ลิลิตพระลอ

ลลิ ิตพระลอ เมื่อ…ความรกั …..นำไปสู่ ความตาย

ลลิ ติ พระลอ ลิลิตพระลอ เป็นนิยายท้องถ่ินของไทยภาคเหนือ เข้าใจกันว่าเป็นเร่ืองจริง ในหลักฐานพงศาวดาร กล่าวว่า พระลอเป็นคนสมัยเดียวกับท้าวฮุ่ง จึงสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นเร่ืองราวท่ีเกิดข้ึนระหว่าง พ.ศ.๑๖๑๖-๑๖๙๓ และยังสันนิษฐานกันว่า เมืองสรองคงจะเป็นตอนเหนือของอาเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่ สว่ นเมอื งสรวงคงจะเปน็ เขตอาเภอแจ้ห่ม จังหวดั ลาปาง ลิลิตพระลอ เป็นวรรณคดีสาคัญอีกเรื่องหน่ึงของไทย วรรณคดีสโมสรยกย่องให้เป็นยอดวรรณคดี ประเภทลิลิต ไม่ทราบว่าใครเป็นผู้แต่งและแต่งเมื่อใด มีผู้สนใจศึกษาค้นคว้าหาหลักฐานเก่ียวกับผู้แต่งและ ระยะเวลาในการแต่ง แต่ยังหาข้อยุติไม่ได้ว่าแต่งในสมัยใด ระหว่างสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ สมเด็จ พระรามาธิบดที ี่ ๒ หรอื สมยั สมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีเนอ้ื หาดังน้ี ท้าวแมนสรวงเปน็ กษัตริย์ของเมืองแมนสรวง พระองค์มี พระมเหสีทรง พระนามว่า “นาฏบุญเหลือ” ท้ังสองพระองค์ มพี ระโอรสมพี ระนามว่า “พระลอดิลกราช” หรอื เรียกกนั สั้นๆว่า “พระลอ” มีกิตติศัพท์เป็นที่ร่าลือกันว่าพระองค์น้ันทรงเป็นชาย หนุ่มรูปงามไปท่ัวสารทิศจนไปถึงเมืองสรอง ( อ่านว่า เมอื งสอง ) ซึ่งเป็นเมืองท่ีถูกปกครองโดยท้าวพิชัยวิษณุกร พระองค์มีพระ นามว่า “พรดาราวดี” และพระองค์ทรงมีพระธิดาผู้เลอโฉมถึง สองพระองค์พระนามว่า “พระเพ่ือน” และ “พระแพง” พระเพ่ือนและพระแพงได้ยินมาว่าพระลอเป็นชายหนุ่มรูปงาม ก็ใหค้ วามสนใจยากจะได้ยล พี่เล้ียงของพระเพ่ือนและพระแพงคือนางรื่น และนางโรย สังเกตเห็นความปรารถนาของนายหญิงของตนก็เข้าใจในพระ ประสงค์ สองพี่เล้ียงจึงอาสาจะจัดการให้นายของตนนั้นได้พบกับ พระลอ โดยการส่งคนไปขับซอในนครแมนสรวง และในขณะทขี่ ับซอ นั้น จะไห้นักดนตรีพร่าพรรณนาถึงความงามของเจ้าหญิงท้ังสอง ในขณะเดียวกนั นั้นพ่ีเลยี้ งทง้ั สองกไ็ ดไ้ ปหาปเู่ จ้าสมิงพราย เพ่อื ทีจ่ ะให้ ชว่ ยทาเสน่ห์ให้พระลอหลงใหลในเจ้าหญิงทั้งสอง

