5555

จากการสันนิษฐานมง้ อพยพมาจากที่ราสูงธิเบต ไซบีเรีย และมองโกเลีย เขา้ สู่ประเทศจีน และต้งั หลกั แหล่งอยแู่ ถบลุ่มแม่ น้าเหลือง เม่ือราว 3,000 ปี มาแลว้ ซ่ึงชาวเขาเผา่ มง้ จะต้งั ถิ่นฐาน อยใู่ นมณฑลไกวเจา ฮุนหนา กวางสี และมณฑลยนู าน มง้ อาศยั อยู่ในประเทศจีนมาหลายศตรรษ จนกระท่ัง ประมาณ คริสตศตวรรษท่ี 17 ราชวงค์แมนจู มีอานาจในประเทศจีน กษัตริ ย์จีนในราชวงค์เหม็งได้เปล่ียนนโยบายเป็ นการ ปราบปราม เพราะเห็นว่าม้งท่ีเป็ นผูช้ ายส่วนใหญ่แลว้ รูปร่าง หนา้ ตาคลา้ ยกบั คนรัสเซีย

ในอดีตน้ันมง้ อาศยั อยู่ตามภูเขาอยู่ตามธรรมชาติ มง้ ตอ้ ง ตรากตราทางานหนักอยู่แต่ในไร่เท่าน้ันทาให้มง้ ไม่มีเวลาที่จะ ดูแลตวั เองและครอบครัวดงั น้ันชีวิตความเป็ นอยู่ของมง้ จึงเป็ น แบบเรียบง่าย เพราะคลุกคลีกบั ธรรมชาติเป็ นส่วนใหญ่เท่าน้ัน ชีวิตประจาวนั ของมง้ คือ จะทาไร่ ทาสวน และหารายไดเ้ ลก็ นอ้ ย เพื่อจุนเจือครอบครัว ส่วนเร่ืองอาหารกจ็ ะเป็นเร่ืองเรียบง่าย

มง้ ไม่ใช่นกั ด่ืมนกั กิน อาหารมีลกั ษณะเรียบง่าย ซ่ึง ไดแ้ ก่ ขา้ ว เน้ือสัตว์ และผกั ต่าง ๆ เน้ือสัตวน์ อกจาก เน้ือ หมู เน้ือววั ไก่ป่ าแลว้ มง้ กินไดท้ ้งั เน้ือลิง และค่าง (ยกเวน้ สุนัขและแมว) มง้ นิยมทานผกั กบั น้ามนั หมูในเทศกาลปี ใหม่ มง้ นิยมฆ่าหมูเพ่ือเล้ียงผี เน้ือหมูจะถูกตดั เป็ นชิ้นยาว คลุกกบั เกลือ แขวนไวก้ บั ไมร้ ะแนงหลงั คาบา้ น เกบ็ ไวก้ ิน เป็นเวลานาน ๆ

ซ่ึงเป็ นงานร่ื นเริ งของชาวม้งของทุกๆ ปี จะจัดข้ึน หลังจากได้เก็บเก่ียวผลผลิตในรอบปี เรี ยบร้อยและเป็ นการ ฉลองถึความสาเร็จในการเพาะปลูกของแต่ละปี ซ่ึงจะตอ้ งทาพิธี บชู าถึงผฟี ้ า - ผปี ่ า – ผบี า้ น ท่ีใหค้ วามคุม้ ครอง และดูแลความสุข สาราญตลอดท้ังปี รวมถึงผลผลิตท่ีได้ในรอบปี ด้วย ซ่ึงแต่ละ หมู่บา้ นจะทาการฉลองกนั อยา่ งพร้อมเพรียงกนั หรือตามวนั และ เวลาที่สะดวกของแต่ละหมู่บา้ น ซ่ึงโดยมากจะอยู่ในช่วงเดือน ธันวาคมของทุกปี ประเพณีฉลองปี ใหม่มง้ น้ีชาวมง้ เรียกกนั ว่า “น่อเป๊ โจ่วฮ”์ แปลตรงตวั ไดว้ า่ “กินสามสิบ”

