สารบัญ1

วิถีชวี ิตพ้ืนถ่ินอุดรธานี Udon Thani’s Way of Life สารบญั เรื่อง หน้า คาํ นํา ก สารบัญ ข สารบัญรูปภาพ จ แผนบรหิ ารการสอนประจาํ วิชา ซ แผนการจัดการเรยี นรู้ หน่วยที่ 1 1 หนว่ ยที่ 1 ววิ ัฒนาการและลักษณะท่ัวไปของวถิ ชี ีวติ พน้ื ถ่ินอุดรธานี 3 3 วิวฒั นาการของสังคมวิถีชวี ติ พน้ื ถิน่ อดุ รธานี 16 บุคคลสาํ คญั ของพื้นถิน่ อดุ รธานี 22 ขอ้ มูลพน้ื ฐานของสงั คมวิถีชวี ิตพน้ื ถน่ิ อุดรธานี 38 บทสรุป 40 คาํ ถามท้ายหนว่ ย 41 เอกสารอ้างองิ 43 แผนการจดั การเรยี นรู้ หนว่ ยท่ี 2 45 หนว่ ยท่ี 2 สงั คม วฒั นาธรรมประเพณพี น้ื ถ่นิ อดุ รธานี 45 ลักษณะท่ัวไปของสังคม 54 ลกั ษณะทวั่ ไปของวัฒนธรรม 61 ความหลากหลายของกล่มุ ชาติพันธุ์ในพน้ื ถน่ิ อดุ รธานี 83 ความหลากหลายของวฒั นธรรมทเี่ ป็นเอกลักษณ์พนื้ ถ่นิ อดุ รธานี 84 บทสรปุ 86 คาํ ถามท้ายหน่วย 87 เอกสารอ้างอิง ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารยน์ วรัตน์ บญุ ภิละ หนา้ ข

วถิ ชี วี ติ พืน้ ถิ่นอดุ รธานี Udon Thani’s Way of Life สารบัญ (ต่อ) เร่ือง หนา้ แผนการจดั การเรียนรู้ หน่วยท่ี 3 89 หน่วยท่ี 3 ภูมปิ ัญญาทอ้ งถิน่ และเศรษฐกิจพอเพียงในพืน้ ถ่ินอดุ รธานี 91 ลักษณะท่วั ไปความสําคญั ของภูมิปัญญาพนื้ ถิน่ อดุ รธานี 91 ภูมปิ ัญญาไทยกบั ปจั จยั สี่ 94 แนวทางการอนุรักษ์สง่ เสรมิ วฒั นธรรมและภูมปิ ัญญาพืน้ ถิน่ อุดรธานี......108 ความหลากหลายของภูมปิ ัญญาทอ้ งถิน่ ที่เป็นเอกลักษณ์พื้นถนิ่ อดุ รธานี...109 ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง 115 พระราชดํารวิ ่าด้วยเศรษฐกิจพอเพยี ง 117 หลักการพ่งึ ตวั เองตามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี ง 117 บทสรปุ 121 คําถามทา้ ยหนว่ ย 126 เอกสารอา้ งองิ 127 แผนการจัดการเรยี นรู้ หน่วยที่ 4 129 หนว่ ยที่ 4 การเปลีย่ นแปลงทางสังคม วัฒนธรรมพ้นื ถิ่นอดุ รธานี 131 ความหมายการเปลยี่ นแปลงทางสงั คม วัฒนธรรมพืน้ ถน่ิ อดุ รธานี................131 สาเหตขุ องการเปลยี่ นแปลงทางสังคม วัฒนธรรมพนื้ ถน่ิ อุดรธานี.................133 แนวโนม้ การเปลี่ยนแปลงทางสังคม วัฒนธรรมพนื้ ถน่ิ อดุ รธานีในสงั คมโลก138 สถานการณก์ ารเปลยี่ นแปลงปญั หาทางสงั คมวฒั นธรรมพ้นื ถนิ่ อุดรธานี.....139 สภาพปัญญาหาทางสงั คม วัฒนธรรมพืน้ ถนิ่ อดุ รธานี...................................144 บทสรุป 150 คําถามท้ายหน่วย 153 เอกสารอา้ งอิง 154 ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารยน์ วรัตน์ บญุ ภิละ หนา้ ค

