນັ , 2002 3. ເຄມເີ ຫຼັ້ມ 1, ຄະນະອະນຸກໍາມະການປບັ ປຸງຫກັຼ ສູດວທິ ະຍາສາດ ສາຂາເຄມລີ ະດບັ ມະຫາວິທະຍາໄລ, ທະບວງມະຫາວິທະຍາໄລປະເທດໄທ ພສ 2541 4. ເຄມີເຫຼມັ້ 2, ຄະນະອະນກຸ ໍາມະການປບັ ປງຸ ຫກຼັ ສູດວທິ ະຍາສາດ ສາຂາເຄມີລະດັບ ມະຫາວທິ ະຍາໄລ, ທະບວງມະຫາວທິ ະຍາໄລປະເທດໄທ ພສ 2541 5. ການສໍາຫຼວດຂມໍ້ ູນແຕູ່ລະປີຂອງຄະນະຄູອາຈານ ແລະ ກູຸ່ມນັກສຶກສາ ແລະ ທ້ອນໂຮມຂ້ໍ ມນູ ແຕູ່ລະປຈີ າກບນັ ດາໂຮງງານຕາູ່ ງໆທ່ໄີ ດກ້ ູາ່ ວມາຂາ້ ງເທງິ ຮສ ດຣ ບຸນຈັນ ຄນຸ ພິລາວນັ ຮອງຫວົ ໜາ້ ຫອ້ ງການການສກຶ ສາຫງຼັ ປະຣນິ ຍາຕີ ມະຫາວິທະຍາໄລແຫູງ່ ຊາດ ໂທ: 020 5580 8829 E-mail : [email protected] 97