เม่อื พระลอต้องมนต์ก็ทาใคร่อยากท่จี ะไดย้ ลพระเพือ่ นและพระแพงเป็นยิ่งนัก พระองค์เกดิ ความคล่ัง ไคล้ไหลหลงจนไม่เป็นอันทาอะไรแมแ้ ตก่ ระทัง่ เสวยพระกระยาหาร พฤติกรรมท่ีเปลี่ยนไปของพระองค์ ได้ทา ให้พระราชชนนีสงสัยว่าจะมีผีมาเข้ามาสิงสู่อยู่ แต่ถึงแม้ว่าจะหาหมอผีคนไหนมาทาพิธีขับไล่ก็ไม่มีผลอันใด พระลอก็ยังคงมีพฤติการณ์อย่างเดิมอยู่ เพ่ือที่จะได้ยลเจ้าหญิงทั้งสอง พระลอจึงทูลลาพระราชชนนีออก ประพาสป่า แตจ่ ุดประสงคท์ ี่แท้จริงก็คอื เพื่อท่ีจะได้ไปยลเจ้าหญิงแห่งเมืองสรองน่ันเอง จากน้ันพระลอกอ็ อก เดินทางมุง่ หน้าสู่เมืองสรองพร้อมคนสนทิ อกี 2 คน คอื นายแก้วกับนายขวญั พร้อมกับไพร่พลอกี จานวนหนึ่ง ท้ังหมดต้องเดินผ่านป่าผ่าดงจนกระทั่งมาพบแม่น้าสายหนงึ่ มีชอ่ื ว่า “แม่น้ากาหลง” และท่ีแม่น้ากาหลงน้เี อง ที่พระลอได้ตั้งอธิฐานเส่ียงน้าเพื่อตรวจดูดวงชะตาของพระองค์เอง ทันทีที่ได้ส้ินคาอธิษฐานนั้น แม่น้าก็ เปลยี่ นเป็นสีแดงเลือดในทันทแี ละไหลเวยี นวนผิดปกติ เม่ือพระลอเหน็ ดังนั้นก็รู้ได้ว่าจะมีเรื่องร้ายรออยู่เบื้อง หน้าของพระองค์ แต่กไ็ ม่ไดท้ าให้พระองค์เกิดความยอ่ ทอ้ ทีจ่ ะได้พบกับเจ้าหญิงทพ่ี ระทยั ของพระองค์เรียกรอ้ ง แต่อยา่ งใด ถึงแม้ว่าพระองค์นั้นจะไม่เคยพบนางเลย แต่พระองคค์ ล่ังไคล้ไหลหลงในตวั นางทั้งสองเป็นย่ิงนัก ส่วนเจ้าหญิงทั้งสองรอการเดนิ ทางมาของเจ้าชายรูปงามไม่ได้ และเกรงว่ามนต์เสน่ห์ของปู่เจ้าสมงิ พรายจะไม่ เห็นผล จึงได้ขอร้องให้ปู่เจ้าสมิงพรายช่วยเหลืออีกครั้ง โดยให้ช่วยเนรมิตไก่งามขึ้นตัวหนึ่งให้มีเสียงขัน ที่ไพเราะ ทั้งสองพระองค์คิดว่าไก่ตัวนั้นจะต้องทาให้พระลอสนพระทัยและติดตามาจนถึงเมืองสรองอย่าง แน่นอน

และแล้วเหตุการณ์ก็เป็นไปตามที่เจ้าหญิงท้ัง สองคาดไว้ พระลอได้ตามไก่เนรมิตไปจนถึงพระราช อุทยาน และได้พบกับเจ้าหญิงทั้งสองซึ่งกาลังทรง สาราญอยู่ ในทันทีท่ีทั้งสามได้พบกันก็เกิดความรักใคร่ กันในบัดดล และก็เป็นเวลาเดียวกับท่ีนายแก้วกับนาย ขวัญ ได้ตกหลุมรักนางร่ืนและนางโรยผู้ซึ่งเปิดหัวใจ ต้อนรับชายหนุ่มท้ังสองโดยไม่รีรอเช่นกัน ปรากฏว่า พระลอและบา่ วคนสนิทของพระองค์ลกั ลอบเขา้ ไปอยูใ่ น พระตาหนักช้ันใน ซ่ึงเป็นท่ีประทับของเจ้าหญิงท้ังสอง อย่างไรก็ตาม ความลับนไ้ี ด้ถูกเปิดเผยเข้าจนได้ เม่ือขา่ ว ได้ไปถึงพระกรรณของพระราชาจึงได้เสด็จมาไต่สวน ในทันที และเมื่อพระลอกราบทูลให้ทรงทราบเรื่อง พระองค์ก็ทรงกร้ิวเป็นยิ่งนัก แต่ก็ทรงเข้าพระทัยใน ความรักของคนท้ังสาม และทรงพระเมตตารับสั่งจะ จดั การอภเิ ษกพระลอกับพระเพอ่ื นและพระแพงให้ทันที