วถิ ีชวี ติ พืน้ ถ่ินอดุ รธานี Udon Thani’s Way of Life สารบญั (ตอ่ ) เรื่อง หนา้ แผนการจดั การเรยี นรู้ หนว่ ยที่ 5 157 หน่วยท่ี 5 บทบาทมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานกี บั การพฒั นาพ้ืนถนิ่ อุดรธานี 159 ววิ ัฒนาการของมหาวทิ ยาลัยราชภัฏอดุ รธาน…ี ……………………………………………….…159 บทบาทความสําคัญของมหาวิทยาลัยราชภฏั อุดรธานกี ับการพฒั นาพน้ื ถิ่นอดุ รธานี..168 คณะต่างๆความสาํ คญั บทบาทหนา้ ทต่ี ่อสงั คมวถิ ชี ีวติ พ้ืนถ่ินอดุ รธาน…ี …………………172 บทสรุป…………………………………………………………………………………………………………188 คาํ ถามท้ายหน่วย……………………………………………………………………………………………190 อ้างองิ ...................... ………………...............……...........................................................191 บรรณานกุ รม .......... ………………............……...........................................................................193 ประวัตผิ ู้เรยี บเรยี ง............. …………………….............................................................................198 ผู้ช่วยศาสตราจารย์นวรัตน์ บญุ ภิละ หนา้ ง

วถิ ชี วี ติ พื้นถ่ินอดุ รธานี Udon Thani’s Way of Life สารบัญภาพ เรอ่ื ง หน้า รปู ภาพที่ 1.1 แหล่งมรดกโลกบา้ นเชียง………………………………………………………………3 รปู ภาพท่ี 1.2 ศาลพระนเรศวรท่จี งั หวัดหนองบัวลาํ ภ…ู …………………………………………4 รูปภาพที่ 1.3 อนุสาวรยี ป์ ราบฮอ่ หน้าศาลากลางจงั หวดั หนองคายหลังเดิม...............9 รูปภาพที่ 1.4 จอมพล เจา้ พระยาสุรศกั ด์มิ นตรี (เจิม แสง-ชโู ต) แมท่ พั ปราบฮ่อ ฝา่ ยไทย(นง่ั ทางซ้าย) ถ่ายรปู คู่กบั เจา้ ราชวงศ์ (คาํ สกุ ) แห่งหลวงพระบาง ทีก่ องบญั ชาการเมืองซ่อน................................................................................9 รปู ภาพที่ 1.5 พระองคเ์ จา้ คัดณางยุคลกรมหลวงพิชติ ปรชี ากร………………………………10 รปู ภาพท่ี 1.6 พระองคเ์ จ้าทองกองก้อนใหญ่ กรมหลวงประจกั ษ์ศิลปาคม………………11 รูปภาพท่ี 1.7 จงั หวดั อดุ รธานใี นแผนท่ีประเทศไทย…………………………………………….15 รปู ภาพที่ 1.8 พลตรี พระเจา้ บรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทองกองก้อนใหญ่ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ………………………………………………………………….16 รูปภาพท่ี 1.9 ประเพณรี ําบวงสรวงรําลกึ ถึงกรมหลวงประจักษศ์ ลิ ปาคม....................18 รปู ภาพที่ 1.10 ข้าราชการพ่อคา้ ประชาชนร่วมพธิ ีรําลกึ ถงึ กรมหลวง………………………18 รูปภาพที่ 1.11 พันเอก มหาอาํ มาตยต์ รี พระวงศ์เธอ พระองค์เจา้ วฒั นา....................19 รปู ภาพที่ 1.12 พระศรสี รุ ยิ ราชวรานวุ ตั ร์ (โพธ์ิ เนติโพธิ์ )...........................................20 รปู ภาพท่ี1.13 แผนทเี่ มอื งอดุ รธาน…ี …………………………………………………………………..22 รปู ภาพที่1.14 ตราประจาํ จังหวัดอุดรธานี....................................................................23 รูปภาพที่1.15 ธงประจาํ จังหวัดอดุ รธานี.......................................................................23 รปู ภาพท่ี1.16 ดอกไมป้ ระจําจงั หวัดอุดรธานี................................................................24 รูปภาพท่ี 2.1. ครอบครวั อบอนุ่ ชมุ ชนเขม้ แขง็ ส่ิงแวดล้อมยง่ั ยนื ……………………………54 รปู ภาพท่ี 2.2 การแตง่ กายของชาวไทพวนในอดตี และปจั จุบัน..................................62 รูปภาพท่ี 2.3 การร่ายรําและการแต่งกายของชาวผไู้ ทยงานฉลองโบสถ์ ……………………67 รูปภาพที่ 2.4 การร่ายรําและการแตง่ กายของชาวผไู้ ทยงานบุญบง้ั ไฟ...........................67 ผชู้ ่วยศาสตราจารย์นวรัตน์ บุญภลิ ะ หน้า จ

วิถีชวี ิตพน้ื ถิ่นอดุ รธานี Udon Thani’s Way of Life สารบญั ภาพ (ตอ่ ) เรอื่ ง หนา้ รปู ภาพที่ 2.5 ทางเข้าศาลเจ้าปยู่ ่า(ปงึ เถา่ กงม่า)……………………………………………………71 รูปภาพท่ี 2.6 เฒา่ จน๋ิ ชอื่ ของโฮจมิ ินห์ โฮจิมินห์กับนายปรีดี พนมยงค…์ ………………….76 รูปภาพท่ี 2.7 บา้ นพกั ของโฮจมิ นิ ห์ ทจ่ี ังหวดั อดุ รธาน.ี .................................................77 รปู ภาพท่ี 2.8 432 OMS Udorn RTAFB,Thailand……………………………………………81 รูปภาพที่ 2.9 ชีวิตทหาร จีไอในอดุ รธาน.ี ................................................... …………….81 รปู ภาพท่ี 2.10 ประตูหนา้ กองบิน 23 อดุ รธานีในปี 1962...........................................82 รูปภาพที่ 2.11 วนั หยุดทหารจไี อในอดุ รธาน.ี ...............................................................81 รปู ภาพที่ 3.1 อาหารภาคกลาง………………………………………………………………………….96 รูปภาพที่ 3.2 อาหารภาคเหนือ………………………………………………………………………….97 รปู ภาพท่ี 3.3 อาหารอีสาน...........................................................................................98 รูปภาพท่ี 3.4 อาหารภาคใต้..........................................................................................100 รูปภาพท่ี 3.5 ผ้าหมขี่ ดิ บ้านนาข่า จังหวดั อุดรธานี........................................................110 รูปภาพท่ี 3.6 ผา้ ฝ้ายลายขดิ ยอ้ มคราม..........................................................................112 รปู ภาพที่ 3.7 ผลติ ภัณฑป์ ลารา้ ปองทา่ ตูม.....................................................................114 รูปภาพที่ 3.8 ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง………………………………………………………………116 