การเล่นลูกข่าง หรือท่ีเรียกกนั วา่ “เดาตอ้ ลุ๊” เป็นการละเล่น อีกอยา่ งหน่ึงท่ีนิยมเล่นกนั ในวนั ข้ึนปี ใหม่ของมง้ เป็นการละเล่น สาหรับผูช้ ายโดยเฉพาะ การเล่นลูกข่างในโอกาสเช่นน้ีจะแยก เล่นเป็ นวงผู้ใหญ่และวงเด็กจุดประสงค์การเล่น เพื่อความ สนุกสนานสร้างความสมั พนั ธ์กบั เพอ่ื นบา้ นดว้ ยกนั

การแสดงการนง่ั รถแข่งของมง้ การแข่งขนั รถสามลอ้ จะ มีเฉพาะในเทศกาลปี ใหม่เท่าน้นั จะเป็ นการเล่นของเด็ก และ ผใู้ หญ่ ซ่ึงสมยั ก่อนมง้ ไม่มีรถ หรือยวดยานพาหนะใชใ้ นการ เดินทาง และไม่มีของเล่นให้กบั เด็กๆไดเ้ ล่นกนั เนื่องจากอยู่ ห่างไกลจากความเจริญมาก ดงั น้นั ไม่สามารถที่จะหาซ้ือของ เล่นให้กบั เด็ก ๆ เล่นได้ ดงั น้นั ผใู้ หญ่จึงไดค้ ิดคน้ สร้างรถสาม ลม้ ข้ึนใหก้ บั เดก็ ๆ ไดเ้ ล่นกนั

เป็ นประเพณีที่สืบทอดกนั มาต้งั แต่สมยั รุ่นทวด-รุ่นป่ ู ซ่ึงมง้ จะ มีความเช่ือวา่ จะตอ้ งเล้ียง ผปี ่ ู-ผยี า่ เพราะช่วงเวลาในหน่ึงรอบปี หรือ ในหน่ึงปี ที่ผ่านมาน้ันผีป่ ู-ผีย่า ได้ดูแลครอบครัวของแต่ละ ครอบครัวเป็ นอย่างดี ดงั น้ันจึงมีการปลูกขา้ วใหม่เพ่ือจะเซ่นบูชา คุณผีปู-ผีย่ากับเจ้าท่ีทุกตน ซ่ึงการกินขา้ วใหม่จะทากันในเดือน ตุลาคมของทุกปี ขา้ วใหม่คือขา้ วท่ีปลูกข้ึนมาเพื่อท่ีจะเซ่นถวาย ใหก้ บั ผีป่ ู-ผียา่ แลว้ สุกในระหว่างเดือนกนั ยายนถึงตน้ เดือนตุลาคม แลว้ จะตอ้ งเกบ็ เก่ียวโดยเคียวเกี่ยวขา้ ว ที่มีขนาดเลก็ เพราะเคี่ยวท่ีใช้ เก่ียวน้นั สามารถที่จะเก่ียวตน้ ขา้ วไดเ้ พยี ง 3-4 ตน้ เท่าน้นั

ในอดีตมง้ จะหาภรรยาให้กับ บุตรชายของตน เม่ือมีอายปุ ระมาณ 14-16 ปี หากรู้ว่าบุตรชายไปชอบ หญิงสาวลกู ของใคร ถึงกบั ตอ้ งการ ไวเ้ ป็ นภรรยา บิดาจะไหวผ้ ีดว้ ยธูป 7 ดอก และต้มไก่ เซ่ นผี โ ดย อ ธิ ษ ฐ า น ว่า ห า ก บุ ต ร ข อ ง ต น แต่งงานกับ หญิงสาวแล้ว จะอยู่ เย็นเป็ นสุ ขร่ ารวยมีเงินมีทอง หรือไม่ ขอให้ผีตอบโดยดูลกั ษณะ ดี หรื อไม่ดีท่ีลิ้นไก่ และกระดูก ขาไก่ที่ตนเซ่นไหวห้ ากมีลกั ษณะ ไม่เป็ นมงคล บิดาจะบอกให้บุตร เลิกติดต่อกบั หญิงสาวคนน้ันและ ฆ่าไก่อีกเพ่ือเซ่นผี เพื่อทราบคา ทานายของผเี กี่ยวกบั หญิงคนน้นั