แต่พระเจ้าย่าของพระเพ่ือนพระแพงนั้นยังทรง พยาบาทพระลอ อ้างรบั สัง่ ทา้ วพระพชิ ัยวิษณุกรตรัสส่ังว่าให้ นาทหารไปรุมจับพระลอ พระเพ่ือนพระแพงและพี่เล้ียง เอาไว้ ในขณะท่ีพระลอกับไพร่พลได้ต่อสู้เอาชีวิตรอด พระเจ้าย่าก็สั่งให้ทหารระดมยิงธนูเข้าใส่ ลูกธนูที่พุ่งเข้าหา พระลอและไพร่พลประดุจดังห่าฝนก็ไม่ปานจึงทาให้ไม่ อาจจะต้านทานไว้ได้อีกต่อไป และเพ่ือท่ีปกป้องชีวิตของ ชายคนรัก พระเพ่ือนกับพระแพงจึงเข้าขวางโดยใช้ตัวเอง เป็นโล่กาบังให้พระลอ สุดท้ายพระลอ พระเพื่อน พระแพง และพี่เลี้ยงทั้งส่ีช่วยกันต่อสู้จนส้ินชีวิตทั้งหมด ทันใดนั้นท้ัง สองเมืองก็ต้องตกอยู่ในความวิปโยคต่อการจากไปของทั้ง สามพระองค์ผูบ้ ูชาในความรัก ท้าวพิชยั พษิ ณกุ รพิโรธพระเจา้ ย่าและทหาร จึง รับส่ังให้ประหารชีวิตทกุ คน พระนางบุญเหลือทรงส่งทูต มาร่วมงานพระศพกษตั ริยท์ ้ังสาม ในท่ีสุดเมอื งสรวงและ เมืองสรองก็กลับมาเป็นไมตรีต่อกันและเมืองสรองก็ กลบั มาเปน็ ไมตรตี ่อกนั รบั ชม ลลิ ิตพระลอ Animation 2D

ขอ้ คดิ สอนใจทีไ่ ด้จำกเร่อื ง ลลิ ติ พระลอ • เพอ่ื ให้ตระหนกั เห็นโทษภัยของกเิ ลสตา่ งๆ ท้งั รัก โลภ โกรธ หลง ชี้ให้เหน็ อารมณ์และกเิ ลสของมนษุ ย์นน้ั มีอานาจ ใหญ่หลวงนกั สามารถลิขิตชวี ิตของตนเองได้ ถ้าหากเราไมร่ ู้เทา่ ทันอารมณ์ ย่อมหลงไปตามอานาจกิเลสต่างๆแลว้ นาไปสกู่ ารทาสงิ่ ไม่ดี ทางเส่อื ม และภยั อนั ตรายต่างๆมาส่ตู นเองได้ • ลลิ ิตพระลอถา่ ยทอดมาจากชีวิตจริงอยา่ งเห็นไดช้ ัดเจน วรรณคดีเรื่องน้ีเป็นเรือ่ งเกี่ยวกบั ความรกั มคี วามรกั หลาย ประเภท ที่มีความสาคัญไมย่ ่ิงหย่อนกวา่ กนั • ผู้แต่งถอื หลกั ว่ามนุษยม์ ที ้ังรกั โลภ โกรธ หลง อยเู่ ป็นประจาตามวิสัยของมนษุ ย์ปถุ ชุ นทัว่ ไป ตวั ละครจึงมีชีวติ เลือด เนอ้ื เจือด้วยความรัก ความโลภ ความโกรธ และความหลง ดังเช่น พระนางบุญเหลอื มคี วามรกั ลูก ท้าวพชิ ยั พษิ ณุกรมี ใจนักเลงไม่อาฆาตพยาบาท พระเจา้ ย่ามีความเคียดแค้น ความรกั ระหว่างเจา้ นายกับขา้ หลวงถึงกบั ยอมสละชีวิต พลชี พี ดว้ ยความเต็มใจ เป็นตน้ อุทยานลิลิตพระลอ อาเภอสอง จงั หวดั แพร่

กำรอ้ำงอิง นทิ านพื้นบา้ นลลิ ิตพระลอ(ออนไลน์). 2560. สบื ค้นจาก https://tinyurl.com/y5e9rs5d (21 สิงหาคม 2562) ขอบคณุ ภำพจำก kroobannok.com/article-23768-นทิ านพื้นบ้าน….พระลอ.html oknation.net/blog/vana/2008/07/08/entry-1 https://tinyurl.com/y32fj9ky https://tinyurl.com/yyajryvc https://tinyurl.com/y34mwsvd

นำงสำวอรชุดำ เผ่อื นพงษ์ ครู กศน.ตำบลไรโ่ คก ผู้จัดทำ นำงวรภร ประสมศรี ผ้อู ำนวยกำร กศน.อำเภอบำ้ นลำด ที่ปรกึ ษำ นำงกัญญำทพิ ย์ เสนำะวงศ์ ที่ปรกึ ษำ บ้ำนหนงั สอื ชมุ ชน ต.ไร่โคก อำเภอบำ้ นลำด จังหวดั เพชรบุรี ศูนย์กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั อำเภอบำ้ นลำด สำนกั งำนสง่ เสรมิ กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอัธยำศัยจงั หวดั เพชรบรุ ี