รปู ภาพที่ 3.9 หมู่บา้ นตน้ แบบเศรษฐกจิ พอเพียง อาํ เภอเพญ็ จังหวดั อดุ รธานี ............123 รปู ภาพที่ 3.10 หมู่บา้ นต้นแบบเศรษฐกจิ พอเพียง อาํ เภอกแู่ ก้ว จงั หวัดอดุ รธานี.........124 รูปภาพที่ 3.11 หมบู่ า้ นตน้ แบบเศรษฐกิจพอเพียง อาํ เภอไชยวาน จงั หวัดอุดรธานี.......124 รปู ภาพที่ 3.12 หมบู่ า้ นตน้ แบบเศรษฐกจิ พอเพียง อําเภอบา้ นดงุ จังหวัดอุดรธานี.........125 รูปภาพที่ 3.13 หมู่บา้ นต้นแบบเศรษฐกจิ พอเพียง อาํ เภอไชยวาน จงั หวดั อดุ รธานี.......125 ผู้ช่วยศาสตราจารย์นวรตั น์ บุญภิละ หนา้ ฉ

วถิ ชี ีวิตพน้ื ถ่ินอุดรธานี Udon Thani’s Way of Life สารบญั ภาพ (ต่อ) เรือ่ ง หนา้ รูปภาพที่ 4.1 พ้นื ถิ่นอุดรศูนย์กลางอนภุ ูมภิ าคลมุ่ นํา้ โขง……………………………………….151 รปู ภาพท่ี 4.2 พืน้ ถิน่ อดุ รธานีเมืองนา่ อยู่1-2………………………………………………………..152 รปู ภาพท่ี 5.1 อาคารวังแดงเกา่ ก่อนการปรบั ปรุง........................................................161 รูปภาพที่ 5.2 อาคารวังแดงหลังการปรบั ปรุง..............................................................161 รปู ภาพที่ 5.3 อาคารเฉลมิ พระเกยี รต…ิ ………………………………………………………………163 รูปภาพที่ 5.4 หอประชมุ ใหม่ทม่ี หาวทิ ยาลยั ราชภฏั อดุ รธานสี ามพรา้ ว.......................165 รูปภาพท่ี 5. 5 สีประจํามหาวิทยาลยั ...........................................................................166 รปู ภาพที่ 5.6 ตราสญั ลกั ษณม์ หาวทิ ยาลยั ราชภัฏอดุ รธาน…ี ………………………………….166 รปู ภาพท่ี 5.7 ดอกไม้ประจํามหาวิทยาลยั ราภฏั อุดรธานี.............................................167 รูปภาพท่ี 5.8 โครงสร้างการแบ่งส่วนราชการของมหาวทิ ยาลัยราชภัฏอดุ รธาน…ี ……171 รูปภาพท่ี 5.9 อาคารคณะครุศาสตร.์ ............................................................................172 รูปภาพที่ 5.10 ตราสัญลกั ษณค์ ณะมนษุ ย์และสังคมศาสตร์..........................................175 รูปภาพที่ 5.11 ตราสญั ลักษณ์คณะวทิ ยาศาสตร์...........................................................178 รูปภาพท่ี 5.12 ตราสญั ลกั ษณ์คณะวิทยาการจดั การ.....................................................182 รปู ภาพที่ 5.13 อาคารคณะเทคโนโลยี...........................................................................202 ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารยน์ วรตั น์ บญุ ภลิ ะ หนา้ ช