การแต่งกายของมง้ น้นั ถือเป็นเอกลษั ณ์ อย่างหน่ึงที่บงบอกถึงความเป็ นชนเผ่าม้ง เพราะชนเผ่ามง้ น้ันจะมีความพิถีพิถนั ใน เรื่องของเคร่ืองแต่งกายมาก ย่ิงตอนเขา้ สู่ วัยรุ่น ชุดน้ันก็จะเริ่ มหลากสีสันซ่ึงเป็ น วิธีการหน่ึง ท่ีจะบงบอกถึงฐานะความมงั่ มี ของครอบครัวเนื่ องในความปราณี ต ละเอียดอ่อน ความยากลาบากในการปัก ลายผา้ ต่างและรวมถึงความสวยงานของ ชุดมง้ จึงทาใหใ้ นปัจจุบนั น้ีชุดมง้ มีราคาสูง มากจึงเป็นอีกเหตุผลหน่ึงท่ีชาวมง้ หนั มาใส่ ชุดพ้ืนเมือง ผหู้ ญิงวยั เด็ก,วยั สาวและวยั แก่ จะแต่งตวั เหมือนๆกนั คือใส่กางเกงม้งใส่ เสือของ ผหู้ ญิงแลว้ จะมีผา้ ผืน หน่ึงทาหนา้ ที่เหมือน เขม็ ขดั แต่ จะใหญ่ และ ยาวซ่ึง มง้ เรียกว่า แซ (sav) (ใชส้ าหรับผูห้ ญิง เท่าน้นั )

หญิง สวมกระโปรงผา้ ป่ านดิบยาวลงมาถึงหวั เข่า มีผา้ พนั หนา้ แขง้ ต้งั แต่ขอ้ เทถ้ ึงหัวเข่า แต่ปัจจุบนั น้ีหัน มาใส่กางเกงสีดากวา้ ง ๆ แบบจีน คาดเอวดว้ ยผา้ สีแดง ปล่อยชายผ้าสี่ เหลี่ยมทิ้ง ยาวลงมาด้านหน้าและ ดา้ นหลงั คอปกเส้ือกวา้ งแบบทหารเรือ โพกหวั ดว้ ยผา้ สีคราม หรือสีดา ชาย นุ่งกางเกงดากวา้ งๆ เป้ าหย่อนลงมาไม่มากนัก สวมเส้ือป้ ายอกมีผา้ คาดเอว

หญิง ยงั สวมกระโปรงสีฟ้ าแก่ ประดับลาย ภาพวาดดว้ ยข้ีผ้ึงและมีปักลวดลายใน ส่วนล่างของ กระโปรง มีผา้ คาดเอวสีแดง ผา้ หอ้ ยลงมาสีดา เส้ือเป็น สีต่าง ๆ คอปกเส้ือเล็ก กว่ามง้ ขาว 4 นิ้ว ขอบปกเป็ น รูปโคง้ ไม่มีผา้ โพกหัว แต่มีผา้ ถกั บาง ๆ แถบเป็ นลาย ดอกไม้สีแดง พันรอบมวยผม ชาย ใส่กางเกงดา เหมือนมง้ ขาว แต่เป้ ากางเกงหย่อนลงมาจนเกือบถึง พ้ืน ดินแบบ อาหรับ ปลายขารัดท่ีขอ้ เทา้ สวมหมวก ทาดว้ ยผา้ แพรตว่ น ไม่มีขอบ