วิถีชวี ิตพ้นื ถิ่นอุดรธานี Udon Thani’s Way of Life แผนบรหิ ารการสอน (Course Syllabus) รหสั วชิ า GE30001 ช่อื วิชาภาษาไทย วถิ ชี ีวติ พืน้ ถน่ิ อุดรธานี ชื่อวชิ าภาษาอังกฤษ Udon Thani’s Way of Life จานวนหน่วยกิต 2 หน่วยกติ จํานวนชั่งโมง/สัปดาห(์ 2-1-3) คาอธิบายรายวชิ า ประวัตคิ วามเป็นมา วถิ ชี วี ิตความเป็นอยู่ ลกั ษณะทางสังคม เศรษฐกิจ การเมอื ง วฒั นธรรม ภมู ิปัญญาพืน้ ถิ่นอุดร การเปล่ียนแปลง ผลกระทบ การพัฒนาในพน้ื ถิ่นอุดร ตามหลกั ปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง บทบาทของมหาวิทยาลยั ราชภัฏอุดรธานกี บั การพฒั นาทอ้ งถ่ิน History, way of life, characteristic of society, economy, politics, culture, local wisdom of Udon Thani, change, impact, Udon Thani’s developing according to philosophy sufficiency economy, the role of Udon Thani Rajabhat University in local development. วตั ถปุ ระสงคร์ ายวชิ า 1. เพ่ือให้นักศึกษามีความรู้ ความเขา้ ใจ และสามารถอธบิ ายวถิ ีชีวิตความเป็นอยู่ ความคิด ความเช่ือและการแสดงออกดา้ นวฒั นธรรม และภมู ปิ ัญญาพ้ืนถิ่นอดุ รธานี 2. เพอ่ื ให้นกั ศึกษาสามารถอธบิ ายการเปลีย่ นแปลงทางด้านการเมือง เศรษฐกจิ และสังคม ลกั ษณะความคิดความเชอ่ื ภมู ิปัญญาท้องถิ่น นวตั กรรม การเสรมิ สรา้ งประสบการณชีวติ ในพืน้ ถ่ินอุดรธานี 3. เพอื่ ให้นักศกึ ษาเกิดสาํ นกึ รกั บ้านเกดิ และทัศนคตทิ ดี่ ตี อ่ การอนรุ ักษ์ ปรบั ปรุงสังคม วฒั นธรรม และภูมิปญั ญาพื้นถิน่ อดุ รธานี เพ่ือรักษาเอกลกั ษณข์ องสังคมวัฒนธรรมและ ภูมปิ ญั ญาพืน้ ถิน่ อุดรธานี 4. เพ่ือใหน้ ักศกึ ษาเห็นคณุ ค่า บทบาทของมหาวทิ ยาลัยราชภฏั อุดรธานีกบั แนวทาง การพัฒนาทอ้ งถิ่น ผ้ชู ่วยศาสตราจารย์นวรัตน์ บุญภลิ ะ หนา้ ซ

วิถีชวี ติ พ้ืนถ่นิ อดุ รธานี Udon Thani’s Way of Life เนอ้ื หารายวชิ า หนว่ ยที่ 1 ววิ ัฒนาการความเป็นมาและลกั ษณะทัว่ ไปของวถิ ชี ีวิตพ้นื ถ่นิ อุดรธานี ( 6 คาบ ) - วิวัฒนาการความเป็นมาของวิถีชวี ิตพ้นื ถิ่นอุดรธานี - ลกั ษณะสังคม เศรษฐกิจ การเมอื งและแนวโนม้ การพฒั นาพื้นถ่นิ อดุ รธานี หน่วยที่ 2 ลกั ษณะสังคม วัฒนธรรมประเพณีพนื้ ถน่ิ อุดรธานี (12 คาบ ) - ลักษณะท่ัวไปของสังคม ความหลากหลายของกลมุ่ ชาตพิ ันธใ์ุ นพน้ื ถ่ินอดุ รธานี - ลกั ษณะทว่ั ไปของวฒั นธรรม ความหลากหลายของวัฒนธรรมประเพณที ี่เปน็ เอกลกั ษณ์ พ้ืนถ่ินอุดรธานี - แนวทางการส่งเสรมิ การพฒั นา การอนุรักษ์ วฒั นธรรมประเพณพี น้ื ถ่นิ อดุ รธานี หนว่ ยท่ี 3 ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ และเศรษฐกจิ พอเพียงในพน้ื ถ่นิ อดุ รธานี ( 12 คาบ ) - ลกั ษณะทั่วไปของภมู ิปัญญาทอ้ งถ่ิน ความหลากหลายของภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ ท่เี ปน็ เอกลกั ษณพ์ ้ืน ถ่ินอุดรธานีและเศรษฐกิจพอเพียงในพืน้ ถิ่นอดุ รธานี - แนวทางการส่งเสริม การพัฒนา การอนุรกั ษ์ ภูมิปัญญาทอ้ งถ่ินและเศรษฐกจิ พอเพยี งในพ้ืนถิน่ อดุ รธานีพน้ื ถิน่ อดุ รธานี หน่วยท่ี 4 การเปลยี่ นแปลงทางสงั คม วัฒนธรรมพนื้ ถนิ่ อุดรธานี( 6 คาบ ) - ความหมายการเปลยี่ นแปลงทางสังคม วฒั นธรรมพ้นื ถิน่ อดุ รธานี - สาเหตุของการเปล่ียนแปลงทางสงั คม วัฒนธรรมพ้ืนถ่ินอุดรธานี - ผลกระทบของการเปล่ียนแปลงทางทางสงั คม วฒั นธรรมพน้ื ถิน่ อดุ รธานี - นโยบายการปอ้ งกนั และแนวทางในการแกไ้ ขปัญหาทางสังคม วัฒนธรรมพื้นถนิ่ อุดรธานี หนว่ ยที่ 5 บทบาทมหาวทิ ยาลยั ราชภัฏอุดรธานีกับการพัฒนาพืน้ ถิ่นอุดรธานี (9 คาบ) - ววิ ฒั นาการของมหาวทิ ยาลยั ราชภฏั อดุ รธานี - คณะตา่ งๆความสาํ คญั บทบาทหนา้ ท่ีต่อสงั คมวิถีชวี ิตพื้นถิน่ อดุ รธานี - กจิ กรรมของมหาวิทยาลัยราชภฏั อุดรธานีตอ่ สังคมวิถชี วี ติ พ้ืนถ่ินอุดรธานี กจิ กรรมการเรยี นการสอน - สอนโดยยึดหลกั ผ้เู รียนเปน็ สาํ คัญ - ระดมสมองและการอภิปรายกรณศี ึกษาเพอื่ ให้รจู้ กั การวเิ คราะห์และการแก้ปญั หา - อภปิ รายกล่มุ ในชัน้ เรยี น การสรุปประเด็นสาํ คญั นําเสนอผลการสืบคน้ หรอื ผลงานที่ ไดร้ บั มอบหมาย ผูช้ ว่ ยศาสตราจารยน์ วรัตน์ บุญภลิ ะ หนา้ ฌ

วิถีชวี ิตพื้นถ่นิ อุดรธานี Udon Thani’s Way of Life - การบรรยายเชิงอภิปราย ชมวดี ีทัศน์ โปสเตอร์ - ลงพ้นื ท่ีศกึ ษาแหล่งเรียนรู้ การสํารวจภาคสนามผ่านโครงงาน สือ่ การสอน - สอ่ื นําเสนอในรปู แบบ PowerPoint media - ส่ืออเิ ล็กทรอนกิ ส์/เวบ็ ไซต์ - กระดานดํา หรือ Whiteboard - เอกสารประกอบการคาํ สอน การวัดและประเมนิ ผล 100 % คะแนนระหว่างภาค 70 % - การประเมนิ ความรูท้ างวิชาการสอบกลางภาค ร้อยละ 15 - การประเมนิ การทํางานหรือกจิ กรรมในชัน้ เรยี น รอ้ ยละ 10 - การนาํ เสนอโครงงานการสาํ รวจภาคสนาม ร้อยละ 35 - การประเมนิ ความรับผิดชอบ การเข้าช้นั เรยี น งานทไ่ี ดร้ ับมอบหมาย ร้อยละ 10 คะแนนสอบปลายภาค 30 % เกณฑ์การประเมินผล คะแนน เกรด คะแนน เกรด 0 -49 65 - 69 C+ 50 – 54 F 70 - 74 55 - 59 D 75 - 79 B 60 - 64 D+ 80 - 100 B+ C A เอกสารอา้ งอิง 1. เอกสารคําสอนประกอบการบรรยายโดยผสู้ อนจดั ให้ 2. หนงั สือค้นคว้าเฉพาะเรอื่ งตามแต่ผู้สอนจะมอบหมาย 3. หนังสอื และบทความทม่ี ีเนอื้ หาในขอบเขตของสังคม วัฒนธรรมและภูมปิ ัญญาไทย ในห้องสมุด ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์นวรตั น์ บุญภิละ หน้า ญ

วิถีชีวติ พื้นถ่นิ อุดรธานี Udon Thani’s Way of Life ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารยน์ วรัตน์ บญุ ภิละ หน้า ฎ